Belgische Vakbondleiders keuren
onze economie af
Ontwerp van Leidse hoogleraar
J. R. Thorbecke
Kerkelijk Leven
PREDIKBEURTEN
IVOROL geeft helder witte tanden!
De verkeerde ivereld?
Geen redelijke excuses voor te
lage productie
Krswrdrdsl zndr zwrt
RECHTZAKEN
90ste Jaargang
LE1DSCH DAGBLAD
Zaterdag 30 Juni 1951
Derde Blad No. 27341
100 jaar gemeentewet
Op 5 Juli zullen in heel Nederland
des avonds te halfaoht de Gemeentera
den in speciale zitting bijeenkomen ten
einde het 100-jarig bestaan van de Ge
meentewet te herdenken.
De Gemeentewet is de wet van
Thorbecke. Bij haar eeuwfeest past het
dus zeker om ook deze eminente Leid
se hoogleraar en staatsman in de aan
dacht te betrekken. Het feit dat Thor
becke van 18451849 deel uitmaakte
van de Leidse Raad. zal straks dit col-
de samenstelling, inrichting en bevoegd
heid der gemeentebesturen door de wet
zou worden geregeld. Aan het hoofd der
gemeente zou staan een Raad, welks le
den rechtstreeks door de ingezetenen
van een bepaald aantal Jaren zouden
worden gekozen.
Het zou nog tot 1 Nov. 1849 duren
voordat Thorbecke aan het hoofd van
een door hem gevormd kabinet de teu
gels van het staatsbewind in handen
nam en de uitwerking van het grond
wettelijk voorschrift om het. plaatselijk
bestuur bij de wet te regelen een aan
vang kon nemen.
VOOR ZONDAG 1 JULI.
Lelden Ned. Herv. Gem.: Pieterskerk:
10 uur ds A. M. Knottnerus te Oude en
Nieuwe Wetering (Bevestiging): 7 uur ds
J. N. de Ruiter (Intrede). Hooglandse
Kerk: 8.30 uur ds J de Wit; 10.30 uur: ds
W. v. Wijngen te Wassenaar (Jeugddienst).
Oosterkerk; 10 uur ds D. J. Vossers (II.
Doop». Marekerk: 10 uur ds J. v. d. Wiel.
Koolkapel: 10 uur ds M Ottevanger.
Morsweg-lokaal: 10 uur ds J. de Wit. Eglise
Wallonne: 10.30 uur ds Ch. Cabanls. Acad.
Ziekenhuis: 10 uur ds H. J. v. Achterberg.
Dlaconessenhuls 10.30 uur da M H. van
Everdlngen. Evang. Luth. Gemeente: 10 30
uur mevr. M. MostertiScheudelaar. Rem.
Gemeente: 10.30 uur mej. mr ds M. B. Vos.
Doopsgezinde Gemeente: 10.30 uur ds L. D.
G. Knlpschecr te Groningen. Geref. Kerk:
(art. 31) 10 uur (Prediker) en 5 uur
(Kerkgebouw Evang. Luth. Gem.) ds J
Keizer. Geref. Gemeente: 10 en 5 uur ds
L. Rijkèen. Chr. Geref. Gemeente: 10 en 5
uur ds Joh. Jansen. Ver. van Vrljz. Her-
DRIE BELANGRIJKE WETTEN i vormden (Leidse Volkshuls) 10.30 uur ds
J. v d. Winden te Naaldwijk. Geref. Kerk:
De neriode van het eerste ministerie- Zuiderkerk: 10 uur ds Plomp; 5 uur ds
Thorbecke (18491856) kenmerkte zich Toornvliet. Herengracht: 10 uur as Hajer.
door erote vormgevende kracht. Achter- 5 uur ds Dronkert. Oude Vest10 uur ds
eenvo'gens ontstaan de Kieswet, de Drontorr.j, uur ds Hajer oud Kath. Ge-
Jolian Ruilolf Thorbecke. geleerde
en staatsman.
lege bij de aanstaande herdenking met
rechtmatige trots mogen vervullen.
Hier werd hem immers de gelegenheid
geboden om zijn tot dan theoretisch
inzicht aan de practjjk te toetsen en
nodige ervaring op te doen, waardoor
hij nadien tot een zo waarlijk practi-
sclic en bij de volksaard passende re
geling van het plaatselijk bestuur kon
geraken.
Veel aandacht wordt in deze dagen
aldus gewijd aan het honderd-Jarig be
staan der Gemeentewet. Menigeen zal
zich hierbij hebben afgevraagd, of in
deze felbewogen tijd. het feit dat een of
andere wet nu toevallig honderd jaren
rechtsgelding heeft nu een zodanig ge
beuren is dat hiervan zoveel ophef be
hoort te worden gemaakt. Zozeer zijn wij
dus vertrouwd en vergroeid met deze
eerbiedwaardige we'geving dat wij ons
met verwondering moeten realiseren hoe
deze nauwelijks vier geslachten te
rug een gedurfde, ja bijkans revolu-
tionnaire omwenteling betekende in het
stedelijk bestel.
KLEINE BURGERIJ HAD NIETS
TE ZEGGEN.
Wij moeten teruggaan t.ot de eerste
prille jaren van onze constitutionele mq-
narchie (1815—1850). In de geest van
Gijsbrecht Karei van Hogendorp was het
plaatselijk bestuur zoveel mogelijk aaft
de ..aloude" vorm aangepast.
Nog werd de Raad gekozen door een
kiescollege, op zijn beurt samengesteld
door de gegoede burgers. Te menigvul
dig werd het gestoelte niet uit roeping
voor het gemeen, maar ter ere ingeno
men. Behoudzucht vierde hoogtij. Her
haalde inbreuk op de geirr?en.teliike
autonomie vond plaats in he tkader der
landsvaderlijke regering van Willem I.
Nog waren de vensters der raadszalen
hermetisch gesloten en dekte de mantel
der geheimhouding het gemeentelijk be
stier.
DE STER VAN THORBECKES
FAAM.
Reeds echter was toen te Leiden aan
de Garenmarkt afgestapt Johan Rudolf
Thorbecke, die aan de Leidse Universi
teit staatkundige geschiedenis ging do
ceren. De staatkundige geschiedenis werd
weldra vervangen door het staatsrecht.
Hem is het in de grote klaarte van
zijn geest dan reeds duidelijk dat in die
dagen onze constitutionele monarchie
nog slechts onvoldragen was. Hij spaart
de kritiek niet. maar het is ziin onver
getelijke verdienste het daarbij niet te
laten. Thorbecke's grote loopbaan als
staatsman is begonnen
Het jaar 1844 ziet hem in de politieke
arena en wanneer de Troonrede dan de
reeds lang verbeide aankondiging van
een liberale grondwetswijziging niet
brengt, dan is het onder ziin leiding dat
de zgn. Negen Mannen zloh opmaken
om met, een initiatiefvoorstel uitgaan
de dus van de volksvertegenwoordiging
zelf het beoogde doel te bereiken. Nog
blijkt de tijd niet rijp Algemeen acht
men het nodig dat de autoritei1 van de
Grondwet door het gezag des Konings
wordt geschraagd. Thorbecke treedt
terug.
THORBECKE's GENEESMIDDEL:
OPENBAARHEID.
Het is dan alsof de Leidse Gemeen
teraad her.« asyl verleent. Van 1845
tot 1849 toeft hü in dit college in een
geborgenheid die hem klaarblijkelijk
snel tot obsessie wordt, want in 1847
slingert hü zijn brochure „Over plaat
selijke begroting" de vaderlandse we
reld in. Hij hekelt hierin de behoud
zucht, de gezapige gelatenheid die de
herhaalde inbreuk der Konings op de
gemeentelijke autonomie toestaat en
die zich niet verzet tegen het in feite
vaststellen der plaatselijke begroting
door Provinciale Staten. Voor dit al
noemt hij één remedie: openbaarheid.
Reeds waagt hij het zelf om als bij
lage bij zijn brochure de Leidse ge
meentebegroting van het jaar 1847 te
voègen.
Het is in deze tijd dat het aan de po
litieke horizon begint te rommelen en
ie weerlichten. De Franse Jull-revolu-
Üe van 1848 blijft in Europa niet zon
der weerklank en doet ook hier de Kroon
weer bereid vinden tot een grondwets
wijziging in liberale zin.
De voornaamste rol bij de herziening
van 1848 speelde Thorbecke. Om ons na
der tot het plaatselijk bestuur te beper
ken ging de Grondwet nu bepalen dat
Provinciale wet en de Gemeentewet.
Thorbecke zelf heeft een belangrijk
aandeel in de opstelling van de Gemeen
tewet als zodanig eehad. De Belgische
Gemeentewet van 1836 stond hierbij mo
del. Vorm en inhoud werden echter zo
danig toegesneden en verrijkt, dat van
een afzonderlijke conceptie moet worden
gebroken.
Thorbecke verdediede zelf zijn eeestes-
(k;nd toen het ten doop werd gehouden
in het parlement. In het. bijzonder moest
h[] bij de behandeling verwijten inzake
te trrc-te uniform'teit en te grote cen
tralisatie onteenuwen. Hij deed dit op
de hem eieen magistrale wijze die ook
'nu de bundels ziiner redevoeringen nog
I tot interessante lectuur maken.
Zozeer W3S men hoewel de oopositie
i in deze tijd ook gaarne to* kri'iek ne'g-
Ae overtuigd van het bijzondere van
d't wetgevingsproduct dat slechts op
enkete ondergeschikte punten geamen
deerd werd.
Sleoh's weinigen zullen bil de publi
catie van d<» Gemeentewet in het. Staats
blad van 1851 de ind'recfce gevolgen heb
ben gerealiseerd. De tot dan gebreideMe
"krachten schuilend in bredere lagen der
bevolking, wisten het nu gereorganiseer
de gemeen1 eb?«tuur voortaan tot grotere
vooruitstrevendheid te prikkelen, het
welk ziin wisselwkin? oo andere gebie
den n;et miste Zeker zal dit in belanv-
riike m'te hebb°n bilgedrazen de
wedercnbloei. welke de tweede helft der
negentiende eeuw kenmerkte.
In het bijzonder, nu na honderd .la
ren trouwe dienst, vermogen wij deze
wetgeving recht te waarderen. Ont
staan in een tijd met geheel andere
maatschappelijke en economische om
standigheden, werd een regeling ge
schapen, die ondanks de geweldige uit
bouw van het gemeentelijk instituut
tot op heden niet de drang deed ge
voelen tot een ingrijpende herziening.
Ontegenzeggelijk is het tal der wijzi
gingen van de Gemeentewet niet onbe
langrijk De kern echter: het wezen van
de Raad van het College van Burge
meester en Wethouders van de Burge
meester de begrenzing- van autonomie
en zelfbestuur enz. enzal deze princi
pale instellingen bleven onveranderd.
Deze elasticiteit naast grote nauwkeu
righeid stempelt de Gemeentewet tot een
\\tc'gevingsarbeid van de eerste orde en
doet ons met grote eerbied haar geeste
lijke Vader mr Johan Rudolf Thor
becke herdenken.
Ma- P. C. BREEDVELD
meerite (Zw. Singel 50) 10 uur Hoogmis.
Vrije Kath Kerk St. Bonifaclus (Vreewijk-
straat 19) 10.30 uur gezongen H. Mis.
Christian Science (Steenschuur 4) 10.30
uur dienst. Leger des Hells: 10 uur Helli-
glngsdlenst; 6.45: uur openluchtbijeen
komst Gangetje; 7.30 uur verlossings-
dlenst.
Aarlandervecn Geref. Kerk: 10 en
6.30 uur ds v. Nood te Velsen.
Alphen a. cl. R(|n Ned. Herv. Kerk:
Jullanastraat; 9 uur dr v. d. Hoeven te
Utrecht; 10.30 uur ds Lefeber; 6.30 uur ds
v. Harten te Delft. Jonathan: 10 uur de
heer Zonneveld. Gouwsluis: 6.30 uur ds
De Jong te Hoogmade. Oudshoorn: 10 en
7 uur ds Veenendaal. Hooftstraat: 9.30 en
6.30 uur ds Severljn te Hoogeveen. Martha-
Stlchtlng: 10.30 uur ds Meijer. Geref.
Kerk: Raadhuisstraat: 10 uur ds Wiima;
6.30 uur ds Wagenaar te Zwammerdam:
Grljoenstelnstraat10 uur ds Westerink te
Lelden; 6.30 uur ds Wljma. Aula Lyceum:
10 uur ds Wagenaar; 6.30 uur dr Weste
rn,k. Rem. Geref. Gem 7 uur ds Bloemen-
daal te Nieuwkoop. Oud Geref. Gem.:
9 30 en 4 uur leesdiensten. Chr, Geref.
Kerk 9.30 en 6 uur ds Baay. Ev. IJsclub-
gebouw: 9.30 uur v.v.g 6 30 uur de heer
De Graaf.
Benthulzen Ned. Herv. Kerk: 9.30 uur
ds Cnossen van Gouda; 6 uur ds Mol van
Waddlnxveen. Geref. Gemeente: 9.30 en
6 uur leesdienst.
Bodegraven Ncd. Herv. Kerk: 10 uur
ds Joh. Verwellus; 6.30 uur ds Baars van
Sluipwijk. Geref. Kerk' 10 en 6 uur ds
S. Neerken. Geref. Kerk (art. 31) 10 en
5.30 uur ds Joh Dam. Evang. Luth. Kerk:
10 uur ds J J. F. Herrmann, Geref Gem.:
10 en 6 uur leesfll'enst. Evangelisatiekring:
10 uur (Noordstr. 37) en 7 uur (Hotel van
Haaf ten) de heer Jb. Klein Hancveld.
(Nleuwerbrug) „De Ster" 6 30 uur ds Joh
Verwelius. Geref. Kerk; 9.30 en 6.30 uur
ds Homans.
Boskoop Ned. Herv. Kerk: 9 en 10.30
uur ds A. de Leeuw. 6.30 uur ds G. C.
Tromp. Geref. Kerk 9.30 en 5 uur ds H.
Pol. Chr. Geref. Kerk 9.30 en 4.30 uur
ds P. J. de Bruyn. Geref. Gem.: 9.30 en
6 uur leesdienst,
Hazerswoude Ned Herv Kerk: 9.30 en
6.30 uur ds Chr. van der Leeden. Geref.
Kerk: 9 30 eft 6.30 uur ds J. Oussoren.
Katwijk a. cl. R(|n Ned. Herv. Kerk:
9.30 en 5 uur ds S. G. J. Goverts. Geref.
Kerk: 9.30 en 5 uur ds H. de Valk.
Hillegom Ned Herv. Kerk: 10 uur- ds
Knottnerus (H,D 4 uur ds F. van Nleuw-
poort Geref. Kerk: 10 en 5 uur ds Krabbe.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 uur ds Sluiter.
Geref. Kerk (art. 31) 10 uur leesdienst;
7 uur ds Verleur.
Katwijk aan Zee Ned. Herv. Kerk:
(Nieuwe Kerk) 10 uur ds J. G. van Ieperen
(H.A.); 6 uur ds P. Pras (dankz. H.A.).
(Oude Kerk) 8 uur ds P. Moerenhout; 10;
uur ds P. P. J. Monster: 6 uur ds J. J.
v. d. Krlft (H.A. en dankz.). (Kapel) 10
uur ds P. Moerenhout (HA.). Geref. Kerk:
8.30. 10.30 uur (H.A.) en 6 uur (H.A. en
dankz.) ds F. Pijlman. Chr. Geref. Kerk:
10 en 5 uur ds P. v. d. Bijl. Geref. Gcm.:
(Remisestraat) 10 en 5 uur leesdienst,
Geref. Kerk (art. 31) 10.30 en 5 uur ds
Raukema van Ede.
Koudekerk Ned. Herv. Kerk: 10 uur
ds Joh. Poort (bed. H.D.); 7 uur ds v. d.
Broek van Zwammerdam. Geref. Kerk: 10
en 7 uur dr Ruys van Llsse.
Leiderdorp Ned. Herv. Gemeente: 10
uur ds J. P. Honnef (H.D. en voorberei
ding HA.); 6.30 uur ds W. Sybrandy van
Den Haag (Jeugddienst). Geref, Kerk; 10
en 6.30 uur ds J. Booy uit Utrecht. Ver.
van Vr()z. Herv.: 10.30 uur dr C. P. Thom-
sen van Utrecht.
Lciniulden Ned. Herv. Kerk: 9.30 uur
cand. A. J. Hendriks van Maarn. Geref.
Kerk9.30 en 2,30 uur cand. Dercksen van
Harderwijk.
Llsse Ned. Herv. Kerk: 10 en" 5 uur
ds C Jongeboer (HA.). Geref. Kerk: 10
en 5 uur prof. dr K Dijk van Amsterdam.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 4 uur de heer J
M. v. d. Gronde van Apeldoorn. Geref,
Gem.: 10 en 4 uur ds K. de Gier. Oud
Geref. Gem.; 9.30 cn 3 uur leesdienst.
Geref. Kerk (art. 31) 10 en 4.30 uur ds
J. J. Verleur.
Noordwijk Binnen Ned. Herv. Kerk:
10 en 7 uur ds J. J. Meuzelaar (H.A.).
Geref. Kerk- 9.30 en 5 uur ds J. Wiersema.
(v. d. Berghstichtlng) 11 uur ds. J. Wier
sema.
Noordw(jk aan Zee Ned. Herv. Kerk:
10 uur ds W. W. Slddré; 5 uur ds N. J.
Cupedo. Geref. Kerk: 8.30, 10.30 en 5 uur
ds Hendriks van Winterswijk.
Nieuwkoop Ned. Herv. Kerk: 9.30 en
6.30 uur ds W. H. de Jong. Rem. Kerk:
10 uur ds G. Bloemendaal. Geref. Kerk:
9.30 en 6 30 uur ds Snel van Nleuwveen.
Noordwljkerliout Ned. Herv. Kerk:
10 uur ds D J. Spallng. (De Zllk) 7 uur
ds. D. J. Spallng.
Oegstgeest Ned. Herv. Gem. (Groene
Kerk) 10.30 uur ds G. F. Callenbach.
(Pauluskerk) 10 uur ds B. C. Visser (H.D
7 uur ds G. F. Callenbach. (Hoge Mors)
9 uur ds P. Pras te Katwijk aan Zeo.
Geref Kerk (Maurltslaan) 10 en 5 uur ds
Jac. Eringa. (Mors-Rijndijk) 10.30 uur ds
G. Toornvliet; 5 uur ds J. Plómp. Geref.
Kerk (art. 31) Willem de ZwUgërkerk 8 30
en 3 uur de heer H. J. v. d. Kwast, theol.
stud, te Amsterdam. Ver. v. Vrljz. Her
vormden (Willem de Zwijgerkerk) 10.30
uur dr K. H. Boersema.
Oude Wetering Ned. Herv. Kerk: 10
uur cand H. C. van Itterson. Rem. Geref
Kerk: 10.15 uur ds G. Bloemendaal var
Nieuwkoop Geref. Kerk: 9.30 en 6 30 uur
ds J. A. v. Netten van Wommels.
Sassenheim Ned. Herv. Kerk: 9 en
10.30 uur ds Krykamp: 5 uur ds J. v. d.
Wiel van Leiden. Geref. Kerk: 9.50 en 5
uur ds le Colntre van Amsterdam. Chr.
Geref. Kerk: 10 en 5 uur ds Visser. Ned.
Prot. Bond: 10.30 uur ds Bloemhof van
Helloo.
Rijnsburg Ned. Herv. Kerk: 10 uur
ds M. C. Groenewoud; 5 uur dr K. H. E.
Gravemeyer te Den Haag alg ged. Gen.
Synode. (Kleine Kerk) 10 uur ds K, J. H.
Bürgy van Den Haag: 5 uur ds M. C. Groe
newoud. Geref. Kerk (Rapenburg) 9 uur
ds Post; 10 30 en 5 uur ds W. van Dijk
uit Gouda: 6.30 uur ds v. d. Linde. (Voor-
houterweg) 10 uur ds v. d. Linde; 5 uur
dr, Post, Geref. Kerk (art, 31) Vliethof
10 en 5.30 uur leesdiensten. Chr. Geref.
Kerk 10 en 5 uur leesdiensten.
R(|nsaterwoude Ned. Herv. Kerk: 9 30
uur ds T. D van Soest. Chr. Geref. Kerk:
9 30 en 3 uur leesdienst.
Ter Aar Ned, Herv. Kerk: 9.30 en
6.30 uur ds Van Amstel. Geref. Kerk: 10
en 6.30 uur cand. Meulemans van Steen-
wijk.
Valkenburg Ned. Herv. Kerk: 10 uur
ds L. Baas; 6 30 uur zendeling J-. Swaak.
Geref. Kerk: 10 en 5 uur ds Nljhuis. Geref.
Kerk (art. 31) 8 45 en 3 uur ds Raukema
van Ede.
(Ingez. Med.-advï)
Vrije bedrijfsleven zou wonderen verricht hebben!
(Van onze Brusselse correspondent)
Met niet geringe verbazing heeft men in Belgische kringen kennis
genomen van een verklaring van minister Joekes, dat een vermindering
van 10 van de consumptie het probleem van de woningbouw zou
oplossen!
Op zich zelf kan de consumptie in Nederland zeer wel te hoog zijn,
maar men ziet in de geestesgesteldheid, waarin deze verklaring werd
afgelegd, het oude» euvel, de oude denkfout, welke de Belgen hun
broeders in de Benelux reeds zo vele jaren verwijten, met name dat
men in Nederland nooit genoeg aandacht schenkt aan de mogelijkheid
om de problemen door langere werktijden en door hogere productivi
teit op te lossen.
Volgens de Belgische economen moet het mogelijk zijn evenveel
huizen te bouwen als vroeger, zonder evenwel de consumptie te
verminderen.
productie-apparaat en de zeer grote
inspanning, welke door de Belgische
arbeiders ontplooid wordt.
Belgische vakbondleiders, die onlangs
een enquête in Nederland instelden,
zijn van oordeel, dat het verbruik van
de Nederlandse arbeidersgezinnen te
laag ligt.
Er zou in deze gezinnen veel meer
vlees, meer boter en meer luxe-voeding
moeten verbruikt- worden. Men vond
het ontstellend dat het de Nederland
se patroons zijn, die aandrongen op de
mogelijkheid om aan hun personeel
hogere lonen te betalen, terwijl tóch
het omgekeerde de natuurlijke gang
van zaken is. Uit de enquête bleek ver
der, dat slechts enkele takken van be
drijf - en in deze takken slechts enkele
grote bedrijven - in twee of drie ploe
gen werken en dat tal van reglemente
ringen een hogere productie remmen.
DIEPE ONTGOOCHELING
De Belgische vakbondleiders, die
naar Nederland waren gegaan met de
overtuiging, dat het in Nederland toe
gepaste economische systeem beter zou
zijn dan het Belgische liberalisme, zijn
diep ontgoocheld teruggekeerd. Zij ge
ven thans als hun mening te kennen,
dat de Belgische welvaart niet op een
kunstmatige basis berust. Zij is ver
antwoord te noemen op grond van de
dynamische productie, het moderne
De hoge lonen zij liggen gemiddeld
35% hoger dan de Nederlandse! wor
den gecompenseerd door een snellere
productie. Zó is het te verklaren, dat de
Belgische textielexport naar Nederland
niet verminderd is, ofschoon de Neder
landse markt reeds sedert geruime tijd
Is verzadigd. Het argument, dat in Ne
derland méér verwoest werd dan in Bel
gië en dat het de inkomsten uit Indo
nesië moet derven, heeft zes jaren na
de oorlog veel van zijn betekenis ver
loren.
Overigens zijn de beide argumenten
eerder een bewijs voor de thesis, dat men
uit deze benarde positie slechts door een
grote en nooit versagende dynamische
productie kan geraken. Alleen wanneer
deze voorwaarde is vervuld, kan men aan
een werkelijke Unie met België denken.
Het is daarbij onbelangrijk, dat het
algemene welvaartspeil in Nederland la
ger zou liggen dan het Belgische. Ook
in Nederland is de welvaart van sommige
gebieden lager dan die van de Weste
lijke provinciën. Hoofdzaak is, dat de
betalingsbalans in evenwicht is. met na
me dat de binnenlandse productie en de
aan het. buitenland bewezen diensten
voldoende zijn om de uit het buitenland
betrokken goederen te betalen.
GEEN FAILLIET DANK ZIJ
MARSHALLHULP.
Hierbfj rijst de vraag: „Hoe is het mo
gelijk, dat Nederland méér goederen im
porteert dan het scheepvaartdiensten en
goederen aan het buitenland levert? En
hoe kon deze situatie tot nu toe blijven
voortbestaan zonder dat de gehele Ne
derlandse volkshuisvesting failliet ging?"
Het antwoord is eenvoudig: omdat
Nederland, voornamelijk sedert 1947,
honderden millioenen dollars Marshall
hulp heeft gekregen die de gaten van
de betalingsbalans hebben gestopt. Ge
heel West-Europa staat thans echter
voor de verplichting een kostbare her
bewapening te financieren en de Ver.
Staten zullen de civiele Marshall-hulp
drastisch beperken. Dollars zullen
hoofdzakelijk voor de herbewapening
ter beschikking worden gesteld en dan
nog slechts in verhouding tot de eigen
militaire inspanning van elk der At
lantische landen. Er is dus geen andere
mogelijkheid dan de verhoging der
productie.
Men zou hierbij de opmerking kunnen
maken, dat de productie-index van de
Nederlandse Industrie in April j.l. 138
was, het jaar 1938 als 100 genomen.
Welke waarde kan men aan een der
gelijke index hechten? Het is best mo
gelijk, dat de industriële productie in
1938 niet zo hoog behoefde te zijn, om
dat Nederland het rijke Nederland
van 1938 niet zo'n hoge productie
nodig had. daar de inkomsten uit de
overzeese beleggingen het tekort aan
productie toch dekten.
Het belangrijkste is thans evenwel, dat
de huidige productie blijkbaar niet vol
doende is. Een practisch voorbeeld daar
van is dat België opnieuw een beroep
heeft moeten doen op Amerikaanse melk
in blik, waar de Nederlandse leveringen
tot voor korte tijd de totale Belgische
behoeften konden dekken. Nu de wereld
vraag sterk gestegen is, kan Nederland
namelijk niet snel genoeg leveren.
De zeer moeilijke grondstoffen positie
is allerminst een verontschuldiging voor
de onvoldoende productie. Grondstoffen
zijn als bij toeval alleen schaars in
die landen, waar men een kunstmatig
laag prijspeil heeft, een prijspeil, dat de
grondstoffenleveranciers afschrikt, zo
dat zü bij voor keur leveren aan de lan
den. die het gemakkelijkst en het meest
betalen.
Aldus zijn de Belgische economen
en thans ook een aantal vakbondlei
ders er van overtuigd, dat het ge
hele systeem, dat sedert de bevrijding
in Nederland werd opgebouwd, ver
keerd is, en Nederlands armoede heeft
bestendigd, terwijl een vrijer bedrijfs
leven waarschijnlijk wonderen zou
hebben verricht.
1
2
3
4
5
4
7
8
5
IO
li
12
2
3
W
5"
6
7
8
10
ii
12
Deze week weer eens een kruiswoord
raadsel van bijzondere allure. De woor
den waarvan wij de omschrijving geven,
dienen zonder klinkers te worden ge
schreven zodat eventueel het woord
kruiswoordraadsel" geschreven zou moe
ten worden als krswrdrdsl". Als extra
moeilijkheid geldt dan nog, dat in de
figuur geen zwarte vakjes voorkomen,
zodat de woorden direct achter (resp.
onder) elkaar moeten worden ingevuld.
Daardoor weet men ook niet hoeveel
medeklinkers een bepaald woord telt:
slechts is bekend, dat de woorden van
één rij of kolom tezamen 12 medeklin
kers bevatten.
In de aangegeven volgorde moeten
woorden van de volgende betekenis wor
den ingevuld:
Horizontaal
1. toezichthouder op onderhorigen
woestijn oppervlaktemaat.
2 alarmsein vastgestelde regels.
3. periode bergplaats voor geld
radiotoneel.
4. 6ierraad van Hollands landschap
laatste wilsbeschikking scheeps
kabel.
5. achterafkomen aan wie vele chè-
ques betaalbaar worden gesteld
iemand die van een beurs studeert.
6. gracht voor wateraanvoer plaats
in het Gooi opschepperige fat.
7. aantrekkend mate van differen
tiatie echtgenoot
8. toegeven naar uitgangspunt ke
ren hardnekkige twist.
9. lagere prijs proberen te krijgen
Indogermaanse volksstam met
name.
10. dinergerecht fijne groente
gravure bloem».
11. talent slordig drentelen.
Voorhout Ned. Herv. Kerk: 10 uur
ds E. J. Beker.
Voorschoten Ned. Herv. Gcm. (Dorp)
10 uur ds Kuilman van Leiden; 5 uur ds
Lambour van Alphen a. d. Rijn. (Rijndijk)
10 uur ds Lambour. Geref. Kerk: 10 en
5 uur ds M. den Boer. Vrijgem. Geref.
Kerk (art. 31) 10.45 uur ds Loopstra van
Gravenhage; 7 uur ds Keizer van Lel
den.
Wnótllnxveen Ned. Herv. Kerk: 8.45 en
10.30 uur ds J. J. Moll; 6.30 uur ds J. van
der Haar. Geref. Kerk: 10 en 6.30 uur ds
W. F. M. Lindeboom van Zwijndrecht.
Chr. Afgesch. Gemeente: 9.30 en 5 uur
leesdienst. Remonstr. Geref. Kerk: geen
dienst. Ver. Wet en Evangelie: 9.30 uur ds
A. Offringa van Schevenlngen.
Warmond Ned. Herv. Kerk: 10 uur
dr J. Zandee; 7 uur ds J. C. Lambour van
Alphen a. d. R(jn.
Wassenaar Ned. Herv. Kerk (Dorps
kerk) 10 uur dr H. J. Honders (H.A.):
7 uur ds H. Beker. (Kievletkerk) 10 uur ds
D. J Karres te Voorburg. (Gebouw voor
Chr. Belangen) 9.30 uur (Jeugddienst) de
heer H. J Braunstahl te Den Haag. Geref.
Kerk (Zijllaan) 10 en 5 uur ds M. P.
Feringa. (Bloemcamplaan) 10 en 5 uur ds
G. van Duinen. Ned. Prot. Bond: 10.35 uur
ds A. J. Snaayer te Lelden. Johannahuls:
10.30 uur ds P. D. TJalsma.
Woubrugge Ned. Herv. Kerk: 8.30 uur
(Geref. Kerk). 10.30 uur (Immanuël). 4
uur (Geref Kerk) ds J. van Dijk. Geref.
Kerk: 10.30 uur ds H. van Rh(Jn van
Leiderdorp: 6.30 uur H. M. Derksen, cand.
te Harderwijk.
Zoeterwoude Ned. Herv. Gemeente:
10 uur ds Postma.
Zwammerdam Ned. Herv. Kerk: 10
uur ds v. d. Broeck; 6.30 uur ds A. de
Leeuw te Boskoop. Geref. Kerk: 10 en 6.30
uur ds Nijenhuls te Den Haag.
PREDIKBEURTEN VOOR MAANDAG
Alphen a. d. Rijn Oud Geref. Gem.:
7.15 uur ds Mtcras.
Katwijk aan Zee Geref. Gem.: (Re
misestraat) 7.30 uur ds A, Vergunst van
Zeist.
Rijnsburg (Buitenlust) Chr. Geref.
straatpredlklng ds H. W. Eerland te Llsse
7.45 uur.
Ned. Herv. Kerk Beroepen te Sneek
(toez.V (vac. J. N. de Ruiter) H. Sondorp
te Hall.
Ceref. Kerken Beroepen te Lexmond
P. L. Smilde, cand. te Zeist.
Geref. Gemeenten Beroepen te Krul-
nlngen A. de Blols te Rotteraam-Zuld.
Doopsgezinde Broederschap Beroepen
te Menslngeweer mej. T. v. d. ZIJpp, prop.
te Rotterdam.
LUTHERSE KERKDAG IN HOEKELUM.
Het Nederlandsch Luthersch Genoot
schap voor In- en Uitwendige Zending
organiseert op 4 Juli ln Hoekelum een
Lutherse kerkdag. De volgende sprekers
zullen over het algemeen onderwerp „De
kerk ln actie" het woord voeren: ds J. P.
van Heest, voorzitter Syn. comm. Evang.
Luth. Kerk: ds C. Pel: ds Th. W. B. G.
Gramberg; ds mr D. G. Hoevers; dr C.
Rlemers; J. B. Oosterwelder eri ds N.
Schenkman. Het Posaunen-Mlsslonschor
uit Gelsenklrchen zal de zang begeleiden
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIII
De nieuwe Verkeerswet:
Voetgangers horen op de voetpaden
Waar niet aanwezig, verdient het aan
beveling op buitenwegen geheel links
op de rijweg te lopen.
VEILIG VERKEER
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllillllll:
12. gewicht dat voor bepaling van goud-
gehalte gebruikt wordt iemandi
die liefheeft versiering bij kle
ding.
Verticaal:
1. gevoelen nu al gewaagde ver
onderstelling.
2. gemeen bepaald veevoeder
armzalig.
3. toegangsbewijs tot een land cri-
tiek bek van een dier.
4. telwoord oorlogswapen ln Ko
rea voor het eerst gebruikte vulling
voor zeer gevaarlijke brandbommen,
5. bijeenkomst voor dankzegging
achterafpraten.
6. waarover treinen rijden ergens
van beschuldigen.
7. in de wind slaan zeldzaamheid:
gebied tussen Duitsland en
Frankrijk.
8. stugharig voor de eer en onbe
zoldigd onverwachte nadelige
wending.
9. heel lang dun stuk voorzegging
van gevaar akelig.
10. Inslaan voor de toekomst mid
dagmaal op dat ogenblik.
11. strijdperk lijst van prijzen
bergplaats waterplant.
12. reptiel - hijsinstrument - lichaams
orgaan.
Oplossingen onder het motto ..Kruis
woordraadsel" dienen vóór Woensdag
a.s. te 9 uur v.m. in het bezit te zijn
van de redactie. Onder de goede op
lossingen stellen wij een eerste prijs
van f. 5.en twee prijzen van f. 2.50
beschikbaar, waarnaar alleen abonné's
kunnen mededingen.
Oplossing Kruiswoordraadsel
Horizontaal: 1. historie - aalt. 2,
aderlating - oe. 3. ne - RAI - ketters.
4. deun - Eem - eerst. 5. emmer - ton
- cent. 6. lof - nor - ree - nee. 7. meid
- mud - Uddel. 8. Ideaal - er - Eire. 9.
dat - loens - neef. 10. dis - el -riet -
Rio. lil. Eden - Ee - niets - o. 12. lan
ding - nn - et - n.
Verticaal: 1. handel - middel. 2. idee
-moed - Aida. 3. serum - fietsen. 4. tra
nendal - end. 5. olie - ro - Mao - lel.
6. raket - rul - eren. 7. item - ordening-
8. ei - teneur - sein. 9. antecedenten.
10. ageren - dier - te. 1«1. lor - snee -
rei - st. 12. test - telefoon.
De eerste prijs werd toegekend aan
mevr. E. Optendrecs Stadhouderslaan
16 te Leiden, de beide prijzen van
f. 2.50 aan de heer P. Hemerik. Zoe-
terwoudseweg 82 te Leiden en mevr.
T. KempeTa mme rijn, Leimuiderdijk
281-1 te Nieuw Vennep.
De prijzen worden de winnaars toe
gezonden.
FRAUDES BIJ LEIDSE GASFABRIEK
MET BEWEZEN
3 verdachten werden vrijgesproken
Het Haagse gerechtshof, dat enige
tijd geleden in hoger-beroep de zaak
behandelde van drie Leidenaare, die al
len betrokken zouden zijn geweest bi)
fraudes bij de Leidse Gasfabriek, acht
te een en ander niet bewezen en sprafc
hen vrij. Aanvankelijk waren zij tot ze.
ven maanden gevangenisstraf veroor
deeld.
EX-POLITIEKE DELINQUENTEN
GEDAGVAARD.
Oprichting „Stichting comité
1945—1950".
Ex-politieke delinquenten hebben na
de opheffing van de Stichting politieke
delinquenten" een nieuwe stichting ter
verzorging van deze groep opgericht
en die de naam gegeven: „Stichting co
mité 19451950". Daartegen heeft de
uit het verzet voortgekomen „Stichting
19401945", die de verzorging op zich
heeft genomen van slachtoffers van het
verzet, protest aangetekend. Zij heeft
de stichting der ex-politieke delinquen
ten laten dagvaarden en gistermorgen
heeft voor de president van de Amster
damse Rechtbank, mr C. W. Thöne. een
kort geding gediend, waarbij de „Stich
ting 40-45" als eisende partij de presi
dent verzocht de „Stichting comité 45-
50" als gedaagde op te dragen de naar
haar mening verwarring wekkende
naam te wijzigen.
In dit kort geding zal Vrijdag 6 Juli
a.s. uitspraak worden gedaan.
Ontploffing in Engelse
wapenfabriek
Gisteravond werden Bridgwater, Burn-
ham-on-sea en een aantal dorpen in de
omgeving opgeschrikt door een ver
schrikkelijke ontploffing in een wapen
fabriek. Na de ontploffing kon kilome
ters ver in de omtrek een grote rook
wolk worden waargenomen.
Brokstukken van de fabriek werden
in een uitgestrekt gebied gevonden.
Bridgwater ligt in Noord-Somerset
aan de rivier Parret, die ln het Ka
naal van Bristol uitstroomt.
De fabriek ligt in Puriton, vijf km.
ten Noordoosten van Bridgwater. Zij is
eigendom van de regering.
Minstens vijf personen zijn bij de ex
plosie om het leven gekomen. Men ge
looft, dat de explosie zich heeft voor
gedaan in het chemische gedeelte, waar
ongeveer zes man avonddienst deden.
