Felle brand in meubelfabriek te Rijswijk IMP Is dat Het streven naar Europese eenheid weerbericht jagende Noord-Wester deed vuur hoog oplaaien 88ste Jaargang DINSDAG 21 FEBRUARI 1950 No. 26930 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny Hoofdredactie: b. w Menkhorst en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f4,15 per kwartaal: 32 cents per week Telefoon Dir. en Adm.: 25041: Red 21501 Witte Singel 1, Lelden Olro no 61055 rOEN in October 1933 de Omzet- jelastingwet in werking trad, wer den dasbladen van meet af aan 33 de heffing dezer belasting vrfj- 3:teld Daarmede werd een histori- -V ïjjn gevolgd, welke haar begin- t vend in 1369. toen ons parlement -iloot tct opheffing van het dagblad- De toenmalige minister van finan- in de heer Van Bosse, motiveerde -t& destijds in zijn Memorie van ï-êlichting aldus: ..Een belasting, die uiting der gedachte belemmert, is j ons land opzachzelve reeds mis- '"3tSt." Ten tijde van de Duitse bezetting, December 1940, werd deze vrijstelling •xeheven. hetgeen overigens niet zo 'Wonderlijk mag heten onder een nme, dat de uiting van de vrije »aing liever onderdrukt dan bevor- >rt Veel verwonderlijker is heteven- E, dat in het thans aanhangige etsontwerp tot verhoging en techni ek wijziging der Omzetbelasting deze 'aling wordt gehandhaafd. Wij dachten zo. dat het bij uitstek -«ratische ideaal van het vrije, -ntelaste woord anno 1950 onder ons Werlandse volk dieper en. intensle- xerd beleefd dan bijna een eeuw Beden, Een dergelijke simplistische ïatting lijkt evenwel volstrekt on- •enig'oaar met de suggestie, welke wetsontwerp stelt ten aanzien van c^biaden. Op het ogenblik is de situ- -e zó dat van de abonnementsprijs •nuddeid 6% omzetbelasting wordt ■uald. In de totale opbrengst der •netbelasting over 1949 ad f. 817 ujoen leverden volgens deze maat- if oe gezamenlijke Nederlandse dag- hden een bijdrage van ruim f. 2vj hioen, oftewel minder dan éénderde rocent. HELAAS is de economische positie der Nederlandse dagbladen mo menteel van dien aard, dat een :r'Q0ging van de abonnementsprijs ,er de gehele linie ernstig' wordt rrxegen en hoogstwaarschijnlilk on- rmijdelijlc zal zijn. In dit licht be bouwd is de vraag actueel of het cordeel der procentueel zeer geringe Ijdrage der 'Nederlandse dagbladpers de totale opbrengst der Omzetbe- -ft!ng ooweegt tegen het onbereken de nadeel van een extra-prijaverho- i waarin onafwendbaar een hand ling der Omzetbelasting moet wor- fn verdisconteerd. Juist dft laats to rbeft ons betoog boven een „oratio :o domo", omdat van een dergelijke aatregel in de eerste plaats de drioe .orden zij voor wie een extra-verho- vin de abonnementsprijs de nood- tige consequentie met zloh mee- ,rengt, dat zij van hun dagelijkse lec- v'ur moeten afsien. r IE in onze gecompliceerde eeuw zijn rechten en plichten als Nederlands staatsburger tot gel- zing wil brengen, dient te weten wat ,1 in de wereld gebeurt. Een staat, ie hem in d&t recht belemmert, han- e'.t in wezen in strijd met het ele mentair begrip van democratie, dat 'm honderd jaar geleden leidde tot schaffing van het dagbladzegel en e"i begrip in dit wetsontwerp dreigt voeten te worden getreden. Een cut bovendien, dat wordt erkend in 'xel West-Europa, waar nergens een blasting op nieuws wordt geheven. De gezamenlijke Nederlandse dag gen dragen in hun functie van "erciële ondernemingen het hun- bij tot hetgeen de fiscus noodzake- acht voor de instandhouding van volksbestaan. Maar het lijkt ons ónibillijk, ön- fr.ocratisch en een miskenning van :,-r functionele taak als onmisbaar ■■riichtingsorgaan om de Nederland- dagbladen te beladen met extra- Sen, welke niet anders dan een fu- invloed kunnen uitoefenen op hak, welke haar krachtens haar is opgelegd, u dat de voorlichting dichter bij volk brengen? k dit een juiste opvatting van de- ■■ratie? Aan onze volksvertegenwoordiging 1 antwoord. Langzame vorderingen Moskou contra Churchill Churchill, die met Stalin de waterstofbom wil spreken, is in franse uitzending van Radio-Mos- *de gezworen vijand van het sov- i£fiem" genoemd. spreker, generaal Sjtsjerbakof. ver fde, dat het Churchill was, die als f agister van oorlog in 1919 zelf r™? van de interventielegers tegen .^-Rusland zeide te zullen aan- koude nacht. 05 Bilt verwacht tot morgenavond: purende de nacht flinke opklarin- ■i !Hdcr afnemende Noordelijke Tm Verschillende plaatsen tem- .r*. even beriieden het vriespunt. de loop van de daS geleide- 0j^r .toenemende bewolking voor- rir m h-et Zuiden van het land iH-p ^ijna overal droog weer. matise wind uit Oostelijke '•uur i 0n?eveer dezelfde tempe- 5ür) Vandaag. (Opgemaakt te 22 FEBRUARI. °P' 7.42 uur; onder: 18.06 uur. op9-17 uur (n.m.). te Katwijk te 6.36 en 18.48 nun"ner bestaal uit zes pagina's. Generaal-majoor Donovan, voorzitter van het Amerikaanse comité, dat streeft naar het tot stand komen van een verenigd Europa, heeft op een persconferentie een samenvatting ge geven van uitspraken van de politieke leiders van twaalf Europese landen over dit onderwerp. Hij verklaarde, dat de meesten van hen „krachtige steun toezegden aan het streven naar Euro pese eenheid en aandrongen op onver wijld handelen". Volgens Donovan bestaat er enige twijfel omtrent de vraag, of Engeland al dan niet ervoor terugdeinst het lei derschap van Europa op zich te nemen, dat het door de andere Europese lan den wordt aangeboden, waaraan hij toevoegde: „Ik ben van mening dat wij achter de waarheid behoren te komen". Hij zeide verder, dat uit de verklarin gen der Belgische leiders blijkt dat zij zonder uitstel wensen te handelen, en onverwijld niet slechts economische, doch ook politieke eenheid tot stand willen brengen. Wat de Scandinavische landen be treft. deze hebben de Britse regering veelvuldig gesteund in haar verzet te gen voorstellen ter bevordering van de Europese eenheid, doch de terzake door hun leider afgelegde verklaringen ..ge tuigen ran veel meer sympathie voor het tot stand komen van een verenigd Europa, dan die van de Britse bewind hebbers". In antwoord op een hem gestelde vraag antwoordde Donovan nog dat West-Europa een voorpost is van de Verenigde Staten". Het Amerikaanse comité voor het tot stand komen van een verenigd Europa wil, wat West-Europa betreft, beletten dat dit gebied wordt veroverd. In antwoord op de vraag of de een heid. welke de West-Europese staten tot stand willen brengen, ook zal lei den tot militaire eenheid onder deze landen, verklaarde Donovan, dat indien de betrokken West-Europese naties be reid zouden ziin een beoaald gedeelte van hun souvereiniteit priis te geven, er uiteindelijk ook een militaire een heid tot stand zou komen. „Ik ben ech ter bevreesd, dat dit nog wel even zal duren", besloot hij. De Nederlandse minister-president, dr W. Drees. heeft verklaard, dat er een begin was gemaakt met de vrijma king van de handel en dat er te ken nen was gegeven, dat verdere maatre gelen in die richting zouden volgen. Nederland stelde bijzonder belang in deze zaak wegens ziin afhankelijkheid van import van metalen en grondstof fen. Nederland, zo verklaarde hit, was bereid naar beste krachten samen te werken om een zq groot mogelijke ver mindering van de economische beper kingen te verkrijgen. Het versterken van de Europese een heid zou het gevaar van en de vrees voor een oorlog verminderen. Minister Stikker verklaarde, dat hij de ongerustheid ten aanzien van de langzame vorderingen in de richting van Europese eenheid niet deelde. Hij geloofde vast. dat de Europese rege ringen. behalve die. welke zich opzet telijk van een vereniging op voet van gelijkheid uitsloten, hard en ernstig werkten om de noodzakelijke eenmaking te verwerkelijken. „De grootheid van het te verwerke lijken doel vereist een zo diepe bestu dering van de problemen, dat het niet gerechtvaardigd zou zijn, Indien wij. gedreven door idealisme, zonder vol doende overleg zouden handelen", zo verklaarde hij. Koningin overnachtte te Basel Koningin Juliana kwam gisteravond met de Prinsesjes in Bazel aari, waar zij door de Nederlandse consul-generaal werd begroet. Het gezelschap bracht de nacht door in de koninklijke trein. Van ochtend werd de reis naar Oostenrijk voortgezet. s astro amid jojo bood truman geloofsbrieven aan. Sastroamidjojo heeft als eerste Indo nesische ambassadeur in de Ver. Sta ten gistermiddag zijn geloofsbrieven aan president Truman overhandigd. Een felle Noord-Wester joeg glstaravond en vannacht over de weilanden rond het complex fabrieksgebouwen, dat aan de Delftweg langs de Vliet op de grens van Delft en Rijswijk ligt. Hoog joeg het vuur op in het middelste gebouw, de meubelfabriek van Keymer. Bewoners van in de fabriekspanden gevestigde huizen pakten hun meest waardevolle zaken bij elkaar. Kinderen werden weggebracht langs het smalle pad, dat door het loeiend vuur werd vrijgelaten. In het fabrieksgebouw kraakten en knarsten de brandende houten stoel- rompen, sloegen soms met een knal uiteen, luid hoorbaar boven het knetteren der vlammen. Aangejaagd door de wind, die weldra vrü spel kreeg door ge broken ruiten joeg het vuur al hoger en hoger op, zodat weldra de begane grond en de twee étages van de meubelmakerij waar fauteuils en stoelen wor den gestoffeerd en afgewerkt, in lichtelaaie stonden. zijn, gespaard De Rijswijkse politiebrandweer stond dan ook voor een moeilijke taak, toen zij binnen een kwartier na de melding op de plaats van bestemming kwam. Snel werden twee motorspuiten en een Magyruswagen in stelling gebracht. Even later arriveerden nog twee Delftse motorspuiten en zo kon in korte tijd met acht stralen water worden gegeven. De brandhaard werd snel ingesloten, nadat een ambtenaar -van het electrisch bedrijf het krachtnet had afgesloten. Na vijf kwartier hard werken echter nam de brand zienderogen in kracht af en een half uur later was het zover ver- minderd, dat voor uitbreiding niet meer behoefde te worden gevreesd. Uit het puin van het gebouw werd toen een grote brandende vrachtauto, volgeladen met nieuwe meubelen, tevoorschijn ge haald. Auto en lading waren echter reddeloos verwoest. De stoffeerderij, droogkamer, een buiginstallatie en persen met bijbeho rende kracht- en verwarmingsinstalla ties en ketels bleken verloren. Het is waarschijnlijk aan de wind richting te danken, dat de opslag plaatsen van meubelrompen en on derdelen, waar voor tienduizenden guldens aan waarde ligt opgetast als ook de magazijnen van de groothan del in meubeltextiel, waarin grote voorraden aanwezig zyn gebleven. De aangerichte schade wordt door verzekering gedekt. Het nablussingswerk heeft nog vele uren geduurd. Van de 60 man personeel van de firma Keymer zullen ongeveer 25 tijde lijk zonder emplooi zijn. De waterstofbom Bevin heeft te Eltham in de omge ving van Londen verklaard in verband met de atoomwapens: „Ik ben er van overtuigd, dat het onzinnig zou zijn, de tot dusver gevoerde politiek te laten varen. Alle maatregelen, die wij geno men hebben, zijn getroffen in overleg met de Verenigde Staten". In een te Leicester gehouden rede, heeft de leider van de Britse liberale partij, lord Samuel, zich uitgesproken voor het verbod van de waterstofbom voor alle naties, „daar het gebruik hier van in strijd is met alle godsdienstige en .zedelijke <hogrijppen". Indien een duikboot met een waterstofbom", aldus ging lord Samuel verder, „er in zou slagen de haven van New-York binnen te dringen, zou zij in een enkel ogenblik de stad in een onmetelijke hoop stof veranderen, terwijl alle inwoners zouden worden gedood". ,fT Uitbundige carnavalsviering in Rijnland Keulen was weer het centrum van het Rijnlandse carnaval, dat dit jaar voor het eerst sedert het begin van de oor log in zijn oude glorie herleefd is. Een millloen mensen hebben de vier uur lange optocht door het oude deel der stad zien trekken, waarin de verschil lende symbolen werden meegevoerd, die herinneren aan de stichting der stad, 1900 jaar geleden. De treinen, die naar Keulen reden, waren zo overladen, dat. de mensen in de stromende regen op de daken der wagons hadden plaats geno men Het grootste deel der buitenlandse bezoekers kwam uit België, doch er waren ook veel Nederlandse wagens ge parkeerd. De feestviering was in Keulen zowel als In de andere steden aan de Rijn zéér uitbundig en onstuimiger dan het jongste debat te Bonn over West- Duitsland's precaire economische si tuatie zou hebben doen verwachten. In Düsseldorp werden 10.000 kg. bonbons, duizend tabletten chocolade en 4000 rol len perpermunt uit de praalwagens te grabbel gegooid. Aan de voet van de Keulse dom regende het uit de ramen versnaperingen op de enorme massa. Ondanks het jongste verbod vail het ministerie van landbouw te Bonn tot het verkopen van slagroom werd in de restaurants roomgebak in elke gewenste, hoeveelheid geleverd. In de optochten te Keulen, Bonn, Düsseldorp en Mainz werd veel nadruk gelegd op de politieke toestand en de verhouding van Duits- Mevrouw Tsjang Kai Tsjek, de echtge note van de generalissimus, heeft een bezoek gebracht aan een verdedigings stelling van de,Chinees nationalistische strijdkrachten op het Kinmen Eiland. Mevrouw Tsjang Kai Tsjek met twee leden van de vrouwelijke vrijwilligers. 7 bataljons terug met de pasteur. Met het troepenschip Pasteur, dat onvoorziene omstandigheden voorbe houden tegen het eind van deze week te Amsterdam aankomt, repatriëren 7 bataljons infanterie, allen behorend tot de 2e divisie. Het zijn 4—1, 4—2, 4—3, 4-4, 4—6, 4—9 R.I. en 4 R.S. land tot de geallieerden. Men zag b.v. de vredesengel het laatste ca^e-pakket haar de geallieerden brengen; een wa gen toonde de Duitse tweeling, resp. gewikkeld in de vlaggen der Westelijke en Oostelijke bezettingsmogendheden, welke het opschrift droegen: „Help, men wil ons helpen". Met een verwijzing naar het herrijzend nationalisme stond op een jachtwagen: „Het Duitse wild zou graag ook weer eens door Duitsers worden doodgeschoten". Men zag in een vleesmolen SA-mannen werpen, die er aan de andere kant als onbevlekte Duit se Michels weer uitkwamen. Nu de Leidse gemeenteraad gisteravond besloot tot een be perkte verbouwing van de Stadszaal dient hierbij aangetekend dat zulks niet mag worden gezien als de uitvoering van de eerste etappe van net totale restauratieplan, waarop boven staande tekening betrekking heeft. Zo zal o.m. thans niet wor den overgegaan tot het aanbrengen van een beweegbare vloer, en het frontbalcon. Eerst na deze beperkte verbouwing zal opnieuw onder ogen worden gezien of wellicht dan de middelen aanwezig zijn om alsnog over te gaan tot nieuwbouw, in plaats van uitvoering van het totale restauratieplan. Bij volledige verbouwing zou een situatie ontstaan, als boven geschetst. Enige toelichting kan echter nuttig zijn. Betreedt men het gebouw door de zuilenrij langs de Bree- straat (tekening: „Ingang Breestraat") dan komt men in de hal, waar in principe niets verandert behoudens nettere aan kleding en nieuwe steunbalken in het plafond. Gaat men echter door de „Hoofdingang Zaal", op dezelfde plaats waar deze thans is, dan ziet men zich indien de zaal als theater of concertzaal is ingericht, voor enige trapjes geplaatst tussen de pilaren, die ook thans achter in de zaal een stoelenvrij gedeelte afsluiten Gaat men deze treden op (aangegeven door „Wegklapbare Trap") dan komt men op de wipvloer, waar van het achterste einde (BTeestraatzijde) ongeveer een meter hoger ligt dan de huidige vloer, het midden op gelijke hoogte als de huidige en het voorste einde (bij het podium) ongeveer een meter lager dan de huidige vloer. Op deze bieden vele stoelenrijen, die wegneembaar zijn, door de helling een vrij uitzicht op het podium. Deze stoelenrijen lopen naar voren door tot het horizontale vlak, direct voor het podium, aange geven als „Stoelen Lift". De wipvloer rust in het midden, ter hoogte van de zijin gang zaal" op enige draaipunten, en op de uiteinden op vijzels. Dit maakt het mogelijk, de vloer naar een horizontale stand. te vijzelen, d.w.z. ter hoogte van de gangvloer. Deze horizon tale stand is in de tekening gearceerd weergegeven. In dat ge val zou het trapje, waardoor we de zaal hebben betreden, een danige sta-ln-de-weg worden, weshalve dit trapje zo is ge construeerd, dat het om het midden van de onderkant omge klapt kan worden. Daardoor komt die onderkant boven te liggen op gelijke hoogte als de halvloer en nu horizontale vloer van de zaal. Deze vloeren lopen dan dus direct in elkaar over. De „stoelenlift" zou dan echter aan de podiumzijde van de vloer een gevaarlijk ravijn vormen. Daarom is dat horizontale vlak zo geconstrueerd, dat het omhoog en omlaag gevijzeld kan worden. In hoogste stand (gearceerd) komt het gelijk met de horizontale zaalvloer te liggen, en tevens ter hoogte van het nieuwe podium, dat iets lager komt te liggen dan het huidige (omdat het dan immers toch hoog genoeg ligt voor toneel en muziek, aangezien bij dergelijke uitvoeringen de zaal naar voren hellend, en de vloer dus aan de voorzijde lager dan de huidige vloer komt te liggen). Deze stoelenlift" biedt, zoals uit de benaming wel blijkt, ook andere mogelijkheden. Bij het ontruimen van de zaal na een uitvoering, waaraan b.v. een dansfestljn gekoppeld is, kun nen de „theaterstoeltjes" langs de hellende vloer naar voren worden geschoven op de stoelenlift. Volgepakt met stoelen wordt deze dan neergevijzeld tot op de fundering, waar men de lift in een oogwenk ontladen kan en de stoelen kan opber gen in de als „bergruimte" aangegeven ruimte tussen vloeren en fundamenten. De lift gaat dan weer naar boven om een nieuwe lading te halen. Op deze wijze hoopt men de zaal in een klein kwartier van de theaterstoelen te hebben kunnen ontdaan, terwijl bij de ritten van de lift naar boven normale stoelen en tafeltjes uit de bergruimte mee naar boven kunnen worden genomen, om deze langs de dansvloer te rangschikken. Bovendien kan de .stoelenlift" nog gebruikt worden als or kestbak bij opera- en operette-uitvoeringen. De zaalvloer is dan hellend, zodat de lift tot op de fundamenten neergedraaid wordt en een bak voor het toneel vormt, die vanuit de zaal niet te zien is. v By de „vooringang zaal", waarvan de drempel op de hoogte van de gangvloer ligt, wordt een wegklapbare trap gemaakt, die toegang tot de zaal biedt wanneer door de hellende vloer de „stoelenlift" lager dan de gangvloer ligt. By horizontale vloer wordt dit trapje weggedraaid, zodat men er geen hinder van ondervindt In hogere regionen ondergaat de zaal eveneens belangryke wyzingiiigen. Het thans langs de wanden lopende smalle balcon wordt vervangen door een groot frontbalcon, waarvan de in gang ligt ter hoogte van de boven-gangvloer, aan de voorzijde van her op.lcon (toegang balcon). Het balcon loopt naar ach teren door over de huidige gang tussen foyer en achterbalcon, waardoor deze gang iets lager wordt dan thans. De acoustiek van de zaal wordt aanmerkeiyk verbeterd door een klankbord onder het balcon, door klankborden voor en achter in de zaal. uitlopend ln het nieuwe plafond, en door (altnans by concerten) opklapbare klankschermen boven het podium. In zwart zyn deze laatste neergeklapt, dus voor con cert aangegeven, en in gearceerde stand voor toneel, hetgeen noodzakelijk is om de décors voor het toneel te kunnen op hangen. Het geheel nieuwe plafond wordt onafhankelijk ge maakt van de geruit aangegeven dakconstructie. De wanden van de zaal worden voor het onderste deel verfraaid door een in dunne iyn aangegeven lambrizering, die vrywel aansluit op de lambrizering van het podium, dit voor het geval het podium als verlenging van de dansvloer of voor concert zonder décor wordt gebruikt. Daartoe is laatstgenoemde lambrizering ook dienstbaar gemaakt aan een betere acoustiek.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1950 | | pagina 1