Spoorwegovergang of timnel?
Geen wijziging in het Iandbouw-prijsbeieid
Pleidooi voor verdere rationalisatie en
mechanisatie
STADSNIEUWS
Vrouwen in de politiek
GEBOORTE
ORANJEBOOM BIER!
Met een enkel woord
Residentie-orkest bracht Orthels
vierde symphonie
Johanna Martzy in Brahms' vioolconcert
VRIJDAG 17 NOVEMBER
Minister Mans holt:
Plannen voor integratie nog niet openbaar
(De prijsstelling voor de basisproducten zal In de Landbouw zodanig moeten
zijn, dat de voortbrenging daarvan in sociaal en economisch verantwoorde en
goedgeleide bedrijven lonend zal kunnenworden beoefend, aldus Minister Mans-
holt in dc M.v.A. op het voorlopig verslag van de Tweede Kamer over de
begroting van het Ministerie van Landbouw, Visserij en Voedselvoorzie
ning voor het dienstjaar 1951. Het belangrijkste gegeven voor deze prijs
stelling vormt de kostprijsberekening van het Landbouw-Economisch Insti
tuut. De op grond van deze kostprijscalculaties te garanderen basisprijzen zul
len voor de desbetreffende producten evenwel hoger dan wel lager kunnen
worden vastgesteld, al naar gelang zich bijzondere omstandigheden voordoen.
In het kader .van het landbouwbeleid,
waarin er naar wordt gestreefd aan de
werkers in de landbouw een redelijk
(bestaan te verschaffen, is het naar de
mening van de minister niet noodzake
lijk een sterk gedetailleerd prijsbeleid
te voeren in dien zin, dat op grond van
kost.prijscalcuiaties voor een zeer groot
aantal landbouwproducten garantieprij
zen zouden moeten worden vastgesteld,
mits er voor wordt zorg gedragen, mede
door middel van de prijsstelling voor de
(basisproducten, dat de bedrijven in hun
totaliteit gezien lonend kunnen worden
geëxploiteerd.
Bij een juiste keuze der basisproduc
ten en bij een in het kader van de
structuur van de Nederlandse land-
(bouw juiste prijsstelling, zial het geval
zioh niet behoeven voor te doen, dat
(bepaalde categorieën van bedrijven niet
tot een lonende bedrijfsvoering kunnen
komen. Wel is het mogelijk, dat er pro
ducenten zullen zijn, die hun bedrijven
moeten omschakelen naar andere teel-
ten.
Van een wijziging in het prijsbeleid in
de landbouw Is derhalve geen sprake.
plannen tot Europese samenwerking
is het namelük van het grootste be
lang, dat zowel over de algemene uit
gangspunten als over dc vorm en de
wijze, waarop die plannen In Interna
tionaal verband aan de orde worden
gesteld, een zo groot mogelijke mate
van eenstemmigheid wordt verkregen
tussen de landen, die bij het eind
resultaat direct betrokken zullen zijn.
Over deze punten beeft thans reeds
informeel overleg plaats.
f Een verdergaande relatieve daling
van de productiekosten per opper
vlakte-eenheid wordt door de minis
ter nog zeker mogelijk geacht, ook na
dc verschillende loonsverhogingen.
Van de prijsontwikkeling op de we
reldmarkt en in andere sectoren van
het Nederlandse bedrijfsleven zal liet
afhangen, of dit zal kunnen blijveu
resulteren in een absolute daling der
productiekosten. De minister is zeer
beslist van oordeel, dat door verder
doorgevoerde rationalisatie en me
chanisatie nog zeer veel is te berei
ken.
Hij is een voorstander van het coö
peratief gebruik van werktuigen en is
stellig voornemens dit systeem te-blij
ven bevorderen, alhoewel aandacht zal
moeten worden geschonken aan de mo
gelijkheden, die door het particuliere
(bedrijfsleven worden geboden.
Ten aanzien van de integratie van de
landbouw in Europa acht de minister
liet tijdstip tot openbaarmaking van
zijn gedetailleerde plannen nog niet
gekomen. Voor het welslagen van
ai
BRUTALE KOE-VERKOOP!
Dat een koe tijdens een veemarkt
tweemaal wordt verkocht ls niet zo
heel bijzonder, maar als zulks ge
beurt zoals op de Hoornse markt
geschiedde, dkn krijgt de zaak wel
een vreemd cachet!
Eeu boer had een vaarsje aange
voerd en spoedig was er een koper
gevonden, een veehandelaar uit
Nieuwerkerk aan de IJssel, De be
trokken partijen ginger, afiekenen
in fen café en intussen ging een
onbekende bij het dier staan, ter
wijl hij deed of hi) de eigenaar was.
De onbekende deed vlot zaken,
want in een paar minuten had hij
het dier van ae hand gedaan aan
een handglaar uit Beemster. En
met het geld op zak f. 485.— is
h'ij spoorloos verdwenen.
Toen de twee kopers hun dier
kwamen halen ontstonden er na
tuurlijk strubbelingen, die eindig
den in het politiebureau. De koe is
verloopig in een stal te Hoorn on
dergebracht in afwachting van de
beslissing wie de rechtmatige eige
naar is.
BURGEMEESTER HANNEMA IN
HARLINGEN (TEXAS).
„Hoe moet je nu een burgemeester
herkennen
De heer Hannema, burgemeester van
Harlingen, is in de stad van dezelfde
naam in Texas aangekomen.
De redevoeringen, de bloemen, de
sinaasappelen, het zonnige klimaat
het werd alles ten zeerste door hem
geapprecieerd. Het meest onder de in
druk was de heer Hannema echter
van het middelbarc-school-orkest van
100 man. Toen hij uit het vliegtuig
stapte, traden zes meisjes op hem toe.
Het waren de tamboers-majoor van
het orkest, dat onmiddellijk het „Wien
Ncerlands Bloed" inzette. Stil werd
het aangehoord door de burgemeester
en de 400 mensen die hem kwamen
verwelkomen.
Te Brownsville, op 48 km. van Har
lingen, werd hij begroet door 18 Har-
lingers.
De heer Hannema vond de welvaart
van de 45 jaar oude stad in de Rio
Grande Vallei verbazingwekkend. Hij
overhandigde burgemeester Hugh Ram
sey een kaart van het Nederlandse Har
lingen in 1680 De burgemeester heeft
ook zyn burgemeestersketen meege
bracht Hij zal die nu vanavond op een
receptie dragen. Het stelde hem teleur
dat de Amerikaanse burgemeesters niet
zo'n keten hebben. ,,Hoe moet je hier
nou een burgemeester herkennen", ver-
zychtte hij (U. P.)
ZIJN CHAUFFEUR GAF CONSULT!,
De kruidenkoopman Van der W. uit
Apeldoorn werd indertijd te Rotterdam
aangehouden, toen hij in een zaaltje in
het Noorden van de stad zitting hield
en de mensen voor allerlei kwalen en
ziekten kruiden verkocht. Hij beloofde
nooit weer terug te komen. Aan deze
belofte heeft hij zich tot nu wel naar
de letter, maar niet naar de geest ge
houden, want nu kwamen van heinde
en ver de klanten naar een café in de
Beijerlandselaan. In het café gaf ech
ter een chauffeur concult, gekleed in
een prachtig uniform, waarop te lezen
stond: „Van der W's wondergeneesmid
delen".
De chauffeur hoorde de klachten aan
en ontving het geld, waarvoor men dan
later de kruiden thuisgestuurd zou krij
gen. In twee uur tijd hadden de bezoe
kers f. 200 neergeteld Dit geld is door
de politie in beslag genomen.
De grote behoefte aan vlees voor het
binnenland en de over het algemeen
gunstige aspecten voor de ex-port van
vlees en vleeswaren in aanmerking ge
nomen, is inderdaad de vraag gewet
tigd, of onder de huidige omstandighe
den niet een" uitbreiding van de vee
stapel meet worden bevorderd. De grote
moeilijkheid, die zich hierbij evenwel
voordoet, is gelegen in de op dit mo
ment nog onvoldoende uitbreiding van
de voederoouw. Ook verlichting van de
krappe veevoedersituatie door grotere
import van veevoeders is niet mogelijk.
Ten aanzien van de hoeveelheid door
gedraaide groenten kunnen de volgende
nog voorlopige gegevens, geldend
tot 21 October j.l. worden verstrekt:
fijne bladgroenten (zoaLs spinazie en
sla) 20100 ton; grove bladgroenten (zo
aLs koolsoorten) en bloemkool 45100
ton; peuLvruchten 14400 ton; bol-,
knol- en wortelgewassen (zoals kroten
en peen) 14600 ton; vruchtgroenten
(zoals tomaten en komkommers) 21800
ton. Van het feit, dat groenten werden
doorgedraaid, ondervonden met name
de koudegrondtelers nadeel. Verschil
lende glasproducten hebben echter
eveneens ernstige moeilijkheden bij de
afzet ondervonden.
Vrouwengroep
Partij van de Arbeid
VRIJHEID, GERECHTIGHEID
EN BROEDERSCHAP.
In de geheel bezette grote zaal van
„Den Burcht" hield gisteravond de
afdeling Leiden van de Vrouwengroep
van de P. v. d. A. een propaganda
samenkomst, welke mede werd bijge
woond door de zusterafdelingen in
Lisse, Katwijk, Wassenaar en Noord-
wijk en afgevaardigden van het Gew.
Bestuur, de P. v. d. A. en „De Nieuwe
Koers".
Na een Inleidend woord van de presi
dente der afdeling, mevr. J. de Cler
De Bruin, en het optreden van het poli
tieke lekencabaret „De Steekvlam",
sprak mevr. E. WilzenBruins uit Den
Haag over „Vrijheid, gerechtigheid en
broederschap".
In het begin van haar rede wees mevr.
Wilzen er op, dat het socialisme streeft
naar een maatschappij, waarin deze
idealen verwezenlijkt worden. Socialis
me beoogt het lot van de mensheid beter
te maken, waarbij het gedreven wordt
door een verlangen naar een wereld,
waarin vrijheid en gerechtigheid heer
sen. In ons spreken en handelen willen
wij vrij zijn, vrij ook om onze godsdienst
te belijden. Bij de verwezenlijking van
deze idealen wordt het communisme on
voorwaardelijk afgewezen, omdat deze
geestesstroming geen eerbied heeft voor
de menselijke persoonlijkheid en streeft
naar de alleen-heerschappij. Uitvoerig
schonk spreekster vervolgens aandacht
aan de vele verbeteringen, welke in de
loop der Jaren, mede dank zij de grote
stimulerende krachten en invloed van
het democratische socialisme, zowel op
sociaal als economisch terrein zijn tot
stand gekomen. Het democratisch socia
lisme. dat niet met mooie beloften en
indrukwekkende leuzen tot het volk wil
gaan, is er van overtuigd, dat nog veel
moet geschieden en dat de nood van ons
volk nog uitermate groot is. Dat nog niet
alles tot een oplossing kon worden ge
bracht, houdt mede verband met het
feit, dat wij in vele opzichten interna
tionaal moeten denken en handelen. Zo
worden wij met het oog op de felle strijd,
welke onze wereld in een communistisch
blok en een samenbundeling van de
mocratische landen, verdeeld, ge
dwongen om ons militair apparaat te
versterken. Indien wij niet tot deze
noodzaak gedreven werden, zouden enor
me sommen gelds voor de welvaart van
ons volk besteed kunnen worden. Daar
naast vragen wederopbouw, schaderege
lingen, landbouw en het uitgebreide fi
nanciële terrein de voortdurende aan
dacht en grote zorg van de regering.
Bovendien is onze schuldenlast tot enor
me hoogte gestegen; rustte voor de oor
log een schuld van f. 500.op elke in
woner van Nederland, thans is dit al...
f. 2.500.Het zijn slechts enkele pro-
(Foto LD./Van Vliet)
gaven ook op politiek terrein te kunnen
ontplooien. Zij zal dit doen op andere
wijze dan de man, want de vrouw is nu
eenmaal anders, maar daarom niet
slechter Het hoofdbestuur van de A R.
heeft dit ingezien en verzet zich dan
ook niet langer tegen het passief vrou
wenkiesrecht.
Terwijl in het andere kamp, aldus
spr. zoveel propaganda onder de vrou
wen wordt gemaakt, blijft de A.R.-
vrouw afzijdig staan. Dit kan niet en
dit mag niet: wij mogen de gaven die
God ons gegeven heeft niet onbenut
laten. Ook wij A.R.-vrouwen moeten
mee gaan doen, wij mceten ons niet op
sluiten. Wij moeten ons bezig houuen
met de politiek, want dat ls een zaak,
die ook ons aangaat, aldus besloot mevr.
De Die.
Voor de inleiding van mevr. De Die
waren enige huishoudelijke zaken afge
handeld. De verkiezing van drie nieuwe
bestuursleden werd uitgesteld tot na de
pauze, opdat het bestuur, onder voorzit
terschap van dc heer Kramer zinh kon
beraden over gerezen moeilijkheden.
Na de pauze werden enige dames can-
didaat gesteld van wie werden gekozen:
mevrouw D. WoudstraBergenia en me
vrouw A de Diev. d. Berg. De daad
was bij het woord gevoegd! In de derde
vacature werd gekozen de heer Ir L.
v. d. Meer.
De daad bij het woord
De taak van de vrouw in de -\n!i-
Revolutionalre Partij was, tct voor zeer
korte tijd, beperkt tot net
van haar stem, want ae verbinding
vrouwen en politiek werd nog niet ge
zien als een mogelijke en zelfs noodza
kelijke verbinding. Het uitbrengen van
een stem betekent echter nog niet dat
de vrouwen meedoen aan dc politiek d.i.
belangstelling hebben voor en actief
medewerken in de politiek. Moet de
vrouw wel meedoen7 Deze vraag was
het onderwerp van de inleiding, welke
mevrouw A. de DieVan den Berg
hield voor de A.R. Kiesvereniging ..Ne
derland en Oranje", wijk III, die gister
avond in vergadering bijeen was in „Het
Gulden Vlies".
De dames, aldus mevr De Die, laten
de politiek maar al te graag over aan de
heren. Zij voelen zich veilig binnen de
muren van haar huis, daar ligt haar
taak. Zij willen wel helpen in de zen
ding, de diakonie. en andere terreinen
van kerkelijk leven, maar in de poli
tiek" Nee. dat vooral niet, dat is iets
speciaal voor de man!
God kan echter ook wel eens vragen
dc muren van het huis te doorbreken
en de gaven, welke de vrouw ook op
politiek terrein heeft, te gaan besteden.
De positie van de vrouw is in de loop
der tijden vaak veranderd. De oude
Grieken beschouwden de vrouw als een
wezen van lager orde, maar Paulus zag
in haar zijn „medestrijders". De middel
eeuwen leken in dit opzicht weer veel
op de tijd van de Grieken. Dan in de
19e eeuw begint de strijd om de rechten
van de vrouw. Toen de vrouwen de eis
van gelijke rechten als de man stelden
haalde men de schouders op. Zo iets
was toch absurd, dit kón niet serieus
bedoeld zijn. Zo zei „men". Maar de
strijd ging door en in 1917 werd hier in
Nederland de eerste overwinning be
haald: passief kiesrecht voor d° v-nnw,
De A. R. Partij bleef eohter afwijzend
staan tegen dit actief deelnemen van de
vrouw in de politiek.
De tweede wereldoorlog bracht echter
verandering. In de bezettingsjaren
streed de vrouw naast de man, als vol
komen gelijkwaardige mee. Zij bleven
niet in haar huis opgesloten, maar gin
gen meedoen Zij deden haar plicht, en
nu vragen zij haar recht, het recht haar
Naar wij van betrouwbare zijde ver
nemen, zal binnenkort een beslissing
moeten worden genomen ten aanzien
van de wijze waarop de spoorlijn naar
Utrecht ter hoogte van het hoekpunt
Lamimsdhansweg-Kastanjekade zal wor
den gekruist door de grote verkeerswe
gen Voorschoten Leiden en Zceter-
woude Leiden.
Zijn wij wel ingelicht en er is niet
de minste reden om daaraan te twijfe
len dan geeft de technische dienst
van de Gemeente de voorkeur aan een
gewone spoorwegkruising, terwijl de di
rectie der Ned, Spoorwegen ter plaatse
een tunnel zou willen bouwen, hetgeen
h.i. zonder aanmerkelijke kostenverho
ging mogelijk zou zijn.
In het bijzonder zij, die in de toekomst
dit kruispunt moeten passeren, zien met
belangstelling de beslissing tegemoet.
blemen uit vele, waarvan spreekster
tenslotte ook nog de bevolkingsaanwas
noemde. Wat dit laatste betreft deelde
mevr. Wilzen mede, dat met opneming
van één arbeider in de Industrie in feite
een bedrag van f. 30.000.is gemoeid,
t.w, f. 15 000.aan investering in nieu
we gebouwen en f. 15.000— aan inven
taris en voorraden. Met deze cijfers voor
ogen valt het te verklaren, dat de rege
ring er toe over ls gegaan om emigran
ten Nederland moet nu eenmaal
emigreren zelfs per vliegtuig te doen
vervoeren.
Ofschoon spreekster er van overtuigd
is, dat alle lagen der bevolking met
geldzorgen te kampen hebben, oordeelde
zij het juist, dat de minister van Finan
ciën in de allereerste plaats aandacht
heeft geschonken aan de gezinnen met
de laagste inkomens, omdat deze het
zijn, die ternauwernood van hun inko
men de eerste levensbehoeften kunnen
aanschaffen. Momenteel zijn velen op
minister Lieftinck verbeten, doch spreek
ster gelooft, dat thans geen enkele partij
één van zijn mensen naar voren zou
willen schuiven voor de post van minis
ter van Financiën.
Ondanks de moeilijke tijd, waarin wij
leven, is het streven van de socialisti
sche minister er op gericht om de wel
vaart van ons land zo goed mogelijk te
bevorderen. In dit streven verdienen zij,
aldus spreekster, onze eendrachtige
steun. De tijd is te ernstig om nu aan
de kant te blijven staan; juist nu zul
len wij. Ondanks allerlei dreiging, ons
geven voor de strijd van het democra
tisch socialisme enuithouden en
völnarden. Hoe sterker onze partij, hoe
béter de socialistische politiek in Ne
derland verwezenlijkt kan worden Met
een opwekking tot een krachtige leden
werfactie besloot mevr. Wilzen haar
rede.
Het tweede gedeelte van de avond
werd wederom gevuld door het optreden
van „De Steekvlam".
ONTSPANNINGSAVOND
GEREFORMEERD MINNEHUIS.
In het Tehuis voor Ouden van Dagen
(het Gereformeerd Minnehuls) der Ned.
Herv. Diaconie, is een ontspannings
avond ten behoeve van de verpleegden
gehouden. De zaal was geheel gevuld.
De avond werd georganiseerd door de
Amusementsvereniging „Tot Ons Ple
zier" (T.O P Er werden enige tafreel-
t.jes opgevoerd, waarvoor hartelijk werd
geapplaudisseerd. De stukjes zaten er
goed in en werden dan ook vlot ge
speeld. Verder wrerden enige zangmnn-
merj ten gehore gebracht, begeleid door
een guitaar, of piano. Het was voor de
eerste maal dat de vereniging in het
Tehuis optrad, maar gezegd mag wor
den, dat de kennismaking zeer geslaagd
is. De verpleegden hebben een avond
vol genot gehad Toen de heer Keere-
weer, die de leiding waarnam, het ge
zelschap voor de belangeloze medewer
king dank betuigde, onderstreepte een
daverend applaus aller instemming.
ADVERTENTIE
BINNENLAND.
Verschenen ls het verslag der Tweede
Kamer over het ontwerp van wet tot
vaststelling van de begroting van het
Landbouw-Fgallsatlefonds voor het
dienstjaar 1951.
In de „Orangcrle" te Parijs zal 24
November door de Franse minister van
Onderwijs en de Nederlandse ambassadeur
dc tentoonstelling ..Het Hollandse land
schap van de 17dé eeuw" worden geopend
Er zullen 100 schilderijen en 70 tekenin
gen worden opgehangen van Rembrandt,
Ruysdael. Hobbema, Vermeer, Van Goyen,
Potter c a. De kunstwerken vertegen
woordigen een waarde van ongeveer 10
mlllloen gulden De tentoonstelling zal
tot 18 Februari geopend zijn.
De Minister en de Staatssecretaris
van Econ Zaken en de Minister van
Landbouw. Visserij en Voedselvoorziening
hebben aan de Tweede Kamer doen toe
komen de Memorie van Antwoord over
het wetsontwerp „Regelen omtrent voor
lopige voorzieningen ten aanzien van be
drijfsregelingen (wet schorsing bedrijfs
regelingen)".
Te Washington ls op 71-Jarige leef
tijd overleden dê echtgenote van Jhr par
R de Marecs van Swlndercn. die van 1908
tot 1913 minister van Buitenlandse Za
ken en van 1913 tot 1937 gezant te Lon
den was.
Door het Rijk ls vöor f 130.000 aan
gekocht voor uitbreiding van het Land
bouwkundig Centrum het historische ho
tel ..De We-eld" te \Vagen!ng»n. waar op
5 Mcl 1945 de caoltulatle plaats vond van
de nog ln het Westen van ons land aan-
wezlgc Duitse strijdkrachten.
Gistermiddag kon op het Groothan-
delsgebouw te Rotterdam de vlag worden
gehesen, omdat het hoogste punt van het
ln aanbouw zijnde gebouw ls bereikt.
Sinds Zondagavond werd op de vlieg
basis Twenthe vermist de soldaat P. van
Gervent uit Valkenswaard. Thans heeft
men ln een beekje ln de nabijheid van de
vliegbasis het stoffelijk overschot gevon
den Vermoedelijk ls de soldaat, die zich
per flets van Enschede naar de vliegbasis
had begeven, naast een bruggetje over de
beek gereden en verdronken.
Gisteren ls op feestelijke wijze te
Barneveld de plulmveemarkt heropend
Tijdens de gistermorgen te Brussel,
ln aanwezigheid van de Belgische minis
ter van Houtte gehouden bijeenkomst van
de Kamercommissie voor Financiën, ls
het wetsontwerp betreffende de conventie
voor de eenmaking van de accljnsrechten
ln de Beneluxlanden met 12 tegen 5
stemmen bij 2 onthoudingen, goedge
keurd,
BUITENLAND.
De Engelse conservatieve partll heeft
bi) een tussentildse verkiezing ln het
district Handswort (Birmingham) deze
zetel ln het parlement behouden, waar
door de meerderheid van Labour zes
blijft.
Mevrouw Henrlette Garrett, weduwe
van een Amerikaans snulfmagnaat, liet
bij haar overlijden, 20 Jaar geleden, zon
der testament 17 mlllloen dollar na. 26 000
personen over de gehele wereld maakten
aanspraak op een deel. De rechtbank van
Philadlph'a heeft thans bepaald dat de
70-Jarlge bankier Wilson Prlmm Krctseh-
mar te Greenville (Mississlpl) en mevr
KrctschmarMock te Chicago de enige
erfgenamen z\)n. Drie vierder van het
fortuin zijn voor de belasting.
Het hoofdbestuur van de Tsjcchoslo-
waakse vakverenigingsbeweging heeft
verklaard, dat In October en November de
steenkoolproductie te laag ls geweest, en
de functionarissen van de m(jnwerkcrs-
bond beschuldigd van „nalatigheid en
pessimisme".
In gezaghebbende kringen te Bonn
wordt vernomen, dat het bezoek van de
Britse minister van buitenlandso znken.
Ernest Bevln, aan West-Dultsland. tot 10
December ls uitgesteld. Verwacht was, dat
Bevln tegen het eind van deze maand
naar Duitsland zou komen.
Het Amerikaanse .,Llberty"-schlp
„TIny" ls Woensdagavond, ter hoogte
van Cherbourg, aan de grond gelODen.
Het heeft 4000 ton Amerikaanse militaire
uitrusting, waaronder gevechtswagens, aan
boord Het schip bevindt zich ln een on
gunstige positie De eerste ooglngen. het
schip vlot te slepen, mislukten.
Douglas Monro, de 25-larlze zeeman,
die een actetns met onbelangrijke docu
menten uit Buckingham Palace stal. ls
tot een .Jaar gevangenisstraf veroordeeld
Gisteren zlln bijna gelhktUdlg ln hpt
cpntrum van Rome twee bommen ont-
nloft. waardoor de kantoren van de reou-
bllkelnse oartü en de socialistische een
heidspartij zwaar werden beschadigd. Er
zijn geen nersoonlilke slachtoffers.
De laatct« dagen zlln te Romp al meer
van d^reelUke aanslagen gepleegd meestal
od gebouwen van rechtse partilen. De
nniltle eelooft dat leden van de neo-fas-
clstlsche partij er schuldig aan ziln.
De regering van Sonhccles Ve^lzplns
h»oft een vertrouwensman ln bet Griekse
pa-lement. ^et een meerderheid van 10
stemmen gekregen.
Première van de uit 1949 daterende, ln regeringsopdracht geschreven, één
delige. naar een imponerende climax voerende Vierde Symphonie in e kl. t,"
voor piano en orkest van Léon Orthel, één onzer voornaamste componisten.
Dat was de belangrijkste gebeurtenis op het eers.te concert van het thans
ook door K. en O. geëngageerde Residentie-Orkest.
Na de derde symphonie was de verwachting hoog gespannen. Hoe zou Or»
thel's verdere ontwikkeling zijn?....
En men is niet teleurgesteld, al ls er wijziging van stijl, in menig opzicht een
teruggrijpen op het verleden.
Want in deze symphonie is Orthel wel zéér bewust gematigd, zelfs roman
tisch Ingesteld: geen sprake van moderne experimenten, maar met tóch een
eigen geestelijk idioom, al beweegt hij zich meermalen in de buurt van een
Tschaikowsky of Rachmaninoff.
In hoeverre deze uitdrukkingswijze een blijvende zal zijn, moeten wij intus
sen afwachten
het subtiele weefsel en de geniaalste
I vondsten van de componist steeds nieu-
we. onvergetelijke verrassingen bieden.
De jeugdige Hongaarse violiste Jo
hanna Martzy heeft na de pauze heel
haar technisch kunnen, haar ranke,
blanke toongevng. haar eerlijke een-
voud, voorname rust er. gevoelige mu
zikaliteit in dienst gesteld van Brahins
vioolconcert: een pur sang violiste van
grote kwaliteiten.
Ook zii verwierf spontane blival!
Het haar begeleidende orkest on
dersteunde meermalen te zwaar zodat
de verhoudingen dikwijls niet klopten.
Doch dit kan ook het gevolg ge
weest zijn van de acoustiek. waarmee
men nog niet altijd goed weg wist. In
het algemeen is zij ons voor orkest-
spel meegevallen, al mogen wij ons
niet verhelen, dat de klank ons min
der stralend en glanzend aandoet dan
voorheen: er is iets dofs. al staat
daartegenover het voordeel van meer
ronding. Doch in het bijzonder de
forti mogen toch wel zéét voorzich
tig aangepakt worden.
Dit houdt echter geenszins een dis
criminatie in: het zal nu eenmaal
tijd vorderen, voor en aleer wij ons
over alle facetten een zuiver oordeel
kunnen vormen.
Zowel het oor van de dirigent, dat
der musici, als van dc toehoorder
moet zich op het „nieuwe" instellen.
Het oude pak waaraan men ge
hecht was is uitgetrokken, aan het
zo juist gekochte moeten wij ais
altijd nog even wennen!
LEIDSE BUITENSCHOOL.
Ouderavond.
In de grote eetzaal van de Leidse
Buitenschool te Katwijk aan Zee vond
een bijeenkomst plaats, belegd door ae
directrice mejuffrouw G. Grèvecoeur.
die de ouders óer leerlingen had uitge
nodigd om met het streven der Leiase
Buitenschool nader kennis te maken oi
cm deze kennismaking te herhalen.
Door een grote opkomst hebben vele
ouders van hun belangstelling in het
werk der school doen blijken, en in
haar openingstoespraak gewaagde de
directrice ervan, dat het nodig ls vooral
in aanmerking nemende het bijzondere
karakter der Buitenschool, om de me-
o.ew erking der ouders in te roepen tot
samenwerking met de leiding der school
ten aanzien der kinderen, die m ae
Buitenschool volkomen genezing zoef®!).
Wanneer de kinderen na sc'noo.tija
thuis zijn gekomen en aan de zorgen
der ouders zijn toevertrouwd, moeten
de ouders er zich van bewust gevoe.en,
dat oe kinderen óe Buitenschool bezoe
ken.. niet alleen om daar het gewone
onderwijs te genieten, doch ook om een
kuur te ondergaan die hen in staat- zal
stellen om eerlang hun gewone plaats
ln de maatschappij in te nemen. Deze
kuur mag ook thuis niet onderbroken
worden, omdat voldoende rust een eer
ste vereiste is om volkomen genezing
tc bevoraeien.
Vervolgens hield een der onderwijzers,
ae heer G. Rietveld een belankwekkent
betoog over ..Kinderbescherming", daar
bij de nadruk leggend op het feit dat
de kinderen dikwijls de beschernvng
der ouders nodig hebben wanneer het
gaat om de vele vragen, die de kinder
ziel beroeren. Hij stelde daarbij in het
licht, dat dezelfde problemen zich voor
deden in de tijd, die aan oorlog en be*
zetting vooraf ging Het is een probleem
van alle tijden, dat zijn beantwoording
kan vinden in een vertrouwelijke ver
houding tussen ouder en kind Met vele
voorbeelden lichtte spreker zijn voor
dracht toe Ds kinderen behoren vol
komen vertrouwen te hebben in de
raadgevingen der ouders, waardoor vee.
kwaad kan worden voorkomen. Met gro
te aandacht werd het gesprokene aan
gehoord.
Ten slotte vond de vertoning pla3ts
van twee onde: wijsfiims. die moeten
dienen om het gegeven onderwijs meer
aanschouwelijk te maken.
Orthel betoont zch hier weer een
créatieve geest van voorname huize:
zijn schrijftrant heeft steeds allure.
Hij is de gelukkige bezitter van een
warm en innig kloppend hart. doch
openbaart daarnevens, behalve een
klnderliike eenvoud, toch ook en wel
in dit werk in zeer sterke mate een
felle verbetenheid en hardheid, waar
mee hij schokt en fascineert.
De door de componist zélf eminent
vertolkte pianopartij de paedagoog
Orthel zou één onzer beste solisten
kunnen zijn. zo hij dit wilde domi
neert in zodanige mate. dat men even
zo goed van een pianoconcert of een
..symphonie concertante" zou kunnen
spreken.
Qua vormgeving lijkt het werk ons
sterk, al is het moeiliik na één auditie
daarover een zuiver inzcht te verkrij
gen. Hoewel vrij-geïnspireerd, al irn-
i proviserend. met veel fantasie en be-
wogenheid geschreven, is er toch een
organische eenheid.
Dat Orthel tevens verwonderlijk knap
instrumenteren kan. blijkt uit de be-
nutting van velerle mogelijkheden,
Daarbij frappeert zijn gevoel voor een
donkere kleur, doch bij alle ontroerend
I smartelijke somberheid is er toch ook
in zuiver evenwicht telkenmale het
doorbrekende licht, dat tot een zuivere
con tras tgeving bijdraagt.
I De gespannen vertolking van deze
grootse conceptie was bü Van Otterloo
en de ziinen waarin thans voor het
eerst de nieuwe concertmeesters Her
man Krebbers en Theo Olof de eerste
lessenaars bezetten in hoogst ver
antwoorde handen. In brillante samen
werking met de componist-pianist ont
stond een magistrale en hoogst expres
sieve vertolking van dit 32e epus van
Orthel. dat zo sterk en dlreot tot het
gemoed weet te spreken. Wij zullen het
graag nóg eens horen!
Langdurig? en hartelijke ovaties,
waarin Van Otterloo en ziin orkest wel
verdiend betrokken werden.
Orthels indrukwekkende compositie
werd voorafgegaan door de fijnzinnige
hulde van Ravel aan de clavecinist
Couperin. diens „Le Tombeau de Cou-
perin". waarin de ragfijne klaarheid.
Harry Gold. tussenpersoon voor de
wegens splonnage voor de Sovjet-unie
veroordeelde Britse atoomgeleerde dr
Klaus Fuchs hetgeen hij bekende
heeft ln een proces te New-York, waarin
hij als getuige van de openbare aanklager
optrad, medegedeeld dat Russische agen
ten ln 1942 de volledige Amerikaanse ge
gevens. voor de vervaardiging van kunst
matige rubber. Buna, ln handen wisten
te kr(jgen!
In de Griekse populistische partij
ls een splitsing gekomen. Belde groepen
zullen de regering van Venlzelos steunen.
Seretse Khama, het door de Engelse
regering verbannen hoofd van de Ba-
mangwato-stam ln Betsjoeanaland. heeft
ontkend, dat hll een overeenkomst zou
hebben getekend, waarin hij afzag van
zlln recht op het leiderschap over de
stam.
Tussen Hamburg en Bremerhaven
ls een personentrein op weg van Cuxhaven
naar Hamburg op een stilstaande goe
derentrein gereden. De treinen liepen
slechts lichte schade op. doch er kwam
één persoon om het leven: IC- personen
werden licht gewond.
Tientallen personen liepen verwon
dingen op toen Wafdlstlsche aanhangers
te Caïro met de politie slaags raakten.
De laatste vuurde ln de lucht Volgens
schattingen bedraagt het aantal gewon
den aan de kant van de politie en van de
demonstranten 180.
De straf van Helnrlch Hoffmann.
Hitlers ..hoffotrgraaf". Is verminderd van
5 ln 4 Jaar strafkamp 20 procent van zlln
bezit wordt hem teruggegeven Het ver
bod tot uitoefening van zlln beroep gedu-
rede 10 Jaar bleef gehandhaafd.
