„Naast teleurstellingen toch ook
veel zegeningen"
Eerste Lustrum Ver. Naties in Riddersaal herdacht
Y.N. vlag voor Korea-detachement
V.N. bestaan 5 jaar
Nieuwe raming begrotingstekort
257 millioen
Nadere gegevens van minister Lieftinck
WEERBERICHT
89ste Jaargang
DINSDAG 24 OCTOBER 1950
No. 27134
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f4.50 per kwartaal; 35 cents per week
Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507
Witte Singel 1. Leiden Giro no. 57055
„Inspirerende kracht van gewone mens noodzakelijk
voor betere toeekomst"
I Vandaag is het vijf jaar geleden dat het Handvest der Ver. Naties van
kracht werd. Ter herdenking van dit eerste lustrum organiseerde de Vereniging
voor Internationale Rechtsorde (V.I.R.O.) in samenwerking met de Haagse
politieke jongerenorganisatie gisteravond in de Ridderzaal te Den Haag een
bijeenkomst, waarop de minister-president, dr W. Drees, en de Staatssecretaris
van Buit. Zaken, mr N. S. Blom, het woord voerden.
De minister-president zeide o.m. dat de organisatie van de Ver. Naties voor
Shaar welslagen aangewezen is op de inspirerende kracht van de gewone mens.
Het zijn niet de regeringen of de vertegenwoordigers dier regeringen te Lake
i Success, die een nieuwe en betere toekomst voor ons kunnen openen. Het zijn
de mensen zelf, die dit tot stand moeten brengen. De mensen, die bereid zijn
offers te brengen en te strijden voor hun vredelievende overtuiging.
Het Handvest werd vijf jaar geleden
ondertekend in een sfeer van hoop en
samenwerking.
I Op politiek terrein kregen de Ver.
Naties vele teleurstellingen te incas
seren. Men stuitte voortdurend op
moeilijkheden, waarvan het bestaan
viak na de oorlog zelfs niet mogelijk
geacht werd. De groeiende tegenstelling
mssen Oost-Europa" en de Westelijke
wereld belemmerde in toenemende mate
he- constructieve werk der Ver. Naties.
■Hoewel deze gang van zaken diepe te-
Ueurstelling wekt, moeten wij ons
oc"
>v<
to
'dl
in haar geschiedenis ging de organi
satie er toe over troepen onder haar
gezag in te zetten tegen een agressor.
loch voor hoeden ons aan
•ver te geven. Immers, de Ver. Naties
Het Nederlandse volk kan er terecht
trots op zijn, dat naast H.M.'s Evertsen
ook een Nederlands troepencontingent
zal deelnemen aan de gezamenlijke
actie In Korea. Al is de strijd thans
reeds voor een groot deel gewonnen,
het blijft van hoge waarde, dat velen
hebben gehoor gegeven aan de oproep
zich als vrijwilliger te melden en daar
mede hebben getoond, hoezeer het hun
ernst is om de vrede desnoods met in
zet van hun leven te verdedigen.
Zij zullen ook ongetwijfeld in Korea
wanhoop nc,g een taak te vervullen hebben.
Verleden maand heeft d<
gers van het Nederlandse Korca-de-
tachement. Als teken van dankbaar
heid voor de bereidwillige offervaar
digheid van de vrijwilligers, bood mr
Jonkman aan de Commandant van
het detachement, majoor M. P. E. A.
den Ouden de vlag der Ver. Naties
aan. „Deze vlag moge u steeds her
inneren aan onze beste wensen,'' al
dus spr.
De heer Van Werkum, praeses van
hst Volkenrechtelijk Dispuut „Professor
Telders'" bood tenslotte aan minister
president Drees, staatssecretaris Blom
en mr Jonkman, een handboek aan
betreffende internationale organisaties.
Deze bijeenkomst werd o.m. bijge
woond door de minister van Sociale
Zaken, mr A. M. Joekes, de plv. chef
van de Generale Staf, luit.-generaal
M. R. H. Calmeyer, de chef van de
Luchtmachtstaf, luit.-generaal I. A.
Al er, vertegenwoordigers van Suriname
en de Ned. Antillen, de delegatie van
Ned. Nieuw Guinea, een vertegenwoor
diger van het Internationaal Gerechts
hof en een deputatie van de Kon. Mari
ne, die de mannen van Hr. Ms. „Evert
sen'' vertegenwoordigde.
Buitenlandse communisten in
de V. St. gearresteerd
Het Amerikaanse departement, van
justitie heeft bekend gemaakt, dat het
begonnen is jacht te maken op voor
aanstaande buitenlandse communisten
in de V S. en dat er al tien arrestaties
zijn verricht.
De reeds gearresteercen worden de
belangrijkste genoemd van ongeveer 86
personen, die voor onmiddellijke uitwij
zing in aanmerking komen. Zij waren
het actiefst geweest op het gebied van
communistische propaganda. De mees
ten van de 86 hadden al eerder aan
zegging gehad het land te verlaten,
maar zij waren niet gegaan.
Onder de tien gearresteerden bevin
den zich burgers van Rusland, Duits
land, Joego-Slavië, Engeland, Letland,
de Philippjjnen, Polen en Korea. Zij
bevinden zich al lange tijd in de V.S
Hun verblijf daar varieert van 18 tot
47 jaar.
Gisteren was de laatste dag, dat de
Amerikaanse communisten zich vrijwil
lig konden laten registreren Alle teke
nen wjjzen er echter op dat de partij
van plan is de „wet tegen opstandige
activiteit" te negeren en af te wachten,
wat de regering thans zal doen.
FRANSEN HEROVEREN GRENSPOST
IN INDO-CHINA.
De Franse autoriteiten in Indo-China
hebben de herovering bekend gemaakt
van de voorpost Tsjoecpaisan aan de
Chinese grens, die verleden week Za
terdag in handen viel van Vietminh-
troepen.
opgestapeld, konden territoriaal worden
begrensd en afgedamd. Er zijn voorts
resultaten behaald op sociaal en eco-
uitvoerig
iijn er wel degelijk in geslaagd hoop- j vergadering te Lake Success ons land
)l!e resultaten te boeken. wederom aangewezen om gedurende 2
Strijdounten als Palestina, Kashmir, jaar zitting te nemen in de Veilig-
öe Balkan e.a.. waarbij voldoende heidsraad, het hocgste orgaan voor de
brandstof voor een grote oorlog las handhaving van vrede en veiligheid in
de wereld.
Thans zal Nederland wederom de ge
legenheid hebben ook daar zijn inzich
ten naar voren te brengen met betrek
king tot de grote politieke problemen
van deze tijd.
De Nederlanders, die geroepen zullen
•-i
Komisch gebied, waarop spr.
■inging.
E Men kan op grond hiervan wel de-
gelijk spreken van internationale sa-
menwerking en de zegeningen, welke
hiervan uit gaan. Bovendien kan door I ge^ragen weten door het medeleven van
de internationale samenwerking om Uet gèfiéjé Nederlandse volk.
de levensomstandigheden te verbete
ren van honderden millioencn men-
sen in minder bedeelde landen ook
de goede verstandhoouding tussen de
volkeren worden bevorderd. Spreker
hoopte, dat het in de toekomst vele
Nederlanders gegeven zal zijn aan dit rea€i g~af mr n
grote opbouwende werk. waar ook ter van
wereld, hun bijdrage te leveren.
Russen blijven
„vrede aanbevelen"
President Truman zal vandaag tot de
Algemene Vergadering der V. N een be
langrijke rede over de buitenlandse po
litiek houden ter gelegenheid van de
vijfde verjaardag van de V. N.
„Wij zullen samen met alle vrije en
vredelievende landen strijden tegen
ieder, die de vrede wil verstoren", zo
algemene verklaart Winston Churchill in een
boodschap ter gelegenheid van de vijfde
verjaardag van de V.N. „De vrede is
geen passieve toestand, doch hij eist
ondernemingszin en durf. W\j moeten
niet alleen de oorlog .voorkomen maar
tevens de zieken genezen, de door de
vorige oorlogen aangerichte schade her
stellen, dé volken van Afrika en Azië
helpen door vredelievende middelen hun
hoop op een nieuw en beter leven te
verwerkelijken".
Maarschalk Tito heeft in een artikel
!n „Borba" verklaard, dat de V. N. al
leen de vrede kunnen bewaren door
..echte samenwerking"" tussen en „vol
ledige gelijkheid" van al haar leden,
grote en kleine.
In het artikel spreekt Tito over een
„gevaarlijke tendentie", dat alle belang
rijkere internationale problemen wor
den opgelost door „enkele grote mogend
heden"" terwijl men vertegenwoordigers
7.V.- ,,iKin»riw I van kleine landen negeert. „Een derge-
ran c.m?andlihedèn !i:ike handehv«ze zal het bestaan
Jl vi. fe V. N. in gevaar brengen en de VI
worden hun taak voor het forum der
Ver Naties te vervullen, moeten zich
REDE STAATSSECRETARIS VAN
BUITENLANDSE ZAKEN.
In zijn hierop volgende herdenkings-
S. Blom. Staatssecre-
schildering van de omstandigheden, j dJg N -n ge^,aar brengen en de vrede
waaronder het Handvest Ver. zal dan niet worden gewonnen", aldus
ties tot stand is gekomen alsmede van maarschalk
het toetreden van Nederland tot net ae "ïaarscnaiK.
De Ver. Naties zagen zich kort ge
leden voor de noodzakelijkheid ge
steld op te treden in een geval van
ernstige agressie. De strijd, welke in
Korea ontbrandde, bleek geen gele- j
genheid te bieden voor vredelievende I vaïï S vwven
besprekingen. Er moest een ander actieve politiek zal vee, en,
antwoord worden gegeven op deze
aanval. De vredelievende landen heb
ben dit antwoord als het ware in- Hierop richtte de voorzitter van de
Sir'hirrS t^coS V.«.R.0;. ««.-ÜÜ-» mr J. A. Jonk-
gewapend optreden. Voor het eerstman, zich tot de aanwezige vrywilli-
.-upernationale orgaan van de Ver. Na-
I ties.
Hij besloot met de wens, dat Neder-
land in de Veiligheidsraad met steun
volk een J
die moge
strekken' tot heil van de wereldgemeen-
I schap en. van ons land.
De Sovjet-minister van Buitenlandse
Zaken, Wysjinsky, heeft in de poli
tieke commissie van de V.N. verklaard,
dat de deuren zouden worden open
gezet en het gordijn opgetrokken in
de Sovjet-Unie. als het Russische plan
voor controle op de atoomenergie zou
worden aangenomen.
Hij zei, dat de Westerse eis tot volle
dige vrijheid van inspectie zwart op wit
stond in het Russische plan* voor inter
nationale controle op de atoomenergie,
dat In 1947 is ingediend. De bepalingen
van het Russische plan over het hoofd
te zien, was een misdaad. Als iemand
dat plan niet kon aanvaarden, was het
uit overwegingen, die de vrede vreemd
waren. „Dit moet men goed bedenken,
omdat bij elke bom geantwoord wordt",
aldus Wysjinsky.
Het Russische voorstel maakte in
spectie in elk land ter wereld moge
lijk „op de geringste aanwijzing en
zelfs zonder schriftelijk bewijs". Er
zou geen recht van veto zijn. De inter
nationale commissie zou haar beslui
ten bij eenvoudige meerderheid nemen.
Wysjinsky vestigde de aandacht op
de door StaUn geuite mening, dat de
communistische en de kapitalistische
wereld naast elkaar konden bestaan.
Wysjinsky was de eerste spreker in
het debat over het Russische voorstel
voor een vredespact, een onmiddellijke
vermindering van de bewapening der
grote mogendheden met een derde en
het verbod van-de atoombom.
Hij laakte de „agressieve buitenlandse
politiek "van de Verenigde Staten en
„het overtreden van internationale over
eenkomsten". Als voorbeeld van dit
laatste noemde hij „de maatregelen van
Amerika, Engeland en Frankrijk om
West-Duitsland opnieuw te militarise
ren". Er waren plannen om Duitsland
op te nemen in „de agressieve groep van
de Noordatlantische alliantie".
Het principe om de atoominstallaties
door een internationaal orgaan te la
ten beheren, zoals voorgesteld in het
Amerikaanse plan, zou volgens Wysjins
ky „een grove schending der elemen
taire souvereine rechten" betekenen.
Witboek voor
West-Duits Vakverbond
TEGEN RODE INFILTRATIE.
Het West-Duitse vakverbond heeft
een witboek over de „infiltratie van
communisten" in de vakverenigingen
uitgegeven onder de titel „Vijanden van
de vakverenigingen, vijanden van de
democratie".
De verzameling gegevens, zo wordt in
het boek gezegd, heeft ten doel het
masker af te rukken van het gezicht der
agenten van Moskou, die van arbeids-
solidariteit en democratie spreken, doch
in feite totalitarisme en vernietiging der
vakverenigingen voor ogen hebben. De
SED. zou 20.000 000 Westelijke marken
maandelijks toegewezen hebben tenein
de de West-Duitse communistische par
tij te veranderen Ln een netwerk var,
saboteurs, agenten en agitators. Men
zou vooral streven naar het plaatsen
van „betrouwbare en niet ontziende"
personen in sleutelposities De com
munisten legden zich niet zozeer toe op
het winnen van stemmen. De agenten
hadden tot taak zich bemind bij mede
arbeiders te maken zonder zich als
communisten voor te deen. Er zouden
350 comrriunisten leidende posities ln
de West-Duitse vakbeweging hebben.
Volgens het witboek blijven Oost-Duit
se fabrieken aanhoudend uitnodigingen
verzenden naar mogelijke medestanoers
<n West-Duitse fabrieken om op kosten
der party een vacantie in Oost-Duits-
iand door te brengen De volkspoiitie
zou opdracht hebben een oogje dicht
te knijpen als deze bezoekers Illegaal
de zonegrens overschreden.
Veel nadruk wordt ook gelegd op de
toon en de inhoud der fabrieksbladen
die door de plaatselijke partij gesub
sidieerd worden. De toon hierin diende
„gezellig" en simpel te zijn.
Het witboek brengt ten slotte scher
pe critiek op de persoonlijke politiek
van Adenauer uit inzake het toelaten
van vroegere Nazi's ln openbare func
ties.
De gedelegeerde van de Verenigde
Staten, J. F. Dulles en de afgevaar
digde van de Sovjet Unie A. J. Wys
jinsky hebben in Lake Success ver
schillende aspecten besproken van het
vredesprogramma, dat door de Ver
enigde Staten en zes andere naties
wordt gesteund.
Na de ontmoeting werd bekend ge
maakt, dat er een openhartige uitwis
seling van gedachten was geweest. Het
enige voorlopige resultaat was een
beter begrip van de wederzijdse
standpunten.
De Minister van Financiën heeft thans nadere gegevens verstrekt over de
budgetaire vooruitzichten voor 1951, zoals deze zich laten «aanzien:
1. Tekort op de begroting 1951 volgens de Miljoenen
nota 1951: van de gewone dienst, de buitengewone
dienst I en het Landbouw-Egalisatiefonds
2a. Voor het ontwerp huurwet, ontwerp kweekschool-
wet, salarisverbeteringen personeel Lager-, Nijver
heids- en Voorbereidend Hoger en M.O. onderwijl
wetsontwerp nopens het kleuteronderwijs, wetsont
werp nopens het kleuteronderwijs, wetsontwerp over-
heidsaansprakeljkhedd bezettingshandelingen, wets
ontwerp kinderbijslag kleine zelfstandigen, ontwerp
garantiewet voor leden van het v.m. K.N.I.L., wetsont
werp tot verhoging van rantsoen met een bijzondere
toeslag en ontwerp kindert-oeslagwet voor gepension-
neerden, wetsontwerp autovervoer goederen 45. millioen
b Als gevolg van de 5 verhoging, ingaande 1 Sept.
1950, van de salarissen en lonen van het burgerlijk en
onderwijzend personeel, van het personeel der staats
bedrijven en van het jaarwedde genietend militair per
soneel, incl. de daaruit voortvloeiende verhoging van
de sociale lasten, betrekking hebbende op genoemd
personeel 55 millioen
c. Voor de verdere gevolgen van de onder b genoemde
verhoging van salarissen en lonen op kosten van wet
telijke soc. voorzieningen, D.U.W.-lonen, subsidies enz. 35 millioen
d. Als gevolg van de prijsstijgingen van materialen
en grondstoffen 90 millioen
e. Als gevolg van de verhoogde militaire inspanning,
1 als bedoeld ln punt 7 van par. 1 van de millioenen-
nota 1951 <blz. 5) zomede van de voorbereidende maat-
I regelen voor bescherming van de burgerbevolking150 millioen
117 millioen
MEER BEWOLKING
1 Sill?).? venvacht tot morgenavond:
ttci j meer bewolking, maar over-
■v^en^ droog weer. Koude nacht met
Hit 'irV?aar nevel of mist. en plaatse-
«iLJ nachtvorst. Morgen overdag
i vnriVeer dezelfde temperaturen als
ro« ,Zwa'ske tot matige wind tus-
en Oost.
'Opgemaakt te 10 uur).
25 October.
I M," op: 721 uur onder: 17.26 uur.
aan op: 16.59 uur; onder- R 56 uur
I Tj 'V M
«oogwater te KatwUk te 2 61 en 15 08
nummer bestaat uit zes pagina's.
Een niet alledaags jubileum zal een
dezer dagen gevierd worden op Mar
ken. Het is nJ. 25 jaar geleden, dat
Sijtje Boes een winkeltje opende, waar
de toeristen, die Marken bezochten,
een aandenken konden kopen en tevens
haar huisje konden bezichtigen.
Dat de zaken goed gaan, bewi/st dit
jubileum én het feit, dat er naast het
eerste winkeltje een tweede zaak werd
opgericht. Vooral de Amerikaanse be
zoekers van Marken zijn als kopers van
de fraaie klompen, molentjes en foto's
van Marken en zijn klederdracht goede
klanten, die voor een stevig deviezen-
ptje zorgen. Op de foto ziet U links
Sijtje Boes en rechts haar huisje.
Schouwburg voor Enschede
KOSTEN 2'a MILLIOEN GULDEN.
De Gemeenteraad van Enschede heeft
zich in beginsel accoord verklaard met
plannen voor de bouw van een schouw
burg, die plaats zaï bieden aan 1200 per
sonen en een zeer moderne toneelaccorru
modatie zal krijgen. Enschede zal hier
mee de beschikkLng krijgen over de mo
dernste schouwburg in het Oosten van
het land.
Het gehele project, inclusief een café
restaurant, zal circa 2 millioen gulden
kosten.
Anderhalf millioen zal door de ge
meente en één millioen door particulie
ren worden ingebracht. De exploitatie
zal geschieden door een N V.
Totaal te verwachten additionele uitgaven
492 ^nlllioen
3) Te verwachten hogere opbrengsten van de middelen voor 1951 boven
de opbrengst, vermeld in bijlage b van de Mlllioenenota 1951, in welke hogere
ramingen begrepen zijn de gevolgen van alle te voorziene stijgingen van lonen
en prijzen, zomede de gevolgen van de in behandeling zijnd? wetsontwerpen
tot herziening van de belastingen:
Inkomstenbelasting 60 millioen
Loonbelasting - 30 millioen
Vereveningsheffing 5 millioen
Invoerrechten 50 millioen
Accijns op tabak 49 million
Omzetbelasting 80 millioen
Rechten van registratie-f 12 millioen
Bruto
4- 286 mlllioer.
250 millioen
15 millioen
Waarvan voor het Rijk
Afverlaging van de schoolgelden
Netto verhoging van de middelen voor
het Rijk 235 milliot..
Nieuwe raming begrotingstekort 257 millioen
Prins Bemhard buitenslands
Z.K.H. Prins Bernhard. die op medisch
advies na zijn operatie nog enige dagen
rust moet houden, heeft zich met zijn
behandelende geneesheer, prof. Nieboer,
naar het Middellandse Zeegebied bege
ven. De Prins zal morgen weer in ons
land terugkeren.
Guerilla-strijd in Korea
neemt toe
De Zuid-Korcaanse troepen blij\en
door het Noord-Koreaanse gebergte,
waar thans de eerste sneeuw is geval
len, naar de Mandsjoerijse grens opruk
ken, die zij tot op ongeveer zeventig
kilometer zijn genaderd. Achter hen
cpereren communistische gueriliastrij-
ders, die in de afgelopen week stout
moediger in nun optreden zijn gewor
den In verschillende aelen van Korea
hebben zij aanvallen uitgevoerd Zo is
melding gemaakt van een aanval door
7000 communistische guerilla-strijaers
m de driehoek,* waarvan de steden
Hwatsjön, Koemsong en Kosang de
hoeken vormen. Deze steden zijn ruim
160 kilometer ten Zuid-Oosten van
Pjongjan gelegen
Amerikaanse autoriteiten hebben ver
klaard, dat het mogeiijk is dat deze
guerilla-aanvallen de strijdkrachten der
Verenigde Naties nog enige tijd zuilen
beletten hun operaties in Korea te be
ëindigen. daar eventueel aanzienlijke
strydmachten aan de fronttroepen moe
ten worden onttrokken, om met de
guerllleros af te rekenen.
De guerilleros zijn erin geslaagd het
juist boven de 38ste breedtegraad ge
legen Jangjang te veroveren. Jangiang
»-gt dwars op de vitale bevoorradirgs-
weg naar de Oostkust. Een andpre een
heid guerilla-strijders, tpr sterkte van
ongeveer 2000 man, heeft circa vijftig
kilometer ten Zuiden van de haven
Wonsan, de Koreaanse Oostkust be
reikt.
Volgens schatting van leden van de
Amerikaanse geheime dienst hebben de
Noord-Koreanen tot 18 October in Zuld-
Korea beneden de 38ste breedtegraad
venoeg materiaal verloren om 12 infan
terie- en 2 tankdivisies uit te rusten.
België zal trachten de prijzen
omlaag te brengen
BIJ NIET-SLAGEN EEN
LOONSVERHOGING VAN 5 PCT.
Onze Brusselse correspondent telefo
neerde ons heden:
Na langdurige vergaderingen, waaraan
de vertegenwoordigers van het patro
naat, de vakbonden en vier ministers
deelnamen, werd gisteravond een ac
coord bereikt inzake lonen en prijzen.
Er werden drie oplo^lngen voorgesteld
en voor het eerst sedert vele jaren ga
ven de vakbonden hun instemming aan
een door de werkgevers voorgesteld plan
om de levensduurte te bestrijden. Die
oplossingen waren
1. De katholieke vakbonden waren
van oordeel dat de prijsstijgingen, welke
sedert Juli zijn voorgekomen, van tijde
lijke aard zijn. Deze bonden stelden zich
tevreden met een levensduurte-prpmie
van f. 30.— voor elk der maanden Sep
tember en October.
2. De socialistische vakbonden vroegen
een loonsverhoging van 5 pet.
3. De werkgevers-organisatie (het ver
bond der Belgische nijverheid) gaf aan
de regering en de vakbonden de verze
kering dat men er in zal slagen door
een gecoördineerde actie de prijzen bij
de productie en in de distributie wer
kelijk met 5 pet. te doen dalen. Het Is
deze laatste these, welke het gewonnen
heeft.
Echter hebben de vakbonden een ter
mijn gesteld. Indien de prijsdaling op
20 December e.k. geen feit is. dan zal
een loonsverhoging van 5 pet. worden
toegekend met terugwerkende kracht
I tot I October.
