LEIDSCH DAGBLAD
'"90ste Jaargang WOENSDAG 10 OCTOBER 1951 No. 2742?
li
birecteur: J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte Singel 1. Leiden - Giro No. 57055
no; Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwerf 515 per kwartaal: f 0 40 per week Telefoon Dir en Adm 25041; Red. 21507
JSiigeland handhaaft zijn rechten
in Egypte
m Diverse besprekingen
I De Egyptische senaatscommissie voor
F I de behandeling van de jongste voor-
J stellen van de premier heeft de de-
I creten ter verbreking van het verdrag
met Engeland in beginsel en zonder
Jft amendement goedgekeurd.
+1 Do politieke commissie van de Ara-
^b'sche Liga heeft, zoals mocht worden
verwacht, de volledige steun van de
.statenleden der Liga aan Egypte toe-
it .gezegd in zyn „strijd voor de verwe
zenlijking van zijn nationale verlan
gens".
II
De Soedan
Egypte's stappen om het verdrag met
Engeland van 1936 op te zeggen, kwa
men voor de Soedanese bevolking niet
als een verrassing, doch tot nu toe heeft
de hoofdstad Khartoem gezwegen De
voornaamste politieke partijen hadden
zich reeds maanden lang op de uitroe
ping van Paroek tot koning van de
Soedan voorbereid. De grote vragen in
de hoofdstad zyn thans de volgende:
zal Egypte ook metterdaad de Soedan
binnenrukken om de souvereiniteit in
dit gebied over te nemen?
Egypte heeft thans een garnizoen in
Khartoem van ongeveer bataljonssterk
te. Het Britse garnizoen heeft een
sterkte van ongeveer twee bataljons
Wat zal er gebeuren bij de volgende
verkiezingen in de Soedan, welke in het
voorjaar zullen worden gehouden?
Grote groepen der bevolking steunen
Egypte doch er zijn ook grote gToepen,
oie zich verzetten. De totale bevolking,
de primitieve negers in het Zuiden in
begrepen telt ongeveer acht millioen
zielen. De situatie bergt zeker gevaren
In zich Er zijn elkaar vijandig gezinde
religieuze groepen, politieke groepen
I met verschillende nationalistische nei
gingen en gebondenheid met de twee
besturende mogendheden. Engeland en
Egypte. Egypte is het meest bezorgd
omtrent de beheersing van de Nijl. De
Egyptische landbouw zou zwaar bena
deeld kunnen worden als in de Soedan
dammen in de Nijl gebouwd zouden
worden. In de Soedan daarentegen be
hoeft men meer irrigatlevvater De
meeste Noord-Soedanezen volgen twee
vooraanstaande religieuze leiders, te
weten Sayed sir ali el Mirghani pasja,
die naar bekend geacht wordt pro-
Egyptisch is zonder dit ooit te nebben
toegegeven en Sayed sir abdel rahman
el Mahdi pasja, die openlyk pro-Brits
Is De aanhang van Mirghani bestaat
uit de Asjicga-partij die de Soedan on
der Egyptische heerschappij wenst, en
de veel kleinere partij der unionisten,
die van de Soedan een dominion met
zelfbestuur onder de Egyptische kioon
wenst. Belde partijen zijn anti-Brits.
De Oemma-party volgt el Mahdi, die
overigens een zoon ls van el Mahdi die
de opstand van 1885 ontketende. Deze
beweging wenst een geheel onafhanke
lijke Soedan en vertoont sterke sym
pathieën voor Engeland. De Oemma-
party is de sterkste groepering in de
Soedan na het uit elkaar gaan van de
unionisten en cie Ashlgga-partij Par
lement en uitvoerende raad van de
Soedan werden in 1948 gevormd. En
geland keurde zulks in tegenstelling tot
Egypte goed en de Ashigga-party boy
cott-e de toenmalige verkiezing.
Perzië bereid tot hervatting der
oliebesprekingen
De Arabische Liga bestaat, gelijk be
kend. uit Egypte. Irak. Saoedi-Arabie,
Jordanië Yemen. Syrië en Libanon.
De Britse minister van buitenlandse
I raken. Herbert Morrison, heeft
verklaring uitgegeven waarin wordt
gezegd dat rijn regering Egypte's
annulering van liet Brits-Egyptische
1 verdras van 1936 niet erkent en geen
afstand ral doen van haar rechten
krachtens dat verdrag zolang geen
bevredigende regeling met Egypte is
bereikt op basis van door de Britse
regering te overhandigen nieuwe
voorstellen.
Engeland heeft dus besloten, dat de
I Britse troepen zolang In het Suezge-
I biel zullen blijven.
De regering heeft nogmaals te Ken-
I nen gegeven, dat het volg van de Soe
dan geraadpleegd dient te worden al-
vorens men overgaat tot een verande-
1 ring van de status van dit land.
De verklaring van Morrison werd uit
gegeven nadat de minister overleg had
gepleegd met de stafchefs met inbe-
- grip van sir Brian Robertson, opper
bevelhebber der Bntse landstriidkrach-
ten ln liet nudden-Oosten Naar ver
luidt blijft Morrison voorstander van
het uitnodigen van Egypte deel te ne
men aan een opperbevel voor het nabye
Oosten.
De voorstellen daartoe worden ge
steund door Amerika en Frankrijk. Zy
zullen vandaag aan de Egyptische re
gering o erhandigd worden
Het opperbevel zou gemoduleerd
worden volgens het voorbeeld van het
Europese opperbevel en rechtstreeks
verantwoordelijk zijn aan de organisatie
van het Atlantische pact.
Naar vernomen wordt, hebben gene
raal Elsenhower, sir William Slim chef
van de imperiale generale staf. gene
raal Bradley, voorzitter van de Ameri
kaanse commissie van stafchefs, en
generaal Lechcres. voorzitter van de
Franse commissie van stafchefs, op het
geallieerde hoofdkwartier by Parijs ge
confereerd over het Britse voorstel.
De Britse ambassadeur ln Cairo, sir
Ralph Stevenson, heeft een audiëntie
van 75 minuten bij koning Faroek ge
had. Hij had spoeaig na de verklaring
van premier Nahas pasja van Maan
dagavond om dit onderhoud verzocht
Volgens welingelichte kringen heeft sir
Ralph koning Faroek op de hoogte ge
bracht van de Britse voorstellen.
De Egyptische ambassadeur te
Washington Mohammed Kanv.l bey
Abdcel Rahim. heeft op eigen verzoek
een onderhoud gehad met de Ameri
kaanse minister van buitenlandse za
ken. Dean Acheson. om een toelichting
te geven op het besluit van de Egyp
tische regering. De ambassadeur vertel
de na afloop van het onderhoud van
bijna een half uur niet. wat Acheson
hem gezecd had. maar verklaarde wel.
dat Egypte bereid ls tot samenwerking
met he- Westen, hoewel het de Engel
sen uit het gebied van het Suez-kanaal
en de Scedan wil verdrijven. Egypte is
bereid tot .volledige samenwerking" op
voorwaarde, dat de nationale aspiraties
van het land worden bevredigd en het
op basis van volledige gelijkheid met
Engeland wordt behandeld, aldus de
ambassadeur.
WEERBERICHT
Koude nacht
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Droog weer met weinig bewolking en
een matige tot zwakke wind tussen
Zuid en Oost. Koude nacht en op vele
plaatsen lichte en hier en daar zware
nachtvorst. Plaatselijk ochtendnevel,
morgen overdag ongeveer dezelfde tem
peratuur als vandaag.
(Opgemaakt te 10 uur).
11 OCTOBER
Zon op: 6 65 uur: onder. 17.57 uur.
Maan op: 16 44 uur; onder: 2 10 uur.
Hoogwater te Katwijk te 0 25 en 13 02
Dit nummer bestaat alt zes pagina's
Zitting Veiligheidsraad
uitgesteld?
Perzië is bereid de oliebesprekingen
mei Engeland te hervatten, aldus
heeft de plaatsvervangende minister
president van Perzië. Hoessein Fate-
mi, te New York verklaard.
„Het is niet nodig dat de Verenigde
Naties 'goede diensten' bewijzen", zeide
Fatemi verder nog. die zijn verklaring
aflegde op een zeer druk bezochte pers
conferentie.
„Het enige nodige is. dat Engeland
goede wil' betoont", zeide hy.
Fatemi's mededelingen, die hy uit
sluitend deed in antwoord op vragen,
waren in hoofdzaak een herhaling van
hetgeen reeds uit officiële Perzische ver
klaringen bekend is. Het jongste Per
zische aanbod aan Londen blijft de ba
sis voor toekomstige onderhandelingen
met de Britse regering. Dr Mossadeq is
gemachtigd de onderhandelinen met
Engeland „op basis van de wet inzake
de nationalisatie der Perzische olie-in
dustrie" te hervatten. In het jongste
Perzische aanbod verklaart de Perzische
reperlng zich o.m bereid in te stem
men met de benoeming van een buiten
landse deskundige tot hoofd van de raf
finaderij der „Perzische nationale olie
maatschappij".
In antwoord op de vraag of Perzië
bereid is Engeland schadeloos te stel
len voor het totale bedrag der Britse
beleggingen in de Perzische olie-indu
strie. antwoordde Fatemi: „De hou
ding der Perzische regering is geba
seerd op gerechtigheid en redelijk
heid. Zij is. om een einde te maken
aan alle verwikkelingen, thans bereid
te spreken over vergoeding voor het
totale bedrag dezer beleggingen en zij
wil een of andere overeenkomst met
de „Anlo Iranian" sluiten om de ge
hele zaak te regelen".
De voorzitter van de Veiligheidsraad
heeft aan functionarissen der VN me
degedeeld dat de byeenkomst van de
Veiligheidsraad, waar het Engels-Per
zische oliegeschil zou worden besproken,
mogelijk zou moeten worden uitgesteld.
Perzië zou uitstel hebben gevraagd met
het oog op de slechte gezondheidstoe
stand van Mossadeq
Van Engelse zijde zou men onder
druk tot matiging bereid zijn.
Op Sovjet-Rusland is van Perzische
zijde een beroep gedaan desnoods van
het veto-recht gebruik te maken.
COMMUNISTEN WILLEN DIRECTE
HERVATTING DER BESPREKINGEN
OVER STAKEN VAN HET VUREN.
Het communistische oppercommando
in Korea heeft in een nota aan gene
raal Ridgway voorgesteld de bespre
kingen over een staken van het vuren
onmiddellijk te hervatten.
De kwestie van de uitbreiding der
neutrale zone kon later beslist worden
op de voltallige conferentie aldus deze
boodschap van generaal Kim il soeng
iNoord-Korea) en generaal Peng teh-
hoeai (communistisch China).
ANGLO-IRANIAN OIL CO ZAL
VERPLICHTINGEN NAKOMEN.
De Ansrlo-Iranlan Oil Co heeft on
danks het verlies aan Perzische olie
regelingen getroffen ter dekking van
lal haar verplichtingen tot eind 1951.
aldus wordt uit betrouwbare bron ver-
I nomen.
Men verklaarde, dat de vertegenwoor
digers van de maatschappij in Londen
zelfs geen moeilijkheden verwachten bij
de dekking van nieuwe behoeften. Het
I verlies tengevolge van de sluiting der
I raffinadery te Abadan is voornamelijk
op vier manieren gedekt.
Parijse scholieren
manifesteren tegen stakende
leraren
Onze Paryse correspondent telefo
neerde ons heden'
Na afloop van het schriftelijk deel der 1
eindexamens, die door politieagenten.1
huismoeders en andere vrijwilligers
werden gecontroleerd, hebben gisteren
ca. 250 candidaten in de Parijse studen-
tenwijk het Quartier Latin, tegen hun 1
stakende leraren en gecommitteerden
gemanifesteerd. Een paar maal weid I
hun optocht uiteengedreven, maar toch
slaagden zij er:n het ministerie van on-1
derwijs te bereiken, waar een spreek-1
koor werd aangeheven op de woorden:
„laat ook de leraren werken".
De staking van het middelbaar onder
wijs zet zich Intussen door en de exami
natoren hebben geweigerd de proefwer
ken te corrigeren. Remplacanten te vin
den zal nu de minister zeker niet ge
makkelijk vallen. Het syndicaat van het
hoger onderwijs personeel eist thans
een algehele herziening der loonschalen
van alle functionarissen. Maar omdat
daar een 600 milliard frs mee zou zijn
gemoeid, heeft premier Pleven hen la
ten weten, op hun verlangen niet in te
kunnen gaan Er zyn tekenen, dat ook
andere ambtenaren, in liet bijzonder
van het ministerie van financiën, de
stakmgs-parolen over zullen nemen en
eveneens binnenkort het werk zullen
neerleggen.
ONDERZOEK NAAR DE TEGEN
MC CARTHY GEUITE
BESCHULDIGINGEN.
Een subcommissie van de Amerikaanse
Senaat heeft met algemene stemmen be
sloten een onderzoek in te stellen in
zake de beschuldigingen van meineed
en bedrog, die door de democratische
senator William Benton zyn inge-
oracht tegen zyn mede-senator Joseph
McCarthy, een der leiders van de actie
tegen de communisten
Volgens Benton heeft Mc Carthy zich
schuldig gemaakt aan ..weloverwogen
bedrog" van het Amerikaanse volk
sinds hij in 1946 in de Senaat werd ge
kozen De subcommissie zal 1 Novem
ber een rapport ontvangen over deze
kwestie.
OP ZOEK NAAR DE SCHATTEN
VAN KAPITEIN KIDD.
Dertien mannen, o.w. een Duitser,
zullen eind October as. met de 120 ton
nietende schoener „Lamorna", die zy
voor zes maanden hebben gehuurd, uit
de haven van Gosport, ln het Britse
graafschap Hampshire, naar de Zuid-
Ohinese zeeèn vertrekken. De dertien
avonturiers zijn in het bezit van
kaart uit de zeventiende eeuw. die was
verborgen in een antiek meubelstuk. Op
deze kaart zou de plaats zijn aangege
ven waar kapitein William Klad. een
beruchte zeerover, die in 1701 werd te
rechtgesteld. een gedeelte van zijn buit
zou hebben verborgen.
Schiedamse chocoladefabriek
„De Baronie" in lichtelaaie
foor millioenen schade aan
gebouwen en machines
SCHUMACHER OVER DE
DOCUMENTENAFFAIRE
De voorzitter van de West-Duitse so
ciaaldemocratische partij, dr Kurt
Schumacher, heeft op een grote bijeen
komst toegegeven, dat zijn partij docu
menten van Adenauers kanselarij heeft
ontvangen, doch „deze documenten
hadden niet de waarde van geheime
documenten", zyn party had er nooit
om gevraagd en heeft er geen geld voor
gegeven. Van de documenten waren
minstens zeventig afdrukken gemaakt,
die naar kabinetsministers, vooraan
staande ambtenaren en zelfs onderge
schikt regeringspersoneel gingen, aldus
Schumacher. Ook journalisten waren op
de hoogte met de inhoud, die het eerst
in een nieuwsbrief van Plari>w ver
scheen. Volgens Schumacher heeft de
regering hem beschuldigd van het ont
vangen van afdrukken van geheime do
cumenten. omdat zij wilde trachten de
aandacht af te leiden van de Platow-
affaire. (Platow is beschuldigd van het
omkopen van regeringsfunctionarissen
om vertrouwelijke inlichtingen te krij
gen). De man, die ons de documenten
gaf, heeft deze tevens aan de Franse
inlichtingendienst verkocht.
Als een symbool voor 's mensen
hoop op vrede cn begrip slaat het
sccrctariaatsgebouw van de U.N.O..
opgetrokken uit glas en marmer,
aan East River (N.Y.). Links ervan
de in aanbouwzijnde koepel van de
algemene vergaderzaal.
Twee brandhaarden?
Vannacht is ren brand van zeer grote
omvang uitgebroken in de chocolad?-
fabriek „de Baronie" aan de Waran-
de te Schiedam.
De brand werd omstreeks kwart over
vier ontdekt door een zoon van de
chef van de technische dienst der fa
briek. de heer Kragt. wiens woonhuis
bij de fabriek ligt. Onmiddellijk wekte
d ze zijn vader, die ijlings de brand
weer alarmeerde.
Toen deze met> de babyspuit arriveer
de. stond een deel van de fabriek reeds
ln lichtelaaie De Schiedamse brand
weerlieden kenden pas met enig succes
de strijd teg«v het vuur aanbinden toen
de motorspuit en de magiruswagen op
het fabnekste:ein arriveerden De mo
torspuit pompte nu het benodigde wa
ter uit de Wester- en Nieuwe haven
op Om ongeveer kwart over vijf kwa
men twee motorspuiten van de inmid
dels gealarmeerde Rotterdamse brand
weer assistentie verlenen Op dat
ogenblik konden ongeveer 12 stralen
op het vuur worden gericht
De brandweerlieden trachtten het
vuur in de beide zijkanten van de fa
briek. die sterk ingebouwd zijn gelegen
cn waarin een tiental oude woningen
zyn opgenomen terug te dringen. Men
slaagde hierin niet direct, maar wel
celukte het de zo gevreesde uitbreiding
te voorkomen Om half zes kon met
meer dan 25 stralen het vuur bestreden
worden.
Het West-Duitse kabinet heeft beslo
ten Frankryk mede te delen, dat West-
Duitsland bereid is deel te nemen aan
de besprekingen over de vorming van
een Europese agrarische unie naar het
voorbeeld van het plan-Schuman voor
kolen en staal
In kringen tc Bonn vvyst men er op,
dat aan de totstandkoming van een
Europese agrarische unie meer landen
zullen medewerken dan de zes landen,
die deelnemen aan het plan-Schuman
Behalve deze landen Frankryk. Ita
lië, Nederland, Belgie, Luxemburg en
Duitsland zullen ook Engeland, Tur-
kye, Griekenland en de Scandinavische
landen medewerken.
De vuurhaarden zelf bleken echter
niet te blussen. Een en ander ging ge
paard met een zeer grote vlammen-
en rookontwikkeling. Het vuur werd ge
voed door cartonnagc en ander hoogst
brandbaar materiaal, dat in grote voor-
ra oen in de fabriek was opgeslagen
Aangewakkerd door de strakke NO.
wind breidde het vuur zich later uit
naar een nog niet aangetast gedeelte
van de fabriek, waardoor o.a gevaar
ontstond voor een grote benzinetank en
de aanwezige zuurstofapparaten. Deze
konden evenwel tijdig uit de bedreigde
omgeving worden weggehaald, zodat
aan grote spanning een einde kwam.
Doordat verdere uitbreiding van de
brand kon worden voorkomen, geraakte
het vuur langzamerhand uitgebrand
De grote hoeveelheden water, die in de
vuurhaard werden gespoten, waren er
oorzaak van dat omstreeks 7 uur het
sein .brand meester' kon worden ge
geven Men is toen begonnen met de
nablussingswerkzaamheden.
In de fabriek, waarin ongeveer G00
personen voornamelijk vrouwe;
werk vonden, zal voorlopig nizt kun
nen worden gewerkt. Tengevolge
de brand zijn niet alleen aPc vi
raden verloren gegaan, doch alle
vormmachines zijn verbrand. O.a
werd een splinternieuwe machine vai
f. 80.000. die gisteren pas had proef
gedraaid, een prooi der vlammen. De
schade, die door verzekering wordt
gedekt loopt volgens de ramingen ii
de millioenen. De oorzaak is nog on
bekend.
Men meent twee brandhaarden te
hebben ontdekt Het is met onwaar
schijnlijk dat het vuur lang onopge
merkt heeft gesmeuld. Een onderzoek
wordt ingesteld
De blussingswerkzaamheden werden
om. bijgewoond door de burgemeester
van Schiedam, de heer mr J. W. Peek.
SOCIALISTEN WINNEN
VERKIEZINGEN LN NOORWEGEN
Volgens de jongste uitslagen deT 11
Noorwegen voor raden van plaatselyk
bestuur gehouden verkiezingen hebben
de socialisten ln 34 raden, waar zij nog
geen meerderheid bezaten, deze thans
verkregen, terwijl zij hun bestaande
meerderheid in vier raden verloren. De
rechtse partijen verkregen in vijftien
raden een nieuwe meerderheid, doch
verloren deze ln 21 andere.
De zetelverdeling is volgens de tot nu
toe bekende uitslagen (met tussen
haakjes de oude aantallen zetels)so
cialisten 5299 i4721 in 1947). communis
ten 469 757). conservatieven 1007 (753).
boerenpartij 1093 926). christelyke
volksparty 820 786). liberalen 1238
1193). verbonden partijen van de rech
tervleugel 1227 (1660) en onafhankelij-
ken 1009 (1179) zetels
In Oslo verwierven de niet-socialisti-
sche partyen met 43 zetels de meerder
heid. De socialisten verkregen 35 zetels,
tegen 31 in 1947 ZIJ werden hierdoor de
grootste op zichze'f staande party in de
Noorse hoofdstad hetgeen bij de verkie
zingen van 1947 de conservatieven waren
geweest.
Met de ..Ardette" is gistermorgen
uit Manchester een 50.000 kwa
transformator in Rotterdam aange
komen. Het gevaarte, dat bestemd
is voor de voeding van een 150.000
volt hoogspanningsnet in Nederland
I werd in dc Maasstad overgeladen
op twee aan elkaar gekoppelde dek
schuiten. Deze transporteren de
transformator, de eerste van een
serie van vier. naar de P.G.E.M. in
Nijmegen. Het totaalgewicht be
draagt 190.000 kg. het gewicht van
iict grootste onderdeel is 110 ton.
Dc Transformator aan boord van de
dekschuiten.
Prinses Elizabeth en de
hertog van Edinburgh
naar Australië en
Nieuw-Zeeland
Prinses Elizabeth en de hertog van
Edinburgh zullen het volgend jaar naar
Australië en Nieuw-Zeeland gaan in
plaats van koning George en koningin
Elizabeth, aldus een officiële bekend
making van Buckingham Pala„e
„Op dokters advie, heeft de konmg
thaiu> zeer tot zijn spijt beslist, dat hij
Australië en Nieuw-Zeeland het vol
gend jaar niet kan bezoeken, daar zijn
voorgenomen reis te spoedig zoa volgen
op zyn ernstige operatie".
Dit is de tweede maal. dat de koning
zijn reis naar Australië om medische
redenen heeft afgezegd, de eerste keer
wegens een operatie aan zijn been.
Onze Londense correspondent telefo
neert ons nog:
De koning staat thans elke dag op om
de lunch te gebruiken, welke in zyn
kamer wordt opgediend.
Koningin Elizabeth zit met hem aan
tafel. Verwacht wordt dat de koning
zeer binnenkort een autorit zal mogen
maken. Hij zal zo spoedig mogelijk naar
Windsor gaan. misschien zelfs reeds het
komende weekeinde. Er 's nog niet be
sloten waar de koning voor zyn defini
tief herstel naar toe zal gaan. maar een
streek met zacht klimaat U aanbevolen.
Met zijn handen heeft de heer Janne
Ekstedt in een viswater nabij Stock
holm deze 17y2 pond zware snoek
gevangen. Hij had de snoek aan de
lijn. toen de vis het snoer stuk trok.
De lieer Ekstedt sprong echter in het
water en greep de snoek met zijn
blote handen.
