.EIDSCH mDAGBLAD Communistische pressie op Nederlandse zakenlieden te Rome bereikt J ff. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte Singel l, Leiden - Giro No. 57055 Sjciie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer f.5.15 peg kwartaal: t. 0.40 per week Telefoon Dir en Adm.: 25041; Red. 21507 DONDERDAG 29 NOVEMBER 1951 No. 27470 ERBERICHT Zachter, met regen r«"»acht tot morgenavond: zwaar bewolkt met nu en «gen. Aanvankelijk in het "akke Zuid-Westelijke tot krachtig of hard toe- na tussen Zuid-West en ffchter, vooral in de nacht. 10 uur). 30 november. 'wiSUr: onder: 16 34 uur. w uur; onder: 17.16 uur. e Katwijk te 343 en b«*aat uit 12 pagina's Waarschuwingen van minister Teulings Buitenlandse fondsen voor C.P.N.-aeties Bij de replieken over de begroting van Binnenlandse Zaken in de Tweede Kamer is het gisteren tot een heftige woordenwisseling gekomen bussen de heren Gortzak (CPN) en Goedhart (P. v. d. A.) De heer Goedhart zeide o.a., dat de gearresteerde mr D. E. Krantz aanvan kelijk bij de Jeugdstorm was, doch daar na in het communisme kwam. Met een variant meende spr. te mogen zeggen: „wie van Stalin eet sterft eraan". Voor andere intellectuelen, die nog In het communistische schuitje zitten, kan hieruit lering getrokken worden. Belangrijker dan het steekspel tussen beide heren was wat minister Teulings meedeelde. De diplomatieke ambtenaar over wie de minister in eerste instantie gesproken heeft, heeft, zo zeide hij. een verklaring afgelegd, waarom hij niet langer in functie wilde blijven. De na tionale vrijheid van zijn volk, waarvoor zo lang is gestreden, is verloren gegaan. Bovendien kon hij niet medewerken aan de voorbereiding van een economische conferentie te Moskou, omdat hu daar in een middel zag om de Russische mi litaire Inspanning te versterken. overbrenging via handelstransacties, van fondsen uit het buitenland ter fi nanciering van acties der C.P.N. In de derde plaats zijn er bewijzen dat men van bepaalde buitenlandse zijde zeer geïnteresseerd is in de ach tergrond van Nederlandse handelsver tegenwoordigers. die regelmatig het betrokken land bezoeken voor hun zaken. „Ik geloof, zeide de minister, dat van deze plaats een waarschuwing niet ach terwege mag blijven, dat door de com munisten geen middel zal worden ge schuwd om door z.g. compromitterende wetenschap te trachten ten aanzien van individuele personen maoht over zulke handeLsvertegeniwoordigers te krijgen. De bedoeling van deze acties, zo besloot de heer Teulings, moge lk aan het voor stellingsvermogen van de leden der Ka mer overlaten". Koning George gaat zeereis maken Buckingham Palace heeft een commu niqué uitgegeven van de volgende in houd: „Naar men hoopt, zal de koning in staat zijn in het vroege voorjaar een zeereis te maken van enkele weken". De koning en de koningin zullen deze tocht maken op de ..Vanguard", het grootste slagschip van Engeland. Men neemt aan. dat de gezondheid van de koning, die negen weken gele den een longoperatie onderging, zeer gediend zou zijn met een zeereis in een warm klimaat. De koning diende in zijn jeugd bij de marine Hij houdt veel van de zee. UITLEVERINGSVERDRAG TUSSEN WEST-DUITSLAND EN FRANKRIJK Te Bonn is medegedeeld dat een uitleveringsverdrag tussen de Bonds staat en Frankrijk is getekend. Het verdrag heeft slechts betrekking op criminele gevallen van na de oorlog. De landen behoeven geen burgers van de eigen nationaliteit uit te leve ren. Ook heeft het verdrag geen be trekking od politieke uitgewekenen of personen, die tegen de militaire wet ten gehandeld hebben. Bovenvermeld verdrag is het eerste van deze aard. dat West-Duitvland met een vreemde mogendheid sluit. Eleetrieiteitstarieven sullen met 25% verhoogd worden Kolenbesparing van 200.000 ton De regering heeft besloten het middel van de tariefsverhoging toe te passen, teneinde de zo noodzakelijke beperking van het eleotrieiteitsverbruik te bevor deren. zo zegt de minister van Economische Zaken in een nota over do eleetrieiteitspolitiek. Waar de huidige tarieven zijn gebaseerd op de historische kostprijs en do aanschaffingswaarde der voor productie en distributie benodigde apparatuur thans aanzienlijk hoger ligt dan voor de oorlog, zal in vele ge\ allen een niet onbetekenende \erhoging san het thans geldende tarief onvermijdelijk zijn. De minister meent echter op grond san terzake gemaakte berekeningen te mogen aannemen, dat deze serhoging gemiddeld als regel een percentage van 25 niet zal behoeven te oversehrijden. 240 kwh wordt vrijgesteld Het ligt ln de bedoeling de tariefsver hoging als volgt te doen plaats vinden: de thans bestaande maximumprijsvoor- o schriften voor het kleinverbruik zullen boven ontwikkelde beginsel. Hiertoe zal onverminderd worden gehandhaafd voor ook het vastrechttarief een zekere ver- hoeveelheid van 240 kwh per aange- hoging moeten ondergaan den ontstaan. Daartegenover zullen dan voor de tarieven voor het kleinverbruik, lUk is oni de totale opbrengst van de tarieven voor kleinverbruikers In over eenstemming te brengen met het hler- slotene per jaar Voorts zullen er uit' zonderingsbepalingen komen ten be hoeve van enige vormen van kleinver bruik, waarin zonder zodanige bepalin- dat niet ingevolge het voorgaande is uit gezonderd. de huidge maximumprijzen zodanig worden verhoogd, als noodzake gen klaarb'ijkelijk onbillijkheden zou- Ten aanzien van de tarieven voor grootverbruikers zullen de maximum voorschriften worden Ingetrokken. De regering verwacht, dat uit dc ta riefsverhoging een uiteindelijke kolen- besparing voort zal vloeien van rond 200.000 ton per jaar. Hulde aan Leidse professoren de Haas en Kramers Vooruitziende blik en prachtige geestkracht! Het is overduidelijk gesvorden, zo vervolgde de minister letterlijk, dat van communistische zijde in samen werking met de betrokken buiten landse mogendheid, plannen zijn be- Atoomtijdperk eeil raamd om nressie uit te oefenen op 1 r „vrij tijdperk raamd om pressie uit te oefenen op bepaalde Nederlandse zakenlieden om deel te nemen aan die conferentie. In de tweede plaats hebben de mi nister bewijzen bereikt, waaruit onom stotelijk blijkt dat van communisti sche zijde ingegaan is op besprekingen met een hier tijdelijk wonende buiten landse ambtenaar om te komen tot Bij de in werking stelling van de Noors-Nederlandse atoomkcmreaelor in Kjeller heeft de Koning van Noor wegen o.a. verklaard, dat zich op deze dag nieuwe perspectieven openen voor heel het wetenschappelijk onderzoek. Hij eindigde zijn rede met de woor den: ..Moge het atoomtijdperk een vrij tijdperk worden!" De Nederlandse minister van O. K. en W. dr F. J. Th. Rutten verklaarde o a. „Men kan zeggen dat het beschikbaar stellen door Nederland van een niet grote hoeveelheid uranium niet overeen komt met het vele werk. dat onze Noor se vrienden reeds hebben verricht en de door hen daar aan ten laste gelegde kosten. Doch hoe dit ook zei. beide deel genoten zullen geloke rechten hebben. De Nederlandse geleerden zullen on der dezelfde omstandigheden werken als hun Noorse collega's. De wetenschap pelijke leiding berust bij een gemeen- iz. W. O.) en de minister van OnderwUs schappelijke commissie, waarin Noorwe- Mpze samenwerking tot stand hebben ge buurten waren spoedig bedekt met een j gen en Nederland gelijkelijk vertegen- bracht. In die huldigende waardering laag hagel van vijf centimeter en hier woordigd zijn. betrok hij ook prof De Haas voor zijn en daar stortten daken in onder het ge- Nederland is trots op zyn geleerden, vooruitziende blik. Daarom was hü zo wicht van het ijs. i Een redelijk gedeelte van 's werelds be- verheugd, dat prof. De Haas en zijn De overstroming kwam zo snel op. datroemde en geleerde mannen was van echtgenote bij deze plechtigheid aan- velen ingesloten werden. De schade1 Nederlandse stam en ik hoop dat dit wezi? konden zijn. Daarna bracht hü Wolkbreuk in Argentinië Tandll 290 kilometer ten Zuiden van Buenos Aires, is Dinsdag door een he vige wolkbreuk geteisterd. In een half uur tijd viel 200 millimeter regen. Het water stroomde ran de omliggen- heuvels omlaag naar Tandil, dat 32.000 inwoners heeft Op sommige plaatsen in de stad stond het water drie meter hoog. Na de regenbui viel hagel. Sommige geweest achter het regelen van deze samenwerking. En dan betuigde spr. j nog dank aan minister Rutten voor het werk dat hü gedaan had in Ne derland om tot deze samenwerking te komen. Dc heer Gunnar Randers besloot met de woorden: „Nu zullen sommige mensen vragen, waarom eigenlijk al dat werk. om door te dringen in de geheimen der natuur? AVaarom deze wedloop naar de ontdekking van het verborgen kracht van het atoom? Zal het ons gelukkiger maken? Zal het de wereld verder brengen? Ik voor mij geloof te mogen zeggen: „de eerste voorwaardp om de wereld verder te brengen, is te weten, wat de wereld eigenlijk is." Het slotwoord werd gesproken door de voorzitter van de Nederlandse delegatie prof. dr H. A. Kramers. Hy bracht waardering naar voren voor de wijze waarop de F. O. M.. de organisatie •oor zuiver wetenschappelijk onderzoek wordt op meer dan zeven millioen gul den geraamd. Tot dusver zün er 20 doden (w.o. vele kinderen) meer dan 60 vermisten en een zeer groot aantal gewonden. De meeste slachtoffers verdronken op straat. Anderen kwamen om het leven, toen gebouwen onder het gewicht van1 de hagel instortten. Hoge bomen, die minstens vier ton wegen werden door het water uit de straat gerukt en mee- I gevoerd. Het water vernielde het pla- veisel van de straten en voerde meubi lair uit vernielde huizen met zich mee.1 ook in de toekomst zo zal zijn. In tegen- |0f aan de Noorse minister van Oorlog stelling tot Noorwegen is het in Neder- Hauge. voor wat hij op dit gebied voor land niet mogelijk een kernreactor te i ctond. aan de constructeur van de re- bouwen." actor Dahl, aan de Norsk Hydro voor haar steun en niet het minst aan de De directeur van het Instituut, de onvermoeide Gunnar Randers en aan heer Gunnar Randers bracht in het de vele aanwezige buitenlandse geleer- bijzonder hulde aan de vooruitziend- den. die in vele opzichten zo behulp- heid van prof. W. J. de Haas uit Lei- zaam waren geweest. den. die het uranium voor deze reae- tor reeds veilig stelde 10 jaar voor hij gebouwd werd en aan de prachtige 11 T* de geestkracht^ ra„ prat ar K»»m ^een volledige overeenstemming S Thans zo besloot spr. bevangt ons niet alleen een gevoel van dank baarheid. maar ook van verantwoor delijkheid. Want wij staan aan de start van een belangrijk begin! Maar wij vertrouwen op de goede resultaten, die dit werk zal opleveren. Nadat de heer Gunnar nog had me degedeeld, dat de buitenlandse gasten (hieronder dus niet de Nederlanders, want dat zijn ook gastheren, zo merkte hü vol humor op) een tinnen Viking scheepje zullen ontvangen, dat m de reactor radioactief is gemaakt, bestond gelegenheid de reactor ook inwendig te bezichtigen. Onder grote internationale belang- stelling van atoomdeskundigen en irt aanwezigheid van vele Noorse- en Nederlandse autoriteiten is gisteren - gelijk reeds bekend - te Kjeller nabij Oslo de opening geschied van liet Kernreactor instituut. V.l.n.r. Minister Stylstacd; Oscar Torpe. Minister-President; Kroon prins O lavKoning HaakonMinis ter dr F. J. Th. Rutten en de Neder landse gezant in Oslo, dr R. Flaes4 (AN.P.-telefoto) eveneens, die de dryvende kracht i de Na to van Londen naar Parijs zal worden overgebracht om dan samen met het hoofdkwartier van Eisenhower (Shape) de zetel van het permanente hoofdkwartier van het Atlantisch pact te worden. De Britse minister van buitenlandse T zaken. Eden. bevestigde, dat Engeland Uitstel tot volaend vooriaar 1 Churchill. begin Januari he- geen volledig lid van het Europees lecer y 1 sprekingen voert me; president Truman. WOrden. Doch hij wees op de verkla- Gisteravond is de zitting van de mi- Volgens woordvoerders is de voor- r;ng van <je Westelijke Grote Drie van ni.sters van de Noordatlantische ver- naamste betekenis van de bijeenkomst. September, waarin de nadruk werd ge dragsorganisatie te Rome. die vier da- j dat punten, waarvan de gestelde doelen j ]egcj op Britse wens om zo nauw mo- gen heeft geduurd, geëindigd. Er zyn J van de defensie voor 1952 en het schep- geljjk by alle phasen van ontwikkeling .resoluties aangenomen waarin wordt 1 pen van een Europees leger afhangen. j van de Europese eenheid" betrokken te laangedrongen op het bespoedigen van Izijn opgehelderd. Op de ziltlng zijnech- zyn. de opbouw der defensie in 1952 en het ter ernstige meningsverschillen tussen I £>e Franse minister van buitenlandse scheppen van een Europees leger als j Frankryk en de Benelux over de laatste voornaamste gevolg daarvan. In Febr. 1 stadia van onderhandelingen voor het komt de raad te Lissabon opnieuw bij- scheppen van een Europees leger in het een. Over twee belangrijke punten is licht gesteld. Naar verluidt, zijn de geen overeenstemming bereikt. nJ. de handen van de Benelux tegenstander van benoeming van een Amerikaanse admi- het afstand-doen van souvereiniteit in raai tot opperbevelhebber van de At- die mate. die Frankrijk wenst. Hierdoor lnntische vloot en het aanvaarden van Is aanvaarding van een krachtige, door h-t Amerikaanse geweertype als stan- de Verenigde Staten ingediende resolu- daardwapen i.p.v. het nieuwe Britse ge weer. Men verwacht dat over deze pun ten zal worden gesproken, als de Britst Acht Nederlanders in Oost-Duitsland in arrest tie. waarin op onmiddellijke oprichting van een Europees leger werd aange drongen. niet. mogelijk geweest Als ge volg hiervan is het gehele vraagstuk van de bevoegdheid van het bovennationale i gezagsorgaan terugverwezen naar de on- derhandelaars ran de zes landen te Parijs. Waarnemers menen, dat wat dit be treft de zitting te Rome de Verenigde Staten zeer heeft teleurgesteld. De V S Geallieerde functionarissen te Ber- 1 hadden gehoopt, dat alle landen zich on- lijn hebben verklaard, dat 8 Neder- middellijk rondom Eisenhower zouden land.se onderdanen door de Oost- I scharen, die sterk aandrong op feltelnke Duitse autoriteiten worden vastcehou- 'instelling van een Europees leger. Van den. Vier hunner waren beschuldigd gezaghebbende zijde is verklaard, dat van spionnage. Een van hen bevond geen Duitse eenheden zullen worden <a- rieh volgens dc functionarissen reeds mengesteld voor de Europese defensie- sinds 1946 in de gevangenis. Een gemeenschap zal bestaan, ander was in 1949 en de overige zes Dinsdagavond en Woensdagmorgen dit jaar gearresteerd. I hebben di Een van de laatstcn was tol S jaar «ken en een ander tot vier jaar gevangenis straf veroordeeld. De overigen wacht ten nog op berechting ministers van buitenlandse dc Grote Drie gewerkt aan de overblijvende financiële vraagstukken van de verdragen met West-Duit.sland, die een eind moeten maken aan de be zetting. Tevens hebben zij gesproken ovi De geallieerde functionarissen baseren i^et sluiten van een vredesverdrag met hun verklaring op inlich-'ngen van ver- oostenrijk en besloten Rusland voor te w -nten der gearresteerden van wie nog stellen om in de nabije toekomst de ierscheidenen in Oost-Duitsland wonen. plaatsvervangers van de ministers van alle gevallen was de familie op de buitenlandse zaken der .Grote Vier" Het overweldigende vooraanzicht meter lang. 31 meter breed en heeft •an het nieuwe lijnschip United States" in het dok in Newport News (Amerika) dat het grootste en snel ste passagiersschip zal zijn. dat ooit in Amerika is gebouwd. Het is 302 een snelheid van meer dan 50 km per uur. Het schip zal volgend jaar zomer worden afgeleverd en dienst doen op de transatlantische route. hoogte gesteld van de arrestaties. Men weigert hun namen bekend te maken, daar dit zou kunnen leiden, zo vreest men. tot represaille-maatregelen tegen de gearresteerden of de verwanten. Reuter wijst er op. dat het Neder- Irndse consulaat-generaal ln West-Ber- lyn ni®t over de midelen beschikt de landgenoten te helpen, daar Nederland Oost-Duitsland niet heeft erkend. Het weer te laten vergaderen. De Italiaanse premier De Gasperi leg de de nadruk op het verdedigende ka rakter van het Atlantisch pact. „Als wy onze militaire plannen zouden kunnen openbaar maken, zouden deze het best mogelhke bewijs opleveren, dat wij geen agressie of preventieve agressie willen". De Canadees Pearson verklaarde, dat de raad In de loop van 1952 hoopte een blijvend hoofdkwartier te hebben. Na de bijeenkomst van Februari te Lissa- consulaat ontvangt ook geen officiële i bon zou de raad in de zomer ln een mededelingen van de Oost-Duitse auto- andere Europese hoofdstad bijeenkomen, nteiten. I Men verwacht, dat het secretariaat van zaken. Schuman. deelde voor zijn ver trek naar Parys mede. dat hst verdrag voor het instellen van een Europees le ger in de komende twee maanden ge reed diende te komen. De Amerikaanse minister van finan ciën. Snyder zei in een korte verklaring, dat de Amerikaanse delegatie in de loop van de besprekingen het duidelijk had gemaakt, dat de Amerikaanse bijdrage aan het Nato-programma door het Con gres voor het lopende belastingjaar was vastgesteld. De Amerikaanse delegatie had geen verplichting op zich genomen voor hulp na die periode. Onze Romeinse correspondent telefo neert ons nog: Minister Stikker verklaarde, dat Ne derland op constructieve wijze wenst bij te dragen tot de vorming van een Euro pees leger Men moet de zaken echter nuchter bezien en Nederland prefereert een minder Ideale, maar realiseerbare oplossing boven ambitieuze plannen, die niet de instemming hebben van de par lementen en derhalve rullen mislukken Minister Stikker drong er op aan. dat meer landen aan de vorming van een Europees leger zullen meewerken en wees er op, dat de besprekingen over deze aangelegenheid bijna uitsluitend door experts zijn gevoerd. Slechts een maal zijn de ministers aanwezig ge weest. Het gevolg is. dat over talrijke punten nog geen overeenstemming ls bereikt. De Belgische minister Van Zeeland noemde het plsn-Schuman en het plan- Pleven de twee zuilen, waarop de toe komstige Europese gemeenschap zal worden opgebouwd. HÜ adviseerde de door Eisenhower in de raad gehouden rede op ruime schaal te verspreiden ten einde het publiek zo goed mogelijk over de Nato-gedachte in te lichten en zeide van oordeel te zyn. dat Eisenhowers plannen zeker verwezenlijkt zullen wor den als de volkeren voldoende weten, waar zij offers voor brengen. Stikker heeft ten slotte nogmaals aan gedrongen op coördinatie van andere In ternationale organisaties, die vaak het zelfde terrein bewerken. West-Europa hardleers vlanzrijke conferenties zijn S regelijkertijd bijeen. zodat rivers per vliegtuig zioh her- ?,h«' moeten spoeden om alles benen. Of dat juist ge- -rtomst van de VN. te Parjjs ,^nig dat de waarscnijnlyk- irjlte groot is geworden, dat in he'angrijïe beslissingen zul te bereiken. Dit zou alleen dan «reiken ojn. wanneer men er ln ..I te «lagen om een contact te :Ln Oost en West en. helaas, t oosterse afwijzing, lijkt dit u Weliswaar is de taal van jvwjf'oordigers van Moskou ge- orden, doch tot enig hou- nog niet kunnen geraken, ri 't-e landen, onder aanvoe- - India dat wellicht nog het «at kan doen gelden op de 'jjjail" inzake de verhoudingen ffHt en Oost hoewel dat op 11 met onbedenkelijk mag heten .t.'het ware krampachtige po- 03i belde partijen nader tot el- v er,:en doch veel hoop op suc- iij deze pogingen niet te ke Zolang het Oosten blijft by jatrtuwn tegenover de door vvxi'z afgedwongen maatrege- dt mag niet gerekend worden practuoh resultaat ou overigens voor het Westen te meer moeten zijn, om zioh •n. Maar daaraan hapert nog een en ander. Met de mond t mooiste woorden gesproken, .nseer het op daden aankomt, M die mooidoenerij bitter wel ader pressie van generaal pier de algemeen gewaardeerde der West-Europese defensie, ls Rome op de bijeenkomst van de brt algemeen orgaan van de in ord-Atlantlsch pact verbonden floten de grootste spoed te be- i bij de opvoering van deze de- Des te begrijpelijker Juist met op de weigering van het Krem- te helpen aan ontspanning «spannen situatie. Doch de vraag oi daarvan in de practyk iets iomen, gelet op de princl- rerschlllen tussen de landen van topese vasteland en Engeland en a.lè. Wat dc defensie betreft de Britse afzijdigheid »j*er heeft om begrijpelijke het plan Pleven aanvaard in- opnehting van een Europees was niet te bereiken, dat nut. gelet op de Franse houding, ijk vreest Immers, dat zonder de van een dergelijke iegerfor- Juitsland als zelfstandig land ml- herbewapenen en dat wil het tn lot Iedere prijs yï kan niet ontkennen ge- inoaer trouwens ronduit ver- - da: zonder deelneming van BitsUnd geen afdoende verdedi- i Europa mogelijk ls. doch het daaruit de consequenties te Goed de Duitsers mogen dan acoh slechts als eenheid van ppees leger, waardoor aan die lag eigen cachet wordt onbhou- Het is koren op de molen van socialisten-leider Schuma- i Engeland weigert deel te ne- - een Europees leger. Weliswaar bereid tot samenwerking, doch weigert het te gaan! Als lid van ocd-Atlantisch pact is het daar- uwens wei verplicht. Maar hoe «regering Pleven zich zodoende men staande houden? De waar- tóeld is maar al te groot, dat ze Kamer ln deze omstandighe id ie idee van een Europees leger tilen aanvaarden, dan de lachende derde? De bet antwoord. Moet de nood i tot de lippen zyn gestegen, nauwer banden ln West-Europa worden gelegd? Alleen, omdat cd wordt prijs te geven van de .e bevoegdheden, terwijl erkend m tere tijd er een is van samen- t! tegen het dreigend gevaar, dat Soor de grootst mogelijke een- is te keren? kerker zo mogelijk komt die ver- tot uiting te Straatsburg. (Raad van Europa büeen is. Wie t neeft op een omzwaai in de "tiding, nu er in Engeland een -«Churchill aan het bewind is. t Churchill zelf onder Labour-be- ■Jti'.te voor de Europese eenheid. reer bedrogen uit. Ook de re- CburehQ zegt niets toe oejualve ttfung, doch weigert directe daarin gesteund door Scan bet Westen nimmer verder re'fs dieper ln het moeras! »r Amerika, dat. zU het mede be.ang. zulke grote offers n»r de veiligheid der vrije vol-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1951 | | pagina 13