,Kabinet op zeer brede basis
is niet mogelijk'
naar andere weg wordt voortgezet
Conferentie der „plaatsvervangers'
Ie Parijs begonnen
rr
Prof. Romme:
Guy Mollet slaagde in eerste fase
oplossing Franse kabinetseri sis
Mac Arthur:
Aanwijzingen voor een Chinees
tegenoffensief
V/EER
BERICHT
Nationalisatie van
Indonesische spoor-
en trambedrijven!
Nieuw proces van
Ambonnezen tegen K.P.M.
Jaargang
DINSDAG 6 MAART 1951
00
No. 27245
LEIDSCH m DAGBLAD
UHctsir: J. W Hermy
jïfdredactle: B. W Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f5.15 per kwartaal, f0,40 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055
Telefoon Dir en Adm.: 25041; Red 21507
'-.formateur professor Romme heeft gisteren zijn besprekingen betreffende
zakelijke kanten van de samenstelling van een kabinet op zeer brede basis
,euw ter hand genomen, nadat hem de vorige week was gebleken van
reenstemming tussen de fractievoorzitters en waarnemend-fractievoorzitters
de K.V.P., P. v. d. A., A.R., C.H.U. en V.V.D. over het door hem aange
ven ontwerp-program, bezien in het kader van een kabinet waarvan de
amateur het algemene politieke beeld had geschetst,
gisteren voortgezette besprekingen hebben niet tot een overeenkomstige
■gezindheid mogen leiden. Met de zakelijke zetelverdeling, als door de
rmateur nader uitgewerkt, hebben niet alle genoemde fractievoorzitters I
in alle delen kunnen verenigen. Met name heeft één hunner niet kuryien
emmen met de aan zijn politieke geestverwanten toegedachte departe-
lale zetels.
nadere overweging van dit verloop van zaken heeft de informateur
oerd tot de slotsom van de onmogelijkheid van de samenstelling van een
net op zeer brede basis.
informateur heeft in de loop van de dag ontvangen de leider van de
Tweede Kamer-fractie dr Schouten, alsmede achtereenvolgens mr Van
rseveen, prof. Lieftinck, prof. v. d. Brink, prof. Albregts (algemeen secre-
van de Alg. Kath. Werkgeversvereniging), prof. Rutten en de heer
iliolt
nformateur zet zijn onderzoek naar de overgebleven mogelijkheden voor
tot standkoming van een kabinet voort.
Oaze parlementaire redacteur meldt:
zo veelbelovende vorderingen, die
formateur Romme reeds had gemaakt
de weg naar een parlementair kabi-
sreunend op de grootste vijf Ka-
-fracties. zijn gestuit op onenigheid
rsen die fracties over de verdeling der
.tefeuilles. Die onenigheid bleek zo
doenlijk dat de heer Romme zijn
■?:cnjen tót vorming van een kabinet
de breedste basis thans dus heeft
tgeven.
Met name de A.R. wilden geen ge-
I noemen nemen met de hun toege
dachte twee ministersportefeuüles.
!::kwaardig was de wisseling in stem-
|-a?. die gisteren in politieke kringen
|'.-1 waar te nemen. De Katholieken,
Zondag nog de situatie weinig roos-
trri» achtten, deden ineens erg opti-
rA.isëh. Enkele hunner bladen schre-
J';" zelfs gisteravond dat de eerste helft
|c-:?r week een nieuwe regering zou
|nn en dat uiterlijk begin volgende
de debatten over de regeringsver
klaring 2ouden plaats hebben.
Ds V.V.D. echter, die Zondag nog vol
fAie moed was, zag In de loop van
f;'«ren de zaken steeds donkerder in.
[- dj bleek het bij het rechte eind te
lebben
Otè van socialistische zijde deelde
deze opvatting. De bezwaren van
Ik-kant, die de heer Schouten tot
pxbehoud noopten bij het hechten
*ia zijn goedkeuring aan het concept-
pgramma, konden blijkbaar nietwor-
«r. weggenomen.
-Wij laten ons niet als voetveeg ge-
nisen," had de A.R. leider op een
-?eren-vergadering te Nijverdal ver
aard.
-De A.R. moeten zich los kunnen
van de glorieuze positie, dde zij
-_jroegere regeringscombinaties inna-
Egypte blijft zich bemoeien
met Marokko
veroordeling van frankrijk
in parlement.
E«yp'ische Kamer van Afgevaar-
^den heeft imaniem de Franse „me-
:;en van wreedheid" in Arabisch Ma-
••S- veroordeeld. De Kamer gaf haar
é-'r e s^un aan ,de sultan, de tei-
.;'"s Tf de Istlglal en het dappere volk
^rokko in hun strijd voor vrij-
fiv onafhankeHjkheid".
R; l er w^kte de Egyptische en de
- wl5C neringen op alle pogingen
jet werk te stellen „om een eind te
a,an de Franse slachtingen in
3® en verzocht haar voorzitter de
?ri !vl Van de Parlementen van aile
-• lende landen op de gebeurtenissen
te vestigen,
u ^mise afgevaardigden riepen om
FrinJ5r,eken der betrekkingen met
b'fir' wer<* eritiek geleverd op
k' d^t de Verenigde Staten en
and niet tussenbeide kwamen.
V00R BEZUINIGINGS
MAATREGELEN IN DE VER. STATEN.
•i?5Amerikaanse commissie voor de
e t>elastingpolitiek heeft aanbe-
onmiddellijk alle niet-milltaire
^ftwozramma's voor het begro-
wi .52 od te schorten. Deze aan-
ha u 15 de eerste stap in het-kader
vn P^an om de ontworpen begro-
uT P bedrage van 71,6 milliard dol-
7®r milliard dollar te verminde-
j toudt een waarschuwing In voor
w-daI aanse volk- dat het zich er
t e', voorbereiden de riem strakker
41 nalen.
men," antwoordde daarop de heer Post
humus (Arbeid) in zijn gisteren gehou
den radio-overzicht.
Deze beide uitlatingen geven vrij
exact de tegenstelling weer, die de in
formateur niet vermocht te overbrug
gen.
En nu gaat hij aan de moeizame ar
beid van het onderzoeken der volgende
mogelijkheid. Zal een kabinet op vier
zuilen, gelijk in 1948, mogelijk zijn?
Nog altijd zijn er politici, die, gelijk
wü Zaterdag schreven, trots de instem
ming met het concept-program van me
ning zijn dat A.R, V.VD. en een deel
der C.H één lijn moeten trekken: dus
öf allen meedoen, óf gezamenlijk afzij
dig blijven. Deze mening heerst vooral
onder de leden van de C.H., die niet
achter Tilanus plegen te staan. Zij hul
digen de idee der „derde macht". Van
de andere kant Is het onzeker, of de
heer Oud zich ook ln de huidige om
standigheden op die nog niet be
staande derde macht wil baseren.
Wij konden in V.V.D.-kringen geen
antwoord krijgen cp de vraag, of hun
fractie aan een vier-zuilenkatoinet wil
meedoen.
Suikerfabrieken mogen niet
meer afleveren
UITGEZONDERD IN BIJZONDER
DRINGENDE GEVALLEN.
(Speciale berichtgeving)
Naar wij vernemen heeft het Bedrijf
schap voor suiker met ingang van
gisteren een afleveringsverbod opge
legd aan de vyf grote suiker fabrikan
ten in ons land. Tot nu toe werd 100
procent normaal geleverd. Deze maat
regel is thans genomen om te voor
komen dat elders dan bij de fabri
kanten voorraad wordt gevormd.
Slechts met speciale toestemming van
het Bedrijfschap mogen deze suiker-
fabrikanten in bijzonder dringende ge
vallen aan enkele industrieën, die
zonder suiker niet verder zouden kun
nen werken (zoals chocolaterie- en
suikerwerkfabrieken, die voor de ex
port zijn ingeschakeld) nog suiker
afleveren.
Grossiers e.d. mogen echter wel
suiker afleveren.
Maar hij is er nog niet.
(Van onze Parijse correspondent per
telefoon)
Guy Mollet, de socialistische partij
secretaris. en staatsminister in het
demisslonnaire kabinet, die als num- 1
mer drie op het lijstje stond van pre
sident Auriol, heet sedert Zaterdag
althans in de eerste fase van zijn taak
geslaagd te zijn.
De president van de republiek heeft
Mollet gisteren dan ook van informa
teur tot officieel formateur verheven,
in welke functie hij volgens constituti
onele gewoonten hedenmiddag bevestigd
hoopt te kunnen worden. Vervolgens
moet hij trachten een regeringsploeg
samen te stellen en daarna dient, in
dien Mollet ook daarin is geslaagd, de
Kamer zijn kabinet aan een nader on
derzoek te onderwerpen. Haalt hij dan
een absolute meerderheid van 311 stem-
Langzaam gaat opmars
echter nog voort
Generaal Mac Arthur heeft medege
deeld dat er aanwijzingen bestaan, dat
de communisten voorbereidingen tref
fen voor een tegenoffensief in de cen
trale sector van het Koreaanse front.
Hii verklaarde, dat zich thans in het
gebied van de strijd negen tot twaalf
verse of opnieuw gegroepeerde Chinese
divisies bevinden.
Geallieerde vliegers maken melding
van erote aantallen tanks der commu
nisten. die in de richting van Hoeng-
son. het gehavende sleutelpunt der
communistische stellingen in de cen
trale frontsector, trekken. Ook kleine
eenheden communistische cavalerie zijn
nabli het front waargenomen.
Luitenant-generaaJ Ridgway. bevel
hebber van het achtste Amerikaanse
leger, verklaarde. dat de verbonden
strijdkrachten thans in staat ziin elke.
communistische stoot in midden-Korea
tegen te houden. Hij voegde hier ech
ter aan toe: „De toestand zou daad
werkelijk worden gewijzigd, indien de
Chinese communisten in de centrale
frontsector met al hun zich in het to
neel van de strijd bevindende strijd
krachten zouden aanvallen en boven
dien nieuwe legers in de strijd zouden
werpen".
Het achtste Amerikaanse leger zet
zijn opmars in de richting van de acht
endertigste breedtegraad langzaam
voort. In sommige sectoren werden
vorderingen van ongeveer een kilome
ter gemaakt. De zevende divisie heeft
Tsjaoiong veroverd. Tsjapjong ligt op
de rechter flank van het door het of
fensief der verbondenen in de centrale
fronts?ctor bestreken gebied acht en
dertig kilometer ten Zuiden van de acht
en dertigste breedtegraad.
Een groep Noordelijke soldaten heeft
bii een dorp ten Noordoosten van Se
oel gebruik gemaakt van een list om
aan de aanvallen uit de lucht te ont
komen. Noordelijken werden hier door
een Amerikaans vliegtuig met napalm
bommen bestookt. De soldaten verlieten
echter plotseling hun schuilhoeken en
dfeden alsof zii zich overgaven. De pi
loot. menende, dat er troepen der V. N.
in de buurt waren, aan wie de Noor
delijken zich overgaven, hield onmid
dellijk op met vuren doch zag later,
dat de Noordelijken in een bos vlucht
ten waar hii geen vat meer op hen had.
men, dan is het leed voorlopig weer ge
leden. Dit is de omslachtige procedure,
die door de Franse grondwet is voor
geschreven en die al verscheidene pre-
miers-in-hope onaangename verras
singen heeft bereid. Ook voor Mollet is
het nog geenszins zeker dat hij over
alle obstakels zegevieren zal H\j wordt
buiten de kring zijner directe partijge
noten zelfs nauwelijks in zijn inspan
ningen aangemoedigd.
Zijn voorlopig succes heeft Mollet ge
boekt door dc steen des aanstoots,
de kieswetkwestie met omzichtig
heid achter andere, vooral economi
sche, problemen, te verbergen.
De socialistische bewindsman was,
niet ten onrechte, van mening, dat de
vraagstukken van lonen en prijzen voor
het publiek momenteel wel zo dringend
zijn a.s ae technische kieswetprocedure
en dat daarom de komende regering als
eerste taak heelt een verantwoord pro
gram voor bestrijding der levenskosten
samen te stellen. Op zijn tekst moet hij
de stemmen der katholieken hebben
verworven. Afgewacht dient echter te
worden, wat de eventuele adhaesie der
radioalen in de partij waard zal zijn.
Verder wenst Mollet de verkiezingen in
plaats van in de herfst, reeds in Mei
of Juni te organiseren.
Mocht hij de verschillende tegenstan
den overwinnen kunnen, dan is, zo
als men ziet, het kieswetprobleem nog
geenszins uit de wereld geholpen.
De nieuwe premier wenste de kwes
tie echter uitsluitend tot het ressort
van de volksveregenwoordiging te ver
klaren. Het lijdt natuurlijk nauwelijks
.twijfel of dezelfde tegenstellingen zul
len zich na korter of langer tijd op par
lementair plan weer doen gelden. Maar
intussen kan de Franse regering zijn
stem met meer autoriteit ln het inter
na tiona.e overleg, o.a. binnen de mu
ren van het Palals Rose, doen weerklin
ken en zal president Auriol over enige
dagen met een meer gerust hart in het
vliegtuig .kunnen stappen voor zjjn be
zoek aan president Truman.
DE SCHEURING BIJ DE ITALIAANSE
COMMUNISTEN.
Sinds het uittreden van Cucchi en
Magnani uit de Italiaanse communisti
sche partij zijn reeds tienduizend ar
beiders uit de communistische party en
nauw daaraan verbonden andere par
tijen getreden, zo heelt Ignazio Silone,
vooraanstaand lid van de linkervleugel
der sociaal-democraten, verklaard. Cuc
chi en Magnani hadden met him uit
trede.;. een crisis in de communistische
partij en haar verbondenen bewerkstel
ligd. Het betrof echter nog pas het be
gin, aldus Silone.
Half tot zwaar bewolkt
jkBilt verwacht tot morgenavond:
É3:r ot zwaar bewolkt met hier en
h, re2«n. Overwegend matige
VaanZu1d-West en Zuid-Oost.
Wh t b^na overal temperaturen
«ge-eivriesPunt, morgen overdag
cm,' ^ezelfde temperatuur als van-
'Opgemaakt te 10 uur).
Maan
7 Maart,
°P: 715 uur; onder: 18.29 uur.
1 OP' 7.14 uur; onder: 18.11 uur
hqa>* (n- m->
Sur ater te Katwijk te 3.12 en 15.27
Dit
QQDimer bestaat uit zes pagina's.
Beicle partijen dienen
drie-punten voorstel in
Gistermiddag is de conferentie van
de plaatsvervangers te Parijs begon
nen.
Gromyko (Sovjet-Unie) arriveerde het
eerst ^er conferentie.
De voorzitter van de eerste dag was
Parodi, secretaris-generaal van het
Franse ministerie van buitenlandse za
ken.
Er waren geen vlaggen gehesen.
De zitting duurde iets meer dan drie
uur. De volgende vergadering zal van
middag 15 uur beginnen.
De Sovjet-delegatie verliet de verga
derzaal met haast. Een functionaris van
de Sovjet-ambassade zeide, dat er niets
georganiseerd was voor de pers en dat
er geen persconferentie gehouden zou
worden.
Een lid van de Franse delegatie zeide:
„Wij hebben een gunstige indruk ont
vangen. Er heerste een hoffelijke atmos
feer".
Slechts de Britse onderminister van
buitenlandse zaken. Davles. en zijn Sov-
jetrussische collega Gromyko hadden
gesproken. „Hun verklaringen waren zeer
duidelijk en volledig".
De Sovjet-Unie diende een agenda
in, bestaande uit drie punten
De Sovjet-Unie verzocht de uitvoering
van de overeenkomst van Potsdam aan
gaande de demllitarisatie van Duitsland
en het verhinderen van Duitse remili-
tarisatie.
Voorts verzocht Gromyko de verbete
ring van de toestand in Europa en een
vermindering van de gewapende mach
ten van Engeland, Frankrijk, Amerika
en de Sovjet-Unie.
In het derde punt wordt een vredes
verdrag voor Duitsland voorgesteld met
een terugtrekking der bezettingsstrijd
krachten.
Davies diende de Westelijke voorstel
len ln, eveneens bestaande uit drie pun
ten. Het eerste punt zou handelen over
alle oorzaken van spanning. De andere
twee zouden betrekkingen hebben op
1) het sluiten van een vredesverdrag
met Oostenrijk en 2) het sluiten van
vrede met een herenigd Duitsland.
De Sovjet-delegatie legde in het bij
zonder de nadruk op de wens om voor
hang ln de volgorde der punten te ver
lenen aan de kwestie van de ontwape-
n'ng van Duitsland. Gromyko's verkla
ring was niet polemisch en er heerste
een rustige stemming. Heden zal Davles
de voorzittersstoel bezetten; na hem
volgt Gromyko en dan Jessup.
Naar men verwacht zullen na heden
twee maal daags vergaderingen worden
gehouden.
De plaatsvervangers der Westelijke
vvnisters van buitenlandse zaken zullen
vanochtend bijeen komen, teneinde, voor
de voortzetting der besprekingen met
hun Russische collega een gemeenschap
pelijke vedrafr;lijn uit te stippelen.
Onze Parijse correspondent telefoneert
ons nog:
Hoe is de eerste indruk?
Die eerste indruk had daarover zijn
zelfs de pessimisten het wel eens aan
merkelijk slechter kunnen zijn. De vier
hoofdpersonen, allen tamelijk jonge di
plomaten. zijn nog niet in de routine
vergrijsd en kennen elkaar uit diverse
internationale conferenties.
Gromyko mag in Amerika, vanwege
zijn obstructie politiek in de UNO dan
de bijnaam „mx. Njet" (meneer neen)
hebben verworven, hier in Parijs verte
genwoordigt hii zijn land, dat om
welke redenen dan ook de drie an
dere naties tot overleg heeft uitgeno
digd. Ook uit de veelzijdigheid en tal
rijkheid van de Russische delegatie con
cludeert men hier dat Gromyko de op
dracht heeft gekregen tot een brede ter
reinverkenning als eventuele voorberei
ding van een algemeen overleg. Daaruit
volgt dus weer, dat Rusland zijn oor
spronkelijke eis de oónferentie der gróte-
vier tot het probleem der Duitse herbe
wapening te beperken, definitief liet
varen.
Het is geen geheim, dat de hoofdrol
als Gromyko's tegenspeler niet door Pa
rodi of Davies, doch door Jessup wordt
vertolkt.
Jessup nu staat aangeschreven als de
man, door wiens onvermoeide Inspan
ning ende Berlijnse blokkade kon wor
den opgeheven.
Hij is zeker een van Amerika's beste
diplomaten, wiens natuur en tempera
ment tot constructieve arbeid neigt Men
herinnert er hier aan dat Jessup van
wege ziin verzoenende houding tegen
over Moskou ln Amerika zelfs pijnlijke
ervaringen met de bolsjewisten lagers
heeft ongedaan Doch die ervaringen
.boezemen op dit moment In Parijs eer-
I der vertrouwen in.
Gestadig gaat men voort met het
opbouwen van de tijdens de strijd
om Arnhem verwoeste stadsgedeel
ten en met de restauratie van de
geschonden historische bouwwer-
ken. Op de overzichtsfoto zien we
links de St. Eusebiuskerk, welke in
restauratie is. in het midden het
Huis van Bewaring, en rechts de
St. Walburgiskerkwelker torens
thans zijn gereedgekomen.
EISENHOWER STELT ZIJN KEUZE
NOG UIT.
Generaal Dwight Eisenhower heeft de
keuze van de personen die het bevel
zullen voeren over zijn Europese strijd
krachten van het Atlantisch pact we-
derom een week uitgesteld. Naar ver
luidt wil Eisenhower een keuze doen. die
zowel aanvaardbaar is voor de Engelse
conservatieven, die bij monde van
Churchill bezwaar maakten tegen een
Amerikaanse admiraal als voor de La-
bourregering
OEFENINGEN VOOR BRITSE
RESERVISTEN.
Het Britse Lagerhuis heeft zonder
stemming het plan van de regering
goedgekeurd om 250.000 reservisten voor
oefening met de strijdkrachten op te
roepen De oefeningen zullen aanstaan
de zomer gehouden worden en 15 dagen
duren. In het betrokken wetsontwerp is
een clausule, die het aanzetten tot wei
gering om deel te nemen strafbaar
maakt D? maximum «traf is twee jaar
gevangenisstraf of 500 pond boete (on
geveer 5.000 gulden).
De leden van de verbindingstroepen
der Verenigde Strijdkrachten op
Koreadie zorgen voor het aan
leggen en in stand houden der
telefoonlijnen, werken onder vaak
uiterst moeilijke omstandigheden
op de meest uiteenlopende plaatsen
Hier zien we een der mannen bezig
met het herstellen van een telefoon
verbinding op zeer grote hoogte*
In principe reeds
overeenstemming
Het Indonesische Ministerie van Ver
keer heeft plannen voor het nationali
seren van circa 12 spoor- en stoom-
trambedryven. In verband hiermede
is thans een diepgaand onderzoek
gaande door deskundigen op dit ge
bied.
Verwacht wordt, dat óf het kapitaal
aan de betrokken maatschappijen zal
worden terugbetaald, óf dat slechts
de exploitatie door de regering t«r
hand zal worden genomen. Ook wordt
het mogelijk geacht, dat de bedryven
aan de maatschappijen zullen worden
verhuurd dan wel gezamenlijk zullen
worden geëxploiteerd.
Naar aanleiding hiervan deelde de
secretaris- generaal van het Ministerie
van Verkeer mede, dat de kwestie van
de nationalisatie der spoorwegbedrijven
in wezen reeds lang ter hand was ge
nomen, terwijl tussen de betrokkenen
principieel reeds overeenstemming is
bereikt. De enige moeilijkheden vormen
thans nog de financiële aangelegenhe
den. Verklaard werd, dat thans alleen
nog de Deli Spoorweg Mij. zich probeert
te handhaven, doch ook hier streeft men
naar een overeenstemming met de di
rectie der maatschappij.
Ter behandeling van de spoorweg-
aangelegenheden is door Ministerie van
Verkeer een commissie in het leven ge
roepen ondier voorzitterschap van ir.
Effende Saleh.
Vordering tot vaststelling
van onrechtmatigheid
Ter zitting van heden is voor de
rechtbank te Amsterdam een nieuwe
procedure op verkorte termyn aan
hangig gemaakt tegen de K.P.M. Als
eisers treden op Lokolio en Aponno,
als bewoners van Ambon, die tydelyk
in Nederland verblyven. tevens ln hun
hoedanigheid van leidende Ambonne
zen, waarnemende de belangen van
alle andere bewoners van Ambon. De
vordering strekt tot vaststelling van
de onrechtmatigheid van de aanvoer
van oorlogstuig en troepen door de
K.P.M. gedurende de strijd op 7\mbon
voor het tydvak van einde September
tot einde November 1950.
Anders dan in de vorige procedure
tegen de K.P.M. wordt in deze nieuwe
procedure de onrechtmatigheid van de
gedragingen der KPJI. niet meer af
hankelijk gesteld van de onrechtmatig
heid der gedragingen van de Republik
Indonesia, daar het Gerechtshof te
Amsterdam, zoals bekend, heeft beslist,
dat de Nederlandse rechter niet be
voegd is om de gedragingen van een
vreemde staat te beoordelen.
In deze nieuwe procedure wordt even
eens uitgegaan van de beslissing van
het Amsterdamse Gerechtshof, dat door
de uitroeping van de R.MB. het zelf
beschikkingsrecht van het Zuldmolukse
volk op rechtmatlgê wijze is verwezen
lijkt.
IN KOREA OVERLEDEN.
De Regering maakt bekend, dat
tot haar leedwezen als gevolg van
tydens actie ln Korea opgelopen
verwondingen op 17 Februari is
overleden de sergeant VV. F. M.
van der Sman uit Den Haag.
De sergeant Wilhelmus Franciscus
Marie van der Sman werd gebo
ren 11 Juli 1922. Hij diende als
oorlogsvrijwilliger in Indonesië bij
het Tweede Regiment Infanterie.
Sergeant Van der Sman was on
gehuwd.