Djakarta acht telegram van Drees
„minder beleefd"
Piroe (Ceram) weer in
Ambonnese handen
Kon. Necl. Marine moét op
Atlantische Oceaan blijven!
„Het droeg karakter van ultimatum"
Scherpe
resolutie aangenomen met 76-66 stemmen
Schade der aardbeving
7V2 millioen gulden
WEERBERICHT
Afhouw programma (kruisers)
wordt versneld
Conally's verklaring
„Ondoordacht en verbazingwekkend!"
89ste Jaargang
DINSDAG 10 OCTOBER 1950
No. 27122
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B W Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f4.50 per kwartaal; 35 cents per week
Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507
Witte Singel 1 Leiden Giro no. 57U55
In het Indonesische Parlement is gis-
teren het telegram van dr Drees over
Ambon ter sprake gekomen, Enige
resoluties waren ingediend.
De eerste resolutie, van de heer Dia
para en mede-ondertekend door leden
van de P.SJ I., de Parkindo, de Part-ai
Moerba en de Partai Boeroeh. noemde
het telegram van minister Drees „een
inmenging in binnenlandse aangele
genheden van de Republiek Indonesië"
en „een ultimatum, dat de vorm heeft
aangenomen van het begin van. een
nieuwe agressie".
De resolutie besloot met de stap van
de Nederlandse regering, zoals die tot
uiting komt in het telegram van Mi
nister Drees af te keuren en ts verwer
pen, een beroep te doen op het vrede
lievende Nederlandse volk om de Ne
derlandse regering en het Nederlandse
parlement ervan te weerhouden een
oergelijke agressie te herhalen, bij de
Indonesische regering er op aan te
dringen een duidelijke positieve houding
aan te nemen en iedere inmenging van
buiten in Indonesische aangelegenhe
den, te verwerpen.
De tweede resolutie betrof een eis
van de communistische fractie tot op
zegging var de R.T.C.-overeenkomst.
De derde resolutie, ondertekend door
leden van de Parindra zegt; „Overwe
gende, dat de stappen genomen door
de Nederlandse regering, een schending
betekent van de Indonesische souverei-
nlteit: besluit: le de volksvertegenwoor
diging betreurt de stappen, genomen
door de Nederlandse redering; 2e. Ver
werpt deze Nederlandse stappen; 3e
Geeft volledige steun aan de regering
voor het verwerpen van de inmenging
van de Nederlandse regering in binnen
landse aangelegenheden.
De vierde resolutie, ondertekend door
de leden Latoeharhary, Moh. Yamin,
Kasimo, Sahetappy, Engel, Siradjoeddin
Abbas en Djody Gondokoesoemo, vorm
de een overkoepeling van de andere re
soluties.
In deze resolutie werd de inhoud van
het telegram van minister Drees be
treurd wegens de inmenging in de
Indonesische binnenlandse aangele
genheden. Het telegram, zo werd ge
zegd. draagt het karakter van een
ultimatum, is minder beleefd en be-
Arat zinsneden, welke het hart van het
Indonesische volk wonden.
In deze resolutie werd op het Neder
landse volk een beroep gedaan om de
Nederlandse regering te weerhouden
van een herhaling van de agressie in
Indonesië en op het Indonesische volk
om paraat te blyven, teneinde dc
eenheid en de souvereiniteit te verde
digen.
In de overwegingen der resolutie werd
o.a. gezegd, dat de taak der Unci slechts
die is van toeziehtshoudster op de uit
voering der besluiten van de R.T.C zo
dat het verzoek van de Nederlandse re
gering aan de Unci tot bemiddeling in
de kwestie-Ambon buiten de competen
tie der Unci valt.
Deze resolutie werd ten slotte met 76
tegen 66 stemmen aangenomen. De
P.N.I., de Parkindo, de P.S.I.I. (Ver.
Islam partij) cn de P.S.I. stemden te
gen.
De tweede resolutie (inzake het ver
werpen van de R.T.C.-overeenkomst)
werd verworpen. 25 leden steunden
deze resolutie.
De r.'Solutie-Dlapara werd verworpen
met 74 tegen 60 stemmen. De P.N.I.
stemde voor, terwijl de linkse groepe
ringen de zaal verlieten.
De derde resolutie werd bij het begin
van de stemming ingetrokken.
BLOEDIGE STRIJD IN INDO-CHINA.
Franse strijdkrachten, die het terug
getrokken garnizoen van de Franse post
Caobang aan de Chinese grens dekten,
hebben een vijfdaagse .vernietigings
slag" met de guerrillastrijders van de
Vietminh gestreden, zo werd door het
Franse legerhoofdkwartier te Saigon in
Indo-China verklaard.
De guerrillastrijders leden „buitenge
woon zware verliezen" en de Fransen
zeer ernstige verliezen".
Een 'woordvoerder van het Franse le
ger verklaarde, dat de tegenstander een
overmacht van tien tegen één had en
een meester in de kunst van het oor
logvoeren" was.
Churchill bezoekt Denemarken
ONTVANGT HOOGSTE DEENSE
ORDE.
Winston Churchill is gisteren met zijn
echtgenote voor een driedaags bezoek
te Kopenhagen" aangekomen. Hij is de
gast van koning Frederik en koningin
In grid.
Tijdens Churchills rit door de stad
werd "een namaak-bom, naar zijn auto
geworpen, die met veel vuurwerk ont
plofte en een regen papiertjes met com
munistische leuzen wegslingerde. De
bcm miste de wagen.
De dader is niet gearresteerd.
Koning Frederik heeft Churchill tij
dens een banket in het kasteel Fre-
densborg tot lid benoemd van de Orde
van de Olifant de hoogste Deense
orde en een van de oudste orden in
Europa.
Dorpen Gelala en Hoetimoeri weggevaagd
Het Bureau Zuifl-Molukken te Den Haag deelt mede, dat Piroe (Ceram)
weer in Ambonnese handen is en de schade van de aardbeving geschat
wordt op 712 millioen gulden.
Van onze Regering. aldus het Bureau, ontvingen wij het volgende
telegram: „Verzoeken duidelijke tegenspraak van de leugens der In
donesische Republiek, dat T. N. I. feeds in de buitenwijken van Ambon
zou zijn en nog slechts zuiveringsacties worden gevoerd. Wijzen er op,
dat het Hitoe-front thans is schoongeveegd. De vijand is hier in wan
orde gevlucht. Moreel van de T.N.I. geknakt. Dr Leimcna is niet op Am-
bon geweest. Onze onafhankelijkheidsproclamatie is niet een daad van
dr Soemokil of een groepje militairen, doch van het gehele Ambonnese
volk. Wijzen er op. dat duizenden vrijwilligers meestrijden. Niet voor
een Nederlandse of andere zaak, doch uitsluitend voor onszelf. Wan
daden van de T.N.I. op onze Zuid- Molukken zullen worden getoond aan
de internationale commissie, die naar Ambon wil komen. Midden in
vrijheidsstrijd werd volk van Ambon zwaar getroffen door aardbeving cn
vloedgolf, die Zondagmorgen 11.55 uur begon en thans nog onregelma
tig voortduurt. Dorpen Gelala en Hoetimoeri weggevaagd. Voedsclnood
thans zeer groot. Velen dakloos. Verzoeken zeer dringend hulp, voor
al voedsel.
Het Indonesische Ministerie van De
fensie heeft een verbod uitgevaardigd
inzake de publicatie van berichten
over de militaire aanval op Am'oon.
Volgens onbevestigde berichten van
gisteren zouden de Indonesische strijd
krachten doorgestoten zijn tot onge
veer 5 of 6 km van de stad Ambon.
Een vér tegen woord igr van de UNCI
heeft gisteren een onderhoud met mi
nister Roem gehad.
Gistermorgen arriveerde met het
K.L.M.-toestel uit Zuid-Amerika de
jeugdige Braziliaanse atoomgeleerde
Caesar Lattes. De heer Lattes zal tij
dens zijn verblijf in Nederland o.m.
een bezoek brengen aan de Philips-
fabrieken, waar hij van plan is mate
riaal ten behoeve van zijn laborato
rium voor atoomsplitsing te kopen.
WEINIG VERANDERING.
De Bilt verwacht tot morgenavond
Half tot zwaar bewolkt met plaatse
lijk enige regen. Matige, in de kustpro-
v'ncies tijdelijk krachtige wind tussen
Zuid en West. Vannacht minder koud,
morgen overdag ongeveer dezelfde tem
peraturen als vandaag. (Opgemaakt te
10 uur)
11 OCTOBER.
Zon op: 6.57 uur; onder: 17 56 uur
aan op: 6.43 uur; onder: 17 41 uur
'N.M.).
Hoogwater te Katwijk te 2 49 en
15.09 uur.
Dit nummer bestaat uil zes pa
15 Februari nationalisatie van
de Britse Staalindustrie
De Britse regering zal het beheer over
ae staalindustrie op 15 Februari 1951
overnemen, zo deelde het ministerie
voor de bevoorrading mede. Volgens de
wet op de ijzer- en staalindustrie van
1949 kan de nationalisatie geschieden
op elk tijdstip in de twaalf maanden na
1 Januari van het volgende jaar.
VON FALKENHAUSEN OVER DE
JODEN VERVOLGINGEN.
Op de negende zitting van het proces
Von Falkenhausen c.s. te Brussel werd
de ondervraging over de anti-joodse
maatregelen van de bezetter voortgezet.
Van ongeveer 25.000 Joden die uit de
Dossinkazerne te Mechelen naar Ausch
witz waren overgebracht keerden 24.000
nooit, terug.
Von Falkenhausen gaf toe. dat de
door het ..Reich" uitgevaardigde veror
deningen onmenselijk waren. Maar dat
hij als soldaat de bevelen had uit te
voeren, waarbij hij poogde de streng
heid te verzachten.
Toen de deportatie van Joden naar
Duitsland ter sprake kwam. verklaarde
Von Falkenhausen niet geweten te heb
ben dat er uitrooiingskampen beston
den Hii voegde er aan toe destijds in-
I lichtingen te hebben ingewonnen en tot
i antwoord te hebben gekregen, dat de
gedeporteerden in Polen te werk wer-
i den gesteld.
PROTESTEN.
5 Ambonnezen, de heren Joseph, Laisi-
na, Soépoesepa, Hattalaibessy en mej
Mancepcelly, hebben aan de UNCI een
brief gericht waarin zij, zeggend dat
zij 10.000 van ae Zuid-Molukken af'
kernstige bewoners van Java vertegen
woordigen, protesteren tegen de milt
tire maatregelen tegen de Zuid-Moluk
ken. In deze brief wordt het verzoek
gedaan, dat er onmiddellijk een sta
ken van het vuren zal worden gelast,
In een tweede brief aan de UNCI,
waarvan afschriften werden gezonden
aan minister president Moh Natsir, de
Ned. Hoge Commissaris, de heer Lam
ping en aan dr Nikijoeloew, welke brief
is ondertekend door zes personen, na
mens uit de Zuid Molukken afkomsti
ge inwoners van Soerabaja, wordt be
toogd. dat de Republiek Zuid Moluk
ken is geproclameerd door haar wet
tige heersers, „Wij verwerpen het ar
gument, dat de proclamatie is uitge
vaardigd op de punt van de bajonet
ten." aldus dit schrijven, waarin even
eens wordt geprotesteerd tegen de mi
litaire actie en de bombardementen.
VRAAG VAN GERBRANDY.
Het Tweede Kamerlid prof. Gerbran-
dy (A.R.), heeft aan de minister-pre
sident schriftelijk de volgende vraag
gesteld
„Is de Regering, lettende op hetgeen
de Regering van de R.I-S. bezig is te
ondernemen tegen het volk van Am-
bon, bereid om met eigen militaire
machtsmiddelen maatregelen te nemen,
teneinde de vrijheid, de veiligheid en
het leven van dit volk der eenmaal
meest loyale Nederlandse onderdanen
te beschermen?"
10.000 PERSONEN GEËVACUEERD
In officiële kringen te Djakarta werd
medegedeeld, dat gedurende de evacu
atie van de burgerbevolking op Am-
bon geen gevechten hebben nlaats
gehad. Ongeveer 10.000 personen wer
den van Ambon op prauwen veivo rd
naar dc eilanden Haroekoc, Saparoca
en Nocsa Laut.
MOH, ROEM's REIS NAAR LAKE
SUCCESS UITGESTELD.
De reis van mr Moh. Roem, de mi
nister van Buit Zaken der R.I., naar
Amerika is voor onbepaalde tijd uitge
steld in verband met zijn drukke werk
zaamheden op het ministerie. Men wees
er op dat de zitting van de algemene
vergadering der Verenigde Naties drie
maanden duurt, zodat er voor de mi
nister in de komende maanden nog
ruimschoots gelegenheid zal bestaan
om uitvoering te geven aan het aange
kondigde voornemen om aan deze zit
ting deel te nemen als hoofd der Indo
nesische delegatie.
Tryve Liers herbenoeming
SOVJET-UNIE MAAKT BEZWAAR.
De Sovjet-Unie heeft gisteren op een
besloten bijeenkomst van de Veiligheids
raad bezwaar gemaakt tegen verlenging
van Trygve Lie's ambtsperiode als se
cretaris-generaal der V.N. Vernomen
wordt dat het bezwaar van de Sovjet-
afgevaardigde, Jacob Malik, niet zozeer
gericht was tegen de persoon van Lie
als wel tegen het principe van een ver
lenging van ambtsperioden.
De Joegoslavische afgevaardigde. Ales
Bebler, stelde voor, dat. Lie's ambtspe
riode met twee tot drie jaar zou worden
verlengd.
De raad besprak de formaliteiten, ver
bonden aan de benoeming. Er werden
geen andere namen genoemd.
Men meent te weten dat de Weste
lijke afgevaardigden zullen voorstellen,
dat de raad geen aanbeveling zal doen
en de beslissing zal overlaten aan de
algemene vergadering, waar het recht
van veto niet van kracht is.
De Chinese nationalistische afgevaar
digde dr Tsjang stelde voor, dat men
de eventuele candidaluur van voorma
lige voorzitters van de algerhene ver
gadering zou overwegen Hij sprak zich
niet direct tegen Lie uit. Men vermoedt,
d-av hij generaal Carlos R-omulo. dePhi-
hpnljnse minister van buitenlandse za
ken. op het. 007 bad.
Lie's ambtsperiode eindigt In Fe
bruari.
In de loop van de volgende maand zal
de Zeeuv/se gemeente Kapelle een
grote dog beleven. Dan zol n.l. het
nieuwe gemeentehuis officieel in ge
bruik worden genomen. Hiermede komt
tevens de Kapelse kleuterschool, waar
in het gemeentepersoneel tien jaar
was gehuisvest, voor de kinderen vrij.
f 180 grens mag overschreden
•yorden
De Ministerraad heeft gisteren tot
zeer laat in de avond vergaderd. O.m.
is ter sprake gekomen de recente
maximum loonsverhoging van f. 180.-.
De regering heeft thans bepaald, dat
de verplichte loonsverhoging van
f.180.voorgeschreven blijft, echter
met dien verstande, dat dc werkgevers
bij algemene vergunning van het Col
lege van Rijksbcniiddelaars deze grens
mogen overschreden.
Staatssecretaris Moorman
TRUMAN ZAL BOODSCHAP TOT
ALGEMENE VERGADERING
DER V.N. RICHTEN.
President Truman heef; een uitnodi
ging aanvaard om op 24 October een
boodschap te richten tot de algemene
vergadering der V.N. te Flushing Mea
dows.
Op die dag zal men in een speciale
bijeenkomst het feit herdenken dat de
V.N. vijf jaar geleden gesticht werden.
Door het Witte Huis is medegedeeld,
dat de boodschap een be'angrijke rede
ovot de buitenlandse politiek zal zijn.
HAVENARBEIDERS TE LUBECK
IN STAKING.
De havenarbeiders te Lubeck zijn in
staking gegaan om he; stakende perso
neel van het Westd.uitse w-aterwegen-
Isyrieem te steunen
Zij hebben besloten geen "schepen te
I lad°n en lossen zolang de bruggen over
de Trave en aan de haven door admi-
Inritratief personeel van de waterwegen
1 wordt bediend.
„De Nederlandse regering staat op het standpunt, dat de Kon. Marine in
het belang van ons eigen land speciaal van de koopvaardij en in het
belang van de gemeenschappelijk maritieme verdediging van de landen van
het Atlantisch Pact vertegenwoordigd moet blijven in de Atlantische verde
diging. Dit standpunt is tot op heden onveranderd gebleven".
Aldus luidt het commentaar van Schout-bij-Nacht H. C. W. Moorman,
Staatssecretaris van Marine, op buitenlandse persberichten, volgens welke
Nederland zijn vloot zou moeten inkrimpen.
„STANDING-GROUP" MAAKT HET NIET UIT!
De Staatssecretaris wees met nadruk op het feit, dat de Radd van Ministers
van Buitenlandse Zaken of van de Ministers van Defensie, de toporganen van
het Noord-Atlantisch pact, niet de bron zijn geweest van bedoelde.berichten.
Zij zijn afkomstig van bepaalde militaire sub-organen, met narne de ,,Stan-
ding-group". Dit militaire comité, dat gevormd wordt door een Amerikaanse
generaal, een Franse generaal en een Engelse luchtmaarschalk maakt echter
niet uit of de Ned. Marine van de Atlantische Oceaan moet verdwijnen.
Dit is een politieke aangelegenheid en slechts de ministers van Buit. Zaken
kunnen in onderling overleg politieke richtlijnen aangeven. Zij hebben zich niet
uitgesproken voor een inkrimping van de Ned. Marine en daarom bestaat er
voor de Nederlandse regering, geen aanleiding op haar zelf gekozen stand
punt terug te komen, aldus de heer Moorman.
NED. MARINE HEEFT EEN
TAAK!
Ovei* het verschil van inzicht inzake
de taak en omvang der Kon. Marine,
dat uit gemelde berichten wel duidelijk
is geworden, verklaarde de Staatssecre
taris het volgende:
„Bij samenwerking tussen verschillen
de partners' is verschil van inzicht een
normaal verschijnsel. De militairen van
de ..Standing-group" adviseren, dat Ne
derland en ook andere landen als b.v.
Noorwegen zich voornamelijk toeleggen
op de opbouw van een land- en een
luchtmacht en de verdediging van de
Atlantische Oceaan overlaten aan de
Britse en Amerikaanse vloten, hetgeen
neerkomt op vergroting van land- en
luchtmacht ten koste van de zeemacht.
Dit is m.i. onjuist.
De som van dc totale zeestrijclkrach-
len van alle partners is immers toch
al te gering om dc verplichtingen
binnen bet Atlantisch Pact cn de ver
plichtingen voor de gebieden daar
buiten na le komen. Tegenover het
advies van de „Standing-group" staat
evenwel de mening van de Neder
landse regering, dat de Kon. Marine
zowel vanwege onze koopvaardij als
vanwege de rijksdelen in Wcst-Indië
ren taak heeft te vervullen op de At
lantische Oceaan een taak, die de
Kon. Marine middels de beschikbare
en nog Ln aanbouw zijnde schepen kan
vervullen.
Ook al zou ons land niet zijn inge-
I schakeld bij de gemeenschappelijke At
lantische verdediging, dan nóg zouden
Nederlandse vlooteenheden op de At
lantische Oceaan opereren. De Rijks
delen in West-Indië vallen immers bui
ten het door het Atlantisch Pact bestre
ken gebied, ook onze koopvaardijsche
pen varen voor een groot deel daarbuiten,
en de interpretatie van dit Pact is. dat
de deelnemende landen hun nationale
verplichtingen buiten het Pactgebied
zelfstandig moeten vervullen".
Staatssecretaris Moorman was overi
gens van oordeel, dat de landen van
het Atlantische Pact ook buiten het
Pactgebied zullen moeten samenwer
ken. H\j verklaarde, dat de mogelijk
heden voor een dergelijke samenwer
king thans worden overwogen.
HOLLANDERS OP ZEE:
„KEIHARDE NOODZAAK".
De bekende verklaring van de Ame
rikaanse senator Thomas C'onn&lly,
dat Nederland zijn vloot zou moeten
inkrimpen, doch dat „gevoeligheden"
cn .traditie" zich in Nederland daar
tegen verzetten, noemde Staatssecre
taris Moorman een „hoogst ondoor
dachte uitlating". „Het is niet omwille
van een iradille, dat wy Hollanders
op zee zijn. hel is keiharde noodzaak.
Indien ons land bij een eventueel
conflict geheel op bondgenoten zou zijn
aangewezen, dan zonden wij een herha
ling kunnen krijgen vun hetgeen in '44
in Zuid-Nederland is gebeurd, toen er
te weinig schepen werden beschikbaar
gesteld om de bevolking te proviande
ren, ofwel we zouden weer beleven wat
ons in '45 is overkomen, toen er geen
schepen waren om onze soldaten naar
Indonesië te vervoeren en onze ex-geïn-
terneerden af te voeren. Iets dergelijks
kunnen wij in de toekomst alleen ver
mijden. indien wij een stem in het ka
pittel hebben en die steun krijgen we
alleen door onze Marine".
ÉÉN DRUK OP DE KNOP:
„YVEST-EUROPESE ZEEMACHT
IN ACTIE!"
Staatssecretaris Moorman verklaarde,
dat Senator Connally's verklaring des
te verbazingwekkender was. omdat ons
land juist zo'n grote steun ontvangt van
de Amerikaanse regering en van de
Amerikaanse vloot bij de uitwerking
van het door de Nederlandse regering
opgestelde en door de volksvertegen
woordiging goedgekeurde vlootpro-
gramma.
Deze steun bestaat o.m. uit de leve
ring van schepen. 6 fregatten en 13 mij
nenvegers, vliegtuigen, oorlogsuitrusting
voor marinier?, hulp bij de aanleg van
vliegvelden, uitwisseling van patenten,
en materiaal voor de handelsbescher
ming. Deze regelmatig toevloeiende
steun maakt een voorspoedige opbouw
van de marine mogelijk.
De Staatssecretaris verklaarde nog,
dat het afbouwprogramma, met name
dat van de kruiser, zo veel mogelijk
versneld zal worden.
Weliswaar zal onze vloot nog te ge
ring zijn voor de taak die wij als zee
varende natie hebben te vervullen, doch
wij zijn gebonden aan het financieel
mogelijke en waar het aantal te kort
schiet zal de mobiliteit te hulp komen.
Snelvarende oorlogsschepen kunnen nl.
door hun mobiliteit meer dan één taak
vervullen.
Ten aanzien van de maritieme samen
werking tussen dc landen van het
Atlantisch Pact merkte de Staatssecre
taris nog op, dal in geval van nood
één druk op de knop voldoende is om
de gezamenlijke West-Europesc zee
macht in actie te doen komen. De mo
bilisatie, de bevelvoering en het ge
bruik van de beschikbare zeestrijd-
krachten zijn thans geheel geregeld.
NEDERLAND IN VUUR
LEIDINGEN EN RADAR
VOORAAN!
Op de vraag of de Nederlandse in
dustrie op maritiem gebied een steentje
bij zou kunnen dragen bij de verwezen
lijking van de door de militaire voor-
zieningsraad opgestelde plannen, ant
woordde de Staatssecretaris, dat ons
land op het gebied van de scheepsbouw,
radar, radio cn vuurleidingen de bond
genoten terzijde kan staan Vooral wat
betreft vuurleidingen en radar staat ons
land vooraan in de rij der producenten.
Over de taak van de Kon. Marine op
en rond Nieuw-Gui.nea verklaarde de
Staatssecretaris: ..In dit gebied van be
trekkelijke onrust zijn onderdelen van
de Marine gestationneerd ter bewaking
van de souvereine rechten die aan Ne
derland ingevolge de besluiten van de
RTC zijn gegeven. Deze onderdelen zul
len er voor waken, dat alleen langs d®
weg van overleg het Nieuw-Guinea pro
bleem wordt opgelost".