Djakarta acht telegram van Drees „minder beleefd" Piroe (Ceram) weer in Ambonnese handen Kon. Necl. Marine moét op Atlantische Oceaan blijven! „Het droeg karakter van ultimatum" Scherpe resolutie aangenomen met 76-66 stemmen Schade der aardbeving 7V2 millioen gulden WEERBERICHT Afhouw programma (kruisers) wordt versneld Conally's verklaring „Ondoordacht en verbazingwekkend!" 89ste Jaargang DINSDAG 10 OCTOBER 1950 No. 27122 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny Hoofdredactie: B W Menkhorst en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f4.50 per kwartaal; 35 cents per week Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507 Witte Singel 1 Leiden Giro no. 57U55 In het Indonesische Parlement is gis- teren het telegram van dr Drees over Ambon ter sprake gekomen, Enige resoluties waren ingediend. De eerste resolutie, van de heer Dia para en mede-ondertekend door leden van de P.SJ I., de Parkindo, de Part-ai Moerba en de Partai Boeroeh. noemde het telegram van minister Drees „een inmenging in binnenlandse aangele genheden van de Republiek Indonesië" en „een ultimatum, dat de vorm heeft aangenomen van het begin van. een nieuwe agressie". De resolutie besloot met de stap van de Nederlandse regering, zoals die tot uiting komt in het telegram van Mi nister Drees af te keuren en ts verwer pen, een beroep te doen op het vrede lievende Nederlandse volk om de Ne derlandse regering en het Nederlandse parlement ervan te weerhouden een oergelijke agressie te herhalen, bij de Indonesische regering er op aan te dringen een duidelijke positieve houding aan te nemen en iedere inmenging van buiten in Indonesische aangelegenhe den, te verwerpen. De tweede resolutie betrof een eis van de communistische fractie tot op zegging var de R.T.C.-overeenkomst. De derde resolutie, ondertekend door leden van de Parindra zegt; „Overwe gende, dat de stappen genomen door de Nederlandse regering, een schending betekent van de Indonesische souverei- nlteit: besluit: le de volksvertegenwoor diging betreurt de stappen, genomen door de Nederlandse redering; 2e. Ver werpt deze Nederlandse stappen; 3e Geeft volledige steun aan de regering voor het verwerpen van de inmenging van de Nederlandse regering in binnen landse aangelegenheden. De vierde resolutie, ondertekend door de leden Latoeharhary, Moh. Yamin, Kasimo, Sahetappy, Engel, Siradjoeddin Abbas en Djody Gondokoesoemo, vorm de een overkoepeling van de andere re soluties. In deze resolutie werd de inhoud van het telegram van minister Drees be treurd wegens de inmenging in de Indonesische binnenlandse aangele genheden. Het telegram, zo werd ge zegd. draagt het karakter van een ultimatum, is minder beleefd en be- Arat zinsneden, welke het hart van het Indonesische volk wonden. In deze resolutie werd op het Neder landse volk een beroep gedaan om de Nederlandse regering te weerhouden van een herhaling van de agressie in Indonesië en op het Indonesische volk om paraat te blyven, teneinde dc eenheid en de souvereiniteit te verde digen. In de overwegingen der resolutie werd o.a. gezegd, dat de taak der Unci slechts die is van toeziehtshoudster op de uit voering der besluiten van de R.T.C zo dat het verzoek van de Nederlandse re gering aan de Unci tot bemiddeling in de kwestie-Ambon buiten de competen tie der Unci valt. Deze resolutie werd ten slotte met 76 tegen 66 stemmen aangenomen. De P.N.I., de Parkindo, de P.S.I.I. (Ver. Islam partij) cn de P.S.I. stemden te gen. De tweede resolutie (inzake het ver werpen van de R.T.C.-overeenkomst) werd verworpen. 25 leden steunden deze resolutie. De r.'Solutie-Dlapara werd verworpen met 74 tegen 60 stemmen. De P.N.I. stemde voor, terwijl de linkse groepe ringen de zaal verlieten. De derde resolutie werd bij het begin van de stemming ingetrokken. BLOEDIGE STRIJD IN INDO-CHINA. Franse strijdkrachten, die het terug getrokken garnizoen van de Franse post Caobang aan de Chinese grens dekten, hebben een vijfdaagse .vernietigings slag" met de guerrillastrijders van de Vietminh gestreden, zo werd door het Franse legerhoofdkwartier te Saigon in Indo-China verklaard. De guerrillastrijders leden „buitenge woon zware verliezen" en de Fransen zeer ernstige verliezen". Een 'woordvoerder van het Franse le ger verklaarde, dat de tegenstander een overmacht van tien tegen één had en een meester in de kunst van het oor logvoeren" was. Churchill bezoekt Denemarken ONTVANGT HOOGSTE DEENSE ORDE. Winston Churchill is gisteren met zijn echtgenote voor een driedaags bezoek te Kopenhagen" aangekomen. Hij is de gast van koning Frederik en koningin In grid. Tijdens Churchills rit door de stad werd "een namaak-bom, naar zijn auto geworpen, die met veel vuurwerk ont plofte en een regen papiertjes met com munistische leuzen wegslingerde. De bcm miste de wagen. De dader is niet gearresteerd. Koning Frederik heeft Churchill tij dens een banket in het kasteel Fre- densborg tot lid benoemd van de Orde van de Olifant de hoogste Deense orde en een van de oudste orden in Europa. Dorpen Gelala en Hoetimoeri weggevaagd Het Bureau Zuifl-Molukken te Den Haag deelt mede, dat Piroe (Ceram) weer in Ambonnese handen is en de schade van de aardbeving geschat wordt op 712 millioen gulden. Van onze Regering. aldus het Bureau, ontvingen wij het volgende telegram: „Verzoeken duidelijke tegenspraak van de leugens der In donesische Republiek, dat T. N. I. feeds in de buitenwijken van Ambon zou zijn en nog slechts zuiveringsacties worden gevoerd. Wijzen er op, dat het Hitoe-front thans is schoongeveegd. De vijand is hier in wan orde gevlucht. Moreel van de T.N.I. geknakt. Dr Leimcna is niet op Am- bon geweest. Onze onafhankelijkheidsproclamatie is niet een daad van dr Soemokil of een groepje militairen, doch van het gehele Ambonnese volk. Wijzen er op. dat duizenden vrijwilligers meestrijden. Niet voor een Nederlandse of andere zaak, doch uitsluitend voor onszelf. Wan daden van de T.N.I. op onze Zuid- Molukken zullen worden getoond aan de internationale commissie, die naar Ambon wil komen. Midden in vrijheidsstrijd werd volk van Ambon zwaar getroffen door aardbeving cn vloedgolf, die Zondagmorgen 11.55 uur begon en thans nog onregelma tig voortduurt. Dorpen Gelala en Hoetimoeri weggevaagd. Voedsclnood thans zeer groot. Velen dakloos. Verzoeken zeer dringend hulp, voor al voedsel. Het Indonesische Ministerie van De fensie heeft een verbod uitgevaardigd inzake de publicatie van berichten over de militaire aanval op Am'oon. Volgens onbevestigde berichten van gisteren zouden de Indonesische strijd krachten doorgestoten zijn tot onge veer 5 of 6 km van de stad Ambon. Een vér tegen woord igr van de UNCI heeft gisteren een onderhoud met mi nister Roem gehad. Gistermorgen arriveerde met het K.L.M.-toestel uit Zuid-Amerika de jeugdige Braziliaanse atoomgeleerde Caesar Lattes. De heer Lattes zal tij dens zijn verblijf in Nederland o.m. een bezoek brengen aan de Philips- fabrieken, waar hij van plan is mate riaal ten behoeve van zijn laborato rium voor atoomsplitsing te kopen. WEINIG VERANDERING. De Bilt verwacht tot morgenavond Half tot zwaar bewolkt met plaatse lijk enige regen. Matige, in de kustpro- v'ncies tijdelijk krachtige wind tussen Zuid en West. Vannacht minder koud, morgen overdag ongeveer dezelfde tem peraturen als vandaag. (Opgemaakt te 10 uur) 11 OCTOBER. Zon op: 6.57 uur; onder: 17 56 uur aan op: 6.43 uur; onder: 17 41 uur 'N.M.). Hoogwater te Katwijk te 2 49 en 15.09 uur. Dit nummer bestaat uil zes pa 15 Februari nationalisatie van de Britse Staalindustrie De Britse regering zal het beheer over ae staalindustrie op 15 Februari 1951 overnemen, zo deelde het ministerie voor de bevoorrading mede. Volgens de wet op de ijzer- en staalindustrie van 1949 kan de nationalisatie geschieden op elk tijdstip in de twaalf maanden na 1 Januari van het volgende jaar. VON FALKENHAUSEN OVER DE JODEN VERVOLGINGEN. Op de negende zitting van het proces Von Falkenhausen c.s. te Brussel werd de ondervraging over de anti-joodse maatregelen van de bezetter voortgezet. Van ongeveer 25.000 Joden die uit de Dossinkazerne te Mechelen naar Ausch witz waren overgebracht keerden 24.000 nooit, terug. Von Falkenhausen gaf toe. dat de door het ..Reich" uitgevaardigde veror deningen onmenselijk waren. Maar dat hij als soldaat de bevelen had uit te voeren, waarbij hij poogde de streng heid te verzachten. Toen de deportatie van Joden naar Duitsland ter sprake kwam. verklaarde Von Falkenhausen niet geweten te heb ben dat er uitrooiingskampen beston den Hii voegde er aan toe destijds in- I lichtingen te hebben ingewonnen en tot i antwoord te hebben gekregen, dat de gedeporteerden in Polen te werk wer- i den gesteld. PROTESTEN. 5 Ambonnezen, de heren Joseph, Laisi- na, Soépoesepa, Hattalaibessy en mej Mancepcelly, hebben aan de UNCI een brief gericht waarin zij, zeggend dat zij 10.000 van ae Zuid-Molukken af' kernstige bewoners van Java vertegen woordigen, protesteren tegen de milt tire maatregelen tegen de Zuid-Moluk ken. In deze brief wordt het verzoek gedaan, dat er onmiddellijk een sta ken van het vuren zal worden gelast, In een tweede brief aan de UNCI, waarvan afschriften werden gezonden aan minister president Moh Natsir, de Ned. Hoge Commissaris, de heer Lam ping en aan dr Nikijoeloew, welke brief is ondertekend door zes personen, na mens uit de Zuid Molukken afkomsti ge inwoners van Soerabaja, wordt be toogd. dat de Republiek Zuid Moluk ken is geproclameerd door haar wet tige heersers, „Wij verwerpen het ar gument, dat de proclamatie is uitge vaardigd op de punt van de bajonet ten." aldus dit schrijven, waarin even eens wordt geprotesteerd tegen de mi litaire actie en de bombardementen. VRAAG VAN GERBRANDY. Het Tweede Kamerlid prof. Gerbran- dy (A.R.), heeft aan de minister-pre sident schriftelijk de volgende vraag gesteld „Is de Regering, lettende op hetgeen de Regering van de R.I-S. bezig is te ondernemen tegen het volk van Am- bon, bereid om met eigen militaire machtsmiddelen maatregelen te nemen, teneinde de vrijheid, de veiligheid en het leven van dit volk der eenmaal meest loyale Nederlandse onderdanen te beschermen?" 10.000 PERSONEN GEËVACUEERD In officiële kringen te Djakarta werd medegedeeld, dat gedurende de evacu atie van de burgerbevolking op Am- bon geen gevechten hebben nlaats gehad. Ongeveer 10.000 personen wer den van Ambon op prauwen veivo rd naar dc eilanden Haroekoc, Saparoca en Nocsa Laut. MOH, ROEM's REIS NAAR LAKE SUCCESS UITGESTELD. De reis van mr Moh. Roem, de mi nister van Buit Zaken der R.I., naar Amerika is voor onbepaalde tijd uitge steld in verband met zijn drukke werk zaamheden op het ministerie. Men wees er op dat de zitting van de algemene vergadering der Verenigde Naties drie maanden duurt, zodat er voor de mi nister in de komende maanden nog ruimschoots gelegenheid zal bestaan om uitvoering te geven aan het aange kondigde voornemen om aan deze zit ting deel te nemen als hoofd der Indo nesische delegatie. Tryve Liers herbenoeming SOVJET-UNIE MAAKT BEZWAAR. De Sovjet-Unie heeft gisteren op een besloten bijeenkomst van de Veiligheids raad bezwaar gemaakt tegen verlenging van Trygve Lie's ambtsperiode als se cretaris-generaal der V.N. Vernomen wordt dat het bezwaar van de Sovjet- afgevaardigde, Jacob Malik, niet zozeer gericht was tegen de persoon van Lie als wel tegen het principe van een ver lenging van ambtsperioden. De Joegoslavische afgevaardigde. Ales Bebler, stelde voor, dat. Lie's ambtspe riode met twee tot drie jaar zou worden verlengd. De raad besprak de formaliteiten, ver bonden aan de benoeming. Er werden geen andere namen genoemd. Men meent te weten dat de Weste lijke afgevaardigden zullen voorstellen, dat de raad geen aanbeveling zal doen en de beslissing zal overlaten aan de algemene vergadering, waar het recht van veto niet van kracht is. De Chinese nationalistische afgevaar digde dr Tsjang stelde voor, dat men de eventuele candidaluur van voorma lige voorzitters van de algerhene ver gadering zou overwegen Hij sprak zich niet direct tegen Lie uit. Men vermoedt, d-av hij generaal Carlos R-omulo. dePhi- hpnljnse minister van buitenlandse za ken. op het. 007 bad. Lie's ambtsperiode eindigt In Fe bruari. In de loop van de volgende maand zal de Zeeuv/se gemeente Kapelle een grote dog beleven. Dan zol n.l. het nieuwe gemeentehuis officieel in ge bruik worden genomen. Hiermede komt tevens de Kapelse kleuterschool, waar in het gemeentepersoneel tien jaar was gehuisvest, voor de kinderen vrij. f 180 grens mag overschreden •yorden De Ministerraad heeft gisteren tot zeer laat in de avond vergaderd. O.m. is ter sprake gekomen de recente maximum loonsverhoging van f. 180.-. De regering heeft thans bepaald, dat de verplichte loonsverhoging van f.180.voorgeschreven blijft, echter met dien verstande, dat dc werkgevers bij algemene vergunning van het Col lege van Rijksbcniiddelaars deze grens mogen overschreden. Staatssecretaris Moorman TRUMAN ZAL BOODSCHAP TOT ALGEMENE VERGADERING DER V.N. RICHTEN. President Truman heef; een uitnodi ging aanvaard om op 24 October een boodschap te richten tot de algemene vergadering der V.N. te Flushing Mea dows. Op die dag zal men in een speciale bijeenkomst het feit herdenken dat de V.N. vijf jaar geleden gesticht werden. Door het Witte Huis is medegedeeld, dat de boodschap een be'angrijke rede ovot de buitenlandse politiek zal zijn. HAVENARBEIDERS TE LUBECK IN STAKING. De havenarbeiders te Lubeck zijn in staking gegaan om he; stakende perso neel van het Westd.uitse w-aterwegen- Isyrieem te steunen Zij hebben besloten geen "schepen te I lad°n en lossen zolang de bruggen over de Trave en aan de haven door admi- Inritratief personeel van de waterwegen 1 wordt bediend. „De Nederlandse regering staat op het standpunt, dat de Kon. Marine in het belang van ons eigen land speciaal van de koopvaardij en in het belang van de gemeenschappelijk maritieme verdediging van de landen van het Atlantisch Pact vertegenwoordigd moet blijven in de Atlantische verde diging. Dit standpunt is tot op heden onveranderd gebleven". Aldus luidt het commentaar van Schout-bij-Nacht H. C. W. Moorman, Staatssecretaris van Marine, op buitenlandse persberichten, volgens welke Nederland zijn vloot zou moeten inkrimpen. „STANDING-GROUP" MAAKT HET NIET UIT! De Staatssecretaris wees met nadruk op het feit, dat de Radd van Ministers van Buitenlandse Zaken of van de Ministers van Defensie, de toporganen van het Noord-Atlantisch pact, niet de bron zijn geweest van bedoelde.berichten. Zij zijn afkomstig van bepaalde militaire sub-organen, met narne de ,,Stan- ding-group". Dit militaire comité, dat gevormd wordt door een Amerikaanse generaal, een Franse generaal en een Engelse luchtmaarschalk maakt echter niet uit of de Ned. Marine van de Atlantische Oceaan moet verdwijnen. Dit is een politieke aangelegenheid en slechts de ministers van Buit. Zaken kunnen in onderling overleg politieke richtlijnen aangeven. Zij hebben zich niet uitgesproken voor een inkrimping van de Ned. Marine en daarom bestaat er voor de Nederlandse regering, geen aanleiding op haar zelf gekozen stand punt terug te komen, aldus de heer Moorman. NED. MARINE HEEFT EEN TAAK! Ovei* het verschil van inzicht inzake de taak en omvang der Kon. Marine, dat uit gemelde berichten wel duidelijk is geworden, verklaarde de Staatssecre taris het volgende: „Bij samenwerking tussen verschillen de partners' is verschil van inzicht een normaal verschijnsel. De militairen van de ..Standing-group" adviseren, dat Ne derland en ook andere landen als b.v. Noorwegen zich voornamelijk toeleggen op de opbouw van een land- en een luchtmacht en de verdediging van de Atlantische Oceaan overlaten aan de Britse en Amerikaanse vloten, hetgeen neerkomt op vergroting van land- en luchtmacht ten koste van de zeemacht. Dit is m.i. onjuist. De som van dc totale zeestrijclkrach- len van alle partners is immers toch al te gering om dc verplichtingen binnen bet Atlantisch Pact cn de ver plichtingen voor de gebieden daar buiten na le komen. Tegenover het advies van de „Standing-group" staat evenwel de mening van de Neder landse regering, dat de Kon. Marine zowel vanwege onze koopvaardij als vanwege de rijksdelen in Wcst-Indië ren taak heeft te vervullen op de At lantische Oceaan een taak, die de Kon. Marine middels de beschikbare en nog Ln aanbouw zijnde schepen kan vervullen. Ook al zou ons land niet zijn inge- I schakeld bij de gemeenschappelijke At lantische verdediging, dan nóg zouden Nederlandse vlooteenheden op de At lantische Oceaan opereren. De Rijks delen in West-Indië vallen immers bui ten het door het Atlantisch Pact bestre ken gebied, ook onze koopvaardijsche pen varen voor een groot deel daarbuiten, en de interpretatie van dit Pact is. dat de deelnemende landen hun nationale verplichtingen buiten het Pactgebied zelfstandig moeten vervullen". Staatssecretaris Moorman was overi gens van oordeel, dat de landen van het Atlantische Pact ook buiten het Pactgebied zullen moeten samenwer ken. H\j verklaarde, dat de mogelijk heden voor een dergelijke samenwer king thans worden overwogen. HOLLANDERS OP ZEE: „KEIHARDE NOODZAAK". De bekende verklaring van de Ame rikaanse senator Thomas C'onn&lly, dat Nederland zijn vloot zou moeten inkrimpen, doch dat „gevoeligheden" cn .traditie" zich in Nederland daar tegen verzetten, noemde Staatssecre taris Moorman een „hoogst ondoor dachte uitlating". „Het is niet omwille van een iradille, dat wy Hollanders op zee zijn. hel is keiharde noodzaak. Indien ons land bij een eventueel conflict geheel op bondgenoten zou zijn aangewezen, dan zonden wij een herha ling kunnen krijgen vun hetgeen in '44 in Zuid-Nederland is gebeurd, toen er te weinig schepen werden beschikbaar gesteld om de bevolking te proviande ren, ofwel we zouden weer beleven wat ons in '45 is overkomen, toen er geen schepen waren om onze soldaten naar Indonesië te vervoeren en onze ex-geïn- terneerden af te voeren. Iets dergelijks kunnen wij in de toekomst alleen ver mijden. indien wij een stem in het ka pittel hebben en die steun krijgen we alleen door onze Marine". ÉÉN DRUK OP DE KNOP: „YVEST-EUROPESE ZEEMACHT IN ACTIE!" Staatssecretaris Moorman verklaarde, dat Senator Connally's verklaring des te verbazingwekkender was. omdat ons land juist zo'n grote steun ontvangt van de Amerikaanse regering en van de Amerikaanse vloot bij de uitwerking van het door de Nederlandse regering opgestelde en door de volksvertegen woordiging goedgekeurde vlootpro- gramma. Deze steun bestaat o.m. uit de leve ring van schepen. 6 fregatten en 13 mij nenvegers, vliegtuigen, oorlogsuitrusting voor marinier?, hulp bij de aanleg van vliegvelden, uitwisseling van patenten, en materiaal voor de handelsbescher ming. Deze regelmatig toevloeiende steun maakt een voorspoedige opbouw van de marine mogelijk. De Staatssecretaris verklaarde nog, dat het afbouwprogramma, met name dat van de kruiser, zo veel mogelijk versneld zal worden. Weliswaar zal onze vloot nog te ge ring zijn voor de taak die wij als zee varende natie hebben te vervullen, doch wij zijn gebonden aan het financieel mogelijke en waar het aantal te kort schiet zal de mobiliteit te hulp komen. Snelvarende oorlogsschepen kunnen nl. door hun mobiliteit meer dan één taak vervullen. Ten aanzien van de maritieme samen werking tussen dc landen van het Atlantisch Pact merkte de Staatssecre taris nog op, dal in geval van nood één druk op de knop voldoende is om de gezamenlijke West-Europesc zee macht in actie te doen komen. De mo bilisatie, de bevelvoering en het ge bruik van de beschikbare zeestrijd- krachten zijn thans geheel geregeld. NEDERLAND IN VUUR LEIDINGEN EN RADAR VOORAAN! Op de vraag of de Nederlandse in dustrie op maritiem gebied een steentje bij zou kunnen dragen bij de verwezen lijking van de door de militaire voor- zieningsraad opgestelde plannen, ant woordde de Staatssecretaris, dat ons land op het gebied van de scheepsbouw, radar, radio cn vuurleidingen de bond genoten terzijde kan staan Vooral wat betreft vuurleidingen en radar staat ons land vooraan in de rij der producenten. Over de taak van de Kon. Marine op en rond Nieuw-Gui.nea verklaarde de Staatssecretaris: ..In dit gebied van be trekkelijke onrust zijn onderdelen van de Marine gestationneerd ter bewaking van de souvereine rechten die aan Ne derland ingevolge de besluiten van de RTC zijn gegeven. Deze onderdelen zul len er voor waken, dat alleen langs d® weg van overleg het Nieuw-Guinea pro bleem wordt opgelost".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1950 | | pagina 1