tousÏÏOOP
PANDA EN DE MEESTER-GEMASKERDE
Alleen een architect mag ontwerpen
voor bouwwerken maken
Veelomstreden wetsontwerp in
Eerste Kamer besproken
Wil S'aat zich aan aansprakelijkheid ontirekken!
Maoist
Wie doodde
Valentin Rothe?
Radio-programma
89ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD Woensdag 11 October 1950
Tweede Blad No. 27123
Strekking van het ontwerp-Architectenwet, waarvan
gunstige invloed op het welstandsbeeld van stad en
land verwacht wordt.
(Speciale berichtgeving)
Iemand moet gestudeerd hebben voor
hij als dokter ma? trachten zieke mensen
te eenezen; aan een apotheker wordt de
zelfde voorwaarde gesteld, voor hij pillen
en drankjes mag klaar maken. Maar
iedereen al heeft hij zelfs geen di
ploma van een ambachtsschool in zijn
zak mag huizen en gebouwen ont
werpen en die plannen ook laten uit
voeren of zelf uitvoeren als er bouw
volume voor is en de gemeentelijke in- j voering van het bouwwerk door hem
stanties van Bouw- en Woningtoezicht j moet worden gevoerd. De m:nister
geen technische bezwaren hebben. Er i meent dat blijkt uit de Memorie van
zijn gemeenten die een Schoonheidscom- Toelichting dat de uitvoering .veel-
smssie hebben en de deskundigen die aj j-.an geschieden zon-der dat een
daarin zitten trachten bij de behande- I architect daarover de directie voert",
ling der plannen zoveel mogelijk ook de
eisen van welstand der omgeving te doen
dat het peil der bouwwerken op een
behoorlijk niveau komt.
Er ls, nadat wy langdurig daarvoor
gepleit hadden, op 27 Januari 1949 bij
ae Tweede Kamer een ontwerp-Archi-
tec-ten-wet ingediend.
Persoonlijk en velen met mij
betreur ik het. dat in deze Architecten-
wet alleen bepaald is. dat het ontwerp
van een bouwwerk dcor een architect ge
maakt moet worden. Niet voorgesc'nre-
Bij wijze van overgangsmaatregel zijn
in het architectenregister ook wel vak
genoten ingeschreven die geen speciale
opleiding hebben gehad, maar die in
een praktijk van tenminste vyf jaar be
wezen dat zij over de voldoende be
kwaamheden beschikken.
Op dit ogenblik zijn ongeveer 2600
vakgenoten in het architectenregister
van de B.N.A. ingeschreven. Als de Ar
chitectenwet wordt aangenomen en dus
het voorschrift geldig wordt dat alleen
ingeschrevenen ln het register bouwont
werpen mogen indienen, zal alsnog als
overgansmaatregel de mogeiykheid ge
opend worden voor vakgenoten om zich
te laten inschrijven onder bovenge
noemde bepalingen.
Uit de Raadzaal
EEN MISGREEP!
Nieuw-Guinea in geheime
zitting
De Leldse Raai ls onberekenbaar!
We schreven het reels meermalen.
I Maandag ls dit weer eens bewezen. Na.
leen paar zittingen, die vlot waren ver
lopen, ook al waren er enige vrij be
langrijke punten aan de orde. werd de
dat de aansprakelijkheid van de Staat Raad win m
ontkent.
(Van onze parlementaire redacteur)
In aanwezigheid van nauwelijks 15
leden behandelde de Eerste Kamer
gistei"middag het „Wetsontwerp in
zake de (niet) aansprakelijkheid van
waarvan
lllVKllli ,men mocht verwachten dat zij ln een
Spr. noemt het W O. moreel en juri- handomdraai was afgedaan. Mis. mij-""
disch onaanvaardbaar. baar werkte de onbelangrUkneiil Siimu-
Ilerend cp de tongen, met gevolg, dat
(deze onbelangrijke agenda drie uren
De lieer Reyers wilde nog dc militaire giste!
toppunt werd zeker wel geleverd
oorstel om een clubhuis te bou-
Na het verstrijken van de overgangs-
yd kunnen alleen personen ingeschreven
worden die het einddiploma van een
gelden. Dit verloopt niet altijd vlot. In
tegendeel. er zijn soms heel wat bespre
kingen voor nodig om de ontwerper er
van te overtuigen waarom zijn plan niet
ongewijzigd kan worden geaccepteerd.
Het zijn geen uitzonderingen dat de des
kundige van een Schoonheidscommissie
zover moet gaan met zijn aanwijzingen
omtrent de veranderingen, dat er van
het oorspronkelijke ontwerp weinig is
overgebleven In zulke gevallen is dan
althans een dreigend gevaar nog afge
wend. Maar er zijn ook Schoonheids
commissies die minder veeleisend zijn.
En ook zijn er nog tal van gemeenten
die het zonder Schoonheidscommissie
doen. En dan verrijzen er bouwsels die
een omgeving ontsieren Vooral op het
platteland zijn daarvan veel bewijzen te
vinden.
Nu kan men zeggen dat daarmee geen
mensenlevens gemoeid zyn, zoals bU het
optreden van een kwakzalver, er staan
toch grote belangen op het spel: de
welstand van het beeld van stad en
land. Een cultuurbelang dus van de eer
ste orde!
Het is daarom te verklaren, dat de
architecten reeds lang een actie voe
ren om in een wet vastgelegd te krij
gen dat alleen vakbekwame mensen
ontwerpen mogen maken. Niet alleen
om daardoor te bereiken dat misluk
kingen geweerd worden maar ook om
dat het peil der bouwwerken zal stij
gen als alleen bevoegden plannen
mog enmaken. Een Schoonheidscom
missie kan slechte ontwerpen van de
allerergste smetten reinigen, maar het
product dat dan verkregen wordt,
kan toch nooit op één ltfn gesteld
worden met ontwerpen die geheel het
werk zijn van een man die z'On vak
beheerst.
Als zo zei ons de heer B.T Boeijen-
ga, de secretaris van de Maatschappij
tot bevordering der Bouwkunst Bond
van Nederlandse Architecten wy
ijveren voor de bescherming van het
archibeefcen-beroep, dan doen wij dit om
dat wij overtuigd zijn, dat. wjj daardoor
het algemeen belang dienen. Zo het al
leen zou zyn om onze eigen st3nd te
beschermen, zou geen onzer voormannen
daarvoor op de bres willen staan. Het
gaat er ons niet om, om concurrentie
van eigenbouwers en andere onbekwa-
men uit te schakelen, maar te bereiken
architect daarover de directie voert"
Wel is het ontwerp vastgelegd dat ln
'net architectenregister niet mogen wor
den ingeschreven a rch'.teoten-aannemers
en architecten-bouwers.
ven Is dat ook de directie over" de uit- dCT opleidingscursussen hebben behaald.
Het zal op die manier nog wel enige
tijd duren voor bereikt is dat alle ar
chitecten in Nederland een volledige op
leiding kregen, maar in elk geval ls dan
toCh al bereikt dat van stonde af aan
alleen personen bouwontwerpen maken
die getoond hebben de bekwaamheden
daarvoor te bezitten.
Op dit moment ls van de 2600 inge
schrevenen niet meer dan de helft op
geleid. maar elk jaar komen er onge
veer 50 bij die voor het einddiploma
der cursussen slagen. Amsterdam en
Tilburg leveren per jaar 15 gedi
plomeerden voor hogere bouwkunst af
en Delft ongeveer 20 a 30.
Minister Ringers heeft bij het treffen
van de eerste maatregelen voor de we
deropbouw van ons land zulke bepaling-
gen gemaakt, dat alleen vakbekwame
men ten ontwerpen konden indienen bij
dc Wederopbouw. Feitelijk was dit dus
al beroepsbescherming van de architect.
Wie nu ln streken komt waar na de
oorlog voel gebouwd is, o a. in Zeeland,
merkt dat het peil der bouwwerken be-
langryk gestegen ls Dit is een sterk ar
gument voor de Architectenwet.
De B.N.A. heeft reeds sinds 1945
(van 1928 voorbereid) een architecten
register. Iemand die daarop ingeschre
ven nil worden, moet op zich nomen
dat hij zich de vertrouwensman van
dc opdrachtgever gevoelt en nergens
meer geld aan verdient dan het vast
gestelde percentage van dc aanne
mingssom. De erecode wordt ook na
gekomen. bij afwijkingen volgen er
disciplinaire maatregelen van de ra
den van orde.
Wij hebben gemeend zo vervolgde
de heer BDeijenga dat wij niet kon
den volstaan met alleen bescherming
van de architect te vragen maar dat
daarnaast door ons maatregelen geno
men moesten worden om te bereiken
dat er voldoende architecten kwamen.
Vandaar dat reeds meteen bij de in
voering van het architectenregister be
sloten werd de opleiding ter hand te
nemen.
In negen plaatsen worden cursussen
gegeven voor opleiding van architec
ten. Die cursussen duren drie jaar,
zodat aangenomen kan worden dat
Iemand die voor zyn dipoma slaagt
ook ln staat is een behoorlijk ontwerp
voor een eenvoudig bouwwerk te ma
ken. Daarnaast is de opleiding voor
hogere bouwkunst in Amsterdam en
Tilburg, die nog twee jaar vordert.
Daar worden de mensen opgeleid die,
met dc afgestudeerden der Technische
Hogeschool te Delft, bjj voorkeur be
stemd zijn voor bijzondere opdrachten.
Het ontwerp van de Architectenwet
ligt al sinds 27 Januari bij de Kamer.
Blijkbaar is er geen streven om tot
een spoedige behandeling te komen.
Onze organisatie, die dit natuurlijk be
treurt. heeft daarom een persconfe
rentie belegd om de grote betekenis
van dit ontwerp in de publieke belang
stelling te trekken.
Deze persconferentie ls heden in het
Bouwcentrum te Rotterdam gehouden. Er
stonden o.a de volgende inleidingen op
het programma:
Ir J. J. M Veg ter: „Archlt-eoten en
hun organisatie".
Ir A. J. van der Steur: „Bouwen, ar
chitecten, aannemers en architecten
wet".
W. J Gerretsen: .Korte wandeling
door de schone tuin der bouwkunst'
en ambtelijke bedrijvers van de beheers-
lawine aansprakeiyke stellen van de door
uc uucy «MMiiiBscnnuiviu vah hen aangerichte schade. Hieraan be- "U "ek- H
dc overheid voor (haar) handelingen, hoorde Justitie mede te werken en het wen ÖP meuwe sportvelden aan a
verricht tijdens of tengevolge van dc zou een ontlasting zijn voor de schat- Haarlemmertrekvaartweg. Eenvoud:
bezetting". kist
Aan de regeringstafel zaten dc mi-
nooizakeiykheid. want anders zijn deze
__0D? heer Witteman-vertrouwt, dat de 'velden immers onbruikbaar De VVD-
nisters van Justitie cn Financiën. Minister van Financiën richtlijnen zal fractie oordeelde de inrichting echter
waaruit kon worden opgemaakt, dat geven, waar volgens hem sprake is van luxueus en vroeg aanhouding om
het hier ging om een zaak van recht j staateverantwoordelijkheia m wnar niet. verdere bezuiniging toe te passen. Was
en van geld. Die zaak is al jaren aan- Met belangstelling ziet hij tegemoet, hos dit oordcel nu goed gefundeerd gswec. t,
hangig, en de Tweede Kamer nam j de regering art. J3 van het W.O. zal ver- dan ware het te bsgrypen dpch dit
hot W.O. al lang geleden aan, onder
vry sterke tegenstand.
dedigen. doch hij is overtuigd, dat zij
daarin zal slapen.
Zijn conclusie is. dat de Kamer het
bleek geenszins he: geval. Integendeel,
er was zelfs geen rekening gehouden
met verplichtingen als b.v. de aanwe
Het ontwerp is gedateerd 12 Maart
1947 en sindsdien hebben we al diverse
ministers van Justitie zien verdwijnen,
zal moeten aanvaarden.
Aririd en A.-R. namen niet deel aan
de gedachtenwisseling, hoewel hun
zo herinnerde de heer Witteman woordvoerders in de Tweede Kamer des- j
I Avifauna's Muzikaal Menu!
Toten met 14 October eerste optreden van
„John Brookhouie Mc Carihy
and his 47 Musical Movietlars"-
f§ en het vermaarde Dansorkest van Malando
gj m.m.v. Ann Sandor. - Reserveer tijdig een
I| tafel voor lunch of diner ln ons klasse-
restaurant. Tel. 3XO, Alphen a/d Rijn.
INTERNATIONAAL VOGELPARK
Uniek in de wereldt ALPHEN A/D RIJN
Ml»»»
Van AH«n
(Kath.). Er kwamen liefst drie nota's
van wijziging binnen, en wij hebben I
thans het tweede nader gewijzigde ont- j
werp van wet voor ons liggen.
Dan ls er een adres van de Advocaten- j
vereniging, waarin het ontwerp wordt
bestempeld als „misbruik van de wetge- j
vende bevoegdheid", en waarbij wij wor
den bezworen, het niet aan te nemen
Een onbaatzuchtig advies, aldus de heer
Witteman. want er zullen heel wat pro
cessen uit dit. W.O. voortvloeien.
De heren Molenaar fV.V.D.» en Reyers
(C.-H.) delen de bezwaren der Advoca-
tenvereniging en bepleiten verwerping
van 't ontwerp. Dit voegt twee totaal ver
scheidene onderwerpen, die onder ge
heel andere morele normen vallen, te
zamen.
Het eerste, over de aansprakelykheid
van handelingen tijdens de bezetting,
gaat van de fictie uit. dat de Nederland
se ambtenaren toen uitsluitend ten gun
ste van de bezettei handelden Vaak
was het tegengestelde het geval pn dik
wijls ook was er reden tot twijfel. Hier
bij kan de Staat niet zonder meer zijn
verantwoordelijkheid afwijzen.
Bij de ..handelingen ten gevolg*4 van
de bezetting" waarbij het betreft cie
daden van het militair gezag Beheers
instituut enz. gaat het W.O. uit van
de fictie, alsof die daden mechanische
reacti°s waren op hetgeen in de oorlog
geschiedde. Maar in werkelijkheid wa
ren het wilsuitingen van het handripnd
overheidsorgaan, aldus de heer Mole
naar.
Er is geen enkele aanleiding tot In
perkte aansprakelijkheid, waar het on
schuldige gedetineerden en onschuldige
ïnheersslachtoffers betreft. En ten aan
zien van de politieke delinquenten is c
geen aanleiding, als ze reeds gestraft
ziln. om ze no*' eens in hun burgerlijke
rechten te treffen.
Er is bij de behandeling van vorige
I Justitie-begToting°n door woordvoerders
van de grootste fracties gewaarschuwd,
1 d3f ons recht een bedenkelijke ontwik
keling ondergaat, zo herinnerde prof.
Molenaar,
Bij de vraag nL wat „recht" is. geeft
de geldelijke factor dc doorslag. Thans
gaat het niet om beleidskwesties, doch
om een stuk weigering.
Het zou de Staat te duur kosten,
als de betrokkenen recht werd gedaan
i en daarom wordt dit wetje gemaakt.
tyds critiek lieten horen
Vandaag zal de minister antwoorden.
In de aanvang van d:
nam de Kamer zonder discussie een 14-
tal hamemunten aan en werd besloten
om het Nieuw-Guinea-rapport na af-
j doening der lopende agenda met geslo-
ten deuren te behandelen.
Bedenk, dat uit een
onverzorgde kinder-
hoest een zwakke
borst overblijft. Be
strijd kinderhoest met
ontwerp zy het zonder enthousiasme j ^^*43 van een scheidsrech'.erskamcr
zij he: bescheiden). Geen wonder, d.at
geen stem voor dit uitstel-voorstel was
te winnen.
Maar toen het voorstel van B. en W.
zelf aan de orde kwam. moesten even-
tjes niet minder dan elf raadsleden het
woord voeren. In hoofdzaak totaal over-
y^gadering De heer Knol sloeg met een paar
woorden de spyker op de kop na diverse
pogingen om de positie van de Leldse
Sportstichting tot de gemeente ts
schetsen: hier werd slechte voorgesteli
leen crediet aan deze stichting; ziedaar
alles!'
Bijna anderhalf uur moest worden
verdaan aan dit meest practische cn
I logische voorstel, dat analoog was aan
reeds vroeger genomen besluiten. De
j zakelijkheid was hier wel zeer ver te
zoeken.
j Met beide aanwezige WD-ers tegen
I werd het. ten slotte aanvaard Ook wet-
i houder Jonge'.een stemde tegen. doch.
ook al zeide hij het niet. b'.ykbaar om-
da: hy meer had gewild! Waarvoor wel
wat ts zeggen zou zyn geweest. Wan-
jnesr iets nieuws wordt ingericht, doet
men immers het verstandigst, niet ts
zeer te beknibbelen. In de regel pleegt
dit zelfs op den duur besparing van kos
ten op te leveren!
Dan volgde de verbetering van dc
spoorwegovergang aan de Haagweg. Een
zuiver gemeentebelang, dat de Spoor-
Bezuiniging in de V. St,
BEHALVE VOOR DEFENSIE.
De Amerikaanse begrotingscommissie wezen koud laat. Toch verzeg dat ae
heeft een vermindering met 50 millioen be?r A. J. van Dyk handhaafde bij
dollar gelast van de gelden, die dit jaar stemming.
voor het plan Marshall werden toege- Succes had de heer Stolp. Hy ont
wezen en die 2V4 milliard dollar belle-1 dekte een tegenstrijdigheid by de kos-
pen. Voor de gelden, bestemd voor de j tenberekening inzake het voorstel be-
treffende de
Amerikaanse reliefprogramma's in de
bezette gebieden werd eveneens een ver- j richting." Met gevolg, dat
mindering van 50 millioen dollar vast- J werd aangehouden,
gesteld. Deze verminderingen houden
verband met door het congres gegeven
richtlijnen, toen dit onlangs een wets
riool water-au i ver ingsi n -
dit voorstel
Laat ons hopen, dat op deze misgreep
an onze vroedschap weer beter inzicht
ontwerp betreffende toewyzingen tot terugkeert.
een bedrag van 35.554.600.425 dollar j voor de Benjamin van de Raad. de
goedkeurde, welk bedrag zowel de bul- 26-jarige heer Schoon derwoerd den Be-
tenlandse uitgaven als de programma's zemer, die juist in deze zitting was bc-
voor steunverlening aan het buitenland Ldlgd, was het wel een slechte entrée.
dekte. Het 'congres gaf president Tru-1
FEUILLETON
Spannend detective-verhaal
door Gisela Furtmüller
(vertaald uit het Duits).
84)
Ja, dat lijkt me ook. Claudius zei
ook, dat hy haar voor een Duitse en
niet voor een buitenlandse hield, voegde
Urban eraan toe.
Daaraan heb ik geen ogenblik ge-
twyfeld. mompelde Helbing meer in
zich zelf, dan bestemd voor andermans
oren.
Waaruit concludeerde Je dat met
zo grote zekerheid? vroeg Urban on
middellijk. Juist by juweliers komen
dikwijls voorname buitenlanders.
Heel diep
haar hart was nog
inderdaad de schuldi-ge was. Met alle j eenzame meisje in haar cel keek op
liefde, die Liselotte voor hem voelde. en luisterde gespannen. Wie zou dat
er ln haar buurt nog
vende wezens waren. Het enige wat
haar thans met de buitenwereld ver
bond, was het vage geluid in de verte
van de gelijkmatige schreden van
dienstdoende oppassers.
Helbing keek hem aan en begon
plotseling te lachen. Dit lachen klonk
gïïSrtS, en vrlènd SSStait? S^voe^hrtbT
slechts cp zeer bijzondere momenten m.l": JS.inw u'
op een dergelijke wyze lachte Daar- dat er ln naar buurt n°S andere
aan heb je gelijk, gaf hy toe. Maar,
Urban, deze cliënte was géén buiten
landse en ik had de heer Claudius
daarnaar niet behoeven te vragen,
voegde hij er met een glimlach aan
toe.
Wat bezielt je toch? vroeg Urban
met iets van verwondering in z'n stem.
Wat zit je toch te lachen!
Ik heb een geheim, dat ik voor
lopig nog niet verklappen kan, ant
woordde Helbing opgewekt.
Misschien ben Je van plan het
wel altijd voor je te houden, merkte
Urban, thans ontstemd geworden op
Ik zei: voorlopig, wees Helbing
hem terecht. Ik heb nog slechts enkele
feiten nodig....
HOOFDSTUK XI.
Liselotte Falkner zat in een eenzame
cel van het Huis van Bewaring en
legde met een moedeloos gebaar haar
•Potlood op 't papier, dat naast een dik
boek op de kleine tafel lag. welke onder
het getraliede venster stond. Het
gaat niet. zuchtte ze en ze sloeg het
Wetenschappelijke werk, waarbij ze
tevergeefs haar aandacht trachtte te be
palen, dicht. Ik kan niet werken, ik
kan me niet concentreren. Ik heb het
gevoel, dat ik helemaal geen hersens
meer in m'n hoofd heb. De allereen
voudigste formules willen me zelfs niet
te binnen schieten. Haar blik.ging om
hoog naar het getraliede venster en
ring iets van de weerschijn van een
bundel zonnestralen op. die de nauwe
binnenplaats van de gevangenis binnen
viel. Hoe lang zit ik nu al gevangen?
^•e telde de dagen op haar vingers af.
Bijna twee weken En nog steeds
is het niet bewezen, dal ik niéts met die
vreselijke misdaad te maken heb!
Ze dacht aan Wilhelm Nordmann. die
ze liefhad en die nog steeds one! r ver
denking van inoord stond. Duidelijk zag
ze het weer voor zich. hoe inspecteur
Urban haar verklaringen over Wilhelm
Ncrdmann voor een proces-verbaal had
opgetekend.
De schreden, die ze eerst vaag ge- 1 bed. dat in de hoek van de cel stond,
steeds de gedachte, dat hy misschien hoord had, werden duidelylker. Het Zelf trok hij de enige stoel bij en g.ng
vlak by haar zitten. Zo.... dat is
beter. Ik kan u zeggen, dat ik hier niet
alleen kom om nieuw bewysmatenaal
in de zaak-Rothe tegen Nordmann te
verzamelen. Ik wil ook graag weten,
wat u me kunt vertellen over zyn rela
tie met Dirk Svensen.
Dirk Svensen! Liselotte zuchtte.
Hy heeft mijn verloofde veel ellende
bezorgd, aangezien hij niet te bewegen
was ook maar het geringste deel van
zyn schuld terug te betalen.
Waarom had Nordmann het geld
zo dringend nodig?
Er kwam een blosje op het bleke ge
zicht van het meisje. Hij wilde hele
maal zelfstandig worden enwe wil
den trouwen.
Hoe was de verhouding tussen béi
de mannen?
Aanvankelijk, toen ze belden stu
deerden en vervolgens samen in de
Kronos-fabrieken werkten, ging het
wel, maar later
Wat gebeurde er toen?
Svensen probeerde avances by
my te maken. Eerst vatte ik zyn ge
drag op als een misplaatste grap. maa-
toon hij er niet mee ophield, moest ik
het Wilhelm wel zeggen
Er is toen waarschijnlijk tussen
beide mannen twist ontstaan"?
Ze knikte Ja. het werd een zeer
heftige woordenwisseling. Ik was bang.
dat Nordmann z;ch door z'n woede tot
onverantwoordeiyke dingen mee zou
laten slepen.
(Wordt vervolgd»
trachtte ze ontlastende
den te bedenken. Maar alles viel
steeds weer als een kaartenhuis in el
kaar, wanneer ze bedacht, dat hij op
het bewuste tydstip, dat Valentin
Rothe neergeschoten werd, op de Kro-
nostf abri eken in het directiegebouw
was geweest.
De tyd verstreek, maar Liselotte
merkte het nauwelijks. Ze zat stil
voor zich heen starend aan de smalle
kant van het kleine tafeltje. Ze be
woog zich niet, het was als ontbrak
haar de kracht cm op te staan en een
paar schreden in de nauwe cel op en
neer te lopen. De flauwe weerkaatsing
van het zonlicht bulten verdween
j langzaam werd het donker. In
I was het grauwe schemering. Een on-
I zichtbare hand scheen een gordyn
vcor het kleine venster gehangen te
.hebben, dat steeds donkerder werd..
Boven de deur ging een kleine lamp
aan, die zich bevond boven het getra-
liede vlerkante luik De drukkende
I stilte, die om Liselotte heerste, be
nauwde haar onzegbaar. Ze wenste, dat
omstandighe- zijn? Zou er iemand by hddr komen?
Voor haar deur werd halt gehouden
en Liselotte hoorde de stem van de
gevangenbewaarder. Een andere man
nelijke stem antwoordde Langzaam,
piepend, werd de sleutel in het slot
omgedraaid. Liselotte's ogen werden
groot. Een haar geheel onbekende
man in donker costuum betrad haar
cel. U bent Liselotte Falkner? vroeg
hij. haar aankijkend.
Ja, die ben ik, antwoordde ze ter-
wyi ze tevergeefs poogde rustig en dui
delijk te spreken, zoals ze dat vroeger
gewoon was.
Wat wenst u van my?
Ik ben politie-lnspecteur, zei Wor
de cel ner Helbing. terwyl nij even net ver
band. dat hy nog steeds om zyn voor
hoofd droeg, iet*; verschoof, ik ben met
de zaak Rothe-Svensen bezig.
Er kwam een geluid van schrik over
haar lippen. Wat wilt u van mij?
Ik zou graag van u horen, wat u
weet over 't leven van Wilhelm Nord
mann, antwoo.dde Helbing rustig.
Ik kan niets anders verklaren, dan
wat ik reeds uitvoerig verteld heb, riep
het meisje uit. Ik heb daaraan niets
toe te voegen Ik ben al enige weken
geheel van de wereld afgezonderd en
ik weet helemaal niet, wat er intussen
met hem gebeurd is
Gaat u toch zitten, zei Helbing en
hij voerde haar naar het smalle yzeren
man opdraoht de uitgaven, die geen be
trekking hebben op de defensie, met 550
millioen dollar te verminderen Het be
grotingsbureau heeft deze toewijzingen,
die geen verband met de defensie hou
den, daarop verminderd met 580.271.335
dollar, dus met ruim 30 millioen dollar
meer dan het minimum, dat door het
KONING LEOPOLD IN HET TROtES-
VON FALKENHAUSEN.
Bij de voortzetting van het proces te
gen de Duitse generaals te Brussel heeft
IlICCi Udll ilcb lu.'.l.lll Uil'. Uol lici - 1 t r._ tti„ 11.
congres werd vastgesteld voor de ver- 1 hek gerechtshof generaal Von Falken-
congres wera vastgesteld vooi ae ver hausen verzocht nade<-e inlichtingen te
verstrekken over het protest van koning
Leopold tegen de gedwongen tewerkstel
ling van Belgen in Duitsland.
Von Falkenhausen begaf zich naar
het kasteel te Laeken, waar de koning
hem „een in zo scherpe bewoordingen
gesteld protest" overhandigde, dat de
ex-militaire bevelhebber .sommige ge
deelten ervan moest wijzigen, alvorens
het aan Hitler over te maken". "Voor
deze stap werd hij door de hogere in
stanties van het Reich gelaakt.
De president: Hebt gy andere protes
ten van de koning ontvangen?
Von Falkenhausen: Ja.
De president: Waarover?
Von Falkenhausen: Dat weet Ik niet
meer.
lagingen
Onder meer zal 75 millioen dollar
minder worden uitgegeven voor de bouw
van ziekenhuizen, waarvoor oorspron-
kelyk 150 millicen dollar was uitge
trokken.
Een woordvoerder der commissie zeide,
dat de vermindering van de Marshall-
gelden gebaseerd was op de grote ver
betering, die dit jaar over het algemeen
is ingetreden.
VARGAS PRESIDENT VAN
BRAZILIË.
President Dutra van Brazilië heeft
toegegeven, dat dr Getulio Vargas bij de
presidentsverkiezingen, welke vorige
week in Brazilië werden gehouden, de
overwinning heeft behaald.
In een boodschap aan dr Vargas, de
candidaat van de party van arbeid en
sociale vooruitgang, heeft president
Dutra verklaard, dat hij op 31 Januari
aan de nieuw gekozen president per-
Het verhoor van de verdachten ls ge
ëindigd. Vandaag zullen de eerste getui
gen worden gehoord De Duitse finan
ciële deskundige dr Schacht zal dezer
dagen naar Brussel komen om voor Von
sooniyk de bevoegdheid zal overdragen. Falkenhausen te getuigen.
28). Panda was nog maar nauwelyks
weer op de begane grond aangekomen,
en Joris was nog maar nauwelijks klaar
met zijn vermomming, of daar kwamen
c'.e achtervolgers al aan: Graaf Isen
Grim, en Hertog Bruno, en Hofmaar
schalk Belllno, en de herauten, en ook
nog enkele anderen. Doordat de taxi te
gen de boom gereden was hadden ze hen
kunnen inhalen, en Panda meende dan
ook dat hij héél goed werk had gedaan.
..Bereid je op alles voor!" sprak hij tot
Joris. „Daar zijn ze!"
Maar wat deed Joris Goedbloed? Hij
liep niet- weg, doch begon op jamme
rende toon hard te schreeuwen: „Zo,
benne ze daar, jongeheer! Nou, en dat
is maar goed ook! Schaam je je niet om
een arme voddenkoopman met zijn wa
gen bijna kapot te rijden? Dat jakkert
maar met die auto's over de wegen te
genwoordig en dat kijkt maar niet uit.
En zo jammerde hij voort. Natuurlijk
bereikte hy zyn doel. Iedereen hield
hem voor een voddenkoopman, diebyna
door Panda in de taxi overreden was en
daarom schonk niemand enige aan
dacht aan hem. Isen Grim rende naar
Panda toe en schreeuwde: „Daar is hij!
Dat is hem! Hy is de Gemaskerde!"
„Ja!" riep Hofmaarschalk Bellino
„kijk, daar ligt die beurs die me ont
stolen is!" Dat is een bewijs!" En Her
tog Bruno juichte: „Kijk! Daar ligt het
masker dat hy gebruikt! Ik had het
niet van zo'n klein mannetje gedacht!"
„We hebben hem, ha!" riep Isen Grim.
„Geef je over, Gemaskerde!"
„Maarmaarhakkelde Pan
da, en hy wist van akeligheid niet wat
hy verder moest zeggen. Dat had hij nu
zeker niet verwacht! En Joris stond op
de achtergrond en zanikte maar door:
„Nou, het zou me niks verbazen als hy
de Gemaskerde was! Gewoon misdadig,
zoals die een arme voddenkoopman on
dersteboven wilde rijden!"
Tja ik ben bang, dat Panda er le
lijk in zat!
VOOR DONDERDAG 12 OCTOBER
Dlltcrsum I (402 M.) KRO 7.00:
nieuws; 7.15: gram.muziek; 7.45: mor
gengebed en liturgische kalender; 8.00.
nieuws en weerberichten: 8.15: gram.mu
ziek; 9.30: waterstanden: 9.35: gram.muz.;
9.40: schoolradio; NCRV 10.00: gram.muz.;
10.15: morgendienst; 10.45: orgelconcert.
KRO 11.00: voor de zieken; 11,45: school
radio; 12.00: angelus: 12.03: gram.muziek;
12.30: mededelingen; 12.33: gram.muziek;
12.55: zonnewijzer; 13.00: nieuws en katho
liek nieuws; 13.20: gram.muziek; 13.35:
planorecital, NCRV 14.00: Promenade or
kest en solist; 14 45: voor de vrouw; 15.30:
sopraan en plano; 16.00: bijbellezing; 16.45:
vocaal ensemble; 17.00: voor de Jeugd;
17.30: gram.muziek; 17.50: regeringsuit
zending; 18.00: amusementsmuziek; 18.25:
gram.muziek; 18.30: causerie „over de vier
de loonronde"; 18.45: gram.muziek; 19.00:
nieuws en weerberichten; 19.15: vragen-*
beantwoording; 19.30: gram.muziek; 22.15:
buitenlands overzicht; 22.35: kerkkoor:
22.45 avondoverdenking; 23.00; nieuws;
123.1524.00: gram.muziek.
I Hilversum II (298 M.) AVRO 7.00"
nieuws; 7.15: ochtendgymnastiek; 7.30:
gram.muziek; VPRO 7.50: dagopening;
AVRO 8.00; nieuws en weerberichten; 8.15:
gram.muziek; 9 00: morgenwijding; 9.15'
gram.muziek; 9.30: dansorkest; 10.30: voor
de vrouw; 10.35: gram.muziek; 10.50: voor
de kinderen; 11.00: gram.muziek; 11.45:
voor de Jeugd; 12.00: lunchconcert; 12.30:
mededelingen; 12.33: „ln 't spionnetje";
12.38: orgelspel; 13.00: nieuws; 13.15: or
kest-concert, 13.45: u kunt het geloven of
niet; 13.50: gram.muziek: 14.00- voor de
vrouw; 14.30: zang en plano; 15.00: voor
de zieken, 16.00: gevarieerd programma.
17.00: voor de jeugd; 18.00: nieuws; 18.15:
voor tafeltennissers; 18.20: sportpraatje;
18.30: voor de strijdkrachten; 19.00: thea-
terorkest; 19.25: zang en plano; 19.45;
causerie over de Internationale vereniging
van diëtisten; 20.00' nieuws; 20.05: actua
liteiten: 20.15: radio phllharmonlsch orkest
en pianoduo; 21.15: ..tranen over Johan
nesburg". hoorspel. 22.15: „let od de bel";
23.00: nieuws; 23.15: sportactüalltelten;
23.3024.00: gram.muziek.
Lijn 3 distributienet 7.05: gram.;
7.30: kron.; 7.40: gvmn.: 7.50: gTam.; 8.05:
concert; 9.10: verz.pr.; 10.00; orgel: 1030:
banjo ens.: 11.00; dagboek. 1 f. 15BBC
West of Engl. Light Orch.; 12.00: llediep;
12.15. Swe°t- and Soft Players; 13 15:
plano: 13 30- gram.; 13 45: verv. plano:
14.00: muz.geschiedenis; 15.00 '.alonorkest;
15 30: liedjes: 15.40- BBC North Orch.
16.45: BBC Schots Var ork.; 17.30: Mas-
spel: 18.30: v. d. soldaten; 19.30: verz.pr.;
21.00: klankbeeld. 21.30: nieuwe gr.pl.;
21.45: act.; 22 15; dansmuziek; 23.05: gram.
ï.lln 4 distributienet 7.15: gram.; 7 50:
Lift up your hearts: 8.10: concert; 9 00:
gram.: 10.00: Ménage en Musloue; 10.30:
feuilleton; 10.4-5: verz.pr.. 11.00: v. d. zle-
I ken: 11.30 operaprozr.. 12.00: gram.; 12.lo.
mil. orkest; 13.00: BBC Midi. Light Orch
13 45: v. d. kinderen: 14.00: v. d. vrouw;
15 00: werken van Handel; 16.15: gram.:
16.30: viool; 16.50: gram.: 17.10: dansmuz
18 00: v. d soldaten; 18.30: volksmuz. uit
de 18e eeuw; 18.45: causerie: 19-00: omr.
ork - 20.00 orkestconcert; 20.30: ork. Cor-
dell: 21 00: Welsh Rarebit; 22.15- Topic for
to-night; 22.20: Silvester; 23.00; voordr:;
23.15: Rio Tango orkest.
AGENDA
HEDEN:
Federatie-huls; Splrltisch Genootschap,
8 uur.
Rapenburg 50: Cursus Inleiding anthro-
posophle, 8 uur nam.
DONDERDAG:
R.K. Kerk Haagweg; Conferentie voor
nlet-Katholieken. Spr. pater Wijnand
Sluys, 8.15 uur nam.
ZATERDAG:
Volkshuls: Geluidsfilms W. de Vogel,
4 uur nam.
BIOSCOPEN
Trlannn „De goede aarde" (14 Jaar)
Zondag 2.15. 4.30. 7 en 9.15 uur; overige
dagen 2.30. 7 en 9.15 uur.
ICe\ ..Carmen" (18 Jaar) Zondag 2.15,
4.15. 7.15 en 9 15 uur; overige dagen-2.15,
7.15 en 9 15 uur.
Casino „De Bengaalse lanclers" (14 J.)
Zondag 2.15, 4.45. 7 en 9.15 uur; overige
dagen 2.30. 7 en 9 15 uur.
I.ldo ..Maria Goretti" 1I8 Jaar) Zondag
2 15 4.30. 645 en 9 uur; overige dag«>n
2 30 6.45 en 9 uur.
I.uxor ..Levensstormen" (18 Jaar) zon
dag 2 30. 4 45 7 en 9 15 uur. overige
dagen 2.30. 7 en 9 15 uur.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken te Lelden wordt van Zateraag
|7 Oct 13 uut tut Zaterdag 14 Uct 8 uur
waargenomen dnor Apotheek Kuk Rapn.-.-
burg 9 tel. 24807 en de Apotheek ..Tot
Hu!n dei Menschheid", Hooigracht 48. iel.
21060.
Te Oegstgeest door de Oegstgeester
queraders; 18.00: Macpherson-, 18.15; hoor- Apotheek. Wllbclminapark 8, tel. 26274.
