Nederlandse regering niet tot verhoging van defensie-uitgaven bereid Voorgenomen Amerikaanse dollarhulp te laag geacht Onze monetaire reserve bleef sinds Mei stabiel WEERBERICHT Hoop op regeling in Perzië nog niet opgegeven Orders bij onze industrie tot 230 millioen (Speciale berichtgeving") „j haar optreden in Maart herft de Nederlandse regering besloten in de eerstvolgende vier jaar (1951 t/m 1954) en bedrag van 1V2 milliard gulden per te stellen. Gezien onze grote economische moei lijkheden en onze uiterst wankele fi nanciële positie was dat een besluit, dat in vele kringen tot ernstige on gerustheid aanleiding heeft gegeven, KDdat men vreesde dat een dergelijke running op de duur niet te dragen tou zijn. Van Amerikaanse zijde is niettemin meer dan eens uiting ge geven aan de mening dat men dat fcêdrag van 1500 millioen gulden feitelijk tcg te laag vond. En vooral in de af gelopen maanden zijn er uit de Ver- Staten weer klanken vernomen, die er kennelijk op berekend zijn onze regering te dien aanzien onder druk te zetten opdat zij alsnog tot een verhoging der defensie-uitgaven zal overgaan. In verband daarmede vernemen wij thans uit zeer gezaghebbende bron dat onze regering geenszins van plan is voor die pressie te wijken- Zij is er van overtuigd dat die VA milliard gulden per jaar de maximum- last Is, welke door ons volk kan wor- dtn gedragen en daarom zelfs niet bereid om de idee van verhoging ook maar in overweging te nemen. Zmstlge moeilijkheden behoeven op schzelf van deze afwijzende houding Tan Nederland niet gevreesd te wor den omdat de Amerikanen van de situ atie hier te lande vrij goed op de hoogte cjn en de weigering van onze regering fé'enlijk ook we] kan begrijpen. Dat Amerika nochtans pogingen doet ooi Nederland en ook de andere lan den van West-Europa tot verhoogde inspanning op militair en op industri eel gebied aan te zeten, ligt n de aard van dit naar gnze begrippen on- Humige volk. Tussen Nederland en de Ver. Staten L; er tegelijkertijd verschil van mening ore: ce omvang van de dollarhulp van Washington bij de uitvoering van ons miütair-economische programma. Het is niet zo, dat Amerika reeds een bepaald bedrag heeft vastgesteld (want hd Congres moet daar nog over be ssen) en dat Nederland anderzijds niet geheel afwijkende condities is ge- txnen. Maar toch zijn ae opvattingen omtrent het direct nodige tamelijk uit eenlopend. t Bij een in Mei 1.1. gehouden bespre- bn? is van Nederlandse zijde, door de delegatie die onder leiding stond van ót heren Hirschfeld en Spierenburg meegedeeld, dat een bedrag van 250 millicen dollar noodzakelijk moet wor den geacht om de bestaande Nederland se u efensie-plarlnen behoorlijk ten uit voer te brengen. Die 250 millioen dol lar zouden aangewend in een periode 7R'i l1*. jaar. ingaande 1 Januari 19ol <m?t terugwerken dp kracht dus) en ein digende 30 Juni 1952. De Amerikanen hebben hot toen evenwel vrij duidelijk gemaakt, dat zij in hun voorstel aan het Congres niet hoger zullen gaan aan tct 155 millioen dollar, zij het dan dat dit bedrag be stemd zal zijn voor één jaar cn wel van 1 Juli 1951 tot 30 Juni 1952. Het is nog niet tc overzien waar dit op uitlopen zal, maar het is bekend dat minister Lieftinck er dezer dagen in de Eerste Kamer op gezinspeeld heeft ,,dat Nederland gedwongen zou kunnen 'worden door economische en financiële moeilijkheden tot be snoeiing van het defensieprogramma over te gaan indien de Amerikaanse dollarhulp beneden een bepaald mi nimum zou blijven" Wij vernemen verder dat er bespre kingen gaande zijn om in het kaaer van de Amerikaanse huip militaire orders te verstrekken aan de Nederlandse in dustrie. Hoewel een definitieve beslissing dien aangaande nog niet is gevallen, is er reden om haar met een zeker optimisme tegemoet te zien. De orders 1 welker afwerking een tijd van bijkans twee jaar zal vergen) zullen materiaal betreffen, dat wij voor onze eigen defensie nodig hebben en hun waarde zal een totaal van maximum 230 millioen gulden niet te boven gaan Nadrukkelijk moet hierbij echter worden opgemerkt dat dit bedrag niet op onze begroting tot uiting, en dus niet ten laste van de Nederlandse be lastingbetaler zal komen. Het is derhalve geen verhoging van de jaarlijkse VA milliard, doch betreft betalingen uit tegenwaarde-rekening voor de Marshallhulp bij de Neder land iche Bank. Nieuwe economische politiek in Joego-Slovië Joego-Slavië is van plan de contróle op de industrie te verminderen en de wet van vraag en aanbod vrijer te la ten werken bij de prijzen vorming. De arbeiders zouden aandelen krijgen in de winsten en de afzonderlijke on dernemingen zouden grotere vrijheid van handelen krijgen bij haar keuze van wat en hoeveel moet worden ge produceerd 1 Jan as. zal een betref fend wetsontwerp in werking treden. De autoriteiten zullen niet ingrijpen 111 de prijzenvorming behalve wanneer „de levensstandaard van de bevolking in gevaar komt". Van Korea geen nieuws Uit Korea is feitelijk geen nieuws. De radio's der Noordelijken gaan voort de verbondenen te beschuldigen en eisen zij steeds op hoge toon genoegdoening. Generaal Ridgwa<y zwijgt en wacht rustig af. Hij verwacht dat het ook tot hervatting der besprekingen zal komen. Amerika's vice-president, Barkley heeft zich persoonlijk uitgesproken voor een groot offensief in Kcrea, zo het niet gauw zou komen. Intussen beschuldigen de Chinezende Amerikanen thans van het feit dat Amerikaanse vliegtuigen de kustgebieden van de Chinese provincies Kiangsoe, Sj antong, en Tsjekiang zouden hebben overvlogen. Van het front weinig nieuws. Vlieg tuigen en vloot hebben een aanval ge daan op Rasjin, een belangrijk spoor weg knooppunt in Noord-Korea, dicht bij de Russische grens. Harriman ontmoet1 maarschalk Tito Averell Harriman heeft na zijn be sprekingen met maarschalk Tito te Bied verklaard, dat maarschalk Tito en hij het er over eens zijn, dat het zeker ste middel cm een corlog te vermijden gelegen is in het versterken van de strijdkrachten van beide landen. Harriman deelde mee, dat zü Zater dag gesproken hadden over militaire en economische hulp van de Verenigde Staten en andere Westelijke mogendhe den aan Jcego-Slavië, „Wij spraken natuurlijk ook over het Kremlin en wisselden onze meningen over Stalm uit", zo vervolgde Harriman. Hij was getroffen door het feit, dat Ti to en hij dezelfde meningen waren toe gedaan ten aanzien van de Russische bedoelingen en tactiek. Harriman sprak voorts met bewondering over Tito's „realistisoh begrip voor Joego Slavische problemen, zijn vastberadenheid en ver trouwen". 5 Nahos Pasja antwoordt Morrison De Britse minister van Buitenlandse Zaken, Morrison, heeft kortgeieden een persoonlijke boodschap gezonden aan de Egyptische minister-president Nahas pasja, waarin hy ef. naar gemeld wordt, op aan heeft gedrongen het gehele Toestand ernstigdoch niet critiek Weldra besprekingen met België (Speciale berichtgeving) Van bevoegde zijde vernemen wij dat de monetaire reserve van Nederland sinds Mei van dit jaar vrijwel stabiel is gebleven en er derhalve geen reden is voor de grQte bezorgdheid, welke in de laatste tijd in vele kringen hier te lande tot uiting is gekomen. Zonder twijfel heeft de situatie veel zorg ge baard, Er zijn perioden geweest waar in wij hollend achteruit liepen en het steeds stijgen van de debetstand van Nederland in de E.B.U. (de Europese Betalings Unie) deed een nerveuze spanning ontstaan, welke ook aan de regering niet is voorbijgegaan. Gelukkig zijn er sinds een maand of drie tekenen van herstel. Onze monetaire reserve is in die tijd stabiel gebleven, ja had zelfs enige nei ging tot versterking. Overigens overdrijve men vooral niet, aldus onze zegsman. ftts hogere temperaturen. Bilt verwacht tot morgenavond «Wankelijk wisselende bewolking - vanavond nog enkele buien. Morgen °P de dag weer toenemende bewol- wi\aiet kan5 op regen. Matige tot ovt ^'i=e Zuid-Westelijke tot Zui- wuid. Iets hogere temperaturen. 'Opgemaakt te 10 uur). 28 AUGUSTUS. °p: 5.43 uur; onder; 19.39 uur. •kat op. 0.33 uur; onder: 18.23 uur. 1U5 u"ater te KatwÜk 033 en Dlt n°buner bestaat uit acht palgna's De huizen te Kaesong. die gebruikt werden voor de conferentie over een wapenstilstand, in een typisch- Chinese stijl gebouwd, zullen waar schijnlijk voorlopig leeg blijven. De conferenties zijn opgeschort, daar de communisten op 23 Augustus heb ben meegedeeld, dat de besprekin gen afgelopen zijn. Ze beschuldig den de strijdkrachten van de Ver- nigde Naties ervan, de neutrale conferentie-zone te hebben gebom bardeerd. Amerikaanse autoriteiten qualificeren deze uitlating als ..in strijd met de waarheid en fantas tisch". Werkbijeenkomst Benelux op 30 Augustus Naar aanleiding van de beslissingen genomen tijdens de conferentie van de ministers der Beneluxlanden te Goes op 14 Juli zal op 30 Augustus a.s. te Brussel een werkbijeenkomst worden gehouden van de ministers van Financien, Economische Zaken cn Buitenlandse Handel der drie lan den teneinde problemen van monetai re aard te bestuderen. Van Nederlandse zijde zullen aan deze besprekingen de Ministers van Financien en van Economische Zaken deelnemen. Onze schuld aan de E.B.U. is geen direct opvraagbare schuld, die ons op korte termijn in hevige moeilijkheden zou kunnen brengen. En als zij het wèl was dan zou het ons zelfs mogelijk zijn haar af te dek ken! Want als wij het saldo van alle valuta-posten, die actief in de balans van de Nederl. Bank voorkomen, stel len tegenover de schuld aan de E.B.U., dan is er altijd nog een plus van onge veer 1,1 milliard gulden. Het zorgenkind blijft voor ons het nog steeds vrij belangrijke tekort in ons goederenverkeer met de Ver. Sta ten. Onze dollarinkomsten liggen be paald veel gunstiger dan enige jaren geleden, maar wij zijn toch nog aller minst in staat onze export naar dc Ver. Staten dusdanig op te voeren dat wij geen hulp meer nodig hebben. Intussen is datzelfde ook het geval met de meeste andere landen in West- Europa. NEDERLAND MOÉT UIT HET MOERAS! Behalve ons goederenverkeer met de Ver. Staten, vormt ook het betalings verkeer met België een zwak punt in onze deviezeripositie. Van verschillende zijden ls betoogd dat onze moeilijkheden een gevolg zijn van de liberalisatie (tot 60 van het handelsverkeer in West-Europa, en in woord en geschrift is de idee gelan ceerd dat wij thans noodgedwongen tot beperking van die 60 liberalisatie zullen moeten overgaan. Onze zegsman heeft ons daarom trent thans meegedeeld, dat de Neder landse regering niet van plan is zulks te doen. De 60 9c blgft onveranderd. Wel zal Nederland in deze omstan digheden bg de besprekingen, die spoe dig zullen beginnen, weigeren om gelgk in het voornemen lag over te gaan tot uitbreiding van de liberali satie tot 75 Onze deviezenpositie maakt een der gelijke uitbreiding (betrekking heb bende. gelijk men weet. op dc landen, die Marshallhulp krijgen) op dit ogen lik niet verantwoord. Met België wordt over dit probleem uiteraard nauw contact onderhouden en er zal op een conferentie op hoog niveau in de komende dagen naarstig gezocht worden naar een voor beide landen aanvaardbare oplossing van wat allengs een Benelux-probleem van de eerste orde is geworden. Onzerzijds hoopt men op hulp van Belgische zijde, gemene zin ongetwijfeld. Wat zou en de bereidheid daartoe is er in al- trouwens een „Benelux" waard zijn als die bereidheid er niet was? Nederland moet op de een of andere wijze uit het moeras worden getrokken ten bate van onszelf, maar ook ten voordele van anderen perzische gezant te .ankara teruggeroepen De Perzische minister van buiten landse zaken, Baqir Kazemi, heeft de Perzische gezant te Ankara, Mohammed Sayed, teruggeroepen. De gezant heeft de opdracht gekregen alle lopende za ken over te dragen aan de kanselier der legatie. Sayed is tweemaal minister president van Perzië geweest. Sinds Juni 1950 was hy gezant te Ankara. Tijdens zijn eerste minister-presi- dentsohap in 1944 verzette hij zich te gen Sovjebrusslsche verzoeken otf olie concessies De Sovjetpers viel hem toen 'krachtig aan. vraagstuk der Brits-Egyptische betrek kingen opnieuw in beschouwing te ne men. Nahas pasja heeft thans Morrisons boodschap beantwoord. Het antwoord is het eerst besproken door het Egyptische „kernkabinet". Nahas pasja zou hebben geantwoord, dat Egypte gehouden is het in 1936 ge sloten verdrag met Engeland eenzijdig op te zeggen, tenzij de Britse regering nieuwe stappen zou doen om de impas se te doorbreken. Dit zou moeten ge schieden vóór hetop reces gaan der Egyptische volksvertegenwoordiging, om streeks vijftien September a.s. Volgens verantwoordelijke Egyptisohe politieke kringen is Egypte bereid de zijde van de Westelijke democratieën te kiezen en een verdrag met Engeland te tekenen, waarin dit land in geval van oorlog het volledig gebruik van het Suez-kanaal en andere militaire bases wordt gegarandeerd, mdts aan de Egyp tische eisen worden voldaan. Gisteren, de ver-jaardag van de onder tekening van het verdrag van 1936, zijn in Cairo en Aiexandrië demonstraties tegen het Egyptisch-Britse vedrag ge houden. De betogingen verliepen zon der ongeregeldheden. Als voorzorg was de alarmtoestand afgekondigd. Egypte heeft intussen een verbod uit gevaardigd voor militairen op troepen schepen in het Suez-kanaal om aan wal te gaan. Toepassing van atoomkracht tegen legers Thomas Finletter, de Amerikaanse minister voor de luchtmacht, heeft op een bijeenkomst van de luchtmachtver eniging te Los Angeles verklaard, dat over twee tot drie jaar de luchtmacht gereed moet zijn om atoomkracht on middellijk te gebruiken tegen vijande lijke grondstrijdkrachten „waardoor zij zijn opmars vertragen zou en het onmo gelijk zou maken, dat de vijand zijn strijdkrachten beslissend concentreert". „Hier betreden wij nieuw terrein en wij zullen alle verbeeldingskracht, die wij bezitten, gebruiken om er voor te zorgen, dat er een doeltreffend gebruik zal worden gemaakt van atoomwapens tegen belangrijke doelen in het ge- vechtsgebied te land", aldus Finletter. Hij verklaarde, dat de luchtmacht volgens de plannen in het midden van 1952 95 wings (groepen) zal tellen. Thans hebben wij er 87, aldus de mi nister. W est-Europese vliegers worden op verschillende vliegscholen in Ameri ka opgeleid tot bestuurders van straaljagers. Meestal is het contact met de Amerikaanse bevolking zeer goed. Op de foto zien we hoe gasten en gastvrouwen uitrusten tijdens een tuinfeest, dat door een familie te San Angeto werd aangeboden aan Belgische en Nederlandse leerling vliegers. Van links naar rechts zijn het: H. T. J. de Jong Den Haag)), Janelle Duncan (San Angelo). R. de Koning LonnekerReenie Robert son en Harriet Traynham (San An gelo). G. Castermans (Brussel), Gay Blanks (San Angelo) en H. Hm de Roos (Warns). India niet naar San Francisd 48 Landen hebben thans de VJS. be richt gezonden, dat zij de conferentie te San Francisco zullen bijwonen. Drie lan den (India, Birma en Joego-Slavië) heb ben de uitnodiging officieel van de hand gewezen. Egypte, Syrië en de Li banon hebben nog niet kenbaar ge maakt, dat zij zullen doen. India doet niet mee omdat het bezwaar heeft te gen de bepalingen, volgens welke het aan de Amerikaanse verdedigingsstrijd krachten Is toegestaan in Japan te blij ven. De voorbereidingen voor het Ame rikaanse trustschap over de nabijgele gen Rioekioe-en Bonin-eilanden .moe ten de kiem in zich dragen van een toe komstig geschil en een mogelijk conflict in het Verre Oosten". India heeft voorts bezwaar tegen het voorgestelde verdrag op de volgende gronden: 1. Er wordt een regeling getroffen voor de overdracht van Formosa aan communistisch China. 2. Dat de Sovjet-Unie de Koerillen- en Zuid-Sachalin krijgt, wordt niet schriftelijk goedgekeurd, hetgeen India rechtvaardig noch raadzaam acht. Hoewel India weigert het verdrag te tekenen, zal het een apart vredesverdrag met de Japanse regering sluiten „zodra dit uitvoerbaar is" en diplomatieke be trekkingen met dit land openen. Oppositie tegen Mossadeq Terwijl de laatste Engelsen zich te rugtrokken van de Perzische olievelden en zich te Abadan verzamelden, had er in het gebouw van het Perzische parle ment een rumoerige vergadering plaats. Premier Mossadeq, op wiens onverzoen lijkheid de pogingen om tot een oplos sing inzake de oliekwestie te geraken, schipbreuk hebben geleden, werd heftig aangevallen door de oppositie. De oppositie verwee: de zieke premier, dat hij de besprekingen met de Engel sen had afgebroken. Mossadeq was niet in de vergadering aanwezig, maar werd luidruchtig door zjjr aanhangers ver dedigd. De zitting moest ten slotte wor den verdaagd, omdat vele parlements leden de vergadering opgewonden ver lieten. Geen Engelsman bevindt zich meer op de olievelden. De evacuatie is giste ren voltooid. Behalve de Britten verlie ten ook een twintigtal Indiërs en Pa- kistanen de Zuid-Perzische olievelden. Officieel heeft de Perzische oiieraad uit naam van de Perzische nationale oliemaatschappij het beheer over de installaties overgenomen, maar van een daadwerkelijke overneming werd niets gemerkt. Terwgl de employé*.* van de Anglo Iranian zich In Aba fan installeerden in afwachting van hun verdere trans port. hield Hoeseln Makkl. die de na tionalisatie van de olie-industrie leidt, een ophitsende redevoering, ter herden king van de geallieerde landing te Aba dan in 1941, waarbij zeshonderd Perzen om het leven kwamen. Hij waarschuwde de Perzen om zich niet bevreesd te to-§ nen tegenover de Europeanen, ook al liggen er Britse oorlogsschepen voor de Perzische kust. „Wanneer de vreemde lingen een voet aan land zetten, zullen we hen in stukken scheuren", riep Makkl. Men verwacht, dat de Amerikaanse ambassadeur te Teheran, dr Henry Grady, binnen enkele dagen weer zal gaan optreden ais „onofficeel bemidde laar" in het Brits-Perzischrt oliegeschil. Grady zou van mening zyn, dat een van de grootste moeilijkheden zal zijn Mossadeq er van te overtuigen, dat de Perzen niet in staat zijn zelf zowel de productie, als de verdeling en verkoop van de olie te leiden. Hij zou duidelijk willen maken, dat de Britten voor de technische zyde en voor de verkoop kunnen zorgdragen, zonder dat inbreuk gemaakt wordt op het feit of het prin cipe van de nationalisatie. Trumans speciale afgezant, Averell Harriman. die zijn hemlddeling ver leend heeft bij het Engels-Perzische oliegeschil, is gisteren te Londen aan gekomen. Harriman sprak de hoop uit, dat de besprekingen hervat zullen kun nen worden in omstandigheden, die een practische behandeling van de nog on opgeloste vraagstukken mogelijk zullen maken. Het is verkeerd te denken, dat er geen vooruitgang is geboekt, aldus Harriman. doch er zfjn nog een aantal vraagstukken onopgelost Harriman zei met nadruk, dat de besprekingen zyn opgeschort, niet afgebroken. 30ste Jaargang MAANDAG 27 AUGUSTUS 1951 00 No. 27390 fflrKteur: J W Benny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN witte Singel 1, Leiden - Giro no. 67055 nwfdrwlactie- B. W Menkhorst en J. Brouwerf 5 15 per iroartaal: 0.40 per week Telefoon Dir. en Adm.: 25041: Red. 21507 LEIDSCH DAGBLAD

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1951 | | pagina 1