.EiDSCH DAGBLAD okio gonsde dagenlang van eerste KLM-vlucht Jaargang WOENSDAG 12 DECEMBER 1951 00 No. 27481 j w Henny '•roe: B W Menkhorst en J Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN 5 15 per kwartaal: t 0 40 per week Witte Singel 1. Lelden - Giro No 67055 Telefoon Dir en Adm.: 25041; Red 21507 De Utrecht17-seconden te vroeg gearriveerd Eerste indruk Westerse schaving ongekauwd geslikt (Van onze speciale verslaggever). i was Damascus, geel was Bagdad en bruinrood waren de heuvels i Japan, gezien vanuit de „Utrecht", toen dit eerste KLM-vliegtuig nieuwe lijn van Amsterdam naar Tokio Nippon naderde. Zeven uur Utrecht" na het nachtelijk vertrek van de Philippijnen boven zee n. En daar lag nu, in de eerste stralen van de rijzende zon, het berg land van de welige rietvlakten" zoals de bewoners hun woonplaats i plachten te noemen. En boven de gouden heuvels van Soemerani- liet „doorluchte grondgebied des Keizers", de Foejijama, een zwarte ret wit-besneeuwde top, door roodachtig ochtendlicht beschenen. Een monument der natuur, overbekend van afbeeldingen, maar nu hier, zo nlijk, dat ook een goede kleurenfoto maar een schamele indruk kan Even later ligt Tokio beneden ons, uit de lucht even herinnerend aan Jam door de lange verkeersbruggen over de rivier, die de stad in deelt. En dan zet gezagvoerder Paap de „Utrecht" aan de grond, onden te vroeg op het schema. Stel u voor: ge reist 16.000 km. In mvan Schiphol en bepaalt vrijwel op de seconde af het tijdstip van de vliegerij is een zeer stipt bedrijf, dat ook in dit opzicht de isen stelt. NAUWE RELATIES behoeft wel nauweliiks betoog. ce owning van de nieuwe LM -lijn niet onopgemerkt aan Is voorbijgegaande hoofdstad ion heeft nu al twee dagen ge in de oubliciteit over deze nieu- 'inding. Och. eigenlijk heel oud. Want ding duidelnk is geworden, dan bet wel dit. dat de Japanners ere weten te herinneren hoe relaties met Nederland in het wren. Mogelijk hebben de en van de schepen in de 17e raar de verre kust van Ja- ■en. zich wel eens afgevraagd, zoveel ontberingen hun doel ain Welnu, het antwoord is n drie eeuwen later gekomen, tanden, toen gelegd en helaas wiize door oorlog gescheurd, is od zoveel gemakkelijker wii- aangeknooDt, omdat het leed voorgeslacht het succes derna- ïtn in zich droeg, tukken van Tokio's gemeen- en zakenwereld met burge- Jasoel voorop, hebben terdege dat de KLM haar vliegnet ooreetrokkcn. En onderdirecteur die zijn fraaie carrière op afsluit, heeft het dezer da- eehad: recepties, aanbieding e! van de Haagse burgemees- ziin collega in Tokio, idem van ven van de Kamer van Koop- Amsterdam aan die in Ja- «idstad. dit alles is welbekend. Versteegh plantte de eik van :>ose kwekers in een charmant Rwiil de warme winterzon deze daad van NederlandsJa- inadering krachtig bescheen. TEGENSTELLINGEN i de Noordpool bekeken is de rvchl" van de ene rand van I ontzaglijke Eurazjntische vas- i naar de andere gevlogen, het (Nederlandaan de Atlantische, het andere (Japan) aan de Stille Oceaan grenzend en heide dus door reusachtige massa's van 's werelds machtigste natie gescheiden: de Ver. Staten van Amerika. Wat een tegenstellingen tussen deze landen. Nederland en Japan Wie ln Tokio aankomst, is de eerste twee da gen geneigd dit in twiifel te trekken, maar ak men ook al maar even gele genheid heeft verder te kiiken. ziet men het wel anders. (Ingez. .Med.-adv.) :erbericht Weinig verandering - verwacht tot morgenavond: H '"joord-Westen van het land G1 51-!f bewolkt en droog weer. Jen enkele graden boven het .cwakke totj matige Zuid-Wes- Hders vooral in de nacht 'op vele plaatsen mist en jnaar m de middag ook Wide opklaringen en tempe- ".'■opend tot even boven het akke ,ot matige Zuidelijke gemaakt te 10 uur). 13 decembfr. Un?«rUr: onder: 16.28 uur. Ijp' 1554 uur; onder: 9.20 uur Katwijk te 3.12 en ^taat uit zes pagina's Zeker de vliegtuigen, treinen, auto's, trams, bussen en fietsen, het asfalt en de machtige gebouwen in moderne stijl, de ondergrondse en de warenhui zen. in dit alles verschilt de Japanse hoofdstad, althans in het uitgestrekte centrum, niet van andere wereldste den. Waarom zou het ook? Tokio heeft immers zes millioen inwoners en is in grootte de derde stad op aarde, na Londen en New York. Er bestaat nu eenmaal een zekere mate van techni sche ontwikkeling, welke over de gehele wereld volkomen gelijk is. En hoe voortreffelijk verstaan de Ja panners de kunst van nabootsen, soms slechter, vaak ook beter dan het voor- tieeld. Valt. tegenover deze overeen komst met het Westen, de ongeliikheid in huidskleur en lichaamsbouw eigen- lllk niet weg? Zo eenvoudig ligt deze zaak echter niet. Want Japan is meer dan alleen het centrum van Tokio, hoe groots dat dan ook is. ook nu nog omdat het bij de Amerikaanse bombardementen is GEFAALD. TAP AN ts meer. De Japanners hebben I de uiterlijke beschaving van het J Westen wel geslikt, maar niet ge kauwd. En daarom komt het hun niet genoeg ten nutte. Deze eerste indruk kan moeilijk anders eindigen dan met het onderschniven van het oordeel van Zinkin tn „A?ia and the West" dat al dus luidt: ..Het fabriceren van geweren en het aanleggen van spoorwegen geeft ozenblikkeliik resultaat, maar vrijheid en democratie zijn begrippen, die tijd vragen alvorea-? ze gewaardeerd kun nen worden. Het was een van de grote krachttoe ren uit de wereldgeschiedenis, dat de Japanners erin slaagden materieel even machtig te worden als welke Westerse natie ook. Maar door hun volkomen ge brek aan belangstelling in welke an dere uiting ook van het Westen en hun vasthouden aan eigen traditie, faalden zii ten enenmale. Want wat het Westen groot maakte, was evenzeer de bereid heid desnoods te sterven voor de vrij hield als de bekwaamheid slagschepen te bouwen". Geen overeenstemming te Parijs over ontwapening Toch een commissie voor verder onderzoek ingesteld Hoewel te Parijs geen overeenstem ming tussen Oost en West mogelijk bleek, is toch besloten een commissie in te stellen, die deze kwestie verder zal behandelen. De Westelijken verzetten zich tegen het Sovjet-voorstel voor een vermin dering der bewapening en strijdkrach ten der grote mogendheden met een derde, daar dit ..een willekeurig vast gesteld deel" betreft en de „huidige ongelijkheid" tussen de Westelijke mogendheden en de Sovjet-Unie zou blijven voortbestaan en „zich zelfs sterker zou doen gevoelen". In het uitgebracht rapport worden nog „ernstige tegenstellingen" met be trekking tot de volgende drie punten genoemd: 1. De internationale controle op de atoomenergie. 2. Het stelsel van stadia der bekend making van gegevens. 3. De instructies, die aan de ontwape ningscommissie moeten worden gegeven. De Westelijken verklaarden, dat de V.N. zolang er geen beter stelsel voor internationale contróle op de atoom energie is ontworpen voort moeten gaan gebruik te maken van het gewijzigde plan-Baruch, dat voorziet in interna tionale contróle en beheer van alle in stallaties voor atoomenergie. Wisjinsky verklaarde, dat dit plan voor de Sovjet-Unie geheel en al on aanvaardbaar is, om een aantal redenen, waarvan de voornaamste zijn, dat het „inbreuk maakt op de souvereiniteit der naties, een monopolistische trust onder leiding van de V.S. opricht en het ver bod van het atoomwapen voor onbe paalde tijd wordt uitgesteld". Hij zei. dat, wanneer de algemene vergadering eenmaal had besloten West-Duits vrouwenoverschot in tien jaar verviervoudigd (Van onze correspondent te Bonn). Het aantal Duitse vrouwen, dat haar man verloren heeft of gescheiden is. is sedert 1939 van 1.9 millioen tot 3.2 millioen gegroeid, aldus een mededeling van het officiële West-Duitse 'bureau voor de statistiek. De driehonderddui zend vrouwen, die over het lot van hun man nog altijd in onzekerheid verkeren, zijn in dit getal niet Inbegrepen. De bevolking van West-Duitsland omvat volgens de volkstelling, die in 1950 werd gehouden, 22.4 millioen man nen en 25.2 millioen vrouwen. Het vrou wenoverschot bedraagt dus 2.8 millioen. Voor de oorlog woonden in het gebied van de tegenwoordige bondsrepubliek 19.3 millioen mannen en 20 millioen Het Duitse vrouwenoverschot heeft zich hiermee in de loop van de laatste tien jaar verviervoudigd. Een vrouwenoverschot van bijna millioen is inderdaad bijzonder hoog en vormt een uitermate ernstig sociaal probleem, dat in Duitsland vooral de vrouwelijke geesten zeer bezighoudt. Aan de andere kant is Duitsland reeds eerder een land met een vrouwenover schot geweest. In het eerste kwart van deze eeuw was er b.v. een vrouwenover schot van 1 8 millioen. Pas in de jaren na 1925 kwam er een evenwicht tussen het vrouwelijke en mannelijke deel van de bevolking tot stand en ontstond er zelfs een mannenoverschot van 0.4 mil lioen. atoomwapens te verbieden, de voorge stelde commissie binnen korte tijd een stelsel zou kunnen uitwerken, dat zou verzekeren, dat het verbod zou worden geëerbiedigd. De Westelijken zeiden, dat dit voorstel geheel en al onaanvaardbaar voor hen was. Er zou een zekere tijd liggen tussen het besluit van de alge mene vergadering om een controle stelsel voor atoomenergie in te stellen en het eigenlijke in werking treden van een dergelijke controle. Wisjinsky was tegen het Westelijke plan voor geleidelijke bekendmaking van gegevens over de ontwapening, omdat dit slechts tot gevolg zou hebben het „voor onbepaalde tijd uitstellen van het geven van inlichtingen over de vernie tigendste en gevaarlijkste wapens, zoals de atoomwapens". Wat betreft de Instructies voor de ont wapeningscommissie stelden de Weste lijken voor, dat de commissie een grens voor de strijdkrachten van elk land zou uitwerken, alsmede de beschikking over en het gebruik van dergelijke strijd krachten. Wisjinsky was hiertegen ge kant, maar ging er mee accoord, dat de commissie opdracht zou krijgen binnen drie maanden practische voorstellen beperking der bewapening en strijdkrachten op te stellen. Men besloot op voorstel van Wisjinsky de nieuwe commissie „commissie voor atoomenergie en klassieke wapenen" te noemen In plaats van „ontwape ningscommissie", zoals de Westelijken hadden gewild. Men was het er ook over eens, dat deze commissie zou werken onder con tróle van de Veiligheidsraad en dat zij behoorde te zijn samengesteld uit de elf leden van de raad plus Canada. In een verklaring van de Westelijke vertegenwoordigers wordt gezegd, dat de besprekingen nuttig waren geweest en in een geest van oprechtheid en objec tiviteit waren gevoerd. Hongaarse en Roemeense protestnota's aan de V. S. OVER VLIEGTUIG-SPIONNAGE. Hongarije heeft de Amerikaansever- klaring dat het vrachtvliegtuig van het Amerikaanse leger, dat op 19 November door Russische lagers tot landen ge dwongen werd. onopzettelijk boven Hongaars gebied was geraakt, van de hand gewezen In een nota welke aan de Ameri kaanse legatie werd overhandigd, wordt gezegd, dat het blijkens een onderzoek onmogelijk is dat de bemanning de koers verloren heeft. Volgens de nota bevond het vliegtuig zich op een „bij zondere missie" en was het de bedoe ling geweest „spionnen" op Hongaars gebied te landen. Ook Roemenië heeft een protestnota aan de Amerikaanse zaakgelastigde overhandigd waarin wordt georotesteerd tegen de landing uit een Amerikaans vliegtuig van .twee spionnen" op Roe meens grondgebied. Dit vliegtuig had od 18 October boven Roemenië gevlo gen en was uit Athene vertrokken. Dader van de bomaanslagen in West-Duitsland gearresteerd? De speciale commissie van de West- Duitse politie, die een onderzoek instelt naar de drie bomaanslagen, welke twaalf dagen geleden in Noord-Duitsland plaats vonden, heeft meegedeeld, dat zij meent de man te hebben gearresteerd, die de bommen per post heeft verzonden. Deze man. de 25-jarlge Erich von Halacz, werd Zondag te Nienburg in Noord-Duitsland aangehouden. Volgens de politie is hij de afgelopen weken her haaldelijk in Bremen geweest, waar een van de bommen ontplofte. Hij had daar gepoogd met leidende personen uit het openbare leven in contact te komen. Ook heeft de politie meegedeeld, dat de schrijfmachine, waarop de adressen voor de pakketten werden geschreven, ach terhaald is. Von Halacz had bij zijn ar restatie papieren bij zich. die op de zelfde machine waren geschreven. De gearresteerde heeft een opleiding 'als technisch tekenaar gevolgd. In terband met het aanstaande .Jan van Riebeeckfeest in Zuid- Af rika. wordt het gehele marktplein tje van Culemborg - de geboorte plaats van Van Riebeeck - her bouwd. zoals dit er in zijn tijd heeft uitgezien. De foto toont de hoeksteenlegging an het stadhuis, welke werd ver richt door dr H. J. Levelt. de Neder landse Consul-Generaal te Kaap stad. „ORANJE" MORGEN IN AMSTERDAM. Het m.s. „Oranje" wordt morgenoch tend voor IJmuiden verwacht. De ont scheping is vastgesteld om 9 uur, aan de Javakade te Amsterdam. De „Oranje" is op deze reis uit Indo nesië geheel volgeboekt en heeft. 835 passagiers aan boord waarvan er ill in Southampton worden ontscheept. Perzische verdeeldheid neemt steeds scherper vormen aan Mossadeq wil doorzetten Nadat militairen in de Perzische Ka mer, waar het, zoals in een deel onzer vorige oplaag gemeld, tot grote vecht partijen was gekomen, de orde weer enigszins hadden hersteld, keerde de premier dr Mossadeq in de vergader zaal terug en werd de vergadering voortgezet. Dr Mossadeq bezwoer de af gevaardigden orde en rust te bewaren terwijl hij zou spreken, doch de oppo sitie bleef roepen en jouwen. „Indien u mij niet aan het woord wilt laten komen, zal ik het volk te hulp roepen", zeide Mossadeq daarop en verliet onder uit roepen als „er uit" het spreekgestoelte. Daar-op besteeg de leider der oppositie, Djemal Imami, het podium. Inmiddels had zich buiten de poorten in het hek, dat het parlementsgebouw omgeeft, een menigte ter sterkte van verscheidene duizenden personen verza- Debuut van Oost-Duitsers in Chaillot Een politiek spelletje (Telefonisch van onze Parijse oorrespondent) Gisteren heeft de tweede politieke commissie der Ver. Naties, die thans de mogelijkheden van vrije en algemene Duitse verkiezingen onderzoekt. Grote- wohl's delegatie aangehoord. Eerst kwam Lothar Bolz. de Oostdultse minister van wederopbouw aan het woord die uitvoerig sprak over demo cratie en vredelievendheid, kwaliteiten, waarin in het bijzonder Oost-Duitsland zich onderscheiden moet. om ten slotte op overwinnaarstoon de onmiddellijke terugtrekking van de vreemde bezet tingstroepen te eisen. Daarna hoorden we de burgemeester van Oost-Berlijn. Friedrich Ebert, zoon van de eerste Weimar-president een corpulent man met een massief en kaal t£r Ml Vin nietige puntjes in de onmete-1 van het Amerikaanse leger op haar lijke uitgestrektheid van de sneeuw- tocht over een bevroren meer aan velden van Alaska: een patrouille\de voet van de Mendenhall-gletscher hoofd, en talrijke kinnen, die luid, traag en nadrukkelijk zijn rede uitsprak, die bestond uit de overbekende gemeen plaatsen. welke Wisjinsky herhaaldelijk en oneindig onderhoudender had voor gedragen: het was de Duitse versie van een tot in den treure afgespeelde Russi sche gramofoonplaat. die daarenboven nog tergend langzaam werd afgedraaid. Doch inmiddels is er wel veel van de bedoelingen van deze vier heren, die de president op een flinke afstand van hun Westelijke landgenoten aan de stenogra fen-tafel had doen plaats nemen, duide lijk geworden. Zij wijzen een Uno-con- tröle-commissie nog steeds af. zijnde in strijd met de nationale waardigheid Daar blijven zij bij en het is niet moei lijk te raden waarom. Daarentegen schij nen ze niets liever dan een direct gesprek met Bonn te willen hebben om onder vier Duitse ogen hun condities te kun nen bepalen voor algemene verkiezingen, die aan een hereniging van het land vooraf zouden moeten gaan. Ook wan neer dat gesprek, die verkiezingen en die hereniging mislukken zouden waarover nauwelijks twijfel kan bestaan, zou Gro- tewohl toch een soort officieuze erken ning van de zijde der Ver. Naties van ziin bewind hebben verworven, waarmee hij zijn aanzien in Duitsland natuurlijk sterk verbeterd zou hebben. Het is al even bekend, dat dr Adenauer de kanselier uit Bonn deze eventualiteit met. alle be hendigheid. waar hii over beschikt, tracht te ontlopen door middel van zijn 14 punten die hij in September jl. be kend heeft gemaakt en waarin de voor Grotewohl onaanvaardbare condities voor een overeenkomst staan beschre ven. De manoeuvre van deze vier Oost- Duitsers. wier komst zoals bekend aanvankelijk voor Parijs een grote rassing is geweest bestaat dus v schünlijk hieruit, dat zii door middel van dit informatieve bezoek aan het Palais Chaillot aan Adenauer's 14 pun ten trachten te ontsnappen. De kans dat zij hierin slagen, is niet groot. Niet temin moet rekenine worden gehouden met de mogelijkheid dat het hun. dank zi) de opmerkelijke onwetendheid van vele niet-Europese leden van deze poli tieke commissie ter zake van het Duitse probleem, wel zou lukken de behandeling van de kwestie der verkiezingen enige tijd sleoende te houden. Wanneer de commissie zich aan haar voornemen houdt, terwille van een vlotte gang zaken niet met de Duitsers in discu' meld, die schreeuwend poogde zich een weg door de poorten te banen om de afgevaardigden der oppositie in het par lementsgebouw zelf aan te vallen. Drie maal viel de menigte aan. dooh even zo vele keren werd zij door militairen, met de bajonet op het geweer, teruggedreven. Veie aanhangers van Mossadeq ver zamelden zich op het plein, waaraan het parlementsgebouw is gelegen. Zij riepen luidkeels: „Wij zullen de afge vaardigden van de oppositie met onze eigen handen wurgen". Het geluid dezer kreten drong tot in de verga derzaal door. In de vergaderzaal zelf had premier Mossadeq inmiddels, wenend van ont roering, zijn pogingen om het woord te voeren opgegeven. De leider der oppo sitie riep hem toe: „de madjlls (het parlement) is niet uw speciale eigen dom. Ga maar liever de straatschen ders, die u steunen, toespreken. Loop naar de hel en ruk uit. U bent een pest voor onze maatschappij". Hierop verliet de voorzitter van de Kamer het gebouw. De madjlis zette daarop, onder leiding van de vlce-voor- zitter, de besprekingen in besloten zit ting voort. Het publiek en de journalis ten moesten de Kamer ontruimen. Nadat tenslotte orde en rust hersteld waren, beklom premier dT Mossadeq het spreekgestoelte in de Perzische Kamer voor het uitspreken van een rede van anderhalf uur. „Zolang er geen motie van wantrouwen tegen mijn regering is ingediend en door de Kamer aanvaard, zal zij aan het bewind blijven, daar ik het mijn plicht acht een regeling te be reiken voor het vraagstuk der Perzische olie", zeide Mossadeq. .JViyn regering blijft gekant tegen elk plan, dat zou voorzien in een te rugkeer van Britse technici op de Per zische olievelden. Wat het binnenland betreft: „Wij zullen, ondanks de wijze waarop men ons uitdaagt, doorgaan met het organi seren van vrije verkiezingen, daar de binnenlandse hervormingen, die wij ln ons land willen uitvoeren, niet los kun nen worden gezien van op deze wijze ge houden verkiezingen". Sprekend over de demonstraties en incidenten van Donderdag j.l. zeide Mossadeq: „De demonstraties waren door de overheid verboden. De studen ten hebben ze toch willen houden: de onder hen gevallen slachtoffers zijn niet te beklagen. De regering zal met de grootste gestrengheid optreden tegen hen die de open-bare orde verstoren. Er is een regeringscommissie ingesteld, die tot taak heeft gekregen een onderzoek in te stellen naar de houding van de politie op de bewuste Donderdag". ARRESTATIES IN ZWEDEN WEGENS SPIONNAGE. De Zweedse politie heeft twee vluch telingen een gravin van Russische afkomst en een Hongaarse fabrieksar beider gearresteerd. Het betrof een ern stig geval van spionnage, die echter niet tegen Zweden gericht was. Naar van betrouwbare zijde verluidt, is de vrouw de gravin van Tourville. die in 1948 als verstekeling op een Pools kolenschip naar Zweden ging en daar om asyl vroeg, zy trachtte de vriend schap te winnen van vluchtelingen uit communistische landen en hielp soin- migen van hen aan geld. De vluchte- te treden, komt vandaag o.a dr Patljn lingenorganisaties te Stockholm hebben aan het woord om het Nederlandse hun leden evenwel geadviseerd, haar standpunt toe te lichten. I hulp niet te aanvaarden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1951 | | pagina 1