STEGEMAN5
looo J ."D
GRMJ
°pJMlnV
XwPdGstf
4sG2x3=7U
Ie Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD
Donderdag 20 December 1951
Tweede Blad No. 27455
[J critiek, maar geen criticasterij
[uister Rutten in Kamer over
Onderwijsnota
Zakelijkheidsrecord
van Rutten
c onze parlementaire redacteur)
I Kn verademende beknoptheid,
.J<r dat daardoor de volledigheid In
„rdrukking kwam. heeft minister
iKn gisteren in de Tweede Kamer
ionbenuste poging gedaan om een
record te vestigen: een zake-
jiridsrecord.
;:er Rutten heeft zioh dankbaar
qd voor de reacties op de nota on-
voorzieningen. Er Is nogal wat
op gekomen, maar aan critiek
_n wij behoefte, zo verklaarde de
ser. niet echter aan criticaster!!.
- intwoord op wat de heer Tilanus
onderwijsnota had gezegd, zich
beroepende op een brochure uit
j'n? van de Katholieke jongeren.
de» brochure had de minister let-
-een goed woord over. De daarin
nodigde opvattingen zün zeker niet
tentatief, voor wat bij de Katho-
."ongeren leeft. De minister was
oi dankbaar voor de waardering,
in de zijde der KVP-fractie voor
i was uitgesproken.
GEEN GEBREK AAN TEMPO.
A R -zijde en C-H.-zyde was cri-
„••eoefend op het weinig concrete.
- .1 het departement uitgaat. De
-er. aldus het verwijt, heeft te veel
op het vuur staan. Daartegen
minister Rutten in het geweer,
op het Departement in de achter
.ende jaren zeer hard gewerkt.
'de bewindsman. Wanneer men
dat de wettelijke voorzieningen
ven. dan wijs ik er op. dat er in
op van de laatste 100 jaar vijf on-
r,,-*etten zijn tot stand gekomen,
de geschiedenis van de onderwijs-
wetgeving nagaat, zal zeker niet tot de
conclusie kunnen komen, dat het tempo
thans te traag is.
DE PACIFICATIE.
De pacificatie speelt bij iedere begro
ting een gTote rol in de debatten. Daar
op is dit jaar geen uitzondering ge
maakt. Minister Rutten heeft er zijn
voldoening over uitgesproken, dat er
over de wenselijkheid van het doortrek
ken van de lijn der gelijkstelling naar
andere takken van onderwijs weinig öesvvaar om drieeriei reaenen. m at
principieel verschil van mening bestaat.! fersJe plaats vreest hu daarvan een ver-
Deze pacificatie zal niet op dezelfde1 "««"W b" U'",SÏÏÏ ,der gBn£f,"
wfjze tot stónd kunnen komen als vooi v~"
het lager onderwijs. Iedere tak van on
derwijs moet bezien en beoordeeld wor
den naar zijn aard. Er moet gezocht
komen en het is nu de vraag, of zy in
de beschikbare ruimte kunnen worden
opgevangen. De minister zag een uit-
wykmogeiykheld in de ruimte welke de
leeriingenschaal biedt. Voor 76 leerlin
gen zijn drie leerkrachten beschikbaar,
voor 120 echter niet meer. In deze
marge ziet minister Rutten voldoende
speelruimte, om aan de grote te ver
wachten stroom het hoofd te bieden.
Het bezorgde de minister uit de Kamer
de opmerking: kinderen zyn geen tur
ven
BEZWAREN TEGEN
MOTIES PETERS.
Met betrekking tot de schoolgeldrege
ling zeide de minister tegenover het
denkbeeld van één regeling voor de
schoolgelden niet onsympathiek te
staan.
Tegen de motie-Peters had hy echter
bezwaar om drieërlei redenen. In de
worden naar een bevredigende oplossing,
waarbij ook aan de scholenspreiding in
overleg met sociografische instellingen
volle aandacht zal moeten worden ge
schonken.
De compromis-school, aldus de minis
ter, is een zaak der ouders.
KINDEREN ZIJN GEEN TURVEN
De minister was biykens zyn verkla
ringen niet zo pessimistisch als som
mige afgevaardigden met betrekking tot
het beschikbaar komende volume. Er ls
Inderdaad een belangrijke achterstand,
maar rouiering komt niet voor. Door de tot regeling van het kleuteronderwys
toevloed van leerlingen in 1952 en 1953 eind volgende maand tegemoet kan wor-
zullen er wel enige moeilijkheden ko- den gezien.
men. maar met een jaariyks volume van I Bij de replieken heeft de heer Van
1200 lokalen kan de achterstand in 1955 Sleen 1 Arb. nog een motie ingediend
zyn ingelopen. I met betrekking tot het kosteloos onder-
Volgend jaar zullen er 67.500 leerlingen 1 wijs over de hele linie.
reducties. Voor het V.H.M.O. Is er nu een
regeling, voor het L.O. is zij nagenoeg
gereed en zy wordt ook voor het N.O.
op stapel gezet.
Het tweede bezwaar is dat de over
heid de gemeenten niet kan binden bij
hun zelfstandige beslissingen en ten
slotte vreest de minister, dat een aan
vaarden van de motie verhoging van de
collegegelden tot gevolg zal hebben.
De tweede motie van de heer Peters
achtte de minister te enen male onaan
vaardbaar. De materie regardeert trou
wens de minister van Binnenlandse
Zaken.
De minister verklaarde zich bereid de
mogelijkheid ener centrale inning van
schoolgeld te onderzoeken.
Hy deelde voorts mede. dat de Memo-
Antwoord op het wetsontwerp
Ingrijpende wijzigingen N.S.-
dienstregeling door eleetrificatie
Amersfoort - Zwolle
Kolenbesparing en reisd uur verkor ting
met ingang van 8 Januari
De Nederlandse Spoorwegen plegen in de lente en de herfst hun dienstregeling
te herzien en aan te passen aan nieuwe noden en omstandigheden. Voor de
tweede maal binnen een jaar wordt thans van die goede gewoonte afgeweken,
eenmaal ten nadele, en de komende maal ten voordele van het reizend publiek.
Op 22 Januari j.l. werd een rigoureuze vervanging van stoomtreindiensten door
busdiensten en een inkrimping van de overblijvende stoomdiensten ingevoerd
met het oog op de kolenbesparing. En diezelfde kolenbesparing werd aanleiding,
dat ditmaal reeds op 8 Januari a.s. een ingrijpende verandering in die dienst
regelingen komt. dit maal ten voordele van de reizigers, waarvan de invoering
anders wellicht tot de nieuwe dienstregeling in Mei 1952 was uitgesteld. Op
8 Januari wordt namelijk het zeer belangrijke traject AmersfoortZwolle v.v.
electrisch gereden in plaats van tot dusverre met dieseltractie en stoom.
iatste zitting in 1951 der
Eerste Kamer
TWERP NATIONALITEIT EN
IT AI RE AUTO'S AANGENOMEN.
Eerste Kamer behandelde het
ïtwerp inzake nadere regelen voor
aliteit en ingezetenschap. Minis-
Br Miulderiie zeide: ..Het wetsont-
moet de indeling regelen van 80
w. mensen met betrekking tot hun
caliteit. Daaruit volgt dat het zeer
Üjfc zal zün alle moeiiykheden op
erband op een vraag van mr Kolff
«i antwoordde hij. dat deze wet niet
uwd kan worden als een partij
In het geschil tussen de Republiek
I.id-Molukken en de Republiek In-
Het is ook niet bedoeld om het
ir.e.-cnprobleem op te lossen. De re-
heeft ten volle begrip voor de
;:ïheid verbonden aan de nationa-
tejze waarvoor de Indische Ne-
aders zich zien geplaatst Mr Kolff
n verklaarde met bevredigd te zyn
het antwoord van de minister. Hij
er van overtuigd, dat de wet in
is met de RTC-accoorden. waar
de wetsbepalingen door de rechter
a eventueel geschil niet-verbindend
hard kunnen worden.
H mr Molenaar (VVD) verklaarde
te betreuren, dat de minister niet
J ls het onderwerp eerst nog eens
"aleverband te bespreken. Wat ls de
znentatie van de verklaring, dat de
gedachte niet dood is?
t ontwerp werd ten slotte aangeno-
met 21 tezep 11 stemmen. Tegen
IR de C.P.N. en de heer Wende-
V.V.D.).
Kamer besprak vervolgens het
itwerp inzake de financiering van
xiuetie van militaire voertuigen.
Jen belabberde zaak" noemde de
r Van der Kieft (Arb.). de wijze,
iron dit ontwerp moet worden be-
ideld. Is dit ontwerp soms een on-
ranle manier om de defensiekosten
11500 millioen gulden per jaar om-
t te werken? Spr. verklaarde te
Tiiuen. dat de regering door inter-
ionale afspraken gehouden is zodat
votum tegen de regering bijna niet
gelijk is. Dat doet echter niet af
i het feit. zo zei spr.. dat deze gang
i aken op ons een „uitermate on-
indruk" heeft gemaakt,
ulster-president Drees besprak de
hclële zijde van het ontwerp
S voorstel werd ten slotte met 28
één stem 'de heer Van Santen)
'Naangenomen.
'voorzitter mr Jonkman, bood allen
ilotte de beste wensen voor het vol-
I jaar aan.
Opvoering steenkoolproductie
dringend noodzakelijk
Een der nijpendste problemen voor
gans Europa
Tweede Kamer keurt begroting
Ec. Zaken goed
(Van onze parlementaire redacteur)
By de behandeling van de begroting
van de Staatsmijnen heeft de heer
Maenen (KVP) de noodzaak van een
verhoging van de productie der mij
nen bepleit. Hij vestigde er de aan
dacht op. dat Nederland 5 millioen ton
steenkolen uit het buitenland invoert.
De Amerikaanse steenkool kost f 80.-
per ton. die uit de Nederlandse münen
f. 35— per ton.
Door opvoering van de productie met
een millioen ton zou een zeer aanzien
lijke besparing aan deviezen worden be
reikt. Een zodanige opvoering van
de productie moet ook volgens de
opvattingen van de deskundigen
zeer wel mogelijk zyn. Deze ver
hoging kan bereikt worden, wanneer
meer arbeidskrachten worden aange
trokken. De werving verloopt naar wens.
maar de grote moeilykheid ligt ln het
tekort aan woonruimte waardoor het
aantrekken van gehuwden zeer lastig
wordt. Waarom, zo vroeg de heer Mae
nen. worden er niet meer woningen ge
bouwd wanneer er dien ten gevolge meer
arbeidskrachten kunnen worden aange
trokken.
België helpt de mynwerkers wel aan
een woning, vulde de heer Van Llenden
(Arb.) dit betoog later aan. Waarom
kan dat hier niet?
De heer Maenen heeft berekend dat
een verhoging van de productie met een
millioen ton een besparing van 20 mil
lioen gulden zal betekenen en voor zover
betreft de import uit de Ver Staten een
besparing van 40 millioen zal opleveren.
Voor een fractie van dit bedrag kunnen
w-y de beschikking krijgen over 1000 wo
ningen Om redenen van financiële en
economische aard is er alle aanleiding
ter bereiking van dit doel. enige mil-
licenen beschikbaar te stellen.
In zijn antwoord heeft minister v. d.
Brink erkend, dat het woningvraagstuk
het sleutelprobleem is bü de opvoering
van de kolenproductie. Hij deelde mede
dat op het Departement van Economi
sche Zaken plannen in voorbereiding
zyn. gelijk die door de heer Maenen wer
den aangeduid. De minister betwijfelde
of de productie met een millioen ton
kan worden verhoogd. Een productiever
hoging van een half millioen ton lijkt
hem een na te streven waardevol ideaal.
Het kolenprobleem het is bekend
is een der nijpendste economische
problemen, niet alleen in Nederland,
maar in geheel Europa. De prouctie is
na de oorlog In vergelijking met vóór
1940 niet of nauwelijks geslegen, ter
wijl de behoefte enorm is toegenomen.
In 1952 zal Europa 35 millioen ton
steenkool, vrijwel geheel uit .Amerika
moeten importeren. Daarmede is een
bedrag van 700 millioen dollar ge
moeid. drievierde van het totaal der
civiele Amerikaanse dollarhulp. Neder
land zal in 1952 zes millioen ton moe
ten importeren, waarvan 2.8 millioen
ton uit Amerika (in 1951 twee millioen
ton).
Een deel van de vrachtkosten kan
in guldens worden betaald, maar voor
180 millioen gulden vindt de verreke
ning der vrachtkosten in dollars plaats.
De Amerikaanse kolen zyn tweemaal
zo duur als de Nederlandse maar men
dient te bedenken, dat de helft Van de
prijs vrachtkosten is.
De heer Slaken (CPN) had gezegd:
wanneer Nederland maar met andere
artikelen dan bloembollen op de Poolse
markt kwam zou Polen ons ook wel ko
len kunnen leveren. Maar de minister
voerde hier tegen aan. dat de Poolse
kolen f.20 f.30 per ton duurder zijn
dan de Amerikaanse
Bij de discussie is het verschil in loon
met België ter sprake gekomen. Een
suggestie om de lonen en sociale voor
zieningen in de Nederlandse mijnen op
te trekken tot het Belgische peil. wees
de minister van de hand met het oog
op de consequenties voor de Nederlandse
zware industrie. Het niveau in België is
Inderdaad hoger, maar het is ook
anders geweest.
Over de afvloeiing van Nederlandse
mijnwerkers naar België welke enige
omvang gaat aannemen, zijn besprekin
gen tussen de Nederlandse en de Bel
gische myndirecties gevoerd
Ten slotte zü vermeld dat de leden
der Kamer waarschijnlijk het volgend
jaar een bezoek aan de mijnen zullen
brengen.
De begroting van Econ. Zaken en de
Staatsmijnen werden met de gebruike
lijke aantekening voor de CPN goedge
keurd. De bybehorende nota's werden
voor kennisgeving aangenomen.
In Mei electrisch naar
Groningen en Leeuwarden
Niet alleen worden door deze vroege
exploitatie van de eleetrificatie vele
kolen bespaard, ook wordt het reizigers
verkeer aanzienlijk versneld en veraan-
~iamd, De lijn AmersfoortZwolle is
belangrijke schakel m de verbin-
din tussen het Noorden en Westen des
lands, en reeds geruime tijd is men met
de eleetrificatie daarvan bezig geweest.
Nu dit baanvak gereed is. moeten, met
invoering van electrisch materiaal
hierop, ook de dienstregelingen van de
nsluitende baanvakken in het Oosten
vooral in het Noorden grondig wor
den gewijzigd. Er is een aanvullend
spoorboekje samengesteld van niet min
der dan 104 pagina's, waarin voor 22
tabellen van de oorspronkelijke dienst
regeling de nieuwe rijtijden worden
aangegeven. De reisduur naar het Noor
den wordt aanzienlijk bekort, en daar
door kunnen ook de laatste treinen uit
het Noorden later van daar vertrekken
Het op de lijn naar het Noorden vrij
komende dieselmateriaal wordt hoofd
zakelijk op secundaire lijnen in het
Noorden ingezet.
Het ligt in de bedoeling, de eleetri
ficatie van de lynen ZwolleGronin-
en en ZwolleLeeuwarden voor het
ingaan van de dienstregeling van 18
Mei a.s. te voltooien, zodat dan geheel
electrisch naar het Noorden kan wor
den gereden.
Daarna volgt nog de eleetrificatie
van de lijn ArnhemZwolle. Het tra
ject ArnhemZutphen hoopt men
over een jaar gereed te hebben, het
traject ZutphenZwolle in Mei 1953.
NA ARNHEM—ZWOLLE VOORLOPIG
GEEN ELECTRIFICATIE.
Daarna staan geen electrlficatie-
plannen meer op het programma. Al
thans niet voor de naaste toekomst.
Vooreerst gaat men dan verder met
de vervanging van stoom- door diesel
tractie.
Momenteel beschikken de N.S. over
18 3-wagenstellen en 12 5-wagenstellen.
In Mei en Juni van het komend jaar
hoopt men 11 3-wagenstellen, die terug
gehaald zijn uit Duitsland, geheel opge
knapt te hebben en in de dienst te kun
nen opnemen. Voorts worden in 1953 en
1954 nog 14 2-wagenstellen en 20 enkele
dieselwagens nieuw afgeleverd.
Tijdens een gisteren gehouden pers
conferentie. waarop een en ander door
de directie van de spoorwegen werd
toegelicht, werd tevens verklaard, dat
het niet in de bedoeling ligt. dit jaar
weer op diverse baanvakken autobussen
in te leggen ter kolenbesparing. Hoewel
de kolenpositie nijpend is, hoeft tot een
dergelijke krachtdadige ingreep voor
zover thans is te voorzien niet ander
maal te worden overgegaan, mede door
dat de verdergaande eleetrificatie reeds
een belangrijke kolenbesparing oplevert.
DE LEIDSE WERKEN.
Pas wanneer de Leidse spoorwegwer-
ken zover gevorderd zijn. dat vlot over
hoog spoor kan worden gereden, kan
overwogen worden de frequentie op
deze voornaamste lijn in het Westen des
lands op te voeren. De dan nog over
blijvende belangrijke overwegen, zoals
te Heemstede, behoeven voor een derge
lijke hogere frequentie geen beletsel te
zijn. doch er zijn andere moeilijkheden,
waardoor thans nog niets over de mo
gelijkheden in de toekomst te voorspel
len valt. Ook de stoptreinen tussen
Haarlem en Leiden moeten voorlopig
wachten op de verdere voltooiing van
de Leidse werken. Daarna zal bezien
moeten worden, in hoeverre de belan
gen van de bestaande dienstregeling en
de materiaalpositie het invoeren van
stoptreinen gedogen. Leiden mag mo
menteel niet zwaarder worden belast,
dan het reeds is. Leiden verwerkt een
maximale capaciteit.
Evenmin kan nog iets gezegd «orden
over een ander in Leiden bestaand
spoorwegprobleem, de toekomstige
kruising van Lammensehansweg en de
spoorlijn LeidenUtrecht. Van de
zyde der directie werd ons medege
deeld, dat het wel zo goed als zeker
Is, dat het wegverkeer hier tezijner-
tud onder de spoorbaan door zal wor
den gevoerd, vermoedelijk door opho
ging van de spoorbaan. Vastgesteld is
evenwel nog niets, terwijl de kosten
verdeling bij het maken van verdere
plannen een belangrijke rol speelt.
Hierover is nog geen overeenstem
ming bereikt.
Ook is nog niets geregeld omtrent de
verdeling van de hogere kosten ten ge
volge van de prijsstijgingen, die aan de
Leidse spoorwegwerken als geheel ten
koste worden gelegd Deze hogere kos
ten zyn niet onaanzienlijk
(Ingez. Med.-adv.)
éc/rié
Prof. Beel voorzitter
Commissie
Grondwetsherziening
By K.B. is prof. dr L. J. Beel. minis
ter van Binnenlandse Zaken, benoemd
tot voorzitter van de Staatscommissie
tot herziening van de Grondwet. Prof.
Beel zal met mr J. R. H. van Schaik,
minister van Staat en lid van de Raad
van State, het voorzitterschap van de
commissie bekleden.
Nieuwe koffiebon: 524
Het Bedryfschap voor granen, zaden
en peulvruchten heeft bon 52,4 algemeen
aangewezen voor het kopen van 125
gram koffie. Deze bon kan met ingang
van morgen worden gebruikt en blyft
geldig voor het kopen van koffie bij de
detaillist t/m. 5 Januari 1952.
Het rantsoen moet dienen voor zes
weken. De eerstvolgende bonaanwyzing
zal 31 Januan 1952 plaats hebben.
Haags soldaat A. Biever
krijgsgevangen in Korea
De Nederlandse soldaat, die op de
door de communisten verstrekte lysten
van krygsgevangen Korea-stryders voor
komt, is de Hagenaar Ane Biever. leger-
nummer 260425004. Hy werd sinds Fe
bruari 1951 vermist. Hy was de enige
Nederlander, die in Korea als vermist
stond opgegeven.
Overeenkomst
Koningin Wilhelmina Fonds-
Ned. Kankerinstituut
De ledenvergadering van de Vereni
ging Het Nederlandsch Kankerinstituut
te Amsterdam heeft met algemene
stemmen de ontwerp-overeenkomst goed
gekeurd tussen de Stichting „Koningin
Wilhelmina Fonds" en de Ver. Neder
landsch Kanker-Instituut.
Volgens deze ontwerpovereenkomst
verplicht het Koningin Wilhelmina
Fond; zich Jaarlijks in de onkosten van
het Nederlands Kanker Instituut bij te
dragen tot een bedrag van maximaal
f 500 000. De eigen Inkomsten van het
Nederlands Kanker Insütuut. behalve
zakelijke exploitatie-opbrengst van de
kliniek zullen van dit bedrag ln minde
ring worden gebracht.
LAMMETJE IN DE WEI!
In het land van de heer K. Raat
aan de Middenweg ln de Beemster
huppelt reeds een lammetje ln de
wei. Vermoedelijk het eerste van
dit seizoen.
Radio uitzending Kerstviering
in Dampaleis
De Kerstviering in het Paleis op de
Dam te Amsterdam zal in haar geheel
rechtstreeks via de radio worden uitge
zonden Deze uitzending geschiedt Za
terdag 22 December as te 7.00 uur via
Hilversum I op golflengte 402 meter. In
erband hiermede zal het aangekon
digde KRO-programma een wyziging
ondergaan Radio Nederland Wereld
omroep zal van de Kerstviering een uit
gebreide reportage maken, welke Eerste
Kerstdag zal worden uitgezonden.
Toegang tot Utrechtse
Universiteit ontzegd
AAN STELENDE STUDENT.
De Senaat van de Rijksuniversiteit te
Utrecht heeft, te rekenen van 1 Maart
1951 af. de toegang tot de RUksuniversi-
teit voor de tijd van 2 jaar ontzegd aan
een der studenten, die bekend heeft
diefstallen te hebben gepleegd. De laat
ste jaren werden er geregeld diefstallen
onder de studenten gepleegd. De Senaat
acht dit een hoogst ernstig verschynsel
en heeft gemeend dat er een voorbeeld
moet worden gesteld.
Arbeider te Lienden zwaar
verminkt
Door nog onbekende oorzaak werd
de 23-jarige arbeider van Neerbos uit
Kesteren gistermiddag gegrepen door
de sneldraaiende as van een der ma
chines op de steenfabriek van Heste-
rens en Janssens N.V. te Lienden. Het
slachtoffer kon pas na een aantal om
wentelingen van deze as uit de ma
chine worden bevrijd. Beide onder
benen en een arm waren hem afge
rukt. terwijl hij bovendien ernstige
kwetsuren in de borst opliep.
Met een in allerijl gewaarschuwde zie
kenauto werd het slachtoffer in hoogst
ernstige toestand naar het ziekenhuis
Bethesda te Tiel overgebracht.
Wapens op de „Talisse"?
ONDERHOUD SOEWIRJO—LAMPING
Aan boord van het vrachtschip ..Ta
lisse". met bestemming Nieuw Guinea,
bevinden zich, volgens het persbureau
„Antara". 150 ton wapens en munitie.
Dit feit heeft een onderwerp van ge
sprek uitgemaakt tussen de Neder
landse Hoge Commissaris, de heer
Lamping en de Indonesische vice-pre
mier. de heer Soewirjo, in een ont
moeting op Dinsdag j.l.
De militaire commandant van Tand
jong Priok is formeel over de lading van
de „Talisse" nog niets bekend, aange
zien het praairapport en de ladinglijst
van dit schip nog niet werden ontvan
gen. Hy verwacht deze stukken vandaag,
waarna er nog tot aan de vertrekdatum
van het schip (24 December) tyd is om
eventuele stappen te overwegen.
De op de ,31itar" in beslag genomen
wapens zyn nog onder zyn berusting, in
afwachting van nadere instructies.
STICHTING NEDERLANDSE
SCHOOLRADIO OPGERICHT.
Te Hilversum is de Stichting Neder
landse Schoolradio, waaraan deelgeno
men wordt door de Avro. Vara en VPRO
officieel opgericht. In het bestuur heb
ben zitting genomen de heren G. de
Clercq en W. Vogt van de Avro. J. B.
Broeksz en N. T. Swierstra van de Vara
en mej. dr N. A. Bruining en drs G. J.
Ligthart van de VPRO Voor het jaar
1952 werd tot voorzitter gekozen de heer
G. de Clercq In de Stichtlngsacte is
het doel geschetst als ..het uitvoeren
van alle werkzaamheden op het gebied
van radio en televisie-uitzendingen voor
scholen".
EBUS III
z=d nd =1 ijk |-<
Wye^ gd
dh Qd
444v=mft^
%+od
