Engels-Perzische besprekingen zijn
voorlopig mislukt
Wapenstilstandsbesprekingen te
Kaesong door Noordelijken
afgebroken
Stokes en Harriman vertrekken
Wegens beweerde luchtaanval
op Kaesong
Schoolkwestie bedreigt opnienw
het Franse kabinet
WEERBERICHT
50ste Jaargang DONDERDAG 23 AUGUSTUS 1951 00 No. 27387
LËIDSCH £Ü1)AGBLAD
Directe® J w. Hemy DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Hoofdredactie: B, W. Menkhorst en J. Brouwer 5,15 per kwartaal; f. 0.40 per week Telefoon Dir. en Admj 25041; Red. 21507
Deur blijft op een kiertje open
De Britse onderhandelaar, Stokes, heeft gisteren de oliebesprekingen af
gebroken, toen de Perzen de Britse eis, dat de raffinaderij te Abadan onder
een Britse bedrijfsleider moet staan, van de hand wezen.
Stokes zal vandaag naar Engel an:t vertrekken.
Premier Mossadeq verklaarde, dat hij tegenvoorstellen had ingediend, wel
ke Stokes van de hand wees. „Het spijt mij zeer", zo zei de Perzische mi
nister-president.
Men verwacht dat Harriman eveneens zal vertrekken.
Mossadeq overhandigde het Perzische
antwoord persoonlijk aan Stokes. Het
onderhoud, dat 80 minuten duurde, werd
bijgewoond door Averell Harriman.
Het onderhoud vond plaats op het ter
ras van het zomerpaleis van de sjah.
waar Stokes en Harriman te gast zijn.
Volgens Harriman zijn de bespre
kingen geschorst, doch niet afgebro
ken. „Ik hoop oprecht, dat de bespre
kingen spoedig kunnen worden her
vat", aldus Harriman.
Harriman is de huidige im-
msse°ontstaan naar aanleiding van de
kwestie van het vinden van een rege-
ig, onder welke de Britse oliestaf in
Perzië kan blijven.
,Ik hoop ernstig, dat de besprekingen
sooedig hervat kunnen worden en dat
deze kwestie dan op practische wijze
wordt aangevat."
Iedere cVg, die verloren ging, bete
kende met de gesloten installaties een
groot verlies.
In Britse en Amerikaanse kringen
zegt men echter, dat bij Harrimans
optimistische uitlating de wens de
vader van de gedachte is.
Er was geen overeenstemming moge
lijk zolang premier Mossadeq aan het
bewind bleef.
Mossadeq overhandigde twee brieven
ean Stokes.
Volgens radio Teheran was de inhoud
van het eerste schrijven in grote lijnen
als volgt; Perzië is bereid olie aan vroe-
?sre afnemers te leveren op basis van
de in het verleden gekochte hoeveelhe
den en tegen prijzen, zoals die op de
wereldmarkt gelden. De afnemers zul
len direct met Perzië handelen of via
een tussenpersoon, die een internatio
nale distributiemaatschappij kan zijn.
Perzië is voorts genegen de buiten-
staf in dienst te houden, op ba
ss van de door de voormalige Brits-
Irnnse oliemaat-schappij met hen geslo
ten contracten.
De huidige organisatie zal kunnen
blijven bestaan voor zover zij niet in
Ebtijd is met de wet op de nationalisatie.
Perzië zal verder de buitenlandse staf
vrijheid van handelen geven en voor
aanstaande deskundigen uit landen, die
niet directe belangen in Perzië hebben,
uitnodigen lid van de directie te wor
den.
Stokes verklaarde later: „Het heeft
geen zin om de besprekingen voort te
zetten. Het essentiële punt is het ver
zekeren van de voorzetting van de
olieproductie. Dit betekent het aan
houden van de staf en dit op zijn
beurt wil zeggen, dat er een Britse be
drijfsleider moet zijn. Aangezien
Mossadeq dit geweigerd heeft, moest
ik tot mijn spijt tot de gevolgtrekking
komen, dat my niets anders te doen
staat dan onmiddellijk naar huis
gaan".
Stokes verklaarde verder: „Ik deel
de Mossadeq mee, dat, wanneer hij
tijd had om het probleem betreffende
de staf te bestuderen en een oplossing
in een passende vorm aan de hand
deed, de Britse regering accoord zal
gaan met het hervatten van de bespre
kingen op dezelfde basis als tevoren".
Hij zei niet te weten, wat de inhoud
van de Perzische voorn tellen was. „Vlak
voor zijn vertrek overhandigde de Per-
zische premier mij zonder commentaar
twee enveloppen. Later hoorde ik, dat
zij zijn nieuwe voorstellen bevatten.
Aangezien deze in het Perzisch waren
gesteld, heb ik er geen flauw idee va/i,
wat zij inhouden".
Onze Londense correspondent, die
bovenstaande releveert, voegt daaraan
nog toe:
Zo kwam het dramatisohe einde. Alle
mogelijkheden waren uitgeput. Er zat
voor Stokes niets anders op dan naar
Londen terug te keren. Uit het feit, dat
hij de besprekingen geschorst acht,
blijkt dat. Engeland de deur op een kier
open wil laten. Mocht Iran blijk geven
werkelijk te willen onderhandelen, clan
ls Engeland bereid nieuwe voorstellen te
doen. Ondanks de mislukking van- Sto
kes' missie, blijft er in Londen een vage
hoop bestaan, dat Ii-an water in de wijn
zal moeten doen. Immers, de Iraanse
olieindustrie kan zo redeneert men hier,
niet functionneren zonder medewerking
van de Engelse technici. Zal Iran dat
pas erkennen, als het door sohade en
schande wijs geworden is?
De Engelse regering wacht op Stokes'
terugkeer voor het nemen van verdere
stappen ter besoherming van het Iraan
se oliebedrfjf, welke een waarde van
400.000.000 pond sterling vertegenwoor
digt, en driekwart van de benzine van
West-Europa levert.
Waarschijnlijk komt het Britse kabi
net morgen in spoedvergadering bijeen,
waarvoor de ministers dan hun vacan-
ties zullen moeten onderbreken. Het
schijnt in dit stadium nog niet in de
bedoeling te liggen het parlement bijeen
te roepen. Het eerste besluit zal waar
schijnlijk zijn de terugroeping naar
Abadan van de Engelse employées in
de ver afgelegen olievelden. Verdei* is
er een plan om de grote hoeveelheden
olie, welke in Abadan zfin opgeslagen,
te verschepen. Verder bestaat het voor
nemen om ruwe olie, uit andere gebie
den naar Abadan te brengen om deze
in de raffinaderij te verwerken voor
her-export.
De Daily Telegraph, die als spreek
buis van een belangrijk deel van de con
servatieve party van het begin af krach
tig ingrijpen heeft bepleit, oefent van
daag felle critiek uit op Morrison, die
ernstig tekort geschoten is in de behan
deling van het Iraanse probleem. Mor
rison is op het ogenblik met vacantie.
Volgens het blad zijn er twee mogelijk
heden, n.l. dat de Engelsen zich uit. Per
zië terugtrekken, waarbij hun plaatsen
door anderen zullen worden ingenomen,
die op de lange duur zeker geen Perzen
zullen zijn, of gewapende interventie.
Koning George en Koningin Eliza
beth van Engeland verblijven met
hun dochter Prinses Margaret Rose
op het kasteel Balmoral in Schot
land. Vaak komt hen daar hun
andere dochter Prinses Elizabeth,
met haar echtgenoot de Hertog van
Edinburgh, en hun kinderenPrins
Charles en Prinses Anne, opzoeken.
De fotograaf nam een aardig plaatje
toen de hele familie bijeen was.
Van links naar rechts: Koning
George, die de Schotse ..kilt"
draagt, naast de kinderwagen met
Prinses AnnePrinses Elizabeth, de
Hertog van Edinburgh. Prinses
Margaret en koningin Elizabeth*
Prins Charles is het middelpunt van
de belangstelling en hij heeft dan
ook een mooie plaats, op de rug van
een (stenen) hert.
Het opperbevel van de Verenigde Na
ties te Tokio heeft bekend g maakt,
dat de Noordelijken en de Chinezen
de wapenstilstandsbesprekingen te
Kaesong hebben afgebroken.
In de verklaring van de V. N. wordt
gezegd, dat zowel de eigenlijke be
sprekingen als de bijenkomsten van
de sub-commissie zijn afgebroken.
De besprekingen werden afgebroken
door de communisten, die verklaarden,
dat „van nu af" wegens door hen ge
meld bombarderen van de neutrale zone
van Kaesong de wapenstilstandsbespre
kingen afeeloüen waren.
De verklaring van de V. N. voegt
hieraan toe, dat twee -verbindingsoffi
cieren zich op verzoek van de commu
nisten naar Kaesong hadden begeven
om het gemelde incident te onderzoe
ken". Deze officieren werd mededéling
van het afbreken der besprekingen ge
daan.
Het onderzoek „toont duidelijk aan,
dat het hele incident van begin tot
eind op touw gezet was", aldus de
verklaring.
De verklaring van de V.N. zegt voorts,
dat de communistische verbindingsoffi
cier, kolonel Tsjang, die het afbreken
der*besprekingen meedeelde, „sprak van
af notities, die klaarblijkelijk geruime
tijd van te voren waren opgesteld".
Het korte onderzoek van de „bewijs
stukken", die de communisten hadden
geleverd over het bombardemnt, hadden
kolonel Kinney en kolonel Murray er
van overtuigd, dat, wat zij zagen, niet
veroorzaakt wos door bommen. Kolo-
ne Kinney zei, dat er geen enkel ge
bouw of gewas schade was toegebracht
en dat niemand was gewond op de
plaats, waar een napalmbom zou zijn
neergekomen.
Het is voor de hand liggend, aldus de
V.N,-verklaring, dat het afbreken van
de onderhandelingen „een op hoog ni
veau genomen beslissing vereiste, die
nauwelijks genomen zou kunnen worden
in het tijdsverloop bussen 23.00 uur op
22 Augustus en 1.45 uur op 23 Aug.".
„Het feit, dat kolonel Tsjang over de
beslissing beschikte, bevestigt de valse
aard van het incident".
Kolonel Tsjang liet twee stukjes me
taal, zo groot als een knikker zien en.
zei, dat deze stukken een jeep van een
communistische afgevaardigde hadden
getroffen. Hij wist niet .hoeveel vliegtui
gen de aanval hadden uitgevoerd en
hoeveel bommen waren geworpen, doch 1
alle aanwezgen, onder wie verbindings
officieren, en communistische verslag
gevers en fotograven hadden vliegtui
gen gehoord, aldus kolonel Tsjang
Admiraal Joy, hoofd der V. N. dele
gatie, heeft in een brief aan generaal
Nam II, een opsomming van de klach
ten van deze generaal en de geallieerde
antwoorden daarop gegeven. Alle geuite
beschuldigingen worden vierkant afge
wezen.
Vice-admiraal Joy komt, aan de hand
van verschillende bevindingen van de
kolonels Kinney en Murray, in zijn
voorlopig rapport tot de slotsom dat het
laaste incident „door de de communis
ten" is bekokstoofd". Hij noemt twee
mogelijkheden
1. Het bewijsmateriaal is tevoren op
de grond gereed gemaakt en de com
munisten hebben vervolgens, om „de
vertoning volledig te maken", een van
hun eigen vliegtuigen boven de aange
duide plaats laten vliegen, zeggend, dat
het een geallieerd toestel was.
2. Een vliegtuig der communisten heeft
boven de aangeduide plaats kleine na
palmbommen en projectielen van gerin
ge ontploffngskraoht uitgeworpen, waar
na dit „bewijsmateriaal" op de grond
„verder is aangevuld, door het aanbren
gen van metaalsplinters e.d."
Amerikaanse autoriteiten menen, dat
de communisten besloten een einde te
maken aan de besprekingen, toen het
bleek, dat de Verenigde Naties niet
zouden zwichten, voor hun eis om bij
een wapenstilstand de 38ste breedte
graad als miitairee scheidingslijn te ne
men Deze functionarissen zijn van het
begin af de mening toegedaan geweest
dat de regeringen te Moskou en Peking
de besprekingen te Kaesong zijn begon
nen met een voorop gezette bedoeling
hun positie door onderhandelingen te
verbeteren, nu dit langs de militaire
weg was mislukt.
Veel bewolking
De Bilt verwacht tot morgenavond:
v., Zwaar bewolkt met miorgen
tV'u-i enige regen. Zwakke tot ma-
Vtet 1 ^oorzakelijk tussen Zuid-
in kmn Zu'd-Oost. Weinig verandering
peratuur. (Opgemaakt te 10 uur).
24 AUGUSTUS.
(jZon op: 5.37 Ultr. oncjer; JQ 43 uur>
Hpu-ÏÏi^'^-UUrt.onder: 15.01 uur
te Katwijk te 7.47 en
Dlt nimmer bestaat uit zes pagina's
President Peron stelt zich
herkiesbaar
President Peron van Argentinië heeft
op een bijeenkomst van naar schatting
700.000 arbeiders meegedeeld, dat hij
zich herkiesbaar zal stellen bij de ko
mende presidentsverkiezingen. „Ik zal
mij aan de wil van het volk onderwer
pen" zoo verklaarde hij. Zijn vrouw,
Eva Peron. is candidaat voor het vice-
presidentschap
GEEN VORDERINGEN TE KAESONG
De subcommissie voor het voortzetten
der wapenstilstandsbesprekingen te
Kaesong is voor de zesde maal in strikt
besloten vergadering bijeen gekomen Er
werd na afloop slechts meegedeeld dat
morgen weer zal worden vergaderd. De
bijeenkomst van heden duurde slechts
kort.
De bijeenkomsten der subcommissie
zijn strikt vertrouwelijk, zodanig zelfs,
dat de geallieerde legerleiding niet
eens het uur van aanvang der vergade
ringen wil mededelen.
Het tien meter lange zeiljacht „Ex
Aio", dat ].l. Zondag op het IJssel-
mcer, nabij de vuurtoren „De Ven"
te Enkhuizen is gezonken, en waar
bij drie van de vijf opvarenden, in
hun poging om zwemmend de wal
te bereiken, verdronken, is gelicht
cn naar de haven van Enkhuizen
gesleept.
De f%Ex Aio" wordt boven water
gehesen.
Indonesië en vredesverdrag
Japan
Het Indonesische kabinet heeft na
een zitting die meer dan 5 uren heeft
geduurd, besloten de uiteindelijke be
slissing betreffende deelneming aan de
Conferentie van San Francisco en de
eventuele ondertekening van het vre
desverdrag met Japan, uit te stellen tot
Vrijdag.
Deze week beslissing
(Van onze Parijse correspondent).
Er wordt op het ogenblik weer hard
gewerkt om een oplossing te vinden
voor de Franse schoolkwestie, die. ruim
twee maanden geleden, door de Gaul
listen, bij wijze van tijdbom, in het
kamp der meerderheidspartijen werd
geworpen.
Men moet erkennen, dat de Gaullis
ten zich bedreven politici hebben ge
toond bii hun ondermijningsactie van
de derde macht. De regeringscoalitie is,
met het uittreden der socialisten, al
gevaarlijk gebarsten en het valt voor
het moment te bezien, of ze op korte
termijn hun rentree in de regering zul
len maken. Zal de tijdbom, de school
kwestie, nu de gebarsten derde macht
geheel doen exploderen?
Dezer dagen zal het blijken).
Doch ook de Gaullisten naderen een
kruispunt; ze worden voor de keuze ge
steld of een negatieve onsteriele op
positie te blijven voeren, of wel toe
nadering te zoeken op een breder poli
tiek terrein bii die groepen en partijen,
die terzake van het onderwijs overeen
komstige principes huldigen.
Plc-ven en zijn radicale minister van
onderwijs, de oud-premier André Marie,
hebben tegenover het gevaar een voor
stel uitgewerkt, dat voorlopig door het
gehele kabinet kon worden onderschre
ven. Ofschoon beiden overtuigde voor
standers zijn van de status quo. heb
ben deze bewindslieden niettemin een
subtiel compromis ontworpen, waarbij
het onderhavige probleem zoveel mo
gelijk van het politieke naar het tech-
nischp plan werd getransporteerd. De
regering stelt zo ten eerste voor 850 mil-
lioen francs beschikbaar te stellen voor
de aanbouw van nieuwe (openbare)
scholen, ten tweede meer initiatief te
verlenen aan de plaatselijke autoritei
ten. ten derde de administratieve voor
bereiding te vereenvoudigen tot dus
ver waren er 37 toestemmingen nodig
van verschillende instanties alvorens de
eerste steen van een nieuwp school kon
worden gelegd en. ten vierde,
meer beurzen beschikbaar te stellen aan
leerlingen, die daarna vrii zouden zijn
in de keuze van een openbare of een
christelijke school.
Ongetwijfeld werden met deze voor
stellen de scherpe punten van de
schoolkwestie aanmerkelijk bij geveild.
Enerzijds omdat plaatsgebrek op de
openbare scholen vele ouders vaak ver
plichtte hun kinderen (betaald) chris
telijk onderwijs te doen volgen, en an
derzijds aangezien middels het beur
zensysteem, langs een achterdeur, de
katholieke scholen toch een zekere bij
stand zou kunnen worden verleend.
Dat deze voorlopige oplossing, in af
wachting van de conclusies van de
parlementaire schoolcommissie onder
leiding van Paul Boncour. althans de
steun der ministers kon ontvangen is
zeker een teken, dat optimistisch stemt.
Het blijft echter zeer de vraag of de
parlementsleden hun ministers zullen
volgen, en verder of de socialisten, die
m de regering niet vertegenwoordigd
zijn. zich bereid zullen tonen, ter red
ding van het kabinet. Plevens compro
mis te steunen. Maar wanneer een gun
stige beslissing mocht vallen, moet de
premier ziin volle aandacht weer wij
den aan de volgende klip: de kwestie
van lonen en prijzen, die eind van deze
week in het parlement ter sprake komt.
WOROSJILOF OP BEKENDE PADEN
De vice-voorzitter van de Sovjetrus-
sische raad van ministers, maarschalk
Worosjilof. heeft ter gelegenheid van de
zevende verjaardag van de „bevrijding"
van Roemenië in een rede te Boekarest
verklaard, dat de Westelijke landen een
nieuwe oorlog voorbereiden, aldus Tass
Over Joego-Slavië zei Worosjilof, dat
„de regeerders van dat land hun volk
verkocht hadden om het Engels-Ameri
kaanse imperialisme te dienen", „doch
het volk van Joego-Slavië zal middelen
vinden, om het Titoistisch-fascistische
regiem te liquideren en hun land te be
vrijden", aldus de maarschalk.
Hotel „De Zwarte Boer"
prooi der vlammen
Vanmorgen omstreeks kwart over vijf
brak door nog onbekende oorzaak
brand uit in het hotel „De Zwarte
Boer", aan de weg ElspeetHarder
wijk. Het hotel brandde geheel af. Het
achtergedeelte van deze oude Veluw-
se boerderij kon echter behouden
worden,
„De Zwarte Boer" is eigendom van de
familie Sandberg. Het hotel was een be
kend recreatiecentrum op de Veluwe.
De brandweer uit Ermelo was spoedig
ter plaatse. Later kwam ook de tank
wagen van de Ermelose brandweer. Om
dat in de buurtschap Leuvenum, waarin
„De Zwarte Boer" is gelegen, slechts
weinig brandspuiten zijn. leverde het
blussingswerk aanvankelijk nogal moei
lijkheden op. De tankwagen, die onge
veer 4.000 liter water bevatte, stelde de
brandweerlieden in staat het achterge
deelte van de oude boerderij „nat" te
houden, waardoor de brand beperkt kon
blijven tot het hotel. Het gedeelte van
de boerderij, dat behouden bleef, liep
veel waterschade op. Omstreeks half ze
ven was mén de brand meester. Het be
drag der aangerichte schade is nog on
bekend.
In Korea gesneuveld
De regering maakt bekend, dat tofc
haar leedwezen tijdens gevechten in
Korea op 15 Augustus jl. is gesneuveld
de soldaat L. J. van Vriesland, afkom
stig uit Amsterdam De soldaat van
Vriesland werd op 5 April 1929 geboren.
Hij was ongehuwd.
Franco verdedigt toenadering
tot Europa
FRANKRIJK EN ENGELAND
„BEDWELMD",
In een interview met het Ameri
kaanse tijdschrift „Newsweek" heeft
generaal Franco verklaard, dat Franse
en Britse „politieke bedwelming" een
verbetering van de betrekkingen met
Spanje verhindert.
„Engeland en Frankrijk maken ge
bruik van de Amerikaanse vriendschap,
aldus Franco, doch zij benijden Amerika
om zijn grootheid en zij willen niet, dat
Spanje en de Verenigde Staten tot een
directe overeenkomst komen".
„Hieruit blijkt, dat zij de lessen van
de laatste oorlog niet geleerd hebben,
want in de toekomst zullen landen op
zichzelf niet belangrijk zijn. Als landen
hun afhankelijkheid willen bewaren en
geëerbiedigd willen worden, moeten zij
elkander trouw blijven en helpen".
De uitrusting en versterking van
het Spaanse leger zou niet slechts de
balans doen doorslaan, doch als het
ogenblik zou komen, beslissend zijn
voor Europa en de wereld, aldus
Franco. Doch hy voegde er aan toe,
dat de actie van Spaanse soldaten be
grensd is door Spanjes natuurlijke
grenzen en dat „de soldaten niet de
gewoonte hebben te gaan, waar zij niet
geroepen worden".
Over Amerikaanse economische hulp
zei Franco, dat van Spanje niet ver
wacht kan worden, dat het nieuwe op
offeringen in geval van nood geheel zelf
zou dragen. Als de wereldtoestand mede
werking van Spanje eiste, was het no
dig het te helpen snel economisch her
stel te bereiken.
Tot slot verklaarde Franco nog, dat
Spanje in de afgelopen tien jaar sneller
vooruitgegaan was dan in de voorgaan
de halve eeuw.
WEST-DUITSE POLITIE NIET
UITGEBREID
10.000 MAN VOOR DE GRENSWACHT
De West-Duitse regering zal de plan
nen, om een centraal-georganiseerde
mobiele politiemacht van 10.000 man in
het leven te roepen, laten varen. Hier
voor in de plaats zullen 10.000 man voor
de grenswacht, welke thans reeds uit
10.000 leden bestaat, gerecruteerd wor
den. In het geheel hebben de staten
afzonderlijk reeds 10,000 man mobiele
politie in dienst.
De Bondsregering is er niet in ge
slaagd de goedkeuring van de deelstaten
te verkrijgen voor de mobiele centraal-
bestuurde politiemacht.
De geallieerden hadden West-Duits-
land toegestaan voor de mobiele politie
tezamen met de grenswacht 30.000 man
te recruteren. Het parlement moet nof
toestemming geven voor de aanwerving
van de 10.000 man van de grenswaob4
