Leidsch Dagblad | 1950 | 1 december 1950 | pagina 9

Een Zoeklicht

[uwe begon fegen Foltys veelbelovend, maar
hef werd weer remise

In Finsterwolde heers! onmenselijke
communistische terreur

r

öBBÜ

Oorschoten wint opnieuw.

Teegelaar start met verliespartijen
tegen Metz en Kruythof

Generale Synode bespreekt de
tuchtmiddelen der Kerk

Kerkelijk Leven

OP DE BOEKENMARKT

GULDEN-REGEN.'

koop

89ste Jaargang

LEIDSCH DAGBLAD Vrijdag 1 December 1950

Derde Blad No. 27167

ICereldschaaktournooi te Amsterdam

de positie van Najdorf reeds als
gin of meer onaantastbaar wordt be
bouwd, hoewel de Argentijn nog
Verschillende niet gemakkelijke par
ijn wachten, zijn wij vooral be-
jifuwd, wie de volgende plaatsen zul-
l?n bezetten en vooral ook of Euwe
rich nog wat omboog zal werken. On-
u landgenoot bouwde tegen Foltys in
i soort Cambridge spring-variant
Kn veil belovende stelling op. Foltys
Ttrdedigde zich echter goed. Hij zag
tins de ruil der koninginnen af te
Uiringen, nadat reeds enkele stukken
imren geruild en plotseling was de
stelling dood. Remise na 19 zetten.

Ia de partij KottnruerRossolimo
m Slavische opening, was het enige
pvdeel, dat wit had bereikt: een al-
•^staande d-pion van zwart, hetgeen
V de bereikte stelling niet van beteke-
:"j was- Na 16 zetten werd de vrede
heiend.

In zijn partij tegen Pirc, een Nimzo—
bsische met 4. Dc2, behandelde Golom-
de opening vreemdsoortig. De pion-
aan de damesvleugel werden op-
'yjimd, wit kwam niet tot de rochade
;tond reeds bij de 20ste zet hopeloos,
zetten later streek Golombek de

leer interessant was de partij Gligo-
r>—Stahlberg. een Siciliaanse opening
"ij Najdorf. De Zuidslavische kam-
•vu maakte het de grootmeester erg
■V'jg en deze was voor de eerste maal
'a grootste deel van de partij aan zijn
r'-d gekluisterd. Ten slotte veroverde
iicoiic de kwaliteit voor een pion, en
jij de hervatting zal moeten blijken of
ahlberg zich nog redden kan.

Belangwekkend was ook de partij
Röhevsky—O'KelIv, een konings-
liidiscbe door de Be}? volgens eigen
inricht behandeld. Wij geloven niet,
da( hij deze behandeling meer zal toe-
pssen, want hü kreeg zeer moeilijk
Spel en verloor een pion. Na 36 zetten
harde strijd gaf O'Kelly zich gewon-

Eea andere eveneons zeer levendige
irtij was die tussen Najdorf en Pilnik
•i een konings-Indische. Pilnik ver-
i^e zijn aalgladde tegenstander in het
tcdensnel met het schijnoffer van een
aard, dat er veel belovend uitzag. Maar
ijjforf pareerde op vernuftige wijze en
aide nog een pion voordeel uit het
spie, terwijl Pilnik verschillende zwak-
punten in zijn stelling hield. Bij de
Jste zet wa§ hy genoopt de vlag te
pften.

lii dc partij DonnerTartakower.
tn-rln aanvankelijk het evenwicht werd
Kikt, kreeg ce Nederlander in het in
tbemtempo gespeeld slot een mach
te vrije pion, die de partij te zijnen
aste besliste.

Van den Berg bouwde tegen Kramer
in een orthodox koninginnegambiet
«n machtige stelling op en reeds
scheen hij een stuk te gaan winnen,
naar Kramer vond nog een fraaie
serdedigingszet en de partij werd af-
febroben in voor v. d. Berg iets gun
stiger positie.

Competitie Leidse Schaakbond

L.S.G. m VERLIEST VAN
PHILIDOR III.

ik de eerste klassecompetitde L.S.B.
sd de derby plaats tussen L.S.G. UI
Philidor III. De bezoekers wónnen.
4 als volgt: G. Tiemersma
ILS.G, M)—R. A, Meyer (Philidor III)
V-ü, J. D. M. LekikerkerkerJ. Uit
kaard 0—1, J. B. Wilterdmk—dr
C. Bakhuizen van de Brink V-±
G. Mittelbreine—C. de Vroedt 10,
J, P. NivaardJ. Turk Jr. IéVs.,
7. d. Oord Sr.—M. Ch. Sterk 01,
Tan Drimmelen—W. Duy verman Vi
P, S. AnesT. Veldhuizen 10, P.
C, D. Verstraaten—B. C. de. Mik 0-1,
7. <L Bosch—C. W. J. Conyn 01,
feal 4—6.

fiTE BESLISSINGEN IN 2E KL. A.

leiderdorp en Zoeterwoude hebben in
'2e klasse elk een weds try d gewon-
Leiderdorp was op bezoek by
PW. en Zoeterwoude ontving het 2e
kal van Bodegraven. De uitslagen
Tan;

SP.W.—Leiderdorp: E. GillebaartJ.
^eboer 10, W. BloosP. van der
O—l, j. van Oosten—J. de Jong
1J. van Zanten—C. Söhoppen 01,
Noorduin—M. Splinter 01, lm.
'Wnen—J. Nagtegaal J. M. v.
'Jhat-H. S. Ginjaar Vé, B. P. M.
«amens-j. B. de Geus O—l, A. Jan-
^-A. van Klaveren 0—1, J. M. van
Meulen—c. Boon 1—0, totaal 4—6.
^tterwoudeBodegraven II: Rector
C. de GrootH. J. van Os 10, Rec-
"J- J. SuykerK. Kuper Jé—Jé, Pa-
Kauiing—B. Batelaan Jé—Jè, C.
^•dekooper—J. W. Hommels 1—0, E.
- der Valk—H. A. van Dam 1—0, G.
7. d. Bergh,—D. Boef Jé—Jé, H. J.
Sieverding—F. de Jager Jé—Jé, P.
«hof-C. v. d. Boon 1—0, H. Paar-
D. Ydo Jé—Jé, W. Fontein—
Jongeneel 0—1, totaal 6Jé—3Jé.

de 2e klasse B gaat Voorschoten
0P het pad der overwinning: het
1 Sassenhekn aan zijn zegekar met
.-2J2. Het overzicht luidt: D. Buys
«senheim)—Dr P. Vermet (Voor
in) 0—lt c. van der Lip—G. P.

1—0, F. van DykB. Maat Jé
KleiwerdaJ. van Os 01, P.

J. Braggaar 01, Joh. de
ri-A, Oudshoorn 0-1. J. J. den Bak
U ÏÏ014 0. Staring—A. Verrips
W. Handgraaff—P. G. Sluiter J/—
P. van NieuwkoopW. B,
-ia H—Jé, totaal 2Jé7Jé.

De party ZzabadosTrifunovic werd
na een verwoed gevecht afgebroken in
een voor de Zuidslaaf gunstiger stelling,

In de partij Gudmundsson—Van
Scheltinga- een koninginnegambiet,
deed de Amsterdammer wanhopige po
gingen om voordeel te behalen, echter
zonder succes. De IJslander kreeg in
tegendeel een iets gunstiger eindspel. Hy
heeft nu gelegenheid om over de stel
ling te broeden.

De stand 11a de 15e ronde luidt:

1. Najdorf 12Jé pnt; 2. Reshevsky 11
pnl; 3. Stahlberg 9Jé pnt en 2 afgebro
ken: 4. Gligoric 9'j pnt en 1 afgebr.; 5.
Euwe 91:j pnt: 6/7. Pirc en Rossolimo 9
pnt; 8. Pilnik 8 pnt; 9. Trifunovic 7Jé
pnt en 1 afgebr.; 10. O'Kelly 7Jé pnt;
11. Donner 7 pnt; 12. Tartakower 6'é
pnt; 13. Foltys 6 pnt; 14/16. Van Schel
tinga, Gudmundsson en Van den Berg
5 pnt en 1 afgebr. party; 17. Kottnauer
5 pnt; 18. Golombek 41é pnt; 19. Szaba-
dos 4 pnt en 2 afgebr.: 20. Kramer 4
pnt en 1 afgebr.

VOETBAL.

Zaterdagcompetitie K.N.V.B.

PROGRAMMA VOOR MORGEN.

In verband met de slechte toestand
van vele terreinen, waardoor er morgen
wel een groot aantal wedstrijden zal
sneuvelen, laten wy ditmaal ons over
zicht achterwege.

Het programma luidt:

3e klasse: CSVDExcelsior; JAC—
Rynsb. Boys; Die Haghe—Noordwijk;
Quick Boys—Monster.

4e klasse: RCLKatwijk; Leiden—
Semper Altius: Ter Leede—Ornas; SV
OWWoerden; Lisser BoysVWS.

Res. 3e klasse: Rynsb. Boys 2ARC
2; Ornas 2—JAC 2; Noordwyk 2Quick
Boys 2.

Afd. Leiden K.N.V.B.

PROGRAMMA VOOR ZATERDAG.

1 A: Hazersw. B. lDa Sleutels 1:
Valken B. 1Koudekerk 1.

IB: Lisser B. 2—RCL 2; Noordwilk 3
Rilnsb. B. 3.

2A- TAW 1— GWS 1; MSV 1—NSA 1
Alphla 1Leiden" 3.

2 B'Quick B. 5—VWS 2.

3 A: De Sleutels 2—Katwijk 3: VWS 3
—RCL 4.

3B: T. en D. 2Leiden 4: Woubrug--
ge 3—RCL 5; ARC 5SVOW 3.

4 A: NSA 2—VWS 4.

Hoofdklasse kampioenschap 47 2

In de voortgezette zittingen van de
Generale Synode der N.H. Kerk kwam
allereerst aan de orde ordinantie 10
over de bediening van het Heilig Avond-
ma.al, welke ongewijzigd werd aanvaard

Ord. 12 over de zaken van huwelilk en
Gezinsleven bracht discussie over het
verschil tussen huwelijksinzegening en
huwelijksbevestiging. Het eerste woord
heeft een religieus. het tweede mieer een
Juridisch karakter. Belde aspecten wil
de synode handhaven. Bli deze ordinan
tie werd de Raad voor Kerk en Gezin
ondergebracht.

Ord. 14 over het presbyteria-a t cseft
thans de mogelllkbèld, dat bil plotselinge
ontstentenis van de predikant een
ouderling hem kan vervangen in de
kerkdienst. Een orde van dienst voor
zulk een noodgeval werd gewenst geacht.
Over de vraag, welke plaats de kerk
voogd in de kerkeraad heeft ontspon zich
een brede discussie. Vastgesteld werd dat
de kerkvoogd, die Immers ouderling met
bijzondere opdracht wordt, mede verant
woordelijkheid draagt voor het gehele

de

KORFBAL.

programma leidse
korfbalbond.

J^terdagmiddag2e klasse: Fluks 4
13 uur.

i^Pkanten: Vicus Orlëntis A—Fluks
j -io uur); vicus Orlëntis BFluks
;Uur); KNSDe Demping (3 uur)
jQdag: ie klasse: De Algemene 3—
JuanaWen (12 uur); Fluks 3—Vicus
4 (12 uur).

Vicus Oriëntis 5De Dem-
jfJrJuiir); De Danaïden 2Zuider-
j-l'W3 (12 uur); Crescendo 2-KNS
"<7i 1ür*' Crescendo 1Noorderkwar-
•"1 (2 uur).

christelijke korfbalbond.

Bei

Metz evenaart record

Dat Kruythof in het gisteren te
Leeuwarden begonnen toumooi om
het hoofdklasse kampioenschap van
Nederland 47/2 een hartig woordje zal
meespreken, bewees hij door overwin
ningen op Sweering en onze stadge
noot Teegelaar. Hy maakt over het
algemeen geen hoge series maar zijn
knap positiespel viel op. Behalve van
Kruythof verloor Teegelaar ook van
Mclz.

De Leidcnaar startte veelbelovend met
een serie van 35, maar kwam verder
weinig aan bod. Metz die in zyn twee
de beurt een serie van 59 maakte,
kwam na 3 slechte beurten uitstekend
op stoot en wist in zyn zesde beurt
dc partij uit te maken. Zijn serie van
336 gaf prachtig spel te zien. Toen hij
de 290 had bereikt, werd hij voor een
hopeloos lijkende situatie geplaatst,
maar hij wist zich meesterlijk uit de
perikelen te redden.

Met deze serie van 336 evenaarde hij
het Nederlandse record van Van de
Fol. Doordat de party echter uit was,
kop hij het record niet verbeteren.
Ook Kees de Ruyter was uitstekend
op dreef. In de vijfde beurt van zyn
party tegen Eichelsheim bouwde hij "n
fraaie serie op en in moeilijke situaties
maakte hij een paar prachtige stoten.
Hier bleek ook duidelijk het verschil in
speelwijze van Metz en De Ruyter. Ter
wijl Metz voor zijn serie geruime tyd
nodig had, hield De Ruyter steeds een
hoog tempo vol. Op 278 miste hij ech
ter een vrij gemakkelijke stoot, zodat
aan zijn serie een abrupt einde kwam.
In de volgende beurt noteerde hij elf
en in de zevende beurt maakte hij met
een serie van 73 de party uit. Eichels
heim kwam er eenvoudig niet aan te
pas Hij haalde slechts 39 caramboles
in totaal.

Hoewel veel minder fraai dan de
party De RuyterEichelsheim 'bracht
he't treffen Kruythof—Sweering veel
meer spanning. Kruythof maakte een
goede indruk; series van 37, 86 en 52
velg den elkaar vrij snel op. Sweering
had aanvankelijk ook zijn goede mo
menten, maar was vrij onzeker. Na
acht beurten had Kruythof 194 en
Sweering 153 punten. Laatstgenoemde
begon even later aan een fraaie serie,
maar toen hy 111 punten had miste hij
een gemakkeiyke hal.'Nadien bracht hy
er totaal niets meer van - terecht. Hij
poedelde meermalen en Kruythof ste

vende inmiddels langzaam maar zeker
naar de 400 en besliste deze party, die
meer dan 2Jé uur had geduurd, in zijn
voordeel.

De Leeuw startte in zyn partij tegen
Oosterhout vrij slecht. Hy faalde enkele
malen jammerlijk en herstelde zich pas
in de tiende beurt, toen hij met een
fraaie serie van 112 ten veilige voor
sprong op Oosterhout kreeg, die er in
zijn eerste party al heel weinig van
terecht bracht. De Rotterdammer wist
bet in zyn 20 beurten slechts tot 120
punten te brengen. De Leeuw had na
rijn hoogste serie nog 10, niet al te beste
beurten nodig om de 400 vol te maken-

De beide eerste avondpartijen brach
ten twee winnaars tegenover twee ver
liezers.

De Ruyter, die 's middags met
Eichelsheim zo weinig moeilijkheden
had, had ook aan Oostehout een zacht
eitje. De Ruyter noteerde series van 88,
129 en 131.

Metz, die als zwaars.te tegenstander
voor De Ruyter in ait tnurnooi geldt,
steeg in zijn avondpartij tegen Eichels
heim niet tot zo grote hoogten als
's middags. In zijn zevende beurt maak
te hy eên mooie serie van 140, maar
had daarna nog zes beurten nodig om
de 400 vol te maken.

Eichelsheim was aanmerkelijk beter
dan in zijn party tegen De Ruyter, maar
bij strandde steeds door slordig .afwer
ken.

Aanvankelijk ging de strijd tussen
Kruythof en Teegelaar vrij gelijk op.
maar na de 7e beurt liep Kruythof uit.
Hij strandde in zyn 14e beurt op 397,
maar in de 15e was de strijd' beslecht.
Teegelaar kon, zijn spel beter ontplooien
dan in zijn party tegen Metz en hij
wist- zijn gemiddelde behoorlyk op te
voeren.

De beide oude rivalen De Leeuw en
Sweering speelden de laatste partij van
deze eerste dag. Sweering leek aanvan-
kelyk nog niet hersteld van de -slechte
tweede helft in zyn middagparty, maar
in de 13e beurt bouwde hij een fraaie
serie op, die op 114 wat onverwacht af
brak. De Leeuw had niet bepaald sterk
positiespel, maar de party leverde hem
toch nog series van 103 en 75 op. Na
een steeds gelijk opgaande stryd liep
De Leeuw ten slotte uit en wist deze
langdurige party in zyn voordeel te be
slissen.

De uitslagen van de eerste dag luiden

MetzTeegelaar 40060 (6 brt)De i
LeeuwOosterhout 400120 (20 brt);

4B: Oesstgeest 2Lelden 5.
4 C: Koudekerk 4—Quick B. 8; Oegst-
geest 3Hazersw. B, 3; Ter Leede
TAW 3.

JUNIOREN:

A: Katwijk (A)Rilnsb, B. (A): Ter
Leede <A)Lelden (A); Quick B. (A)
Lisser B. (A).

B- ARC (A)—SVOW (A); RCL (A)
MHV <B); Alphla (A)— Hazersw. B. (A),
Cr Rouwkoop (B)RCL (B); Rilnsb.
B. (B)Kagia (A): ASC (A)Noord
wilk (B).

Alle wedstrilden vangen om 2.45 uur
aan.

TWEE MAANDEN HECHTENIS VOOR
VOETBALLER.

De Bredase rechtbank veroordeelde
gisteren de 20 jarige midvoor J. Hen-
sen van de Tilburgse club „Zigo" tot
Uvee maanden hechtenis. Tegen hem
was 6 maanden geëist, omdat hij de
keeper van de tegenparty. tijdens een
wedstrijd op de tweede Kerstdag van
het vorige jaar, dusdanig tegen het
hoofd had geraakt, dat deze aan de
gevolgen overleed.

KAREL LOTSY UIT ZIEKENHUIS
ONTSLAGEN.

De heer Karei Lotsv heeft gisteren
het Diaconessenhuis te Haarlem, alwaar
hy geopereerd is, mogen verlaten. Het
zal evenwel nog geruime tijd duren,
vooraleer de heer Lotsy zyn werkzaam
heden zal kunnen hernatten en daarom
zal hy eerst nog elders een rustkuur
ondergaan, welke hem weer geheel en
al op krachten moet brengen.

ZWEMMEN
WEDSTRIJDEN RIJNLANDS LYCEUM

Het Rynlands Lyceum hield gisteren
in de Overdekte zyn j&arlykse zwem-
wedstryden. welke werden bygewoond
door de 'Rector en vele leraren en
leraressen.

De uitslagen waren:

50 meter schoolslag (beneden 16 Jaar)
jongens: 1. J. Tirion 46.-, 2. H. Moens,
3. P. den Ouden.

Meisjes: 1. T. Alberda 23.3 (25 meter),

2. P. Labers, 3. H. Visser.

Idem boven 16 jaar jongens: 1. H.
Blonk 41.2, 2 W. Schokking, 3. E. Cusiel.

Meisjes (25 meter)1. C. van Leyden
22 -, 2. J. Dura, 3. J. Stoorvogel.
Borstcrawl. beneden 16 jaar. jongens:

1, L. v. d. Honerr 15.8, 2, H. Willemsen,

3. D. H. Stronk.

Idem meisjes: 1. H. de Raad 17.1, 2.
H. Faber 19.7, 3. P. Lambers.

Borstcrawl boven 16 jaar, jongens 50
m: 1. H. Blonk 30.5, 2. D. van Praag,
3. L. van Lelyveld.

Meisjes (25 m)1. C van Leyden 17.5

2. L. Diaz 17.6, 3. I. Dura 22.-.

De RuyterEichelsheim 40039 (7 brt)
SweeringKruythof 307400 (19 brt);
De RuyterOosterhout 400-118 (10 brt);
MetzEiohelsheim 400210 (13 brt);
KruythofTeegelaar 400"231 (15 brt);
SweeringDe Leeuw 306400 (23 brt).

De Ruyter. Metz, Kruythof en De
Leeuw zijn dus nog ongeslagen.

nmbtelilk ^"ndelen van de kerkeraad. De
lifruur, zoals deze tbans wel voorkomt,
dat en cewoon ouderling of diaken te
vens kerkvoogd Is, zal in de toekomst
niet meer mo^lUk zijn.

Ord. 19 over do behandeling van be
zwaren n geschillen en ord. 20 over het
verband met andere kerken werden na
kleine wilzlzins; aanvaard,

HET PASTORAAT.

Ord. 13 over het pastoraat stelde de
synode voor de vraag of dispensatie mo
gelijk moet zlin van het verbod om als
predikant staatsrechtelilke functies te
bekleden. In eerste lezing was deze dis
pensatie aanvaard. ULt de discussie bleek,
dat men enerzllds bil vermenging van
deze twee functies schade voor het pas
toraat vreesde, anderzijds achtte men
het goed dut er predikanten ziin. die
deel hebben aan het st-aatsreohtelllke
leven. Met 19 tegen 14 stemmen besloot
de synode de mogelijkheid tot dispensa
tie niet open te stellen.

1)E KERKELIJKE HOOGLERAREN

Een gehele zitting werd gewild aan
ord. 11 over het opzicht. Allereerst be
raadslaagde de synode over de positie
van de kerkelijke hoogleraren. Zl| bezet
ten een leerstoel aan de universiteit en
dragen tevens bil aan vorming van de
predikanten. Als beoefenaars der theolo
gische wetenschap moet hun veel ruimte
worden gelaten. Toch voelen velen hot
als onbevredigend wanneer de kerkelllke
hoogleraren bulten elk opzicht zouden
vallen. Na veel discussie besloot de sy
node dat ook de kerkelijke hoogleraren
gebonden ziin aan art. 10 van de kerk
orde, omdat zij ten overstaan van het
moderamen der Generale Synode een be
lofte ln de zin van art. 10 hebben af
gelegd. Dit houdt niet ln dat men een
kerkelijk gebonden theologische weten
schap wil.

TUCHTMIDDELEN.

Vervolgens kwamen de vragen over de
tuchtmiddelen aan de orde. Sommigen
wilden wering van' het Avondanaal niet
als tuchtmiddel aanvaarden. Ook de uit
sluiting van de gemeenschap der kerk
met gebruikmaking van een formulier
voor de ban ontmoette weerstand. Zll dio
deze tuchtmiddelen wel wilden handha
ven .deden dit op grond van de hollig
heid der sacramenten.

De uitsluiting van het Heilig Avond
maal als tuchtmiddel, werd met grote
meerderheid aanvaard, echter onder
toevoeging van de woorden: „totdat cr
genoegzame reden Is dc ultgeslotene
weer toe te laten". Ook rtb uitsluiting
uit de gemeenschap der kerk werd als
tuchtmiddel gehandhaafd tegenover
lien die alleen van vervallenverklaring
van het lidmaatschap hadden willen
spreken.

Toegevoegd werd dat bij dit tucht
middel advies van de visitatoren provin
ciaal moet worden gevraagd. Onder het
hoofdstuk over de handhaving van de
kerkelijke tucht, werd zeer uitvoerig ge
sproken over de uitoefening der leer-
tucht. Sommigen pleitten voor veel en
intens gesprek maar geen uitban
ning, enderen meenden dat wie
waarlijk bulten de weg van het belijden
gaat, van het predikantsambt ontheven
moet kunnen worden. De vergadering
kwam ln deze zitting niet tot een beslis
sing.

Ned. Herv. Kerk Beroepen: te Krim
pen aan de Lek J. Arendsen te Blauw
kapel; te Nleuw-Lekkerland L. Vroeglnde-
wey te Papendrecht.

Aangenomen: naar Gar(]s G. v. d. Meu
len te Raamsdonkveer.

Bedankt: voor Wijk bij Heusden, G. H.
van Kooten te Brandwyk,

Burgemeester Tuin:

Protestmotie Haaken tegen regering aangenomen

Voor de derde maal is de raad van
Finsterwolde bijeen geweest op ver
zoek van de communistische meerder
heid in verband met het wetsvoorstel
van dc regering om bestuursvoorzie-
ningen in de gemeente Finsterwolde
te treffen.

Het was de communistische wethouder
Haaken, die de debatten over de be-
stuursvoorzieningen, die de regering in
Finsterwolde wenst te treffen, opende.
Hy wenste een uitspraak van de ge
meenteraad inzake' deze kwestie en stel
de voor in Finsterwolde een nieuwe ver
kiezing te houden, waardoor kon worden
aangetoond, welke mensen men in de
raad wenste te zien. „Met het domme
potlood", aldus spreker, „tracht men
thans door deze maatregel de enige
vooruitstrevende gemeente in ons land
weg te cyferen."

Hij stelde vervolgens een motie aan
de orde, waarin de gemeenteraad van
Finsterwolde protesteert tegen de voor
genomen regeringsmaatregelen. Er wordt
voorts op gewezen, dat de grondwette-
ïyke rechten op zij worden .gezet, door
de aanstelling van een Regeringscom
missaris, De gemeentenaren van Fin
sterwolde zouden voorts tot tweederangs
burgers worden gedegradeerd.

De burgemeester van Finsterwolde, de
heer Tuin, had waardering voor het vele
goeds, dat door de communisten vol
gens hun zeggen tot stand was gebracht,
maar maakte de wethouder er op attent,
dat hy het wetsvoorstel verkeerd be
grepen had, De „goede werken van de
communisten in de gemeenteraad van

Marie C. van Zeggelen: „Mach-
teld ter Crone" (J. M. Meulen-
hoff, Amsterdam)

„Machteld ter Crone" is de nieuwste
aanwinst in de reeks historische ro
mans, waarmee Marie van Zeggelen zich
een grote kring lezers (of waarschijn
lijk vooral lezeressen) heeft verworven.

Ditmaal is het een vrij recent verleden
dat zy oproept, namelijk de vorige eeuw,
en wel in een stad die zich by uitstek
leent voor een ouderwetse familieroman:

Den Haag. Jeanne ter Crone, jongste
dochter uit een voornaam officiersgezin,
begaat tot grote ontsteltenis van haar

familie een misstap met blijvende ge- -

volgen. Jeanne wordt natuurlijk ver- genoot ep een trouw kameraad voor zyn
stoten, maar haar onecht dochtertje mede-arbeiders, met wie hy onstuimig

Jan Mens: „Er wacht een Haven"
(Uitgeversmü Kosmos, Amsterdam
Antwerpen)

Jan Mens, Amsterdammer in hart en
nieren, geeft in rijn jongste boek een
levendig beeld van het Amsterdamse
havenkwartier Kattenburg in het begin
van deze eeuw. De hoofdpersoon is de
bootwerker Jan Goedvolk, die met zyn
gezin de eerste strubbelingen van het
opkomende socialisme meemaakt en met
zijn vrienden van de „Eilanden" deel
neemt aan de zeelieden en bootwerkers
staking van 1911 Hy is een eerlyk,
openhartig man. van het type „ruwe
bolster, blanke pit", een liefdevol echt-

Machteld moet worden opgevoed, en na
enige pijnlijke familieconferenties ge
schiedt dit ten huize van Fabian Brom,
echtgenoot van de oudste dochter Ter
Crone en hoofd van een Haags anti
quariaat, Dank zy de toegewijde liefde
van haar kinderloze stiefouders groeit
Machteld op tot een even beminnelyke
als bevallige jonge vrouw, wie het in
de Haagste kunstenaarswereld niet aan
succes ontbreekt. Historische gebeurte
nissen, zoals de geboorte van prinses
Wilhélmina, en het optreden van be
kende kunstenaars als Bosboom, Schim
mel en mevrouw KleineGartman ge
ven het verhaal een kleurige achter
grond, terwijl het feit. dat deze roman
ten dele een autobiografie is, maakt dat
de' milieuschildering niets tekort komt.

Men moet waarschijnlijk een be
paalde leeftijd zijn gepasseerd en bo
vendien gevoelig zyn voor weemoedige
herinneringen aan de goede oude tyd
om een roman als deze te kunnen
waarderen. Het is allemaal heel char
mant en heel braaf, maar het genre is
wel zeer verouderd. De vriendelijke wijze
waarop de schrijfster het verleden doet
herleven, wekt geen andere emoties op
dan die waarmee wij verhalen „uit
grootmoeders jeugd'" plegen aan te ho
ren een glimlach, meer niet. Wie aan
die glimdaoh genoeg heeft, late zich aan
pé Programma voor morgen luidt: de hand van Machteld ter Crone terug-
gj?' kl. C.KB.: TOPODI. voeren naar de Haagse beau-monde der
1^2 *e kl. Z.-H.N.: Ons Eiland— 19de eeuw. Marie van Zeggelen is een
1 „ernlx-terreln). genoeglijk vertelster en zy zal haai'trou

we lezeressen ook ditmaal niet teleur
stellen. I

3e kl. A Z.-H.N.: Ons Eiland

strijdt voor betere maatschappelijke om
standigheden.' Een dergelyk gegeven is
by Jan Mens in goede handen. Hy weet
hoe hy er een realistisch verhaal van
moet maken, dat klinkt als een klok, en
hij kent als geen ander de mensen en
toestanden, waarover hy schrijft, zyn
boek is dan ook even ongecompliceerd
en eerlijk als de figuren die er ln optre
den en even levendig als de rumoerige
tijd waarin het speelt, met een onder
toon van warme menselykheid in de be-
schryvlngen van het wel en wee deT
Kattenburgers, en in de dialogen geen
gebrek aan stevige Amsterdamse humor.

Jan Mens is een populair schryver in
de goede betekenis van het wroord; zijn
boeken hebben vaart en kleur en missen
gelukkig elke litteraire gewichtigdoenery
zolang hij zijn kart laat spreken van de
stad die hij liefheeft. In „Er wacht een-
Haven" herleeft wederom een stuk echt
Amsterdam, dat ook niet-Amsterdam
mers zal boeien en bedoren.

Jan de Hartog: „Stel£$r' (Elsevier,

AmsterdamBrussel).

Men heeft Jan de Hartog wel verwe
ten, dat zyn exuberante styl, over
vloeiend van adjectieven en krachtter
men, geen kenmerk van een groot
schrijver is". Deze openhartige woorden
staan op het omslag van Jan de Har-
togs nieuwe roman „Stella", en inder
daad is soberheid van styl niet een van
zyn sterkste kanten. Dit schijnt hij ten
slotte zelf ook te hebben ingezien, en
toen. aldus de tekst op het omslag,
„vluchtte hy in het Engels en moest wel
soberder ln zyn woordenkeuze worden,

eenvoudig omdat hij niet genoeg En
gelse adjectieven kende". Deze werkwij
ze werpt een niet bepaald gunstig licht
op De Hartogs opvatting van het
schryverschap maar onthullend is het
wel. „Stella" is dus oorspronkelyk in
het Engels geschreven en daarna tot
een Nederlands verhaal bewerkt in een
voor De Hartog „nieuwe stijl", die zich
voornamelyk blijkt, te kenmerken door
een gebrek aan stijl. Want dit oorlogs
verhaaltje van een soort Engelse Lorelei
die de zeelieden haar noodlottige liefde
schenkt, kan met al rijn litter&ire pre
tenties niet de leegheid verbergen van
een schryver die niets te zeggen heeft.
Liever de gespierde taal van „Hollands
Glorie", dat tenminste een eeriyk boek
was. dan liet gladde geschrijf van deze
would-be-literatuur, waarmee niemand
is gediend.

Herman Matteesen: ,J)e kleine
Praktijk". (Uitgeverij „Helmond"
Helmond)

Herman Matteesen is een katholiek
auteur, die in het noorden van ons land
nauwelyks bekend is, waarschijniyk om
dat zyn boeken vooral katholieke pro
blemen behandelen. Toch bezit deze
schrijver, biykens" zijn laatste boek ,De
kleine Praktijk", kwaliteiten die hem
van meer dan regionale betekenis ma
ken. Deze roman is een episode uit her
ïeven van de Amsterdamse arts Johan
nes Sluuter, die zijn drukke stadsprak-
ttik verlaat om rust te zoeken in een
Brabants dorpje, waar hy de kleine
praktijk van een vriend overneemt. Zyn
vrouw maakt het hem echter met ge-
ïr.akicelijk die rust te vinden cn hij
neemt de wyk naar Frankrijk, waar hij
evenwel tot her inricht komt dat de
mens zijn taak niet kan ontvluchten;
hij keert met zijn gezin naar Amster
dam terug en vindt er vrede in de
nieuwe en zware taak van geneesheer-
directeur van een ziekenhuis.

Het eerste deel van dit boek wekt
verw-achtingen die weliswaar onvervuld
blijven, maar die toch vertrouwen schen
ken in ce schrijver en hem een groter
publiek doen verdienen, te meer daar
bij zich hier op een meer algemeen
menselijk dan streng katholiek stand
punt stelt. Zyn stijl is verrassend mo
dern, zyn woordgebruik sober en beel
dend dank zy een dikwyis oorspronke
lijke visie, en zijn humor is bepaald ver
frissend. Maar naarmate de intrige ry-
ker aan conflicten wordt biyken deze
goede kwaliteiten toch niet te kunnen
standhouden in situaties die de tragiek
van het leven moeten uitbeelden, omdat
de mogelykheden van de schryver (als
nog?) te beperkt zijn. Al is „De kleine
Prakty'K" dan ook verre van een ge
slaagde roman, het is een met talent
geschreven boek, dat verdiensten bezit
w7elke in de succesromans van „gevestig
de" auteurs maar al te vaak ontbreken.

h. j. s.

DEZE WEEK

W// /FAD'

HET ACTUELE FAM/UEBLAD

(>K famdl tvizieA!

Prof. Gerretson:

„Méér dan een hoogleraar
bovenmeester"

MAAR EEN „KEREL".

Een „dichter by Gods Genade".
Inzake de huldiging van prof. dr F.
C. Gerretson in het Groot Auditorium
der Ryks-Üniversiteit te Utrecht, ver
nemen wij nog, dat o.a. prof. dr P. S.
Gerbrandy en het Kamerlid de heer
Gh. J. I. M. Welter aanwezig waren.

De Rector Magnificus, prof. dr mr
J. H. W. Verzyl, roemde de veelzydig-
heid van de jubilerende hoogleraar en
noemde hem „de strijdbare, wat achter
dochtige verdediger van eigen beginse
len''. Hij heeft thans een rechtvaardige
hulde in ontvangst te nemen voor zijn
wetenschappelijke verdiensten.

Prof. Verzyl sprak als zijn oordeel uit,
dat prof. Gerretson nog rest het schrij
ven van het drama aangaande de on
ontkoombaarheid in de geschiedenis, los
van de daarin een rol spelende figuren.

De voorzitter der Verenigde Facultei
ten der rechten en der letteren en wijs
begeerte, prof. dr H. Th. Fischer, wilde
prof. Gerretson's genialiteit prijzen.

Gy hebt méér willen zyn dan „hoog
leraar-bovenmeester", aldus spr., want
bjj vacatures wilde gü geen „school
meesters" maar „kerels",

„Gij zélf zijt zulk een kerel, soms een
lastige kerel, maar een kerel".

Spr. besloot met een gedicht van prof.
Gerretson, gemaakt op 10 Mei 1940, hem
ten slotte noemend „een geniaal collega,
een goede vriend, een strijdbare vader
lander".

Nadat een door Sierk Schroeder ge
schilderd portret van prof. Gerretson
was aangeboden, zeide de president-cu
rator der Utrechtse Universiteit, jhr
mr dr L. H. N. Bosch ridder van Rosen
thal, dat ieder zal willen getuigen van
het zeer vele, dat prof, Gerretson voor
het vaderland heeft gedaan, ook al had
den zo velen met hem verschil van me
ning. Spr. besloot met het uiten van
zijn diepe waardering voor „deze dich
ter bij de genade Gods".

Prof. Gerretson heeft daarop bedankt
met een vaak humoristische rede.

Finsterwolde liggen op een geheel an
der vlak. Waarom het hier gaat aldus
de burgemeester, is, dat men een politiek
voert, welke niet door de beugel kan en
wel in de eerste plaats voor wat betreft
de steunregeling

Verschillende bedragen werden n.l.
uitgekeerd op instigatie van de com
munistische wethouders, zonder dat
hiervoor reden was. Zo kreeg men een
grote groep frauderende steuntrekkers
aldus de burgemeester, en het Is aan
mijn beleid te danken, dat de Justitie
hier niet direct ingegrepen heeft. Toen
Sociale Zaken een onderzoek instelde
naar deze fraude, probeerden de com
munistische wethouders zich op alle
mogelijke manieren afzijdig te houden
van deze zaak, omdat zy zich achter
de frauderenden hadden geplaatst.
Voorts, aldus de burgemeester, hebt gij
een terroristische politiek gevoerd bij
het ontslaan van ambtenaren in ge
meentelijke dienst. De communistische
wethouders hebben zelfs getracht de
armenkas als stakingskas te gebruiken
cn toen één d,er ambtenaren weigerde
gelden uit te keren voor dit doel, werd
met ontslag gedreigd.

De communisten, aldus de burge
meester. beroemen zich er op de finan
ciën steeds in orde te hebben gehad,
doch wanneer de voorzitter van de Raad,
Ged. Staten van Groningen en de Kroon
niet steeds ingegrepen hadden, was van
deze financiën weinig terecht gekomen.
Door een communistische manoeuvre,
aldus spr., werd de gemeente Finster
wolde door een onjuiste handeling bij
de inning van straatbelasting voor
f. '10.000 benadeeld.

Dit alles, aldus burgemeester Tuin,
valt. nog ih het niet bij de onmense
lijke terreur welke op het ambtenaren
corps van Finsterwolde door de com
munisten is toegepast, Wanneer nu de
regering p-aat ii rrijpen, aldus spreker,
is dit juist, wanf hieraan moet een
eind komen.

Alle fractieleden van de communisti
sche party hebben hierop de gelegen
heid gehad de burgemeester te antwoor
den op zyn korte .rede. De betogen van
de communistische woordvoerders waren
van dien aard, dat de burgemeester
moest opmerken, dat hier op minder
waardige wyze gebruik werd gemaakt
van de onschendbaarheid van de raads
leden, die in een raadszitting het woord
voeren. By enkele beschuldigingen en
beledigende woorden, welke aan het
adres van de burgemeester werden ge
richt. daagde deze de betrokken raads
leden uit, dit te herhalen buiten ,de
raadszaal. De burgemeester werd verwe
ten de belangen van de boeren alleen te
behartigen en die der arbeiders schro-
meiyk te verwaarlozen.

Ten slotte stelde de burgemeester de
motie-Ha aken dan de orde. Deze notie
werd met zes de communisten
tegen vijf stemmen door de raad aange
nomen.

NIEUWE UITGAVEN.

Verschenen b(j:

Nieuwe Wieken, Amsterdam:

Vissen zonder glas, Jongens verzorgen
hun zelfgemaakt aquarium, door K.
Werner, en A. P. J. R. B. Sloot tot Everlo.
Een alleraardigst boekje, waarin Jongeren
verteld wordt, hoe ze op eenvoudige wijze
zelf een aquarium kunnen maken en ver
zorgen. Met vele illustraties.
De Arbeiderspers, Amsterdam:
Het fluitketeltje en andere versjes, door
Annie M. G. Schmidt met plaatjes van
Wlm Bijmoer.

Voor de „leeftijd 696 Jaar" staat ln
het boekje aangegeven en Inderdaad zul
len Alle leeftijden genieten van deze ze,er
amusante en bijzondere dichtkunst. De
geestige illustraties sluiten zloh uitste
kend by de tekst aan.

Hollandia, Baarn:

Het mooiste beroep, roman voor oudere
meisjes, door Ems van Soest. GeïU. door
H. van Ingen. De bekende schrijfster van
boeken voor oudere meisjes vertelt in dit
verhaal hoe een Jonge vrouw in haar hu
welijk en gezin een volledig geluk vindt.
Ad. Donker, Rotterdam:

Paris vous parle, flanerend door het
Parljse leven, door Jan Brusse, met teke
ningen van Jan van Keulen.

De schrijver, die reeds vla radio, krant
en tydschrlft, regelmatig over het leven
in Frankrijk en in het bijzonder Parijs,
vertelt, geeft ln dit boekje een bloem
lezing uit zijn artikelen en brieven. Een
leder, die Frankrllk en z'n schone hoofd
stad liefheeft, zal van dit vlotte boekje
genieten.

Bureau FED. Amsterdam-O*:

Wijzigingen belastingwetgeving ln het
Jaar 1950, deel L,