Revue van beschouwingen uit vele landen
Misschien in Maart Nederlands-Indonesische
minister-conterenlie inzake Nieuw Guinea
RP&dBHi
Prins Bernhard„Helpt de gedemobiliseerden'
Indonesië erkent rood China bij
wederkerigheid
Leiders luiden Nieuwjaar in:
WEERBERICHT
West Europa moet 1952 op
eigen benen staan
B
88ste Jaargang
MAANDAG 2 JANUARI! 950 No. 26887,
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W Henny
Hoofdredactie: B. W Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f4,15 per kwartaal: 32 cents per week
Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red 21507
Witte Singel 1. Leiden - Giro no. 57055
Hatta en Hamid II
keerden terug
Om acht uur op Oudejaarsavond be-
gaven de leden van de Indonesische
delegatie voor de souvereiniteitsover-
dracht, dr Moh. Hatta, sultan Hamid II
en prof. Soepomo, zich aan boord van
de KLM constellation „Einhoven" om
de terugreis naar Indonesië te begin
nen. Hun werd uitgeleide gedaan door
de ministers Drees, Stikker en Van
Maarseveen. Ook de heer Lovink en
prof. Schermerhom waren onder de zeer
velen, die afscheid van de delegatie
namen.
In een kort gesprek, dat wij met
sultan Hamid hadden, vertelde deze,
dat hU ..met aan zekerheid grenzende
waarschijnlijkheid" niet hoge verte
genwoordiger van Indonesië in Den
Haag zal worden. Naar zijn persoon
lijk inzicht zal voor die post worden
aangewezen Moh. Roem. Wanneer die
beslissing inderdaad zo valt, zo zei
de sultan, dan kan ik daarmee èn
Nederland èn Indonesië van harte
feliciteren.
Aan Sultan Hamid werd eveneens de
vraag gesteld of er een mogelijkheid
bestaat, dat Sjahrir in de naaste toe
komst minister van Buitenlandse Za
ken zou worden of dat het gerucht, dat
Sjahrir ambassadeur m Londen zou
worden, juist is. Sultan Hamid ant
woordde hierop: „Wij zouden graag wil
len, dat hij meedeed, maar aan de an
dere kant heeft een democratie oppo
sitie nodig en het zou jammer zijn,
wanneer de oppositie slechts uit extre
misten bestond".
De Indonesisehe minister-president,
Mohammed Hatta, verklaarde met stel
ligheid, dat zijn reis naar Zürich geen
enkele financieel-economische of medi
sche achtergrond had. „Ik ben er niet
naar toe gegaan voor een oogbehande
ling en evenmin om er een lening af
te sluiten. Ik wilde alleen maar graag
wat sneeuw zien en even tot rust ko
men". Belangrijke beslissingen zijn vol
gens hem door het nieuwe Indonesische
kabinet nog niet genomen. Deze zullen
in de loop van de volgende maand moe
ten komen, met name zal de vertegen
woordiging in het buitenland in de
eerste plaats Nederland moeten wor
den geregeld. Ook het lidmaatschap van
de Verenigde Naties is nog een punt,
waarover in de kring der Indonesische
ministers is gesproken. Voorlopig blijft
Palar vertegenwoordiger van de Ver
enigde Staten van Indonesië.
Op een desbetreffende vraag zei de
heer Hatta, dat niet 27 December, de
dag van de souvereiniteitsoverdracht,
maar 17 Augustus, de dag van de pro
clamatie van de Republiek Indonesia,
in de toekomst als nationale feestdag
zal worden gevierd.
soendan kan handhaven en dat aan de
volkswil tegemoet komt.
Ten aanzien van de Daroel Islam
verklaarde hij in dit vraaggesprek, dat
hij principieel instemt met de ideologie,
die door de Daroel Islam wordt nage
streefd, in het verwezenlijken van de
rechten van Allah in de Indonesische
maatschappij. De wijze echter, waarop
de verschillende groepen van de DJ.
deze ideologie willen verwezenlijken,
heeft zijn goedkeuring niet. Hij zeide,
dat de troepen van de D.I. voorname
lijk bestaan uit gedeserteerde TNI-sol-
daten, die zich na de Renville-overeen-
komst niet wilden terugtrekken en
voorts uit deserteurs van het KNIL en
van de politie. Hij zeide, dat, indien de
veiligheid in geheel Pasoendan niet ver
zekerd is, geen algemene verkiezingen
kunnen worden gehouden. Tot dusver
is het derde deel van het gebied van
Pasoendan nog onveilig.
Ook de Syrische" regering heeft de
Verenigde Staten van Indonesië erkend.
VOORSPOED IN AMERIKA
VOORSPELD.
De situatie in het Amerikaanse be
drijfsleven is gunstig. Naar het oordeel
der regeringsautoriteiten en van de
■toonaangevende zakenlieden zal dit in
1950 zo blijven. De economisten hebben
zelden zo eenparig een voorspoedig jaar
voorspeld voor het Amerikaanse bedrijfs
leven, nu het de teruggang van de eer
ste helft van 1949 heeft overwonnen. Men
is algemeen van oordeel, dat de komen
de zes maanden even voorspoedig zullen
zijn voor de industrie als de laatste
maanden, en mogelijk zelfs nog voor
spoediger. Het enige gevaar, waarmede
men rekening houdt, is dat van inflatie.
LUCHTVAARTCONFERENTIE
TE BRUSSEL.
Vertegenwoordigers van elf der voor
naamste Europese luchtvaartmaatschap
pijen o.a de KX.M. zyn te Brus
sel bijeengekomen om de grondslagen
vast te stellen voor een volledige sa
menwerking op tecihnisoh gebied.
De conferentie werd voorgezeten door
de heer Pirson, technisch directeur van
de Sabena. De conferentie heeft beslis
singen genomen inzake de standarise-
ring van het materieel en het pro
gramma voer de bestellingen van on
derdelen in de Ver. Staten. Comité's
werden ingesteld ter verzekering van
een blijvende samenwerking tussen de
betrokken Euroipese luchtvaartmaat
schappijen.
LOONSVERHOGINGEN IN
VERSCHILLENDE BEDRIJFSTAKKEN
Wederom hebben enige takken van
het bedrijfsleven besloten, de toege
stane loonsverhoging van 5 procent
door te voeren, nl. de stucadoorsbedrij-
ven en granitobedrijven. het slagersbe-
drijf, de meubelindustie en de borstel
en houtwarenindustrie. De federatie
van schoenfabrikanten adviseerde tot-
dusverre slechts loonsverhoging voor de I
mannelijke werknemers.
Traditiegetrouw werd op Nieuwjaarsdag
In de Stadsschouwburg te Amsterdam
Vondel's treurspel „Gijsbrecht van Aem-
stel" opgevoerd.
Een scène uit de derde acte. Gijsbrecht
van Aemstel trekt ten strijde. Links Al-
bert van Dalsum als broeder Peter;
rechts Joh. Schmitz als Gijsbrecht van
Aemstel en Elise Homans als Badeloch.
Het gezelschap arriveerde gisteravond
in Karatsji, waar een enthousiaste me
nigte Pakistanse studenten de Indone
siërs begroette.
Hatta zeide, dat er thans een goede
verstandhouding tussen Nederland en
Indonesië heerste. De grote meerder
heid der Nederlanders koesterde vriend
schappelijke gevoelens tegenover de
nieuwe staat.
Hy had geen besprekingen met Ne
derlandse ministers gevoerd, doch er
zou „misschien in Maart" een con
ferentie van ministers bijeen komen
om de kwestie van Nieuw Guinea tc
behandelen. Indonesië zou de com
munistische regering te Pciping er
kennen als deze regering de Verenig
de Staten van Indonesië zou erken
nen.
Op de vraag of Indonesië een wereld
groepering van Islamitische staten zou
steunen antwoorde Hatta: „Wh hebben
geen twisten over godsdienst. In Indo
nesië zijn Mohammedanen, Christenen
en beleiders van de Siva-Godsdienst en
als staat kunt u ons niet Islamitisch
noemen.
Hamid II verklaarde, dat hij reizend
ambassadeur voor Indonesië zou wor
den met het doel goede betrekkingen
met landen in de gehele wereld aan te
knopen.
Drie kabinetsformateurs
in Pasoendan
EEN DERDE VAN STAATSGEBIED
NOG ONVEILIG.
Het staatshoofd van Pasoendan, Wi-
ranata Koesoema, heeft drie kabinets
formateurs benoemd, n.l. Koesna Poe-
radiredja, voorzitter van het hoofdbe
stuur der vakcentrale, Djoesarsa, voor
zitter van het parlement en Soeradi-
redja, de afgetreden minister van eco
nomische zaken. De Wali Negara deel
de aan Aneta mede, dat de formateurs
tot taak hebben een kabinet te vormen,
dat de orde en veiligheid in geheel Pa-
Bij zijn bezoek aan president Soekarno
voor het overhandigen van zijn inlei-
dingsbrief van H.M. Koningin Juliana
inspecteerde de Hoge Commissaris van
Nederland In Indonesië, dr H. M, Hirsch-
feld, gekleed in de tenue van ambassa
deur, de erewacht voor het paleis Ko
ningsplein.
De leiders van vele landen hebben
ter gelegenheid van de jaarwisseling
uiting gegeven aan hun hoop in de
toekomst en de gebeurtenissen, moei
lijkheden en vraagstukken van 1949
de revue laten passeren.
De Oostenrijkse president, dr Karl
Renner, deed een beroep op de andere
landen om „Oostenrijk met rust te
laten" bij zijn werk aan zijn eigen red
ding. Oostenrijk was in staat al zijn
vraagstukken op te lossen „indien het
met rust gelaten" werd. „WH willen
geen bondgenootschap met het Westen
of het Oosten, het Noorden of het
Zuiden", aldus Renner.
Kanselier Figl eiste een vredesver
drag voor het Oostenrijkse volk. waar
door het vrij en onafhankelijk zou zijn.
De Franse premier. Georges Bidault,
drukte zijn volk op het hart niet be
vreesd te zijn voor de toekomst. Men
moest niet altijd denken, dat de dingen
zich van kwaad tot erger ontwikkelden.
Men stond er in sommige opzichten
slechter, maar in andere opzichten be
ter voor dan in 't begin van deze eeuw.
Maarschalk Tito verklaarde, dat
Joegoslavië de Kominform zou blijven
trotseren. Hij beloofde, dat leningen
OVERWEGEND ZWAAR BEWOLKT.
De Bilt verwaoht tot Dinsdagavond:
Zwaar bewolkt met plaatselijk enige
liohte regen of motregen en hier en
daar nnst. Later enkele verspreide op
klaringen. Meest matige Westelijke
vrind, lanes de Waddenkust tijdelijk
weinig wind. Iets zaohter, vooral in het
Zuiden van bet land
(Opgemaakt te 10 uur).
3 JANUARI.
Zon op: 8.48 uur; onder: 16 41 uur.
Maan op: 15.15 uur; onder: 8.47 uur
(4/1 vm).
Hoogwater te Katwijk te 2.40 en 14.52
wur.
Dit nummer bestaat uit zes pagina's.
MEISJE DOODT HAAR FAMILIE.
Lorraine Knaipp, een 21-jarig meisje
uit Butte ((Montana), heeft met een
geweer, haar moeder, haar 7-jarige
zusje, een 12-jarige en een 3-jarige
broer gedood en nadien zelfmoord ge
pleegd. Deze massamoord werd ontdekt
door twee andere broers, bij hu-n thuis
komst. Zij verklaarden, dat hun zuster
sedert enkele tijd blijken van krank
zinnigheid gaf.
BEROEP VAN HET KINDEREN-
NOODFONDS.
Wat reeds gedaan werd.
Het noodfonds voor kinderen van de
VN heeft een verzoek gedaan om geld,
teneinde zijn werk te kunnen voortzet
ten. In een verklaring wordt gezegd, dat
„tenminste een deel" van de millioenen
kinderen in Griekenland, het Midden
Oosten en andere delen van Azië is ge
holpen in de afgelopen drie jaar. Aan
4 a 6 millioen kinderen is dagelijks een
extra maaltijd verstrekt, 10 millioen
kinderen zijn tegen TBC Ingeënt en aan
milloenen behoeftige kinderen is kle
ding gegeven.
In Duitsland dient iets gedaan te wor
den aan de mentale gezondheid van het
kind. Abnormale bevolkingsgroei, overbe
volkte huizen en de tegenwoordige eco
nomische toestand benadeelden het wel
zijn van het kind in dat land.
BRITSE TROEPEN GAAN
GRIEKENLAND VERLATEN.
Officieel is meegedeeld, dat alle Brit
se troepen Griekenland tegen 31 Jan.
a.s. verlaten zullen hebben.
AMNESTIE IN JOEGO-SLAVIË.
Officieel is medegedeeld, dat in Joe-
go-Slavië aan 7.304 gevangenen amnes
tie is verleend. Naar verluidt bevinden
zich ook politieke gevangenen onder hen.
Gezegd wordt, dat de gevangenen zich
goed gedragen hadden en goed werk ver
richtten. De minister van Binnenlandse
Zaken heeft eerder in de nationale ver
gadering verklaard, dat in het afgelopen
jaar nog 3.473 gevangenen amnestie
hebben ontvangen. Sinds 1946 was aan
17.810 personen amnestie verleend.
JOURNALISTENBONDEN
TREDEN UIT I.J.O.
De Finse Joumallstenbond is uit de
Internationale Journalisten Organisatie
getreden, die haar hoofdkwartier in
Praag heeft. Ook de IJslandse Journa
list,enbond heeft besloten zulks te doen.
GROTEWOHL IN HET OPENBAAR
VERSCHENEN.
De Oostduitse premier, Otto Grotewohl
is voor het eerst in het openbaar ver
schenen na zijn ziekte, waarvoor hij in
een Sovjetrussisch ziekenhuis werd ver-
pleegd. Hij was'aanwezig op een recep
tie van de Oostduitse premier, Wilhelm
Pieck.
Hij zeide, dat de „strijd voor de een
heid van Duitsland en voor vriendschap
met de Sovjet-Unie de belangrijkste
taak voor 1950 is".
Boodschappen van economische leiders
Eén markt van 275 millioen verbruikers
Uur van handelen gekomen!
De economische-leiders van West-
Europa hebben in speciale boodschap
pen aan de E.C.A. medegedeeld, dat
de productie in 1949 alles in het ver
leden heeft overtroffen. Allen voor
spelden nog grotere prestaties voor
1950. Deze rapporten zijn door de
administrateur van de E.C.A., Paul
Hoffman, gepubliceerd. Daarin wordt
de belofte gedaan, dat energiek ge
poogd zal worden de export naar
Noord-Amerika te vergroten en dat
handelsbelemmeringen uit de weg ge
ruimd zullen worden. Verder worden
plannen uitgestippeld om de West-
Europese landen tegen de tijd, dat de
Marshall-liulp in Juli 1952, eindigt, op
eigen benen te doen staan.
In zijn commentaar zegt Paul Hoff
man: „Europa moet een economische
unificatie tot stand brengen, waardoor
een enkele markt van 275 millioen ver
bruikers zal ontstaan, voor welke de
Europese industrie en de landbouw op
economische wijze kunnen produceren
en aan wie de Europese fabrikanten en
boeren vrijelijk kunnen verkopen. Alleen
binnen een dergelijk kader kan Europa
beginnen werkelijk zelf-supporting te
worden cn een- hogere levensstandaard
bereiken. In Europa zal geen politieke
stabiliteit komen alvorens de levensstan
daard verhoogd wordt. Deze laatste is
te laag voor het comfort van de Euro
peanen en voor de vrede in de wereld.
Paul van Zeeland, voorzitter van de
O.E.E.S zeide: Europa zal economisch
niet weer gezond worden aleer het op
nieuw ondanks alle grenzen één enkele
grote markt wordt, waar goederen,
diensten, kapitaal en mensen "ongehin
derd van een vrijheid genieten, opge
bouwd op orde, edelmoedigheid en ver
standige samenwerking.
Degenen, die nooit aan de toekomst
van Europa hebben getwijfeld, zullen
weten, dat het uur van handelen is
aangebroken.
Da Nederlandse minister van Econ.
Zaken, prof. dr J. R M. van den Brink,
deelt in zijn rapport mede, dat de Ne
derlandse productie in 1949 tot om
streeks 25% boven het vooroorlogse ni
veau is gestegen.
Dit herstel, te zamen met het ver
trouwen in de toekomst van Europa,
vormt een garantie dat de Europese
economische samenwerking zich in
1950 zal blijven ontwikkelen. Dank zij
de Amerikaanse edelmoedigheid, is
Nederland in 1949 een grote stap voor
waarts gekomen.
De export nam in omvang toe In de
afgelopen maanden werd gemiddeld
75% van de Invoer door uitvoer gedekt,
een even groot percentage als voor de
oorlog. Iedere Nederlander raakt meer
en meer overtuigd, dat het tot dusver
bereikte herstel slechts geconsolideerd
kan worden, wanneer de West-Europese
landen, de grootst mogelijke mate van
economische samenwerking tot stand
brengen. Daarom steunt de Nederlandse
regering energiek iedere poging, die bij
draagt tot grotere economisohe eenheid
in West-Europa.
Volgens de Britse minister van Fi
nanciën, sir Stafford Cripps, bereikte
de industriële productie in Engeland in
1949 een ongeëvenaard hoogtepunt.
en nieuwe handelsovereenkomsten met
het Westen het leven van zijn volk
„iets gemakkelijker" zouden maken in
1950 en stelde hiertegenover, dat het
land vastbesloten was een onafhanke-
kelijke buitenlandse politiek te blijven
voeren.
President Gottwald van Tsjecho-
Slowaküe zeide er van overtuigd te
zijn, dat de economische vooruitgang
van zijn land in 1949 ook in 1950 zou
worden gehandhaafd en dat de „vijan
den in 't buitenland" die een catastro
phe voor Tsjecho-Slowakiie voorspel
den. in zijn welslagen hun eigen on
dergang zouden beleven. Het „vijan
dige streven" van de kerkelijke leiders
in het afgelopen jaar was teniet ge
daan en de staart had door de nieuwe
kerkwetten zijn zorg voor het welzijn
van de gewone geestelijkheid getoond.
Generaal Franco verklaarde, dat de
betrekkingen van Spanje tot de V.S
„met de dag nauwer" worden.
In een artikel van het Sovjet-Russi
sche blad „Nieuwe Tijden" wordt ge
zegd, dat de Sovjet-Unie 1950 ingaat
„sterk genoeg om iedere aanvaller neer
te slaan". De Sovjet-Unie zou echter
„onwrikbaar" blijven werken voor de
vrede.
Keizer Hiroito van Japan sprak be
zorgdheid uit over het lot van de zich
nog in Russische handen bevindende
Japanse krijgsgevangenen.
De premier van India, Pandit Neroe,
zeide zijn volk voor het nieuwe jaar
slechts noeste arbeid en geen lege
woorden te kunnen toewensen.
In een te Athene uitgesproken nieuw
jaarsboodschap constateerde de Ame
rikaanse ambassadeur Henry Grady,
dat Griekenland in 1949 materieel en
geestelijk vooruitgegaan was. Ondanks
een bittere en bloedige binnenlandse
oorlog had Griekenland de essentiële
vormen van de parlementaire demo
cratie in stand gehouden. De verkie
zingen in het voorjaar beloofde een
nieuwe bevestiging te rechter tijd te
worden van het democratie proces.
De Franse Hoge Commissaris in
Duitsland, André Francois Ponce t,
sprak in zijn boodschap tot het Duitse
volk de hoop uit, dat goede en duur
zame betrekkingen gevestigd zouden
worden tussen Frankrijk en West-
Duitsland.
3> /pyf
**- "V
*4
Dr Paul Ruegger, president van het
internationale Rode Kruis-Comité,
deed In een rede voor de Zwitserse
radio-omroep een beroep op ..het ge
weten van de wereld" om aan de mil
lioenen vluchtelingen in Azië, het Mid
den- en nabije Oosten en in Europa
een menswaardig bestaan te verzeke
ren.
President Pieck van Oost-Duits>land
heeft in zijn boodschap aan de presi
dent van de Sovjet-Unie, Sjwernik,
beloofd „alles te doen wat in zijn macht
ligt, om geheel Duitsland opgenomen te
doen worden in het kamp voor de
wereldvrede, dat door de Sovjet-Unie
wordt aangevoerd". Generaal Tsjoei-
kof, hoofd van de Sovjet-Russische
contrólecommissie, zeide in een bood
schap aan Pieck „het gehele Duitse
volk het beste te wensen bil de bouw
van een verenigd, vredelievend en de
mocratisch Duitsland".
Churchill heeft in een nieuwjaars
boodschap aan de conservatieve partij
er op aangedrongen bij iedere gelegen
heid te strijden tegen de „gewetenloze
beweringen en leugens", die de La-
bour-regering zou afleggen in verband
met de komende verkiezingen „mis
schien binnen enkele maanden of zelfs
weken". De Labour-partij zou valse
verklaringen over de door haar bereikte
resultaten afleggen en ongerechtvaar
digde aanvallen op de .slechte To
ries" doen in verband met hun verle
den en toekomstige plannen. Het was
niet nodig aan de „rampspoedige ge
volgen" te herinneren, die het zou
hebben als de Labour-partij weer aan
de regering zou komen.
In een boodschap tot de „Primrose
League", de sympathisanten organisa
tie van de conservatiéve partij, ver
klaarde Churchill, dat het jaar 1950
door de toekomstige historici als een
keerpunt in de geschiedenis zal be
schouwd worden.
Clement Attlee, de Britse premier,
heeft gezegd, dat de Britse Labour-
beweging goede hoop heeft op de ko
mende algemene verkiezingen. Alle in
1945 gedane beloften waren nageko
men. „Laat ons het nieuwe jaar ingaan
met het vaste voornemen, dat het een
jaar moet worden van overwinning
voor de krachten der vooruitgang en
dat de bittere jaren van werkloosheid,
gebrek en om-echt nooit zullen terug
keren" aldus de premier.
Ex-koning Michael van Roemenië
heeft in een nieuwjaarsboodschap tot
het Roemeense volk verklaard, dat
„voor alle tot slavernij gebrachte vol
ken de vrijheid begint te dagen".
..De sluier, die met duivelse vaardig
heid is geweven rondom zovele grote en
vrijheidslievende naties, begint te
scheuren op grond van die Goddelijke
wet, dat waarheid en recht het t?n
slotte zullen- winnen", aldus de bood
schap.
Maarschalk Tsjang Kal Tsjak heeft
voor radio Taipeh een Nieuwjaarsbood
schap laten verspreiden, gericht tot het
Chinese volk. doch klaarblijkelijk te
vens voor de gehele werld bedoeld.
De Russische agressie is dezelfde als
die van Japan", constateerde de Maar
schalk. „maar de methoden die Rus
land volgt, zijn nog boosaardiger. De
Moskouse agressie betekent de grootste
misdaad in de geschiedenis der mens
heid en een uitdaging voor de vrede en
de democratie in de wereld", aldus
Tsjang Kai Tsjek.
De maarschalk noemde het huidige
lot van China ..de meest tragische ca
tastrofe in de 5000 larlge historie" van
dit land en wees er on. dat China de
spitsheeft moeten afbijten van de
Russische agressie.
Ons Rebus-feuilleton
Vandaag publiceren wij het
laatste deel va'n ons rebus-feuille
ton, dat, naar ons gebleken is.
w°derom vele puzzelaars in actie
heeft gebracht.
Over het algemeen schijnt men
dit feuilleton iets moeilijker te
vinden Jan het Jan Branie-ver
haal, maar toch hebben wij vol-
loende vertrouwen in de- scherp
zinnigheid van onze puzzlekring
om minstens enige honderden op-
'ossingen te durven voorspellen.
Lez-rs: stelt ons niet teleur in
I"ze verwachlingen.
U heeft nog precies een wee*' '®f
Üd om Uw oplosring in te^
a.s. MaandasmHdas ^r^cpelUk
precies vlndl de -T
laatste hu licht"aals"
mil.minimiuiuiiiiiiiuiu