Ziehier de verrassing waarmee
ik zelfs filmsterren
plezier doe...
7)(wvj^
LUX TOILET ZEEP
Igercii Zeventien wensten een
lerversingsstation", geen blanke
kolonie
M'
Js
SMYRNA TAPIJT
DREEF
'verteert in het Leidsch Dagblad
Leidse
Vleeshouwerij
DONDERDAG 29 NOVEMBER
ftiebeeck - herdenking
Marbier'cliirurgijn nil Culemborg zeilde naar de Kaap
iloot verliet Amsterdam
in December 1651
(Speciale berichtgeving).
I
ifle'e velen zal in twee steden, welke duizenden kilometers van
wnderd liggen, dezelfde man worden herdacht, zij het op ver-
Ct"' ,_j j- J_ t.:J
De eerste stad, de kleinste,
r de tijd schijnbaar stil is
"''herdenkt een van haar grote zonen. Eén, want wanneer er geen
f'-1Vos geweest, geen Dingaansdag, geen Vechtkop en geen Amajuba,
|fCï'emi<>'9 Jan van Riebeeck evenzeer vergeten zijn als Amsterdam
lie in feite niets minder heeft gedaan.
•n barbier-chirurgijn der Oost-Indische compagnie, aangenomen
If-Woon van b 20-z'ch meten met de roemruchte graven van
1 me( Anthonie van Diemen, Gouverneur-Generaal van Oost-lndië, I
L'.an Diemansland, het latere Tasmanië?
f ..tr ;s Culemborg het brandpunt geworden van de herdenkings-
I. iifjg/land en maken zich in de tweede stad, die zo ver van Culem-
1 ,jeld ;Si en er toch zo mee verbonden, honderdduizenden op om
,-it stichter ervan als een nationale figuur te herdenken, maar ook
an een natie. Een natie, die niet alleen de moedertaal, maar ook I
n Van Riebeeck als een van de kostbaarste erfenissen van het
hult weten te bewaren!
30RG heeft de verre banden.waarop de grondlegger van blank Zuid-
s, -.e.-iwndïn met Zuid- Afrika voor drie eeuwen de eerste voet!
b opnieuw öe estigd en ver- op Afrikaanse bodem heeft gezet
irJór:. de geboorteplaats van De historicus echter, die m het oude j
Riebeeck zal als geen andere stadje naar de sporen van Jan van Rie-1
tderland de dag herdenken, beeck zoekt zal wanneer hij de Bin
nenpoort is gepasseerd, de enige stads
poort uit de dagen van Van Riebeeck
welke over is gebleven weinig vinden,
wat herinnering kan wekken aan de
stichter van Zuid-Afrika, Het huis waar
hij gewoond heeft is bewaard gebleven,
er is een koperen kroonluchter, versierd
met zijn wapen, door hem bij zijn ver
trek naar de Kaap aan de stad geschon
ken.
Veel meer is er niet. De graven \an zij
ouders bevinden zich elders hij zelf
werd ln Batavia begraven, de grafsteen
K later naar Kaapstad overgebracht. De
familienaam is verdwenen de manne
lijke lijn stierf reeds ln het vierde ge
slicht uit. Hoewel een groot aantal na
zaten in vrouwelijke lijn in Nederland
w onen waaronder verscheidene in
Culemb'jrs zelf waren zich tot voor
kort velen de verwanschap met Van
Riebeeck niet bewust. En toch behoren
zijn afstammelingen tot de voornaamste
families van Nederland: Van Heemstra
Van der Peltz. Van Sj'tsemaVan Har
derbroek. Van Boetzelacr. Quarles van
Ufford, Taets van Amerongen en vele
anderen
Bij vrienden, bij verwanten?
In hot Stadsweeshuis misschien? Wij
weten slechts dat hij er op school is
geweest en later studeerde voor bar- j
bier-chirurgijn.
I was geworden is ongetwijfeld zijn voor-
i spraak geweest bij de Compagnie En j
j waarschijnlijk is hij het ook geweest, die
I zich de Jeugdige scheepsarts herinnerde
j toen in 1641 het besluit viel om een
j past aan de Kaap te stichten. Overigens
waren er voor de Heren Zeventien te
Amsterdam redenen te over. om met t
I de leiding van deze post een geleerde te,
I belasten en geen koopman
1 Enkele jaren te voren had de nog
j jonge West-Indische Compagnie even-
eens een post gesticht, op het eiland i
Manhattan en de Amsterdamse koop- j
man Peter Miniuit de leiding er van
toevertrouwd Miniuit was echter de
Compagnie uit de hand gelopen, de klei- i
ne bevolking van de post. die ..Goede i
l Hood" genoemd werd kocht van de in- I
heemse bevolking voor zichzelf grond
en niet voor de Compagnie en sticht
te een nederzetting welke verwaten
Nieuw Amsterdam werd gedoopt. En ln
het jaar waarop Van Riebreek zou wor
den uitgezonden, werd hun jaren'ange
strijd tegen de West Indische Compag
nie met succes bekroond. ZO w erden vrije
burgers van een vrije stad.
ISSCHIEN' is het hieraan mede
te danken, dat zo weinig over
de jeugd van Van Riebeeck in
Culemborg bekend is. Zjjn vader was
zeekapitein. Hij deelde het lot van zo
vele zeevarenden in d'c tijd. liij stierf
ver weg van huis en werd in Brazilië
begraven. Van Riebeeck was toen 21
jaar en juist benoemd tot tweede Chi
rurgijn der Oost-Indische Compagnie.
Tien jaren te voren was zijn moeder.
Elisabeth van Gaasbeek, dochter van
een der burgemeesteren van Culem
borg, ln Schiedam gestorven.
Het is niet meer hekend, waar hjj
te Culemborg verbleef na de dood van
zijn moeder.
WIE zich aan een ander spiegelt,
spiegelt zich zacht, moeten de
Heren Zeventien hebben gedacht
De Kaap zou een verversingsstation
worden, een herstellingsoord voor aan
scheurbeuk lijdende zeelieden, geen han
delspost En bovenal geen blanke kolonie.
Goedkooe groente en goedkoop vlees zou
Van Riebeeck moeten leveren aan de
Compagnie en bovenal verse vruchten
de enige toen bekend» remedie tegen de
ziekt? welke ln die dagen de bemannin
gen der Oost Indië-vaarders decimeerde,
de scheurbuik. Zo luidden dc strenge
instructies, welke aan Van Riebeeck
werden meegegeven.
Drie schepen werden aangewezen
om tan Riebeeck en de 100 mannen
en enkele vrouwen, welke hem zouden
vergezellen, naar de Kaap te transpor
teren Drie kleine schepen., de Drom-
medaris, de Reiger en de C.oede Hoop.
In de laatste maand van het jaar
Die standbeeld van Jan van Rie
beeck in die ou Heerengrachl. lans
\dderlcystraat. in Kaapstad. Hij
slaan met sy rug na die see en kyk
af op die groot stad waar sy klein
1651 verliet dc kleine vloot Amsterdam.
Het was w inter in Holland. Wij weten
niet, of de laatste herinnering van
Van Riebeeck aan Amsterdam dc witte
sneeuw is geweest, de heldere winter
hemel boven de stad. Zeker is echter,
dat hij dc torens van Amsterdam nog
heeft gezien, toen de vloot reeds lang
het 1.1 had verlaten. En even zeker is
het, dat hjj op dat moment niet heeft
kunnen bevroeden, dat drie eeuwen
later een getrouwe copie van zijn
schip, de Droinmedaris. naar de Ta
felbaai zou varen, het hoogtepunt van
dc herdenkingsfeesten te zijner ere.
Evenmin kon hij bevroeden dat door
deze tocht de kiem zou worden gelegd
voor de geboorte van een natie. Nog was j
het boek van de Zuid-Afrikaanse geschie-
denis gesloten De wentelend? wielen der
krakende ossewagens de flitsende asse
gaaien der Zoeloes het heldenepos van
de Boerenoorlog het was nog allemaal
verborgen dcor de nevels der toekomst
Op het ogenb'ik echter, waarop de con
touren van Amsterdam verwaasden in
de vroege winterschemerlng, werd het i
eerste blad van dit boek beschreven! 1
ncdersetting eers gestaan liet. Die
standbeeld slaan enkele meiers van
die plek af waar liy in 1652 voet
aan wal gesit liet.
Kerkelijk Leven
PREDIKBEURTEN
VOOR VRIJDAG
KatwUk aan Zee Gerrf Gem. (Rc-
mfsestr.iati 7 30 uur. ds Van de Kette
rij. van Alb'.osfeerdam
NED. HERV. KERK
GEREI'. KERKEN
GEREI'. KERKEN onderh. art. 31 K.O.
Aanccnomen naar Zutphen. J. C. Jan-
se te Rlls-Y.il: (Z.H.)
CHIC. GEREF. KERKEN
Tweetal te Dedemsvaart, M Drayer te
Drachten en D van Wllsum te Eindho
ven. Beroepen te Kampen. W. Kramer
te Apeldoorn.
Op 5 December van het vorig
dicht onder de Nederlandse
- gebeurde ..liet"! Tcrwiil de
icn aan boord ilcli spusicn
•n cchie Sintviering ihuis. brak
door onverklaarbare oorzaak dc
schroefas' En daar lagen we. aan
gewezen op slccpboot-assistcndc.
Önmiddelluk gingen dc nodige
I5SS-V
(clcgrami
i hulp komen opdagen V De
stemming aan boord daalde, te
meer omdat w c - in t gezicht van
dc ihuishas en - niet zuinig op onze
laatste STERLINO waren gew eest.
loslig hingen we over dc ver
schansing Dc uren kropen v oorhit.
Maar opeens ...Daar' Daar
was de purser, die als eerst
hel sleepbootie ontwaarde,dal u
Je nes el opdoemde. Maar wat
was dat V Stond daar niet St -Nico-
laas zeil aan het roer
niet Zwarte Piet die i
oegooule en die daarna een kist
STERLING te voorschijn toverde?
Alsieblieft'". zet Sinterklaas, ..dat
s dc tros
is om de tiid te doden' Daarop
nam Piet dc kist opz.'n rug en klom
naar boven. Een oorverdovend:
.Hoera! Leve Sinterklaas! Leve
Zwanc Piet! Leve Sterling!" steeg
op.Toen trad de Ouwe naar oren,
salueerde plechtig naar dc Sint en
zei„Maar Sinterklaas, hoe komt
U hier zo. en hoc wist U dat v
bijna geen draadic STERLING
meer hadden„Een góede Sinter
klaas weet Alles'zei dc Sint „Maar
er was iemand hier aan boord die
mijn geheugen nog even opfriste
door siillctics dc marconist als
„P S." te laten seinen -. „Bodem
pakte shag te zien. SOS.
„STA OP STERLING'"
Enkele tips voor
Sint Nlcolazen
zakdoeken,
handschoenen,
shawls,
tafelgarnituren,
Eau de Cologne en
zeef in diverse
irpakkingen,
nylon kousen,
petgnoirs,
aardige
huishoudelijke
surfnies
Van zakdoekjes tot peignoirs...
Het verlanglijstje van een vrouw ter gelegenheid
van het „heerlijk avondje" is een boeiend
geschrift. Haar wensen weerspiegelen
haar karakter. De wijze Sint Nicolaas
wéét dat; niemand weet het beter dan hij.
Sint Nicolaas kan het zich gemakkelijk maken,
want Iserief maakt het htm weer gemakkelijk,
door een keuze uit vele, vele gewaardeerde
geschenken in prijzen, aangepast aan
de beurs van de goede Sint.
Hopenlijk weet hij ook dat Iserief tevens
enkele practischc geschenken voor
heren heeft (zij het dan ook in geringere
mate dan voor dames).
HAARLEMMERSTRAAT 16
"iLiet Spéciaêe ttafopCir!
Starts
'VAN EEN GROTE PARTIJ 1e KLAS TAPIJTEN
- \v.
r ten verzoeke van
,-crtolIige voorraden
•LEX WILTONS,"exclusie vSMYRNA- en SALONTAPIJTEN
en andere HUISKAMER KARPETTEN.
"iircolleetie HALL-, FOYER-, SERRE-, SLAAPKAMER- en
PS, TAFELKLEDEN, WANDDOEKEN, KUSSENS en wat
®->KDAGFV. U tc 7i',n valt tUdens 'lp
""i m 7 t "<'d,'n:>von<l van 710 uur. Vrijdag van 10 u. v.m. tot 7 i
tfonink rdaR vsm 10 ,,ur v m- tot 3 "ur n.m., waarna direct geveild
■n net Ei-lmiuv
t "NE, Endegeesterstraatweg 1te Oegstgeest
ril^?'m'>,!rarhten kunnen zonder kosten aan de In de t.
FIAT 500.
Aangeboden FIAT, we-gluis, I
coupé, 1939, ln pr. staat f. 875.
Bevr. Zoetenv. Singel 96.
Afhgan - Persia - Kashli
Jemut.
50 x 50 13.50
85 x 95 3?,50
100 x 100 42.50 - 53,50
150 x 100 69,—
127x200 117,
150 x 215 148.
200 x 300 276,—
HATCHLY KARPET
235 x 162 84,50
Burgsteeg 3-5-12
^Spoedveiling te Oegstg
per 500 gram
V. Carbonade 1.50
Gesmolten Vet 1.00
Rookworst1.00
p. 100 gr. f. 0.25
Vers Vet Spek 1.60
Profiteert van onze goed
kope aanbiedingen.
FIJNE VLEESWAREN
Gebraden rosbief 0.40
Procurcurspek0.40
Bloedworst0.20
Hamworst0.27
Tongenworst0.27
Boterhamworst 0.27
Gebraden Gehakt 0.27
Haagse Leverworst 0.27
Ham0.47
Ham. 200 gram 0.90.
LANGE MARE 90
KORTE DIEFSTEEG 1
Dc curator in het failllsse-1
ment van J. F. VAN RIJN,
wonende te Leiden aan de
Thorbeckestraat no. 34, ge
handeld hebbende onder de
naam Nederlandsche Stem
pel-, Graveer- en Emailleer-
industrie „Redex" te Leiden,
heeft op heden ter griffie
van de Arrondissements-
Reohtbank te 's-Gravenhage
en van het Kantongerec-ht te
Leiden nedergelegd de enige
uitdeling5hj;t ln bedoeld fail
lissement. welke aldaar gedu
rende 10 dagen kosteloos voor
de schuldeisers ter inzage zal
Jtjn.
Leiden, 29 November 1951.
Mr J. C. VROOM.
Curator.
x Toilet Zeep in een fleurige feestverpaklcing. Leuk om
te zien, leuk om te krijgen, heerlijk om te gebruiken, eo
dat alles voor dezelfde prijs als 3 losse stukken. Echt iets
om te geven, als de surprise niet te kostbaar mag zijn.
Ieder die deze verrassing van U krijgt, zal U oprecht
lankbaar wezen, leder, wie het ook is. Lux Toilet Zeep,
de beroemde zeep van de filmsterren, is immers zo
wit - zo zuiver - zo zacht voor de huid. Koop nog
vandaag zo'n feestverpaklcing.
9 van de 10 Sinterklazen geven
