Egyptische boeren nog steeds de nijvere
hongerlijders van weleer
Alma's dubbele taak
PANDA EN DE MEESTER-GIDS
Zwaar drukt de terreur op
eens opstandige Levoca
het
Grote sociale achterstand in Spanje
vaneLeu^L~S'^hdwrd^- Spaanse landbouw schreeuwt om builenlandse bijstand
Land aan de Nijl
Ambtenarij in Nederland nog erger
dan in België
Radio-programma
ZATERDAG 3 DECEMBER
land in de schaduw
(Speciale reportage)
IV
Midden in Slowakije, aan de rand van
jiet Ta tra-gebergte, ligt een oud, ver
weerd stadje. De brokkelige muren her
inneren nog aan de middeleeuwen en de
straten met de hobbelige keien wekken
Indruk, dat de tijd er heeft stilge
staan. Dit stadje is Levoca, in net
Duits bekend als Leutschau. Wanneer
wij er komen, is het een dag voor de
Tsjechische nationale feestdag. Het
lijkt wel of heel Levoca zich opmaakt
om uitbundig feest te vieren' Want
overal zijn versleringen aangebracht.
Alles staat in het teken van de propa
ganda voor het communisme en in geen
étalage ontbreken de portretten van
Stalin en Gottwald. Op het markante
plein van de stad met zijn grote, impo
sante kerk, is een podium opgericht,
waarop straks de sprekers zullen gewa
gen van de zegeningen van het nieuwe
"wanneer men niet beter weet, zou
men denken, dat Levoca een bolwerk
js van de communistische partij. De
werkelijkheid is echter heel anders. Het
oude Leutschau was nog maar korte tijd
geleden voor heel Tsjecho-Slowakije een
symbool van verzet tegen de nieuwe ty-
rannie. Hoewel de kranten met geen
woord mochten gewagen van de schok
kende gebeurtenissen in Levoca, werden
die toch over het hele land bekend.
De bevolking van Levoca is als één
man in opstand gekomen tegen de ar
restatie van de pastoor. Toen politie
mannen arriveerden om de pastoor ge
vankelijk weg te voeren, liepen de men-
i te hoop. Vooral de vrouwen waren
fel verontwaardigd en vele wapenden
zich met hooivorken en andere voor
werpen. waarmede ze de politiemannen
bedreigden. Deze waren genoodzaakt de
vlucht te nemen.
Veertien dagen lang is Levoca in rep
en roer geweest. Vanzelfsprekend werd
uit Praag het bevel gegeven om met
de grootst mogelijke gestrengheid op te
treden Soldaten arriveerden en her
stelden de orde. Een kleine 100 burgers
van Levoca, voor een belangrijk deel
vrouwen, werden gearresteerd. Onlangs
hebben 60 van hen terecht gestaan. Het
merendeel kreeg straffen van 10 tot 14
jaar. Vele vrouwen werden tot zware
lerkerstraffen veroordeeld.
Maar nu we door Levoca met zijn ty-
plsfche oude straatjes en zijn pittoreske
geveltjes wandelen, is het net alsof er
niets gebeurd is. Het is uitermate moei
lijk om iets te weten te komen over
het gebeurde. De schrik zit er zó in. dat
zelfs bij de kapper ook in Tsjecho-
Slowakije het meest spraakzame soort
mensen geen informaties te krijgen
zijn. Bovendien kan men die moeilijk
rechtstreeks vragen. Men moet trachten
er met een omweg achter te komen,
maar ook dat is onmogelijk. Zwaar drukt
de terreur op Levoca. En dat wordt ons
duidelijker, wanneer wij de soldaten
zien marcheren, die hier zijn ingekwar
tierd voor de handhaving van de orde.
Zwaar dreunen hun stappen door de
stfateri en hun gezang wekt onaange
name herinneringen op, herinneringen
aan troepen, die eenmaal door Neder
landse steden marcheerden
STAAT VAN BELEG.
Het Informeren van de bijzonderhe
den over de troebelen in Levoca blijkt
een hachelijke taak te zijn. Want van
hoger hand is order gegeven, dat er
niets over mag worden gezegd, hoewel
ook de geruchten wel naar het buiten
land zijn doorgedrongen. Maar eindelijk
hebben we succes, als we feitelijk de
moed al hebben opgegeven. Op de terug
leg met het treintje treffen we in een
coupé twee boerenvrouwen. En zij ver
tellen van de vreselijke dagen, die men
in Leutschau heeft meegemaakt, toen
de staat van beleg was afgekondigd en
tientallen burgers, vooral vrouwen,
werden opgepakt En nog Is het zeer
onrustig in het stadje, dat men als een
centrum van verzet beschouwt. En ver
zet is er in Slowakije, het is zelfs ge
organiseerd en de machthebbers ln
Praag en Bratislava de hoofdstad van
Slowakije, weten dat.
In Levoca is een aanzienlijke troepen
macht aanwezig. De soldaten zijn allen
Tsjechen, waxit Slowaken vertrouwt men
niet meer in hun eigen land. De bevol
king is machteloos, maar het vlammend
verzet van Levoca tegen de arrestatie
van de eerste geestelijke van de stad
heeft enorme indruk gemaakt. r i n i i i i i i
vangen genomen, na korte tijd weer op
vrije voeten werd gesteld. Een opmer
kelijke, maar ook verstandige maarre
gel. want na de terugkeer van de
pastoor werd de stemming van de be
volking veel rustiger. Maar uit dorpen
in de omtrek zitten nog diverse geeste
lijken in de kampen en dat wekt een
verbitterde stemming. De bevolking van
Slowakije ls zo aan de kerk gehecht, dat
zy niet wil dulden, dat men de priesters
leed berokkent. Desondanks zijn er ln
Slowakije ruim 500 geestelijken gearres
teerd. Dit heeft grote verbittering ge
wekt en het lokt overal verzet uit. Veel
meer dan elders in het land, kan men
in Slowakije spreken van een georgani
seerd verzet. Maar daarover in 'n volgend
artikel.
(Van esn bijzondere medewerker)
IV.
Esn wandeling door esn Egyptisch
dorp is vrijwel niet mcgelijk. Fotogra
feren ls verboden. Ik mag me echter
verheugen in het bezit van goede Egyp
tische vrienden met relaties op het
land, zodat ik zelfs versohillends hui
zen van inboorlingen kon bezoeken. De
beschrijving van een „huis" kan kort
zyn: een vierkant lemen hol, waarin
een gat voer de dsur en een' kleiner
gat voor wat licht. Geen tafels of stoe
len. In het halfduister, gehurkt cp de
grond, zit de familie bijeen aan de
maaltijd. Vriendelijk krijgt de vreem
deling een aarden kroes groezelige ezel-
innemelk aangeboden of een kop zwarte
koffie, gekookt in een hoek van de ka
mer op gedroogde kameelmest. Dat is
de woonkamer.
's Avonds, na het ritueel van het ge
bed, wordt het stof ln de kamer aange
harkt, worden het ezeltje en de lang
harige geit binnen gehaald, spreidt men
wat lompen uit op de grond en begeeft
de familie zich ter ruste.
Dan is het de slaapkamer
In een hoek staat een kistje met een
ton en een milliard vliegen er op, want
de kamer is tevens toilet...'...
Denk daarbij de geur van knoflook en
geiten, gevoegd bij de hitte van de tro
penzon, die de hele lieve dag op het
platte dak brandt, en misschien kunt ge
u enig idee vormen van het, laat ons
zeggen „rieken", van de woningtoestan
den en de levensvoorwaarden, waar
onder de massa leeft.
Het grote, alles overheersende, pro
bleem in Egypte is: hoe brengt men de
massa begrip voor hygiëne bij en hoe
wordt aan de Fellash voldoende grond
gegeven om gelyke tred te houden met
de ongehoorde bevolkingsaanwas. Door
enorme stuwdammen in de Nyl te bou
wen, tracht de overheid land te winnen
op de woestijn, maar het is niet vol
doende, hoewel de kunstmatige irrigatie
en het klimaat drie, zelfs vier oogsten
per jaar mogelijk maken.
De millioenenklasse van fèllachen
lijdt, ondanks vdijtig sloven van het ge
hele talrijke gezin, een armetierig be
staan.
In Sakkara zag ik in een mausoleum
een zeer leerrijk relief: dienaren van de
pharao dreven met knuppels een boer
het belastingkantoor binnen. Het relief
is er aangebracht ten tijde van Zaghoel
pasja, omstreeks 2600 jaar voor Christus'
geboorte. Ik heb de indruk dat er ook
ln dit opzicht weinig veranderd is.
De Egyptische boeren bleven de nij
vere hongerlijders van weleer, een toe
stand, waarin ook de verkregen onaf
hankelijkheid van Engeland geen veran
dering brengt.
Naar Mohammedaanse zede is in
Egypte polygamie toegestaan. Vier vrou
wen mag de Muselman trouwen; wil hij
een vijfde, dan dient hij eerst van een
van de andere vier te scheiden. Koning
Abdul Aziz el Soud (V3n het naburige
land Arabië Laoudië) heeft zelf 25 vrou
wen op zijn naam gehad en daarmede
een resDectabele familie van 75 kinde-,
ren verzameld.
In Egypte was tot voor weinige jaren
bij de boeren de harem nog regel en het
monogame huwelijk een uitzondering. De
boer had minstens twee vrouwen (alleen
reeds met het oog op de goedkope ar
beidskracht
Maar dat is veranderd. De boeren heb
ben uitgerekend, dat ten slotte een
vrouw en een kameel goedkoper zijn dan
twee vrouwen. In elk geval maken zij
minder ruzie met elkaar.
Egyptische boer met buffel.
IV.
(Van een eigen medewerker).
Wanneer mn gedurende 'n weekje langs
óe brede avenues van Madrid, Barcelo
na of Valencia heeft geslenterd, de
musea bezocht (die zo propvol meester'
werken zitten, dat ze vaak meer op
warenhuizen dan op kunsttempels lij
ken) en de rest van de tijd in de grot:
toeristenhotels heeft doorgebracht, dan
wordt het gevaar groot, dat men zich
nauwelijks meer realisesrt in Spanje
te vertoeven De pittoreske of karak
teristieke details van het stadsbeeld
de serene ezeltjes, die zo ontroerend
hun best- doen om de veel te zware kar
ren voort te zeulen, de koopvrouwtjes
met hun zonnepitten (een halve peseta
de 100 gram), de knalharde fluitjes van
de politieagenten, de vuile trams, die
van binnen altijd leeg zijn, maar aan
welks balcons de Spanjaarden hangen
als druiven aan een tros deze en an
dere bijzonderheden, die aanvankelijk
te oog en oor frappeerden, dringen zich
dan minder fel meer op en men begint
Spanje dan een land te vinden als een
ander land, waar men niet slechter eet,
doch hoogstens wat goedkoper. (Voor
f. 3.krijgt men in de grootste hotels
een voortreffelijke maaltijd opgediend,
met muziek en een kellner op elke hoek
van de tafel op voorwaarde, dat men
de zware olijfolie, waarin alle spijzen
gebakken worden, kan verdragenj.
Wanneer de bezoeker dit stadium van
acclimatisatie is genaderd, dan is 't hem
te raden ook eeris door de volksbuur
ten te slenteren en te proberen zich een
landarbeider, 'n taxi-chauffeur, of met 'n
kantoorbediende t° verstaan. Hij zal
dan gauw uit zijn droom zijn geholpen
en ervaren, dat er. sociaal gesproken,
een afgrond gaapt tussen Spanje en de
rest van Wes'-Europa.
Spanje, dat in het tijdsbestek van
nauwelijks honderd Jaar vier burger
oorlogen heeft doorstaan, heeft op de
rest van de beschaafde wereld ten aan
zien van vrijwel elk gebied, een achter
stand van eeuwen in te halen. Hele ge
zinnen leven hier in een enkele kamer.
Aan de rand van Madrid hebben wij
„woningen" gezien, waar naast de eens
zo beruchte Drentse hutten comforta
bele villa's geleken.
WATERSOEP EN „LIJFEIGEN
SCHAP".
De T.B.C heeft 70 procent van de
bevolking in haar moordende greep. En
op het platte land hebben de kleine
boeren, die gemiddeld met da op
brengst van een stukje land van niet
meer dan 5 H.A. hun dagelijkse water
soep moeten bereiden, de fase der lijf
eigenschap eigenlijk nog niet overschre
den. Tengevolge van de ver doorgevoer
de verkavelingen van het algemeen ge
brek aan bruikbare werktuigen, het
„trotse" conservatisme der landheren
en ten slotte van de droogte en armoe
de van de grond, is namelijk de Spaan
se bosr in feite niet meer dan een werk
zame slaaf in dienst der grote grond
eigenaars.
Ergens tussen Madrid en Barcelona
hebben wij een boer aan het „dorsen"
gezien. Het was de moeite van het aan
schouwen waard. De weinige, korte en
magere aren aan de toppen van de hal
men, had hij op een hoop geveegd en
toentoen besteeg hij rustig zijn
kleine bruine ezeltje, dat vlijtig over
het koren begon te stappen
Het is niet zo erg verwonderlijk, dat
bij dergelijke methoden de graanpositie
van het land catastrofaal genoemd
moet worden en dat de regering om de
minimale dagelijkse broodrantsoenen
te verzekeren (die naar gelang van het
salaris tussen de 80 en 150 gram zijn
geleden) nog een beroep op de graan
schuren van Noord- en Zuid-Amerika
moet doen.
MOORDENDE DROOGTE.
Maar die achterlijke landbouwproce-
de's vormen overigens niet de enige
oorzaak van het gebrek aan voedings
middelen. Een andere oorzaak is de
droogte, die vooral in de laatste drie
zomers moordend is gebleken, en welke
door een over het algemeen volslagen
primitief irrigatie-systeem (met be
hulp al weer van ezeltjes) zeer onvol
doende wordt bestreden. Een derde
oorzaak is het gebrek aan kunstmest
het land schreeuwt om bijvoeding, zei
ons de Nederlandse landbouwconsulent
ln Madrid en een vierde oorzaak
ten slotte, die niet de minste is, vindt
men in de corruptie. Een groot deel
van de graanopbrengst blijft namelijk
aan de vorken der regeringsambtenaren
en partijautoriteiten hangen. En in dat
feit schuilt de verklaring dat men in
de grote hotels vaak zeer eetbare ca-
detles krijgt opgediend, dat de banket
bakkers de voortreffelijkste taartjes
verkopen, doch dat het brood, dat op
de bonnen wordt verstrekt, klef is en
bruinzwart van kleur, en, als gezegd,
totaal onvoldoende van hoeveelheid.
Met dollars die dollars, welke „Ariba'
zegt niet nodig te hebben en met
een minder corrupte administratie, zou aanvaard.
Spanje, volgens de deskundigen, niet
slechts zichzelf ruimschoots kunnen
voeden, doch bovendien een ruim over
schot voor de export kunnen produce
ren.
OOK RIJKE GEBIEDEN
Want hoewel vooral het centrum arm
is en droog, zijn er vele andere streken
aan de kusten en in het zuiden, die op
het punt van vruchtbaarheid te verge
lijken zijn met de rijkste gebieden van
ons werelddeel. De buurt van Valencia
de „Betuwe" van Spanje, brengt bij
voorbeeld drie oogsten per jaar op
Maar ofschoon de landarbeiders in deze
paradijstuin van Spanje, waar de tak
ken van de bomen bulgen onder de
zware last van sinaasappelen en citroe
nen, een levenspeil bereikt hebben dat
voordelig afsteekt bi) de rest der wer
kende bevolking, blijft toch ook hiel
de overmachtige positie der grootgrond-
gezonde ontwikkeling van de landbouw
Dit is ook de conclusie, waartoe een
Nederlandse studie-commissie, bestaan
de uit prof. dr Ir J. C. Dorst en ir J.
A. Hogen Esch, kwam, die in Mei 1947
een rondreis door Spanje maakte. Uit
het rapport, dat deze deskundigen, na
terugkomst, hebben opgesteld en da£
wij onder ogen kregen, blijkt, dat by een
betere verzorging de grond terstond
aanmerkelyk hogere opbrengsten levert.
Zo werd een proef genomen met twee
velden aardappelen (voor welker pro
ductie zich de commissie in het by'zon-
der interesseerde), het ene bevloeid en
het andere droog. Per H.A. bleek het
eerste veld ruim 11000 en het andere
slechts circa 7.500 kg. aardappelen op
te leveren.
160.000 WERKLOZEN.
Om de tekorten van de eigen agriti-
sche productie op te heffen, is Spanje
verplicht uit het buitenland ln te voe
ren. De regering heeft daarom een groot
aantal handelsverdragen, vooral met
Zuid-Amerikaanse, doch ook wel met
Europese landen, gesloten, waaronder
Frankryk en Nederland. Maar de positie
van de schatkist, alsmede het gecom
pliceerde claerlngsysteem remmen ten
zeerste een vlot handelsVerkeer tussen
Spanje en haar partners. Nederland"
heeft in 1946 met Spanje een handels
verdrag afgesloten, dat circa 75 mll-
lioen gulden per jaar beloopt. Maar de
algemene economische crisis, waar het
land thans onder zucht Spanje telt
momenteel 160 000 werklozen nood
zaken de regering de inkopen in het
buitenland slechts tot de essentieelste
levensmiddelen te beperken. Wat Hol
land aangaat, worden de bloembollen
dus b.v. eenvoudig geweigerd, terwijl
pootaardappelen met graagte worden
FEUILLETON
door MARY BURCHELL
Vertaald uit het Engels
42)
Mevrouw Farraday keek haar scherp
aan. Ze stond cp het punt dat voel
de Alma om haar te vragen, hoe
pel ze eigenlyk wist. Maar ze scheen
"an gedachten te veranderen en het
teter te oordelen, dat de situatie niet
verder in duidelijke woorden tussen
hen besproken werd. Ze vroeg dus luch
tlij en vriendelijk: Wat heb jij van
avond uitgevoerd?
- OAlma deed haar best zo
vlot mogelijk op dit andere onderwerp
in te gaan. Mevrouw Cardie kwam
fn ze was er van overtuigd, dat u met
haar afgesproken had samen naar die
filmpremière te gaan en
j - Wat dom van haar! Was ze erg
toos, dat ik uitgegaan was?
- O nee, ze nam my in uw plaats
mee. Het was erg aardig van haai-.
- Ja, inderdaad, dat was een goed
liee. Mevrouw Farraday glimlachte
Alma met warme vriendelykheid tce,
En deze voelde opnieuw .met grote dui-
ftltykheld, hóéveel haai- werkgeefster
voor haar was gaan betekenen. Hsb-
ten jullie je geamuseerd?
O ja, het was een uitstekende
film. En in de pauze heb ik twee van
Pansy's meest geliefde filmsterren in
«veilde ljjwe gezien. Ze zal er uitge
leide verhalen over willen horen.
Mevrouw Farraday lachte en haar
•'•ch klonk ditmaal volkomen echt, als
de herinnering aan Pansy iets, dat
•Aar werkelijk amuseerde.
Dan vroeg ze: Heeft Nan gevraagd,
ik heen was?
Ja, en ik heb 't haar verteld.
Mevrouw Farraday trok even een ge-
I ncht.
- Is dat erg? vroeg Alma, zonder
mevrouw Farraday aan te kyken.
- Nee, Nan komt toch altUd achter
««s. Bovendienze hield op en
I na. Dan vervolgde ze, zonder
brect verband: Je moet niet veel
narde hechten aan de praatjes van
_an. denk daaraan. Ze is wat je noemt
£ed grote roddel.
- Dat heb ik al wel begrepen, merk-
Alma wat droogjes op. En mevrouw
'«raday lachte opnieuw, wenste haar
•■««nacht, en verdween in haar
^Pkamer.
bangzaam keerde Alma naar haar
kamer terug. Ze had geen gele-
Wttield gevonden om mevrouw Farra-
PJ te vragen, of ze een prettige avond
gehad. Maar het was eigenlük
j*t nodig dat te vragen, zei Alma tot
met een diepe zucht. Ze zag
f w stralend en gelukkig uit! Ik ben
dat kolonel Ililon allesbehalve een
«•surstelling is geweest!
Gelukkig zou Murray binnen enkele
hier komen, bedacht ze zich, en
JgJttw voelde ze iets van grote op-
'g. Natuuriyk kon hem de situa
tie niet uiteengezet worden; hij mocht
er zelfs geen vermoeden van hebben.
Maar zijn tegenwoordigheid zou een en
ander tcoh veranderen, en haar druk
kende gevoel van verantwoordeiy-kheid,
dat niet helemaal verklaarbaar was,
wat verlichten. Bovendien zou het pret
tig zijn hem weer eens te zien. In haar
bed liggend en vaag luisterend naar
het verre geluid van het Londens ver
keer in dit nachtelijk uur, dacht Alma
haast met een gevoel van vertedering
aan Murray Farraday. Hy leek nu heel
anders dan de moeilyk te benaderen,
autoritaire jongeman, die ze die eerste
avond met zon benauwd gevoel in
haar hart aangesproken had.
Natuuriyk had hy neg steeds autori
taire manieren, en zelfs nu was ze zo
nu on dan neg een beetje benauwd
voor hem. Maar ze vond hem ondanks
dat alles heel aardig. Ze hield van zyn
oprechtheid en zijn snelle manier van
reageren cp gevoelens van anderen
iets v/at wonderlijk was in een man
va<n zyn type, dacht Alma, want het
deed verbeeldingskracht èn een zekere
gevoeligheid veronderstellen, die nie
mand, die hem niet beter kende, in
Murray Farraday zou kunnen vermoe
den. Bovendien was Alma niet ongevoe
lig vc-or het feit, dat hy héar aardig
vond.
Het is nu eenmaal altyd prettig
als iemand je aardig vindt, dacht Al
ma. Wat dwaas van mevrouw Cardie
om hem „dat vreselijke zoontje" te
noemen. Ik neem aan, dat hy precies
als andere kleine jongens is geweest.
Vaak lastig, maar meestal wel de be
langstelling waard en wel heel dier
baar. Hij heeft vast geen prettige jeugd
gehad in een huishouden, waar de
ouders niet echt van elkaar hielden.
Kinderen zyn erg gevoelig cp dat punt.
Ze trachtte zich voor te stellen, hoe
hij als kind geweest moest zyn. Lang en
slank en vol energie en zeer onafhan
kelijk, met blauwe ogen, die alles zagen
en die heldere intelligentie, waardoor
hij misschien meer dan voor zyn ge
moedsrust goed was, van de dingen
rondom hem begrepen had. Hy was
vast een knap kind geweest, maar niet
speciaal de lieveling van zijn vader cf
moeder. Meneer Farraday Sr was niet
het type man, dat erg liefdevol met
een zoon zou omspringen. Met 'n doch
ter misschien wel. Alma dacht geamu
seerd aan zyn reactie op Pansy. Me
vrouw Farraday kon al had Nan
Cardie gezegd, dat „ze dol op die zoon
van haar" was, niet tot het moeder
lijke vrouwentype gerekend worden. Ze
was meer de mooie moeder, die Je op
een afstand aanbad, maar niet 'n vrouw
bij wie je uithuilde, als alles misliep in
je kinderwereldje, cf tegen wie je op
ken sny'den, als alles goed ging. Mis
schien had hij helemaal zo iemand
niet nodig, dacht Alma, hij is ontzet
tend zelfstandig en heeft volkomen ge
noeg aan zich zelf. Misschien is hy al
tijd wel zogeweest. Of is hij langza
merhand zo geworden, omdat er niet
veel anders opzat? Daar is niet gemak-
kelyk achter te kernen. Maar ik zou
het niet prettig vinden, als Pansy of
Richard zo'n jeugd hadden.
En met een tevreden gedachte aan
Pansy en Richard thuis, viel ze tenslot
te in een diepe slaap.
De volgende morgen was mevrouw
Farraday mee en zwy'gzaam. Noch Al
ma n-coh Chrissie maakten een toe
speling op haar late naar bed gaan.
Maar beiden beseften en vermoed
den, dat mevrouw Farraday het ook
begreep dat ze nu meest boeten voor
de extra-vermoeienis van de vorige
avond. Chrissie was even toegewttd als
altijd en Alma was iets toegeeflijkeren
nóg attenter dan gewoonlyk, als wilde
ze mevrouw Farraday ervan overtuigen,
dat Gerald ïllion niet de enige was,
die zich over haar weleJJn bezorgd
maakte.
In de loop van de dag kwam mevrouw
Farraday nog eens terug op Murray's
telefoontje. Wanneer zei hy te zullen
komen? vroeg ze Alma.
(Wordt vervolgd)
„De ene helft administreert
de andere.
(Van onze Brusselse correspondent)
„De ambtenaren eten het nationaal
vermogen op en zijn geen productieve
elementen in het productieproces",
aldus ongeveer luidt dc conclusie van
een Belgische krant, die een korte
vergelijkende studie publiceerde van
het aantal ambtrnaren in België en
Nederland.
Op 1 Januari 1949 waren er in Ne
derland 152 500 functionarissen, in welk
aantal het personeel van de semi-offi-
ciële organisaties, vakgroepen etc. niet
zyn begrepen In 1938 waren er 65.500
personen in dienst van de staat, zodat
de styging niet minder dan 135 be
draagt. Maar ook België gaat in deze
niet vry uit, al is het aantal ambtena
ren er niet in dezelfde mate gestegen.
Daar zyn thans 120 000 ambtenaren in
dienst.
In Nederland zyn 9000 ambtenaren
werkzaam cp het Ministerie van Ec.
Zaken, in België 2400 Het Dep. van
Justide te Den Haag telt 17.500 func
tionarissen, te Brussel 13.000. De heer
Lleftinck heeft thans 24.000 personen
in dienst van „Financiën", tegen 12.800
voor de oorlog. Minister Liebaert krijgt
nominaal meer belastingen binnen met
ongeveer 2/3 minder personeel.
In Nederland geldt natuuriyk het
excuus ln België niet dat de be
volking, sedert 1939, met ongeveer een
millloen personen is toegenomen, maar
de voornaamste reden van het grote
aantel ambtenaren is ongetwyfeld de
te strak doorgevoerde staatsinmenging
ln het particuliere economische en fis
cale bestaan van de natie.
Ook al kan niet worden geloochend,
dat do Staat thans veel meer taken
te behartigen heeft dan voor de oor
log ooit het geval ls geweest, kan
anderzijds niet worden betwist, dat
menig ambtenaar, die nu knusjes, er
gens op een staatsbureau, contingen
ties verdeelt of reglementeringen uit
vaardigt, veel nuttiger diensten zou
bewijzen in het particuliere bedrijf.
In België zyn talrijke voorbeelden,
die er op wUzen, hoe moeiiyk de kwaal
van de ambtenary kan worden uitge
roeid Duizenden ambtenaren van de
z.g. tydeiyke diensten, zoals het Mi
nisterie van Voedselvoorziening, dat
reeds anderhalf jaar geledc.i werd af
geschaft, hebben werk gevondenln
het Ministerie van Wederopbouw, dat
de oorlogsschadevergoeding aan politie
ke gevangenen en eigenaars van gebom
bardeerde huizen en goederen regelt.
Intussen zoeken vele Industriëlen be
kwame bureaukrachten, die speciaal op
de hoogte zijn van de sociale wetgeving,
want deze is na de oorlog zo gecompli
ceerd geworden, dat alleen specialisten
er nog wegwys uit worden.
Er hangt overigens nog een zware on
weerswolk boven ons arm hoofd van
Benclux-bclastlngbetalcrs: hoe verder
de economische unie vordert, hoe
meer men (de drie vadertjes staat)
zal gaan inzien, dat het absoluut
niet meer kan, zonder supra na
tionale organen voor Benelux
kwesties.
Laat men de kwaal voortwoekeren,
dan komt men onvermydeiyk tot het
resultaat, dat een Franse spotvogel eens
heeft voorspeld, en dat toepasseiyk is
op alle landen: de ene helft van het
volk zal de andere helft administre
ren
«een goede Sint
voor een vrouw of meisje wan
neer ze als geschenk niet een tube
Hamea Gelei heeft ontvangen.
44). Terwijl Panda sprak met koop
man Ibn Knoeiknoei en Joris Goed-
bloed stond te peinzen over wat hij nu-
zou moeten beginnen, naderde van de
andere kant zoals we reeds zagen, de
deftige Abbas Poespas Pasja op zyn
ochtendwandeling. En dat bracht Joris
op een gedachte!
Met snelle schreden rende hij op de
waardige wandelaar toe en hy stortte
zich op hem. terwijl hy hem met een
stortvloed van woorden overlaadde. „O,
aller edelste Effendi!" zo riep hy.„Welk
een geluk dat ik u mag treffen! Uw
goedaardige inborst, uw edelmoedig
heid, uw nobele zelfverloochening zyn
my bekend I Op de hoeken van de stra
ten wordt uitgeroepen dat gij de groot
ste weldoener der wereld zyt! Nimmer
deed Iemand vergeefs een beroep op
uen zo nog meer; en Intussen
voelde Abbas Poespas Pasja zich aan
zijn jas en zyn sjerp en zyn broek trek
ken, maar dat ging allemaal zo vlug
dat hij helemaal niet begreep wat er
eigcniyk gebeurde. „Hé! Hé!" riep hij.
„Wat ls er? Waar praat je over?" Maar
Joris was al veel verder met zyn ver
haal: mijn arme, oude oom, van
wie ik een nederig oomzeggertje ben.
sterft daargind van honger en koude.
Welk een verrukking zal hem doorgloeien
nu hij begrijpt, dat gij hem net by-
tyds te hulp zyt gekomen! Allah 11
Allah! zo zal hy kryten. Uw goed
heid is onvergehjkelijkEn toen
ZONDAG 4 DECEMBER. X
Hilversum I (301,5 M.; VARA 8.00:
nieuws; 8.15: gram.muzlek; 8.30: voor de
tuin; 8.45: gevarieerde muziek; 9.10:
6portmedcdellncen; 0.15: verzoekprogram
ma (gr.pl.); 9 45: „Goesteiyk leven", cau
serie; VPRO 10.00: „Geel' het door", cau
serie; 10.05: voor de Jeugd: IKOR 10.30:
Protestantse kerkdienst; AVRO 12.00: or
kestconcert: 12.30: voor de Jeugd: 12.40:
orgelspel: 13.00: nieuws en mededelingen;
13.15: mededelingen of gram.muzlek; 13.20
I amusementsmuziek: 13.50: „Even afreke
nen. heren": 14.00: gram.muzlek; 14.05:
I boekbespreking: 14.30: radio phllharmo-
nlsch orkest; 15.46: filmpraatje: 16.00:
dansmuziek: 16,30: sportrevue; VPRO
17.00: „Gesprekken met luisteraars"; 17.20
muzikale causerie, VARA 17.30- „De avon
turen van Ome Keesje"' hoorspel; 17.50:
kinderkoor: 18.05: reportage; 18.15 nieuws
en sportuitslagen; 18.30- voor de Neder
landse Strydkrach ;en; 19.00 „Radlolym-
pus"; 19 30: Weense muziek; AVRO 20.00:
nieuws; 20.05' actualiteiten; 20.15 „Le
Villi", opera: 21.15: cabaiei; 21.40: popu
laire muziek: 22 00: „Paul Vlaanderen en
het Sulllvan-mvsterle". hoorspel; 22.35:
vlooolspel; 23.00 nieuws: 23.15:
dansorkest; 23.4024.00: gram.muzlek.
Hilversum II (415 JU.) NCRV 8.00:
nieuws; 8.15: gram muziek; IKOR 8.30:
Protestantse kerkdienst: KRO 9.30: nieuws
en waterstanden: 9.45: gram.muzlek; 9.55:
Hoogmis; 11.30: gram.muzlek: 11.40: ka-
hU zo ver was. had hft de delüge Pasja
reeds de overkleding uitgetrokken. Hy newyzer: 13.00: nieuws, katholiek nieuws
hulde zich er bliksemsnel in en draaf- en mededelingen: 13.20. Maastrichts Ste
de toen naar de plek waar Panda stond dciyk orkest en Bollst (Ir oe pauze: „Uit
en waar de koopman Ibn Knoeiknoei bet boek der boeken")14 30: „De man
intussen zeide: „Zeer zeker heb ik de!<"« St.. Nlcolaw.»*- hoorspel:
15.30:
Toto I I vocaal kwartet; 15.50 „Katholiek over-
urm scheer Kroon van Isis, Effendi. I j6.15reportage. ió.30: vespers:
Wilt gy die kopen?"
MAANDAG 5 DECEMBER.
Hilversum I (301,5 M.) AVRO 7.00:
nieuws: 7.15: gram.muzlek 7.30: sluiting;
8.30: nieuws: 8.40 radio ochtendblad: 9.00
weerberichten; 9.03: gram.muzlek; 9.30:
voor de vrouw; 9.35: gram.muzlek; 10.00:
morgenwijding; 10.15: populair concert:
10.50: gram.muzlek: 10.00: morgenwij
ding; 10.15- populair concert; 10.50: gra-
mofoonmuzlek; 11.00: „Op do Ultkljk";>
causerie: 11.15: carillon en orgel; 12.00:
seml-klassteke muziek: 12.30- medede
lingen; 12.33: .In 't 6plonnetle"; 12,38:
pianospel; 13.00- nieuws; 13.15: prome
nade-orkest; 13.50: causerie; 14.00„Alt
en piano"; 14.25: „Wat vaa' er In de
wereld?", causerie: 14.45: strijkkwartet;
15.15: gevarieerd programma 15.45: voor
de leued; 16.30: sluiting- 17 30- voor de
padvinders; 17.45: regerlngsuUz'ndlng:
18.00- nieuws; 18.15: orgelsnel; 18 30- voor
de Nederlandse Rtrydkrachten: 19 00 voor
de kinderen; 19.05: radio filmkrant: 19.30
muzikale causerie; 19.45 regeringsuitzen
ding: 20.00: nieuws: 20.05: uitslag 1u1s-
terwedstrlld: 20.15: gram.muzlek; 21.00:
Sint Nlcolaesnrogramma: 22.16: geva
rieerde muziek: 23.00: nieuws; 23.15
24.00: gram.muzlek.
Hilversum II (415 M.) NCRV 7.00:
nieuws; 7.10: sportuitslagen. 7.15: een
woord voor de dag: 7.30: slu'Mng: 8^0;
nieuws; 8.40- gram muziek 9 00- weerbe
richten: 9.03: gram muziek: 9.15: voor
de zieken: 9,30: waterstanden: 03.5; fa-
mlllecomnet't.le: 1O10' PTam muz'ek: 10.90
moreend'enst: 11.00 gram muz,pk: H °0;
vo^t-dracht: 11 4(1- sopraan en nlano; 12.10
st.riiknrke6t: 12*30meHedei'p«"Tv. 1°33;
Metropole-orkest en sollet: 13.00: nieuws;
13.15: lichte muziek. 13,45: eram muz.;
14.00: voordracht: 14.35- p-ram rnu*ri°k:
14.45: voor de kinderen; 15 00' rj»n*»rle
over kamemiantan: 15.30: cram mu-rink;
15.45: bllh°11ezlng- 15 30- Rllljt-lsff- 17 30:
voo»- do 1oiio"t- 10 00' n!ftn«"»»*un; ip oq
nortnlauwe- lp 30* voor do flnrlo-»^ -o^
NCRV 17 00 Protestants* Kerkdienst; "18.30 v->'-"-kb»er,rpV-,~T- jp no nio-
.,Ik geloof dat ik nog maar net op gemengd koor: 18.50- gram muziek; 19 00
tijd kom om te verhoeden, dat ons mak- kamerkoor; 10 JSj^.jKent _gy uw bijbel?";
kertje anderenmale bedrogen wordt!"
mompelde Joris. Hy was de Pasja al
lang vergeten; en deze zat ln zijn jae
gertje op de achtergrond en begreep
het niet.
19.30- nieuws; KRO 19.46. actualiteiten;
19 52: boekbespreking- 20.05 „De gewone
man zegt er 't zijne van": 20.12 gevarieerd
programma: 22:45 avondgebed en litur
gische kalender; 23.00: nieuws; 23.15
24.00: gram.muzlek.
1030- ljD-l-zcr ]1|.lct«-«uod'-i-'»d:
19 AÓ- radl^krs-»t' op no °n 05:
gram.muzlek: 20.15. F* N'optqn*ir»*«-rriim«»
ma: 21.00: ..Meriepr Ooo^bu-t h*»«ft r«T»
opeelukcdag", hoorspel- VI 45- mi],
ziek; 22.15* Nlc^^-skPtoh 22 3o- »n-
mofoonmuzlek: 22.45- avondoverdenking*
23.00: *kuws; 23.15—24.00: volksliederen.
