STADSNIEUWS
De eeuwen hebben er stil gestaan
Het Leidsch Dagblad
Franco opperbevelhebber der
Spaans-Portugese legers?
Spaans leger talrijk, maar zeer slecht bewapend
De leugen in de geneeskunde
geneesheer dient drager
van' de iioop te zijn.
Zeer zrcte belangstelling bestond gis-
r"V-r.d voor de lesing, welke dr J. A.
Hc'even, medicus te Den Haag, in
n» Harmonie" hield voor de afd. Lei
la van de Ned Ohr. Vrouwenbond
,j)e leugen in de geneeskunde
die allereerst uitweidde over
v- cebrüik van de leugen door patiën-
M "'b?sprak achtereenvolgens de pa-
jio'ische leagenaars, de simulanten
de hysterische leugenaars om dan
ëvrijzen'op de veelal gebruikte leugen
in nonnale patiënten, waarbij men
,-^iver de behandelende medicus ver-
dat cok het advies van een an-
Geneesheer is ingewonnen. Ook
«nt het voor. dat patiënten zich niet
0ij!jen a3n de voorschriften van de
Eds'lt.v. 't innemen van voorgeschre-
ki medicijnen en 't houden -vanrust).
Vervol geus besprak spreker het ge-
--au de leugen door doktoren. Hoe-
re! in ons land 'n weinig voorkomend
^-schijnsel (eerder treft men het bij
tvitealvers aan) wees spreker in dit
li-band op het gebruik van de leugen,
r^ordt aangewend uit egoïstische
titieven oi uit valse prestige overwe-
rriea-
ffen opzichte vande homceopathie is
r-eier de mening toegedaan, dat de
j'-is in de allereerste plaats zijn diag-
Le wetenschappelijk gefundeerd dient
co te stellen. Voorts acht spreker het,
tc;n de publicaties in het.Homoeopa-
inca tijdschrift, onwaarachtig, dat
j-ninige homoecpabhen hun patiënten
k: brief behandelen. Hoewel er vele
Ttortreffelijke homoeopathische genees-
triaelen fcijn, - is spreker 'er vast van
cr.er.ui34. dat de allopathische geriees-
Eiddeten hiervoor Th geen enkel op-
tri: onderdoen.
Viest spr. als zijn mening had ver-
k :digd, dat de arts de zelfgenezing
nn de patiënt niet mag tegenwerken,
Bit? hij uiteen, dat de dokter aan het
dfioed.de drager van de hoop dient te
c:. Hij zal de levenswil en het ge-
cciheidsverlangen van de patiën niet
de veg mogen staan en, waar mo-
;f;ij'£, stimuleren.
In ®een geval echter mag hij leugens
kveilen indien de dood ermede ge-
-<,:d kan zijn. Bij het sterfbed, waar
"a geconfronteerd wordt met de hui
lt- eer eeuwigheid,- blijft dechristen-
feteesheer het spreken van, een waar
gelovigr woprd, indachtig aan het:
,Uw Woord is de waarheid".
Kasteelbouw in Rijnland
lezing van de heer
j. g. n. renaud.
Ouder bovenstaande titel hield de
dst j. g. n. Renaud, wetenschappe
rs assistent aan de Rijksdienst voor
Oudheidkundige Bodemonderzoek
^«ravond in de Lakenhal een lezing
ae vereniging Oud-Leiden.
Spreker vestigde er de aandacht op.
u: hij zich in het bijzónder wilde bezig
::hen met de bouwkundige en krijgs-
mdige betekenis van de oude verster
ken om Leiden. De geschiedenis I
ia de geslachten, die verschillende j
kelen bewoond hebben, zou slechts j
aandacht vragen, wanneer zij aan-
:pingspunten bood voor de datering
in de gebouwen.
Vervolgens ging spreker na, wat we
;enlijk onder een kasteel hebben te
::,taan Er heerst' en grote verwar -
der geesten en de aanduiding
keel" wordt maar al te vaak ten
jechte gebruikt. Aan de hand van
jn beschbuwiiigèh kwam spreker tot
conclusie, dat de meesbe versterkte
iningen van de adel om Leiden tot
groep „versterkte huizen" (in En-
.iand „manor-houses"; in Frankrijk
r.anoirs" genoemd) gerekend moeten
:<rden.
Ook de factoren, welke de kasteel-
:uw beïnvloed hebben economische,
'lilieke, krijgskundige werden uit-
erig behandeld.
Tal van treffende bijzonderheden, die
a kleurig beeld gaven van het mid-
keuwse leven, passeerden hierbij de
.'iue.
Spreker verklaarde zich zeer goed
bewust te zijn, dat zijn uiteenzettingen
"oor zijn toehoorders, waarvan mis-
-:men een enkele zich geregeld met de
materie bezig hield, grauwe theorie
noesten blijven. Een groot aantal lan
taarnplaatjes naar oude afbeeldingen
echter bood hem de gelegenheid om
■•r-t gesprokene toe te lichten en zo
nlakte spreker het ziin gehoor moge-
l i zich In lang vergleden dagen te
•riepen en een indruk te krijgen van
<jl;ene. wat er aan bouwkunstig
schoon in de loop der eeuwen om Lei-
verdwenen is.
ZATERDAG 25 NOVEMBER
MARKTBERICHTEN
KATWIJK a. d. RIJN. 25 Nov! Groente-
•'Uliig. Bloemkool I 2342 ;lüem II 9
Waspeen I 827; idem II 718; Bos
sen 2222.20; Breekpeen 7.60—9; Groene
kcol 6—21; Rode kool S.50—6.50; Gele kool
-07.70; Andijvie 6—23; Boerenkool 8
Kroten 5 50—5.60; Selderie 22 60;
«tKselie 2.50—3: Spruiten 43—59; Witlof
'>—51; Uien 920; Rapen 77.10.
BOSKOOP,. 25 Nov. Rozen gr. bloemig
tos: Butterfly 1.10—2.80; Duisburg
5 80; Queen Mary 1.10; PeoWthold
[>0—2,20, Rosalandia 2.80—$.20; Better
iimes 2.804 80; Vlerianden 4 8O-r5.40;
■o;ex 3.204.40; Gemengde rozen 60
Babyrozen per bos. Sweetheart 1.50
Juweeltjes 1^20-1.80; Ingar Olsson
1'0-2.60. Diversen per bos: Chrysarithen
oloemlg 3.904,40; Idem kl.' bloemig
1.50; troschrvsinthen 34-~72; Clematis
[lerr 'e Coultre 3.10; Mahonleblad 60—80..
f'-rnettya's per stuk 34—75.-
RIJNSBURG, 26 Nov. Groenteveiling,
Aardappelen 7—9; Andijvie 12—23r Kroten
£-3; Uien 15—21; Prei 1025; Rode kool
Groene kool 1222; Gele kool 59r
peen 9—28; Boerenkool 5—9; Breek-
'Üf'.fT8 Per kll°- Selderij 35; Peterselie
J: Bospeen. 15—29 per bos. Knolselderij
per. stuk.
I RIJNSBURG, 26 Nov. Bloemenveiling,
f-.-fanthen wit 40—60; geel 4565; bruin
iU; rood 40—55 per bos.
SS?PARENDSVEEN. 25 NOV. Bloe-
vêillng, Herco 79; Pres. de Lange
öelecto 4—9; Ruth 8—11; Clcophas
l: Monument 7—15; Agnes Ford 10
Vu'owV?prlteo,10—12; Herc° 12—41: Alg.
'r £~~31: v d- Elzen 28—31. Jozef
25—48: Little America 26—
y°ia*P Seal 20—35; Eleone 22—40;
Jgen 3510.
u-Soparendsveen, 25 Nov. Groen-
v;cS'Z°maten A 21.00—48.00; Idem B
hnOTO; idem C 12.00—29.00; idem
Hij rr I'S37 0°; Kropsla I 7.30—15.70:
2-523.10; Stoofsla 10.00—18 00:
f,ó'ri 7 18.00; Bloemkool 8.00—
>3.00,' Ulen 16 00—18.00; Witlof 22.00—
26 Nov- Coöp. Groenteveiling,
kool R inll0v R°de kool 5.50—8.90; Savoye
Ërirenfc7^20; Groene kool 7.20—17.10;
-rien Tl *Tl2: Prel 8~2°: Kroten 6;
ïï'VZ.or c; 0^ 6—15; Uien 3—22; Peen
IS npr^lten 12—69; Andijvie 11—27;
"ra1 ven 90—140; Witlof 15—84;
p°'—64; Tomaten 16—60 Per 100
8—30; Sla 2 20—15;
"o 3 TftÜfe Per 1°° bos" Peter"
pJeï nad24 290—3,20: Selderlc
Leven zonder hart en nieren?
OPENBARE LES VAN DR W. J.
KOLFF.
By het aanvaarden van het ambt van
privaat docent aan de Rijksuniversiteit
alhier voor het onderwijs in de nier-
pathologie. sprak ar W. J. Kolff, wo
nende t2 Kampen, gistermiddag in het
Klein Auditorium tijdens een door vele
medici bijgewoonde openbare les over
de mogelijkheden tot verlenging van het
menselijk leven met behulp van kunst
matige nieren, longen en hart.
Dr Kolff ving zijn voordracht aan
met te constateren, dat de medische
wetenschap zich meer en meer gaat
bezighouden met het probleem, het
leven van de mens te verlengen, ook
al zijn sommige van zijn organen dus
danig beschadigd, dat het leven zon
der substitutie niet meer mogelijk is.
In sommige gevallen zal de functie
der eigen organen, dank zij een tij
delijke substitutie van kunst matige
organen, kunnen terugkeren, zodat
de patiënt een nieuw leven kan be
ginnen. In andere gevallen zal voor
een vroeger ten dode gedoemde een
leven onder zekere restricties moge
lijk zijn, een leven dat rijn waarde
kan hebben in familie of vrienden
kring, of een leven dat zal kunnen
worden verlengd tot een bepaalde taak
zal zijn volbracht.
Spreker beschreef de ontwikkeling en
de werking van de kunstmatige nier,
welke bijvoorbeeld redding van een
mensenleven kan betekenen In het ge
val van acute, levensgevaarlijke vergif
tiging van de natuurlijke nier. welke
vergiftiging bestreden kan worden, (er-
wijl de normale functie van de nier
wordt overgenomen doo ds kunstmati
ge, bultenlichamclijke hier. Deze kunst
matige nier wordt gevormd door een
apparaat, dat van het lichaam afge
tapt bloed gelijk normaliter de na
tuurlijke nier zuivert van de reten
tieproducten om het gezuiverde bloed
daarna weer in het lichaam terug te
voeren. Uitvoerig ging spreker ln op
talrijke medische verschijnselen, welke
bij een dergelijke ingreep op de na
tuurlijke gang van zaken kunnen op
treden.
Ten aanzien van het kunstmatige
hart, waardoor de bloedsomloop in
stand wordt gehouden door een toestel
buiten het lichaam' wanneer het hart
de normale functies niet mee- verricht,
concludeerde spr., aan de hand van
velerlei gegevens, dat een kunstmatig
hart in de practijk onmiskenbaar beter
te verwezenlijken valt met gelijktijdige
inschakeling van de kunstmatige long.
Slechts bij deze combinatie is het in
de practijk redelijkerwijze mogelijk,
voldoende zuurstof tot het bloed toe te
voegen, om het natuurlijk gewenste
evenwicht in het lichaam te behouden.
Na afloop van de voordracht werd
een en ander aanschouwelijk voorge
steld door de vertoning van een aan
tal films.
APOTHEKERS-ASSISTENTS
EXAMENS.
Geslaagd voor het aooihp'-'-s-oss'^ns-
examen: de dames A. P. Bijl, A. G. Es-
elbrugge, G. M. Post N. w. Griep, M.
Gro?r>?nWe. AH?* v*n T.indt A
van der Toorn, A. A. H. Veelenturf, C. M.
de Vries, J. F. van Waasdijk en C. S.
Walpot.
15e LUSTRUM THEOL. DISPUUT
„PER ARDUA AD ASTRA".
Onder grote belangstelling is gisteren
het 15de lustrum van het Theol. dispuut
„Per Ardua ad Astra" herdacht. Naast
enkele werkvergaderingen en intieme
bijeenkomsten vond gistermiddag in
„Het Gulden Vlies" een receptie plaats,
waar o.m. de decaan van de Theol. fa
culteit. prof. dr J. N. Bakhuizen v. d.
Brink, tal van hoogleraren en afgevaar
digden van verscheidene disputen hun
gelukwensen kwamen aanbieden. Als
een bijzonderheid kan worden gemeld,
1 dat 3 emeriti-predikanten, t.w. ds D. A.
Vorster, ds K Nobel en ds C. Met, die
50 jaar geleden lid waren van het jubi
lerende dispuut, de feestviering bij
woonden.
COMITÉ „GEDENKSTEEN
DR POORTMAN.
Onmiddellijk na het plotselinge over
lijden van dr Poortman hebben enige
vrienden en patiënten van deze Leidse
medicus overleg gepleegd, waarbij ter
sprake kwam op welke wijze op het
graf van hun overleden vriend en huis
arts een passende gedenksteen zou zijn
op te richten.
In overleg met de familie Poortman
is een klein comité geformeerd, dat be
staat uit: mr dr W. Hugenholtz, Ra
penburg 55, ds A. J Snaayer, Houtlaan
19 (giro 4022), mej. C. J. Oostdam, Lan
ge Pieterskerkkoorsteeg 17, die zich
resp. belast zagen met het voorzitter
schap, de functie van penningmeester,
terwijl de werkzaamheden van het
secretariaat geschieden vanuit het
adres: Lange Pieterskerkkoorsteeg 17.
Verder maken nog deel van het co
mité uit: mevrouw Dubbeldam en me
juffrouw Boehmer, alsmede de heren L.
A. Mennes. P. B. H. Oostdam en M.
H. de Reede.
Uitbreiding van dit kleine comité
maakt nog een punt van bespreking uit.
ZU. die prijs stellen op de vermel
ding van hun namen in het aan te bie
den album kunnen een circulaire, zoals
Inmiddels verzonden, aanvragen aan de
gemelde adressen eventueel, telefonisch
onder No. 22851.
ACADEMISCHE EXAMENS
Geslaagd voor het doctoraal examen
Geneeskunde: H. W. Carp (Rotterdam)
en G. J. Keiuperman (Leiden); voor
het artsexamen le gedeelte: J. M de
Bok (Oegstgeest)); voor het 2e gedeel
te: mej. E. M. J'. MeUers (Rotterdam)
en de heren F. A. C. Broekmans (Rot
terdam). A. H. Baal (Wassenaar) en C.
Makstenieks (Oegstgeest)voor het
doctoraal examen Ned. recht: mej. J C.
M L. Jamln (Rotterdam); voor het
candldaatsexamen Klassieke taal- en
letterkunde: mej. L. I. Heintz (Voor
burg) voor het doctoraal examen Ro
maans? faal- en letterkunde <Frans>:
mevr. J. C. A. Gadourek—Backer „(Den
Haag), voor he. Voorbereidend Ker
kelijk examen J. H. Jimmink (Leiden);
voor het propaedeutlsch examen God
geleerdheid: mej- M. C. F. v d. Schalk
(Lelden).
Egypte: het geschenk van de Nijl.
I (Van een bijzondere medewerker)
m
Zear vruchtbaar is het land langs de
Nijl en eindeloos strekken zich de akkers
uit met graan, dadelpalmen en katoen.
Maar zonder enige overgang, hard en
schril, stoot dit landschap met zijn al
tijd groenende velden op de dorre, troos
teloze verlatenheid van de woestijn. Het
is de Nijl, die zorgt voor de besproeiing
van het land. De Nijl voedt de kanalen
en zijkanaaltjes, en een uitgebreid sy
steem van slootjes en greppeljes verzorgt
de irregatle. Was het niet Churchill, die
Egypte noemde: een cadeau van de Nyi?
Zoals in Holland de molentjes inhe
rent zijn aan het landschap, zo ziet men
daar in de schaduw van een dadelpalm
een ezeltje, een buffel of een kameel in
een mallemolentred rondgaan aan een
horizontale paal, die al draaiende een
scheprad in beweging brengt, waardoor
het kostelijke nat wordt uitgegoten *n
kleine geultjes, die het land. bevloeien.
Zo ging het voor drieduizend jaar ge
leden en zo gaat het 'nog. De eeuweh
hebben hier stil gestaan. De houten
ploeg is nog piecles dezelfde ploeg van
eertijds, de platte lemen huizen zijn on
veranderd en de kuddes, dicht opeen
gedrongen, langharige schapen met
merkwaardige wijze herdérs ln lange
pijen, een golvende baard aan de kin
en een staf in de hand, zijn bijbelss tar
fa reien.
De dorpen bestaan uit een wonderlijke
verzameling aaneengebouwde, i platte
hutten van grijze leem. Overal cd de
lage daken ligt strco, 1-ameelmest en
allerlei ondefinieerbare dingen. Wel Is
waar geen strc-'ing -voor. de neus. maar
het isoleert de verzengende zonnehitte.
De „straten' zijn'zanderige sloppen en
gangen, maar zo ongemeen bomend is
het beeld in deze dorpen, 'dat ge u op
een andere planeet waant. Naak 2 brui
ne kindertjes kroelen er in het stof tus
sen rondscharrelende zwarte varkens,
ezeltjes, slap-orige geiten en schildpad
den. De Egyptenaren dragen de burnoes.
een soort lang, wit nachthemd, dat tot
op de blote voeten hangt, de gesluierde
vrouwen gaan veelal in het zwart ge
kleed. De zwarte sluier bedekt het ge
zicht tot de ogen, die de vreemdeling
donker en geheimzinnig, maar tegemoet
komend aankijken. Ze dragen met ver
rassende zekerheid enorme schalen op
het hoofd met broden, uien en allerlei
andere dingen, anderen balancer°n
zware aarden kruiken op het hoofd
met Nijlwater, geschept uit de nabije
sloot. In zo'n drabbigs sloot sloot ziet
ge een naakte neger baden, wast een
fellach zijn kameel, spoelt een bruine
moeder de luiers, schudt een magere
I Arabier een tonnetje faecalien leeg, vul-
I len de dames haar kruiken, tillen even
een tlpjje van de sluier op voor een ver
koelende dronk van dit drabbige nat,
heffen met een elegant gebaar de krui-
1 ken weer up het hoofd en schreden met
fiere houding, een majesteit waardig,
terug naar dfi zen en het stof in de
stegen
voor open k.oegjes zitten onder een
afdakje van bladeren en bamboe de
mannen gehurkt op de grond. Ze roken
hun waterpijp er, staren met ondoor
grondelijks blikken voor zich uit. Uren
lang zitten ze zo te mijmeren en te me
diteren en hun oriëntalistlsche gedach
ten blijven voor ons, Westerlingen, een
eeuwig geheim. Of leven er helemaal
geen gedachten achter die donkere ogen
en zitten ze eenvoudig maar wat te
dromen?
Als ge er zo vijf bij elkaar ziet zitten,
telt ge er vier met een oogziekte, die
vaak tot blindheid voert. Volgens de
Egyptische medici is 75 pet der bevol
king ziek, te wijten aan gebrek aan hy
giëne en verkeerde voeding. Typhus
komt vaak voor en het vorige jaar heer
ste er nog een cholera-epidemie. Zinde
lijk is het maar op één enkele plaats:
daar op de gewijde plek bü de slanke
minaret, waar Allah gediend wordt: in
de moskee. Die moogt ge met uw schoe
nen niet betreden. Aan de ingang treft
ge weer van die hurkende mijmeraars
aan. die uw schoenen van een linnen
overtrek voorzien.
Een ongesluierd (zeer modern) Egyp
tisch meisje met waterkruik.
De krant voor iedereen
AANKOMST VAN DE „VOLENDAM".
Het troepenschip ..Volendam" wordt
a s. Maandag in de loop van de avond
in ds haven van Rotterdam verwacht.
De ontscheping zal, onvoorziene om
standigheden voorbehouden, beginnen
op Dinsdag te 9 uur.
m.
(Van een bijzondere medewerker).
Overal in de grote Spaanse steden j
ziet- men de muren beplakt met affi
ches, die onder de beeltenis van Franco
de woorden vermelden „de caudillo ver
zekerde ons tien jaar orde en tien jaar
„vrede". In deze slogan is inderdaad
de volledige winst, die Franco Spanje
heeft verzekerd, verdisconteerd Spanje
heeft in de oorlog geen enkele soldaat
verloren en symptomen van sociale on
rust met uitzondering van enkele
beperkte stakingen die hst leger snel
wist te onderdrukken heeft men ge
durende deze decade nergens geconsta
teerd. Oppervlakkig gezien is Franco
voor zijn land dus een zegen geweest.
Maar wslke prijs heeft het volk vcor
die zegen betaald, en welke prijs moet
het er ook nog dagelijks voor voldoen?
Ziedaar een vraag die Franco's propa
ganda met reden stelselmatig ontloopt.
De prijs van Franco's bewind is een
nameloze ellende, een materieel gebrek
aan de essenfieelste levensbehoeften
van zeker 80 90 procent van het
Spaanse volk. De economische nood Is
dit volk tot aan de lippen gestegen. Aan
alles heerst gebrek ofschoon de win
kels uitpuilen van kleren, levensmidde
len, luxeartikelen en andere koopwaa-.
Spanje heeft dollars nodig, mogelijk
meer nog dan enig ander land in Euro
pa, om haar huishouden aan kant te
kunnen brengen. De dollars, die Arriba,
de krant der Phalangisten, zo hoog-
Kartlg bejegent. Franco had aanvanke
lijk gemeend de nationale economie op
een autarkische basis te kunnen opbou
wen. Maar ln dit achterlijke land, welks
landbouw primitief en welks industrie
zeer laag ontwikkeld is; moest dit- stre
ven natuurlijk eindigen in een hooe-
loze mislukking. Daarom Is de fiere
autarkist Franco thans verplicht in
Washington om Marshallhulp te vra
gen. Dat is een der vele paradoxen van
het Spanje van vandaag.
Ofschoon de inhoud der gesprekken
tussén Franco en Salazar te Lissabon
gehouden strikt geheim zijn gebleven,
bestaat er alle grond voor de veronder
stelling, dat de caudillo zijn Portugese
geestverwant, die bii het State Depa-t-
ment beter dan hij staat aangeschre
ven. verzocht heeft een goed woordje
voor hem in Washington te doen.
Maar er is een tweede punt dat ze
ker. en mogelijk met nog meer nadruk,
door de bside staatslieden is bespro
ken: de kwestie van Span jes weerbaar
heid. Men weet dat de Portugese rege
ring Franco generaal van het Portugese
leger heeft gemaakt, en ofschoon pre
sident Carmona een zelfde rang in de
Spaanse weermacht bekleedt, ziet men
in Madrid in deze toekenning toch
meer dan de repliek od een loutere be
leefdheidsbetuiging Marschalk Carmo
na, zo legde men uit, is een grijsaard
van tegen de tachtig en Franco staat in
de kracht van zijn leven (h(j is nu 58
iaar). Daarom geloven de Spanjaarden
dat. in geval van een gewapend con
flict. Franco tersfond het opperbevel
over de gezamenlijke Spaans-Portugese
legers zal worden opgedragen.
OOK DE GANZEPAS.
Hoe sterk zijn die legers? Wat Span
je aangaat, bleek het niet eenvoudig
betrouwbare cijfers op dit punc te ver
zamelen. Als laagste raming hoorden
v/Ij een getal van 700.000 noemen, terwijl
anderen spraken over een oorlogssterkte
van liefst 2 millloen manschappen en
officieren. Maar zelfs wanneer men
zich aan de laagste schatting houdt,
zou Spanje momenteel nog altijd over
de numeriek sterkste legermacht van
West-Europa beschikken. Er bestaat
natuurlijk algemene dienstplicht die
drie jaren duurt en de studenten wor
den zonder uitzondering opgenomen in
het officierskader. Al hun vacanties
zijn aan militaire instructie gewijd. In
een park, midden in Madrid, hebben
wij deze jonge officieren zien exerceren.
Dat geschiedde geheel volgens het
stramme Duitse systeem. Ook aan de
beoefening van de caricaturale ganzepas
werd royale aandacht besteed. Het staat
verder vast, dat voor het onderhoud
van het leger meer dan de helft van
het staatsbudget wordt uitgetrokken.
Deze kolossale last, die loodzwaar op
de schatkist drukt en een van de voor
naamste oorzaken is van de materiele
nood waarin het volk verkeert, produ
ceert voor Franco niettemin uitslui
tend op het binnenlands plan een fac
tor van veiligheid. Met de phalange en
de kerk vormt inderdaad het leger een
der drie peilers waarop het Franco-
bewind rust.
Alle waarnemers zUn het er name-
.lijk over eens, dat in een oorlog het
Bpaanse leger in zijn tegenwoordige
gedaante toch een macht zou blijken,
die mep gevoeglijk verwaarlozen mag.
De uitrusting er van Is vrijwel nihil.
Het Spaanse leger beschikt, om van
tanks en vliegtuigen nog maar niet eens
te spreken, vrijwel niet óver moderne
middelen .vpn vervoer. Het verplaatst
zich met pftardekarren. per fiets of te
voet. Het is voor Franco dus van es
sentieel belang wil hij in het concert
dér volkeren ooit een instrument be
spelen en daarop is zijn hele buiten
landse politiek gericht dat ook zijn
land in het organisme van het Atlan
tisch pact wordt opgenomen.
Ziedaar dan het tweede punt dat in
Lissabon ongetwijfeld een hoogst be
langrijk onderwerp van de conversatie
heeft gevormd. Is er voor Franco's stre
ven in deze richting enige kans op
slagen weggelegd? We willen de vraag
onderzoeken.
LEGE PROTESTEN.
Tegen het einde van de oorlog heeft
de hele bevrijde wereld verwacht dat
het Europese fascisme ook het Franco-
regiem zou meesleuren in zijn val. Dit
ls niet gebeurd. En toen Franco zich
niet uit eigen beweging terugtrok heb
ben de geallieerden in Potsdam en
bij monde van de U.N O. een aantal
protesten tegen Franco geuit.
Maar het waren platonische protes
ten, zonder dreiging met economische
of andere sancties, die het volk van
Spanje onwetend lieten over de vraag
hoe zich 'van zijn onderdrukker te be
vrijden. Het resultaat werd dan ook
averechts: de officiële propaganda wist
hei; gebrek aan doortas .endheid dat de
:e.-oluties der Verenigde Volkeren ma-
I nifesteerde, zeer knap uit te buiten.
I Het Spaanse volk, dat nooit een ver
geefs beroep op zijn gevoelens van na-
tionale fierheid laat doen, werd in
kran en en redevoeringen voorgehouden
I dat het buitenland zich met kwesties
van zuiver binnenlands karakter ging
bemoeien.
Dit a-gument moet hebben aange
slagen, want toen December 1946 ln
Soanje de veroordeling uit Lake Suc
cess bekend werd, verzamelde zich
waarschijnlijk niet helemaal spontaan
een volksmassa voor de Amerikaanse
ambassade om te protesteren tegen
deze beslissing, die gegeven de afwezig
heid van een zichtbare stok achter de
deur, inderdaad een der grootste phy-
chologische blunders is "geweest die de
U.N.O. tot dusverre op eigen rekening
heeft geschoven.
In feite is thans het probleem Fran-
co-Spanje door de Verenigde Naties dus
begraven. Een buitenlandse interventie
is thans onwaarschijnlijker dan ooit en
een omwenteling van binnen uit wordt
door niemand, in of buiten Spanje, ook
maar een moment met ernst voor mo
gelijk gehouden Het verzet, daarover
zijn alle Spanjaarden het eens, is ver
deeld, onbeholpen opgebouwd. De
anarchisten, de actiefste tegenstanders
van de caudillo, zijn uit beginsel slech
te organisatoren en bovendien numme-
riek zo zwak, dat het als politieke fac
tor elk belang moet worden ontzegd.
Deden zich thans geen dramatische
economische moeilijkheden voor, dan
zou Franco sedert tien jaar nimmer zo
stevig op zijn zetel in het Pardo heb
ben gezeten.
Objectief ls men dus wel verplicht te
erkennen, dat de geslepen caudillo alle
vruchten heeft geplukt die de beleids
fouten. der geallieerden hem hebben
opgeleverd.
FRANCO ALLEEN
OVERWINNAAR.
Maar hU deed meer. Geenmiddel
heeft hij ongebruikt gelaten om de
buitenwacht te suggereren dat zijn be--
wind een intensieve democratiserings-
kuur passeerde. Er werd een regenten-
raad in het leven geroepen, eén vage-
belofte'op het herstel van de troon
geuit, verkiezingen onder pseudo-demo-
cratische camouflage gehouden-. De
phalangisten werden hun uniformen
uitgetrokken en de fascistengroet werd
afgeschaft ofschoon, tot de caudillo
toe, tegen dat verbod nog wel eens gezon
digd wordt. In officiële redevoeringen
werd verder niet meer van een nieuwe
orde gesproken, doch slechts van chris
tendom en van „hiërarchische demo
cratie", de nieuwe aanduiding van het
Spaanse fascisme. Ten slotte deed men
wat men kon om de compromitterende
herinneringen uit de laatste jaren
de blauwe divisie, de vriendschapsbe
tuigingen aan Hitler en Mussolini etc.
uit te wissen. Het Spaanse volk werd
aldus ingeprent dat, welbeschouwd, de
caudillo de énige en ware overwinnaar
van de jongste wereldoorlog is geweest,
ofschoon Spanje met beide partijen
goede zaken heeft gedaan en de strijd
het land geen druppel bloed heeft ge-
kosV Men kan over die voorstelling van
zaken glimlachen, maar toch, erkend
moet worden dat er misschien een kern
van waarheid in zit
Slechts één programma uit de vroe
gere ideologie bleef ook na de wereld
oorlog gehandhaafd; namelijk het the
ma van het anri-communisme. En naar
mate de tegenstellingen tussen Oost en
West zich duidelijker en openhartiger
gingen manifesteren, werden zijn ver
diensten als kruisridder tegen het
bolsjewisme door Franco luider uitge
bazuind. Was hij immers niet de eer
ste geweest, die tegen het communisti
sche gevaar gewaarschuwd had en die
tijdens de oorlog al had uitgeroepen
dat een millioen Spaanse soldaten het
rode leger in zijn opmars contra het
Westen zouden tegenhouden? Met deze
nieuwe rangschikking der feiten slaag
de Franco er, in vele Spaanse ogen
althans, in de ideologische grenzen op
het veld der internationale politiek tc
verplaatsen. Sedert V-day kwam de
scheidingslijn niet meer tussen demo
cratische en autoritair geregeerde lan
den, doch tussen het christelijke Wes
ten en het Aziatische communisme te
liggen. Niet alleen bleek toen Franco
aan de goede kant te staan, maar bo
vendien eiste Franco de erkenning op,
de oudste en meest principiële bestrij
der van het communisme te zijn ge
weest. Hij was dus dezelfde gebleven.
Alleen andere bondgenoten hadden
zich aan zijn zijde geschaard
Toen het hem allengs duidelijk werd
dat de geallieerde staatslieden van zijn
medewerking nog niet waren gediend
doch evenmin van zins bleken hem te
liquideren, wendde Franco zich tot de
Westelijke militairen, wier macht en
invloed groeide naarmate de kans op 1
een nieuw conflict dreigender werd. In
het bijzonder bij de bevelhebbers van
het Amerikaanse leger vond hij gehoor.
Amerikaanse vlooteskaders brachtén
beleefdheidsbezoeken aan de Spaanse
havens, vliegvelden werden, in begin
sel. de Amerikanen ter beschikking ge
steld. En het is al geen publiek geheim
meer dat zelfs de Amerikaanse mi
nister van defensie een overtuigd pro
tector Is van de Spaanse dictator.
Franco gevoelt zich nu sterk door dit
duidelijke- begrip dat de Amerikaanse
legerleiders voor hem openbaren én
het schijpt dat Liij daarom zijn aan
vankelijke plan o'm tussen het Westen
en het Oosten, met Zuid-Amerika en
de Arabische liga, een soort internatio
nale derde macht te formeren, heeft
laten- varen toen de mogelijkheid zich
voor deed om langs de achterdeur van
het Marshall-plan of het Atlantisch
pact, bij de machthebbers van het
Westen te worden geïntroduceerd.
Voor het moment blijven die macht
hebbers, ln casu de diplomaten van
Washington en in sterkere mate van
Londen en Parijs, die niet uitsluitend
in strategische begrippen denken, zich
nog verzetten tegen een officiële er
kenning van Franco. Zij weten dat de
openbare mening nog niet „rijp" ls
voor zulk een erkenning. En wij gelo
ven dat hij een onvoorziene ontwik
keling voo-behouden daar ook niet
op moet rekenen zolang Labour in En
geland en in Frankrijk een Bidault re
geert. Bekend als een verklaa-d tegen
stander van het Franco-bewind, die
twee jaar geleden het initiatief nam de
Spaans-Franse grens af te grendelen
Daarom valt te verwachten, dat
Franco zich nog wel in heel wat boch
ten zal moeten kronkelen, spectaculaire
concessies doen en zich diep zal heb
ben te bulgen, alvorens door de ach
terdeur binnen te kunnen dringen, I
Maar begiftigd met een macchlavel-
listische realiteitszin is geen vernede-
ring en geen inspanning de caudillo te
groot, wanneer hij daarmee het behoud
van zijn zetel op het Pardo kan beko
pen. En uit de reeds geboekte resul
taten put hij moed. Hij moge die deu-
dan nog niet gepasseerd zijn, één voe'
heeft hij zonder twijfel al op de drem
pel gezet....
Tien geboden voor de
automobilist
Geef bij het links afslaan het recht-
uit-gaande verkeer altijd voorrang,
zelfs als het een fietser is. Verleen
de tram steeds voorrang en be-
beleefdheidshalve ziekenauto's.
- Wees uiterst voorzichtig bU het
openen van portieren aan de zijde
van de rijweg: denk aan de dode
hoek gevormd door de openstaande
delen van de carrosserie.
Geef geen extra gas om het gele
licht nog net te „halen".
Passeer verkeersheuvels met groene
zuil slechts links, wanneer rechts
daartoe werkelijk geen ruimte ls.
Houd rekening met de feilbaarheid
van uw medemens, speciaal van
oude mensen en kinderen.
(Statistisch ls vastgesteld, dat de
handelingen van deze categorie on
berekenbaar zijn.)
Rijd in de stad met stadslichten;
rijdt men met groot licht dim dan
voor elke tegenligger; ook op de bui
tenwegen.
Zorg bij het parkeren niet een
ander „vast te zetten".
Rijd rechts vóór; keer slechts in
een straat bi) uiterste noodzaak.
Rijd niet gedachteloos of in ge
dachten.
1 Heer biyft heer. Ook in het ver
keer I
VISSERIJBERICHTEN
KATWIJK AAN ZEE, 26 Nov. Vangstbe-
richten van hedenmorgen: KW 144 15 k.;
KW 86 35 k.; KW 83 10 k.; KW 67 5 k.:
KW 38 1 k.; KW 18 6 k.; KW 78 12 k.;
KW 33 5 k.; KW Ï38 15 k.; KW 73 15 k.;
'KW 25 30 k-; KW 23 15 k.; KW 9 40 k.;
KW 3 30 k.; KW 110 40 k.; KW 42 10 k.:
KW 173 5 k.'; KW 168 9 k.; KW 175 20 k.;
KW 127 34 k.; KW 45 2 k.; KW 167 17 k.;
KW 151 20 k.; KW 130 10 k.; KW 37 40 k.;
KW 227-20-k.; KW 159 10 k.; KW 129 15 k.;
KW 70 17 k.; KW 20 3 k. uit halve vleet;
KW 14 30 k. idem; KW 5 40 k. Idem;
KW 54 12 k. Idem: KW 47 15 k. Idem;
KW 44 6 k. Idem; KW 43 6 k. Idem;
KW 50 15 k. idem; KW 170 12 k. Idem;
KW 68 20 k. Idem; IJM 74 50 k. Idem;
KW 140 120 k. uit 60 netten; IJM 283
7 k.; IJM 268 30 k.; KW 22 50 k.
Geen vangst: KW 49; KW 39.
Nog halen: KW 2.
Gemiddelde harlngdrljfnetvlsserU voor
Katwijk 20 k.
IJMUIDEN, 26 Nov. KW 15 289 steur-
harlng; KW 65 306 k. steur; KW 6 33 k.
steur; KW 7 150 k. steur; KW 138 325 k.
steur; KW 168 330 k. steur; KW 147 40 k.
steur; KW 33 169 k. steur; KW 161 100 k.
steur; KW 18 370 k. steur; IJM 283 160 k.
stcurharlng. Besommingen waien bil 't
ter perse gaan nog niet bekcndT
VLAARDINGEN. 26 Nov. Binnen van de
haringvangst: VL 50 met 27 iast; VL 80
met 26 last; VL 115 met 36 last; VL 199
met 35 last; VL 208 met 23 last; VL 172
met 22 last; VL 78 met 16 last; MA 5
met 33 last Marktprijzen: volle haring
Engelse wal 36.80; steurharlng Engelse wal
28.4029.30; steurharlng Engelse wal met
Ijle haring 18.3021.30.
SCHEVENINGEN. 26 Nov. Besommingen:
SCH 30 f. 15.000; SCH 3 I. 10.000; SCR li
f.3920; SCH 81 f 11.600; SCH 314 f. 10.000*
SCH 39 f.6600. SCH 110 f.2500; SCH 14
f. 4000; SCH 47 f. 4600; SCH 120 f. 3150*
SCH 107 f.7800; SCH 112 f.85; SCH 18
.1900; SCH 11 f.600; KW 215 f.160.
