Korea voor de Verenigde Naties
„Nederland diep geschokt door
militaire actie tegen Ambon"
W. v. d. Laan ontvangt zilveren ere-penning
van Leiden
door
ingezet
Volledige aanval
Indonesië
Het eiland is geheel'ingesloten
WEERBERICHT
Congres der Labourpartij
89ste Jaargang
WOENSDAG 4 OCTOBER 1950
No. 27117,
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f4.50 per kwartaal; 35 cents per week
Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507
Witte Singel 1 Lelden - Giro no. 57055
Scherp protest van Dr Drees:
Volgens militaire kringen te Djakarta heeft Indonesië een volledige aanval
tegen het eiland Ambon gericht. Volgens genoemde kringen hebben eenheden
van leger, luchtmacht en marine het eiland ingesloten en zijn militairen op
enige plaatsen aan land gegaan.
De landingsoperaties zijn op 26 September begonnen, aldus vernam de
politieke correspondent van Aneta in gezaghebbende kringen, toen hij vragen
stelde naar aanleiding van de omtrent Ambon in omloop zijnde berichten. Men
voegde hieraan toe, dat tot nu toe de operaties volgens plan verlopen. De
deelnemende troepen staan onder leiding van kolonel Kawilarang. In ge
noemde kringen werd gezegd, ,,dat Ambon dermate geïsoleerd was, dat uit
wijken van de opstandelingen uitgesloten was".
GROTE VERONTRUSTING.
Minister-president dr W. Drees, heeft namens de Nederlandse regering gis
teren het volgende telegram gericht tot de Indonesische minister-president,
mr Moh Natsir:
,,Met grote verontrusting nam de Nederlandse regering kennis van de mili
taire actie, welke door de regering van de Republiek Indonesië tegen Ambon
is ingezets
De teleurstelling over dit bericht was te groter, omdat tot op het laatste
ogenblik niet slechts de hoop, maar ook de verwachting mocht worden ge
koesterd, dat Uw regering met het voornemen was bezield om het conflict met
Ambon zonder geweld van wapenen tot oplossing te brengen. De zending van
minister Leimena rechtvaardigde deze verwachting.
Ik mag niet nalaten Uwe Excellentie mede te delen, dat deze militaire actie
niet alleen de Nederlandse regering, maar het gehele Nederlandse volk diep
heeft geschokt en niet het minst hen, die gedreven door oprechte sympathie
voor de nationale aspiraties van het Indonesische volk de ontwikkeling van de
onafhankelijke Indo.nesische staat met grote belangstelling hebben gevolgd.
Het Nederlandse volk kan niet onverschillig staan tegenover deze strijd.
Niet alleen is Nederland nog steeds belast met de verantwoordelijkheid voor
een aantal nog niet gerepatrieerde Ambonnese militairen, bij wie deze nieuwe
ontwikkelingen de grootste onrust kunnen verwekken, maar vooral gevoelt ons
volk zwaar de verantwoordelijkheid voor het feit, dat het door overdracht van
de souvereiniteit de zorg voor het welzijn van de Ambonnese bevolking uit
handen heeft gegeven.
Met het oog op de ernst van de situatie, welke door deze ontwikkeling is
ontstaan, acht ik het mijn plicht een openlijk persoonlijk beroep te doen óp
Uwe Excellentie om alsnog er toe mede te werken, dat de strijd wordt ge
staakt en langs vreedzame weg naar een oplossing gestreefd wordt", aldus
dr Drees.
Een woordvoerder van dit ministe
rie zeide dat een verklaring zou wor
den afgelegd, „zodra wij gereed zijn".
Hy weigerde een verklaring te geven
voor het stilzwijgen.
Correspondenten beschikken niet over
middelen om het gebied van Ambon te
bereiken.
Radio-Ambon zond gisteren laat op de
dag wederom het bericht uit, dat Indo
nesische troepen in Toelehoe, een klein
dorp aan de Noordkust van het eiland
Ambon, zes dagen te voren geland wa
ren. Zij waren doorgedrongen tot Soeli-
ongeveer 5 km verder, waar zij op sterke
tegenstand van de Ambonnezen
stuit waren, aldus dit bericht
Leiders van Londense
gasstaking vervolgd
De Britse regering heeft een gerech
telijke vervolging ingesteld tegen tien
leiders van de Londense gasstaking.
Da procureur-generaal, sir Gartley
Shawcross, heeft daartoe opdracht ge
geven na een kabinetsvergadering De
vervolging is gebaseerd op een 75 jaar
oude wet.
De 1.500 stakende onderhoudsarbeiders
van de gasbedrijven hebben echter een
stemmig besloten het werk niet te her
vatten. Op een massa-bijeenkomst had
den vakverenigingsfunctionnarissen, die
tegen de staking iajn, getracht de man
nen weer aan het werk te krijgen.
MONTGOMERY VOOR
BESPREKINGEN IN ONS LAND.
Veldmaarschalk Montgomery arriveerde
gisteren te Den Haag voor een routine
bezoek.
Hij zal waarschijnlijk vier of vijf da
gen in ons land blijven en besprekin
gen voeren met de Nederlandse Minis
ter van Oorlog en militaire autoritei-
Gemeentebestuur uit zijn dank
Het was een wel zeer sympathieke gedachte van het Gemeentebestuur van
Lelden om op de taptoe-avond aan de populaire voorzitter van de 3 Octobcr-
vereniging, dc heer W. v. d. Laan, die nog kort geleden zijn 80ste verjaardag
mocht vieren en over enkele maanden de leiding van deze vereniging, welke
hjj nu 27 jaren met grote liefde en onbaatzuchtige trouw heeft mogen voeren,
aan jongere handen zal overdragen, de zilveren crc-penning van dc Sleutelstad
uit te reiken,een onderscheiding, die in slechts hoogst enkele gevallen wordt
verleend.
(Foto Lcidsch Dagblad/Van Vliet)
ge- I ten. Montgomery logeert ten huize van
de Britse ambassadeur.
MAAK EIND AAN
BLOEDVERGIETEN
Voordat in een druk bezochte verga
dering van de Stichting „Door de
E?uwen Trouw", die gisteravond in
Krasnapolsky te Amsterdam werd ge
houden. begon, werd bovenstaand tele
gram voorgelezen, waarna de 1300 aan
wezigen eenstemmig besloten een tele
gram te zenden aan dr Drees en de
voorzitters van belde Kamers der Sta-
ten-Generaal, met betrekking tot de
aanvang der vijandelijkheden op Am-
bon.
In dit telegram wordt grote veront
waardiging geuit over de aanval, die is
ingezet tegen Ambon met materiaal,
dat door de Nederlandse strijdkrach
ten destijds aan dc R.I.S. werd over
gedragen. Verzocht werd stappen te
nemen om aan dit bloedvergieten een
einde te maken cn te ijveren voor het
zelfbeschikkingsrecht van een broeder
volk, dat gedurende ecuwen een ont
roerende trouw aan Nederland en
Oranje heeft betuigd.
KAPPERS TE OBERAMMERGAU
HEBBEN DRUK WERK.
Nu de passiespelen te Oberammergau
voorbij zijn, hebben de kappers het in
deze plaats zo druk om degenen, die
aan genoemde spelen medededen bet,
haar te knippen en de baard te scheren,
dat zü extra-personeel hebben moeten
aannemen.
Ook de dameskappers hebben handen
vol werk, daar de vrouwen en meisjes,
die aan de passiespelen deelnamen,
sinds November 1949 het haar niet meer
hebben laten knippen.
Ongeveer 300 inwoners van Oberam
mergau zullen nog een tijdje hun „pas-
siespelbaard" laten staan, daar zij zullen
meespelen in de film „Gnade ueber
Oberammergau".
OPKLARINGEN.
De Bilt venvacht tot morgenavond:
Biina overal droog weer met nu en
dan opklaringen Matige tot krachtige
Zuidelijke wind. Zacht voor de tijd van
het jaar. (Opgemaakt te 10 uur).
5 OCTOBER.
Zon op: 6 46 uur; onder: 13 10 uur.
Maan op: 23 39 uur: onder: 1613 uur
Hoogwater te Katwijk te 9 08 en 21.46
uur (Doodtij).
Dit nunyner bestaat uit tien pagina's.
LUIT.-ADMIRAAL HELFRICH
WIL BEROEP OP AMERIKA
EN AUSTRALIË.
Lult.-admiraal C E. L. Helfrich zeide
op deze avond, dat het z.il. geen nut
heeft zich om hulp voor Ambon te
wenden tot de Nederlandse regering, die
de Republiek Zuid-Molukken zelfs niet
erkend heeft.
Hij stelde voor een beroep te doen op
de publieke opinie in Amerika en Aus
tralië.
Russisch tegenvoorstel
In een redevoering van 90 minuten
is dc Russische minister Wysjinsky in
de politieke commissie van de Assem-
blée tot een tegenaanval overgegaan,
door een resolutie in te dienen, waar
in wordt gevraagd om onmiddellijk
staken van het vuren en het terug
trekken van alle buitenlandse troepen
uit Korea.
Deze resolutie, die uit zeven pun
ten bestaat is duidetfk bedoeld als
een tegenzet tefren het voorstel van
de acht mogendheden waaronder
Nederland waarin wordt gevraagd
om een verenigd Korea en verkiezin
gen onder hoede van de V.N.
De zeven punten van het Russische
voorstel zijn:
1. Onmiddellijk stoken van het vuren.
2. Terugtrekken van alle buitenlandse
troepen.
3. Verkiezingen in het hele land.
4. Vorming van een commissie van
Noord- en Zuid-Koreanen, die de ver
kiezingen moeten controleren,
5. Ook worden verkiezingen gecontro
leerd dcor een UNO-commissie, waarin
zitting hebben Rusland en Rood-China.
6 Een herstelplan der V.N.
Korea-vrijwilligers niet naar
België
MEERDAAGSE-OEFENING IN DE
HARSKAMP.
(Speciale berichtgeving)
Naar wij vernemen, gaat de vastge
stelde oefening van de Korea-vrijwilli-
gers in België niet door. ter voorko
ming van tijdverlies. Het contingent
vrijwilligers zal namelijk in de tweede
helft van deze maand vertrekken en
voordien moeten de mannen nog in
schepingsverlof hebben. Inplaats van
naar België te reizen, zijn de vrijwilli
gers gisterochtend naar het oefenter
rein in de Harskamp vertrokken onder
leidine van kapitein W. Eekhout. waar
zij onderlinge gevecht- en schietosfe-
In Amerika, omdat de goede Ame- nlngen zullen houden. Morgen gaan zij
7. Korea lid der V.N. zodra er een re
gering voor het hele land is gevormd.
Britse en Amerikaanse woordvoerders
gaven te kennen, dat het Russische
voorstel de huidige situatie volkomen
uit het cog verliest. Warren Austfn zei.
dat Rusland nu de agressor en het
slachtoffer op gelijke voet wil stellen.
India heeft zich verzet tegen het doen
binnenrukken van troepen der VJN. in
Noord-Korea en deze daar te laten, tot
dat de stabiliteit in Korea hersteld zou
zijn.
Sir Benegal Rau, de gedelegeerde van
India, verklaarde, dat het zenden van
troenen der VN, paar Noord-Korea en
de Noord-Koreaanse oppositie zou in
tensiveren en de spanning in het land
vergroten.
Tevoren had de Australische minister
van buitenlandse zaken, Spender, er op
aangedrongen de door acht mogendhe
den ingediende resoluitie aan te nemen
„met de snelheid, die zij verdient".
Sir Benegal Rau verklaarde, dat In
dia zich ten opzichte van de Britse zo
wel als van de Russische resolutie in
zake Korea van stemming zal onthou
den.
Canada, de Philippijnen, Noorwegen en
nationalistisch China spraken zich to
gen de Russische resolutie en voor het
Britse plan uit.
„Gij hebt zeer veel voor
Leiden gedaan"
Een en ander vond plaats tijdens de
officiële ontvangst van de 3 Octoberver-
eniging op het Stadhuis, welke ditmaal
in tegenstelling met vorige Jaren, toen
zulks tijdens het voorbijtrekken van d>
stoet plaats vond, eerst na afloop van
de taptoe geschiedde. Behalve door het
voltallige bestuur der 3 Octobervereni-
rikaan zal gruwen van de naakte
feiten cn hy zicli zal ergeren over de
onjuiste voorlichting, waarvan hij de
dupe werd. Tot Australië, omdat één
blik op de kaart toont van welk be
lang de Zuid-Molukken naast Nieuw-
Guinca voor de natuurlijke bescher
ming van Australië zijn.
Ten slotte dankte de heer P. Lokollo,
minister van Voedselvoorziening en
bevoorrading van de Republiek Zuid-
Molukken de aanwezigen voor de steun,
die zij Ambon in dit moeilijke uur ver
lenen.
naar Oldebroek waar een oefening m
combinatie met artillerie plaats heeft.
Vriidag heeft dan weer een oefening in
de Harskamp plaats in groot verband
en Zaterdag keren zii naar Den Haag
terug.
Ramp op boot in Columbia
28 SLACHTOFFERS.
Te Barranca Mermeja. een oliecen
trum 280 km ten Noorden van Bogota
in Columbia, zijn 28 personen bij een
scheepsbrand omgekomen zo meldt het
Columbiaanse blad „Tiempo"
Een sleepboot van 443 ton. die olie en
passagiers vervoerde, zou door de blik-
fensie betrachtte heden een stilzwij- j sem getroffen zijn en in brand gevlogen.
gen met betrekking tot de berichten, I Zes personen werden ernstig gewond,
- - - - - - -
ZWIJGENDE INDONESISCHE
AUTORITEITEN.
Het Indonesische Ministerie van De-
dal Indonesische militairen op het
eiland Ambon geland waren en dat
zwaar gevochten werd.
Toen de vlammen uitstierven, vond
men het lijk van de kapitein, die nog
het stuurwiel omklemd hield.
9
Met fraaie hoeden op het hoofd arri
veerden op het Londense vliegveld, de
,,0/owo" van Ov/o, Obo Alaiyeluwa
Olagbegi II, en zijn vrouw. Owo is de
voornaamste stad van deWest-Nige-
riaonse provincie Ondo. Het echtpaar
zal een reis van zes weken door Groot-
Briftannië maken.
De voorzitter van de Britse Labour- I
party, Sam Watson, heeft tegenover
1500 afgevaardigden naar het jaar-
congres van de partij verklaard, niet
te geloven aan een nieuwe wereld
oorlog.
„Wij koesteren geen vijandschap je
gens Rusland of het Russische volk",
zo verklaarde hii in ziin openingsrede.
„Alles wat wij vragen is, met rust ge
laten te worden om onze taak te vol
brengen. evenals wij in 1917 verzochten
de Russen met rust te laten". Volgens
Watson zouden twee dingen alleen de
oorlog kunnen uitbannen: ae verlossing
van de in ontwikkeling achter gebleven
volken van verschrikkelijke armoede en
de verspreiding van de werkeliike de
mocratie over de gehele wereld.
De voorzitter verdedigde krachtig de
internationale en defensiepolitiek van
Labour.
Hugh Dation verklaarde in antwoord
op een desbetreffende vraag, dat het j
partijbestuur zowel als de regering met
kracht streefden naar betrekkingen
met Joego-Slavië van zo vriendelijk
mogelijke aard.
Verschillende gedelegeerden spraken
hun teleurstelling er over uit, dat dc
nationalisatie van de voornaamste
industrieën in gebreke was gebleven
de gehoopte verbetering te bren
gen.
Arthur Deakin, de leider van het ge
weldige verbond van Transport and
General Workers, moest ziin stem bo
ven de kreten van afkeuring verheffen,
toen hii de gedelegeerdedn in krachtige I
bewoordingen verweet dat zij hun „col-
lega's in de raad van beheer der gena
tionaliseerde bedrijven in hun hemd
zetten".
Bij de verkiezingen voor het bestuur
van de Labourpartii heeft de minister
van gezondheid Aneurin Bevan de
meeste stemmen behaald, namelijk
849.000, dat is 89.000 meer dan verle
den jaar. Voor het eerst werden twee
Jongere parlementsleden In het bestuur
gekozen, die zich wel eens „heethoof- j
dig" in het parlement hebben gedra
gen. Ian Mlkardo kreeg meer stemmen 1
dan drie ministers die niet gekozen I
werden (Philip Noel Baker en Hilarv j
j Marquand. resp. minister van brand-1
stof en energie en voor de pensioenen.
en James Callaghan. financieel secre-
i taris bij het ministerie van financiën).
De afdeling van het bestuur, waarin
vertegenwoordigers der kiesdistricten j
zitting hebben, werd als volgt samen-
gesteld: Bevan (849.000 stemmen). Ja-'
mes Griffiths, minister van koloniën
(781.000), Herbert Morrisin. plaatsver-1
vangend minister-president <671.000),!
Hugh Dalton, minister voor de steden-
bouwplannen (654.000), Emanuel Shin- j
well, minister van defensie (604,000).
Tome Driberg (588,000) en Ian Mikardo j
367.000.
Sam Watson kreeg de meeste stem
men in de vakverenigingsafdeling van
het bestuur Met algemene stemmen
werd Arthur Greenwood, voormalig ka
binetsminister en een der populairste
figuren der partii. tot penningmeester
gekocen.
De Engelse minister-president Attlee
verklaarde, dat z\jn regering nooit
aan het compromis van een coalitie
zal toegeven. De socialistische poli- I
tiek noemde Attlee „de enige hoop
od vrede en sociale rechtvaardigheid".
Öe volgende algemene verkiezingen
Burgemeester Van Kinschot reikt de heer Van der Laan de zilveren erepenning
van de stad Leiden uit.
ging, werd deze plechtigheid mede bij
gewoond door de wethouders J. C. van
Schaik, A J. Jongeleen en S. Menken
(wethouder D. v. d Kwaak was onge-
I steld), de gemeente-secretaris, mr J.
Bool, de rector - magnificus, prof. ar S.
T. Bok. het Collegium van het L.S.C.,
het bestuur van de V.V.S.L., de nieuwa
garnizoenscommandant, kapitein J. Hel
ler en enkele bestuursleden van de Gro
ninger zustervereniging.
De burgemeester, jhr mr F. H. van
Kinschot, die allereerst wees op het
aanstaande afscheid van de heer Van
der La,an als vooratter van de 3 Octo
bervereniging, een afscheid dat tot wee
moed stemt, herinnerde voorts aan de
komst van de heer Van der Laan in
deze gemeente. Reeds kort na Uw ves
tiging in deze stad, aldus spr., stelde U
zioh in dienst der gemeenschap. Het
waren vooral uw historische kennis en
uw grote liefde voor het verleden en
de stad uwer inwoning, welke U riepen
tot het bekleden van het praesidium der
3 Octobsrvereniging.
Zien wij op deze hoogtij-dagen, welke
onder uw eminente leiding zijn georga
niseerd. terug, dan is het onmogelijk
cm u een cijferboekje uit te reiken, om
de eenvoudige reden dat een dergelijk
boekje niet hoger gaat dan het cijfer 10,
aldus spreker.
zullen „od het juiste tijdstip" gehou
den worden, aldus Attlee.
Attlee over verkiezingen
Het. bestuur van de Labourpartij heeft
in een verklaring over de internationale
politiek gezegd, dat Korea „heeft aan
getoond dat de V.N. niet voldoende
macht achter zich heeft om een krach
tige waarborg tegen oorlog te bieden".
De „vredelievende landen moeten meer
aan wapenen besteden om een wereld
brand, welke uit dergelijke. Incidenten
zou kunnen ontstaan, te voorkomen."
Het landelijk bestuur nam vooi-ts una
niem een resolutie aan, waarin aange
drongen wordt op verlaging van prijzen
en winsten.
De minister van koloniën, James Grif
fith, drong naar aanleiding van deze
resolutie aan op beperking inzake loon
eisen doch verklaarde tegelijkertijd, dat
„meer soepelheid bij het vaststellen van
lonen thans misschien wel mogelijk" was.
Hij zeide verder, dat de levensstandaard
der Britse arbeiders over het geheel
thans tien procent hoger was dan in
1939.
De conferentie aanvaardde verder een
resolutie, verklarend dat de Marshall
hulp een „onmetelijke steun" betekend
had voor Groot-Brittannië en West-
Europa in de afgelopen drie jaren.
Griffith verklaarde, dat de regering
de werkgevers heeft gewaarschuwd, dat
een wet tot beperking van dividend kan
worden verwacht als ondernemingen in
belangrijke mate zouden afwijken van de
vrijwillig aanvaarde dividend-beperking.
Hij voegde hieraan tos. dat dit stand
punt nieuwe betekenis kreeg in verband
met de grotere uitgaven voor de 'verde
diging.
Vele van de gedelegeerden, die Grif
fiths verklaring met luid gejuiph had
den begroet, aanvaardden haar als een
categorische verzekering dat de rege
ring de last van het 36 milliard gulden
omvattende herbewapemngsplan gelijke
lijk- over de bevolking zal verdelen.
Zonder tegenstemmen aanvaardde de
conferentie de resolutie, waarin nota
genomen wordt van de verbeterde toe
stand van het land" en „de hoge win
sten. die door de werkgevers gemaakt
worden" en waarin een beroep op de
regering wordt gedaan om energieke ac
tie. ten einde de arbeiderslonen te ver
beteren door het controleren en beper
ken van winsten.
Mei. Alice Bacon, onderwijzeres en
doch'er van een mijnwerker, is tot
voorzitster van de Britse Labourpartij
gekozen Zij zal het voorzitterschap een
jaar bekleden.
VERENIGDE STATEN HEBBEN ELF
LEGER-DIVISIES.
Het Amerikaanse departement van de
fensie heeft bekend gemaakt, dat een
nieuwe, volledig geoefende divisie van
23.000 man infanterie aan de Ameri
kaanse strijdkrachten is toegevoegd
De Verenigde Staten hebben thans 11 i
legerdivisies die of actieve dienst doen
in Korea, of onmiddellijk beschikbaar j
zijn voor gevechtshandelingen in Europa
of elders. I
Vervolgens wees de burgemeester er
op, dat al wat de heer Van der Laan
voor de 3 Octobervereniging heeft ge
daan, dit in feite geschied is voor
Leiden. En dit is zeer veel! Het Ge-
mentebestuur is U hier dan ook op--
rccht dankbaar voor, aldus spreker, en
wil dit lonen door aan U de zilveren
ere-penning van de stad Leiden aan
te bieden, een onderscheiding, welke
in het verleden nog maar aan enkele
ingezetenen werd uitgereikt.
Onder luid applaus speldde de burge
meester hierna de medaille op de borst
van de heer W. v d. Laan. De penning,
die aan de voorzijde voorzien is van een
afbeelding van het Oude Stadhuis en
het Leidse wapen, draagt aan de ach
terzijde de inscriptie: „3 October 1950.
Aan W. v. d. Laan voorzitter 3 October
vereniging 1923-1950".
In aansluiting hierop richtte de bur
gemeester zich tot mevr. Van der Laan,
haar dankend voor de wijze, waarop zij
haav echtgenoot steeds trouw tor zilde
heeft, gestaan, met name al* het de be
langen der 3 Octobervereniging betrof.
Een bouquet bloemen was hier de tolk
van het gpme°ntobPctuur.
Tn zijn dankwoord wees de heer Van
ij»- Laan oo zijn verknochtheid aan de
storl Leiden in welke gemeente hii nu
zulk een crr>e*l° en gezpllige thd heeft
doorgebracht. Tic heb aldus smoker, vple
mooie penningen, doeh de mij zo 1uirt
aangeboden ere-nenning heeft v<mr mil
I verreweg de grootst0 waarde. Tk had
zo iets nooit verwacht <m ben er dan
ook buiteneewoon gevoelle voor!
Nadat de hee- Van de<- Laan de geluk
wensen van allen in ontvangst had ee-
nom°n en e-m ere-dro:ik op hem was
uitgebracht b'eef men n°g enige tijd
in genoeglijke stemming bijeen
AUSTRALISCHE WET OP DE
ONTBINDING
DER COMMUNISTISCHE PARTU.
Het wetsontwerp van de Australische
regering betreffende de ontbinding van
de communistische partij is door het
Huls van Afgevaardigden aanvaard en
gaat heden naar de Senaat.
Door Herbert Evatt werden voor de
oppositie amendementen ingediend,
welke met 63 tegen 43 stemmen werden
verworpen. Deze amendementen hadden
gewild, dat de kroon de bewijslast zou
dragen. Voorts dat personen, die com
munisten worden genoemd, door een ju
ry moeten worden berecht en dat men
Voiledig recht op beroep zou hebben.
