Italië in beroering
Aan schromelijke wantoestanden
moet een eind komen
f
Onze a bonnementsprijzen
.J
WEERBERICHT
Zwakheid tegenover de sovjet-unie
„bijna even misdadig als oorlog
Geldomwisseling in Djakarta
verloopt soepel
Hulpplan voor Indonesische
importeurs en firma's
Huidige bedrijfsautopark verre
ideaal
van
89ste Jaargang
VRIJDAG 24 MAART 1950
No. 26957,
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B W Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f4.15 per kwartaal: 32 cents per week
Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red 21507
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055
(Van onze Romeinse correspondent).
Luistert men naar radio-Moskou of
leest men couranten, die aan gene zijde
ran het IJzeren Gordijn worden ge
drukt, dan bemerkt men welk een
rrote betekenis in Oost-Europa wordt
itegekena aan de laatste gebeurtenissen
ia Italië. D= Gasperi wil regeren met
fascistische methoden schreef het
orgaan voor de Sovjet-bezettingstroe
pen in Wenen. Men mag daarom ver
onderstellen, dat de Kominfcrm niet
onkundig is geweest van de troebelen
in Italië. Was het toeval, dat Rome
een algemene staking had op de dag.
mrop de Amerikaanse ambassadeurs
ran West-Europa hier hun besprekin
gen begonnen? Of wilde men die am
bassadeurs duidelijk maken, dat de
Italiaanse regering machteloos staat
tegenover de ..vredeswil" der linkse
erbeidersmassa's? En is het toeval, dat
ce gehele toestand plotseling zoveel
slechter is geworden op het ogenblik,
vaarop het heilig jaar werkelijk begint
tn de honderdduizenden pelgrims, die
voor April hun komst hebben aange
kondigd, op het punt staan de reis te
aanvaarden?
OVERAL LIGT DE SPRINGSTOF.
Maar zo men in de Italiaanse en
Franse moeilijkheden zekere invloed
van de Kcmlnform mag veronderstel
len, toch moet men niet vergeten, dat
de bijzondere omstandigheden in Ita-
het mogelijk maken, dat er zo ge
makkelijk onlusten kunnen worden
verwekt. Overal in dit land ligt de
springstof en de regering is vaak verre
van voorzichtig. De tragische toestan
den in Zuid-Italië zijn onze lezers be
kend Thans beter laat dan nooit
- komt het grootste tien jaren-plan.
Als dit plan werkelijk kan worden uit
gevoerd, d.w.z. indien werkelijk de be
nodigde duizend milliard worden bij
eengebracht, dan zal de Gasperi voor
dit land hebben gedaan, wat geen en
kele vroegere regering deed. Maar....
voorlopig is het nog slechts een voor
stel op papier, niet eens een door het
parlement goedgekeurd voorstel, en de
honger nijpt. In de Noordelijke indus
trie-gebieden vindt men al even schro
melijke wantoestanden. Arbeiders wer
ken maanden lang, zonder dat de fa
brieken in staat zijn zelfs maar een re
delijk percentage van hun loon uit te
betalen. Dat loon zal op de duur wel
komen, maar eerst moeten de noodlij
dende fabrieken het in uitzicht gestelde
regerlngs-subsidie ontvangen. Voor de
meeste werklieden, die geen spaarcenten
bezitten, is zulk een toestand onhoud
baar en conflicten kunnen niet uitblij
ven.
Bovendien zijn er twee millloen werk
lozen
NEO-FASCISTISCHE BEWE
GING GROEIT.
Ten slotte nemen ook de politieke ge
schillen steeds ernstiger vorm aan Is
de regering niet te lankmoedig geweest
ten aanzien van de neo-fascistische be
weging? Het vredesverdrag en de Ita
liaanse grondwet verbieden het weder-
oprichten, ook onder andere naam, van
de fascistische partij, de verheerlijking
van Mussolini en van het fascisme. En
toch heeft men geduld, dat de Italiaan
se sociale beweging onder leiding van
fascisten in tal van dag- en weekbla
den niet anders doet dan Mussolini en
het fascisme verheerlijken.
Die beweging is thans sterk en telt
veel aanhang onder de jongelui, vooral
ln studentenkringen. Conflicten tussen
communisten en fascisten zijn precies
als in 1921/22 aan de orde van de dag.
Dit had voorkomen kunnen worden.
Het gerecht moet thans beslissen of er
termen aanwezig zijn, om de ontbin
ding te gelasten van de sociale bewe
ging, die m Februari j 1. door de Ro
meinse politie in staat van beschuldi
ging is gesteld wegens verheerlijking
van het vroegere regime. Wordt ont
binding gelast, dan moet men nieuwe
relletjes voorzien, terwijl drie, vier Jaar
geleden de wet en de voorschriften van
het vredesverdrag zonder enige moeite
konden worden nageleefd.
Bezorgd over de toenemende onrust,
heeft de regering thans maatregelen
genomen. In plaatsen, waar een con
flict voortkomt, kan de prefect alle
meetings en optochten verbieden voor
een periode van ten hoogste drie
maanden.
Het houden van vergaderingen in fa
brieken en werkplaatsen worden verbo
den, een bittere pil voor de communis
ten. daar een meeting in de fabriek het
voordeel biedt, dat men alle. ook de
niet-communistlsche. arbeiders kan
toespreken. Dit verbod leidde reeds tot
een conflict te Colleferro,- ten Zuiden
van Rome.
Verboden wordt ook het verkopen of
aanprijzen op straal van dagbladen of
periodieken door personen, die niet
het beroep
uitoefenen.
van courantenverkoper
Als men weet. dat alleen in Rome
iedere Zondag 20.000 exemplaren meer
verkocht worden van het communisti
sche dagblad „Unita", dank zij de ijver
van studenten, jonge arbeiders, kunste
naars en andere intellectuelen.' en als
men tevens weet. dat deze straatver
koop door „dilettanten" telkens weer
aanleiding is tot relletjes, dan zal men
zich niet verbazen, dat de communisten
ook in dat verbod een aantasting der
grondwettelijke gegarandeerde vrijhe
den zien. Voorts zal het politiecorps
worden uitgebreid tot 70.000 man en
blijft de bewapening met mitra's ge
handhaafd, evenals het gebruik van
gepantserde gevechtswagens.
Al deze „fascistische" verordeningen
hebben de spanning in het gehele land
hoog opgevoerd: al mag die dan tijde
lijk wat getemperd zijn door het mis
lukken van de algemene werkstaking.
Over de jongste onlusten wordt ge
meld:
Enkele duizenden manschappen poli
tie en militairen hebben gisteren het
Zuid-Italiaanse stadje San Severo be
zet.
Eerder op de dag was het hier tot een
gevecht gekomen tussen 4.000 demon
strerende stakers en de politie. Vijf po
litieagenten waren afgeranseld en vijf
andere ontwapend
De stakers, die protesteerden- tegen
de dood van een demonstrant, die
Woensdag in Parma ln een gevecht met
de politie werd doodgeschoten, wierpen
barricades op in de straten en gooiden
handgranaten naar de politie.
Politleversterking, die in allerijl met
pantserwagens werd aangerukt, ruim
de de barricaden op. verspreidde de
stakers en arresteerde een aantal van
hen De bureaux van de communisti
sche partij en het onder communisti
sche leiding staande vakverbond wer
den bezet.
In andere steden in het gebied van
Foggia kwam het tot verspreide rel
letjes, waarbij stenen naar de politie
werden gegooid en een burgemeester in
zijn werkkamer gevangen werd gehou
den.
In de buurt van Velletri in de pro
vincie Rome hebben enige honderden
arbeiders een fabriek van springstoffen
bezet naar aanleiding van een besluit
der directie het bedrijf te sluiten in
verband met de agitatie, die onder het
personeel werd gevoerd.
De algemene staking te Parma zelf.
verliep rustig. Het openbare vervoer
lag geheel stil en bijna alle winkels,
kantoren en fabrieken waren gesloten.
Door de aanzienlijke stijging van de kosten zijn alle Lcidse dag
bladen evenals die in vele andere steden genoodzaakt Inm
abonnementsprijs met ingang van 1 April met drie cenls per week te
verhogen.
leder weet. hoe de lonen (en daarmede de sociale lasten) zijn
gestegen, hoeveel duurder het vervoer is geworden, hoe de prijzen
van grondstoffen en machines zijn opgeiopen.
Een voorbeeld slechts: krantenpapier is zesmaal zo duur ais voor de
oorlog. Als men 'beseft, hoe belangrijk de post papier voor een
krant is. dan begrijpt men ook, hoeveel moeite het ons gekost heeft
onze huidige prijs te handhaven. Dit is nu niet langer mogelijk.
Hoezeer wij het ook betreuren, dat wij tot een kleine verhoging
moeten overgaan, wij vertrouwen, dat de lezers begrip zullen hebben
voor de noodzaak van dit besluit.
DIRECTIE LEIDSCH DAGBLAD N.V.
Men zie voor Laatste Berichten
pag. 3 van het Eerste Blad.
Overwegend droog.
D2 Bilt verwacht tot morgenavond:
Overwegend droog weer met flinke
opklaringen, maar in de nanacht en
echtend plaatselijk nevel of mist. Zwak
ke. later tot matig toenemende en naar
Zuidelijke richtingen draaiende wind.
Iets koudere nacht. Overdag iets hogere
temperatuur dan vandaag.
(Opgemaakt te 10 uur).
25 MAART
Zon op: 5.33 uur: onder: 19.01 uur.
Maan op: 8.45 uur; onder: 2.04 uur
(26/1 EK.)
Hoogwater te Katwijk te 7.03 en 19.27 u.
Dit nummer bestaat uit tien pagina's.
De eerste vier van de 70 Amerikaanse
B. 29 Superforten, die de Verenigde Sta
ten ingevolge het Militaire Hulppro
gramma aan Engeland zullen sturen,
zijn op de R.A.F.-basis Marham (Nor
folk) aangekomen. Zij waren door Ame
rikanen bestuurd.
De Engelse minister vjm Luchtvaart,
Arthur Henderson, sprak tijdens ce
overdrachtsceremonie de bemanning der
vliegtuigen toe.
TWEE MILITAIRE VLIEGTUIGEN
IN DE V.S. NEERGESTORT.
Een van Amerika's nieuwe lange af
stand bommenwerpers, een B-50. is
met 14 personen aan boord in Arizona
neergestort. Volgens de eerste berich
ten zijn negen mensen om het leven
gekomen. Vermoedelijk is een motor in
brand geraakt.
Bij New York is een militair trans
portvliegtuig van het type Dakota in
een sneeuwstorm verongelukt. Eén in
zittende verloor hierbij het leven.
VERONTRUSTENDE
VERMINDERING VAN HET
RIJNVERKEER.
Meer dan 800 wachtende schepen.
De bedrijvigheid in het Rü'nverkeer
is in de laatste maanden in verontrus
tende mate verminderd en het aantal
schepen, dat op het ogenblik in Ruh-
rort en de andere havens aan de be
neden Rijn op vracht wacht, bedraagt
reeds meer dan 800. De wachttijden,
vooral voor grote schepen, zijn vier tot
zes weken. Ruim de helft van de
wachtende schepen zijn duits. Van de
buitenlandse schepen die geen emplooi
kunnen vinden, zijn ongeveer 300 Ne
derlandse en de rest in hoofdzaak Bel
gische. Slechts de Franse Rijnvlcot
heeft, dank zij haar monopolistische
politiek in het kolenvervoer. haar nor
male graad van bedrijvigheid kunnen
handhaven.
Aldus Generaal Eisenhouwer
Generaal Eisenhower, de voormalige
opperbevelhebber van de geallieerde
legers in Eurc-pa, heeft in een redevoe
ring te New Ycrk verklaard, dat Ame
rika zich in sommige opzichten reeds
verder ontwapend heeft dan hij uit het
oogpunt van veiligheid raadzaam aoht-
te. Zolang een mogendheid een mili
tair apparaat opbouwt en onderhoudt,
dgt groter is dan voor een redelijke
■veiligheid nodig is, blijft de agressie-
oorlog een voortdurende bedreiging der
vreedzame landen, zo meende de ge
neraal, die "hierbij kennelijk op Rus
land doelde.
Eisenhower waarschuwde tegen „een
Oprichting van de
„Djakarta Lloyd".
Gisteren gingen voor het eerst in
Indonesië de banken weer open en
lange ordelijke queues vormden zich
om het oude geld tegen het nieuwe
voorlopige geld in te wisselen, aldus
meldt U.P. uit Djakarta.
De omwisseling schijnt scepel te ver
lopen. De algemene zakelijke omstan
digheden keren snel naar het normale
terug. De prijzen hebben zich gehand
haafd op het peil van voor de omwis
seling.
t
In een regeringsverklaring wordt ge
zegd dat de regering tweeërlei hulp zal
bieden aan de importeurs in een po
ging de nationale economie op te bou
wen.
Met dit hulpplan beoogt de regering:
1. Credieten te verlenen aan Indone
sische importeurs, „omdat de Indo
nesische maatschappijen niet in
staat zyn voldoende kapitaal tc
verwerven om de zware financiële
last te dragen welke het nieuwe
buitenlandse-valuta-schema oplegt".
2. Voor Indonesische firma's een vast
SERETSE KHAMA VLIEGT
HEDEN HUISWAARTS.
Seretse Khama. die heden per vlieg
tuig naar Beetsjoeanaland zal terug
keren ter behartiging van zijn per
soonlijke aangelegenheden, heeft in een
brief, gepubliceerd in de ..Times", voor
gesteld dat hem zal worden toegestaan
..gedurende twee jaar of langer „op
proef" zijn functie van stamhoofd der
Bamangwato's uit te oefenen". Hij
stelde in deze brief opnieuw de eis dat
het de Bamangwato's vrij zal staan
degene tot stamhoofd te kiezen, die zij
zelf daarvoor het geschikst achten.
De Britse regering weigerde een de
bat over de kwestie Seretse Khama toe
te staan
De liberalen wilden deze kwestie in
het Lagerhuis in debat brengen en er
een motie van wantrouwen in de re-
sering aan verbinden. De vice-premier.
Herbert Morrisson. verklaarde echter
dit niet te zullen toestaan.
percentage van de importhandel te
reserveren.
„Deze hulp zal verleend worden op
een zuiver zakelijke basis." zegt de ver
klaring, waaraan wordt toegevoegd dat
uiteindelijk de Indonesisohe importeurs
zullen moeten concurreren op gelijke
voorwaarden met in buitenlands bezit
zfjnde importhuizen.
De verklaring zegt dat de regering
ook bereid is de nationale textielindus
trie te stimuleren. Ook wordt gezegd
j dat de regering grote sommen ter be-
schikking zal stellen voor de import
van essentiële consumptiegoederen.
Intussen is de eerste nationale in-
tcr-insulaire Scheepvaartmaatschap
pij, welke Indonesisch bezit is, te
Djakarta is opgericht.
Deze maatschappij is de „Djakarta
Lloyd", welke begon met een kapitaal
van 30 milliocn gulden. Darwis Dja-
min, een vroegere marine-officier, is
benoemd tot eerste president en di
recteur.
De maatschappij zal nieuwe schepen
in het buitenland bestellen, waaron
der in Nederland. Te kennen werd ge
geven dat het doel van de maat
schappij is het inter-insulaire mono
poli van de K.PJVI. te breken.
„Wij verwachten binnen drie maan
den op kleine schaal met onze schepen
te beginnen. Wij zijn voornemens eerst
het intermsulair verveer met de KPM
te delen en later naar Australië en de
Philippijnen te varen," aldus Djamm.
Hij noemde het „een onmogelijke toe
stand", dat een buitenlandse scheep
vaartmaatschappij een monopolie in
het onafhankelijke Indonesië uitoefen
de. Men hoopt, dat een deel van de
Nederlandse lening aan Indonesië ge
bruikt zou worden voor de aankoop
van schepen. Hoge regeringsautoritei
ten, die geen financieel aandeel ln de
onderneming hebben, maken deel uit
van de directie.
40% van de winst zou naar de aan
deelhouders in het Zeeliedenver'oond
gaan, 40% naar de employé's van de
Maatschappij en 20% zou gereserveerd
worden.
Tsjechoslowaakse veiligheid
bedreigd
„DOOR HET WESTEN"....
Da Tsjechoslowaakse minister van
binnenlandse zaken, Nosck, heeft in een
toespraak tot de commissie voor de
fensie en veiligheid van de Nationale
Vergadering over de begroting van zijn
ministerie verklaard, dat „de Westelijke
diplomaten terroristen met wapens en
radiozenders hebben uitgerust" en „de
Tsjechoslowaakse vluchtelingen in hst
buitenland in kampen worden bijeen
gebracht en opgeleid tot spionnen en
terroristen en naar Tsjechoslowakije
worden teruggezonden, uitgerust met
automatische wapens en handgranaten
van Amerikaanse en Duitse makelij".
De begroting voor 1950 van zijn mi
nisterie vormde een tiende van de ge
hele begroting, hetgeen nodig was om
Tsjecho-Slowakije te verdedigen tegen
de „hevige aanvallen van de verbonden
klasse-vijanden"
De hulp van de gehele bevolking was
nodig om de agenten van de buiten
landse vijanden te ontmaskeren, aldus
Nosek.
neiging cm onze vrienden onder de
Westerse landen af te sohrijven, omdat
zij zwak in aantal en bewapening zijn." j
Hij noemde het „een absurditeit" om
I de hoop cp vrede op te geven," „omdat
I er een reusachtige macht in de wereld
I is, die er dikwijls naar schijnt te stre-
j ver. zo veel mogelijk gebied en mensen
I te overweldigen.
j „Het is veel beter een mogelijke ver-
I nietigingsoorlog te riskeren, dan naar
een vrede te streven, die zeker de ideeën
I en idealen van de vrije mens zal ver-
I nietlgen," zo zeice de generaal.
Hij deed een bercep op de mensen
om zich niet te verbeelden, dat in 1950
een werkelijke vrede alleen al kan wor
den bereikt door een bijeenkomst van
vooraanstaande personen, die te Pa
rijs, Genève, Washington of Tahiti do
cumenten tekenen, of gewichtig pra
ten."
Een duurzame vrede kan volgens hem
slechts worden gebouwd op rechtvaar
digheid en vrijheid voor alle mensen
van goede wil, en worden gesteund
door een algemeen aanvaarde en ge
respecteerde politiemacht, die alle lan
den vertegenwoordigt.
Ten slotte verklaarde Eisenhower,
dat „terwijl de tcestand der wereld veel
beter is dan velen van ons denken,"
zwakheid tegenover de Sovjet-Unie
„bijna even misdadig als de oorlog zelf"
„HOLLAND FAIR"-VLUCHTEN
DER K.L.M.?
Ter gelegenheid van de opening van
de „Holland Fair" door Prins Bernhard
in Gimbell's warenhuizen te Philadel
phia op 5 Mei a.s. overweegt de K.L.M.
om begin Mei een van haar diensten
van Amsterdam n3ar New York door
te trekken naar Philadelphia.
Het is te verwachten, dat behalve een
aantal offioille personen, ook Neder
landse zakenlieden van deze Holland
Fair Flight" gebruik zullen maken.
SCHADE VERGOEDINGSPROCF^
TEGEN DE KLM?
Mevrouw Knickerbocker zou
250.000 dollar eisen.
De weduwe van de Amerikaanse jour
nalist H. R. Knickerbocker, die bii de
ramp met de „Franeker" in Juli 1949
bij Bombay om het leven is gekomen,
zou het plan hebben opgevat een scha
de vergoedingsproces tegen de KLM
in te stellen. Zij zou een bedrag van
250.000 dollar willen eisen, aanvoerend
dat de dood van haar echtgenoot te
wijten is aan ..opzettelijke fouten in
de technische werking van het toe
stel".
Dodensprong in de St. Pieter
HET TOUW HIELD!
Een werkloze cx-officier van de Ita
liaanse luchtmacht is van de 60 meter
hoge fluistergalerij" in de koepel der
Sint-Pieterskerk te Rome gesprongen,
doch bleef enkele meters boven de mar
meren vloer voor het Pauselijk altaar
hangen aan een touw. dat hij onder de
armen gebonden had.
De pelgrims, die voor het altaar ge
knield lagen, gilden van schrik toen hij
naar beneden kwam.
De man, de 28-jarige Franco Zucconi,
had. voor hij sprong, een touw onder
de armen gebonden en aan de ijzeren
ballustrade van de galerij vastgemaakt.
Toen hij neerstortte, vielen twee brie
ven uit zijn zak. Een was geadresseerd
aan de Paus en de andere aan de Ita
liaanse pers. Hierin vroeg hij de wereld
aandacht te schenken aan zijn wan
hopige toestand en als het touw niet
zou breken hem werk te geven.
Zucconi werd door de Vaticaanse
garde gearresteerd en aan de Italiaanse
politie uitgeleverd
De „fluistergalerij" is een gezochte
plaats voor zelfmoorden. Vorig Jaar
Augustus moest de Sint Peter opnieuw
geconsacreerd worden, omdat een on
derwijzer zelfmoord had gepleegd door
er van af te springen.
De Paus heeft Zucconi 10.000 lire ge
zonden.
Rond de R.A.I.-opening
Dankbaar voor nationale
ondernemingsgeest
Ter gelegenheid van de opening van
de 28ste RAI-tentoonstelling heeft de
heer W. M. Leeuwenberg, voorzitter van
de Ned. Ver. „De rijwiel- en automobiel
industrie". gisteren een rede uitgespro-
ken. waaraan wij het volgende ontle-
1 nen:
Hier en daar wordt vernomen, dat
het Nederlandse bedrijfsautopark. om
vattende vrachtauto's, autobussen, be-
1 stelwagens en trekkers, verzadigd zou
j zijn.
I Het Nederlandse wagenpark telde,
wat de genoemde voertuigen betreft, in
I 1939 bijna 50.000 eenheden, welk eetal
op 1 Augustus 1949 tot ruim 70.000 is
1 gestegen.
Er zijn echter twee factoren, die niet
uit het oog verloren mogen worden. In
de eerste plaats liikt. over een periode
van tien laren, een dergelijk accres
geenszins abnormaal, doch bovendien
dient bedacht te worden, dat dit accres
mede (tengevolge van de zeer bilzondere
omstandigheden, na de bevrijding) tot
stand is gekomen door de aanschaf
fing van zeer vele niet-efficienten. voor
het Ned. Transportwezen minder ge
schikte eenheden.
Hierdoor is liet huidige bedrijfs
autopark verre van ideaal. Terwille
van een economisch verantwoord
transport zal een belangrijk gedeelte
van dit wagenpark spoedig vervan-
fen dienen te worden door voor ons
ransportwezen geschikter voertui
gen.
De heer Leeuwenberg concludeerde,
dat de naaste toekomst voor hen. die
belang hebben bii dc fabricage, de
import van en de handel in deze
motorvoertuigen, nog vele mogelijk
heden biedt.
Afgewacht zal moeten worden, welk
beleid ten opz'chte van de voorziening
van het bedriifsautopark door de over
heid zal worden gevolgd.
Gestreefd moet worden naar het be
schikbaar komen van de meest effi
ciënte voertuigen voor het NederlanJ-e
transportwezen. Welke voertuigen
Voor de 28ste keer wordt te Amsterdam
in het R.A.I.-gebouw een internationale
autotentoonstelling gehouden. Voor de
eerste maal echter moest deze tentoon
stelling wegens het overstelpend aantal
ingezonden wagens gesplitst worden ln
een expositie van bedrijfsauto's (23
Maart tot 1 April) en van personenwa
gens <20 tot- 29 April).
Een overzicht van de tentoonstellings
hal.
daarvoor nodig ziin. is gemakkelijk vast
te stellen. Hij. die dit beoordelen kan,
en in feite de enige is. die dit zou die
nen te beoordelen. Is de gebruiker. zo
besloot de heer Leeuwenberg.
De Minister mr D. G. W.Spitzen zeide
o.a. dankbaar te ziin voor de nationale
ondernemingsgeest. Daarbij mogen wij
nooit vergeten, dat het de nationale
industrie mogelijk is geweest zulke goe
de prestaties te leveren dank zil de
Marshallhulp. De eerste periode van
schaarste ri celukkie afgesloten. Een
gezonde drang tot rationalisatie is
daarvoor in de .plaats g'k^mrn maar
we ziin er nog niet Er wacht noe veel
en moeilijke arbeid.", aldus minister
Spitzen.
