ZWEDEN ROUWT OM
BEMINDE KONING
EEN
Gistermorgen overleed
Koning Gustaaf V
Directe en grote bewapening noodzakelijk
WEERBERICHT
Hardnekkige en moeilijke
strijd op Ambon
Verdediging tot in de dood!
Noord-Koreanen bieden aan de
grens liarde tegenstand
89ste Jaargang MAANDAG 30 OCTOBER 1950 No. 27139
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f4.50 per kwartaal: 35 cents per week
Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507
Witte Singel 1 Leiden Giro no. 57055
[Kroonprins Gustaaf Adolf volgt hem op
Koning Gustaaf van Zweden, 'swe- marken en de Finse president uit tot
relds oudste monarch, is gistermorgen
tegen half negen te Stockholm in de
leeftijd van 92 jaar overleden.
Een door drie hofartsen ondertekend
[fideel bulletin zegt, dat de krachten
,n de koning gedurende de nacht
Jortdurend verminderen.
De koning verloor steeds meer het
tewustzijn en ontsliep vredig zonder
Gig zichtbaar teken van doodsstrijd.
Jjdus het bulletin.
Uit alle delen der wereld werden
telegrammen van deelneming, afkom
stig van regeringen en staatshoofden, te
Stockholm ontvangen. In vele hoofd
leden werd de vlag halfstok gehangen.
I Ook Koningin Juliana en Prins Bern-
„Jard hebben in een telegram aan de
I Zweedse troonopvolger Gustaaf Adolf
hun diep medeleven betuigd bij het
overlijden van de koning.
De begrafenis zal voor 12 November
laats hebben. De kist met de stoffe-
ijke resten zal zolang dag en nacht be
waakt worden.
0
KONING GUSTAAF V.
Koning Gustaaf V werd 16 Juni 1858
eboren op het kasteel Drottningholm,
p het eiland Lofo in het Malarmeer
als zoon van koning Oscar en koningin
Wie, prinses van Nassau. Op 8 Decem-
ler 1907 volgde hij zijn overleden vader
p Van 1884 tot 1891 was hij in het ka-
er van de Zweeds-Noorse unie onder-
oning van Noorwegen.
Zijn devies was: „met het volk voor
[ïnijn land".
Koning Gustaaf heeft zonder moei
lijkheden samengewerkt met ministeries
[van verschillende politieke richting. In
11920 werd voor het.eerst een sociaal
democraat Zweed minister-president.
J De koning heeft bewezen gelijke tred
met de sociale ontwikkeling to kunnen
[ouden en zich tevens bewust te kun-
len blijven van zijn verantwoordelijk-
ïeid als hoofd van de staat.
Voor de internationale politiek heeft
ïustaaf V steeds grote belangstelling
jehad Tijdens de eerste wereldoorlog
ar"! hij het initiatief voor de samen
werking der drie Scandinavische landen
j-ter handhaving van hun neutraliteit. In
1939 hoopte hij tot het laatste ogenblik
op een vreedzame regeling der geschil-
len. In October van dat jaar nodigde hij
de koningen van Noorwegen en Dene-
IETS KOUDER
E? Bilt verwacht tot morgenavond:
••J erwegend droog weer met nu en
aan overdrijvende wolkenvelden. Matige
ang5 de Wsddenkust af en toe vrij
[tracht.ge Zuidoostelijke wind. Iets lage-
4inn0m,peraturen met vannacht in 'net
^nsn.and plaatselijk lichte vorst.
'Opgemaakt te 10 uur).
31 OCTOBER.
Zon op: 7.32 uur onder: 17.15 uur.
«aan op: 20.10 uur; onder: 13.37 uur.
Hoogwater te Katwijk te 6.07 en
18-22 uur.
nummer bestaat uit acht pagina's.
een conferentie in Stockholm maar de
ontwikkeling in Scandinavië was een
geheel andere dan 25 jaar tevoren en
weldra was Zweden het enige Noorse
land dat buiten de oorlog bleef.
Koning Gustaaf en zijn land hebben
veel gedaan voor hulp aan door de oor
log geteisterde landen, zowel op offi
ciële als op particuliere basis.
In zijn jeugd heeft koning Gustaaf de
gelegenheid gehad om grote reizen te
maken. Op deze reizen kwam hij in
aanraking met vele Europese staats
hoofden en vooraanstaande politici, met.
wie hij de actuele vraagstukken be
sprak. Ook in Zweden had hij veel
contact met de buitenwereld. Hij ont
ving met grote gastvrijheid vele bezoe
kers.
Zijn politieke capaciteiten traden
speciaal aan het daglicht bij de crisis
voor en na de ontbinding van de Noors-
Zweedse ume in 1905..
Hoewel 'de gezondheid van de koning
verbazingwekkend voor zijn leeftijd
was, had hij in de allerlaatste tijd her
haaldelijk te kampen met inzinkingen.
Op een reis naar Zuid-Frankrijk in 1948
werd zelfs bericht van zijn overlijden
De negentigste verjaardag werd met
grote feestelijkheden en optochten ge
vierd.
De koning was een hartstochtelijk
tennisser. Onder de naam mr G nam
hij aan vele tournooien deel. Hij zelf
heeft deze sport in Zweden ingevoerd.
Nog in de zomer van '46, op 88-jarige
leeftijd beoefende hij deze sport. Op
advies van zijn arts moest hij het ten
nissen echter daarna staken. Als men
hem als „koning" liet winnen, was hij
boos.
Ook van de jacht was koning Gus
taaf een groot liefhebber. Een treffend
voorbeeld van zijn vitaliteit was wel,
dat hij in het late najaar van '46. enkele
dagen na een ernstige aanval influenza,
in een hevige sneeuwstorm deel nam
aan een fazanten jacht.
Koning Gustaaf was zeer bemind,
hoewel hij nooit naar populariteit
streefde. Hij gedroeg zich vriendelijk en
eenvoudig en sprak alle onderdanen,
hoge ambtsdragers inbegrepen, met „jij"
aan. Hij hield niëirvan onnodig-vertoon.
Wanneer de gelegenheid zulks echter
vergde, kon hij met indrukwekkende
waardigheid optreden.
Bij vele gelegenheden toonde de ko
ning zich ook een groot kindervriend.
Wijlen Koning Gustaaf aan het ontbijt
Het nieuwe koningspaar: Gustaaf VI
en koningin Louise.
Koning Gustaaf is meermalen in Ne
derland geweest. Reeds als kroonprins
bezocht hij ons land enkele malen in
cognito. Nadat koningin Wilhelmina en
prins Hendrik in 1922 Zweden hadden
bezocht, bracht koning Gustaaf van
twee tot vier Maart 1923 een tegenbe
zoek aan Nederland.
De koning was drager van het Groot- 1
kruis van de Nederlandse Leeuw.
KONING GUSTAAF VL
De nieuwe Zweedse koning, Gustaaf
VI, is thans 68 jaar. Hij is de eerste
vorst, die op een dergelijk gevorderde
leeftijd de troon bestijgt. Koning Gus
taaf VI heeft echter reeds herhaaldelijk
de uitoefening der koninklijke taak tij
delijk van zijn vader overgenomen. In
zijn vrije tijd is .hij een verwoed oud
heidkundige.
Koningin Louise, geboren Mountbat- z
ten, is de tweede gemalin van de
Zweedse vorst. Zijn eerste vrouw was
prinses Margaret van Groot-Brittannië
en Ierland, dochter van hertog Arthur
van Connaughf, en Louise Margaretha
van Pruisen, wier huwelijk met de toen
malige Zweedse kroonprins in 1905
werd gesloten. De vijf kinderen van ko
ning Gustaaf vier zoons en een
dochter zijn allen uit zijn eerste hu
welijk. Prinses Margaret overleed in
1920. In 1923 trad de toenmalige Zweedse
kroonprins in het huwelijk met de hui
dige koningin Louise.
De nieuwe kroonprins is de vier
jarige prins Carl Gustaf. kleinzoon van
de nieuwe koning. De oudste zoon van
koning Gustaaf VI, prins Gustaf Adolf,
kwam in 1947 bij een vliegtuigongeluk
te Kopenhagen om het leven. Volgens
de Zweedse grondwet komt de kroon
eerst aan de oudste zoon van de koning
en dan aan de oudste kleinzoon.
Von Schwerin ontslagen
De Westduitse kanselier, dr Adenauer,
heeft meegedeeld, dat hy zyn adviseur
voor veiligheidsaangelegenheden, Ger
hard graaf von Schwerin, heeft „ont
slagen".
Hij zeide, dat von Schwerin de „vast
gestelde .grens van zijn taak" te buiten
was gegaan.
Graaf von Schwerin, die pas kortge
leden in zijn functie bij Adenauer werd
benoemd, heeft in de oorlog het bevel
gevoerd over een Duitse pantserdivisie.
In politieke kringen te Bonn had men
reeds de mening doen doorschemeren,
dat von Schwerin, ondanks zijn per
soonlijke en militaire reputatie, niet de
juiste man zou zijn voor een functie,
waarin grote politieke tact wordt ver
eist.
Alen beweerde, dat von Schwerin een
aantal indiscreties had begaan.
Zo zou hij laatstelijk verklaard heb
ben, dat de Westduitse regering een
dienstplichtwet aan het ontwerpen was
volgens welke genoeg manschappen voor
tien divisies zouden kunnen worden op
geroepen. Het voorlichtingsbureau van
de kanselier ontkende dit.
GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN
IN NEDER-OOSTENRIJK.
In 21 gemeenten in Neder-Oostenrijk
in de Sovjet-zone zijn gemeenteraads
verkiezingen gehouden.' Het aantal ze
tels der katholieke volkspartij is van 143
tot 166 verhoogd. De socialisten gingen
vkn 74 tot 58 zetels achteruit en de
communisten verloren de enige twee
zstels, die zij bij de laatste verkiezingen
wonnen.
AARDAPPELTEKORT IN OOST-
DUITSLAND.
Het Oost-Berlijnse blad .JNeues
Deutschland", orgaan van de SED, eist
„onmiddellijke actie om het ernstige te
kort aan aardappelen in de Sovjetrussi-
sche zone op te vangen". Het blad
klaagt, dat de boeren in de gehele zone
hun plichten niet zijn nagekomen en
dat er „een achterstand is in de afleve
ring van aardappelen tot 95 procent."
Onneembare stelling over 2 K.M. lengte
De verliezen van de APRI bij de actie op Ambon kunnen worden geschat
op 300 man, die van de Zuid-Molukkers op 600 man, aldus deelden te Ma
kassar uit Ambon teruggekeerde officieren van de APRI mede.
Zij gaven ook als hun mening te kennen, dat na het bezetten van het gehele
eiland door de troepen der R.l. in de Zuid-Molukken orde en veiligheid nog
niet zullen zijn hersteld. De troepen der Zuid-Molukken trekken zich terug in
de bossen en bereiden een guerillastrïjd voor. De hier bedoelde officieren
noemden de strijd op Ambon zeer moeilijk ,,daar de rebellen strategisch
betere posities innemen en beter zijn getraind dan de troepen der APRI".
5000 MAN R.l. VERSTERKING.
A.F P. meldt over de militaire situatie
op Ambon nog het volgende:
Zes bataljons, in totaal ongeveer 5000
man zijn door de R.l. naar Ambon ge
zonden ter versterking van de A.P.R.I.
aldaar, aldus wordt te Djakarta ver
nomen. Om de hardnekkige tegenstand
van de Ambonnezen te kunnen breken,
is eveneens een groot aantal voertuigen-
en stukken veldartillerie naar Ambon
verscheept, die de troepen van de
A.P.R.I. het overwicht moeten verschaf
fen in wapenen en materieel. Sedert 23
September j.l. zijn in de Noordelijke
helft van het eiland Amboina reeds on
geveer 6009 man A.P.R.I, troepen ont
scheept.
SUCCESVOLLE VERDEDIGING.
Niettegenstaande hel Ministerie van
Defensie zich over de militaire gebeur
tenissen op Ambon een volkomen stil
zwijgen blijft hullen, maakt men er
in Indonesische kringen, die van de
toestand op de hoogte zijn, g°en ge
heim meer van dat de troepen der
R.I., nadat zij zich meester hadden ge
maakt van het Noordelijke gedeelte
van het eiland, worden tegengehouden
op een afstand van 14 km. van de
stad Ambon, waar de Ambonnezen op
de landengte tussen het Noordelijke
en het Zuidelijke deel van het eiland,
een onneembare stelling hebben inge
richt, die een lengte heeft van slechts
2 km. De Ambonnezen zouden slechts
2500 man hebben, maar 7,y bieden
weerstand tot in de dood en verdedi
gen zich nu al sedert een maand met
succes tegen de aanvallen van Indo
nesische zijde.
WACHTEN OP HULP VAN BUITEN.
Naar het schijnt hebben de leiders der
Ambonnezen aan hun volgelingen be
kend gemaakt, dat Nederland, Australië
en zelfs de Ver. Staten tussenbeide zul
len komen. Daar het eiland van alle ver
bindingen met de buitenwereld versto
ken is. laten de Ambonnezen zich ter
plaatse doden en wijken zij nooit, in de
hoop op hulp van buiten. Het aantal
hunner gesneuvelden zou reeds 600 be
dragen.
ERIKSEN VORMT NIEUWE
DEENSE REGERING.
De Deense liberale leider Erik Eriksen
heeft Zaterdag een nieuwe regering,
waarin alleen liberalen en conservatie
ven zitting hebben, gevormd.
Ole Bjoern Kraft (conservatief)
wordt minister van buitenlandse zaken.
Het kabinet zal bestaan uit zeven li
beralen en zes conservatieven. Minister
van defensie zal zijn Harald Petersen
(liberaal)
Bewaakt door Zuid-Koreaanse soldaten
trekken Noord-Koreaanse krijgsgevan
genen op weg naar een kamp door de
straten van Pjongjang.
De straat, hierboven afgebeeld, heet...
Stalinstraat.
OFFICIËLE UITSLAG SCHIJN-
VERKIEZINGEN IN O.-DUITSLAND.
De Oost-Duitse minister van binnen
landse zaken heeft Zaterdag de eindre
sultaten bekend gemaakt van de op 15
October in Oost-Duitsland gehouden
verkiezingen.
Stemgerechtigden 12.325.168,
Totaal aantal uitgebrachte stemmen
12.144.597.
Geldige stemmen 12.131.165.
Ongeldige stemmen 13.432.
Voor het nationale front 12.097.105.
Tegen 34.060.
Marshall opent militaire conferentie
In belang van de vrede
GOUDEN STANDAARD IN POLEN.
In Polen wordt vandaag de gouden
muntstandaard ingevoerd. De nieuwe,
door goud gedekte zloty zal a pari staan i
met de Russische roebel, die 28 Februari
tot de gouden standaard overging. De i
roebel en de nieuwe zloty zullen thans i
een waarde hebben van 0.222168 gram
zuiver goud.
Het Poolse parlement nam Zaterdag i
de desbetreffende door het kabinet in
gediende wet met algemene stemmen
aan. Tegelijkertijd maakte het parle
ment een wet van kracht, die het in
bezit hebben van buitenlandse valuta,
gouden muntstukken, goud en platina
verbiedt.
Lonen en prijzen zullen herzien wor
den op basis van 100 oude zlotys tegen
3 nieuwe. Voor de koersomwisseling zal
echter gelden: een nieuwe zloty voor 100
oude.
Marshall heeft Zaterdag de conferen
tie geopend van de ministers van defen
sie van het Atlantisch pact welke de
plannen voor de geïntegreerde verdedi
ging vanhet Atlantische gebied zal
moeten overwegen. Hij verklaarde dat
de potentiële collectieve macht van de
Verenigde Naties niet genoeg was ge
weest om de agressors in Korea af te
schrikken,
„De huidige collectieve strijdmacht
van de Atlantische staten kan ook wel
eens onvoldoende zyn om een aan
valler te weerhouden en is absoluut
onvoldoende om een aanval zonder
ernstige en gevaarlijke aanvankelijke
verliezen te weerstaan."
,Dit te kort in onze militaire kracht
moeten wy thans zo spoedig mogelijk
opheffen. Van deze byeenkomst moe
ten definitieve aanbevelingen uitgaan,
die ons niet alleen sterker zullen ma
ken tegen de huidige bedreigingen,
doch die dit vlugger zullen doen dan
de procedure in het verleden heeft
doen vermoeden".
Marshall zeide te hopen, dat 1950 in
de geschiedenis zal voortleven als het
jaar, waarin de Westelijke beschaving
haar vrees voor het communisme heeft
overwonnen. „Economisch herstel en
toegenomen militaire macht hebben ons
grotere moed gegeven om de communis
tische uitdaging liet hoofd te bieden. De
overwinning in Korea is een indrukwek
kend bewijs dat de vastbesloten pogin
gen van de Verenigde Naties de steun,
zullen hebben van machtige strijdkrac-h-
ten voor de verde c/ging van de wereld
vrede."
Marshall, die waarschuwde tegen
zelfgenoegzaamheid en te groot ver
trouwen, verklaarde, dat thans de tijd
gekomen Is om een plan te maken, dat
„aan de volken, die wij vertegenwoor
digen en eveneens aan een ieder, die
ons wil aanvallen, het volkomen dui
delijk zal maken, dat wij een strijd
macht opbouwen, die agressie in iedere
vorm met succes kan keren."
De Amerikaanse minister van defen
sie deed een beroep op zijn ambtgeno
ten om de huidige critieke situatie re
alistisch te beoordelen". Hij wees op de
wederkerigheid van het Atlantische pact
dat van ieder der deelnemende landen
een eerliike en volledige bijdrage tot de
gemene zaak vereist. „Alle ministers van
Guerilla-krijg in het Zuiden
Troepen van het Britse Gemenebest
zijn gisteravond Tsjongdjoe binnenge
trokken, dat 96 kilometer ten Zuid-Oos
ten van Sinoeidjoe ligt nadat Ameri
kaanse jagers en bommenwerpers in een
van 'de hevigste aanvallen der actie te
genstand biedende tanks hadden ver
nietigd.
Aan de Oostkust bjj Iwon zetten 50
schepen 27.030 man infanterie der Ame
rikaanse zevende divisie aan land. Iwon
ligt ongeveer ICO kilometer van de Man-
ds.ioerjjpe grens. „Wij trekken naar de
Mand'ioeryse grens en vernietigen elke
vijand, die wij kunnen vinden", ver
klaarde de bevelhebber dezer divisie' ge
nera-al-majoor David Barr.
In het gebied van Ondiong woedt nog
steéds een heftige strijd, doch volgens
een Amerikaans officier is de toestand
thans minder ernstig. Doch de pogingen
van Zuid-Koreaanse regimenten om
ten Noord-Oosten van Oensan naar
Oendiong en ten Noord-Westen van
Oensan naar TsjongsandjangsI op te
trekken worden noz gedwarsboomd door
verbeten tegenstand van Noord-Kore
aanse formaties. Naar verluidt bevinden
zich nog duizenden Noord-Koreanen
tussen Oendjong en Tsiosan de aan de
Jal'oe gelegen stad d'e verleden week
door onde-delen van de zesde Zuid-Ko*-
reaanse divisie werd bereikt Deze on-
opgebouwd, hoe en wanneer en wal elk
land za! bydragen. Zij hebben zeker
recht er op dit le weten."
Laat ons daarom pogen onze burgers
op duidelijke en niet mis te verstane
wijze deze kennis te verschaffen en laat
ons dan snel en doeltreffend overgaan
tot het omzetten van onze plannen In
militaire kracht. „Dit lijkt mij de voor
naamste vereiste van deze conferentie",
aldus Marshall,
veau stond.
EISENHOWER ZAL ELKE AAN
GEBODEN POST AANVAARDEN
Dwight Eisenhower heeft president I
derdelen hebben bevel gekregen zich te
rug te trekken, doch de weg wordt hun
versperd door Noord-Koreaanse troepen.
Zij worden uit de lucht voorzien.
De krachtige tegenstand der Noorde
lijken in het ^foord-Westen blijkt ver
der uit berichten over tegenstand tegen
onderdelen van de Amerikaanse 24ste
divisie, die ten Westen van Taetsjon op
trekt en tegen het vijfde regiment van
de zevende Zuid-Koreaanse divisie ten
Zuid-Oosten van Taetsjon.
Strijdkrachten van het Britse geme-
best deden gisteren de Westelijke hoek
van de bergvesting der Noordelijken in
Noord-Wset-Korea wankelen. Volgens
de berichten naderen zij stellingen, die
bemand zijn met troepen van de 17de
Noord-Koreaanse brigade, die opdracht
heeft gekregen tot de dood toe te vech
ten om de toegangen langs de kust tot
Sinoeidioe. de nieuwe Noord-Koreaanse
hoofdstad bij de grens van Mands.ioe-
rüe. te beschermen. Volgens een Z.iil-
Koreaansè woordvoerder heeft de zesde
Zuid-Koreaanse devisie sinds Donder mg
In-de strijd om Ondiong 30 procent "sn
haar manschapoen verloren.
Volgens gewoonlijk betrouwbare or i n
nen.staan. sterke Chinese cqmmuni.w-
sche troepen aan de Mandsjoërijse zijde
van de Jaloe Van enige poging om
Noord-Korea b'nnen te trekken is ech
ter no? niéts' gebleken.
De VN hebben in 125 dagen meer dan
100 millioen in he' Koreaans gestelde
strooibilie' ten in Korea verspreid.
Officieren van de Snl:chtSn?en-'Venst
schatten de Noordelijke verliezen top
333.093.
Uit Washington wordt gemeld dat een
woordvoerder van het Amerikaanse leger
heeft medegedeeld dat. de activiteit van
Noord-Koreaanse guerilla's tên Zuiden
van de 38ste breed'ezraad zo groot is,
da: een Amerikaans en een speciaal ge-
or?anise°rd ZT d-Koreaans legerkorps,
zijn inzeze; om haar tpzen te gaar.
I .De verbonden 'trosnsn bes'.-'kmr de
communis'Ische „guerilla-activiteit ln
'rieine. snel en hard toeslaande eenhe-
I den. d!e hoogstens de sterkte van een
I bataljon hebben.
VERKLARING VAN EYNGMAN RHEE
defensie moeten hun parlementen er van Truman Zaterdag de verzekering gege-
overtuigen, dat de millioenen, d'.e aan j ven« hü elke" aangeboden militair!
de bewapening zijn besteed ex. nog moe- zal aanvaarden. I De Zuid-Koreaanse president, Svng-
ten worden besteed, noodzakelijk zijn". De generaal wilde na een conference man fihee. heeft verklaard, dat zijn re-
z» zeide Marshall. „Wfj moeten bewijzen, van 45 min-uten tegenover verslaggevers |.sr:ng Noord-Korea wenst te de:turen
dat. ons plan met succes ten uitvoer kan "let definitief verklaren, of hem de met Noord-Koreanen. doch dat de Ver
worden gelegd °ii da' het de volledigevan opperbevelhebber van de j «nijrie Naties hem zulks beletten. Tii
steun verdient vn o" >zs valken en rege- i ;-triid krach ten van de Noordatlantisc-he een t-ce;pra°k tct m°ri2>e van on-
ringen". mogenhedsn. welke voor Wes'-Europa cr^veer 10 030 mensen r ep hij op de be»
worden georganiseerd was aangeboden zribpen Noord en Zuid 'te vertretm "tl
„Onze burgers willen graag weten, Er warsn gesp defin'. leve beslis-, te bedenken, dat er slechts één'Korea
wat voor strijdkrachten zullen worden sin-gen genomen aldus de generaal. was.
