Prins Bernhard als eventueel regent voorgesteld WEERBERICHT Truman dient zijn begroting in Meer voor bewapening, minder voor Marshall-hulp Eerste (Finse) school na de oorlog in gebruik genomen Voor het openbaar onderwijs was het gisteren een vreugdevolle dag -SÊL 88ste Jaargang DINSDAG 10 JANUARI 1950 No. 26894 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f4,15 per kwartaal; 32 cents per week Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507 Witte Singel 1. Leiden - Giro no. 57055 Indiening van wetsontwerpen Bij de Tweede Kamer zün twee wets ontwerpen ingediend, waarvan de strekking is te voorzien in de benoe ming van een regent voor het geval van erfopvolging tijdens minderjarig heid van de troonopvolger en regeling van de voogdij <>ver de minderjarige koning. De toelichting op deze ontwerpen zegt om.: Sinds 1848 schrijft de Grondwet voor, dat de wet betreffende de waarneming van het Koninklijk gezag door een re gent gedurende de minderjarigheid van de Koning nog bij het leven van de regerende vorst wordt gmaakt. De be doeling van deze bepaling Is, dat de regent wordt benoemd zodra de omstan digheid zich voordoet, dat er een min derjarige troonopvolger is. Ten gevolge van de jongste troonswis seling doet zich deze omstandigheid thans voor. Volgens art. 1 van het eerste ont werp van wet totregent benoemt de gemaal van Hare Majesteit de Konin gin, vader van de minderjarige ver moedelijke troonopvolger. De Regering vertrouwt, dat in de gegeven omstandigheden omtrent deze benoeming geen verschil van gevoelen zal bestaan, en dat, indien de Prins der Nederlanden onverhoopt als regent zou mceten optreden, het Nederlandse volk Zijne Koninklijke Hoogheid ook als zodanig zal doen delen in de trouw en de gehechtheid, welke het steeds heeft betoond aan het. vorstelijk ge slacht, waarmede hij door zijn huwe lijk thans meer dan twaalf jaren is verbonden. Onnodig komt het voor in bijzon derheden in herinnering te brengen, dat de Prins herhaaldelijk heeft ge toond, hce dierbaar hem het volk van Nederland, zijn taal en zijn zeden en gewoonten zijn geworden, en dat hij gedurende de oorlogsjaren en de tijd, die daarop volgde, de Nederlandse Staat in menige functie cnder niet zelden uiterst moeilijke en niet ongevaarlijke omstandigheden grote diensten heeft bewezen. Overigens ligt in zijn betrek king tot de troonopvolger reeds een waarborg, dat de waardigheid van het Koningschap door hem gehandhaafd zal worden. Duitsland nogmaals gewaarschuwd TEGEN HERLEVING NATIONALISME De Amerikaanse hoge commissaris voor Duitsland, John McCloy, verklaar de op een persconferentie na een on derhoud van 2 uur met de Beierse premier, Ehard, dat de geallieerde hoge commissie „van betreurenswaardige in cidenten afweet", die duiden op een herleving van het Duitse nationalisme. De hoge commissie geloofde echter niet, dat er een „duidelijke tendentie" was. McCloy zeide, dat Duitsland „welspre kende bewijzen van vooruitgang in de vorming van een vredelievende, liberale en democratische staat moet leveren, als het vermoedens van opkomend na tionalisme wil verdrijven". McCloy drukte Ehard op het hart dat zijn re gering „positieve stappen" moet onder nemen om een mogelijke opleving van het nationalisme te bestrijden. Ehard deelde mede, dat hij „enkele suggesties" geopperd had, dcch weigerde hier ver der op in te gaan. Er werd, zo zeide hij, op het ogenblik een onderzoek in gesteld naar het nationalisme in Beie ren naar aanleiding van enkele artike len in de New York Times. McCloy had ock een onderhoud met het hoofd ran de universiteit van Münohen, Gerlach. Naar verluidt, zou hij deze te verstaan gegeven hebben, dat de opvoeding in Beieren zodanig moest worden verbeterd, dat het niet langer als reactionnair zou worden be stempeld. McCloy voerde verder bespre kingen met kardinaal Faulhaber en leiders van de Protestantse kerk. Hij zcu nog een onderhoud hebben met vertegenwoordigers van de Joodse ge meenschap in Beieren. Leiden weikt zijn scholentekort weg WELKE TEXTIELGOEDEREN 16 JANUARI VRIJ? Volgens de „Nieuwe Gids" zal België met ingang van 16 Januari as. o.m. de volgende textie'lgoederen en grondstof fen vrij naar ons land kunnen uitvoe ren: diverse garens, wol, haar en haar- afval, ruwe katoen en katoenafval, ge zuiverde katoen, vlas, hennep, lompen en vodden. Tot de afgewerkte produc ten, die vrij naar hier zullen worden uitgevoerd, behoren: lint, fluweel en pluche, tulle- en filetweefsels, katoe nen weefsels, vilt, wollen, boven- en onderkleding (voor zover niet vallend onder de op 1 April a.s. vrij te geven artikelen), shawls en handdoeken. Tapijten en breigoederen behoren tot de goederen, die nog niet vrij naar ons land zullen mogen worden uitgevoerd. Tot grote verrassing der mlitairen, was H.M. Koningin Juliana gistermorgen bij de ontscheping der troepen van de „Grote Beer" te Amsterdam ter begroe ting aanwezig. Ook de minister van Oorlog, mr Schokking ontbrak niet. H.M. Koningin Juliana tijdens haar be zoek aan de zieke militairen in de zie- kenloods. Waarschuwing van Schumacher CHINA TEN VOORBEELD GESTELD. Kurt Schumacher, de leider van de Westduitse socialisten, zeide tijdens een toespraak, die hij voor tienduizend Ber- lijners in de Britse sector van de stad hield: „In de loop van het afgelopen jaar hebben wij voor de Westduitse re publiek een grondige waarschuwing ge kregen. Die waarschuwing is China.*... China kon in communistische handen vallen, alleen, omdat niet tijdig de nodige her vormingen waren aangebracht. Dit is een waarschuwing voor alle landen van Europa. Zij kunnen acht slaan op die waarschuwing en dan zal Europa behou den blijven, maar zij kunnen hem ook In de wind slaan, en dan zal Europa ver loren zijn, zoals China thans verloren is." Schumacher drong aan zo snel moge lijk de sociale hervormingen door te voe ren, als enig middel om de communis ten het hoofd te kunnen bieden. In een andere sector van Berlijn ver telde Schumacher dat de communisten van plan zijn een offensief te openen teneinde het Westen te infiltreren en politieke wanorde te scheppen. (UP). Hevige aardschok schudde Calais GEEN SCHADE OF SLACHTOFFERS. Gisteravond te 20.43 (Ned. tijd) werd in de stad Calais een hevige aardschok gevoeld, die vier seconden duurde. Binnen enkele ogenblikken warende straten bevolkt met angstige mensen. Er is evenwel geen ernstige schade aangericht en niemand heeft letsel op gelopen. De aardschok werd ook te Duinkerken waargenomen, maar niet meer in Boulogne. Noch in Duinkerken, noch in Calais is er een storing van het electrisch licht, opgetreden. Aan de beving ging een diep gerommel vooraf. PLAATSEIJK MIST. De Bilt verwacht tot morgenavond: Plaatselijk nevel of mist, overigens droog weer met overdrijvende wolkenvelden. Zwakke tot matige wind tussen Zuid- Oost en Zuid-West. Vannacht iets min der koud vooral in het Westen van het land. Morsen overdae ongeveer dezelfde temperatuur als vandaag. (Opgemaakt te 10 uur). 11 JANUARI Zon op: 8.45 uur; onder: 16.51 uur. Maan op: 0.45 uur; onder: 11.47 uur. (V.M.) Hoog water te Katwijk te 8.10 en 20.36 uur. Hit nummer tcsfcaat t:it ros pagina's. President Truman heeft zün begroting voor 1951 bü het Congres inge diend. Hü deelde mede, dat de uitgaven voor militaire hulp aan het buitenland bü'na verdubbeld zouden worden. De uitgaven voor andere internationale doel einden, het plan-Marshall inbegrepen, zouden daarentegen met 20 procent worden verminderd. In verband met „de nog steeds be staande agressiedreiging", vroeg T.u- man 1100 millioen dollar voor militaire hulp aan de landen van het Atlantisch pact. De kans bestond, dat de uitgaven voor millitaire hulpverlening na 1951 nog iets zouden stijgen. De aanzienlijke verlaging der uitga ven voor andere internationale activi teit 1300 millioen dollar of 20 pro cent minder dan de geschatte kosten voor 1950 was het gevolg van „de dalende kosten van onze programma's voor herstel en steun, daar zij het eco nomisch herstel hebben gestimuleerd, de stijgende levensstandaarden en de toenemende politieke stabiliteit". De V.S. zouden meer aandacht schen ken aan de „vergroting van de produc tie voor de wereldmarkt" in minder- ontwikkelde gebieden. Voor dit doel vroeg de president 25 millioen dollar- Op de begroting ten bedrage van 42 milliard dollar zijn de totale bedragen van inkomsten, uitgaven en het tekori verminderd in vergelijking met 1950 Hef voor de nationale defensie uitge trokken bedrag 13 5 milliard is 400 millioen hoeer dan het voorafgaan de jaar. Voor de ontwikkeling van de atoomenergie is 817 millioen dollar uit getrokken. President Truman verklaarde, dat 71 procent van de uitgaven diende ter be taling van de kosfen van voorbije oor logen. van de nationale defensie en van de internationale programma's. Over het ERP. zei Truman, dat zichtbare vorderingen" waren gemaakt. Er waren echter nog „ernstige moei lijkheden" to overwinnen. De president snrak als' ziin vaste overtuisïn? uit. dat de regering voor «•ociale zekerheid moet zorgen. Hii zei dat e~. tpr voorziening in een grote Ippmtn in deze sociale zpke-heid. een uitgebreid svsteem Snoes* komen, dat voer het ov°r2rofp deel moeri worden gefinanHpprd n<t bü dragen door werk gevers en werknemers, D--* inkomsten bedragen in totaal 37.3 mi'Hard en de uitgaven 42.4 milliard. De begroting s'"Ü m«*t een nade lig saldo van 51 milliard. BRITSE MIJNWERKERS VERWERPEN LOONSTOP. Door de leiders van de mijnwerkers In Schotland. Yorkshire en Lancashire was aan hun volgelingen voorgesteld gedurende een jaar geen eisen tot loonsverhoging te stellen, teneinde al dus bij te dragen tot het. economische herstel van Groot-Brittannië. Dit voor stel Is evenwel door de mijnwerkers verworpen. Donderdag as zal te Londen door de leiders van de 137 vakverenigingen, die zich in 't ..Trade Unions Congress" hebben een bijeenkomst wor den gehouden, waarop zal worden uit gemaakt welke loonpolitiek het FUC zal velgen. Truman besloot zijn begrotingsrede met de woorden: „Wij hebben vorde ringen gemaakt op de weg naar een veiliger wereld en gaan daarmee voort, Onze eigen veiligheid wordt niet in ge vaar gebracht door de grote verplich tingen, die wij op ons hebben genomen en de tijdelijke tekorten, die moeten worden aangevuld. Als wij een verstan dige politiek voeren, kunnen wij de toekomst met vertrouwen tegemoet zien". Voor het onderwas in Leiden in het algemeen en voor het openbaar onderwijs in het büzonder was het gisteren een belangrijke dag: de ope ning van de eerste Finse school, welke dit jaar zeker nog door 2, zo niet 3 van dergelyke scholen zal worden gevolgd. Lelden, dat met vele andere gemeenten in ons land, met een groot te kort aan scholen te kampen heeft wethouder Van Schalk is van oordeel, dat in een tijdsverloop van 6 jaar 18 scholen moeten worden gebouwd heeft met deze school, wfelkc is opgetrokken aan de Lorentzkade ter hoogte van de Van de Sande Bakhuijzenlaan, de eerste na de oorlog gebouwde school in gebruik kunnen nemen. Uiteraard was deze opening voor de voorstanders van het openbaar on derwas. die sedert 1927 geen uitbreiding aan het aantal schoolgebouwen zagen gegeven, een büzondere gebeurtenis en een dag van grote vreugde. Doch ook aan de wethouder van Onderwüs, die veel tot de totstandkoming van deze school heeft bijgedragen, moet de opening der school grote voldoening hebben geschonken. Het was het eerste nieuwe schoolgebouw, dat tijdens zün wethouderschap kon worden geopend! Britse Gemenebest bijeen te Colombo HOE TE HANDELEN TEGEN DE SOVJET-AGRESSIE. Uit de beschikbare inlichtingen kan worden opgemaakt, dat in de openings zitting van de conferentie van Colombo vooral aandacht is besteed aan de wijze waarop de staten-leden van het Britse gemenebest kunnen samenwerken om een halt toe ie roepen aan de uit-b^e1- ding van het communisme in Zuid-Oost- Azië. De zittingen zijn geheim. Vernomen wordt dat de ministers van Buitenlandse Zaken van het Britse ge menebest algemeen van mening zijn, dat samenwerking en geen interventie en het wegner.u-n van de economische omstandigheden in Azië. welke het com munisme in de hand kunnen werken, de enige doeltreffende bestrijdingswij zen van het bolsjewisme in dit gedeelte van de wereld zijn. Bevin en Pandit Nehroe hebben zich beide uitgesproKen tegen het sluiten van een verdrag voor het Stille Oceaan-ge bied, volgens de richtlijnen, die golden voor de sluiting van het Noord-Atlan tisch pact. Bevin was van mening dat in Azië een andere werkwijze diende te worden gevolgd. De Canadese minister van Buitenland se Zaken, Lester Pearson, verklaarde, dat de Canadese buitenlandse politiek is gebaseerd op een erkenning van de ge varen, welke voortspruiten uit het „nieu we Sovjetrussische imperialisme". „De Verenigde Naties zagen geen kans het vraagstuk van de Russische expan- siezucht op te lossen, daarom is het Noord-Atlantisch verdrag gesloten. Dit verdrag is een büdrage voor de veilig heid van de gehele wereld, omdat de deelnemende staten bereid zijn het hoofd te bieden aan een aanval. Pandit Nehroe zeide dat de Sovjet- Unie, hoewel zy zegt de wereld vooruit te kunen helpen, door haar te laten pro fiteren van de Russische ervaringen, blijkbaar niet in staat is deze zegeningen met die van ie v-'iheid te combin^en Slechts de Nieuw Zeelandse minister van Buitenlandse Zaken, Doldge, brak een lans voor het sluiten van een tr- drag voor het gebied van de Stille Oceaan Hü zeide dat het probleem van j de veiligheid de gehele wereld aangaat en dat het zinneloos is slechts het 'Noord-Atlantisch gebied te beveiligen. Initiatief van Wethouder Van Schaik met succes bekroond Onder de zeer velen, die gistermiddag de openingsplechttigheid bijwoonden, merkten wi.j o.m. op ae burgemeester, jhr mr F. H. van Kinschot, de wethou ders, de heren J. C. van Schaik en A. J. Jongrieen. de rijksinspecteur van het LO„ de heer A. Tazelaar. de gemeen telijk nspecteur van het L.O.. de heer H. A. Vriend, dr J. Bazuin, school arts, dr A. Scholte, rector van het Sted. Gymnasium, ir D. Boogerd. di recteur van Gemeentewerken; de heer A. Galjaard, chef van de Gem. Plant soenendienst. de heer M. B. de Jong, voorzitter van de adviesraad van het Openbaar Onderwijs. vervolgens ae hee* J. W. Harting Jr., voorzitter van de afdeling Leiden van ae Ver. voor Volksonderwüs, de heer J. G A. van Sluijs, voorzitter van de atdeling Leiden van de Ned. Onderwij zersvereniging, de heer F. Korten van de Centrale Ouderraad, de heer J. Hui- bregtse van de Ver. voor Voorbereidend Onderwijs, de heer W. P. Leenen, voor zitter van de afdeling Leiden van de Ver. van Leraren in Lich. Opvoeding, de heren P. D Beversluis en B. Staal, resp. voorzitter en penningmeester van de B V. „De Professorenwük", de heer M. I. Smit, voorzitter van de W.B.V. „De Tuinstadwijk" en voorts vele hoof den van scholen, gemeenteraadsleden en onderwijskrachten. De voorzitter van de Oudercommissie, de heer J. J. Nicaise, heette allen har telijk welkom om daarna een uitvoerig dankwoord te spreken tot allen, die aan de totstandkoming van deze school hun beste krachten hadden gegeven. In het bijzonder richtte spreker zich tot de wethouder van Onderwijs, die met de opening van deze school de kroon KORTE INLEIDING De verdwenen formules Bekroonde roman als feuilleton hi ons blad. Bij ae door de Vereniging De Grote Provinciale Dagbladen (G. P. D.) uitgeschreven" prijsvraag voor een vervolgverhaal was de jury eenparig van oordeel, dat de roman „De Verdwenen Formules", van mevrouw I. M. C, Bijleveld— Gelinck, te Heemstede, voor de bekroning van f 1500,in aan merking "kwam. Met de publicatie van deze roman zal thans in ons blad een aanvang worden ge maakt. Het is een vlot geschreven de tective-verhaal, dat onafgebroken blijft boeien, telkens nieuwe pro blemen opwerpt en een alleszins bevredigende ontknoping vindt. Wy bevelen „De Verdwenen Formules" gaarne in de aandacht van onze lezers aan. IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIN ziet gezet op een veeljarige arbeid, in het belang van het onde.wijs en het schoolkind met grote toewijding en liefde verricht. Het hoofd van de school, de heer D Bosma, en diens staf wenste spreker geluk met de ingebruikname Spreker, die vol lof is over het hier verkregen resultaat, is van mening, dat er in Leiden vele pemanente scholen zün. die hü gaarne zou af breken om er een dergelijke school voor in de plaats te stellen! Voorts weidde spreker nog uit over de sfeer, welke er in de school moet heersen en die van het grootste belang is voor gced onderwijs. Achtereenvolgens boden een lid van de directie van Panegro te Warmond en de heer F. Korten van de Centrale Ouderraad hun gelukwensen aan, waar van eerstgenoemde het hoofd der school, de heer D. Bosma, enkele foto's in lijst aanbood, welke de houtwinning in Fin land en de Finse soholenbouw in Hol land in beeld brengen. De heer J. Hul- brogtse van de Ver. voor Vooroer. On derwijs te dezer stede, drukte er zyn vreugde over uit, dat binnenkort ook twee kteuterklasjes in de sohool wor den ondergebracht. De heer J. W. Harting Jr, voorzitter van de Ver. voor Volksonderwüs, hoopte, dat met de opening van deze school een periode is ingeluid, welke aan het grote tekort aan openbare scholen in Leiden een einde zal brengen. Spreker bood een enveloppe met Inhoud aan. De heer J. G A. van Sluüs, voorzitter van de af deling Leiden van de Ned. Onderwüzers- vereniging, sprak in gelü'ke geest en bracht het gemeentebestuur van Leiden en in het bijzonder de wethouder van Onderwijs, hulde voor de wijze, waarop het thans op de bres staat voor net openbaar onderwüs. Aan de heer Bos ma overhandigde spreker eveneens ten enveloppe met inhoud. Hierna voerden nog het woord de heer Hokkeling, hoofd van de Kernstraat- van dit schoolgebouw, w&ardoor thans een einde is gekomen aan de tijd van inwoning in de school aan de Duiven- bodestraat en in het gebouw van het voormalig Isr. Weeshuis aan de Crone- steinkade. Ten slotte sprak spreker zijn diepe erkentelykheid en onbeperkt vertrouwen uit in de leiding van deze school Spreker hoopte, dat de bestaan de prettige verstandhouding tussen school en ouders in de toekomst mocht bestendigd worden. WAARDERENDE WOORDEN VAN DE BURGEMEESTER. Burgemeester Van Kinschot die grote lof had voor de plaats, welke voor deze school was gekozen, en de plantsoen- aanleg rond het gebouw, achte de in gebruikneming van deze school een be langrijk moment voor het gemeentebe stuur. aangezien dit de eerste openbare school is, die na de oorlog kon worden geopend. Nadat spreker herinnerd had aan de ongekende groei van de Kern- straatschool. waardoor 'n tweede sohool noodzakelijk werd, wees hij cp de plaats, welke de school in het kinder leven inneemt. Vervolgens wees de bur gemeester op de grote verantwoorde lijkheid, welke op de schouders van de leerkrachten wordt gelegd, om in aan sluiting hierop neg stil te staan bij het voortdurend contact, dat er moet zün tussen ouders en school. Met de wens, dat deze school mocht groeien en bloei en, verklaarde de burgemeester de sohool voor geopend. De rüksinspecteur voor het L.O., de heer A. Tazeïaar, drukte zijn grote vol doening uit over de plaatsing van deze school, in welk verband nij hulde bracht' aan de Plantsoendienst, die voor zulk een keurige entourage heeft gezorgd. De eerste Finse school, welke gisteren ln gebruik werd genomen. Inzet: burge meester Van Kinschot verricht de sym bolische opening. (Foto L.D./Van Vliet) Een bonte, geurende stoet van met bloe- model van een boot, die in een afgeslo- men beladen wagens trok door de stra- ten tüdperk op de Amerikaanse wateren ten van Pasadena. Zuid-Californië. dienst deed, won de eerste prijs. De „showboat", gemaakt volgens het I school en de heer P. D. Beversluis, voor zitter van „De Professorenwyk". In een uitvoerig dankwoord heeft hierop de heer Bosma alle sprekers bedankt, waaraan hy' de wens ver bond, dat ook deze school zou mogen büdragen tot de zedclüke en gecstc- lyke verheffing van het kind. Moge deze school, aldus spreker, onder <le zegen van de Almachtige er toe büdra gen, dat de aan onze zorgen toever trouwde kinderen opgroeien tot krach tige, karaktervolle en gelukkige men sen. Nadat mevr. Koningsbergen, lid van de Oudercommissie, namens de ouders ejVi bedrag van f. 235.- na.! aangeboden, dat zal worden aangewend voor de verfraai ing van het Interis'- Agaven dc aan wezigen zich naar buiten en verrichtte d^ burgemeester de symbolische opening der school. Van de hierna geboden ge legenheid om het gebouw te bezichtigen maakten velen gebruik. Algëmeen had men grote waardering voor de keurige inrichting van het gebouw, waar zon en lioht vrüelük naar binnen kunnen drin gen. Zoals wij reeds eerder meldden, zün zes lagere klassen en 2 kleuterklassen in het gebouw onderg ihracht. De Noorse zwaar-water- industrie De enkele slotregels van het artikel over de Norsk Hydro, in ons Blad van gisteren geplaatst, zün helaas wegge vallen. De kern van het artikel werd hierdoor niet aangetast. Volksraadpleging in België verzekerd Onze Brusselse correspondent schrijft ons. Naar w.j vernemen, is het succes van ae stemming o\er de volksraadpleging inzake de koningskwestie in de Tweeae Kamer verzekerd. Naast de 105 verte genwoordigers van de katholieke partü zullen 2 of 3 Vlaamse liberalen 't voor stel steunen. De acht liberale minis ters zullen eveneens voor ae volksraad pleging stemmen, terwijl het merendeel der Waalse en Brussc-iae liberale parle mentsleden tegen zal stemmen. Dc debatten zullen tengevolge van de socialistische intei ven ties waarschijn lijk twee a drie w*ken duren. De volks vertegenwoordigers staan dus voor eon paar zware weken. Naar wy voorts vernemen heeft het ministerie van Bmneiiianise Zaken reeis instructies au depcaeeld aan de 211 kantons- en de 30 uriondissements- besxuren van het iand. Na goedkeuring van de wet zal men orwnlüdellyk o-ver gaan tot het drukken van de meer dan vijf en een half millioen stembiljetten. Over het bezoek aan koning Leopold hangt neg steeds de sluier der geheim zinnigheid. Men zie voor Laatste Berichten pagina drie van dit Blad.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1950 | | pagina 1