LEIDSCH m DAGBLAD
Egypte wil verdrag van 1936 niet
Engeland eenzijdig verbreken
Temp
90ste Jaargang
DINSDAG 9 OCTOBER 19S1
00 No. 27426
Directeur: J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte Singel 1. Lelden - Giro No 57055
Hoofdredactie: B W Menkhorst en J Brouwer f 5 )5 per kwartaal: f 040 per week Telefoon Dtr en Adm.: 25041; Red 21507
Grote verontwaardiging in
Groot - Br ittanië
De Egyptische premier, Nahas pasja, heeft gisteren het parlement verzocht
het afbreken van het Brits-Egyptisch verdrag van 1936, dat tot 1956 zou duren
en niet eenzijdig kan worden verbroken, volgens hetwelk Engeland troepen
in het gebied van het Suezkanaal mag stationneren, goed te keuren. Hy legde
aan het parlement het tweede decreet voor, waarin het verdrag van 1899 offi
cieel herroepen en koning Faroek uitgeroepen wordt tot „koning van Egypte
en de Soedan".
Nahas pasja deelde voorts mede dat
de regering de besprekingen met Enge
land over de herziening van het verdrag
afgebroken heeft. De Soedan staat thans
onder een gezamenlijke heerschappij
van Engeland en Egypte en koning
Faroek- officiële titel is „koning van
Egypte, souverein van Nubie en de Soe
dan".
Een woordvoerder van d? Britse am
bassade heeft verklaard, dat de uni
lateral verbreking van het Brlts-
Egyp'ische verdrag" wettelijk niet van
kracht is. De posities van de in het
Suez-gebied gestationneerde troepen
bleef onveranderd.
Het parlement zal deze zaken op de
volgende bijeenkomst in November be
handelen.
Het decreet houdt tevens de afschaf
fing van het gezamenlijke bestuur van
de Soedan in. Deze bestuursvorm, waar
bij Egypte met de toestemming van
Engeland een gouverneur-generaal be
noemt. kwam in 1899 tot stand na het
verslaan van Chalifa. een Soedanese op
standeling Dit verdrag werd in 1936
in het Brits-Egyptische verdrag beves
tigd.
In 1948 stelde de gouverneur-generaal
een wetgevende vergadering in van tien
benoemde en 65 gekomen leden en voorts
een uitvoerende raad. van welks leden
tenminste de helft Soedanezen moesten
zijn. Bij de verkiezing van de wetgevende
vergadering verkreeg het onafhankelijke
front de grote meerderheid. Het natio
nale front echter, dat voorstander is van
een vereniging met Egypte, boycotte de
vericiezingen.
Een derde ontwerp-decreet handelt
over de status van de Soedan als het
gezamenlijke bestuur beëindigd is. Vol
gens democratische methoden zou een
Volksvertegenwoordiging gekozen wor
den. Een door het parlement gekozen
kabinet zou met de konine te zamen
de uitvoerende macht beoefenen. Bui
tenlandse zaken en defensie zouden
echter in handen van de koning
blijven.
De premier zeide, dat het verdrag
van 1936 tot stand gekomen was onder
de dreiging van de omsingeling door
de as-mogendheden Deze waren thans
echter verslagen. Mede door de stich
ting van de Verenigde Naties was het
verdrag thans niet meer nodig.
Het verlof van de Britse troepen in
de zone van het Suez-kanaal is gister
avond ingetrokken. De troepen in Port
Said. Ismailia en Suez kregen instruc
tie naar hun kwartieren terug te
De Engelse ambassade te Alcxan-
drie heeft een officiële verklaring uit
gegeven, waarin wordt gezegd, dat .de
eenzydigc opzegging van het verdrag
door Egypte geen rechtskracht heeft,
daar het verdrag geen bepaling bevat
voor opzegging te eniger lijd.
Hel verdrag kan echter in onder
linge overeenstemming tien jaar na
de datum van ondertekening of later
herzien woyden. Do Engelse legering
is van mening, dat het verdrag van
1936 van kracht blijft en zal blijven
staan op haar in dat verdrag bepaalde
rechten".
Naar aanleiding van Nahas pasja's
bewering, dat hij van Engelse zijde niet
beloofde nieuwe voorstellen had ontvan
gen. deelt de ambassade mee, dat de
Engelse ambassadeur de minister van
buitenlandse zaken 6 October schrif
telijk heeft medegedeeld, dat. de Engelse
regering de Egyptische regering 10 Octo
ber een voorstel hoopte te kunnen doen.
Het commentaar van de Britse pers op
Egyptes eenzijdige handeling is eens
luidend: .Geen zwakheid by het beant
woorden van deze belediging De meeste
Britse bladen schreven het Egyptische
optreden toe aan het echec deT Engelse
regering in Perzië
De iconservatieve» „Daily Telegraph"
schrijft om.: „Deze ontwikkeling zal
slechts diegenen verrassen, die niet bij
I machte waren de gevolgen te voorzien
van de politiek der Britse regering
t.a.v. Perzië. Wij hebben onze positie in
Perzie prijs gegeven en daarmede het
gehele Britse gezag in het midden-Oos
ten in de waagschaal gesteld. Egypte is
slechts de eerste van de reeks staten, die
de huidige situatie zal willen uitbuiten.
Het is onmogelijk te weerspreken, dat
de ramp van de Britse instorting in het
midden-Oosten verschrikkelijke gevolgen
zou hebben".
Te Cairo zijn de diplomatieke verte
genwoordigers van Amerika. Frankrijk,
Engeland en Turkije gisteren bijeenge
komen om dc- toestand tussen Engeland
en Egypte, die waarnemers „uiterst on
zeker. zo niet explosief' noemen, te be
spreken.
Volgens politieke waarnemers besprak
men de beste wyze waarop Egypte een
gelijkgerechtigd deelgenootschap aange
beden kon worden in een defensie-orga
nisatie in het midden-Oosten.
INTERNATIONALE CONFERENTIE
OVER DE DUITSE SCHULDEN
UITGESTELD
De Westelijke geallieerden hebben de
internationale conferentie, die deze
herfst zou worden gehouden teneinde
de voor- en na-oorlogse schulden van
Duitsland te regelen, uitgesteld.
Naar vernomen wordt, heeft Engeland
een groot aandeel gehad in de totstand
koming van dit uitstel. De Britse rege
ring wilde voorkomen, dat zij voor de
algemene verkiezingen op 25 October a.
s besluiten zou moeten nemen ten aan
zien van de Duitse schulden, welke be
langrijke economische gevolgen zouden
kunnen hebben. Bovendien namen de
voorbereidende besprekingen tussen de
drie westelijke geallieerden, naar verder
werd medegedeeld, langer tyd in besbg
dan verwacht was. Aan de volledige
conferentie zou door 25 landen worden
deelgenomen.
Prinses Elizabeth en de
hertog van Edinburgh
in Canada.
1 l/.M. Koningin Juliana heeft gister-
I binnenlandse aangelegenheden en ons middag te Amersfoort aan de COm-
met rust te laten in plaató van on„landanten van de Regimenten /zi
ngen met propaganda p.
onmogelijke wijze critiek lantene Jolian 11 litem Fnso. Oranje
ol k te
door op
te leveren op de maatregelen van de Gelderland en het regiment Litn
I e Verier oefende Tit0 critiek op deburgsche Jagers vaandels uitgereikt
R K. kerk. die .onze positie in alle lan-
Prinses Elizabeth en de hertog van den. waar wij hulp vroegen, ondermijnt"
Edinburgh zyn gistermiddag in Mon- Hy ontkende dat de hervormingen in
treal aangekomen. het bestuur onder druk van Westelijke
De „Montreal Gazette" meldde dat dei mogendhelen tot stand waren gebracht
Canadese politie een communistisch „Wij zullen niets doen op last \an het j
Egyptische dreiging
plan heeft verijdeld om voetzoekers
werpen op de weg die Prinses Elizabeth
en haar gemaal volgden Het plan zou
ten doel hebb n. gehad de officiële ver
welkomingsplechtigheid in de war te
sturen. Hot werd verijdeld doordat de
politie honderden als eemmuntsten be-
buiten'.and", aldus maarschalk Tito.
Heeft Perzië aanvaardbare
voorstellen gedaan?
Amerika streeft nog naar
compromis.
Hetgeen te vrezen was. is geschied:
Egypte heeft gemeend van de Britse on
dermijning van prestige in het midden-
Oosten gebruik te moeten maken. Er»
de Egyptische premier Nahas pasja!
Het liberale Britse blad „Manchester heeft het parlement voorgesteld het
kend stkaiilê"personen""aan'"den"lijve Guardian heeft voor het eerst de tekst i Brits-Egyptische verdrag van 1936 een-
onderzocht toen zij zich naar het vlieg- gepubliceerd van de laatste Perzische zUd;? °P te zeggen!
veld van Montreal begaven De Cana- voorstellen, vervat in de nota van 20 eang van zaken in Perzië Is voor
dese communistische party zou een al- September, en het Britse antwoord. d Britse politiek in het midden-Oosten
gemeen programma hebben uitgewerkt waarin deze van de hand werden gewe- |weinte minder dan cata.rirophaal te noe-
om dr- autoriteiten ter gelegenheid van zen om.dat zij geen nieuwe concede I ,men: Dat het een Uein en feitelijk on-
het bezoek van de Britse kroonprinsen ter Cp'os-in- van het o ie-eschil bevat betekenend land als Iran kon gelukken
en haar echtgenoot in verlegenheid te z-mHpn hebben c!e En^elsen °P 20 onelegante wijze ta
brengen Het blad fcschuldi-t de regering van dv insen. het land te verlaten, zonder
1 ™S,uÏL,a PenSr.ië Z- f« rf'T.. Z"",
Iangn)k? concessies zoutte hebtan «e-E^,a«
1. dat een buitenlandse technicus 1>nden Het. moest niet de macht
s.ou wo.den benoemd tot d.recteur van van het Brl, oemenebest
Je organisatie voor tiet winnen en ijl- aan toch „-el bedroetend njn ge-
•olgens het steU
Egypte, dat met Engeland reeds lanjf
po-verlies voor Engeland
At tl et
fineren van olie 'dit sloot
ngetwijfeld zwakker geworden en blad de benoeming van een Brit niet
kansen in de binnenlandse ver- uit 1 en - dat de Britse regering de helft overhoop lag en volledige zeggenschap
kiezingen zullen door deze manoeuvre z.ou f1*0*?0 behouden van de prys voor nastreefde, heeft nu eeme
zal wel gehoopt hebben, dat zulk een
steun de Perzen alsnog wat gematigder
zou doen optreden. Dat Engeland, wan
neer die internationale steun op indruk
wekkende manier ware verleend, totmi-
lita're actie zou zyn overgegaan behoeft
niet aan te nemen. Men mag die
Tito zegt het Westen
steun toe.
MAAR WEIGERT IEDERE
INMENGING.
Maarschalk Tito heeft
een rede
laatste mogelijkheid echter ook niet ge- verklaard dat de Westelijke mogen
WEERBERICHT
Aanhoudend
fraai herfstweer
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Droog weer met weinig bewolking en een
zwakke tot matige wind tussen Zuid en
Oost. Koude nacht met plaatselijk lichte
nachtvorst. Morgen overdag ongeveer de
zelfde temperatuur als vandaag. 'Opge
maakt te 10 uur).
10 OCTOBER.
Zon op: 6 54 uur: onder: 18 00 uur.
Maan op 16.30 uur: onder: 0 41 uur.
Hoogwater te Katwijk te II14 uur.
In Eindhoven wordt gerouwd om het
vei scheiden van dr A. F. Philips, de
grondlegger van het wereldconcern.
Drie oudgedienden die nog hebben
gewerkt onder de persoonlijke lei
ding van de overledene leggen bloe
men bij liet standbeeld dat dit jaar
is opgericht, ter gelegenheid van lirt
zestigjarig jubileum van liet Philips-
heel uitsluiten en dat gaf aan Ent
land's zet een enigszins dreigend karak
ter.
Juist omdat de situatie in Perzië in
een zeer critiek stad um was gekomen
aarzelden verscheidene leden van de Vei
ligheidsraad het Britse spel van harte
mee te spelen Voor de raad bijeenkwam,
had de Britse regering door peilin
gen reeds bemerkt, dat het heel moei
lijk zou zijn een scherpe Britse resolutie
aangenomen te krygen. Met name heeft
Amerika zich ten aanzien van de En
gelse zet weinig enthousiast getoond.
Daarmede was eens te meer bewezen,
dat de Amerikanen, op dit moment die
zaken, waar ook de Sovjet-Unie in ge
moeid kan raken, niet op haren en sna
ren willen zetten.
Zonder een krachtige Amerikaanse
teun kon Engeland met op een indruk
wekkende meerderheid in de Veiligheids
raad hopen De zet bleek min of meer
een s'ag in de lucht: terugzetten was
geboden Engeland verklaarde het per
soneel uit Aba dan te zullen terugtrek
ken.
Al betoogde Engeland's vertegenwoo--
zgr in de Veiligheidsraad daarna ook.
dat er niets veranderd was. de politieke
schakers wisten beter Engeland's positie
heden op Jocgo-Slavië kunnen rekenen
>!b bondgenoot by alle vraagstukken
betreffende de betrekkingen tussen de
landen op voet van gelijkheid, de on
afhankelijkheid van kleine volkeren en
het bewaren van de vrede.
Tito vervolgde- „Wij zetten onze po
litiek voort, omdat wij van mening zyn
dat deze Joego-Slavlë sterker kan ma
ken en omdat wij weten dat een gewel
dig deel van de vooruitstrevende mens
heid gunstig tegenover ons streven
staat".
„Als het Westen zegt, dat het wenst,
dat Joego-Slavië sterk is, en dat dit de
reden is. waarom het Joego-Slavië hulp
geeft, dan behoren de Westelijke mo
gendheden zioh niet te mengen in onze
dat deze concessies mogelijk de grond
slag hadden kunnen vormen voor ve
dere onderhandelingen.
Chinese winterstellingen
in Korea bezet
look wei niet gestegen zijn d* °!'e. dl« zij zou kopen
Onze Amerikaanse correspondent, dr i Voor alles heeft het aan samenwerking Dp Britten zouden hierdoor geleidelijk
P. G. J. Korteweg. meldt ons: ontbroken tussen Engeland en de Ver compensatie ontvangen.
Ook wie het nog niet ver gebracht Staten. De Engelse zet was haastig en1 ?e. Manchester Guardian" schrijft,
heeft in het schaaakspel, weet toch wel. I vo®{ Amerika nogal onverwacht Tha
dat men zijn stelling doorgaans niet ver- eJ ordt er tussen deze twee lan-
betert. door even een stuk dreigend naar den druk overleg gepleegd Daarom be-
voren te brengen en het daarop maai-staat er nog wel een kleine kans. dat
weer gauw terug te trekken. Ogenschijn- men de Perzische premier, wanneer hy
lyk is er dan niets gebeurd, maar men I f£.'n Amerika zal komen, tot een ver
heeft door dat heen en weer schuiven ?e>j'k »1 kunnen bewegen, dat voor de
toch lelijk tempo verloren en dat kan were'd nlet aJ te ^ongunstig zal zijn
zelfs het verlies van de party tot ge-1
volg hebben. I De Amerikaanse afgevaardigde by de
Engelands besluit om het olie-geschil VN. Ernest Gross, heeft gisteren in het
mat Perzië voor de Veiligheidsraad te j ziekenhuis te New York een bezoek ge-
brengen. is een vrij onverwachte zet ge-1 bi acht aan de Perzische minister-presi-
weest op het politieke schaakbord. Een j dent Mossadeq. nadat hjj per vliegtuig
zet, die tegenover Perzië niet geheel zon-was gearr.veerd. Volgens een Amen-
der dreiging was j kaanse woordvoerder wilde Gross Mos-
Kennelijk zocht Engeland, na de - radeq's houding peilen ten aanz en var
uitwijzing van de Britten ln Abadan. een de komende zitting van tra Veilighelis-
duidelijke morele steun van zo veel mo- raad.
gelijk mogendheden te verwerven Attlee
De opperbevelhebber van de 28ste bri
gade van het Britse Gemenebest heeft
verklaard, dat Britse troepen een be
langrijke heuvel. ..het laatste Chinese
bolwerk", dat het verdedigingsstelsel der
Noordelijken in West-Korea bescherm
de. hebben veroverd. De troepen van het
Gemenebest hebben deze heuvel in de
afgelopen zes dagen hevig aangevallen
„Wij hebben een belangrijke overwin
ning behaald. Wjj hebben de Chinese
divisie tegenover ons hevig toegetakeld
ziin doorgebroken en hebben de winter
stellingen van de vijand in dit gebied
veroverd" aldus de bevelhebber.
Het Amerikaanse ministerie van ma
rine heeft medegedeeld dat de Ameri
kaanse torpedobootjager Ernest Small"
Zondag 11. in Koreaanse wateren op een
mijn is celopen. waardoor negen matro
zen werden gedood en achttien anderen
gewond De ..Ernest Small" was instaat
de Japanse haven Sasebo op eigen
kracht te bereiken. „De mijn is vermoe
delijk door de vyand gelegd", deelde het
ministerie nog mede.
Een patrouillevliegtuig van de Ame
rikaanse marine is naar het ministerie
van marine meldt, ter hoogte van de
Chinese haven Tsing Fa-u in de provin
cie Sjangtoeng door een oorlogsschip
met rode vlag beschoten.
Het toestel Is niet getroffen.
Verkiezingen in Noorwegen.
Dit nummer bestaat uit zes pagina's
EVITA PERON KRIJGT VIERDE
BLOEDTRANSFUSIE.
De echtgenote van het Argentynse
staatshoofd. Peron, die, zoals gemeld ln
ernstige mate aan bloedarmoede lijdt,
zal morgen voor de vierde maal een
bloedtransfusie krygen. In een bulletin
wordt verder medegedeg'd dat de ge
zondheidstoestand van Evita Peron
„langzaam verbetert".
In Noorwegen zijn gisteren verkiezin
gen gehouden voor gemeenteraden en
andere raden van plaatselijk bestuur.
Vanochtend vroeg was ongeveer een
derde gedeelte van de uitslagen bekend
Dpze wijzen uit dat de communisten
bijna de helft van hun zetels hebben
verloren. De socialisten schijnen iets
gewonnen te hebben Over het alge
meen zijn de bestaande politieke ver
houdingen vermoedelijk gehandhaafd.
In de grote steden begint men eerst
vanochtend met het tellen der stem
men.
nastreefde, heeft nu gemeend, dat het
van de omstandigheden gebruik moe^t
maken om ziinerzijd- de Engelsen te
verdrijven Dit treft te pijnlijker waar
er. practisch gesproken, geen reden wis
voor een dergelijk optreden van de zijde
van Egypte, daar di' land mocht ver
wachten. zeer spoedig toch langs an
der» weg te zullen slagen.
Het is bekend hoe Turkije en Grie
kenland in het Noord-Atlantisch pact
zullen worden opgenomen en dit heeft
geleid tot het iuiste denkbeeld om in
het midden-Oosten gelijk voor het Wes
ten reeds heeft plaats gevonden, een
algemeen front te vormen De eer ta
besprekingen dienaangaande zijn reeds
'nffeluid en de bedoeling zat voor om
Fgypte te verzoeken als gelijkgerechtigde
daaraan deel te willen nemen Had het
daarnaar oren - en in eigen belang mag
men dit wel veronderstellen dan zou
d» kwestie van het Suez-kanaal op voor
Eevpte zeer aannemelijke wijze zijn op
gelost. De zozeer gehate bezetting der
Fr. cel sen van di* dominerend kanaal zou
dan ongetwijfeld ziin opgeheven en ver
vangen door een Vriigsmacht van de
verbondenen w o. Fgvpte zelf
Dat aan Ezvpte alleen de verdediging
van dit z-o belaneriike strategische punt
zou wori»n toevertrouwd, is natuurlijk
onmetelijk, eelet oo de kracht van het
F-vntjsche l-ser. dat zelfs tegenover
Tsraël zo'n droevig figuur sloeg Het
We=ten ral dit nimmer kunnen aan
vaarden Het zou eeliik staan met een
n~°ing tot harakiri' Het Westen mag de
risico van een verlies van het Suez
kanaal eenvoudig niet nemen.
Voor E?ypte scheen het verloop van
zaken dus een zeer gunstige wending
te nemen waarbij voetstoots eewonyen
zou kunnen worden ten aanzien van het
Suez-kananl. hetgeen te bereiken valt.
Maar nu deze bruuske handeling!
Iets ander* staat het m»t de Soedan.
F.rvnte wil dit land annexeren, maar het
we»t dat de Soedanezen zelf daarvoor
weinig vielen, althans niet dc poliMek
ontwikkelden in dit gebied. Hier dreigt
Fcvnte dus een ?eva.a-1iike zet t» doen
op het politieke schaakbord van Afrika.
Tntuwn is er gelukkig nog Hid om tot
h< zinning <p komen en veel zal afhangen
l van de wiizp waarop het Westen thans
I Voor churchiii is het Frvpti«che in-
I griipen natuurlijk een meevaller De
oud» conservative leider vindt er «tof
te over in om zün aanval on labour nog
ver«fe-ozon' w, hit zal nle* aarzelen
deze stof duchtig te hanteren.
Brand en explosie bij
Brocades en St-heeman.
Gistermiddag omstreeks 5 uur brak
brand uit in een gebouwtje, dat behoort
tot het fabriekscomplex van de chemi
sche fabrieken van Brocades en Sthee-
man te Meppel De brand ontstond
doordat een vat ether, waaruit een em
ployé iets wilde tappen plotseling in
brand vloog. Deze kreeg vrij ernstige
brandwonden aan gezicht en armen.
De brand sloeg op de andere chemi
caliën over. zodat een grote voorraad
paraffine brandend de riolering ln-
s'ioomde. Door deze stroom af te "dam
men werd verdere uitbreiding van de
brand voorkomen.
Doordat zich nog een grote ontplof
fing voordeed werden alle ruiten van
KT 1 mcr dc Ri'n- di' "idens I de ''«cMverdediiin^ocUnin-cn dMrtï'l.Si'e ln"
Stv.JeB?SGo1nrH«\"Sa,^:k l"Vd" d"or Franselcirms van dc troepen ran het i S SSS
de debat heeft twaalf uur geduurd. genietroepen is gebouwd. \Noordatlantisch Pact. I uur was^me^de^ra^d meester^3
MOTIE VAN VERTROUWEN lN
ISRAËLISCHE KABINET.
Het Israëlische parlement heeft met r r-
56 tegen 40 stemmen by vier onthoudin-1I'ranse tank passeert een I Operatje Jupiter is een onderdeel
Rijn. die tijdens i van dc luchtverdedigingsoefeningen