„Europese Federatie is meer dan
gedeeltelij ke samenwerking"
Een
r
Zoeklicht
Romme wil nog een
C.H.-lid in liet .Kabinet
Zuid-Hollands amateurtoneel
speelt voor Koninklijke Familie
OP DE BOEKENMARKT
89ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD Vrijdag 17 November 1950
Derde Blad No. 27155
Voortzetting algemene beschouwingen Tweede Kamer
(Van onze parlementaire redacteur).
Gisteren repliceerden de Tweede Kamer-leden op de redevoeringen van de
ministers Drees en Lïeftinclc, maar bovenal dienden zij elkander van repliek.
De Katholieke fractie-leider Romme wist het zwaartepunt der debatten te
verleggen naar de politieke samenstelling van het kabinet. Hij gebruikte
daarbij woorden, die moeilijk misverstaan kunnen worden.
Als wij het goed zien is het de bedoeling van deze politicus, om te voor
tomen dat het „kabinet op brede basis" van 1948 geleidelijk verandert in een
zakenkabinet", waardoor bij de verkiezingen in 1952 de verantwoordelijkheid
Joor het Indonesisch beleid naar zijn smaak al te gemakkelijk op Katholieken
en P .v. d. A. alléén zou kunnen worden gelegd.
Dus: spoedig opnieuw een C.H. in het kabinet om verdere afbrokkeling
door het verdwijnen van -ook de V.V.D.-minister tegen te gaan.
Zo nodig moet er een kunstmatige vacature gemaakt. Daarvoor kan alleen,
om het politieke evenwicht niet te storen, een vak-minister dienen.
HET ACCENT VERLEGD.
De heer Schouten (AR) achtte door
minister Lieftinck's bezulnigingsaankon-
óiging het accent verlegd, vergeleken
bij de M. v. A.
Zijnerzijds erkende spr., dat de fi-
junciële toestand zorgelijk is. indien
men niet uitsluitend 'op de onderhavige
begroting let.
Ten aanzien van de topsalarissen aan
ce Departementen, de functie van
Staatssecretaris en het beleid inzake
Ambon handhaaft spr. zijn mening.
Jegens de heer v. d. Goes v. Naters
verklaarde de heer Schouten, dat de
AR. geen deel wensen uit te maken van
een conservatieve concentratie. ..Niet
Tij hebben de Belgische Koningskwes
tie ter sprake gebracht, maar de P. v.
d. A., door zich achter haar Belgische
geestverwanten te stellen".
SOCIALISATIE IS CONSERVATIEF
De heer Oud (WD) betoogde ten
lanzien.van de benoeming van minis
ter s'Jacob, dat het politiek beleid in
het gedrang komt, als men te zeer op
de deskundigheid acht slaat. Maar wat
bedoelde de heer Romme met zijn ver
langen, dat in het kabinet de verhou
dingen van 1948 zouden worden her
steld? Wil hij nog voor 1952. het jaar
der nieuwe verkiezingen, het C.H. ele
ment versterkt zien?
De „barst in de vaas" is blijkbaar
gedicht.
Bjj de V.V.D. is het echter zo: zij be-
tieurt de Souvereiniteitsöverdracht nóg
.MetWat sindsdien is gebeurd,
biijft zwaar te verteren,
Sp;. had van ..beschamend" gespro
ken, wijl onze. regering niet alle midde
len had aangewend in de Ambon-strijd.
Waarom is b-v. de zaak niet voor het
Uniehof van.Arbitrage gebracht?
Wat' betreft de z.g. „derde macht" is
het voor spr.. al voldoende, dat A.R. en
C.H. daarover willen nadenken. En
waarom noemde de heer v. d. Goes die
concentratie conservatief? Men kan met
meer recht de oudbakken leuze van de
socialisatie conservatief noemen (vro
lijkheid).
e
PARLEMENTAIRE ENQUÊTE
OVER INDONESIË?
De heer WeHer ■(•Nat; Kath.) is van
mening, dat' er zeker een -aantal -men
sen in ons land te vinden is, die-beter
zouden regeren dan dit kabinet. De
heer Drees wordt altijd geprikkeld als
er over oud-minister Sassen wordt ge
sproken, want laatstgenoemde was een
barrière op de weg naar het verlies van
Indonesië. Daarom moest hij worden
verwijderd.
De heer Weiter ontkende voorts, dat
*lj de Javaanse guerilla niet konden
bedwingen. Ter staving daarvan ver
hijst hij naar telegrammen van de
toenmalige Hoge Commissaris Beel.
Om aan alle getwist terzake een ein
de te maken, moest men het Indone
sische drama maar eens onderwerp
maken van een parlementaire enquête,
die toegang geeft tot alle nu geheime
stokken.
Dit zou de weg zijn voor onze rege
ring om zich te ontlasten van de ver
schrikkelijke verantwoordelijkheid.
De heer Drees had gezegd, dat er ook
toeren emigreerden en arbeiders over
ce drenzen gingen werken, toen wij ons
ronvolprezen Indiê" zoals de heer
Welter het. noemt nog bezaten. Maar
dan met dit verschil, zo antwoordde de
neer Welter nu, dat de Stichting v. d.
^navel-huizing, waarvan ik toentertijd
voorzitter was. met moeite enige dui
zenden guldens van de regering kon
loskrygen, terwijl ze nu grif mlllioenen
ontvangt.
En die sneer over het onvolprezen
inoie geeft verschil tussen
™s aan. aldus spr. Deze en de beide
vorige kabinetten misten de innerlijke
o-ertuiging van hun taak. zy hadden
f-en warm gevoel en diepe genegenheid
Jü?r en volk van Indonesië. Zij
Bevoelden, geen innerlijke trots voor het
l °ots. monument van Nederlands kun-
vr' Necle-"lands-Iiidië was.
Met voldoening had spr, de ombui-
nla Zan ^et financieel beleid verno
men. Doch een bezuiniging van 150 mil-
ttf» Senoeg. Dat moet mln-
300 niillioen gulden zijn. Spr.
aandringen op een bezuiniglngs-
commissie.
v. d. GOES IS GEGRIEFD.
Pe heer v. d. Goes v. Naters (Arbeid)
v'pu: dat.de p- v- d- K. een organische
(TnH.n*en*s aangegaan met de
onafhankelijke democratische partij van
omragao.
m?v!r.de hartekreet van de heer Rom-
e, aat we maar een Europèse Federa-
hp f.Zonder Engeland moeten maken
eeit spr. zich verbaasd. De Engelsen
wVn de -Assembled van Straatsburg
oor de aanbevelingen van mej. Xlom-
tincr Fr' idtehte dan ook de uiteenzet-
toe terzake van de minister-president
Jölgens spr. zit de moeilijkheid van
van jer',e macht in de gemêleerdheic
w" C-HU! Er was daarin een groep
tkuu fn eroep tegen de R.T.C.-
öpsi a pen deel was voor- en een
Was tegen de Korea-hulp
is niet waar, dat de P. v. d. A.
Belgische socialisten door dik en
QQö hebben verdedigd. Ik gevoel mij
erdoor gegriefd, dat Schouten onze
verzekering niet aanneemt. Hier is
onze politieke eer in het geding. Dit
maakt de „uitgestoken hand" der A.R.
helemaal illusoir.
Het is onjuist, te spreken van de
„oudbakken leuze" der socialisatie, zo
antwoordde spr. aan "de heer Oud. Er
hebben zich zeer sterke wijzigingen
onder ons voorgedaan, juist ook ten
aanzien van de .socialisatiegedachte, in
verband met verandering in de rechts
opvattingen en maatschappijleer. In het
woord „conservatief" zit overigens niets
diskwallficerenas. Conservatieven hech
ten véél sterker aan traditie dan wij,
dat is alles.
TIL ANUS STEUNT KABINET
De heer Tilanus (C.H.) persisteerde
bij enige punten uit zijn eerste rede, en
herhaalde, geen enkele bezwaar te heb
ben tegen de benoeming van de heer
s'Jacob.
Ten aanzien van de verdeeldheid in
de C.H -rijen, vroeg spreker of niet in
alle partijen verschillend werd geoor
deeld over de R.TC.-resultaten?
Het woord „conservatief" moge in
Engeland niets diskwalificerends heb
ben hier te lande vertolkt het een be
paald begrip. Daarom is het door de
heren Oud en Schouten, en ook door
spr. terstond afgewezen. In Straatsburg
zoeken de C.U, leden aansluiting bij di
verse buitenlandse groeperingen.
Het antAvoord van de regering, ook
dat inzake de financiën, was vertrou-
Avemvekkend. Daarom zullen spr. en
de zijnen het kabinet steunen.
ROMME: ^HERSTEL HET
KABINET".
De heer Romme (Kath.) had met ge
noegen gehóórd, dat de regering haar
taak ten aanzien van Ambon niet be
ëindigd zal achten met het ophouden
van de burgeroorlog.
Spr. was verbaasd, dat de WD-frac-
tie na onderling overleg niet evenals
de Kath.-fractie tot de overtuiging
was gekomen, dat een beroep op het
Uniëhof niet goed zou zijn.
Ten aanzien van de Europese samen
werking is de heer Romme van me
ning, dat we natuurlijk elke mede
werking van Engeland moeten accep
teren, als we die kunnen krijgen, op
welk onderdeel ook. Maar dat is wat
anders dan federatieve samenwer
king. Het is goed, dat'het comité van
ministers de aanbeveling-KJompé
heeft aanvaard, maar dat neemt niet
weg, dat Engeland iedere federatie af
wijst. Ik begrijp niet, waarom men
deze realiteit niet wil inzien, aldus
spreker.
Wat de politieke samenstelling van
het Kabinet betreft, wilde spr. een
duidelijk antwoord geven op de ATaag
van deh eer Oud, en wel dit: „Mijn
politieke vrienden en ik zouden ge
streefd willen zien, inderdaad vóór
1952, naar herstel van het kabinet,
zoals het zich in 1948 politiek hseft
gepresenteerd".
De heer Romme verzocht de hele zaak
in het kabinet nog eens rustig; onder
ogen te zien en wel met overweging van
verleden en toekomst.
ANDERE SPREKERS.
De heer Hofstra (Ar.) zeide o.a. de
voorstellen tot bezuiniging mot ver
trouwen tegemoet te zien. Voorts vroeg
hij naar de mogelijkheid ener tegemoet
koming voor degenen, die een zodanig
laag inkomen hebben, dat de huurver
hoging niet gecompenseerd wordt.
De heer Lucas (KVP) informeerde
eveneens naar de voornemens der re
gering te dezer zake.
De heer De Groot (CPN) betoogde,
dat de communisten overal als „huur-
volk zand in de ogen te strooien.
De heer Gortzak (CPN) vroeg of ook
amnestie wordt verleend aan soldaten,
die veroordeeld zijn, omdat zij in In
donesië gedeserteerd of overgelopen zijn.
De heer Zandt (St. Ger.) zeide dat
trots art, 36 van de oude geloofsbelijde
nis onze Gereformeerde voorvaderen
toch altijd de vrijheid consciëntie had
den gelaten en nooit tot inquisitie wa
ren overgegaan. Hieraan zou spr. zich
ook houden.
Vandaag antwoordt de regering weer.
24 koeien in vlammen
omgekomen
24 koeien kwamen in de vlammen om,
toen gisteravond een felle brand woed-
ce in de kapitale boerderij „Horrelbos",
gelegen tussen Bedum en Ondêrdendam
m Groningen.
De brand werd ontdekt door de fa
milie Elzinga, die deze boerderij be-
Avoont, Men ontdekte plotseling een
gloed aan de achterkant van de boer
derij. de vlammen laaiden hoog op aan
de achter het woonhuis liggende schuur.
Het gelukte de brandweer alleen het
woonhuis te redden. De oorzaak van de
brand 'is onbekend.
ADVERTENTIE
Zorg dat ge slank
blijft - maar doei
Uw lichaam niet'
te kort.' 1
Als ge er een"gewoonM* j
van maakc 's morgens eir\,
's avonds een glas VVEX te> j
nemen, houdt ge evenwicht'.
In Uw gewicht - wapent ge
Uw „lijn" en Uw organen!
tegen de vorming van over-J
tollig vet.
Corpulentie schaadt Uw»!
schoonheid, maar belemmert j
- ^=- ook dc inwendige organen'
<fn h un functie. Ge beweegt U allengs^
moeilijker, wordt lusteloos en..»'
oud voor Uw tijd. Nu er weer
W-EX is, kunt ge dat voorkomen.
'Op een prettige manier. Want
WEX drinkt .ge werkelijk voorj
Uw plezier - zo lekker, zo fris.
Weer communistisch
,,tam-tam" in Finsterwolde
BURGEMEESTER TUIN VERLIET DE
RAADZAAL.
Voor de 2e maal binnen 10 dagen is de
in meerderheid communistische raad
van Finsterwolde in spoedeisende ver
gadering bijeengekomen. De belang
stelling was ook nu weer groot.
Opnieuw prijkte op de agenda het
punt: bespreking van het wetsont
werp inzake voorziening in het be
stuur van Finstenvolde. Zover is het
op deze vergadering echter niet ge
komen, want nog vóórdat dit punt in
behandeling kon worden genomen,
verliet de burgemeester de raadszaal.
mm
SPARKLING GRAPE SALINE
it.65 p. theon. Imp.'. N.V. Rownlram Amsterdam
Verkrijgbaar bij Apotheker» en Drogisten
volharden en gaf niet toe. Hij vond dit
„communistisch tam-tam".
De Avethouder Avilde er een voorstel
van maken, doch burgemeester Tuin
zeide. dat wanneer dit voorstel werd
aangenomen hij de raad zou verlaten.
Het voorstel, dat ten slotte toch in stem
ming werd gebracht is met 6 tegen 4
stemmen aangenomen Eén lid van de
rechtse fractie onthield zich van stem
ming. Burgemeester Tuin pakte hierna
zijn papieren bijeen en verliet de Raad
zaal onder honend gelach van de pu
blieke tribune. De Raad ging hierop
naar huis.
Litteris Sacrum verzorgt
het glansnummer
Anders dan anders was het motto
voor de gala-avqnd, gisteravond in de
Koninklijke 1 schouwburg te Den Haag
gegeven ter gelegenheid van de ontmoe
ting van HJVT. de Konirtgin en Z.K.H.
de Prins met de Provinciale 'Staten van
Zuid-Holland.
Anders dan anders, omdat ditmaal het
woord was aan het amateurtoneel met
een viertal één-acters, door in de pro-
vincle wonende auteurs speciaal voor
I deze avond geschreven en gebracht door
een viertal amateurgezelscttappen; ge
regisseerd door een viertal jongere
krachten, eveneens uit de provincie, en
van decors voorzien door Zuid-Hol
landse jongeren.
Het Avas een aardige vondst, trots de
bezwaren, aan een dergelijk experiment
van nature verbonden. Het schrijven
van goede één-acters ligt onze auteurs
nu eenmaal Weinig reden, dat er
maar matig „koren" aanwezig is! En
dan nog „gelegenheids-stukjes".
Daarom geloven wij, dat van de vier
gekozen éénacters sleohts een enkelng
repertoire zal houden.
Maar deze anders dan anders-avond
was niettemin, juist door dat anders
dan anders, toch wel aardig!
Nadat de vorstelijke personen hadden
plaats genomen, werd begonnen met het
Wilhelmus, uitg.evoerd door de Konink
lijke Militaire Kapel, die in nieuwe
gala-uniformen Avas uitgerust. Een lust
voor het oog.
Als eerste was dan van de amateur
gezelschappen het woord aan de K.V.
Litteris Sacrum uit onze Sleutelstad
met „Het laatste Archief" van A, den
Hertog. En zonder ons schuldig te ma
ken aan Leids chauvinisme, het was het
beste van de avond. Èn door het stuk
zelf én door het spel.
Dit spel van fantasie Is gebaseerd op
enkele historische gegevens. Het is knap
opgezet, is geestig en onderhoudend
door speelse dialoog. Het oproepen van
figuren uit het verleden ter wille van
een paar stamboomzoekers, waarvoor de
archivaris zch bij uitzondering wil lenen,
geeft alle gelegenheid voor actie. En
daar.van is dankbaar gebruik gemaakt.
Over de ganse linie, maar Avel in het
bijzonder door de nar (H. de Wilde),
die in een prachtige stijl werd gehou
den. Als regisseur was de heer Bob de
Lange wel zeer gelukkig over dit mate
riaal te kunnen besohikken. Het decor
van Joost van der Grienten was bijzon
der suggestief.
Minder was „In duizend Vrezen" van
Anna Blaman, opgevoerd door de arbei-
Een oude legende over een voor de oor
log welbekend huisje van deze naam te
Rotterdam ligt aan deze éénacter ten
grondslag. Het geheel is wat te melo
dramatisch om te| kunnen overtuigen.
Ook de executanten konden zich niet
geheel daarover hejen werken. De regie
was hier van Caro van Eyk, het decor
van Mat-hieu Ficheroux.
Na de pauze, waarin aan diverse buf
fetten gelegenheid was zich te „laven"
Averd allereerst gezongen door een ge
mengd koor van personeel in dienst der
provincie onder leiding van Herman de
Wolff het nieuwe Zuid-Hollandse volks
lied. Tekst van L. C. Winkelman, mu
ziek van H. G. Lukkien.
Dan volgde „Gebed om Vrijheid" van
Ben van Eysselsteijn met proloog en
epiloog. Een goed gevonden vergelijking
van de roep om vrijheid in de jaren
1574, 1814 en 1945. een. vrijheid, die nooit
vernaderen zal. De toneelvereniging Co-
moedia te Hellevoetsluis deed het be
hoorlijk leven. Ad Noyons had de regie,
terwijl Chiel de Mey het decor Ver-
ZOrgde. i. TT
Tot slot bracht „Eloquentia" te Voor
burg onder regie van Max Croiset een
comedie-ballet van Bob van Leersum
„Rondom het ontstaan van een fameuze
ulevel", een Franse badinage, geheel af
gestemd op costumes en dans; beide
uitmuntend verzorgd evenals het decor
vai. Jenny Dalenoord.
Aan blijken van waardering heeft het
niet ontbroken. Het Koninklijk Paar
was daarbij wel toon-aangevend!
Aan alle dames-executanten werden
bloemen, aangeboden.
Na afloop werden voor Koningin en
Prins daverende „three Cheers" uitge
bracht.
Deze „anders dan anders-avond" mag
tenslotte toch geslaagd worden ge
noemd
Maar men beoordele het amateur-to
neel niet naar deze avond. Daarvoor
werd geen gelegenheid geboden door de
keuze van deze stukken,
M.
De schouwburg was geheel bezet door
de leden van de Provinciale Staten van
Zuid-Holland, de burgemeesters der
provincie, hoofden van provinciale dien
sten en instellingen, vertegenwoordigers
uit het organisatie-leven, gemeentelijke
autoriteiten van Den Haag en een aam
tal genodigden met hun dames. Minis
ter-president dr W. Drees, de minister
van binnenlandse zaken, mr F. Teulings,
de vice-president van de Raad van
State, mr F. Beelaerts van Blokland,
de voorzitter van de Eerste Kamer, mr
Kranenburg, de voorzitter van de Twee
de Kamer, mr Kortenhorst, de presi
dent van de Hoge Raad, mr dr J. Don*
ner, de voorzitter van de Algemene Re*
derst-oneelvereniglng Multatuli te Delft. kenkamer, de heer J. Sanders en gene*
O.a. kwam een geschil ter sprake over
deaanleg van een bepaald sportterrein.
De communisten uitten bezwaren te-
gen een rapport, van de Planologische
dienst inzake de plaats van dit sport
terrein. Zij hadden nd. een bepaald ter
rein "op het oog, dat door de Planologi
sche Dienst was afgewezen in verband
met de slechte ligging De communisti
sche wethouder Haaken wenste deze
za.ak uitvoerig te bespreken en vroeg
zelfs de vergadering te schorsen om met
de commissie van lichamélijke opvoe
ding over deze zaak van gedachten te
wisselen. De burgemeester antwoordde,
dat hij een goede democraat was, doch
er niets voor voelde hiervoor tamelijk i
plotseling een spoedeisende vergadering
te onderbreken. Wethouder Haaken
Wénste echter een beslissing van de ge- i
meenteraad over het rapport en de j
plaats van het sportterrein, omdat hij
er van overtuigd was dat men deze zaak
wilde aanhouden om straks te beslissen,
wanneer de regering de bevoegdheid van
de raad van Finsterwolde had ontno
men. Hij wenste de vergadering te
schorsen, ipaar de burgemeester bleef
Par Lagerkvist: „Vreemdeling
in deze Wereld" (Uitgeversmij
Holland)Amsterdam.
De hedendaagse Scandinavische lite
ratuur geniet bij ons een nogal bedenke
lijke populariteit, die meer op kwanti
teit dan op kwaliteit gericht is. De be
faamde, of liever beruchte, trilogieën
en aanverwante werken blijken nog
steeds „in een behoefte te voorzien",
zoals de vakterm luidt, èn het pleit niet
voor het publiek, dat een dergelijke be
hoefte bestaat of het moest zijn bij
gebrek aan beter. Al die Scandinavische
winden die om rotsen waaien, schijnen
nu eenmaal ten, gevolge van bepaalde
depressies ook ons lettrkundig klimaat
te moeten beïnvloeden, maar gelukkig
waait er af en tos ook weieens een an
der briesje onze kant uit, dat ons de
stemmen overbrengt van schrijvers, die
iets te zeggen hebben zonder gebruik te
maken van het procédé-Gulbranssen.
Zo'n schrijver is bij verbeeld de grote
Zweedse dichter, novellist, toneelschrij
ver en filosoof Par Lagerkvist, van wie
mevrouw N. Boelen—Ranneft drie no
vellen heeft vertaald en ingeleid onder
de titel „Vreemdeling in deze Wereld".
Lagerkvist doet zich hierin kennen als
een fijnzinnig auteur met .een sterk fi
losofische inslag, welke zijn werk een
bespiegelend karakter geeft. In het ti
telverhaal beschrijft hij een episode uit
zijn jeugd, een beheerst, evenwichtig
relaas van stemmingen en gevoelsin
drukken, niettemin zeer scherp geob
serveerd en in een heldere stijl gesteld,
met veel zin voor het kenmerkende de
tail. Het overheersende motief is de
angst voor de dood, en de wijze waarop
de jeugdige hoofdpersoon zich daarvan
tracht te bevrijden, is zonder enige sen
timentaliteit beschreven. ZoAvel natuur
beschrijving als karakteruitbeelding mist
ieder spoor van literaire overdaad, dank
zij oen zorgvuldige, reële en toch ge
voelige schrijftrant, die ook in de ver
taling uitstekend tot zijn recht komt.
Het tweede verhaal. „De eeuwige
Glimlach", waarin doden met elkaar
spreken „om de eeuwigheid te doen
verstrijken", is naar de vorm minder
het vele vqortreffelijke passages. Om
beurten vertellen de doden van hun
herinneringen aan het leven, dat zij
zozeer hebben liefgehad, en deze herin
neringen zijn op zichzelf korté verha
len, waarvan vooral dat over de mole
naarsvrouw een. prachtige, zeer sugge
stieve klejne novelle ls geworden, een
juweeltje 1 van modern proza. Wanneer
ten slotte de doden zich in groepen
verenigen en als het ware in slagorde
optrekken om God te zoeken, bereikt
het verhaal zijn filosofisch hoogtepunt,
maar de stijl wordt ook gezwollener en
veel van wat indrukwekkend had kun
nen zijn, gaat verloren in rhetorische
uitweidingen van religieus-literaire aard.
Ditzelfde bezwaar geldt in nog sterkere
mate van het laatste verhaal. „De Over
winning op het Leven", dat eigenlijk
geen verhaal is, maar een verzameling
uitgewerkte wijsgerige aphorismen. die
wel ls waar een goed beeld van de
Deens meisje, dat zich in het buiten
land als mode-ontwerpster heeft be
kwaamd, haar broer Tom, een gevierd
jcomponist van amusementsmuziek, en
,hun pleegbroer Wilhelm, die het niet
'verder heeft gebracht dan tennis- en
zwemleraar. Deze drie vormen een on
gewone driehoeksverhouding, waarom
heen zich nog vele andere, eveneens goed
getekende figuren groeperen, en die zich
voornamlijk afspeelt in en om het
Deense provinciestadje Lillehavn. Niet
steeds vindt de schrijver de goede weg
om de psychologisch moeilijke intrige
zich .te laten ontwikkelen: soms dreigt
zijn verhaal af te dwalen in de richting
van de conventionele familieroman,
maar waar hij zich concentreert op de
drie hoofdfiguren en hun direct contact
niet het milieu waarin zij opgroeien,
bereikt hij een peil dat aanmerkelijk bo
ven dat der amusementslectuur ligt. Men
krijgt zelfs de Indruk, dat de schrijver
af en toe Emily Brontë's „Wuthering
Heights" (De Woeste Hoogte) voor ogen
heeft gehad, vooral in de uitbeelding van
Wilhelm, een soort van Heathcliff-figuur
die iets demonisch heeft, dat hem bo\ren
de gemiddelde romanfiguren uitheft, zo
als in de scène van de roeitocht op het
meer en, later, in zijn bekentenis aan
Ida, dat hij schuld heeft aan de'dood
van haar broer. Hiermee wil overigens
geenzins gezegd zijn, dat Aage Dons het
genie van Emily Brontë bezit, maar al
leen dat zijn roman, ondanks inzinkin-
schryver geven, maar hem tevens van
zijn zwakke kant tonen namelijk als ««n en een slechte, brokkelige compost-
een meer bespiegelend dan scheppend kie. kwaliteiten heeft die de schrijver sle-
auteur. Zoals de vertaalster in 'haar in
leiding opmerkt is Lagerkvist een zoe
ker. die niet tot klaarheid kan of wil
komen. Zijn betekenis als schrijver is
dan ook niet vast te stellen aan de
hand van deze drie Verhalen, al kan
men met dit weinige reeds heel tevreden
zijn. Het is te hopen, dat er in de
toekomst meer A'ertalingen van deze be
langrijke Zweedse auteur gaan ver
schijnen.
Aage Dons: „Hier komen alle
Wegen samen" (J. Philip Kru-
seman. Den Haag).
Uit Denemarken komt de roman
„Hier komen alle Wegen samen" van
ren. Wat de vertaling betreft, hierin was
mevrouw BoelenRanneft kennelijk
minder goed op dreef dan in haar ver
taling van Lagerkvist, maar erger is,
dat het boek zo slordig gecorrigeerd,
slecht gedrukt en van elke typografische
verzorging gespeend is,dat het lezen
een wrevel opwekt, die schrijver noch
vertaalster verdient.
Olie Hedberg: „Spel van het
moderne Leven" (J. Philip
Kruseman, Den Haag).
Deze Zweedse trilogie in de Ne
derlandse uitgave teruggebracht t-ot
twee delen: „Wie een kuil graaft voor
•n anderen „Stop, denk aan wat
anders!" is er niet een van het ge-
Aage Dons, die al eerder zijn opwach- bruikeiijke recept; integendeel, het ver
ting maakte met ;.Vorst op de Ruiten", haal heeft een internationaal en mon-
dat enige tijd geleden in vertaling ver- 1 dam tintje, met Stockholm en Zuid-
scheen. „Hier komen alle Wegsn sa- Frankrijk als plaats van handeling, en
men" is in menig opzicht een verras- de mensen die er in optreden zijn iet-
sing. vooral door de goeds karakterteke- wat gecompliceerder van karakter en j meraad" een prettig leesbaar, eerlilk
ning. de boeiende en afAvlsselende han- aanmerkelijk lichtzinniger dan de een- boek geworden een der beste van zijn
schrijver bezit gevoel voor humor en
bovendien enige intelligentie, waardoor
de avonturen van zijn hoofdpersoon,
de student Kar sten Kirsewetter, een
vlot en vaardig geschreven relaas vor
men van alle amoureuze en andere pe
rikelen. waaraan de moderne vrijmoe
dige jeugd blootstaat. Dat dit „een ro
man van de jonge intellectuele mensen
van heden" zou zijn, zoals de uitgever
aankondigt, neme men echter niet te
zeer au sérieux, want zo hoog grijpt
het boek niet. al heeft het Avel preten
ties in die richting. Hedberg is een
verdienstelijk verteller, een beetje lang
van stof, maar met veel aardige inval
len; een belangrijk schrijver met een
boeiende persoonlijkheid is hij niet.
Zijn lijvige roman is een'onderhoudend,
reëel en modern boek, - dat de grens
•tussen lectuur en literatuur soms wel
benadert, maar niet overschrijdt. Mr J.
J. ten Siethoff zorgde voor een goede,
hoewel wat stijve vertaling.
Dagmar Edqvist: „Vrouw en
Kameraa'l" (Erven J. Bijle-
veld, Utrecht).
Een zeer populair Zweeds schrijfster
ls Dagmar Edqvist, en Avie een goede
amusementsroman om zijn eigen kwa-
i liteiten weet te waarderen, moet toege
ven dat deze populariteit verdiend is.
Dagmar Edqvist schrijft geen literaire
meesterwerken, maar ook haar jongste
boek, „Vrouw en Kameraad", bewijst
dat zij haar vak verstaat en zich verre
weet te houden van de goedkope mid
delen waarmee minder bekwame popu
laire schrijfsters haar vlotte romans
produceren. De liefdesgeschiedenis tus
sen Ebba, een jonge intellectuele
vrouw, en Michaël Bourg, de veel
oudere ingenieur, is eenvoudig, men
selijk en met goed psychologisch Inzicht
beschreven, terwijl de wijze waarop de
problemen van het werkende meisje
worden behandeld, het verhaal voldoen
de reliëf geeft om het van soortgelijke
liefdeshistories te onderscheiden. De
schrijftrant is wel wat glad en gerou
tineerd. maar toch levendig genoeg,
dank zij een bevredigende dosis intelli
gentie en het feit, dat zowel dialogen
als beschrijvingen zich onthouden van
banaliteiten. Een van de grootste ver
diensten van de schrijfster is, dat zij
haar eigen kracht kent en zich niet
waagt aan psychologische of literaire
kunststukjes, die haar capaciteiten te
boven gaan. Daarom is „Vrouw en Ka-
Een scène uit de gisteren door de Kont
Ver. HLitteris Sacrum" in de Kon.
Schouwburg in Den Hoag gespeelde
éèn-acter „Het Laatste Archief"4
raal-majoor Tans met hiun dames be
vonden zich onder de genodigden, die
op het toalcon plaats genomen hadden.
Het voorste gedeelte van het midden*
balcon was voor de Koninklijke bezoe
kers en hun gevolg gereserveerd. De
Koningin maakbe ditmaal, geen gebruik
van de koninklijke loge.
De koningin was gekleed ln een
avondjapon van tulle, ln zachtgroen en
beige tinten. Zij was naast de commis
saris, mr L. A. Kesper gezeten. Naast
de prins zat mevrouw Kesper.
In de pauze werden regisseurs en spe
lers van de éénacters aam de Koningin
en de Prins voorgesteld, die zich daar
voor naar de artistenfoyer begeven had
den. De koningin onderhield zich hier
lange tijd zeer belangstellend met de
jonge toneelspelers en (kunstenaars uit
Zuid-Holland.
deling en het onmiskenbare talent van voudige, stoere lieden, die daar in het
de schrijver om conflicten te analyseren j Hoge Noorden zulke roemruchtige ge-
en dramatische situaties op te bouwen, slachten kweken (althans in sommige
bevredigend', maar aan de inhoud dankt Hoofdpersonen izijn Ida Wenge, een boeken). En, wat heel plezierig is, de
soort. Het werd goed vertaald door me
vrouw A. Rutgers van der LoeffBa-
senau.
H. J. S.
KONINKLIJKE GIFT VOOR
GE REP AT RIEERD EN.
Prinses Wilhelmina. heeft aan „Pell-
ta", van welke stichting H. K. H. ere*
voorzitster is en die in samenwerking
met „Nederland helpt Indië" onder de
naam „hulp aan gerepatrieerden" veler
lei steun verleent aan de gerepatrieer
den, die slachtoffers zijn van de oorlog
met Japan, een belangrijke schenking
gedaan uit de opbrengst van de 'ten
toonstelling ,De Vrouw", welke op
brengst te harer beschikking werd ge
steld.
Met het oog op de grote nood, welke
onder de tienduizenden gerepatrieerden
heerst en die eer toe- dan afneemt,
spreekt het Stichtingsbestuur de hoop
uit dat vele landgenoten het Koninklijk
voorbeeld zullen volgen. (Het gironum
mer van Pelita te Den Haag is 5-15.000).
ONAANGENAAM ITALIAANS
„NUMMER" VOOR CIRCUS
MIKKENIE.
Het Nederlandse Circus Mikkenie. dat
een tournée door Italië maakt, ontdekte
in Genua met weinig vreugde een nieuw
„nummer", dat van dieven, die de pas
sen en contracten van de hele rroep
stalen. De auto van de heer Frans Mik
kenie. die voor'diéns hotel stond, werd
opengebroken en leeggeplunderd.
