Alma's dubbele taak
Nieuwe methoden bij opleiding
onzer leger-instructeurs
In liet Vrijw. Opl. Centrum wordt
verbluffend goed werk gedaan
Nylon netten voor de visvangst
Elasticiteit en sterkte voorkomen scheuren
Oude Britse films het grootste
amusement van Tjechoslowakije
Geen vrije mensen iu een Sovjet-staat
EN DE MEESTER-GIDS
Radio-programma
88ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD Vrijdag 25 November 1949
Derde Blad No. 2685S
„Maak van Uw leerlingen uitvinders'
(Speciale reportage)
In de Willem de Zwüger-kazerne te Wezep wordt sinds ruim 1!4 maand
met groot enthousiasme en met v olgens bevoegde deskundigen wel
haast verbluffende resultaten, gewerkt aan de opleiding van een 500 beroeps-
instructeurs voor het nieuwe leger, da t Nederland in het kader van de
West-Europese verdediging verplicht is te vormen. Gelijk in Amerika en
Engeland tijdens de oorlog, heeft men zich ook hier gedwongen gezien oude
platgetreden paden te verlaten. Er moe t op korte termijn een omvangrijke
groep van instructeurs worden gekwee kt en men kan dus niet voortbouwen
op de voor-oorlogse methode, waarhij de onderofficier-instructeur zijn eigen
lijke vorming in hoofdzaak kreeg door jarenlange ervaring. Het voorbeeld
van onze geallieerde vrienden, heeft on ze autoriteiten tot richtlijn gediend, zij
het dan dat het nieuwe systeem (dat in wezen een bundeling is van alle in
de loop der tijden opgedane ervaring) zoveel mogelijk bij de Nederlandse
land-aard werd aangepast.
Sinds begin October is nu in het Vrij-
wilügers-Opleiding-Centrum te Wezep,
waar overste B. Koning het commando
roert, de ganse opleiding van de vrij
willigers tot beroeps-onderofficier-in-
jtructeur geconcentreerd. De 493 cursis
ten <0. w er 52 zijn van de dienst van
de kwartiermeester-generaal) moeten
onderscheiden worden in:
a degenen, die reeds een militaire
oefentijd, voor of na de oorlog, hebben
gehad (verschillende van hen waren
korporaal of sergeant), en b. de bur
gers. die nimmer een militaire training
hebben meegemaakt. Hun opleidingstijd
bedraagt voor de A-groep JL2 en voor de
B-eroep 18 mnd.. welke tijd zij echter
voor ongeveer de helft m de wapen-
soholen elders doorbrengen- voor de vak
technische scholing. Na voor hun exa
men te ziin geslaagd worden zij in de
pelegenheid gesteld voor vier of zes
iaar bij de Landmacht te tekenen.
Aan het einde van die periode zijn er
voor hen drie mogelijkheden:
1. overgaan in definitieve beroeps-
dienst, 2. het aanvaarden, met hulp,
van een gelijkwaardige Rijks-. Pro
vincie- of Gemeente-betrekking. 3.
ontslag nemen tegen ontvangst van
f,750— voor elk jaar als beroeps-
onderofficier.
cursisten tot haar leerlingen heeft,
maar, successievelijk, ook alle instruc
teurs. die nu reeds in ons leger dienst
doen, zulks ojn op korte termijn uni
formiteit te bereiken. De cursussen hier
voor duren, in verband met het grote
aantal deelnemers, slechts een week. zy
zyn er geheel op gericht om de instruc
teurs duidelyk te maken, hoe zy straks
de aandacht van de soldaten op het te
behandelen onderwerp kunnen concen-
treden, hoe zy het geheugen van de
leerlingen moeten opfrissen en hoe zy
op de beste manier belangstelling kun
nen wekken voor de oefenstof.
..Maak van uw leerlingen uitvin
ders", is de slogan van dc school. Dat
betekent, dat de instructeur niet maar
voortdurend mag praten, maar door
aanschouwelijke voorstellingen, mo
dellen enz. zijn klasse zeer nauw bij
het onderwys moet betrekken. Met
behulp van electrische opnamen wordt
zelfs de stem van de instructeur vast
gelegd, opdat hfj kan nagaan hoe zyn
voordracht kan worden verbeterd. Aan
het eind van de week geeft elke cur
sist twee proeflessen. w»arin de on
derwezen methode van instructie tot
uitdrukking komt. en die gezamen
lijk met de andere leerlingen wor
den geanalyseerd.
Hoewel de oprichting van deze in
structie-school eveneens van zeer recente
datum is, hebben bevoegde autoriteiten
by de verschillende afdelingen van onze
landmacht reeds verblijdend gunstige re
sultaten kunnen constateren. En In ver
band hiermede wordt zelfs al aan uit
breiding van de school gedacht, uitbrei
ding in die zin, dat men de vestiging
van filialen overweegt te Breda, Harder-
wyk en Amersfoort.
Land in de schaduw
HET ACCENT VERLEGD.
Met bijna 500 cursisten is het oplei
dingscentrum te Wezep thans prac-
ttsch al geheel volgeboekt. Uiterlijk
tegen 1 Juli 1950 zal er echter een ba
rak gereed zyn met niet minder dan
53 leslokalen, waardoor de accomoda
te ook voor legering, recreatie, en
feestelijke verzorging ln aanzienlijke
mate zal worden uitgebreid.
Intussen wordt er in Wezep, naar ons
bij een bezoek is gebleken, prachtig
werk verricht. In tegenstelling met
vroeger is het accent bij de opleiding
niet in de eerste plaats op het
technische vak gericht.
Het volk en het leger wil men
trachten tot een eenheid te maken en
de leiders moet daartoe het begrip wor
den bijgebracht dat zy het algemeen
belang hebben te dièhen. zy moeten
poede aanvoerders wórden maar er
tevens van doordrongen zijn, dat zy
verantwoordelyk zijn voor de hen toe
vertrouwde mensenlevens. Karakter
vorming staat in dit instituut daarom
boven lichameliike conditie en militaire
kennis. Dat leidt er zeer zeker niet toe
dat de a.s beroepsonderofficieren daar
„in de watten worden gelegd". Het te
gendeel is waar Maar het heeft wel tot
resultaat.dat' officieren en cursisten huil
dikwyis heel zware werk doen met een
voorheen in de kazernes ongekende
geestdrift, waardoor ook de buiten
staander wordt aangestoken.
Militaire attache's uit Canada. Ame
rika en Engeland, die aan het V.O.C.
een bezoek brachten, hebben daar dezer
dagen zonder uitzondering hun zeer
grote tevredenheid over uitgesproken.
NIEUWE METHODEN, NIEUWE
REGELS.
Het is daar in Wezen alles anders dan
het vroeger was in de kazernes. De cur
sisten zyn beter gedisciplineerd en toch
vryer dan ooit Op tientallen plaatsen
vindt men borden met uitspraken van
bekende personen als Eisenhower, Wa-
vell. Jan Pieterszoon Coen en Napoleon,
wyzende op de grote betekenis van een
goed onderofficierscorps voor het leger.
Op 'de zalen zijn geen kamerwachts.
maar ruimt en poetst men des morgens
gezameniyk voordat de dienst begint,
en in de gangen en op de pleinen staan
houten bakken waarin ieder sigaretten
peukje en pike afgebrande lucifer wordt
gedeponeerd.
,.Zo ziet. de buitenwereld U", staat er
bij de uitgang boven een enorme soiezel,
en g°en passagierende cursi.^t zal nala
ten zyn tpnue (weldra kenbaar door een
groen driehoekje op de kraag) even te
inspecteren.
Er zijn gehuwden, zowel als onerc-
huwden onder de cursisten. Tydens
hun opleiding ontvangen de eersten
minimum f. 167 per maand nl"ff f.13
voor ieder kind en de ongehuwden mi
nimum f. 45.
A's zij eenmaal voor 4 resp. 6 jaar
hebhen getekend, zal de gehuwde ge
middeld f. 275 en de ongehuwde f. 160
verdienen, met daarnaast natuurlijk
voeding en huisvesting Vroegere
dienstbaren en rangen zorgen daarbij
voor de gebruikelijke variatie.
EEN NIEUWE SLOGAN.
Met de instructie zelf is ook de me
thode van instructie volkomen veran
derd. Ook hier volgt men het buiten
landse voorbeeld. Aan het V.O C. is
daarom, onder leiding van de eerste lui
tenant J. W. Groot, een instructie-school
verbonden, die niet alleen de huidige
Ervaringen
in IJsselmeervisserij
j (Speciale berichtgeving)
„M'n nylons" zal de keurig geklede
dame verschrikt uitroepen, wanneer zy
met haar benen langs een ruwe stoel
of tafel is gegaan en het ragdunne weef
sel dat glanzend, doch byna onzichtbaar
om haar benen is gespannen, een duide-
ïyke brede ladder vertoont.
„M'n nylons", dat betekent voor een
vrouw „m'n kousen"die toevallig van
nylongaren geweven zyn).
Maar wie weet, spreekt over enkele
jaren ook de visser van „myn nylons".
Daarmee bedoelt hij dan natuuriyk niet
zyn sokken, maar de dunne, elastische
en fantastisch sterke netten voor de
visvangst „gebreid" uit nylon-garen.
„Maar zover is het nu nog niet", al
dus dr J. Olie, directeur van het Ne
derlands Visserij Proefstation aan de
Maliebaan te Utrecht, die ons een en
ander over dit nieuwe materiaal voor
het vervaardigen van visnetten ver
telde.
Nylon-netten wordt thans alleen nog
maar op grote schaal ln de IJsselmeer-
vissery gebruikt (voor het vissen op
snoekbaars. De vangst van dit soort vis
geschiedt met recht in het water han
gende netten, door lood verzwaard. De
vis zwemt zich in de mazen van het net
vast. kan niet vooruit, (behalve wanneer
hy toch onder de maat zou zijn) en kan
ook niet achteruit, want dan biyft hy
met zijn kieuwen achter de mazen han
gen.
„De Usselmeervissers gebruikten of
netten van natuurzyde of katoennetten.
Natuurzyden netten waren ongeveer 10
maal zo duur als katoenen, maar toch
prefereerden vele vissers (vooral uit
Noord-Holland en Friesland) deze boven
de goedkope, katoenen netten. Want na
tuurzyde was veel sterker. Scheuren bij
grote vangsten kwam veel minder voor
en het gevolg was dan ook, dat de „baet"
de „cost" meer dan vergoedde.
Het zyn vooral deze vissers geweest,
die op het nog veel sterkere nylon 7.yn
overgegaan. De prys van nylonhetten
is ongeveer gelijk aan die van natuur
zijden netten. Daar komt nog bij dat
bet nylongaren geen water opneemt
en dus niet gedroogd behoeft te wor
den en dat het minder snel aangetast
wordt door het water. „Tanen" (het
I prepareren) is overbodig geworden".
NADEEL: GLAD ÈN ELASTISCH
Dat waren zo de voornaamste voorde
len, waar dr Olie over sprak. Er was
echter behalve de prys, nog een nadeel.
Het nylon-garen, dat tot nu toe voor-
namelyk door Amerika geleverd wordt.
Is glad. Het is ook elastisch en dat is
eensdeêls een voordeel, omdat het de
sterkte van het net ten goede komt.
Maar die elasticiteit en die gladheid te
zamen maken dat de knopen van het
net niet goed vast biyven zitten. Het ls
alsof de draden zich zelf willen ontkno
pen. Nu is het wel mogeiyk om netten
met dubbele knopen te maken, maar
daarvoor is een dure wijziging In de
„brei"machines noodzakeiyk. Het beste ls
natuurlijk stroef nylongaren, maar dat
wordt nog slechts in beperkte mate ge
leverd. Trouwens. Amerika heeft ln zyn
eigen land zo'n groot afzetgebied voor
nylongaTen, dat het zich niet bijzonder
uitslooft om Nederland als afnemer te
krygen. Het wachten is in Nederland
eigenlyk op de AKU, die hier te lande
de productie van nylongarens zal begin
nen. Deze grote fabriek ondervond aan-
vankelyk nogal moeiiykheden.
Doch waarschynlijk laat de AKU
nu niet zo erg lang meer op zich
wachten. Volgens de laatste berichten
zyn nu toch enkele Amerikaanse pa
tenten van de Dupont de Nemours fa
brieken overgenomen.
De visserij op de Noordzee bedient
zich nog niet van nylon. Voor het aan
schaffen van een dergeiyke hoeveel
heid netten als btf een haringlogger,
een trawler of een andere vissersboot
van de zeevisserij nodig zyn, is n.L wel
buitengewoon veel kapitaal nodig.
Niettemin overwegen sommigen tot het
gebruik van nylonnetten over te gaan.
OOK DE WILLEM BARENDSZ
Nylon wordt ook gebruikt voor trossen,
in plaats van „Manilla". Zo'n tros is on
danks zy'n dikte buitengewoon soepel.
Zyïg en zacht ziet de nylon-tros er uit,
maar ze is wel driemaal zo sterk als een
tfos van de zelfde dikte gemaakt van
Manilla.
De „W. Barendsz" gebruikt dergeiyk
nylontouw voor het begin van zyn har-
poenlijnen. De buigzaamheid bevordert
het snel afrollen en de elasticiteit van
het sterke nylon zorgt er voor, dat de
lyn n^et breekt, al spartelt de walvis nog
zo krachtig tegen, aldus dr Olie.
Nylon wint terrein, niet alleen op het
lahd, maar ook in de zee.
FEUILLETON
door MARY BÜRCHELL.
Vertaald uit het Engels.
34)
Gregory? Alle Farradays keken
vragend.
Myn verloofde, legde Alma glim
lachend en blozend uit- Pansy's opmer
king trof haar diep in haar hart.
O, die kan wel een week of wat
buiten u, meende meneer Farraday Sr
met het gemak van iemand, die Alma
ternauwernood kende en Gregory hele
maal niet.
Misschien wil je eerst eens met
hem overleggen, zei mevrouw Farraday
met grote soepelheid, hoewel ze ge
woonlijk geen rekening hield met an
dere wensen dan die van zichzelf.
Natuuriyk zullen we alles met hem.
bespreken, merkte Murray geïrriteerd
cp. Maar ik ben er van overtuigd, dat
hij er mee in zal stemmen, als u hem
uitlegt, dat mijn moeder zónder u niet
Un gaan.
Met deze laatste opmerking was de
situatie auideiyk getekend en Alma
^2, hoe mevrouw Farraday even een
woedende blik naar haar zoon wierp.
Maar ze had in de afgelopen jaren ge
leerd van iedere situatie het beste te
maken en dus zei ze vriendeiyk glim
lachend tot Alma: Ja, lieve kind,
leg hem alles precies uit, zoals het is.
Alma beloofde dit. En daarmee was
het ujd voor Pansy en haar om te ver
trekken.
Murray zei, dat hy hen met de auto
thuis zou brengen, welke attentie Pan
sy met opgewonden gretigheid accep
teerde.
Kom ons nog maar eens opdoeken,
zei meneer Farraday Sr vrienaeiyk tot
haar, toen hy haar de hand scnudae.
Als er geen katten meer uit bomen
te halen zijn, dan bedenken we 'n vol
gende keer wel iets anders, waarmee je
je nuttig kunt maken.
Pansy grinnikte vergenoegd en zei
vervolgens mevrouw Farraday heel
vrienaeiyk en beleefd goedendag.
Maakt u zich maar geen zorgen,
zei ze geruststellend, ik zal wel met
Gregory praten en maken, dat hy
Alma met u mee laat gaan.
Dank je wel, zei mevrouw Farra
day ernstig. En Murray klopte haar
even met een goedmoedig gebaar op de
zcaouaer, terwyi hy naar meenam
ae, auto.
&>als het eohter meer. ging met Pan
sy's voorspellingen, was naar optimis
me volkomen ongegrond. Want toen Al
ma de zaak met regory. besprak, stuit
te ze op duizend-en-een bezwaren. Om
té oegmnen, had hy doordat hij er
met aan gedaont nad, dat door Pan
e's bezoek aan Benham Loage, Alma
J'ei eens wat later dan gewooniyk zou
runnen terugkeren - ai een he^e tyd
zitten wachten, toen Murray Farra-
Ciy'c, auto het tweetal by net hek van
tuin afzette. Gregory, die uit net
faam stond te kyken, was getuige van
üet hartelijkeafscheid van weerskan
ten, en misschien kwam het daardoor,
dat hij niet bepaald in een goede stem
ming was, toen Pansy, vóór Alma iets
had kunnen zeggen, begon te ratelen:
We hebben het enig gehad vanmid
dag. Ik heb de kat van de huishoudster
gered en meneer Farraday de oude
meneer Farraday bedoel ik heeft ge
zegd, dat ik neg maar eens moest ko
men, en Alma gaat naar Londen met
mevrouw Farraday en krygt het daar
natuuriyk geweldig en in die tyd ga
ik dan misschien de oude meneer Far
raday nog eens opzoeken en gezelschap
houden.
O Pansy, je praat werkelijk veel
te veel, riep Alma uit, voelend, dat het
nieuws op tactvollere wyize aan Gre
gory meegedeeld moest worden.
Maar Gregory reageerde onmiddeliyk:
Wat' is dat voor verhaal, dit jy naar
Londen gaat?
Wel, ze denken allemaal dat het
mevrouw Farraday erg gced zal doen
er een week of wat tussen uit te gaan,
legde Alma wat zenuwachtig uit. En
nu willen ze dat ik met haar mee ga.
Wat enig voor je, riep Eva enthou
siast .uit, terwijl Gregory tegelykertijd
vroeg: Je gaat tooh zeker niet?
Alma zette haar hcecl af en ging in
een diepe steel zitten.
Gregory, luister eens, ik zou het
werkeiyk enig vinden, mee te gaan, zei
ze langzaam.
Maar wat moet de familie hier
zonder Jou beginnen?, vroeg hij en er
klonk ironie in zyn stem.
O, wy krygên het wel voor elkaar,
verklaarde Eva, die dikwyis uit pure
onnadenkendheid egoïst was, doch ln
een geval als dit haar zusje graag iets
gunde. Ze misgunde niemand ooit een
pretje, en zelfs als het ten koste van
haar zelf ging, zou ze Iemand er geen
verwijten over maken. Als Alma een
maal vertrokken was, zou ze nog \yel
eens tegenstribbelen bij het vele huis-
houdelyke werk, dat er dan te doen zou
zyn, maar ze zou niet by voorbaat te
genwerken. En dus drong ze aan
Alma, je moét gaan! Je zult een fan-
tastisohe tyd" hebben daar ben ik zeker
van.
Ik zal er over nadenken, zei Alma,
en ze nam zich voor de zaak met Gre
gory onder vier ogen te bespreken. Dat
zou beter zyn dan hier ln tegenwoor
digheid van de hele familie. Hy scheen
het hiermee eens te zyn, want hy ging
niet verder op het onderwerp ln. Maar
zodra hy de kans er toe kreeg, nam
hy haar apart en in de tuin met haar
op een bank zittend, begon hy op
nieuw: Luister eens kindje, je denkt
er toch niet echt over om met die
mevrouw Farraday mee naar Londen
te gaan, is het wel? Niemand kan zeg
gen, hoe lang ze je daar vast zal hou
den,. als jullie daar eenmaal bent. La
ten ze het op oen andere manier rege
len. Er zijn heus wel andere oplossin
gen te vinden, zonder jou in te scha
kelen.
Alma stak haar arm met een liefde
vol gebaar door de zijne.
Ik denk niet, aat haar man en
zoon haar zullen laten gaan, als ik niet
mee ga, begon ze.
Maar hy onderbrak haar ongeduldig:
O Alma. praat niet zo'n onzin. Mevr.
Farraday heeft massa's geld en vrye
tijd en kan toch doen en laten, waar
ze zin in heeft. Je gelooft tooh werke
iyk niet, dat ze afhankeiyk is van de
toestemming van haar man of zoon om
zo'n reisje te maken, als ze dat. wil?
Alma beet zioh op haar lippen.
Nee, theoretisch heeft ze nlemands toe
stemming te vragen, dat is waar. Maar
lk geloof, dat er meer achter zit, Gre
gory. Om' de een- of andere reden wil
ze juist gaan mèt hun toestemming. En
ze geven die toestemming niet, tenzy
ik met haar meega. Murray Farraday
heeft dat duidelijk gezegd.
Wat bespotteiyk! riep Gregory uit.
Ze gebruiken je al net 2roals alle ande
ren, ze misbruiken je goedheid.
O nee, Gregory! protesteerde Alma
lachend. Het is heus geen misbruik ma
ken van iemands goedheid, als je
iemand een reisje naar Londen aan
biedt met vergoeding van &lle kosten.
Gregory schopte ongeduldig tegen een
steentje cp het pad voor hem. Be
doel je, dat je er werkeiyk voor voelt
te gaan, enkel en alleen om' het reisje?
(Wordt vervolgd)
37). Tja tja, een merkwaardig ge
val!" sprak de koopman Joesoef Ben
Soethchoeth.„Dit zal u zeker belang
inboezemen, o, Effendi's! Uit historisch
oogpunt is het zeer belangwekkend hier
even bij stil te staan. Isis had een spe
ciale Mahndagse kroon, die uiteraard
merkwaardiger was dan haar Zater
dagse! EnAllah il Allah, gelyk de
Klassieken plachten te krijtenen
deze Maandagse kroon.. is te koop!
Merkwaardig, nietwaar?"
„Te koop?" riep de Heer Ploffings,
die ademloos had toegeluisterd. .Dit is
wat! KUk eens, beste man. dan zou
ik misschieneh...,ja, dan zou ik
die misschien wel willen kopen!"
„Aan dat verlangen kan wellicht vol
daan worden, o, verheven Effendil"
sprak- Jorisehik bedóel na
tuuriyk Joesoef. „Hebt slechts een
weinig geduld en lk zal hier terugkeren
met de Maandagse Kroon, waarna het
voor ons, beschaafde lieden, slechts een
kleinigheid zal zijn om het eens te wor
den over de prys!"
Dat werd dus afgesproken en het
echtpaar Ploffings verwyderde zich,
terwyl Mevrouw nog opmerkte: „Dat
was fyn, dat we die aardige man net
ontmoetten!"
j „Zeg dat wel!" knikte Mynheer. „Nou
I hebben wij straks óók zo'n ding om er
I die Bobberbroek de ogen mee uit te
I steken!"
Maar inmiddels praatte een eindje
verderop'de Heer Bobberbroek nog maar
steeds door. Hy was nu al zover, dat
hy tegen iedereen die het maar horen
wilde zei, dat zyn kroon minstens zes
billioen jaren oud was en juist nu liep
een zekere heer Habberdas boos weg
uit de kring van zijn toehoorders. „Die
opschepperijmompelde de Heer Hab
berdas boos in zichzelf. „BahIsis-
króon! Alsof ik zoiets niet zou kunnen
betalen als ik hem maar vond!"
Met welgevallen sloeg Joesoef het
naderen van de boze man gade. „Het
schynt", zo sprak hy tot .zichzelf, „dat
zich een schoon verschiet gaat openen
voor een eerzame handel!"
IV
(Speciale reportage)
Het communisme tracht ook het ar
tistieke leven in Ts.iecho-Slowakije ge
heel te beheersen. De totalitaire Sov
jet-staat, waarin het land wordt ver
anderd, eist inmenging op alle terrein
van het leven. Het is vanzelfsprekend,
dat ook de bioscopen worden gebruikt
als propaganda-apparaat voor de ver
breiding van de nieuwe leer. Men is
echter nog verstandig genoeg In te
zien, dat ook zuivere amusementsfilms
moeten worden gegeven en dat is de
reden waarom men nog hier en daar
producten van de Britse film-industrie
draait. Het zyn In hoofdzaak oude
Jdms; nieuwe komen er vrywel niet,
ook om het motief dat men daarvoor
geen deviezen kan geven. Zeker 80
procent van hetgeen de bioscopen bie
den is vervaardigd in Russische, Pool
se en Tsjechische ateliers.
Merkwaardig, maar tevens veelzeg
gend. is de reactie van het publiek. De
20 pr. films, die niet zijn gemaakt in
een land, dat tot de Russische invloed
sfeer behoort, trekken veel en veel meer
belangstelling dan de overige 80 procent
tezamen. Men loopt storm wanneer men
eens naar de bioscoop kan gaan zonder
dat men wordt overstroomd met com
munistische propaganda. Die men trou
wens in de bij-programma's nog in be
hoorlijke porties krygt ODgediend.
wy gingen naar de matinée van een
bioscoop in een provinciestad. Het was
ons bekend, dat daar een Engelse film
werd gedraaid, terwyi in de drie andere
bioscopen Russische en Poolse produc
ten werden vertoond. Het frappeerde ons
sterk toen wy hoorden dat de middag
voorstelling was uitverkocht. Maar met
geld en goede woorden kregen we toch
van de portier nog een toegangsbewys.
Inderdaad, de bioscoop was tot de laat
ste plaats bezet. Want het zien van een
Engelse film is momenteel in Tsjecho-
Slowakye zo ongeveer het beste wat men
aan ontspanning kan vinden.
Het was een oude film. die reeds de
gebreken van de ouderdom by de pro
jectie vertoonde. Maar het publiek was
er dol oo en naar ons bleek'waren alle
voorstellingen volkomen uitverkocht.
Terwyi in de drie andere bioscopen niets
te doen was.
Want de overgrote meerderheid van
het Tsjechische volk is beu van het
communisme en ook van de wyze, waar
op dit ziin amusment met allerlei leuzen
doordrenkt. Het zal echter niet lang
meer duren of ook het vermaak van het
zien van een oude film zal tot het ver
leden behoren. Zeer onlangs nog liep
het. ln Praag storm toen m^n daar een
product van de Engelse filmindustrie
zou draalen. De kaartên vlogen in voor
verkoop weg en diverse voorstellingen
waren uitverkocht. Maar een dag voor
dat men zou gaan draaien moest de film
„om technische redenen" van het pro
gramma worden genomen. Een Russi
sche kwam er voor in de plaats.
RUSSISCHE FILMS,
In Nederland heerst de opvatting, dat
er onder de Russische films vele goede,
artistiek verantwoorde producten zyn.
Dit kan waar zyn, maar het publiek in
Tsjeoho-Slowakye gelooft er niet aan.
Van vele kanten hebben we gehoord dat
men meer dan genoeg heeft van het
geen de Russische ateliers op de markt
brengen. Er komt geen film uit. dieniet
een bepaalde strekking heeft. Het is nu
al zo ver, dat men vanwege de bedry-
ven gezameniyk naar de bioscoop gaat.
En dan is er veel belangstelling, want
degene, die verstek laat gaan. loopt een
kwade kans niet te worden beschouwd
als een ware vólks-democraat. En dezul
ken staan bloot aan het risico vandaag
of morgen plotseling te verdwijnen naar
een kamp, waar zy beter en Intensiever
moeten werken
HAAT.
Want het overgrote deel van de
Tsjechen en Slowaken haat het com
munistische stelsel. Men haat ook
Rusland omdat men weet dat het pro
ductie-apparaat is omgeschakeld om
te voldoen aan dc Russische eisen. Alles
verdwijnt ln Oostelijke richting. De
regering Gottwald werkt er met man
cn macht aan mee om de Sovjet-Unie
materieel te versterken. Een belang
rijk deel van de Tsjechische zware In
dustrie, waaronder de Skoda-fabrie-
ken, werkt voor de Russische bewape
ning.
Zeer velen in Tsjecho-Slowakye heb
ben tegen ons de verzuchtig geslaakt:
„Hadden we maar vrije verkiezingen.
Dan zou men iets beleven „Als algemene
opinie hoorden we verkondigen, dat
wanneer er werkelijk een stemming
werd gehouden zoals dat vroeger onder
Masaryk en Benesj mogeiyk was, de
communisten op zyn allergunstigst 20
procent der stemmen zouden behalen.
Het percentage 20 is vry hoog. maar
men dient er rekening mee te houden,
dat zich i.i Tsiecho-Slowakije een kaste
van bevoorrechten heeft gevormd. di'Viit
eigen belang het communisme ono%.-
steunen.
Wie echter meent, dat Iedereen, die
een speldle draaet van de Communisti
sche party in Tsjecho-Slowakye. ook
werkeiyk communist is. vergist zich deer
lijk Hoe vreemd het ook moge klinken,
wy hebben niet een. maar verscheidene
Tsiechen en Slowaken gesproken, die
officieel communist ziin, maar die in
werkelijkheid dit stelsel vervloeken. De
partyleiders weten zelf heel goed, dat
er veel onbetrouwbare communisten zijn
en vandaar de vele „Zuiveringen". Zeer
velen zyn partijlid om den brode. Ieder
een, die een ietwat vooraanstaande po
sitie in de industrie of de staatbedrfjven
bekleedt, moet communist zyn. Anders
loopt hij zelfs een goede kans opgepakt
te worden. Hoeveel hogere technische
ambtenaren, Ingenieurs e.d. zijn er niet
die lid zyn van de Communistische Par
ty. maar die als er een vrije stemming
zou ziin slechts zuivere democraten zou
den kiezen.
ARBEIDERS ALS SLAVEN.
wy spraken een communistische ar
beider van die we aanvankeiyk niet wis
ten. dat hy partylid was. Ons onder
houd was zeer vertrouweiyk en hetb1°°k
ons. dat de man verbitterd was. „Wij
arbeiders", zo zei hij „zyn niets dan
slaven ln de communistische samenle
ving. Als men spreekt van kapitalisti
sche uitbuiting dan is daar nu by ons
sprake van. De arbeidsprestatie moet
worden opgevoerd en dat gaat ten koste
van de menselijke vryheid. Er wordt te
voren vastgesteld wat een groep arbei- i
ders kan produceren. Haalt men die
productie niet, dan worden er z.g. bri
gades gevormd. En het werken in bri
gades is het schrikbeeld voor Iedere wer
ker. Want dat betekent, dat hij moor
dende overuren moet maken. In de ka
pitalistische samenleving worden over
uren extra betaald. In de communisti
sche echter ontvangt men er geen Kroon
voor en men mag nog biy zyn, dat men
er zo af komt. Want het is ook gebeurd,
dat de hoge heren zo kwaad werden
over slechte arbeidsprestaties, dat ze
de „kameradefi" naar een kamp zonden
om betere werkmethoden te leren".
Haat en verbittering sprak uit de
woorden van deze man. Maar tenslotte
zei hy schamper: „En toch hebt u met
een lid van de Communistische Partij
gesproken. En zoals ik er over denk
doen het duizenden en duizenden ar
beiders, die ook beseffen, dat in een
Sovjet-staat geen waariyk vrye mensen
kunnen leven
ZATERDAG 26 NOVEMBER.
Hilversum I (301,5 M.) VARA 7.00:
nieuws: 7.18: gram.muziek; 7.30: slui
ting: 8.30: nieuws; 8.40: orgelspel; 9.05:
gram.muelek, VPRO 10.00: medlsohe
causerie; 10.05: morgenwydlng; VARA
10.20: radlofeullleton. 10.35- voor de ar
beiders ln de continubedrijven; 11.30:
cello en plano; 12.00; lenör en orgel:
12.30: mededelingen; 12.33: Metropole
Orkest; 12.55: kalender. 13.00: nieuws;
13.15; lichte muziek; 13.45: gTam.muziek;
14.00: volkszang; 14.20: dansmuziek;
14.50: 8treekultzending: 15.15: radiophll-
harmonlsch orkest en solist; 16.00: „Van
de wieg tot het graf", causerie; 16.15;
„Ze hangen
aan zijn lippen...I"
Ja, wanneer de Grote Detectlv#
SIMON SNUGGER z'n avonturen
vertelt zit iedereen In spanning. Dit
enige verhaal - in - plaatjes (getekend
door de Marten Toonder Studio's)
Is iets bijzonderst Net zo bijzonder
als HOOIMEIJERS BESCHUIT. Hoe
je die twee vliegen in één klap kunt
slaan volgt binnenkort....
Kijk uit naar
9beschuit
A. H00IMEIJER Z0HEH. BARENDRECHT
gram.muziek; 16.45: sportpraatje; 17.00:
gram.muziek: 17.30: voor ae Jeugd; 18.00
nieuws; 18.15: plano en zang; 18.30: voer
de strydkrachten; 19.00: artistieke staal
kaart; VPRO 19.30: bijbellezing; AVRO
19.45: voor de Nederlanders ln Duits
land; 20.00: nieuws; 20.05; actualiteiten:
20.12: Vara-varla; 20.15: Weense muziek;
20.45: gevarieerd programma; 21.45: so
cialistisch commentaar: 22.00: orgelspel:
22.25 „Onder de Pannen", hoorspel; 22.45
accordeonmuzlek; 23.00. nieuws; 23.15:
dansmuziek; 23.35—24.00: gram.muziek.
Hilversum II (416 M.) KRO 7.00:
nieuws; 7,15: morgengebed en liturgische
kalender; 7.30: sluiting; 8.30: nieuws;
8.40: gram.muziek; 9.Ö0: weerberichten;
9.03: gram.muziek: 9.30 waterstanden;
9.35: zang en plano- 1C.Ö0: voor de kin
deren; 10.15: gram.muziek; 11.00: voor
de zieken; 11.45: gram.muziek; lS'.OO:
Angelus; 12.03; amusementsorkest: 12.30:
mededelingen: 12.33: orgelspel: 12.55: zon-
newyzer; 13.00 nieuws en katholiek
nieuws: 13.20: promenade-orkest; 14.00:
fanfare-orkest; 14.20 L.igclee les; 14.40:
Utrechts Stedelijk Orkest, koor en solis
te; 15.25: kroniek van letteren en kun
sten; 16.00: eram.muzlek- 16.15: boekbe
spreking; 16.30: ..De schoonheid van het
Gregoriaans"; 17.00: voor de Jeugd: 18.00
volk8llederenkwartet; 18.15" Journalistiek
weekoverzicht; 18.30: gran muziek: 19 00
nieuws; 19.15: actualiteiten; 19.25: ka
tholiek thuisfront, 19.30: omroeporkest
cn solisten: 19.50. West-Indisch com
mentaar: 20.00: nieuws; 20.05: de gewone
man zegt er 'tzllnevan: 20.12; gram.mu
ziek; 20.15- ..Lichtbaken'-; 20.40: plano
cn orgel: 21.00: gevarieerd programma;
21.45: puzzle: 21.55: amusementsmuziek;
22.30: „WH luiden de Zondac In"; 23 00:
nieuws; 23.15: Residentie-Orkest; 23.50
24.00: gram.muziek.
AGENDA
Remonstr. Kerk: Lezing prof. G. J.
Slrks. 8 uur nam.
ZATERDAG:
Schouwburg: R.K. Operettekoor Pulchrl
Studio „La Mascotte", 7.30 uur nam.
Volkshuls: Lezing mevr. dr Kaas over
He nr. Roland Holst. 4 uur nam.
DE BIOSCOPEN.
Trianon „De engel met dc bazuin" (18
Jaar) Zat en Zon 2,15. 4.30. 7 en 9.15
uur: overige dagen 2.30, 7 en 9.15 uur.
Uex „Het purperen monster" (14 Jaar)
Zon 2.15, 4.15. 7.15 en 9.15 uur; overige
dagen 2.15, 7.15 en 9.15 uur.
Casino „Ditte, een mensenkind" (18
Jaar) Zon 2.30, 4.45. 7 en 9.15 uur;
overige dagen 2.30, 7 en 9.15 uur.
Zater-, Zon- en Woensdag nam. 2.30
uur Jeugdprogramma.
Lldo „Adam en Evelyne" (18 Jaar) Zak
en Zon 2.30, 4.45. 7 en 9.15 uur; overig#
dagen_ 2.30. 7 en 9.15 uur.
uxor „Omstreden aarde" (18 Jaar) Zat
en Zon 2.30, 4.45, 7 en 9.15 uur; óverig#
dagen 2.30, 7 cn 9.15 uur.
