.EiDSCH
DAGBLAD
okio gonsde dagenlang van eerste
KLM-vlucht
Jaargang
WOENSDAG 12 DECEMBER 1951
00
No. 27481
j w Henny
'•roe: B W Menkhorst en J Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
5 15 per kwartaal: t 0 40 per week
Witte Singel 1. Lelden - Giro No 67055
Telefoon Dir en Adm.: 25041; Red 21507
De Utrecht17-seconden te vroeg gearriveerd
Eerste indruk Westerse
schaving ongekauwd geslikt
(Van onze speciale verslaggever).
i was Damascus, geel was Bagdad en bruinrood waren de heuvels
i Japan, gezien vanuit de „Utrecht", toen dit eerste KLM-vliegtuig
nieuwe lijn van Amsterdam naar Tokio Nippon naderde. Zeven uur
Utrecht" na het nachtelijk vertrek van de Philippijnen boven zee
n. En daar lag nu, in de eerste stralen van de rijzende zon, het berg
land van de welige rietvlakten" zoals de bewoners hun woonplaats
i plachten te noemen. En boven de gouden heuvels van Soemerani-
liet „doorluchte grondgebied des Keizers", de Foejijama, een zwarte
ret wit-besneeuwde top, door roodachtig ochtendlicht beschenen. Een
monument der natuur, overbekend van afbeeldingen, maar nu hier, zo
nlijk, dat ook een goede kleurenfoto maar een schamele indruk kan
Even later ligt Tokio beneden ons, uit de lucht even herinnerend aan
Jam door de lange verkeersbruggen over de rivier, die de stad in
deelt. En dan zet gezagvoerder Paap de „Utrecht" aan de grond,
onden te vroeg op het schema. Stel u voor: ge reist 16.000 km. In
mvan Schiphol en bepaalt vrijwel op de seconde af het tijdstip van
de vliegerij is een zeer stipt bedrijf, dat ook in dit opzicht de
isen stelt.
NAUWE RELATIES
behoeft wel nauweliiks betoog.
ce owning van de nieuwe
LM -lijn niet onopgemerkt aan
Is voorbijgegaande hoofdstad
ion heeft nu al twee dagen ge
in de oubliciteit over deze nieu-
'inding.
Och. eigenlijk heel oud. Want
ding duidelnk is geworden, dan
bet wel dit. dat de Japanners
ere weten te herinneren hoe
relaties met Nederland in het
wren. Mogelijk hebben de
en van de schepen in de 17e
raar de verre kust van Ja-
■en. zich wel eens afgevraagd,
zoveel ontberingen hun doel
ain Welnu, het antwoord is
n drie eeuwen later gekomen,
tanden, toen gelegd en helaas
wiize door oorlog gescheurd,
is od zoveel gemakkelijker wii-
aangeknooDt, omdat het leed
voorgeslacht het succes derna-
ïtn in zich droeg,
tukken van Tokio's gemeen-
en zakenwereld met burge-
Jasoel voorop, hebben terdege
dat de KLM haar vliegnet
ooreetrokkcn. En onderdirecteur
die zijn fraaie carrière op
afsluit, heeft het dezer da-
eehad: recepties, aanbieding
e! van de Haagse burgemees-
ziin collega in Tokio, idem van
ven van de Kamer van Koop-
Amsterdam aan die in Ja-
«idstad. dit alles is welbekend.
Versteegh plantte de eik van
:>ose kwekers in een charmant
Rwiil de warme winterzon deze
daad van NederlandsJa-
inadering krachtig bescheen.
TEGENSTELLINGEN
i de Noordpool bekeken is de
rvchl" van de ene rand van
I ontzaglijke Eurazjntische vas-
i naar de andere gevlogen, het
(Nederlandaan de Atlantische,
het andere (Japan) aan de Stille
Oceaan grenzend en heide dus door
reusachtige massa's van 's werelds
machtigste natie gescheiden: de Ver.
Staten van Amerika.
Wat een tegenstellingen tussen deze
landen. Nederland en Japan Wie ln
Tokio aankomst, is de eerste twee da
gen geneigd dit in twiifel te trekken,
maar ak men ook al maar even gele
genheid heeft verder te kiiken. ziet men
het wel anders.
(Ingez. .Med.-adv.)
:erbericht
Weinig verandering
- verwacht tot morgenavond:
H '"joord-Westen van het land
G1 51-!f bewolkt en droog weer.
Jen enkele graden boven het
.cwakke totj matige Zuid-Wes-
Hders vooral in de nacht
'op vele plaatsen mist en
jnaar m de middag ook
Wide opklaringen en tempe-
".'■opend tot even boven het
akke ,ot matige Zuidelijke
gemaakt te 10 uur).
13 decembfr.
Un?«rUr: onder: 16.28 uur.
Ijp' 1554 uur; onder: 9.20 uur
Katwijk te 3.12 en
^taat uit zes pagina's
Zeker de vliegtuigen, treinen, auto's,
trams, bussen en fietsen, het asfalt en
de machtige gebouwen in moderne
stijl, de ondergrondse en de warenhui
zen. in dit alles verschilt de Japanse
hoofdstad, althans in het uitgestrekte
centrum, niet van andere wereldste
den.
Waarom zou het ook? Tokio heeft
immers zes millioen inwoners en is in
grootte de derde stad op aarde, na
Londen en New York. Er bestaat nu
eenmaal een zekere mate van techni
sche ontwikkeling, welke over de gehele
wereld volkomen gelijk is.
En hoe voortreffelijk verstaan de Ja
panners de kunst van nabootsen, soms
slechter, vaak ook beter dan het voor-
tieeld. Valt. tegenover deze overeen
komst met het Westen, de ongeliikheid
in huidskleur en lichaamsbouw eigen-
lllk niet weg?
Zo eenvoudig ligt deze zaak echter
niet. Want Japan is meer dan alleen
het centrum van Tokio, hoe groots dat
dan ook is. ook nu nog omdat het bij
de Amerikaanse bombardementen is
GEFAALD.
TAP AN ts meer. De Japanners hebben
I de uiterlijke beschaving van het
J Westen wel geslikt, maar niet ge
kauwd. En daarom komt het hun niet
genoeg ten nutte. Deze eerste indruk
kan moeilijk anders eindigen dan met
het onderschniven van het oordeel van
Zinkin tn „A?ia and the West" dat al
dus luidt: ..Het fabriceren van geweren
en het aanleggen van spoorwegen geeft
ozenblikkeliik resultaat, maar vrijheid
en democratie zijn begrippen, die tijd
vragen alvorea-? ze gewaardeerd kun
nen worden.
Het was een van de grote krachttoe
ren uit de wereldgeschiedenis, dat de
Japanners erin slaagden materieel even
machtig te worden als welke Westerse
natie ook. Maar door hun volkomen ge
brek aan belangstelling in welke an
dere uiting ook van het Westen en hun
vasthouden aan eigen traditie, faalden
zii ten enenmale. Want wat het Westen
groot maakte, was evenzeer de bereid
heid desnoods te sterven voor de vrij
hield als de bekwaamheid slagschepen
te bouwen".
Geen overeenstemming
te Parijs over ontwapening
Toch een commissie voor
verder onderzoek ingesteld
Hoewel te Parijs geen overeenstem
ming tussen Oost en West mogelijk
bleek, is toch besloten een commissie in
te stellen, die deze kwestie verder zal
behandelen.
De Westelijken verzetten zich tegen
het Sovjet-voorstel voor een vermin
dering der bewapening en strijdkrach
ten der grote mogendheden met een
derde, daar dit ..een willekeurig vast
gesteld deel" betreft en de „huidige
ongelijkheid" tussen de Westelijke
mogendheden en de Sovjet-Unie zou
blijven voortbestaan en „zich zelfs
sterker zou doen gevoelen".
In het uitgebracht rapport worden
nog „ernstige tegenstellingen" met be
trekking tot de volgende drie punten
genoemd:
1. De internationale controle op de
atoomenergie.
2. Het stelsel van stadia der bekend
making van gegevens.
3. De instructies, die aan de ontwape
ningscommissie moeten worden gegeven.
De Westelijken verklaarden, dat de
V.N. zolang er geen beter stelsel voor
internationale contróle op de atoom
energie is ontworpen voort moeten gaan
gebruik te maken van het gewijzigde
plan-Baruch, dat voorziet in interna
tionale contróle en beheer van alle in
stallaties voor atoomenergie.
Wisjinsky verklaarde, dat dit plan
voor de Sovjet-Unie geheel en al on
aanvaardbaar is, om een aantal redenen,
waarvan de voornaamste zijn, dat het
„inbreuk maakt op de souvereiniteit der
naties, een monopolistische trust onder
leiding van de V.S. opricht en het ver
bod van het atoomwapen voor onbe
paalde tijd wordt uitgesteld".
Hij zei. dat, wanneer de algemene
vergadering eenmaal had besloten
West-Duits vrouwenoverschot
in tien jaar verviervoudigd
(Van onze correspondent te Bonn).
Het aantal Duitse vrouwen, dat haar
man verloren heeft of gescheiden is. is
sedert 1939 van 1.9 millioen tot 3.2
millioen gegroeid, aldus een mededeling
van het officiële West-Duitse 'bureau
voor de statistiek. De driehonderddui
zend vrouwen, die over het lot van hun
man nog altijd in onzekerheid verkeren,
zijn in dit getal niet Inbegrepen.
De bevolking van West-Duitsland
omvat volgens de volkstelling, die in
1950 werd gehouden, 22.4 millioen man
nen en 25.2 millioen vrouwen. Het vrou
wenoverschot bedraagt dus 2.8 millioen.
Voor de oorlog woonden in het gebied
van de tegenwoordige bondsrepubliek
19.3 millioen mannen en 20 millioen
Het Duitse vrouwenoverschot heeft
zich hiermee in de loop van de laatste
tien jaar verviervoudigd.
Een vrouwenoverschot van bijna
millioen is inderdaad bijzonder hoog
en vormt een uitermate ernstig sociaal
probleem, dat in Duitsland vooral de
vrouwelijke geesten zeer bezighoudt.
Aan de andere kant is Duitsland reeds
eerder een land met een vrouwenover
schot geweest. In het eerste kwart van
deze eeuw was er b.v. een vrouwenover
schot van 1 8 millioen. Pas in de jaren
na 1925 kwam er een evenwicht tussen
het vrouwelijke en mannelijke deel van
de bevolking tot stand en ontstond er
zelfs een mannenoverschot van 0.4 mil
lioen.
atoomwapens te verbieden, de voorge
stelde commissie binnen korte tijd een
stelsel zou kunnen uitwerken, dat zou
verzekeren, dat het verbod zou worden
geëerbiedigd. De Westelijken zeiden, dat
dit voorstel geheel en al onaanvaardbaar
voor hen was. Er zou een zekere tijd
liggen tussen het besluit van de alge
mene vergadering om een controle
stelsel voor atoomenergie in te stellen
en het eigenlijke in werking treden van
een dergelijke controle.
Wisjinsky was tegen het Westelijke
plan voor geleidelijke bekendmaking van
gegevens over de ontwapening, omdat
dit slechts tot gevolg zou hebben het
„voor onbepaalde tijd uitstellen van het
geven van inlichtingen over de vernie
tigendste en gevaarlijkste wapens, zoals
de atoomwapens".
Wat betreft de Instructies voor de ont
wapeningscommissie stelden de Weste
lijken voor, dat de commissie een grens
voor de strijdkrachten van elk land zou
uitwerken, alsmede de beschikking over
en het gebruik van dergelijke strijd
krachten. Wisjinsky was hiertegen ge
kant, maar ging er mee accoord, dat de
commissie opdracht zou krijgen binnen
drie maanden practische voorstellen
beperking der bewapening en
strijdkrachten op te stellen.
Men besloot op voorstel van Wisjinsky
de nieuwe commissie „commissie voor
atoomenergie en klassieke wapenen"
te noemen In plaats van „ontwape
ningscommissie", zoals de Westelijken
hadden gewild.
Men was het er ook over eens, dat
deze commissie zou werken onder con
tróle van de Veiligheidsraad en dat zij
behoorde te zijn samengesteld uit de elf
leden van de raad plus Canada.
In een verklaring van de Westelijke
vertegenwoordigers wordt gezegd, dat de
besprekingen nuttig waren geweest en
in een geest van oprechtheid en objec
tiviteit waren gevoerd.
Hongaarse en Roemeense
protestnota's aan de V. S.
OVER VLIEGTUIG-SPIONNAGE.
Hongarije heeft de Amerikaansever-
klaring dat het vrachtvliegtuig van het
Amerikaanse leger, dat op 19 November
door Russische lagers tot landen ge
dwongen werd. onopzettelijk boven
Hongaars gebied was geraakt, van de
hand gewezen
In een nota welke aan de Ameri
kaanse legatie werd overhandigd, wordt
gezegd, dat het blijkens een onderzoek
onmogelijk is dat de bemanning de
koers verloren heeft. Volgens de nota
bevond het vliegtuig zich op een „bij
zondere missie" en was het de bedoe
ling geweest „spionnen" op Hongaars
gebied te landen.
Ook Roemenië heeft een protestnota
aan de Amerikaanse zaakgelastigde
overhandigd waarin wordt georotesteerd
tegen de landing uit een Amerikaans
vliegtuig van .twee spionnen" op Roe
meens grondgebied. Dit vliegtuig had
od 18 October boven Roemenië gevlo
gen en was uit Athene vertrokken.
Dader van de bomaanslagen in
West-Duitsland gearresteerd?
De speciale commissie van de West-
Duitse politie, die een onderzoek instelt
naar de drie bomaanslagen, welke twaalf
dagen geleden in Noord-Duitsland plaats
vonden, heeft meegedeeld, dat zij meent
de man te hebben gearresteerd, die de
bommen per post heeft verzonden.
Deze man. de 25-jarlge Erich von
Halacz, werd Zondag te Nienburg in
Noord-Duitsland aangehouden. Volgens
de politie is hij de afgelopen weken her
haaldelijk in Bremen geweest, waar een
van de bommen ontplofte. Hij had daar
gepoogd met leidende personen uit het
openbare leven in contact te komen.
Ook heeft de politie meegedeeld, dat de
schrijfmachine, waarop de adressen voor
de pakketten werden geschreven, ach
terhaald is. Von Halacz had bij zijn ar
restatie papieren bij zich. die op de
zelfde machine waren geschreven.
De gearresteerde heeft een opleiding
'als technisch tekenaar gevolgd.
In terband met het aanstaande
.Jan van Riebeeckfeest in Zuid-
Af rika. wordt het gehele marktplein
tje van Culemborg - de geboorte
plaats van Van Riebeeck - her
bouwd. zoals dit er in zijn tijd heeft
uitgezien.
De foto toont de hoeksteenlegging
an het stadhuis, welke werd ver
richt door dr H. J. Levelt. de Neder
landse Consul-Generaal te Kaap
stad.
„ORANJE" MORGEN IN
AMSTERDAM.
Het m.s. „Oranje" wordt morgenoch
tend voor IJmuiden verwacht. De ont
scheping is vastgesteld om 9 uur, aan
de Javakade te Amsterdam.
De „Oranje" is op deze reis uit Indo
nesië geheel volgeboekt en heeft. 835
passagiers aan boord waarvan er ill in
Southampton worden ontscheept.
Perzische verdeeldheid neemt
steeds scherper vormen aan
Mossadeq wil doorzetten
Nadat militairen in de Perzische Ka
mer, waar het, zoals in een deel onzer
vorige oplaag gemeld, tot grote vecht
partijen was gekomen, de orde weer
enigszins hadden hersteld, keerde de
premier dr Mossadeq in de vergader
zaal terug en werd de vergadering
voortgezet. Dr Mossadeq bezwoer de af
gevaardigden orde en rust te bewaren
terwijl hij zou spreken, doch de oppo
sitie bleef roepen en jouwen. „Indien u
mij niet aan het woord wilt laten komen,
zal ik het volk te hulp roepen", zeide
Mossadeq daarop en verliet onder uit
roepen als „er uit" het spreekgestoelte.
Daar-op besteeg de leider der oppositie,
Djemal Imami, het podium.
Inmiddels had zich buiten de poorten
in het hek, dat het parlementsgebouw
omgeeft, een menigte ter sterkte van
verscheidene duizenden personen verza-
Debuut van Oost-Duitsers in
Chaillot
Een politiek spelletje
(Telefonisch van onze Parijse
oorrespondent)
Gisteren heeft de tweede politieke
commissie der Ver. Naties, die thans de
mogelijkheden van vrije en algemene
Duitse verkiezingen onderzoekt. Grote-
wohl's delegatie aangehoord.
Eerst kwam Lothar Bolz. de Oostdultse
minister van wederopbouw aan het
woord die uitvoerig sprak over demo
cratie en vredelievendheid, kwaliteiten,
waarin in het bijzonder Oost-Duitsland
zich onderscheiden moet. om ten slotte
op overwinnaarstoon de onmiddellijke
terugtrekking van de vreemde bezet
tingstroepen te eisen.
Daarna hoorden we de burgemeester
van Oost-Berlijn. Friedrich Ebert, zoon
van de eerste Weimar-president een
corpulent man met een massief en kaal
t£r
Ml
Vin nietige puntjes in de onmete-1 van het Amerikaanse leger op haar
lijke uitgestrektheid van de sneeuw- tocht over een bevroren meer aan
velden van Alaska: een patrouille\de voet van de Mendenhall-gletscher
hoofd, en talrijke kinnen, die luid, traag
en nadrukkelijk zijn rede uitsprak, die
bestond uit de overbekende gemeen
plaatsen. welke Wisjinsky herhaaldelijk
en oneindig onderhoudender had voor
gedragen: het was de Duitse versie van
een tot in den treure afgespeelde Russi
sche gramofoonplaat. die daarenboven
nog tergend langzaam werd afgedraaid.
Doch inmiddels is er wel veel van de
bedoelingen van deze vier heren, die de
president op een flinke afstand van hun
Westelijke landgenoten aan de stenogra
fen-tafel had doen plaats nemen, duide
lijk geworden. Zij wijzen een Uno-con-
tröle-commissie nog steeds af. zijnde in
strijd met de nationale waardigheid
Daar blijven zij bij en het is niet moei
lijk te raden waarom. Daarentegen schij
nen ze niets liever dan een direct gesprek
met Bonn te willen hebben om onder
vier Duitse ogen hun condities te kun
nen bepalen voor algemene verkiezingen,
die aan een hereniging van het land
vooraf zouden moeten gaan. Ook wan
neer dat gesprek, die verkiezingen en die
hereniging mislukken zouden waarover
nauwelijks twijfel kan bestaan, zou Gro-
tewohl toch een soort officieuze erken
ning van de zijde der Ver. Naties van
ziin bewind hebben verworven, waarmee
hij zijn aanzien in Duitsland natuurlijk
sterk verbeterd zou hebben. Het is al even
bekend, dat dr Adenauer de kanselier
uit Bonn deze eventualiteit met. alle be
hendigheid. waar hii over beschikt,
tracht te ontlopen door middel van zijn
14 punten die hij in September jl. be
kend heeft gemaakt en waarin de voor
Grotewohl onaanvaardbare condities
voor een overeenkomst staan beschre
ven.
De manoeuvre van deze vier Oost-
Duitsers. wier komst zoals bekend
aanvankelijk voor Parijs een grote
rassing is geweest bestaat dus v
schünlijk hieruit, dat zii door middel
van dit informatieve bezoek aan het
Palais Chaillot aan Adenauer's 14 pun
ten trachten te ontsnappen. De kans
dat zij hierin slagen, is niet groot. Niet
temin moet rekenine worden gehouden
met de mogelijkheid dat het hun. dank
zi) de opmerkelijke onwetendheid van
vele niet-Europese leden van deze poli
tieke commissie ter zake van het Duitse
probleem, wel zou lukken de behandeling
van de kwestie der verkiezingen enige
tijd sleoende te houden. Wanneer de
commissie zich aan haar voornemen
houdt, terwille van een vlotte gang
zaken niet met de Duitsers in discu'
meld, die schreeuwend poogde zich een
weg door de poorten te banen om de
afgevaardigden der oppositie in het par
lementsgebouw zelf aan te vallen. Drie
maal viel de menigte aan. dooh even zo
vele keren werd zij door militairen, met
de bajonet op het geweer, teruggedreven.
Veie aanhangers van Mossadeq ver
zamelden zich op het plein, waaraan
het parlementsgebouw is gelegen. Zij
riepen luidkeels: „Wij zullen de afge
vaardigden van de oppositie met onze
eigen handen wurgen". Het geluid
dezer kreten drong tot in de verga
derzaal door.
In de vergaderzaal zelf had premier
Mossadeq inmiddels, wenend van ont
roering, zijn pogingen om het woord te
voeren opgegeven. De leider der oppo
sitie riep hem toe: „de madjlls (het
parlement) is niet uw speciale eigen
dom. Ga maar liever de straatschen
ders, die u steunen, toespreken. Loop
naar de hel en ruk uit. U bent een pest
voor onze maatschappij".
Hierop verliet de voorzitter van de
Kamer het gebouw. De madjlis zette
daarop, onder leiding van de vlce-voor-
zitter, de besprekingen in besloten zit
ting voort. Het publiek en de journalis
ten moesten de Kamer ontruimen.
Nadat tenslotte orde en rust hersteld
waren, beklom premier dT Mossadeq het
spreekgestoelte in de Perzische Kamer
voor het uitspreken van een rede van
anderhalf uur. „Zolang er geen motie
van wantrouwen tegen mijn regering is
ingediend en door de Kamer aanvaard,
zal zij aan het bewind blijven, daar ik
het mijn plicht acht een regeling te be
reiken voor het vraagstuk der Perzische
olie", zeide Mossadeq.
.JViyn regering blijft gekant tegen
elk plan, dat zou voorzien in een te
rugkeer van Britse technici op de Per
zische olievelden.
Wat het binnenland betreft: „Wij
zullen, ondanks de wijze waarop men
ons uitdaagt, doorgaan met het organi
seren van vrije verkiezingen, daar de
binnenlandse hervormingen, die wij ln
ons land willen uitvoeren, niet los kun
nen worden gezien van op deze wijze ge
houden verkiezingen".
Sprekend over de demonstraties en
incidenten van Donderdag j.l. zeide
Mossadeq: „De demonstraties waren
door de overheid verboden. De studen
ten hebben ze toch willen houden: de
onder hen gevallen slachtoffers zijn niet
te beklagen. De regering zal met de
grootste gestrengheid optreden tegen
hen die de open-bare orde verstoren. Er
is een regeringscommissie ingesteld, die
tot taak heeft gekregen een onderzoek
in te stellen naar de houding van de
politie op de bewuste Donderdag".
ARRESTATIES IN ZWEDEN
WEGENS SPIONNAGE.
De Zweedse politie heeft twee vluch
telingen een gravin van Russische
afkomst en een Hongaarse fabrieksar
beider gearresteerd. Het betrof een ern
stig geval van spionnage, die echter
niet tegen Zweden gericht was.
Naar van betrouwbare zijde verluidt,
is de vrouw de gravin van Tourville. die
in 1948 als verstekeling op een Pools
kolenschip naar Zweden ging en daar
om asyl vroeg, zy trachtte de vriend
schap te winnen van vluchtelingen uit
communistische landen en hielp soin-
migen van hen aan geld. De vluchte-
te treden, komt vandaag o.a dr Patljn lingenorganisaties te Stockholm hebben
aan het woord om het Nederlandse hun leden evenwel geadviseerd, haar
standpunt toe te lichten. I hulp niet te aanvaarden.