Jules Modi wint in Frankrijk hel pleit Nationale Vergadering aanvaardt hem als premier Moch met de hielen over de sloot WEERBERICHT Verkiezingen in Engeland tot voorjaar uitgesteld 88ste Jaargang VRIJDAG 14 OCTOBER 1949 UÜ No. 26820 Directeur: J. W Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Telefoon Dir. eD Adm.: 25041: Red 21501 Hoofdredactie: B. W Menkhorst en J. Brouwer f4,15 per kwartaal: 32 cents per week Witte Singel 1. Lelden Giro oo.: 61055 Jules Moch heeft gistermiddag in de Franse Nationale Vergadering 'n uiteen zetting van zijn plannen voor een nieu we regering gegeven. De politiebewaking was versterkt en achter de parlements gebouwen waren politie-auto's opgesteld. Er wees echter verder niets op speciale veiligheidsmaatregelen zoals indertijd wel getroffen zijn als een communisti sche stakingsoproep samenviel met een belangrijk parlementsdebat. Aangaande het loon- en prijsvraag stuk verklaarde Moch, dat een simpele verhoging der lonen „de franc naar de ondergang, Frankrijk naar ruïnering en de republiek naar het avontuur zou lei den. De beste wijze om de belangen van de „onfortuinlijkste massa van de arbei dende klasse" te verdedigen bestond niet slechts in de verhoging der theoretische lonen, doch in het handhaven en de ver hoging der koopkracht. Moch bracht zijn plannen in drie hoofdstukken onder: 1. Stappen ter verlaging van de prijzen. 2. Terugkeer tot vrije collectieve on derhandelingen tussen vakverenigin gen en werkgevers over de arbeids voorwaarden, zonder tussenkomst der regering. 3. Het toekennen van een speciale uitkering van. niet meer dan 3.000 fr. den eerder van kracht te worden dan in Maart besloten was. Inzake de buitenlandse politiek zou de nieuwe regering het werk van de vorige voortzetten. Dit werk was geheel gewijd aan de vrede, en het zou bijdragen om in Europa niet een bolwerk tegen een andere groep mogendheden op te bou wen, doch om een uitgangspunt te scheppen voor een vredelievende en gro tere confederatie. Moch prees het werk van de Raad van Europa en verklaarde de moeilijkheden niet te onderschatten. De federatie van volken, die eeuwenlang souverein waren geweest, stuitte op po litieke en economsiche moeilijkheden. Wantrouwen, ontstaan door oorlogen en tegengesteldheid van regeringsvor men zou niet in één dag verdwijnen. Moch zeide zich niet te zullen kanten tegen 'n uitoefening door Duitsland van zijn recht op he lidmaatschap van de Raad van Ent opa. Een Duits lidmaat schap zou echter niet inhouden, dat de bezettingstroepen Duitsland zouden ver laten. Moch sloot zijn verklaring met de Na tionale Vergadering te waarschuwen voor het,„risico", dat zij zou lopen, in dien de socialistische partij in de oppo sitie zou gaan. Daladier, Reynaud en natuurlijk de communisten verklaarden zich tegen Moch's plannen. De communist Duclos werd verscheidene malen tot de orde ge roepen. Moch's candidatuur voor het pre mierschap van Frankrijk is door de Nationale Vergadering ten slotte be krachtigd. Op Moch werden 311 stemmen uit gebracht, hetgeen één meer is dan de volgens de grondwet vereiste meerder heid. Hij kan nu zijn kabinet vormen! De stemverhouding was 311 tegen 223. Dit is de kleinste meerderheid, die sinds de grondwet van 1946 voor de ver kiezing van een minister-president is be haald. De communisten slaagden er niet in, hun eis tot het houden van een open bare persoonlijke stemming ingewilligd te krijgen. Een desbetreffende motie werd met 324 tegen 253 stemmen ver worpen. Volgens het Franse parlementaire stel sel mogen de leiders der groepen in op dracht van elk lid stemmen. De com munisten wensten de persoonlijke stem ming, omdat zij allen aanwezig waren, terwijl verschillende leden der oppositie ontbraken en Moch hun stemmen hard nodig had. Pierre Montel, lid van de rechtse re publikeinse vrijheidspartij, had schrifte lijk uit New York gemeld, dat hij voor Moch wilde stemmen, de partij besloot echter zich van stemming te onthouden. Aanvankelijk werd door de vergadering betwijfeld, of de stem van Montel wel van kracht was. Na een va&k stormach tig debat van 13 uur en twee uur tellen en controleren der stemmen en overleg in de wandelgangen, werd eindelijk de einduitslag bekend gemaakt. In de loop van het debat kon de stem van Herriot. voorzitter der vergadering, nauwelijks gehoord worden boven het geschreeuw van de communisten uit, die met de vuist op stoelen en lessenaars sloegen. Zo groot was het lawaai, dat Herriot de zitting verdaagde en de pers- en publie- ae tribune liet ontruimen. Onder ge juich en applaus van de afgevaardigden der coalitie verliet Moch de kamer, ter wijl de communisten van hun kant hun stem verhieven. Bij het verlaten van de Kamer voeg de Herriot hun toe: „Jullie bent een troep schooiers". Ondanks de oproep van het commu nistische vakverbond CGT om in staking te gaan tijdens de rede van Moch, reden bussen en ondergrondse treinen nor maal in Parijs. Op het vliegveld Orly had ongeveer 80 percent van de arbeiders aan de op roep gehoor gegeven, doch het luchtver keer vond normaal voortgang. Tijdens Mochs rede boden ongeveer 100 gedelegeerden van verschillende in dustrieën en de spoorwegen eisen tot hoger loon aan de parlementsfunction- narissen aan. Er deden zich geen inci denten voor. Jules Moch voor deze maand alleen voor arbeiders, die minder verdienen dan 15.000 fr. teneinde hun loonpeil op dat van 15.000 te brengen. Naar de schatting van Moch zouden 2.850.000 arbeiders van deze toeslag profiteren. De toeslag zou de industrie niet meer dan zes milliard francs kosten. Moch beloofde een evenwichtige be groting, doch dit 'evenwicht behoorde verkregen te worden door offers van allen en niet slechts door offers van. weinigen. Het evenwicht behoorde even wel verkregen te worden door offers van ben. die overvloed hadden en die thans winsten maakten en meer voordeel ge noten van de opgehoopte nationale rijk dom dan hun kameraden, die deze rijk dom hielpen vergaren. Hem was medegedeeld, dat de belas tingontduiking miliiarden francs be liep. „Indien wij tot de conclusie komen, dat wij niet de middelen hebben om deze ontduiking tegen te gaan, dan zul len wij u verzoeken ons deze middelen te verschaffen", zo zeide hij. „Met uw hulp zullen wy een accountantssysteem Invoeren, dat ons in staat zal stellen de balansen te controleren." Op de staatsuitgaven zou aanzienlijk bezuinigd worden. Men zou door struc turele hervormingen bezuinigen, vooral bij de provinciale besturen en door de centralisatie. De ambtenaren zouden harder moeten werken. Toen Moch „reorganisatie der genationaliseerde bedrijven" naast- re organisatie van het ambtenarenapparaat beloofde, klonk van alle banken, be halve van de communistische, luid ap- P'aus. Indochina vereiste bijzondere aandacht, De overeenkomsten ten aanzien van de onafhankelijkheid van Vietnam dien- geleidelijk ander weer. pe Bilt verwacht tot morgenavond: Vannacht op slechts enkele plaatsen mist. Overdag geleidelijk toenemende oewolking voornamelijk in de hogere mveau's, maar nog droog weer. Aan vankelijk zwakke, later matige en langs kust nu en dan vrij krachtige Zuid oostelijke wind. Iets minder hoge mid- uastempera turen. (Opgemaakt te 10 uur). 15 october Zon op: 7 04 uur; onder: 17.47 uur. Maan op: 23.00 uur; onder: 15.39 uur. (L.K Hoog water te Katwijk te 8.10 en 20.43 uur. nummer bestaat uit acht pagina's. Zal het lang duren? Onze Parijse correspondent telefo- neèrde 'ons hedenmorgen: Toen gistermiddag tegen vier uur Jules Moch in de Franse Kamer zijn regeringsprogramma had ontvouwd, was het direct al duidelijk, dat de kansen van zijn succes van een enkele stem afhankelijk zouden kunnen zijn. Reeds voor de geboorte hing, wanneer zij dit zo mogen zeggen, zijn kabinet aan een zijden draadje. Zijn uiteenzetting bleek inderdaad als een druppel water op de rede, waar mee Queuille een gced jaar geleden het fiat van de Kamer had gewonnen, te gelijken. Maar omdat het thans een socialist was en geen radicaal, die de woorden sprak, welke elk weldenkend mens kon onderschrijven en niemand aanstoot gaven, stonden de kansen tcch ver van gelijk. Velen vroegen zich af, waartce deze nieuwe crisis, waarvan alweer de socialisten de verantwoordelijkheid droegen, heeft gediend, wanneer het kabinet-Queuille door een regering Moch vervangen zou moeten worden, die als een tweelingbroeder cp zijn voorganger blijkt te lijken. Na ernstig en zonder passie gespro ken te hebben, daalde Moch met zijn iange benen de treden van de tribune af om zich in z'n eentje achter de lan ge regeringstafel te installeren. Hier heeft hij de hele nacht gezeten, zijn haviksprofiel naar de Kamer ge richt, terwijl hij tijdens de debatten voortdurend aantekeningen en cijfers op een papiertje schreef. Het sciheen of deze mathematicus elke zinsnede der debatten direct in een cijfer vastlegde, en de vraag, die hem met- angst-vervulde was. of de-som der cijfers het magische getal 311 zou ha len. Dat is namelijk de helft plus een van het aantal Kamerleden, dat zich cp het beslissende moment voor de nieuwe premier had uit te spreken. Nadat de communisten in en buiten de Kamer de C.G.T, had, zonder succes overigens, de arbeiders tot een demon stratie voor het Palais Bourbon opge roepen gepoogd hadden pressie op de stemming uit te oefenen, vond van morgen eindelijk de stemming plaats. De balans sloeg juist met één stem ten voordele van Moch door, die zo dus thans met de zware verantwoordelijk heid is belast, de. leiding der Franse staatszaken te dragen. Dit Is de klein ste meerderheid, waaraan sedert het ontstaan der vierde republiek, een pre mier zich ooit heeft moeten vastklam pen, en Mcch zal wel heel veel vast beradenheid moeten tonen om zich in zijn wankele zetel overeind te kunnen houden. Maar die eigenschap wordt hem door niemand ontzegd. Kwade voortekenen zijn daarentegen, dat de vakverenigingen, de socialistische For ces cuvriëres inbegrepen, zich reeds te gen Mochs regeringsplan he'o'oen uitge sproken, en dat de onrust in den lande toeneemt. Op het moment, dat wij deze eerste indrukken van deze laatste nacht, die wij in de Kamer hebben doorgebracht, telefoneren, kan men slechts voorspellen, dat Moch zeker geen rustige zittingstij d beleven zal. De Chinese communistische legers in Zuid-Ohina bevinden zich op het ogen blik nog slechts een honderd kilometer van Kanton. Daarom is men van Hong kong uit begonnen met de evacuatie van nationalistische regeringsambtenaren per vliegtuig. Zij worden naar Tsjoengking gebracht, dat waarschijnlijk de nieuwe zetel der regering zal .worden. Gezicht op het bedreigde Kanton. Verenigd West-Duits Vakverbojid gesticht Zestien Westduitse vakverenigingen, die samen vyf millioen leden tellen, heb ben te Muenchen een verenigd West duits vakverbond opgericht, dat zijn hoofdkantoor te Dusseldorp in de Britse zone zal hebben. ITALIAANSE ZETTERSSTAKING GEËINDIGD. De staking om loonsverhoging van 75 000 Italiaanse krantenzetters. die twee dagen geduurd heeft, is geëin digd. Heden zullen de kranten weer normaal verschijnen. Vakverbondsleiders en vertegenwoor digers van de werkgevers zijn op het dspartement van arbeid bijeengekomen om over de geëiste loonsverhoging van 1000 lire per week te onderhandelen. SOMBERE GELUIDEN. Dr Broek Chisholm, directeur-gene raal van de wereldgezondheidsorgani satie, heeft in een door hem te Lake Success afgelegde verklaring gezegd dat, als gevolg van de ontwikkeling op het gebied van de kennis der bacterio logische oorlogvoering, allé andere wa- -pens, de atoombom inbegrepen, zijn verouderd. Hij veegde hieraan toe dat oorlog thans voor de mensheid een „po tentiële zelfmoord" zou worden. „Het zou niet mogelijk zijn, dat één der bij een oorlog betrokken partijen deze ln feite zou kunnen winnen. Ook zou het grootste gedeelte van de we reldbevolking een dergelijk oordeel niet overleven. Er is geen verdediging be kend tegen het verspreiden van baote- rién als vorm van oorlogvoering. De Australische ohef van de generale staf, generaal Sturdee, heeft volgens de „Exchange Telegraph" echter verklaard een oorlog tussen het Sovjetrussische blok en het Westen „vrijwel onvermij delijk" te achten. Mogelijk zou het nog jaren duren, doch het zou gebeuren. Door het feit, dat de Sovjet-Unie in het bezit is van de atoombom, was de tcestand vrijwel niet gewijzigd. Het was mogelijk, dat men de atoombom, evenals gifgassen in de afgelopen oor log, niet zou gebruiken. Men diende zich echter voor te bereiden op een atoomoorlog evenals men zich had voor bereid op een gifgassenoorlog. KERK EN STAAT IN TSJECHO-SLOWAKIJE. Volgens gezaghebbende kerkelijke bron te Praag zijn thans naar schat ting 300 katnolieke geestelijken in Tsje- cho-Slowakije gearresteerd wegens hun verzet tegen de nieuwe kerkwet. Blijkens de laatste berichten uit ver schillende streken des lands worden alle priesters, die als „ongeneeslijk re- actiunnair" te boek staan, opgepakt en naar „opvoedingskampen" gezonden. Deze arrestaties zouden tevens be doeld zijn om druk uit te oefenen op de anoere geestelijken ten einde hen over te halen de nieuwe kerkwet te steunen. Clement Attlee, Engelands eerste mi nister, heeft de eerste steen gelegd voor een concertgebouw aan de Zuidélijke oever van de Theems te Londen. De maquette van het concertgebouw, dat plaats zal bieden aan 3450 personen. BIJEENKOMST MINISTERS VAN WESTELIJKE UNIE. De ministers van Buitenlandse Zaken van de vijf landen der Westelijke Unie zullen begin November te Parijs bijeen komen, zodra de zitting van de minis ters-commissie van de Raad van Europa is afgelopen. Teleurstelling voor de Conservatieven Onze Londense correspondent telefo neerde hedenochtend: Het besluit van het Engelse kabinet om dit jaar geen verkiezingen te hou den was een domper op de geestdrift van het congres der conservatieven. Onmiskenbaar verkeerden zij reeds in een overwinningsroes en trapoelen van ongeduld om de stemmenwinst, die zij terecht verwachten, binnen te halen. Of die echter zo groot is, dat dit hun terugkeer betekent, is zeker zeer de vraag. Ondanks hun vooruitgang bij plaatselijke verkiezingen, hebben zij nog geen enkele tussentijdse verkiezing voor het parlement in districten met een labourmeerderheid gewonnen, hoezeer zii die meerderheid ook afknabbelden. Churchill bracht in het devaluatie-de bat de bal aan het rollen, door onmid dellijke verkiezingen te eisen. Hij vond Aneurin Bevan en het weekblad „Tri bune", dat nauwe relaties met de mi nister van volksgezondheid onderhoudt hij is voormalig hoofdredacteur en zijn vrouw Jennie Lee, die Lagerhuislid is. zit in de redactie aan zijn zijde. Bevan en nog enkele andere ministers, onder wie mogelijk Stafford Cripps, meenden, dat Labour op dit ogenblik nog de beste kansen zou bezitten, wie weet hoe de stemming in het voorjaar zal zijn. indien de kosten van levens onderhoud nog aanmerkel^ zullen z':n gestegen? Alexander, de minister van defensie, verklaarde in Washington, dat Labour thans hoogstens 20 zetels zou verliezen De conservatieven ziin ook al vol vertrouwen. Lord Woolton, de partijvoorzitter, wiens profetie, dat de verkiezingen eind November zouden worden gehouden, thans gelogenstraft is, verklaart thans, dat de partii op elk tüdstip voor de striid gereed is en dat hij ook reeds de naam van de volgende min'ster-president kan vertellen, waar mee hij op Churchill doelt. Optimisti sche uitlatingen als deze behoren na tuurlijk bij de zenuwenoorlog, welke tussen de twee rivalen ontbrand is. De kalme en voorzichtige Attlee. die reeds dadelijk verklaarde zich door niemand de wet te laten voorschrijven, heeft nu ook binnen het kabinet het pleit ge wonnen. Voor- en tegenstanders van spoedige verkiezingen zouden ongeveer gelijk in aantal geweest ziin. Het wach ten was daarom op de terugkeer uit Amerika van Ernest Be vin, die dadelijk van de boot in kabinetszitting werd ge raadpleegd. Het was bekend, dat Bevin een voorstander was van verkiezingen in het voorjaar. Zijn mening heeft mo gelijk de doorslag gegeven, Attlee's hoofdstelling was, dat ver vroegde verkiezingen een bewijs van zwakheid zouden zjijn. omdat Labour de consequenties van de devaluatie niet zou durven aanvaarden. Bovendien meende hij, dat de devaluatie, hoe in grijpend op zichzelf ook, geen princi piële verandering van politiek bete kende. welke het nodig zou maken zich tot de kiezers te wenden Daar komt nog bij, dat Labour er op'wil bogen, dat zij de eerste partij is. welke haar ver kiezingsbeloften volledig heeft gestand gedaan. Hoewel de tegenstand tegen het beleid der regering, ook in eigen kring, aanzienlijk is. denken de arbei ders er niet over Labour in de steek te laten. Een nadeel van herfstverkiezin- gen zou ook zijn, dat dit jaargetijde on gunstig is voor de opkomst van socia listische kiezers. Niemand behoeft hier naar de stembus te -ran. omdat Enge land geen opkomstplicht kent. zoals wij. De tories, die meer auto's hebben dan hun tegenstanders, zouden daardoor automatisch in het voordeel komen. Vérder zou de verkiezingsorganisatie van Transport-house, het hoofdkwartier van Labour, nog niet helemaal gereed zijn de partii zal in Februari a.s. op grootscheepse wlize haar vijf tie jarig bestaan herdenken de festiviteiten en manifestaties zouden tevens het signaal ziin voor éen algemene propa- ga nda-actie. Ook heeft Labour deze week moed ge put uit het resultaat der Noorse verkie zingen waar de conservatieve partijen, welke soortgelüke kritiek oefenen als de tories. hun doel niet bereikten, eerder het tegendeel. Resoluties op Brits Conservatieven-Congres Het jaarlijkse congres van de Britse conservatieve partij heeft met algeme ne stemmen een resolutie goedgekeurd, waarin een politiek van „ontwikkeling van het empire door een stelsel van wederzijdse preferentie in de wijdste zin" wordt bepleit. Na een tweetal hartstochtelijke re devoeringen over het belang van een Brit-s empire, die luide bijvalsbetuigin gen van de toehoorders oogstten, waar schuwde de voormalige minister van Koloniën, Oliver Stanley, namens de conservatieve leiders, de gedelegeerden tegen „emotie en sentiment". Hij voegde hieraan toe, dat „wij bij elke reële bespreking van het beleid ten opzichte van het imperium niec uit het oog moeten verliezen, dat wij het niet alleen voor het zeggen hebben. Wy moeten er eveneens rekening mee houden, wat de andere delen van het imperium willen." Met slechts twee stemmen tegen werd een door Duncan Sandys ingediende resolutie tot goedkeuring van de instel ling van een Raad van Europa aan vaard. In redevoeringen verklaarden Amery, voormalig minister van Dominions en MacMillan, oud-minister van Lucht vaart, dat een vrij Europa, dat Enge land vriendschappelijk gezind is, een noodzakelijk element is in de verdedi ging van het imperium. Unaniem werd ook een resolutie aan genomen, waarin de Labour-regering werd beschuldigd van een „verkwistend en wankelmoedig beleid." Ten slotte werd een motie aangeno men tot handihaving van „de sociale voorzieningen, waarvoor de conserva tieve partij gestreden heeft." De motie achtte echter bezuinigingen mogelijk, terwijl de diensten zelf zouden kunnen worden verbeterd door de artsen „weer vrij te maken" en hen voldoende ver tegenwoordiging in administratieve aangelegenheden toe te staan. Openbare werken in België GROTE VERBETERINGEN. Op een persconferentie heeft Buis- seret, Belgisch minister van Openbare Werken, een toelichting gegeven over de politiek van zijn ministerie. Het program van het departement houdt vier onderverdelingen in: be strijding van de werkloosheid, wegen aanleg. stedebouw en aanleg van wa terwegen, In dit program is met eco nomische, sociale, politieke en zelfs mi litaire vereisten rekening gehouden. „Ons wegennet is een kwart eeuw ten achter by de hedendaagse be hoeften,'zo zeide o.m. de minister. Het departement wenst de kei- en steenslagbestrating zo veel mogelijk te vervangen door een aaneengesloten wegverharding. Ook zullen de wegen zoveel mogelijk verbreed mce-ten worden. „Tevens dient de Waalse weg te worden gebouwd, welke deel uitmaakt van een uitgebreid Europees wegen complex en Keulen met Calais moet verbinden. De minister zette vervolgens het pro gramma voor 1950 uiteen, dat voorziet in de nodige credieten voor de afschaf fing van de stop van Ternaaien, zodat schepen van 2.000 ton tussen Luik en het Nederlandse waterwegennet zullen kunnen varen. In de haven van Gent zullen verschei- nene verbeterlngswerken uitgevoerd worden aan de dokken en aan het ka naal GentTerneuzen. In de haven van Antwerpen zal begonnen worden met de bouw van de tweede kruis- sehanssLuis, terwijl de in 1949 begonnen werken voor de aanleg van een petro leumhaven zullen worden voortgezet. Voorts is een crediet uitgetrokken van 75 millioen voor de Rijnverbindin gen. evenals voor de bouw van de nieu we sluizen van Terneuzen en Ternaai en. De minister zeide nog, dat hij het voornemen koestert het waterwegennet van de bekkens van Sohelde en Maas, die toegankelijk zijn voor schepen van 1.350 ton, door een kanaal te verbin den, dat eveneens bevaarbaar is voor schepen van 1.350 ton. India wil wel steun MA .AR ZONDER PRIJSGEVING VAN VRIJHEID. Pandit Nehroe, de permier van In dia, heeft het Amerikaanse Congres medegedeeld, dat India technische en mechanische steun voor zijn econo mie zou toejuichen. India zocht even wel in geen enkel opzicht materiële voordelen in ruil voor enig deel van „onze zwaarbevochte vrijheid." In zijn toespraak tot een verenigde zitting van Senaat en Huis van Afge vaardigden verklaarde Nehroe, dat de doelstellingen van India's buitenlandse politiek „het behoud van de wereld vrede en vergroting van de menselijke vrijheid" waren. De onmiddellijke taak van India was de levensstandaard dei- bevolking op te voeren en alles weg te nemen, wat de economische groei van het land in de weg zou staan. India was zich er van bewust, dat het in de eerste plaats zelf zich moest inspan nen. Het zou dan ook geen hulp zoe ken om zijn eigen verantwoordeiykheid te ontlopen. Hoewel 't economisch po tentieel van India groot was, was voor de omzetting er van in concrete wel vaart een mechanische en technologi sche steun nodig. India zou derhalve dergelijke hulp en samenwerking op basis van wederzijds berang gaarne aanvaarden. DE CHINESE AMBASSADE TE PARIJS. Het Franse ministerie van Buiten landse zaken heeft meegedeeld, dat het personeel van de Chinese ambassade te Parijs, dat zich deze week achter Mao tse toeng heeft geschaard, zijn persoon lijke diplomatieke status zal behouden. Er is de zes betrokken ambassade-leden echter op gewezen, dat dit „een daad van beleefdheid is en dat de diploma tieke status zal worden Ingetrokken, zo dra men zich bezig gaat houden met po litieke activiteit of propaganda. LEIDSCH DAGBLAD

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1949 | | pagina 1