Het mysterie van de Dunkelgrafin
van Eishausen
Nederlands onderwijs in Indonesië draait weer
Waarom siveeg de Hertogin van Angouleniè?
„Zij stond Naundorff's erkenning
in
de
weg
UIT DE RIJNSTREEK
UIT DE OMSTR EKEN
Bfurs van Amsterdam
VRIJDAG 6 OCTOBER
n
(Speciale berichtgeving).
GERAFFINEERD SPEL VAN LOUISE DE CONDÊ
In hartstochtelijke bewoordingen, heeft Naundorff zich meer dan eens tot
de hertogin van Angoulème gewend, teneinde door een uitspraak van haar te
kunnen bewerkstelligen, dat aan zijn indentiteit niet meer getwijfeld behoefde
te worden. Zjj was immers zijn zuster, de Prinses Marie Thérèse Charlotte,
die met hem, de Dauphin in de Temple was opgesloten geweest. Maar de
hertogin van Angoulème zweeg, hoe krachtig Naundorff ook op een antwoord
aandrong. En tóch is nimmer een woord van verbittering gekomen over de
lippen van de banneling jegens haar, die hij zijn zuster waande.
Inderdaad: waande, want een zeer nauwgezet onderzoek heeft aan het licht
gebracht, dat dc vrouw tot wie Naundorff zich bjj herhaling heeft gewend,
niet Prinses Thérèse was, doch Prinses Louise de Condé, dochter van de om
zijn galante avonturen welhaast beruchte Henri Condé.
Naundorff was reeds tientallen jaren dc eeuwige rust ingegaan, toen dit
feit onomstotelijk ls komen vast te staan. Louise de Condé heeft haar rol in
dit Naundorff-drama op wel zeer geraffineerde wijze gespeeld.
Zij was niet meer dan een pion in een spel, dat weloverwogen gespeeld werd
door hen, die tot elke prijs wilden voorkomen, dat Naundorff rechten zou kun
nen doen gelden op de Franse troon.
De werkelijke „madame Royale", die ds bijnaam van de „Dunkelgrafin"
had gekregen, stierf in alle eenzaamheid op een kasteel in Eishausen in
Thüringen.
Onder de naam Sophia Botta werd zij begraven, dicht bij het kasteel, dat
haar zovele jaren een veilige schuilplaats is geweest.
VERBAZING EN TELEUR
STELLING.
Op 18 December 1795 betrad kapitein
Méchain het vertrek van Prinses Marie
Thérèse Charlotte in de Temple om
haar mee te delen, dat zij de volgende
dag In vrijheid zou worden gesteld.
Ongetwijfeld zal het meisje, dat op de
dag van haar vrijlating de leeftijd van
17 jaren zou bereiken, met innige vreug
de van deze mededeling kennis hebben
genomen. Maar gróót moet haar ver
bazing zijn geweest, en ook haar te
leurstelling, toen zij het gezelschap
zag, dat in de vroege ochtend van de
19e December 1795 met haar de reis
zou maken naar Bazel.
In de koets zou niet meegaan de zo
toegewijds madame Tourzei, die voor de
prinses als een moeder was, doch wel
de haar volkomen onbekende madame
De Soucl en twee kameniers, die zij
evenmin kende.
Voor het vertrek vond de prinses nog
gelegenheid om een harer vriendinnen,
te weten: Renètre de Chanterenne, een
voo'raanstaande Parijse arlstrocate,
heimelijk een rol met aantekeningen
toe te vertrouwen. Eerst in 1893 zijn
deze mémoires, dus bijna 100 jaar na
dat zij werden teruggevonden in de na
latenschap van de Hertogin
drid, die behoorde tot de Carlistlsche
tak van de De Bourbons.
MEISJES VERWISSELD.
Dagenlang duurde de reis naar Bazel.
Nabij Hüningen aan de grens, nam
het gezelschap op de 1ste Kerstdag zijn
intrek in de herberg „Zum Raben'. De
gezant van het groothertogdom Tosca
ne. graaf van Carletti dezelfde, die
geweigerd had de lijkopening van de
zg Dauphin bij te wonen meldde
zich aan de herberg en verzocht kapi
tein Méchain om aan de prinses te mo
gen worden voorgesteld. De kapitein
toonde zich verbaasd over dit verzoek
en voegde de hoogst elegante diplomaat
toe. dat hij net slachtoffer moest zijn
van een misverstand.
Er was zeide hij geen prinses
ln het gezelschap I
Het was slechts zijn dochter: „een
nederige officiersdochter", Sophie Mé
chain, die de reis naar Bazel maakte
Ter overtuiging werd Carletti de reis-
pas getoond, waarop de. naam van
Sophie Méchain stond.
Daar in Hüningen, vlak bjj Bazel,
moet dus de verwisseling hebben
plaats gehad. De werkelijke prinses
Marie Thérèse Charlotte was spoor
loos verdwenen
Louise de Condé had haar plaats in
genomen.
Een» gunstige omstandigheid voor de
verwisseling was, dat de meisjes pre
cies even oud waren.
Innerlijk zowel als uiterlijk verschil
den zij echter volkomen.
Volgens het vermaarde „telescope-
portret" (een tekening in opdracht van
de commandant van de bewaking van
de Temple, met behulp van een telesco
pe door een onbekend gebleven tekenaar
van het ongelukkige prinsesje gemaakt,
tijdens haar gevangenschap) had Marie
Thérèse Charlotte een volkomen rechte
neus Tussen de vergeelde papieren,
welke op het kasteel van graaf Bentinck
te Doorn, de verblijfplaats van Keizer
Wilhelm n, zijn gevonden, bevond zich
een afbeelding in medaillon van „Ma
dame Royale". Deze vertoonde een ver
rassende overeenkomst met het z.g. te-
lescope-portret.
Louise de Condé daarentegen had
een haviksneus.
Bezat de werkelijke prinses een zacht,
meegaand karakter, prinses de Condé
had een vurig temperament, was een
uitgesproken heerszuchtige figuur en
beschikte over een ijzeren wilskracht.
Van haar heeft Napoleon eens ge
zegd: ..Zjj is de enige man in haar
familie!"
GEHEIMZINNIGE FIGUUR.
Zo verdween de ongelukkige prinses
van het toneel.
Op het kasteel in Eishausen bij Hild-
burghausen in Thüringen nam zij haar
intrek. Voor haar tijdgenoten is zij een
geheimzinnige figuur gebleven, wier
ware identiteit angstvallig is verzwegen
LABOURCONGRES TE' EN PLAN
SCHUMAN.
Met grote meerderheid heeft de con
ferentie der Labourpartij te Margate
een resolutie aangenomen, waarin steun
wordt gegeven aan de weigering van de
regering. Engeland van te voren ver
plichtingen op zich te laten nemen ten
aanzien van het plan-Schuman voor de
fusie van de steenkool- en staalindus
trie. Slechts één afgevaard'gde stemde
tegen.
In de resolutie wordt verklaard, dat
de eenmaking van de Europese zware
industrie, wanneer deze niet gepaard
gaat met nationalises ig en vo'.ledice
werkgelegenheid, onvermijdelijk zou 'el
den to1 een beperkend monopolie en
tot de ondergang van de volledige werk
gelegenheid en van de levensstandaard
tfar arbeiders.
Al spoedig kreeg zij de bijnaam „Die
Dunkelgrafin von Eishausen".
Als haar bewaker, misschien ook als
haar behoeder en gezel dit is nooit
met nauwkeurigheid vastgesteld
woonde in het slot de Nederlander Van
der Valk. De prinses leefde overeen
komstig haar stand, hetgeen zeker geen
geringe kosten met zich bracht. De de
Bourbons verschaften daartoe de mid
delen.
Acht jaar voor haar broer, die onder
de naam Naundorff als een opge
jaagd dier door West-Europa trok,
op 25 November 1837, stierf deze een
zame vrouw, slechts 59 jaar oud.
Wellicht over een jaar zal over haar
meer kunnen worden verteld, wan
neer zal worden overgegaan tot ope
ning van een testament, dat zich in
dc Vaticaanse archieven bevindt. Al
thans: dit laatste wordt aangenomen.
Verscheidene historici hebben de me
ning geuit, dat Prinses Marie Thérèse
op aanraden van haar eerzuchtige ooms,
de graaf van Provence Karei van
Artois,, vrijwillig naar Eishausen is ge
gaan. Daardoor ontliep zij de enerve
rende moeilijkheden, aan de positie van
Franse erf prinses verbonden
L:e\er te leven op een kasteel, waar
rust en vrede heersten., dan te moeten
vprkeren in het Parijse hofleven met
ziit intrigues en de nooit eindigende
familietwisten.
Of dit de gedachtengang van de
„Dunkelgrafin" is geweest?
Het is moeilijk te zeggen.
Een feit is wel, dat „Madame Royale"
verre van een strijdbare figuur is ge
weest. Haar geestkracht moet gebroken
zijn door de verschrikkingen, welke zü
in haar jeugd heeft meegemaakt.
FINANCIËLE ACHTERGROND.
Inplaats van Marie Thérèse Charlotte
reisde Louise de Condé tegen het einde
van 1795 van Bazel naar Wenen. Kei
zer Frans van Oostenrijk zou de „zo
zwaar beproefde dochter" van zijn tan
te, Marie Antoinette, onder zijn hoede
nemen.
Op de achtergrond stond evenwel het
plan om de Prinses te doen huwen met
de broeder van de Keizer, Aartshertog
Karl.
Op deze wijze zou het enorme vermo
gen van Marie Antoinet in Oostenrijks
bezit komen
De zich noemende Charles Louis de
Bourbon, alias Naundorff, onwetend
van dit geïntrlgeer. schreef brief op
brief naar de Hertogin Angoulème,
denkende, dat het Marie Thérèse Char
lotte was
Wijselijk reageerde Louise de Condé
op deze schrijverij niet.
ALPHEN
BIJEENKOMST RODE KRUIS.
Het plaatselijk Rode Kruls-comité van
actie hield gisteravond in hotel „Cen
traal". zijn slotbijeenkomst. De voorzit
ter, de heer L Spreij. deelde mede, dat
de acties aan bruto baten hadden op
geleverd f. 3120.80.
De heer Chr. Bannier, voorzitter pl.
Rode Kruis comité, betuigde hiervoor
zijn hartelijke dank. Nadat spreker nog
een propagandistisch woord tot de vele
aanwezigen had gericht, werd dr W. v.
d. Wind. door het. bestuur geïnstalleerd
als leider van de Alphense Transport-
colonne, welke momenteel uit 8 a 9 man
bestaat, doch voor uitbreiding vatbaar is.
Mevr. dr G. v. d Berg, assistente van
dr W. v. Wermeskerken, werd geïnstal
leerd als leidster van de Helpsters Co
lonne, waaraan ook zuster Burger haar
medewerking verleent.
Burgerlijke Stand Geboren: Adrianus
Marlnus, z. van T. van Vuuren en A. van
Asselt; Adrlana, d van R. Schonewllle en
A van der Klooster; Cornells Martlnus, z.
van H. J. Grimbergen en H. Meijer; Jo
hanna. d. van H. C. de Rijk en M. H.
Waardenburg. Adrianus Nlcolaas Petrus,
z. van N. P. de Groot en C. Keijzer; Jo
hanna Gerarda Cornelia, d van J. J Duijn-
dam en C. A. G van Luijk; Arle, z. van
C. Otto en A. K. Smit; Trijntje Allda. d.
van P. Hoekstra en A. G. Bouwkamp; Olga.
Ellen, d. van P. W. Vis en B. ae Wit;
Johannes Jacobus, z. van G. van Weren en
A. de Heus; Pleter Johannes, z. van J. de
Jong en R. P. Pijper; Cornells, z. van C.
Koopman en G Bruljnes; Emilia Davlna. d.
van A Stroom en G. Jansen; Petrus, z. van
C Rljsdam en P. C. Vrisekoop; Pleter Jo
hannes, z. van Th. P. Pijper en D. de Jong:
Maria Jacoba, d. van J. w. Bergshoeff en J.
van Capelle.
Ondertrouwd; E. A. Odijk, 33 jaar en W.
M. van Leeuwen, 31 Jaar; J. M. van Leeu
wen. 27 Jaar en C. H. Ponsioen. 28 jaar; A.
J. Nyssen. 27 Jaar en J. E Th. Brasker.
24 Jaar; H. C. van Leeuwen. 30 jaar en J.
J. Uithol, 23 Jaar; R Verlaan. 34 Jaar en
M. P. Meerlo, 26 Jaar.
Getrouwd; H. van Klaveren. 28 Jaar en
D. Lek.x. 22 Jaar; J. A. de Jong. 20 Jaar en
A Roggeveen. 21 Jaar; A. Spierenburg. 30
Jaar en M. Klink, 22 Jaar.
Overleden L. Moerlngs, 86 jaar.
ALKEMADE
Burgerlijke Stand Geboren: Paul
Eduard, z. van J. H. de Groot en H. C.
Kohe.
Ondertrouwd: S. J. W. Vork en M.
Opdam; P. A. Mor» en Th. E. M. Bakker.
Overleden: J. van Heek. 77 Jaar.
BODEGRAVEN
Burgerlijke Stand Geboren: Cornelia
Gerarda, d. van J. G. Stolwijk en P. A.
Rodenburg; Cornelia, d van C. H. van Vel-
sen en G. Blonk; Stijntje Jacoba. d. van
M. van Brlenen en N. M. van Muiswinkel;
Franclscus Jozef, z. van N. Ranke en G.
A. M. Vermeulen
OndertrouwdG. Boere, 19 Jaar en H. v.
Leeuwen, 17 Jaar.
Getrouwd: J. J. de Koning. 26 laar en
G. van Galen, 22 Jaar; J. van 't Hoog, 26
Jaar en H. A. van Leeuwen, 26 Jaar; A. J.
van Leeuwen. 34 Jaar en H. J. Röling,
28 Jaar.
Overleden: J. Zljerveld, 89 jaar, wed. van
J. H. Koot.
BENTHUIZEN
Ds J. J. de Heer beroepen
Ds J. J. de Heer, Ned. Hcrv. predikant
alhier, ontving een beroep van dc
Ned. Herv. Gemeente te Ridderkerk.
BOSKOOP
zal morgen te
de harmonie
uit Leiden in
een muzikale
gemeente ma-
zal de man-
Gouwe-San-
haar dirigent,
DUMONT NAAR AMSTERDAM
De Westduitse Bondspresident prof.
dr Heuss, heeft afscheid genomen van
Karl Dumont, die tot consul-generaal
van de Westduitse Bondsrepubliek te
Amsterdam is benoemd. De bijna 61-
jarige. die Nederland van talrijke par
ticuliere reizen kent. ziet als zijn voor
naamste taak in Nederland, voor vrede
en vertrouwen te werken en de anti-
Duitse gevoelens uit de bezettingstijd
te sussen.
BESPREKING INDONESISCH
POLITIEK BELEID T.A.V. DE
AZLATISCHE LANDEN.
Van de zijde van het Indonesische mi
nisterie van Buitenl. Zaken vernam
Aneta. dat binnenkort in Djakarta een
bespreking zal worden gehouden over
het algemeen politieke beleid van Indo
nesië ten aanzien van de Aziatische
landen. Hieraan zal worder, deelgenomen
door de Indonesische ambassadeurs en
vertegenwoordigers in het Verre Oosten.
De minister van Buitenl. Zaken, mr
Moh. Roem, zal deze conferentie leiden.
NEDERLANDER OP AMBON GEDOOD
Volgens het bureau Zuid Molukken
heeft Radio-Ambon omgeroepen, dat de
Nederlander H. J. van Polanen Petel
bij de gevechten op Ambon is gedood.
DE VERWOESTING IN SEOEL.
Slechts een tiental van de behoorlijk
grote gebouwen in Seoel staat nog over
eind, aldus heeft George Movshon, het
eerste lid van de commissie der V.N
voor Korea, dat na de herovering van
Seoel door de strijdkrachten van de V.N.
de stad is binnengekomen, te Londen
verklaard. De stad ls vrijwel geheel ver
woest. Het Doeksoepaleis, waarin de
commissie van de V.N. verblijf gekregen
had. was nóg slechts een uitgebrande
holte.
COMMANDANT VAN NED. LEGER
DES HEILS VERTREKT.
Vanavond zal de commandant van
het Leger des Hells in Nederland,
Charles Durman ons land verlaten. De
heer Durman gaat eerst naar Engeland
en vandaar naar Zuid-Afrika, waar hij
benoemd Is tot commandant van het
Leger des Heils.
Naar kan worden aangenomen, zal
de permanente vertegenwoordiger van
ons land bij de Ver. N„ de heer D J.
von Balluseck. tevens worden aangewe
zen als vertegenwoordiger van Neder
land in de Veiligheidsraad.
Naar wij vernemen,
5 uur bij gunstig weer
„Werkmans Wilskracht"
hun nieuwe uniformen
rondwandeling door de
ken.
Morgenavond 8 uur
nenzangvereniging „Die
ghers", onder leiding van
de heer Pascal Janssen uit Gouda, ter
gelegenheid van haar eerste lustrum in
het veilinggebouw een concert geven
De ere-voorzitter, burgemeester mr dr
E. P. Verkerk, zal een Inleidend woord
spreken.
Burgerlijke Stand Geboren- Adrianus.
z. van A. "Koster en C. van Vliet; Claslna
Gecrtruida Johanna, d. van A. C. van
Wilgen en A. Abbema.
Ondertrouwd: J. Steeman en G. Blanken,
Overleden: N. Blanken, echtgenote van
P. van Hork, 72 Jaar.
LEIMUIDEN
Bij KB, ls aan C. van Heljnlngen
alhier, koster van de Nederlands Her
vormde Gemeente, verleend de ere
medaille, verbonden aan de orde van
Oranje Nassau, in brons.
WADDINXVEEN
In verband met drukke werkzaam
heden heeft de heer M. D Bremmer
zich genoodzaakt gezien te bedanken
als lid van de plaatselijke commissie
van het Nationaal Instituut Steun Wet
tig Gezag. In zijn plaats is benoemd de
heer S. Bestebreurtje.
Als lid is tot de commissie toegetre
den ds J J. Holl.
Burgerlijke Stand Geboren: Gerrlt
Douw, z. van G. Tlele en M. H. Custers;
Adrlana Hendrika, d. van J. Blonk en A.
H. Slootweg; Margaretha Anna. d. van C.
H. Tamerus en M. L, Ravensteln; Albertha,
d. van A. Cammeraat en K. Zalm.
Ondertrouwd - G. J. J. de Knegt en D. H.
Stolker; T. Stigter en N. Borman; J.
Pellekooren en C. M. Verkade.
Getrouwd: W. Klaverveld en H. J. Cats.
ZOETERWOUDE
De heer F. J. H. van Hiele alhier
slaagde aan de Landbouwhogeschool te
Wageningen voor het candidaatsexa-
men Nederlandse Landbouw.
Bevoegdheden postkantoren
In verband met de opheffing van het
ontvangkantoor der directe belastingen
en accijnzen te Katwijk aan Zee en de
overbrenging van de gemeenten Katwijk,
Rijnsburg en Valkenburg naar het ont
vangkantoor dier middelen te Noord-
wijk, ziin aan de kantoren der poste
rijen te Katwijk en Rijnsburg op accijns-
gebied enige bevoegdheden verleend c.q.
hun bevoegdheden uitgebreid.
Het postkantoor te Katwijk aan Zee
is, evenals ae kantoren der posterijeh
te Katwijk a. d, Rijn en Rijnsburg, aan
gewezen voor de afgifte van geleibiljet
ten voor alle accijnsmiddelen en van
vervoerbiljetten voor onveraccijnsd
zout. terwijl Katwijk a d. Rijn en Rijns
burg bovendien consenten tot uitvoer
van gezouten groenten mogen afgeven.
Het rayon van Katwijk aan Zee om
vat het Westelijk deel der gemeente
Katwijk, dat kadastraal bekend staat
als sectie A; van Katwijk a. d. Rijn het
overige gedeelte dezer gemeente, terwijl
het kantoor der posterijen te Rijnsburg
de gemeenten Valkenburg en Rijnsburg
omvat.
HAARLEMMERMEER
Burgerlijke Stand Geboren: Johan
Gerard, z. van C. J. Burger en J. Helle
man, Robert Johan. z. van L. Schönhage
en A. Middelkoop; Appollonla. d. van J. C.
Timmerman en D. P. v. Berkel; Johannes
Christiaan. z. van J. C. Nleuwendyk en J.
C. Huisman; Hendrik, z. van H. J. F. Kroon
en W. Rulghaver; Johannes Cornells, z. van
C. J. Feeleus en N. v Vugt; Hendrika Anna
M&rla. d van C Hulberts en G Tulen;
Jannette Franclna Maria. d. van P. J.
Kruys en J C. M, v, d. Meer; Wouter, z.
van J. D. Bulk en G. M. den Hertog; Chris
tina Lena. d. van P J. Hoogeveen en G. H.
Oldenburg; Petrus Gerardus, z. van J. P.
Pecht en L. Fidom.
Ondertrouwd: J. P. van der Lellj, 28 |aar
en A. Wassenaar. 29 Jaar; H. Hooljer, 46
Jaar en W. A. van Egmond. 45 Jaar: J.
Pannekoek 24 laar en W. Enthoven 28
ja&r- J. J. van Dongen. 43 Jaar en A M
M de Boer 36 laar. M. J Helkens. 26 laar
en H J van dén Ankpr. 23 laar
Getrouwd. A Th Groot 24 laar en C
J. Luitkx. 19 laar; J O S van der Peet. 28
laar en M W Beers 29 laar. Th van Leeu
wen 24 |aar en G Schutte. 23 laar; J
Schouten. 31 laar en R. Dekker. 28 Jaar;
J de Krilger, 28 laar en H. A. van der
Ham, 19 jaar; A. Chr. Roilbos, 26 .Jaar en
G. A. Gerllng. 22 Jaar; KI. van Aspcrcn,
25 Jaar en P. G. Doeve, 24 Jaar; L. J. Huig-
sloot. 27 Jaar en E. M. R. Leenknecht, 26 J.
OverledenW. A. Husemeier, 76 Jaar; A.
W. Walmar, 64 Jaar. echtgenot-e van C. G.
Elders.
KATWIJK AAN ZEE
Onze plaatsgenoot de heer M.
Vooijs slaagde te Den Haag met lof voor
het examen derde machinist grote
stoomvaart.
Nu het badseizoen voorbij is, moe
ten ae winkels des avonds om 6 uur
gesloten zijn, Zaterdags om 7 uur.
KATWIJK AAN DEN RIJN
ARJOS BIJEEN.
De ARJOS kwam gisteravond bijeen.
Na het openingswoord van de voorzitter
sprak de heer A. van der Steen over
Art. 5 van het program van beginselen.
Na de pauze hield mej. Riek de Kreek
een voordracht, terwijl de heer P. Was
senaar een politiek overzicht verzorgde,
waarna hij de vergadering met dankge
bed sloot.
LISSE
RAADSVERGADERING.
De Raad komt a.s. Vrijdag in open
bare vergadering bijeen.
In de kerk van de Geref. Gemeente
sprak gisteravond ds Verhagen uit
Kampen voor talrijke belangstellende
leden van de J.V. In zijn inleidend woord
wees spr. op de teruggang van de be
langstelling bij de jeugd naar Gods
Woord. Gesproken werd over „Betere
dingen" naar aanleiding van Hebr. 6 9.
NOORDWIJK
Gisteravond werd nabij de boer
derij „De Driesprong" aan de Heeren-
weg, een pink door de tram overreden.
Het dier behoorde tot de veestapel van
de heer A. van Rijn te Katwijk, die aan
de zeezijde van de t'amlijn een welde
heeft.
I Burgerlijke Stand Geboren: Henrlcue
1 Paulus Maria, z van G. Slats en J M
1 Buiizc: Marljtje d van G. van 't Wout en
;,<i Smit; Thomas, z. van N. Passchler en
K Vink; August Gustaaf z. van A G H.
Caspers en G. van Overbeek: Anna Catha-
rlna Maria d van H Alkemade en M. M
van Uffelen: Leonards Hendrika. d. van J
Hermans en E. J. Koelewiln: Jan Plet, z
van J. P. Bamhoorn en N. Passchler.
Ondertrouwd: H. J. Glliams. 27 Jaar en
G. A. Wulflnghoff. 30 Jaar; G. M, Vink,
30 Jaar en L. A. de Ridder, 29 Jaar; C. A.
P, H. Wijsman, 27 Jaar en C. H. Warmen-
hoven, 27 Jaar.
Getrouwd: J. Barnhoorn, 25 Jaar en G.
van der Niet, 22 jaar; P. P. Alders. 23 Jaar
en H. M. H. ter Veen. 22 Jaar; G. Gort.
25 laar en C. Korbec. 23 Jaar; N Plokker.
31 jaar en D. Plug. 27 Jaar; P. J. J. Du|jn-
mayer. 25 Jaar en J. M. Vink. 25 Jaar.
Overleden; A. J. Th. Eggen. 7 dagen: J.
van der Mast. 55 Jaar, Maria de Jong.
41 Jaar.
VOORHOUT
Burgerlijke Stand Geboren: Anna M-.
d. van P. Turenhout en W. Mecuwlsson;
Franclscus H. A. z. van Th. P. Angevare
en C. W. v. Wouw: Josephlna H. E.. d.
•van A. W Deutekom en H. J. Plukker;
Henrlcus W. J.. z. van C. J. v. Noort en
J. A. v. Beek.
Ondertrouwd- J. Smit, 30 Jaar en G.
Hoogervorst. 23 Jaar.
Getrouwd: A. Marljnen, 22 Jaar en A. v.
d. Bent. 20 Jaar; P. C. M. de Groot. 24 Jaar
en L. J. M. Kint. 25 Jaar.
Overleden: P. A. v. d. Berg, wed. van
L. v. d. Geer, 75 Jaar; Allda H. C. Godijn,
6 Jaar.
VOORSCHOTEN
COMITÉ TOT OPSPORING
VAN TUBERCULOSE.
In het gebouw voor Chr. Belangen
kwam gisteravond onder leiding van
burgemeester C. J. v. d. Hoeven, het
comité tot opsporing van tuberculose in
Voorschoten bijeen met een groot ge
deelte van hen, die zich reeds bereid
hebben verkleurd daadwerkelijk mede
te v/erken.
De heer B. Noorland. secretaris Fonds
Opsporing Tuberculoselijders te Delft,
die het. technisch^ gedeelte van het on
derzoek verzorgt, sprak over de prach
tige resultaten van deze organisatie en
stelde als Ideaal, dat dit onderzoek zo
veel mogelijk zonder steun van de Over
heid moet geschieden.
Lt. ter Zee le kl. N. Julslng long
arts en verbonden aan het M.O.C al
hier en teven6 lid van het comité, zette
in het kort uiteen, wat TBC is en
op welke wijze deze ziekte bestreden
k3n worden
Na de pauze werd de film ..Wit Wint"
vertoond, waarin duidelijk het grote ge
vaar wordt aangetoond van mensen die
zonder het te weten, tubercelbacildragers
zijn.
Subsidie-kwestie nog
onbeslist
(Van onze correspondent te Djakarta).
Aan ruim 5000 Nederlandse kinderen,
inclusief zogenaamde „blijverskindc-
ren", is le Djakarta thans Nederlands
Onderwas verzekerd op Lagere, Ulo
en Hogere Burgerscholen,
„Het Nederlands ondcrwüs in de grote
steden van Indonesië draait weer,
maar het heeft heel wat moeite ge
kost" verklaarde een onderwijs-auto-
riteit. De „Stichting voor Nederlands
Onderwijs in Indonesië" heeft intus
sen uitnemend werk verricht.
Werkend met krachten, die veelal
vreemd stonden tegenover de organisa
tie en administratie bij het onderwijs-
wezen, heeft de Stichting in een „vloek
en een zucht" een omvangrijk deel van
de werkzaamheden van het vroegere
Departement van Onderwijs van Neder-
lands-Indië moeten overnemen. Er was
wel een fonds, waaruit de kosten kon
den worden bestreden, doch er dienden
ook schoolgelden te worden geïnd, leer
middelen aangeschaft, gebouwen verze
kerd en ingericht. En dat alles moest in
zeer kort tijdsbestek geschieden.
TWEE TARIEVEN SCHOOL
GELDEN.
Vanzelfsprekend is nog lang niet alles
in kannen en kruiken.
Bijv. zijn er moeilijkheden inzake de
kwestie van de schoolgelden.
Want al bezoeken te Djakarta 1050
leerlingen een katholieke meisjes HBS.
een katholieke jongens HBS. een Chr.
HBS en het Djakarta-Lyceum, en al
gaan 400 leerlingen -naar drie Ulo-scho
len en 3700 kinderen naar 12 lagere
scholen, de schoolgeldregeling is nog
steeds een zeer voorlopige
Een circulaire aan de ouders ver
meldde twee soorten tarieven.
De hoge tarieven zouden gelden voor
ieder schoolgaand kind, waarvan de va
der niet bij een maatschappij of enige
andere instelling werkt, welke aange
sloten is bij de Stichting. In de practijk
heeft men echter voorlopig slechts de
zogenaamde „lage" tarieven in rekening
gebracht.
Deze zijn voor Lager Onderwijs:
f. 200.per jaar per kind, voor Ulo's
f 250,en voor HBS en Lyceum f 300.
De hoge tarieven zijn resp. f. 600,
f. 900,— en f. 1200.— per jaar.
Er zijn voornamelijk twee redenen
waarom men niet aanstonds tot defini
tieve vaststelling van een schoolgeld
regeling kan komen. In de eerste plaats
zou het volgen van een progressief be
talingssysteem, waarbij bijv. aan de
hand van een tiental tarieven rekenin
gen moeten worden uitgeschreven. De
Stichting en dc toch al met werk over
stroomd zqjide directies der scholen
met de handen in het haar doen zitten.
Maar belangrijker is het vraagstuk:
.,in welke mate zal de Nederlandse over
heid enerzijds en de Indonesische over
heid anderzijds met subsidies bijsprin
gen?" Op de beantwoording van deze
vraag is het wachten.
EEN MOEILIJK PUNT.
In de statuten van de Stichting vo<Dr
Nederlands Onderwijs in Indonesië
komt o.a een artikel voor dat zegt dat
de Stichting in het bijzonder zal bevor
deren de subsidiëring en/of het over
nemen door de overheid in Nederland
en in Indonesië van noodzakelijke finan
ciële en materiële lasten, voor zover
daaraan van overheidswege geen voor
waarden worden verbonden, welke dc
Stichting strijdig zou achten met haar
doelstelling.
Het moeilijke punt is, dat de Stich
ting dient af te wachten welke beslis
singen de juist geïnstalleerde nieuwe
minister van Onderwijs, Opvoeding en
Cultuur, dr Bahder Djohan, ten aan
zien van deze subsidiëringskwestie zal
nemen.
Daar de minister nog andere, grotere,
problemen aan het hoofd heeft dan
deze kwestie, zal het niet vreemd zijn
indien uitsluitsel over de eventuele
subsidiëring van de Stichting dus
enige tijd uitblijft. Anderzijds zal ook
de Nederlandse regering zich zeker
niet haasten met het verstrekken van
subsidies, in klaarblijkelijke afwach
ting van wat de Indonesische overheid
in deze wil doen.
Zich onttrekken aan subsidiering lijkt
overigens uitgesloten daar het hier im
mers gaat om Nederlandse leerkrach
ten voor Nederlandse scholen, die t-z.t.
naar het vaderland zullen terugkeren.
WOORDENBOEK VOOR f. 50.—.
De Stichting beschikt over een bijna
voldoende aantal leerkrachten, die qua
bevoegdheid aan de te stellen eisen vol
doen. "De leermiddelen zijn duur en
blijven duur. Zolang subsidie uitblijft.
Want juist is een regeling afgekomen
waarbij een belangrijk deel van de kos
ten voor leerboeken door de overheid
wordt betaald indien zij worden aange
schaft door scholen, die regeringssub
sidie genieten. Een woordenboek van
Ten Bruggencate Engels-Nederlands,
Nederlands-Engels, kost hier f. 50,40,
om een voorbeeld te noemen.
Na aftrek van 10 Tó wordt het reste
rende bedrag van f. 45.36 voor de helft
betaald door de overheid, terwijl de
schoolinstelling (c.q. de leerling) even
eens de helft of f. 22.68 betaalt. De be
trokken instelling betaalt aan de boek
handelaar 50 van het netto-factuur
bedrag.
Deze regeling geldt echter uitsluitend
voor middelbaar, voortgezet en hoger
onderwijs, niet voor lagere scholen en
in het algemeen zoals gezegd, niet voor
ongesubsidieerde scholen.
yiSSERIJBERICHTEN
Evenals Woensdag waren ook 'Don
derdag de haringpryzen in IJmuiden
weer goed. De totale aanvoer bestond
uit 4.500 kisten, waarvoor in doorsnee
f. J1.50 tot f. 12.50 per kist werd be
taald. Enkele mooie partijen vonden
grage kopers voor f. 14.— per kist.
Ook de verse vis was weer duur. Wel
lagen de prijzen iets lager dan Woens
dag. maar voor grote tong werd f. 3.35
per kilo betaald en de kleintjes brach
ten f. 1.02 op. Van de schol werd voor
al de groot middel zeer schaars aan
gevoerd en het was dan ook een won
der. dat dc prijs hiervan opliep tot
f. 31.per kist. De kleinste schol va
rieerde van f. 25.— tot f. 42.— per kist.
Ook de schelvis was peperduur. Grote
soorten noteerden f. 77per kist. de
braat varieerde van f. 20.tot f. 28.
De kabeljauw bracht f. 268.per kist
van 125 kg. op.
Voor de Vrijdagmarkt kwamen in
IJmuiden binnen de Eveline IJM 116
met 450 kisten makreel, 150 kisten schel
vis en piepers, 35 kisten wijting, 70 kis
ten haring en 10 kisten diversen, de
Herman SCH 92 met 2.000 kisten ha
ring en de Tzonne SCH 93 eveneens met
2.000 kisten haring.
De stoomtrawler Bergen IJM 16 was
Woensdag in Engeland aan de markt.
In Huil werden 1.407 kisten haring van
60 kg. gelost, waarvoor een besomming
van 2.016 Pond Sterling werd gemaakt.
De stoomtrawler Sumatra IJM 62
meldde Donderdag in totaal 900 klsten
haring aan boord te hebben. Wanneer
de verdere visserij meeloopt, gaat ook
deze trawler naar Huil om te verkopen.
De Poolse trawler S.W.I. 101 ls vanuit
IJmuiden weer naar de visserij vertrok
ken. Verder gingen naar zee de trawlers
Medan IJM 57, Catharina Duyvis IJM
60 en Bloemendaal IJM 71.
Voor de Zaterdagmarkt worden ver
wacht de Dirkje RO 53, welke ditmaal
niet op makreel maar op schelvis uit
ls, de Zeelandia met makreel en vis en
de haringtrawlers Batavia IJM 99, Pet
ten IJM 49 en Maria van Hattum IJM 10.
Van de drijfnetvisserij kwam Donder
dag in IJmuiden binnen de haringlog-
ger Anna en Cornelia KW 14 met 522
kantjes gezouten haring.
De uitvoer van IJslandse vis is ook al
niet zo rooskleurig. In 1949 kon nog
23.065 ton vis naar Duitsland worden
uitgevoerd, maar dit jaar is er practisch
nog niets naar Duitsland of een ander
land gezonden.
BEURSOVERZICHT
AMSTERDAM, 6 October 1950.
LICHT VERDEELDE MARKT.
Ook vandaag zat er weinig beweging
in het koersverloop. De dekkingsaanko
pen van de beroepshandel. geen onge
woon verschijnsel op Vrijdag, waren
vandaag zeer beperkt. De activiteit was
dan ook zeer gering. De stemming was
licht verdeeld, de industriemarkt was
eerder wat lager, de Scheepvaartmarkt
daarentegen vriendelijk. Op deze laat
ste afdeling was deze betere stemming
geen oorzaak van enige uitbreiding der
affaire. De voordelige verschillen be
droegen ten hoogste twee punten. Van
de industrieaandelen wisten Aku en Phi
lips zich het beste te handhaven. Lever
unies en vele Incourante soorten zagen
zich een kleinigheid ontgaan. Kon. Olie
fluctueerde tussen 294 en 295, slotprijs
294%.
De Indonesische markt was vandaag
voor de leidende soorten vrijwel onver
anderd ten opzichte van gisteren. Alleen
Amsterdam-rubber was 1 punt lager.
In de dollarleningen waren de verlie
zen vandaag niet zo grof als gisteren.
De belangstelling bij het opmaken van
de koersen was weer zeer groot. De 3%
dollarlening Nederland, waarin het
meeste wordt verhandeld, werd geadvi
seerd op 9614 tegen gisteren 97. Op de
Amerikaanse sector liep het agio met
lrc achteruit tot circa 5%. Guldensbe
leggingen noteerden overwegend eea
fractie hoger.
Vrijdag 6 October
ACTIEVE OBLIGATIES
Staatsleningen ad f. 1000.
Vorige slotkoers
koers v. heden
Ned. '48 3% 99li 99
Ned. 47 316 3 9797^
Dollar-Ing. '47 3 97 96%
Investeringscert. 3.. 9714 97^
Ned. p. 1962 4 m.b. 3 9774 97%
Indië '37 A 3 95H 95%
Grootboek '46 3 96*4
ACTIEVE AANDELEN
Cult. Hand. en Ind. B 5514 56
Nat. Handelsbank.. 86
Ned. Handelmij14614 146V'
A.K.U17274 1731/
Lever Br22514 f
Philips 229'4 gg*
Wilton Feyenoord.. 15814 7=0
Kon. Olie 29574 ij*
Amst. Rubber 139
Deli-Bat. Rubber 12514 f"
Holl. Amer lijn 175 'J
Kon. Ned. Stoomboot 133%
Ned. Scbeepv, Unie 162 ïlte,',8
H.V.A120% JJ3?
Java Cult63%
Deli Bat. Mij 12114 64
Deli Mij 118*4 12114
Senembah 113 118%
NIET-ACTIEVE OBLIGATIES
Prov.- en Gem. Leningen
A'dam 1917 <3%> 3 99 99%
Den Haag 1947 I 3 101'4
R'dam 37 I III 3*4 100% 100,^
tndustr Obligaties
Lever Brothers 314 105^ 105
Kon. Petr. My 102% 102%
NIET-ACTIEVE AANDELEN
Bank- cn Credietlnstelllngen
Amsterd. Bank 162% 162%
Rotterd. Bank 169% 169%
Twentsche Bank 16614 168
Industriële Ondernemingen
Ned. G.en Splr. fabr. 315 316
Rott. Droogd. Mij.. 301% 303
Zwanenb. Örganon 193
Handelsondernemingen
Born. Sum. H. MIJ.. 11274 114%
Interna tio 16614 165
Albert Heyn 191 192%
Ned. Mij Walv. Vrt. 103% 105
Spoorwegen
Dell Spoorw. MIJ 37 37%
Amerik. fondsen
Anaconda 38^ 37%
Shell Union 54% 53%
Fondsen uit Leiden en omgeving
(Aandelen) V K. 5/10
Hpll Constructie 255 GB
Int. Kunststof! Ind. 104% 104
Kon Ned Edelmet. 86 87%
Pref w a Idem 90% 90%
Kon Ned Grofsm 127% 127%
Textiel Gebr v Wijk 162% G B 164%
Ree 1950 irlen» 162% G B 164%
Leidsrhe Woispinn 220 B
Helpman en Dros 103 103 C- L
Ver Tnuwtanru-ken 131% 128%
Piet idem 126 126%
DatuCuL MU 46 L
