„Ik deel drukkende angst voor oorlog niet"
Ons volk kan moeilijkheden
dragen en overwinnen!
Luxe*beperking met
terugwerkende kracht
Radio-rede van dr Drees:
Snel handelen was noodzakelijk
Weerbericht
Nieuwe vinding voor het
opwekken van atoomenergie?
ite Jaargang DINSDAG 27 MAART 1951 00 No. 27261]
LEIDSCH m DAGBLAD
j^teur: J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57033
ojfdredactie: B. W Menkhorst en J. Brouwer f5.15 per kwartaal, f 0.40 per week Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507
Zaterdagavond heeft de minister-president, Dr W. Drees voor de beide
pnders Hilversum een radiotoespraak gehouden over de jongste regerings-
saatreqelen.
I Velen zullen zich wellicht nog afvragen,
aldus dr Drees, wat er eigenlijk aan de
hand is, waarom plotseling allerlei maat
regelen worden genomen, die de moei-
lijkheden in de gezinnen vergroten. Waar-
om ook zo yeel hoge defensie-uitgaven
worden gedaan
Wat de defensie betreft wil ik met na-
druk zeggen, dat de voorstellen niet uit
gaan van de gedachte, dat aan een
nieuwe wereldoorlog en in het bijzonder
aan een oorlog in West-Europa niet zou
zijn te ontkomen. Dit is een angst, die op
velen drukt en die ik niet deel. Ik ben
van mening dat een dergelijke oorlog kan
V worden vermeden, het is juist om dat te
jpBBM bereiken, dat het grote verbond van de
Atlantische Staten is tot stand gebracht.
Er is groot verschil met 1914 en 1939. Als
Minister-President Dr W. Urees nu een aanva| wercJ gedaan, dan zouden
eist alleen alle West-Europese mogendheden zich als een eenheid verweren,
caar zouden ook Amerika, Engeland en Canada dadelijk mee op de bres
itaan. Dit is een waarborg zoals geen klein land tot nog toe ooit heeft bezeten.
•ij dient echter ook Nederland een evenredige bijdrage te leveren
Daarmee betalen wij als het ware een verzekeringspremie. De premie is hoog,
paar uit de bezettingstijd weten wij hoe oneindig veel hoger de te betalen
prijs zou zijn als een dergelijke waarborg ontbrak en weer de ellende van
«orlog en bezetting over ons zou komen.
HOGERE BELASTINGEN.
Voor de grotere defensieuitgaven zul
len hogere belastingen worden gehe
ven op de winsten van vennootschap
pen. zowel als van andere be
drijven. hogere vermogensbelasting,
hogere motorrijtuigenbelasting, hogere
belasting ook op minder noodzakelijke
irlikelen.
Hierbij worde de grote massa zoveel
mogelijk ontzien.
Met deze belastingen wordt er ook
Welbewust op aangestuurd, dat men
zal kopen en dat men ook met
ht wjj investeringen noemen, de uit-
fren voor uitbreidingen van bedrijven,
'»r voorraadvorming e.d. zich-zal be-
Jjrken tot het strikt noodzakelijke. Zo-
iH de overheid dat zelf ook zo scherp
®^geiyk zal moeten doen.
Ons volk zal in totaal minder moeten
lieven.
TEKORT OP BETALINGS
BALANS.
spreekt vanzelf, dat de individuele
telerlander het gevoel heeft; ,,ALs ik
genoeg guldens heb, kan ik zon-
bezwaar kopen." Maar zover hij iets
[topt, dat uit het buitenland komt, of
Jfcfvoor de grondstoffen geheel of ge-
«1* uit het buitenland moeten
en dat is héél dikwijls het ge-
is het niet voldoende, dat er gul-
wis beschikbaar zijn.
Het buitenland wil tenslotte betaald
vorden in dollars of ponden of an-
oere buitenlandse munt. Daarover
fpjft Nederland alleen de beschik-
als het voldoende naar andere
ünden uitvoert, of byv. met zijn
«neepvaart. Hebben wjj méér het
wmenland te betalen, dan wij van
JU buitenland te vorderen krygen.
Jan spreken wy van een tekort op de
Betalingsbalans, en het is dat te-
dat op het ogenblik byzonder
J^te zorgen geeft en waar by het uit-
e\»n .v.?n meer guldens niet baat.
Moedykheden in dit opzicht zijn er
feds sinds de bevrijding geweest.
Ons uitgeputte volk stond na de be
ding voor een bijna bovenmenselijke
Het gebruik van onze reserves en van
°uitenlandse hulp is geen verspilling
Aanhoudend koud.
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Jolend bewolkt met enkele buien,
.gelijk harde of stormachtige, overi
jl krachtige Noord-Westelijke wind.
J koud. (Opgemaakt te 10 uur).
28 MAART.
^on op: 6.27 uur; onder: 19.05 uur.
JJian op: 1.20 uur; onder: 8.09 uur
.«oogwater te Katwijk te 6.25 en
•«■49 uur.
nummer bestaat uit acht pagina's.
geweest. Wat verwoest was, is vooreen
groot deel hersteld. Onze productie en
onze uitvoer zijn regelmatig gestegen.
Van jaar tot jaar konden wfj met min
der hulp volstaan, en meer door eigen
kracht in de behoeften van ons volk
voorzien. Wij waren er nog niet. maar
het liet zich aanzien, dat wij er zou
den kernen.
FANTASTISCHE GROND-
STOFFENPRIJZEN.
1350 bracht een grote terugslag.
De Marshallhulp werd eerder onzeker
dan wy konden verwachten. Maar de
voornaamste teleurstelling was, dat de
mogelijkheid van een langdurige strijd
in Korea en van uitbreiding van die
strijd, heeft geleid tot enorme aanko
pen van grondstoffen en levensmidde
len in verschillende landen, niet enkel
voor de onmiddellijke behoeften van
leger en bevolking, maar ook voor het
opslaan van grote voorraden.
Er ontstond op de wereldmarkt een
vraag, die de grondstoffenprijzen tot
een fanta-tiscbe hoogte opdreef.
Ncderlana wordt door de ontwikke
ling bijzonder zwaar getroffen, omdat
het bijna niet over grondstoffen be
schikt.
Voor bijna alles wat wy invoeren
moeten wij veel meer betalen aan te
voren \*-ol b.\. is tegenwoorrt'g veel
meer dan Iv.n keer zo duur t!s re or
de oorlog. Wy kunnen er niets aan
doen. Wij kunnen dat niet verande
ren door meer guldens beschikbaar te
stellen, wij kunnen ons volk niet in
staat stellen evenveel wol te kopen
als tevoren, wy hebben de buiten
landse middelen daarvoor niet.
Onze uitvoerartikelen zyn veel min
der in prys gestegen. Zy zijn ook niet
zo onmisbaar voor anderen, als de
grondstoffen voor ons. Duitsland bo
vendien is in zo grote betalingsmoei
lijkheden gekomen, dat onze belang
rijke uitvoer daarheen zeer ernstig
gevaar loopt. Onder deze omstandig
heden kunnen wij eenvoudig niet blij
ven kopen wat wy tevoren deden.
De prijsstijgingen op de wereldmarkt
zijn ook oorzaak van de verhoging van
de prijzen van brood, margarine, vet,
die ons volk en vooral de huismoeders
zo pijnlijk getroffen heeft. Deze prijs
stijgingen zijn er niet om ln Nederland
hogere winsten te geven. Zij waren er
al, maar zij werden verborgen doordat
de Staat steeds meer bijpaste om de
prijzen van de eerste levensmiddelen
op een vast peil te houden. Toen de be
groting van 1951 werd opgemaakt, kon
daarvoor nog met 175 millioen worden
volstaan, maar bij de prijzen van nu
zou 450. misschien zelfs 490 millioen
nodig zyn. Daarbij subsidieert de Staat
ook het veevoer, waardoor onze uitvoer
naar het buitenland soms. tegen te lage
prijzen wegging.
De Staat subsidieert ook alle Neder
landers. ook als zij door hun financiële
toestand geen bijdrage nodig hadden.
Op deze weg kon niet onbeperkt wor
den voortgegaan. Met de subsidie op
veevoer, moest ook dat voor graan
worden verminderd wil er voorkomen
worden, dat men tarwe san het vee
ging voeren. Wy blijven overigens
verschillende artikelen, o.a. brood en
melk, subsidiëren met in totaal onge
veer 175 millioen per jaar.
HET MOEST SNEL GAAN!
Helaas heeft de regering de vermin
dering niet geleidelijk kunnen doen
plaats hebben en ook niet dadelijk docr
verzachtendie maatregelen vergezeld
doen gaan, want de plannen waren be
kend geworden en dit gaf aanleiding tot
misbruik. Daarom moest alles zo snel
gaan. Het is echter van het begin af
de bedoeling geweest, ook zo snel mo
gelijk de gevolgen voor de minöler
draagkrachtige groepen zoveel mogelijk
te verzachten. Vandaar het besluit de
lonen met 5% te verhogen en ook ver
schillende sociale uitkeringen spoedig te
verbeteren. Helaas zijn er greepen, die
wy niet kunnen helpen.
VERDERE PRIJSSTIJGINGEN
VOORKOMEN.
Het mogelijke moet worden gedaan,
om te voorkomen, dat de loonstijging
weer de stoot geeft tot een enigszins
verdere belangrijke prijsstijging. De lei
ders der ondernemersorganisaties heb
ben toegezegd daartoe te zullen mede
werken. Na Pasen zuilen met de orga
nisaties van ondernemers en arbeiders
nieuwe besprekingen worden gevoerd
over de vraag, hoe dit het best kan
worden bereikt. Gesproken zal ook wor
den over productieverhoging en over de
wijize, waarop kan worden gegaran
deerd, dat de arbeiders daarvan mede
profijt zullen kunnen trekken. Dit is
de positieve, constructieve wijze, waar
op wij onze moeilijkheden kunnen ver
minderen en de zorgen van allen ver
lichten.
GROTE ONGELIJKHEID GEEFT
AANSTOOT.
De regering beseft ten volle, dat
velen zich afvragen of niet meer kan
worden gedaan om allereerst luxe
verbruik, dat buitenlandse betaal
middelen eist, af te snijden. Het is,
wij weten het allen, vooral de grote
ongelijkheid in mogelijkheid van ver
teringen, die aanstoot geeft bij de-
Binmnkort zal liet feit worden her
dacht. dat Parijs 2000 jaar bestaat.
Overal in de Lichtstad is men bezig
voorbereidingen te treffen om dit
jubileum op feestelijke wijze te vie
ren. Gedurende enige weken zullen
er grote tentoonstellingen en feesten
genen, die nauwelijks het nodige heb
ben.
Wij 'kimmen echter niet alles doen,
wat schijnbaar voor de hand ligt. Be
perking b.v. van het bedrag, dat voor
buitenlandse reizen beschikbaar wordt
gesteld, is voor het ogenblik niet mo
gelijk. omdat de bij de Europese Beta-
lingsunie aangesloten landen zijn over
eengekomen bepaalde bedragen vrij te
geven voor toeristen. Herhaaldelijk is
door andere landen zelfs cp verhoging
aangedrongen, maar daartegen heeft
Nederland zich verzet. Wij trekken te-
g en woo: dig ock zelf vrij belangrijke ba
ten uit hét vreemdelingenverkeer.
SOCIALE RECHTVAARDIGHEID
Ik heb al doen uitkomen, aldus dr
Drees, dat de in te voeren verhogingen
van belastingen cp winsten, op het ver
mogen, op motorrijtuigen en op weel
de, alle mede de beperking van luxe-
verbruik ten doel hebben. Voor het tot
stand komen daarvan zyn wettelijke
maatregelen nodig.
Aan verschillende van die wetten zal
terugwerkende kracht worden gege
ven. Reeds op de dag van de rege
ringsverklaring heeft de regering twee
van die belastingontwcrpen ingediend.
De belastingen zijn reeds hoog, maar
de nood van het land en ook de sociale
rechtvaardigheid eisen deze maatrege
len. Rijk, provincie en gemeenten zul
len het voorbeeld van grote soberheid
moeten geven, maar ook in de bedrij
ven en in het particuliere leven zal
elke verspilling met kracht moeten wor
den tegengegaan.
ONZE TOEKOMST VER
ZEKEREN.
Ons volk kan, zy het klagende, moei
lijkheden dragen. Het kan ze ook
overwinnen!
Het heeft in industrie en landbouw,
in handel en scheepvaart en op me
nig ander gebied veie leidende krach
ten met initiatief, durf en bekwaam
heid. Het heeft ook een bezonnen
arbeidersklasse, tot redelijke mede
werking bereid.
Het is tenslotte in wezen een sterk
volk.
Ik vertrouw, dat het ook sterk ge
noeg zal blijken om te midden van
een wereld vol tegenstellingen en
spanningen, te midden ook van eigen
noden, zyn evenwicht te bewaren,
zijn vrijheid en zijn geestelijke goe
deren te beschermen, zyn arbeid doel
treffend te organiseren, en voorzover
het in menselijk vermogen ligt, de
toekomst ook voor zyn kinderen, te
verzekeren
ZES MEI HUWELIJK VAN
KONING FAROEK.
Te Cairo is officieel medegedeeld, dat
het huwelijk tussen koning Faroek en
mej. Narriman Sadekop zes Mei zal
worden voltrokken.
Die datum is de dag van koning Fa-
roeks troonsbestijging.
HM. Koningin Juliana en Z.K.H.
Prins Bernhard vertrokken Zaterdag
met een regerings-Dakota van Soes-
terberg naar Zurich, vanwaar de
Prins en zijn gevolg met het K.L.M.-
lijntoestel naar Buenos Aires de
goodwill reis naar ArgentiniëChili
en Uruguay hebben voortgezet.
Bij het vertrek werden de Koningin
en de Prins uitgeleide gedaan doof
minister Stikker en de gezanten van
Argentinië en Chili.
Links op de foto Koningin Juliana
rechts Prins Bernhard in gesprek
met minister Stikker*
zijn en zal men de buitenlanuse
toeristen een idee geven van het
..Artistieke Parijs".
Op de Place de l'Opèra worden de
gehouwen met hel Par ij se wapen
versierd.
Zou in Argentinië
gevonden zijn.
De Argentijnse president, generaal
Peron, heeft medegedeeld, dat in Ar
gentinië proeven worden genomen
met „gereguleerde atoomenergie". De
inrichting daarvoor bevindt zich op
het eiland Huemul in het Argentijnse
merengebied. Er was daar op 16 Fe
bruari een succesvolle proef genomen
met „gereguleerde atoomenergie op
een nieuwe basis".
Peron, die zeide, dat „het nieuwe
Argentinië, dat niet de Verenigde Sta
ten, Groot-Brittannië en Sovjet-Rus
land wil navolgen door enorme sommen
te besteden aan de ontwikkeling van de
kernsplitsing, bes.oten heeft het risico
te nemen van het volgen van een an
dere weg, die misschien tot betere re
sultaten zal leiden, doch ook op een
mislukking kan uitlopen."
De installatie op het eiland Huemul
werd door Peron aangeduid als een
„proeffabriek".
De president introduceerde bij de
Journalisten prof. Ronald Richter, een
genaturaliseerd Argentijns onderdaan,
die hij de „werkelijke auctor van de
onderneming" noemde.
Sprekend met behulp van een tolik
zeide prof. Richter: „Het probleem, dat
wij aanvatten, is dat van het ontsteken
van kleine kunstmatige zonnen cp aar
de."
„Wat de V.S. trachten te doen bij de
explosie van de waterstof'oom heeft Ar
gentinië in het laboratorium bereikt,
onder volmaakte controle.''
„Van nu af zijn wy op weg naar
verwekking van atoomenergie zonder
materialen te gebruiken, die tevoren
onmisbaar geacht werden."
In het Duits sprekend zei prof. Rich
ter, van oorsprong Oostenrijker, en 42
jaar oud, vereer: „Men zal verrast zijn
door deze bekendmaking, maar in het
buitenland waren deze dingen reeds be
kend door middel van de spionnage-
diensten. Argentinië weet reeds lang,
hoe de waterstofbom gemaakt kan wor
den, maar president Peron heeft mij
nooit om een gevraagd."
Hij verklaarde, dat het Argentijnse
proces goedkoper is dan de productie
van electriciteit, daar de energie
werd verwekt uit zeer goedkope
grondstoffen.
„Wanneer ik onthullingen hierom
trent zou doen, zou ik het geheim be
kend maken, niet een militair, maar
een industrieel geheim," aldus prof.
Richter.
Prof. Richter verklaarde nog, dat hij
spoedig, naar hij verwachtte, bijzonder
heden zou publiceren over de manier,
waarop hij een snelheid van 3.200 km
per seconde voor gas tot stand had
weten te brengen. Deze snelheid is dui
zend maal groter dan die van explosie
ve en brandbare gassen, dat bij raket
ten worden gebruikt,
De gereguleerde resultaten van de
explosies, die hij verwekte, waren te
vergelijken met die welke in nieuwe
sterren worden waargenomen, verklaar
de hij.
Argentinië bouwt thans een geweldi
ge „zonne-oven" om atoomenergie te
produceren op dezelfde wijze als de
zon dit doet. aldus prof. Rirhter.
Hij verklaarde, dat zij-n systeem prac-
tische toepassing zou hebben in electri-
sche oentrales en smelterijen..
Volgens zijn methode konden meta
len bij het smelt/proces volledig en zeer
goedkoop worden verdampt.
Hy wilde niet zeggen, wanneer naar
zijn mening zijn systeem practisch in.
toepassing zou worden gebracht, omdat
„wij nog de noodzakelijke fabrieken en
de grote reactor missen." Er moeten
eerst op grote schaal experimenten
worden uitgevoerd, verklaarde hij.
Voor andere practische doeleinden dan
in electrische centrales en smelterijen,
zou het gebruik van zijn systeem van
„warmtekemreactie" gecompliceerder
kunnen zyn.
Op een vraag, of Argentinië atoom-
of waterstofbommen zou kunnen pro
duceren, antwoordde prof. Richter:
„Mogelyk, maar president Peron is cr
tegen". Voor het maken van een
waterstofbom zou Argentinië evenveel
kosten moeten maken als elk ander
land.
Op de tweede persconferentie, die
professor Richter te Buenos Aires
heeft gehouden, deelde hjj o.ra. mede
dat op het eiland Huemul slechts een
beperkt aantal technici werkt „daar
verreweg het grootste gedeelte van
het werk wordt verricht door robot
ten, die in Argentinië werden ontwor
pen en vervaardigd".
SCEPTICISME.
Overal, maar vooral in Amerika, heb
ben atoomdeskundigen hun twyfel
uitgesproken over de mogelijkheid,
dat de Argentijnse vinding bruikbaar
zou zyn.
Prof. Richter begon zijn onderzoekin
gen op atoomgebied omstreeks 1936 m
Duitsland en hij vertoeft sinds drie
jaar in Argentinië, dat, volgens pers
berichten mt 1947, na de oorlog 2000
Duitse atoomgeleerden zou hebben op
genomen.
TOESPRAAK EN ZEGEN VAN
DE PAUS.
Paus Pius XII heeft Zondag van een
balkon van de Sint Pieter een toe
spraak gehouden tot een menigte van
naar schatting 200.000 personen. In zijn
rede, die naar vele landen per radio
werd uitgezonden, riep de Paus de mens
heid op om „de verbroken schakels tus
sen de mensen onderling en die tussen
de mens en god te herstellen".
Aan het eind van zijn toespraak van
8 minuten gaf de Paus de geknielde
menigte, de 400 millioen katholieken en
de gehele wereld, de plechtige Pause
lijke zegen „Urbi et orbi".
GRIEKSE ONAFHANKELIJKHEIDS
DAG HERDACHT.
Op Eerste Paasdag Is ook in ons land
door de Griekse kolonie de onafhanke
lijkheidsdag gevierd. Op deze dag was
het 130 jaar geleden, dat door een
handjevol Grieken op het klooster van
Layra in de Pelopponnesus de Griekse
vlag werd gehesen.
Zondagmorgen werd dit feit in het
gezantschapsgebouw te Den Haag door
de leden van de Griekse kolonie her
dacht. 's Middags recipieerde de Griekse
gezant, de heer N. G. Lelfj ln het ge
bouw van de Griekse legatie aan de
Alexanderstraat, waar zeer veel auto
riteiten hun opwachting maakten.
