De Saarkwestie in de Duitse Bondsdag
|loskou voor conferentie op 23 Juli Toenadoiie du'urTïoorf™50^
uitgenodigd
Admiraal Sherman pleit voor
blokkade van Peking-China
berber
cht
ta Jaargang
DONDERDAG 31 MEI 1951
No. 27315
LEIDSCH
DAGBLAD
tggear. J. W. Henny
vjdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 5.15 per kwartaal; f. 0.40 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507
sdine
ferii
Conferentie Kleine Vier
loopt ten einde
I (Van onze Pariise correspondent
per telefoon).
Vaar alle waarschijnlijkheidzal met de
Msle zitting, die vanmiddag om 5 uur
iew'de vier plaatsvervangers in het
Pilais Rose zal worden gehouden, de
^da-conferentie eindelijk kunnen
pirden besloten.
Ife dagorder, na vier maanden ar-
is nee wel niet geredigeerd, doch
'drie Westelijke mogendheden zijn
Manta van oordeel, dat de stand-
ign elkaar nu wel voldoende gena-
ain om een conferentie op het
«ste plan een eoede kans van sla-
te kunnen geven.
Piarom hebben de laatste dagen op
Frans initiatief de drie departemen-
(a ran buitenlandse zaken in Lon-
dra. Washington en Parijs intensief
crerlegd over een nota, waarin wordt
rsrfesteld op 23 Juli a.s. bijeen te
jaen. Deze nota wordt vanmiddag
-dijktijdig door de drie Westelijke
tenten te Moskou aan Wysjinsky,
beleefdheidshalve, door de drie
balsvervangers aan Gromyko, over-
landiffd. Dit document zal dan ook
vwden gepubliceerd.
Robert Schuman heeft na de minis-
rssd van gisteren voor de pers een
1 commentaar op deze stap geleverd
csarbii vooral gewaarschuwd in de
geen verkapte manoeuvre van
Keliike ziide te zien. bedoeld om
contact met Moskou af te breken,
cota. die twee pagina's omvat, zo
de minister, is in zeer gematigde
gesteld en maakt vrij uitvoerig
van alle concessies, die aan
aiden ziin gedaan. Het kardinale
vraaroD in het Palais Rose de
KEkingen sedert ongeveer drie we-
ziin gestrand (het Atlantisch pact)
Bdt zo menen wij te weten in
stuk echter niet bij name ge
iend.
De Russen worden zo derhalve zeer
arend voor Ihun verantwoordeliik-
ii gesteld en de laatste kans gebo-
Griekse Veldmaarschalk
Papagos afgetreden
3e ODDerbvelhebber van de Griekse
Mkiachten. veldmaarschalk Alexan-
PaDaeos. is afgetreden,
i thans 66-jarige Papagos werd in
benoemd tot opperbevelhebber van
Griekse strijdkrachten, toen Italië
Genland de oorlog verklaarde,
lil is een vurig royalist.
In een verklaring van de Griekse
Kring wordt gezegd, dat gezond-
&tfienen de oorzaak ziin van het
Eden, De post van opperbevelheb-
zal worden gehandhaafd en toe-
trouwd aan koning Paul. die volgens
grondwet het hoofd van de striid-
Khten van het land is", aldus de
Skins.
den de conferentie doorgang te doen
vinden, waartoe zii zelf in November
het initiatief hebben genomen en
waar. volgens hun wens. alle aandacht
aan het Duitse probleem zou kunnen
worden besteed.
Uit. de houding van Gromyko van
middag zal men. zo meent men in di
plomatieke kringen in Parijs, al wel
kunnen concluderen of de diplomatieke
kringen in Parijs, al wel kunnen con
cluderen of de Russen hun eis inzake
het Atlantisch pact alsnog willen la
ten vallen. De meningen daarover ziin
verdeeld. Doch de meeste waarnemers
eeloven. dat het onwaarschijnlijk is. dat
Moskou thans ziin houding wiizigen
zal. aangezien in internationaal ver
band de stukken oo het diplomatieke
schaakbord ongewijzigd ziin-gebleven
en omdat in zulk een geval bovendien
Gromyko als woordvoerder of als
brievenbus zoals hii in diplomatieke
kringen wordt genoemd, cloor ziin su
perieuren gedesavoueerd zou worden.
Vooral aan die eerste overweging zou
door de Russen, zo wordt in Parijs
gevreesd, wel zoveel waarde worden
gehecht, dat zii maar liever van een
conferentie der ministers" af zullen
zien. De communistische propagan-
da-apparaten zullen er dan vervol
gens wel voor zorg dragen dat voor
de publieke opinie de verantwoor
delijkheid van een mislukking od de
schouders van „de oorlogszuchtige
Westelijke diplomaten" komt te
rusten.
De Perzische regering heeft in een
communiqué verklaard, dat zij in zou
stemmen met een bespreking met de
Britse regering over de Britse behoef
ten aan Perzische olie, maar de -Britse
regering nooit zal beschouwen als partij
in het oliegeschil.
De Perzische minister van financiën
had een onderhoud van ruim een uur
met Richard Seddon hoofdvertegen
woordiger van de Anglo-Iranian te
Teheran. De minister deelde Seddon
o.m. mede, dat Perzië zich voorneemt
in verbinding te treden met de „vroe
gere afnemers" van de oliemaatschappij.
Perzië heeft zich in een aan Sed
don overhandigd memorandum bereid
verklaard de Brits-Iraanse oliemaat
schappij schadeloos te stellen voor
verliezen, die door de nationalisatie
geleden worden. Ook de oude kopers
en gebruikers van de olie zouden
geen schade lijden. De buitenlandse
arbeidskrachten van de oliemaat
schappij zouden in dienst kunnen
blijven.
DE VERDWIJNING VAN DE
„.AFFRAY" NOG EEN MYSTERIE.
Een hoge functionaris van het Britse
ministerie van marine heeft in het La
gerhuis meegedeeld, dat het verdwijnen
van de duikboot „Affray" nog een my
sterie is.
Het onderzoek strekte zich thans uit
over een gebied van 2 500 vierkante ki
lometer van het Kanaal maar tot dus
ver had men nog geen duikboobwrak
gevonden.
Ook Rusland zou daardoor
worden getroffen
Gistermiddag is de stafchef van de
Amerikaanse marine admiraal Forrest
Sherman, voor de verenigde senaats
commissies van onderzoek verschenen.
Hij sprak zich uit voor een vloot-
blokkade van communistisch China.
Deze moest echter niet door de Ver
enigde Staten alleen worden onderno
men. Hij hoopte nog steeds, dat de
V.S. hun bondgenoten zouden kun
nen bewegen aan een dergelijke actie
deel te nemen.
Een doeltreffende economische en
vlootblokkade zou communistisch Chi
na niet alleen In ziin cevechtssterkte
beknotten, maar zou ook een belang
rijk psychologisch effect hebben. „Het
zou de Chinese communisten en de
naburige Aziatische volkeren de macht
van de strijdkrachten tegen het com
munisme demonstreren", aldus Sher
man.
Communistisch China zou gedwongen
worden zich tot Rusland te wenden,
met als gevolg een grotere afvloeiing
van Russische producten Daar „prac-
tisch alle goederen" van Rusland naar
China moeten worden vervoerd langs
de Trans-Siberische spoorweg, welke,
zoals bekend, reeds overbelast is. zou
dit een nadelige factor te meer ziin
voor het Russische oorlogspotentieel in
het Verre Oosten, zo voegde de admi
raal hier aan toe.
De moeilijkheden voor communis
tisch China zouden nog vermeerderd
worden. indien tegelijkertijd de
kwetsbare binnenlandse verbindingen
van de lucht uit, of door guerilla-
activiteit zouden worden afgesneden.
Sherman was verder van mening,
dat een blokkade ook van groot be
lang zou zijn bii het belemmeren van
een communistische inval op For
mosa.
Hii zei. dat communistisch China
niet in staat was doeltreffende maat
regelen tegen een blokkade te nemen.
Tevoren had hii meegedeeld, dat
„verscheidene duizenden" Russische
miinen in de Koreaanse wateren waren
gevonden.
Ten slotte zei de admiraal, dat de
verenigde stafchefs op 28 Maart nog
de Amerikaanse mirfïster van defensie,
generaal Georce Marshall, hadden mee
gedeeld. dat zii „met ongerustheid de
groeiende militaire hulp van niet-com-
munistische landen, uitgezonderd de
V.S.. aan communistisch China gade
sloegen".
OUD-PRESIDENT VAN OOSTENRIJK
VEROORDEELD?
Volgens de diplomatieke correspondent
van het Britse blad Daily Telegraph is
de vorige president van Hongarije Ar-
pad Szakasits die vorig jaar .om ge
zondheidsredenen" aftrad in December
jl. tot 20 jaar dwangarbeid veroordeeld
op beschuldiging van spionnage. Zijn
zoon Gyorgy is op dezelfde besohuldi-
ging tot levenslange dwangarbeid ver
oordeeld.
Brifse mijnwerkers opgegeven
HUN LOT IS BEZEGELD
De voorzitter van de Britse nationale
kolenraad, Lord Hyndley heeft gezegd
dat hoewel alles gedaan was en nog ge
daan werd cm de ingesloten mijnwer
kers te bereiken, er geen hoop meer be
stond dat één van de 62 ingeslotenen
nog in leven was^.
Van alle zijden wordt geld bijeenge
bracht voor een fonds voor de nabe
staanden van de slachtoffers. De mi
nister van defensie Emanuel Shinwell
droeg persoonlijk 50 pond bij, terwijl
een firma 1000 pond stortte. De families
komen ec-hter tevens in aanmerking
voor een compensatie-bedrag.
VERKIEZINGEN IN EIRE.
r InEire (Ierland) zijn gisteren voor
het eerst sedert het land een republiek
is. algemene verkiezingen gehouden.
Het parlement telt 147 afgevaardigden,
die zullen worden gekozen door 1.800.000
kiezers.
De strijd wordt gevoerd tussen de uit
vijf partijen bestaande coalitie onder
leiding van Costello en de conservatieve
partij van de Valera. De uitslag wordt
niet voor Zaterdag verwacht.
Communisten-nederlaag
in Italië
TROTS IIANDIIAVING AANTAL
STEMMEN
Op grond van de vrijwel volledige
uitslagen van de verkiezingen in de
2.735 gemeenten in Italië blijkt, dat de
chriatelijk-democraten en de met hen
verbonden partijen de leiding zullen
hebben in 1.550 gemeenten, terwijl 610
gemeenten in handen der communisten
en Nenni-socialisten zullen zijn.
De communisten en de nauw met hen
verbonden socialistische partij van Nen-
ni verloren ongeveer 560 gemeenten,
waaronder Genua en Venetië; ook gin
gen vier provinciehoofdsteden 'voor hen
verloren.
Hoewel nog niet alle stemmen waren
geteld, was het duidelijk, dat de com
munisten en Nenni-socialisten in ver
gelijking met de algemene verkiezingen
in 1948 en de verkiezingen voor de
plaatselijke besturen in 1946 hun stem-
menaantal hebben gehandhaafd of in
geringe mate verbeterd.
De christelijk-democratlsche partij,
de sterkste partij van de regeringscoali
tie, scheen ongeveer een vierde van de
door haar in 1948 behaalde stemmen
te hebben verloren.
Wordt vastgekoppeld aan het
Schuman-plan
De West-Duitse Bondsdag keurde met
grote meerderheid de regeringsverkla
ring goed, waarin kanselier Adenauer
had bekend gemaakt, dat hij in een
nota aan de hoge commissie h?rstel
van de vrije meningsuiting in het
Saargebied had gevraagd.
De sociaal-democraten onthielden zich
van stemming, daar zij van mening
waren, dat de door de regering geno
men stappen niet voldoende waren.
Zij eisten onder meer, dat de kwestie
formeel aanhangig gemaakt zou wor
den bij de Raad van Europa en dat
West-Duitsland zou verklaren het
plan-Schuman niet te zuilen ratifice
ren zo lang de ontwikkeling in Saar
land geen keer neemt.
Het was volgens de sociaal-democra
ten nietduidelijk, hoe de nota aan de
hoge commissie een gelijkheid der Duit
se rechten in Saarland zou kunnen be
werken.
West-Duitsland zal niet aarzelen de
ratificatie van het plan-Schuman als
Wei
inig verandering
1 ve"vacht tot morgenavond:
en overwegend zonnig weer
of krachtige Oostelijke
1 hogere 'temperaturen
(Opgemaakt te 10 uur).
1 JUNI.
R, °P. 4.27 uur; onder: 20 49 uur.
2-33 uur; onder: 17.54 uur.
te Katwijk te 0.57 en
f'"Khmer bestaat uit acht pagina's
Als onderdeel van de openstelling
van de Fries-Groningse kanalen zijn
gisteren de nieuwe sluizen te Har-
lingen. voor zover gereed, in ge
bruik genomen. De minister van
Verkeer en Waterstaat Z.Exc. H. H.
Wemmers - heeft overeenkomstig
een aan de Provinciale Staten van
Kricstnnd oedaan voorstel - aan
deze sluizen de naam van „Tjerck
Hiddessluizen" gegeven.
Onze foto toont het moment, waarop
minister Wemmers in tegenwoordig
heid van de commissarissen der
Koningin in de provincies Friesland
en Groningen de naamgeving ver
richt.
GEEN OMKOPERIJ VAN
WEST-DUITSE BONDSDAG
Maar drie leden logen.
Gisteren heeft de bijzondere West-
Duitse parlementscommissie van onder
zoek naar omkoperij van Bondsdagle
den verklaard, dat de beschuldigingen
onbewezen waren, doch dat drie leden
bii de verhoren hebben gelogen.
De commissie werd gevormd nadat
het weekblad ,Der Spiegel" in Septem
ber had gemeld dat onder leden van
de Bondsdag twee millioen mark was
verdeeld om hen voor Bonn in plaats
van voor Frankfort als Westduitse
hoofdstad te laten stemmen
Verklaard werd. dat de leden die
gelogen hebben, lid zijn van de rechtse
Beierse party.
stok achter de deur" te gebruiken in
i zijn strijd tegen de Franse politiek in
I het Saargebied. zo kan men de inhoud
van het debat dat aan het besluit van
de Bondsdag vooraf ging, samen vatten.
Zelfs kanselier Adenauer, wiens stre-
ven erop gericht is de dreigende geva-
ren voor een afwijzing van het plan
I door het parlement te omzeilen, heeft
zich in een uitvoerige varklaring ge-
j noopt gezien in voorzichtige bewoor
dingen verband te leggen tussen beide
j vraagstukken. Wanneer het plan-Schu-
i man in de Bondsdag in bespreking zal
j kernen, dan zal daarbij, aldus Adenauer
..natuurlijk ook de Saarkwestie in het
geding moeten komen". Voordien zal
moeten blijken of het gerezen geschil
over de Saar in het reine gebracht kan
I worden Men zal ons moeten garande
ren, dat het recht op vrije m°nmgs-
uiting over alle in het vredesverdrag op
te lossen vraagstukken onbeperkt- ge
handhaafd zal worden, zo zelde Ade
nauer.
De kanselier kondigde verder aan, dat
de West-Duitse regering de opmerk
zaamheid van de Raad van Europa zal
vragen voor ,het feit. dat de Saarrege-
ring de grondrechten geschonden heeft"
Een eerste stap heeft de regering reeds
gedaan door een straf geformuleerde
nota aan de hoge commissie. Hierin
wordt gezegd dat de drie geallieerde
regeringen „verplicht" zijn hun invloed
te doen gelden op de ontwikkeling in
Saarland. Aan de regeringen wordt
laarin verzocht stappen te nemen, op
dat in h°tSaargebied ..de onbeperkte
vrijheid der meningsuiting en wilsvor
ming wordt hersteld met betrekking tot
alle kwesties, die in het vredesverdrag
haar definitieve regeling zullen vinden
Dr Adenauer liet er geen twijfel over.
i d?t hij zulk een vrije meningsuiting
I de grondslag acht van de briefwisse
ling over de Saar, dis tot onderdeel
van het plan-Schuman-verdrag is
geworden.
Hij richtte zijn heftigste aanvallen
evenwel tegen de Saarregering.
Een verzoek van de kanselier aan
Parijs om zyn invloed tegen de koers
der regering-Hoffmann te doen gelden
was kennelijk bedoeld als een poging
om de Franse regering de mogelijkheid
van een eervoller terugtocht te bieden.
De spreker der sociaal-democratische
oppositie prof. Carlo Schmid liet deze
mogelijkheid niet open en naar zijn op
vatting moest de regerlngspolitiek zich
instellen op de erkenning, dat „het los
scheuren van de Saar van Duitsland
een integrerend bestanddeel der Franse
politiek is gebleven ondanks de Raad
van Europa en het plan-Schuman".
Frankrijk had met deze politiek volgens
Schmid geen ander doel dan „verzwak
king van Duitsland".
Met het oog op een staat, die zulk
een opvatting had, kon West-Duitsland
volgens de sociaaldemocraten eisen, dat.
Duitsland geen vprdere bindingen zou
aangaan, zolang de vrijheid aan de Saar
niet was hersteld en zolang Frankrijk
zich niet bereid had verklaard de toe
komst van de Saar van een plebisciet
afhankeliik te stellen. De Saar was
'thans volgens Schmid „een caricatuur
van een rechtsstaat" en droeg „alle
kenmerken van een politiestaat".
De kanselier liet er geen twijfel over
bestaan, dat hij het met deze laatste
opvatting eens was. Zo ook alle andere
woordvoerders "tijdens het debat. Aan
het slot van de discussie van zes uur
werd nog een voorstel van het centrum
waarin een volksstemming in Saarland
onder toezicht der V.N. werd gevraagd,
naar de commissies gezonden/
Voor het debat "in het West-Duitse
parlement hebben journalisten aan de
Franse minister van buitenlandse zaken
Schuman om een verklaring over Saar
land gevraagd.
Schuman zei. dat de Franse maatre
gelen in Saarland bewust genomen wa
ren. „Wij zijn verantwoordelijk voor de
goede orde in Saarland". Aangenomen
wordt, dat hij doelde op het recente
verbod van de democratische partij.
Schuman voegde er aan toe, dat de
huidige status van Saarland niet defi
nitief was. Deze kwestie was er geen
tussen Frankrijk en Duitsland De uit
eindelijke status van Saarland zou bij
het vredesverdrag moeten worden be
paald. waarbij het volk van Saarland
en andere aan het verdrag deelnemende
landen het hunne te zeggen zouden
hebben, aldus Schuman.
De enorme bruggen over onze grote
rivieren, tijdens de oorlog vrijwel
alle vernield of beschadigd, zijn te
recht bouwwerken, waarop wij trots
kunnen zijn. Dc Waalbrug bij Nij
megen is ondanks het feit. dat zij in
de oorlogszone lag, gespaard ge
bleven.
Het machtige bouwwerk tussen
beide oevers toont, waartoe Neder
landse wilskracht in staat was en is.
ook in deze moeilijke tijden, dat
opnieuw opgebouwd moet worden.
Mijnramp in Westfalen
VERMOEDELIJK 14 SLACHTOFFERS.
Door een gasontploffing in een mijn
te Herringen bij Hamm (Westfaleni
zijn minstens veertien mijnwerkers in
gesloten en twintig gewond. Er is wei
nig hoop. dat de veertien nog gered
kunnen worden. De ontploffing deed
zich voor. toen de mijnwerkers bezig
waren met het bestrijden van een on
dergrondse brand.
Stilstand in Korea
Stromende regen en vastbesloten te
genstand der Noordelijken hebben de
opmars van de verbonden troepen tot
stilstand gebracht langs vrijwel het ge
hele Koreaanse front.
Alleen in het Westen en het Weste
lijk deel van het centrale front werden
geringe vorderingen gemaakt.
Officieren der verbondenen geloof
den. dat de krachtige Noordelijke tegen
stand wordt geboden door slechts een
kleine dekkingsstrijdmacht en dat de
hoofdmacht zich nog steeds in Noorde
lijke richting terugtrekt.
Radio-Moskou heeft verklaard, dat in
Korea zeven Amerikaanse spionnen
waren gevangen genomen en gedood.
De Amerikanen waren per parachute
in verscheidene delen van Noord-Ko-
rea neergelaten.
Bevin's as naar
de Westminster Abdij
(Van onze Londense correspondent)
Attlee's aankondiging in het Lager
huis. dat de as van Ernest Bevin zal
worden bijgezet in de Westminster Ab
dij. waar de meesten van Engelands
grote mannen zijn begraven, heeft alom
grote voldoening gewekt.
Attlee's verzoek tot de deken van
Westminster werd gesteund door Chur
chill en de liberale leider, Davies. Ook
Neville Chamberlain en Bonar Law,
eerste minister in de twintiger jaren,
hebben een laatste rustplaats gevonden
in de beroemde Abdij. Bernard Shaw
was ongetwijfeld ook in de abdij bijge
zet in Poét's-corner de speciale dich
ters- en schrljvershoek ware het niet
dat volgens zijn laatste wil zijn as werd
uitgestrooid op de velden achter zijn
huis ln het dorpje Ayot St. Lawrence.
De eerste twee socialisten die ln de ab
dij ter ruste zijn gelegd, waren Sydney
en Beatrice Webb, en wel wegens hun
grote verdiensten als sociaal-economi
sche wetenschappelijke onderzoekers.
Ingebruikstelling
Fries-Groningse kanalen
GRONINGEN—AMSTERDAM
THANS IN 16 UUR.-
Gisteren zijn op feestelijke wijze de
Fries-Groningse kanalen officieel in
gebruik genomen. De belangrijkste
feiten op deze dag waren het dopen
van de Tjerck Hiddessluizen te Har-
lingen en van de Prinses Margrietsluis
te Lemmer.
Een schitterende vaartocht door het
vlakke land en over de meren van Oude
Schans naar Lemmer maakte gTote In
druk.
Het verbeteren van de vaarwegen
Groningen—Lemmer en Fonejacht—
Harlingen, waar men reeds in 1922 be
gonnen is, heeft in totaal f.54 millioen
gulden gekost.
Thans duurt de vaart Groningen
Lemmer—Amsterdam 16 uur. terwijl
de schepen vroeger daarvoor 1 dagen
nodig hadden. De afstand is boven
dien bekort van 102 K.M. tot 90 K.M.
De feestelijkheden werden bijgewoond
door minister H. Wemmers en talrijke
autoriteiten. Te Lemmer heeft de minis
ter de Prinses Margrietsluis gedoopt,
waarbij hij opmerkte, dat deze plaats
aan het begin staat van een nieuw tijd
vak in haar ontwikkeling als zeehaven.
Diverse onderscheidingen zijn door
ministers Wemmers bekend gemaakt.
