Om 3 uur schoof een bomschuit
op het Katwijkse strand
UIT VERVLOGEN TIJDEN (X)
die middag trouwden Kees en Coba
Een gouden huwelijk dat gouden
herinneringen en gulden
wensen oproept
I
-J
ONS BRIDGE-PROBLEEM
DEMMENIE
Ravage onder de Indische fondsen
Moed houden wordt moeilijk
89ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD
Zaterdag 13 Mei 1950
Tweede Blad No. 26997
(Van een onzer redacteuren).
Om drie uur schoof op 2 Juni 1900 een bomschuit op het Katwijkse
tfrand. Dat was laat, maar dat kwam doordat het schip ineens met een
sfilte te kampen had gekregen. Zoiets kwam meer voor in die dagen, toen
de wind de vissers nog naar de visgronden en weer naar huis moest brengen
in plaats van de machines, die nu stampend de boeg zelfs door een spiegel
gladde zee doen snijden. En het was ook moeilijk om het thuis even te zeggen:
We komen wat later". Radio was er niet, en steeds weer was het een
verrassing en een blijde verademing wanneer een bomschuit binnenvoer.
Die late thuiskomst op 2 Juni 1900, zou niets bijzonders geweest zijn, als
piet één van de opvarenden popelde om weer voet aan wal te zetten.
Dat was Cornells Schaap. En 'wanneer niet èèn Katwijkse schone in wel tien-
naai zo grote spanning had gezeten als alle Katwijkse schonen geregeld zaten.
Dat was Jacoba Barnhoorn.
Diezelfde middag nog, nu bijkans vijftig jaar geleden, trouwden Cornelis
Schaap en Jacoba Barnhoorn. Dezer dagen hedrenken Coba en Kees, zoals
lij onder zeer vele Leidenaars bekend zijn, hun vijftigjarig huwelijk. Een her
denking, die inderdaad her-denken meebrengt, terugzien op die halve eeuw,
voor Kees en Coba gevat in een gouden lijst, een lijst van het goud der zee.
PATROON GERAFFINEERD
OPGELICHT.
Door boekhoudkundige manipulaties
heeft de 23-jarige kantoorbed. L. K.
kans gezien zijn patroon voor f. 2.100
cp te lichten. Bij contróle der boeken
van een Scheveningse vishandel kwam
aan het licht, dat K. allerlei gefingeer
de posten had genoteerd, hiervan kas
stukken ten name van diverse leden
van het personeel maakte en het geld
daarvoor bij de kassier opstreek.
K. is garresteerd en heeft zijn daden
bekend.
„Gemoedelijk", zeker niet
gemakkelijker dan thans.
Het was in de na-tijd van de bom
schuiten. dat Kees en Coba. op 18- en
17-jarige leeftijd, Tt huwelijksbootje te
6i:er lieten. Het ging toen nog ..ge
moedelijk" toe in de visserij, al was er
veel, heel veel dat allerminst gemoede
lijk in de zin van gemakkelijk en ge
zellig genoemd kon worden Maar het
ging allemaal zo doodgewoon, alsof het
nooit anders zou kunnen. Tevreden
mensen hebben er slechts zelden be
slaan Uiteraard, iedereen probeert, het
beter te krijgen hetzij geestelijk, hetzij
materieel. Ook in die tijd streefde men
naar een andere toekomst, anders zou
den nog de bomschuiten bij hoogtij het
strand op schuren om bij eb „hoog en
cioog" te liggen ter voorbereiding van
een nieuwe vangst. Maar het was een
gemoedelijke tijd, omdat Katwijk ge
heel zichzelf kon zijn. Er waren geen
zeenavenprobiemen. Katwijk viste en
had niets te maken met andere ha
vens. Iedere visser wist, dat hij heel
hard werken moest, om aan de kost
te komen. Heel hard, dat is een heel
stuk harder dan in onze dagen het
gewone zü het uiterst zware werk
van de visser.
schenkt, juist omdat die tyd zo hard
Is geweest.
HOE HET GROEIDE.
Coba en Kees hebben die harde tijd
gekend.en overwonnen.
Het viel niet te verwonderen, dat
Coba het werk deed, dat zij thans nog
steeds doet: zij is de visventster van
honderden Leidenaars, die van geslacht
up geslacht nooit tevergeefs op haar
hebben gerekend. Coba's moeder over
leed in 1895, en enkele weken daarna
begon Coba al met haar tochten naar
Leiden. De klantjes werden vastgehou
den Indertijd was het een dagelijkse
tocht naar de Sleutelstad: voor dag en
dauw op pad met het wagentje, dat zij
aan de tol op de Rijnsburgerweg in
Leiden, even voor Posthof. liet .staan
om een paar tolcenten uit te sparen.
Met de mand aan de arm als jon-
gedochter doe je meer dan als gouden
bruid ging het de stad in De Rijns-
burgerweg en naaste omgang waar
de huidige clandizie van Kees en Coba
te vinden is bestond tenauwernood.
Een dijk tussen twee sloten, hier en
■daar een huis of huizenblokje, Pomona
een uitspanning in de vrije natuur, ver
van de drukte van de stadDe toch-
Foto L.D./Van Vliet)
overbodige luxe geweest, en zij deed het
dus ook. Toen zij vijf jaar later in het
huwelijksbootje stapte met haar juist
op tijd uit ce bomschuit aan wal ge
stapte Kees kwamen die verdiensten
als ventster zeer welkom.
Van zeer welkom werden zij tot nood
zakelijk In de Jaren voor de eerste
wereldoorlog, toen in de haringloze
tijden de „verdiensten" van de visser
terugliepen tot f. 2.50 in de week!
Zodat niet alleen de verdiensten te
rugliepen, maar ook de vissers terug
naar huis kwam lopen van de Piet-
Actueel verleden
gijzenbrug af. De bomschuiten waren
al in revolutionnair tempo van het
toneel verdwenen, en IJmuiden was
thuishaven geworden voor de Kat
wijkse eigen vloot. Het waren harde
tijden. De bijverdiensten van Moeder
de Vrouw waren méér dan ooit wel
kom.
Kees had van zijn dertiende jaar af
op bomschuiten gevaren Leerplicht be
stond 'er nog niet, en al voor de regel-
matige dienst op de Katwijkse vissers
vloot was hij met de zee vertrouwd
geraakt. Omstreeks de eeuwwisseling
begonnen de bomschuiten hun laatste j
adem uit te blazen. De loggers deden i
hun zegevierende intrede: verdere vis- 1
gronden konden worden bereikt, grotere
vangsten geborgen, voordeliger tochten
gemaakt door de toevoeging van moto
rische kracht, die de schepen minder
afhankelijk maakte van de zeer wissel
vallige wind. Van 1912 tot 1922, niet de
gemakkelijkste tijd, was Kees visser op
loggers.
venstraat 25 in Katwijk aan Zee. Tezeer
is hun leven verbonden aan de visserij,
dan dat deze dag van 2 Juni in volle
glorie ln familiekring herdacht zou
kunnen worden. De dag na Pinksteren
vaart de haringvloot uit en dat bete
kent. dat het nageslacht van dit gou
den bruidspaar op de herdenking van
het gouden huwelijksfeest op de vis
gronden werkt.
Van de achttien kinderen, die uit het
huwelijk werden geboren, zijn er tien in
leven, waarvan alle jongens pardon,
mannen, want zij kunnen ook al op
langer levenservaring terugzien dan wij
met de zee verbonden zijn, de oudste
zoon al dertig jaar met de koopvaardij,
de anderen direct of indirect met de
visserij. En waar ouders de zee op zijn,
gaan kinderen, de kleinkinderen van
Kees en Coba. 34 ln getal, niet onver
deelde feestvreugde genieten. Als fa-
miliefestiin wordt, het gouden huwelijk
tweede Pinksterdag herdacht.
De trouwdag zelf gaan Coba en Kees
hun klanten langs. Een gewone dag
zal dit niet worden. Daarvoor weten
tevelen van de betekenis van die da
tum 2 Juni toen voor vijftig jaar om
drie uur een bomschuit op het Kat
wijkse strand schoof. Maar het werk
wordt gedaan zoals de garnalen wer
den gepeld toen wij eens een praatje
met Kees en Coba kwamen maken.
Iedereen kan ze altijd 's avonds thuis
vinden. Ook die avond van 2 Juni, al
is dat een andere dan de avond van
elke andere dag in elk ander jaar.
Die avond zal voor Coba en Kees iets
bijzonders zijn, al klinken niet de
stemmen van kinderen en kleinkinde
ren. De stemmen van het verleden
zullen klinken, desnoods geuit door
de monden van het heden. Maar al
die stemmen zullen zeggen: „Een gou
den lijst om gouden harten ,een gul
den wens voor gulle zegen".
Zo hebben Kees en Coba de bom
schuiten nog gezien: opgetrokken
bijna tot het lage muurtje om de
Oude Kerk op de Boulevard, dot men
rechts nog ziet.
I OPSLAGHAL VAN OUD-PAPIER
UITGEBRAND.
Gistermiddag is de Amsterdamse
brandweer gealarmeerd voor een brand
in het gebouwencomplex van de v.m.
bierbrouwerij van Van Vollenhoven aan
de Hoogte Kadijk, waar de groothan-
I del in lompen en oud papier, de firma
Emiel de Raay, is. gevestigd. Het vuur
greep snel om zich heen. Met groot
materiaal, o.a. de drijvende motorspuit
„Jan van der Hcyde" werd uitgerukt.
Het vuur woedde in een aan het wa
ter gelegen voorvleugel van het hoofd
gebouw. Vermoedelijk is de brand bo
ven in de vleugel ontstaan en naar
beneden doorgeslagen. Hoewel de oor
zaak neg niet bekend is, bleek dat cp
het dak van de vleugel een lasser be
zig was geweest met een brander ijzer
af te branden. Arbeiders sleepten uit
het onderstuk van de vleugel reeds gc-
deeltelUk door het vuur aangetaste ba
len en zakken oud papier weg en wier
pen deze in het water van de „Nieuwe
Vaart", die aan de achterzijde van het
complex ligt. Na korte tijd was de
brand geblust.
KONINGIN ZAL WERELDCONGRES
DIERENBESCHERMING OPENEN.
Het te Scheveningen te houden In
ternationaal Congres voor Dierenbe
scherming zal 28 Augustus officieel
door H.M. de Koningin geopend wor
den. Het doel van het congres is tot
internationale samenwerking op het
gebied van de dierenbescherming te
geraken. Een internationaal voorberei
dend comité is gevormd, waarvan mr
dr W. Hugenholtz uit Leiden voorzitter
ADVIESCOMMISSIE TANDHEEL
KUNDIGE VERZORGING.
De Minister van Sociale Zaken heeft
toestenlming verleend tot het instellen
van een commissie, die tot taak heeft
hem van advies te dienen inzake vraag
stukken betreffende de tandheelkundi
ge verzorging in Nederland
In deze commissie zijn benoemd: tot
voorzitter dr C. Banning, geneeskundig
hoofdinspecteur van de volksgezond
heid; tot secretaresse; mej. E. I. Wey-
land, commies bij het ministerie van
Sociale Zaken.
INWISSELING VAN BANKBILJETTEN
De P.T.T. deelt mede, dat de inwis
seling der, per 1 Juni waardeloos wor
dende bankbiljetten van f. 10,en
f. 100,niet op de postkantoren kan
geschieden. Hiertoe zijn uitsluitend aan- X
gwezen: de Nederlandse Bank, met
haar bijbank te Rotterdam, haar agent
schappen en haar correspondentschap
pen.
Oplossing opgave nr XIV.
De oplossing berust op een te weinig
bekend facet der speeltechniek, waar
bij op een verlieskaart van de ene hand
GISPEN STOELEN
GISPEN STALEN
KANTOORMEUBELEN
HAARL.STR. 169-219
TEL.2KOO LEIDEN
een zekere verliezer uit de andere hand
weggedaan wordt: er daarbij voor zor
gende dat de tegenstander die aan slag
komt, hierna in de dubbele renonce
terug moet spelen, hetgeen dan een
winstslag oplevert.
Goede oplossingen van:
J. A. Vochteloo, Pasteurstraat 13;
A. de Water, Marnixstraat 35;
L. Huys, de Sitterlaan 12;
H. J, Broeksema, Lusthof laan 1;
A. F. Kriek, Hoogl, Kcrkgracht 11.
De oplossing luidt:
W
KI V
Ru 4
Ha 2
Ha 10
KI B
Sch 3
Soh 5
Ha 3
Sch 10
Ha B
Sch V
N
KI 3
Ru A
Ru 9
Ha 4 I
KI 4
Sch 7
Sch K
Ha 5
Ru 9
Ha K
Ru 10
O
KI 9
Ru 2
Ru 3
Ha 7
Sch 2
Sch 6
Sch 8
Ha 8
Sch 9
Ha A
Ha of
Sch
Z
KI K
Ru 5
Ru V
Ha 6
KI A
Sch A
Sch 4
Ru 6
Ru 7
KI 2 1
KI 6
Ru B
Ru 8
In de elfde slag moet Oost in de
dubbel-renonce terugspelen.
VERHOGING TARIEVEN
PAKKETPOST.
Met Ingang van Maandag a.s, zullen
de tarieven voor postpakketten naar vele
landen worden verhoogd.
SCHIPPER OP EIGEN SCHIP.
Heel hard, maar ook heel persoonlijk,
heel eigen. Met eigen resultaten, met
wn zelfgebouwd leven van het gezin.
He vissers van thans zijn terecht blij,
dat de tijden van 50 jaar geleden, toen
hH werken was van 's morgens zes tot
5 avonds zeven voor een schamele
zeven gulden in dc week voorgoed
yerledcn is. Zeven gulden vóór vijftig
riar was heel wat meer dan zeven
Sulden thans, maar het was toch er
barmelijk.
die in zulke tijden hebben ge-
ec'd en gewerkt, en die nu tevreden
hunnen terugzien over hun leven heb
ben echter boven de vreugde dat die
Njden voorbij zijn de voldoening staan,
da' zy sterk geweest zijn, sterker dan
jp ondeugden. Dat maakt die tijd tot
e "genoeglijke", waarover wij schre-
^en; Genoeglijk, omdat die tijd bij een
«erinjjeriaf genoegen, voldoening
Co ba en Kees in actie op de Ri/ns-
burgerweg.
ten met de vismand gingen toen naar
de singels, langs de buitenwijken van
de stad. waar de welgestelde lieden
woonden die zich de weelde van het
eten van het zeebanket konden veroor
loven: een cent voor een botje
Ja, het was nodig in die dagen, om
die botjes-van-één-cent lopende naar
Leiden en ventende aan de man te
brengen. Zeven gulden in de week is
geen kapitaal, dat de man naar huis
brengt, en dan mocht er nog niet eens
geklaagd worden!
BIJ PIETGLJZENBRUG BEGON
DE VOETREIS NAAR HUIS.
Toen Coba haar venterij b.^on, was
zij twaalf jaar oud. Zij zal nog niet in
die tijd. naar de inkomsten van Kees
gekeken hebben, toen zij besloot de
venterij van haar moeder voort te zet
ten. Maar het was in heel Katwijk zo.
Wat haar moeder-deed, was ook geen
In 1922 begon een glorietijd van Kees:
een eigen schuit. Geen logger uiteraard,
maar een garnalenboot. de KW 187.
waarmee hij tot 1946 de garnalenvisserij
heeft beoefend. In de oorlogsjaren kon
niet van Katwijk uit worden gevaren,
want een zeker slag onaangename lie
den had de uitwatering afgesloten.
Alsof het een „poort naar het duizend
jarig rijk" kon zijn. Wij gunnen Katwijk
gaarne een zeker chauvinisme, maar de
verzande inham voor de uitwatering-
sluizen tot verboden gebied te maken
als mogelijke invalspoort tot het hart
van Europa is aan die onregelmatigheid
in de strakke kustlijn toch wel wat tc
veel eer bewezen. Maar ja, wie het
breed heeft laat het breed hangen, en
de Duitsers hingen hun ruime produc
tie van prikkeldraad voor de- uitwate
ring, waar Kees zijn garnalenboot
placht te stallen. Dies verhuisde de
garnalenboot naar Scheveningen, om
echter prompt na de bevrijding weer
naar Katwijk terug te varen. In de
thuishaven de garnalenvissers van
Katwfjk hebben toch wel een onschat
baar voorrecht gehad, door de thuis
haven thuis te hebben heeft Kees
nog tot 1946 zün bootje op de grond ge
zet. Toen heeft hfj er het bedrijf aan
gegeven.
GOUDEN BRUILOFT IN HET
TEKEN VAN HET GOUD DER
ZEE. I
Coba en Kees zijn sindsdien tezamen, I
vier maal in de week, op pad gegaan
naar Leiden, om klanten van geslachten
her het goud der zee te komen brengen.
Vier maal in de week, maar wanneer
het achttienkaraatsgoud komt. de Hol
landse Nieuwe, dan zijn zij iedere dag
present.
Honderden klanten in Leiden weten
dat. Zij rekenen er op. En het gerucht
gaat altijd snel. Zij weten ook en
voor zover zij het niet weten, zij het
hun hierbij meegedeeld dat Kees en
Coba 2 Juni een halve eeuw heel veel
lief en nog veel meer leed hebben ge
deeld. Kees en Coba zijn die dag. een
Vrijdag, als iedere Vrijdag te vinden op
de Rijnsburgerweg. Alleen 's avonds
zfjn zij thuis. Geen feestdag? Ja zeker,
maar niet een feestdag waarop het
gonst van vreugde van het nageslacht
in het huis van de jubilarissen, Bata-
Hoe staan de kansen
(Van onze financiële medewerker).
Indonesië maakt snel geschiedenis!
De Republiek heeft haast. Vóór het tot
de wereld doordringt wat er eigenlijk
gebeurt is de zaak practisch bslist. De
deelstaten, nog erkend ten tijde der
R.T.C., zijn thans vrijwel opgerold.
Wat zal dit betekenen voor de eco
nomische ontwikkeling van Indonesië,
dat grotendeels nog in het opbouw -
stadium verkeert, voor de in Indonesië
geïnvesteerde Nederlandse kapitalen die
trouwens, gezien de beurskoersen, reeds
gedecimeerd zijn?
De beurs heeft van ouds een fijne
neus en is op de dingen die thans ge
beuren lang niet gerust.
Hoe de toestand zich verder zal ont
wikkelen, hangt er geheel van af 1)
of de regering te Djakarta werkelijk
gezag zal blüken tc hebben en in dat
geval in staat zal zijn het over heel
Indonesië uit te oefenen en 2) hoe
de houding van die regering tegenover
Nederlanders en Nederlandse belan
gen zal zün.
trams en van de openbare nutsbe
drijven als Aniem en Nigas zal zijn.
Ook deze staan of vallen naar onze
mening met de houding der regering.
Uit het verslag van de Modjokerto
Stoomtram blijkt wel, dat de sporen en
trams niet weer zelfstandig zullen
worden en verenigd zullen blijven in
het Verenigd Spoorwegbedrijf. Devraa^
is nu maar, hoe de financiën zullen
worden geregeld de maatschappijen
krijgen zo men weet van de Indon. re
gering uitkeringen nu de tariefsver
hogingen niet toegestaan zijn. Hetzelf
de geldt van de openbare nutsbedrijven.
Ook ten aanzien van de Ken. Pak
ketvaart Mij. en andere specifiek In
donesische bedrijven verkeert men in
het onzekere. De overneming van 51%
der aandelen van de K.P.M. moge op
het eerste gezicht absurd lijken, uit
Amerikaanse bladen blijkt, dat dezelf
de maatregelen reeds eerder werden
genomen in China en in India, zodat
er hier wat dat betreft niets nieuws
onder de zon is.
Als de beurs flauw wil zijn, is zij
flauw en is cr oog geen goed aan te
doen. Indische bankaandelen bijv.
hebben het vooral moeten ontgelden,
hoewel er thans in Indonesië zeer
goede zaken worden gemaakt, en b.v.
de Nederl. Handel Mjj. en ook de
Ind. Bank vele bedragen in Neder
land en in het buitenland bulten In
donesië hebben. Er zijn grote kapita
len „aan deze kant'1 en men heeft
zich tegen een waardevermindering
der Europese valuta tijdig en stevig
gewapend. Tenslotte lopen deze he
ren langer mee!
Wel schijnt men min of meer in het
onzekere te verkeren over de rechtspo
sitie van de in Indonesië gevestigde
ondernemingen (van de banken de Es-
compto Bank en de Javasche Bank).
Men vraagt zich op de beurs even
eens af, wat het lot van de sporen en
Hoogste
1939
Amsterdam Rubber
253
194
197
H. V. A
468
N. I. S. K
245
Deli-Bat. Tabak
213
265
548
N.I. Handelsbank
134
Ned. Handel Mü
147
94
Zoals de zaken nu staan, ziet het er
in Indonesië niet best uit. Alles blijft
intussen mogelijk, ook dat het pessi-
mime van vandaag op den duur onge
grond zal blijken en dat de „aanlocp-
moeilijkheden" van de jonge staat
spoediger overwonnen zullen zijn dan
het zich nu laat aanzien.
Indonesië kieze eieren voor zün geld!
Of het buiten de Marshall-hulp van
Amerika gelden voor investeringen zal
ontvangen is nog zeer de vraag. Ame
rika blijft wat zün beleggingen betreft,
in het algemeen graag dicht bü huis.
Het neemt liever de producten af die
het nodig heeft en betaalt jdie, zo no
dig. duur.
Indonesië Is op Nederland aangewe
zen, wil het economisch spoedig op
de been zijn, Het heeft Nederland
nodig, ook voor zijn administratieve
apparaat en voor de ordening van
zjjn financiën. Men kan geen eeu
wen-geschiedenis ongestraft verwaar
lozen.
Als dat algemeen ingezien wordt en
dc regerng er ln slaagt rcvolution-
naire en anarchistische invloeden
blijvend te weren, kan er nog veel
terecht komen.
Welk een ravage er intussen is aan
gericht onder de Indonesische fondsen
kan uit onderstaande koers vergelijking
worden afgelezen.
Hoogste
Hoogste
Hoogste
Koers
1940
1941
1949 tot
thans
300
340
176*4
127',4
224
284
160'2
12-3
224
284
121 «2
107
493
510
179»2 (X)
123
300
285
114
92
230
292
149
99
395
345
165
116
395
425
177
115
192
205
108'.2
91
174',4
220
79',2
55
292
345
96
52*4
270
311
126',4
61',4
201
242
163
95
340
302
205
149
495
550
415
223
142
165
123
87*4
134
179
167
145
96
117
102
62
278
300
194
127
107
123*4
71
32)4
71 ',4
9512
34', 4
16
89 *4
97
95
57
15
97
77 V*
37
