Berlijn geen deel van Oosl-Duilse staal Grote razzia's in Praag Sovjet-beschuldigingen door Amerika afgewezen WEERBERICHT 1133 88ste Jaargang VRIJDAG 7 OCTOBER 1949 00 No. 26814 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f4,15 per kwartaal; 32 cents per week Telefoon Dlr en Adm.: 25041; Red 21607 Witte Singel 1, Lelden - Giro no.: 67055 i*7 Op enorme schaal Door de Praagse politie zijn op grote 6chaal arrestaties uitgevoerd. Al het weg- en spoorwegverkeer uit en naar Praag werd gecontroleerd. Reeds ge durende de gehele week is het gehele wegverkeer gecontroleerd, iedere reizi ger moest zich op afdoende wijze voor de politie kunnen legitimeren. Er wer den voortdurend arrestaties verricht. Ook zijn er incidenten voorgevallen, waarbij is geschoten. Vele afdelings hoofden van ministeries zijn gearres teerd of worden door de politie in ver zekerde bewaring gehouden, om onder vraagd te worden. Er zfjn vele honder den personen, die van onbetrouwbaar heid jegens de Tsiechoslowaakse staat worden verdacht, door de politie gear resteerd. Er heerst te Praag een hysterische graad van opwinding. Er doen steeds meer berichten de ronde over arrestaties, zuiveringen, geheimzinnige verdwijnin gen en schietpartijen. De thans uitgevoerde zuivering over treft alle „normale" onderzoekingen der politie naar de politieke betrouw baarheid der Tsjechoslowaakse burgers. Iedereen, die in een nog zo ver verleden ook maar het geringste medeleven met Trotzky en diens theorieën of met de Westelijke mogendheden heeft betoond, is verdacht en wordt in arrest gesteld. Van vele zijden komen berichten over verdwijning van juristen, die hun func tie niet meer mogen uitoefenen of van uitoefenaars van beroepen of zaken lieden, die hun normale werk niet meer mogen verrichten. Er zouden ook enkele honderden gearresteerd zijn. die wegens economische misdrijven gestraft zijn zonder verlies van vrijheid. Er schijnt in het bijzonder aandacht be steed te zijn aan leden van vroegere niet-communlstische partijen. De zaak zou aan het rollen zijn ge bracht door de verklaring van de Hon gaar R-ajk, die voor zijn rechters zeide, dat er in Tsjecho-Slowakije gecomplot teerd werd. Kerkcontróle in j Tsjecho-Slowakije ZAL 1 NOVEMBER INGAAN. Te Praag is onthuld, dat de Tsjecho slowaakse regering 1 November aan houdt als de datum, waarop de rege ringsplannen, waarbjj de staat controle zal uitoefenen op kerkelijke gezindten in Tsjecho-Slowakije, moet zijn verwe zenlijkt. Leden van de Tsjechoslo waakse volksvertegenwoordiging ont vingen de tekst van het desbetreffende wetsontwerp, benevens die van een an der ontwerp, strekkend tot het instel len van een nieuw departement, dat zich met de regeling van kerkelijke aangelegenheden in Tsjecho-Slowakije zal bezig houden. Parlementaire commissies zullen Maandag a-s. met een bestudering van de wetsontwerpen beginnen. Men ver wacht, dat ze zonder wijziging zullen worden goedgekeurd. Volgens de wetsontwerpen zullen pries ters geen ambten mogen bekleden, zon der dat hun benoeming daartoe door de regering is goedgekeurd. Deze goedkeu ring zal slechts worden verleend, indien de te benoemen priester, ongeacht de kerkelijke gezindte, waartoe hij behoort, „door de regering betrouwbaar wordt geacht". Ook mag het niet aan de ge ringste twijfel onderhevig zijn, dat de betrokken priester „in staat is te vol doen aan alle voorwaarden, verbonden aan het in dienst treden van de over heid". In een der wetsontwerpen wordt na drukkelijk vastgelegd dat „slechts perso nen, die door de staat aanvaardbaar worden geacht, een kerkelijk ambt mcf- gen uitoefenen". De aan te stellen gees telijken moeten voor hun ambtsaan vaarding een eed afleggen. De tekst hiervan zal in een nog te publiceren regeringsbesluit worden bekendgemaakt. Vanwege de staat zullen „onderwijs inrichtingen en scholen voor de oplei ding tot priester" worden gesticht. VERKLARING „CONGRES VAN GUERILLASTRIJDERS". „Het congres van guerillastrijders" van Oost- en Midden-Java" heeft gisteren verklaard, dat het geen enkel besluit van de RTC ten aanzien van te toekomst van Indonesië zou aanvaarden, waar door het gezag van de Republikeinse regering niet erkend wordt. E.C.A. acht Benelux-ontwerp voorbeeld voor anderen Clarence E Hunter, hoofd van de speciale E.C.A-missie In Nederland legde de volgende verklaring af ten aanzien van de ontwerpovereenkomst betreffende de Benelux Voor-Unie. De aankondiging, dat de ontwerp overeenkomst zal worden voorgelegd aan de Nederlandse, Belgische en Luxemburgse regeringen schenkt bij zondere voldoening aan de EC.A. Uit deze aankondiging blijkt duidelijk, dat de vruchten van de Benelux Unie spoe dig ten goede zullen komen aan de drie samenwerkende volken. Van E.C.A. standpunt bezien is het belangrijker, dat zij een levendig voor beeld ter navolging voor de rest van Europa zal vormen, hoe volken kun nen samenwerken in een economische unie. Het is wel duidelijk, dat wanneer Europa in 1952 op eigen benen zal moeten staan de uitbouw van deze économische unie ter hand moet wor den genomen. In een deel van Europa is nu een stap in de goede richting ge daan. Wij, de E.C-A., begroeten deze poging als een voorbeeld voor de an dere Europese naties. Truman tekent wetten HULP IN GELD, GOEDEREN EN WAPENEN. President Truman heeft de wet on dertekend, waarbij gelden beschikbaar worden gesteld voor de voortzetting van de hulp aan het buitenland tot 30 Juni 1950. Voor het plan-Marshall is onge veer 3.778.380.000 dollar uitgetrokken. In het totale bedrag van 5.809.990.000 dol lar is hulp aan Griekenland en Turkije en een bedrag voor de bezettingskosten in Duitsland, Oostenrijk en Japan in begrepen. President Truman heeft tevens de wet ondertekend, waarin bepaald wordt, dat I de landen in West-Europa, die bij het Atlantisch pact zijn aangesloten, en en kele landen in het nabije en verre Oos |ten voor 1.314.000.000 dollar wapens zul len kunnen aanschaffen. Volgens deze wet krijgen de acht lan den van het Atlantisch pact 1 milliard dollar voor aankoop van wapenen, Grie kenland en Turkije 27.640.000 dollar en China 75. millioen dolar. Woensdagmiddag heeft dr Henri Queuille bij president Vincent Auriol op diens buitengoed te Rambouillet het ontslag van zijn kabinet ingediend. Bij het verlaten van het presidentiële buitengoed werd dr Henri Queuille door journalisten geïnterviewd. Verdediging 1Noord-Atlantisch gebied De ministers van Defensie der landen van het Atlantisch Pact hebben op hun vergadering in Washington, die gisteren begon, de lichamen gescha pen, die gecoördineerde verdedigings plannen moeten opstellen voor het gehele gebied van de twaalf landen. Aan de militaire chefs werd opdracht gegeven zich onmiddellijk aan de studie van strategische vraagstukken te wijden. Nadat de ministers het spoedig eens waren geworden over de brede richt lijnen der Westelijke defensie, gingen zij over tot de instelling van een mi litaire commissie, waarin alle twaalf landen vertegenwoordigd zijn, vijf re gionale „planning"-groepen, alsmede een Amerlkaans-Engels-Franse" politie ke groep. Bovendien vormden zij een militaire raad voor productie en aan voer, die in bijzonderheden zal moeten uitmaken, welke wapens het Westen nodig heeft voor een doelmatige veilig heid. (U.P.) De Franse crisis President Auriol van Frankrijk, heeft de besprekingen inzake de vorming van een nieuw kabinet ingeleid. Het algemeen vakverbond in Frank rijk, waarin de communisten de leiding hebben, heeft medegedeeld, dat het be reid is samen te werken met het katho lieke vakverbond ter verkrijging van hogere lonen voor de arbeiders. In ant woord op een oproep tot gemeenschap pelijke actie van alle arbeiders, stelt het CGT een spoedige bijeenkomst met het katholieke verbond voor. Ingevolge de regeringscrisis is nu ook de conferentie van de Franse, Italiaan se, Nederlandse en Belgische ministers van Financiën, die op 11 October te Parijs zou worden gehouden, uitgesteld. WEINIG VERANDERING. De Bilt verwacht tot morgenavond: Vannacht weer plaatselijk mist en weinig wind. Morgen overdag enkele overdrijvende wolkenvelden. Vrij zonnig en droog weer. Zwakke tot matige wind 'uit richtingen Tussen Oost en Zuid. Weinig verandering in temperatuur. (Opgemaakt te 10 uur). 8 OCTOBER. Zon op: 6.52 uur; onder: 18.03 uur. Maan op: 18.19 uur; onder: 8.15 uur (V.M.). Hoog water te Katwijk te 3.53 en 16.11 uur. (Springtij). Dit nummer bestaat uit acht pagina's. S.E.D. beschikt over meerderheid Uit kringen van de „Volksraad" wordt vernomen, dat Berlijn niet in de Oostduitse staat, die heden wordt uit geroepen, zal worden opgenomen. Volgens een vooraanstaand functiona ris van de volksraad zal Berlijn wel de hoofdstad worden en het parlement daar bijeenkomen, doch zal de Sovjet-sector geen deel vormen van de nieuwe staat. Alleen wanneer de Westelijke geallieer den besluiten West-Berlijn tot de twaalfde staat van de Westduitse repu bliek te maken, zal de Sovjet-sector van Berlijn vermoedelijk de zesde staat van de Oostduitse republiek worden, aldus deze woordvoerder. Functionarissen van de Volksraad legden er de nadruk op, dat de verhou ding tussen de Westelijke en Oostelijke regeringen door de toekomstige ontwik kelingen zouden worden beheerst. De Oostduitse regering zou in principe be reid zijn de regering van Bonn de facto te erkennen hoewel een erkenning de jure nimmer kon worden verleend. Zij spraken als hun overtuiging uit, dat het Sovjetrussische militaire bestuur „in de zeer naaste toekomst" zou worden opge heven en dat de Russen alleen als be zettingstroepen in Oost-Duitsland zou den blijven totdat een vredesverdrag was gesloten. Door het hoofdkwartier van de com munistische partij te Frankfort is be kendgemaakt-, dat enige Westduitse af gevaardigden naar Berlijn zijn vertrok ken als waarnemers, daar er bij de in Mei jl. voor de „Duitse Volksraad" ge houden verkiezingen geen Westduitse afgevaardigden zijn gekozen, alhoewel ongeveer zeventig zetels voor vertegen woordigers uit West-Duitsland zijn open ©houden. Uit Berlijn wordt gemeld, dat het vrij wel vast staat, dat de vy'f en vijftig jarige Otto Grotewohl, voormalig socia list en thans medevoorzitter van de on der communistische leiding staande „so cialistische eenheidspartij", tot minister president van de door de Russen geïn spireerde Oostduitse regering zal wor den gekozen. Tijdens het weekeinde zal Grotewohl met de leiders van andere partijen beraadslagen over de samenstel ling vah zijn kabinet. Men verwacht, dat dat het in het begin van de volgende week zal zijn gevormd. Voorts heerst de verwachting dat Wil helm Pieck, de drie en zeventig-jarige communistische medevoorzitter van de socialistische eenheidspartij, tot presi dent van de nieuwe Oostduitse republiek zal worden gekozen. Naar verluidt, zullen er achttien mi nisters zijn, van wie de SED er negen zou leveren. Daar de zeer nauw met deze partij samenwerkende nationale demo craten en nationale boeren elk ook een zetel zouden krijgen, schijnt de een heidspartij zeker te kunnen zijn van een ruime meerderheid. De christelijke en liberale partijen, die respectievelijk vier en drie zetels mogen bezetten, hebben zich niet dan na langdurige tegenkan tingen bfj deze toestand neergelegd. De pil is voor hen nog bitterde ge maakt daar de belangrijkste ministeries, Binnenland, Industrie, Plan-Economie, Buitenlandse Handel, Opvoeding, Justi tie en Buitenlandse Zaken, alle buiten bereik van de „burgerlijke" partijen zijn gebleven. Een grote nederlaag vormt voor deze burgerlijke partijen ook het feit, dat zij hun ijver voor het' redden van de ver kiezingen voor de landdagen, die vóór het najaar moesten worden gehouden, zonder succes hebben gezien. SOVJET-BESCHULDIGINGEN AFGEWEZEN. Het Amerikaanse ministerie van Bui tenlandse Zaken iheeft de Sovjetrussi sche beschuldigingen, volgens welke het vormen van een Westduitse regering een schending is van de overeenkomst te Postdam, een splitsing van Duitsland be tekent en het sluiten van een vredes verdrag met Duitsland vertraagt na tuurlijk hebben alle satellieten zich di rect aangesloten verworpen. In een verklaring zegt Webb, de Ame rikaanse onder-minister,: „De Sovjet- Unie heeft van het door haar bezette Oost-Duitsland een politie-staat ge maakt, waarin onderdrukking aan de orde van de dag is. De Verenigde Staten verwerpen het streven der Sovjetrussische regering om de democratische volken van Euro pa de Russische visie op de loop der gebeurtenissen en het Sovjetrussische plan van actie op te leggen. De Ver enigde Staten zullen niet toestaan, dat één enkele mogendheid voortdurend hinderpalen legt op alle naar een de mocratische vrede leidende wegen. Alle pogingen der Westelijke mogend heden om Duitsland onder één regering te verenigen, hebben slechts gedeeltelijk succes opgeleverd, „omdat de Sovjet- Unie zich koppig tegen elk opbouwend voorstel, dat sinds 1945 door de Weste lijke mogendheden is gedaan, heeft ver zet". In Webbs verklaring wordt verder ge zegd dat „elk voorstel der Westelijke geallieerden is gestrand op de onwrik bare eis der Sovjet-Unie dat Oost-Duits land op unilaterale wijze zou worden behandeld. De Sovjet-Unie heeft in het door haar bezette Oost-Duitsland een dictoraal bewind tot stand gebracht, een semi-militalre Duitse formatie opge bouwd, het vrije economische leven door wurgende maatregelen verstikt, de na tuurlijke en industriële hulpbronnen in hun bezettingszone geplunderd, concen tratiekampen weer ingevoerd en in het algemeen dergelijke levensvoorwaarden in Oost-Duitsland doen ontstaan, dat honderdduizenden ingezetenen zijn ge vlucht. Dit zyn de redenen, dat een voortdurende scheiding is ontstaan tus sen Oost- en West-Duitsland en die er toe hebben geleid dat de in de overeen komst van Potsdam neergelegde doel einden van het bereiken van democra tie, vrede en welvaart voor Duitsland niet konden worden verwezenlijkt. De VB. hebben de Sovjet-Unie een in krachtige bewoordingen gesteld protest doen toekomen tegen de „ergerlijke" be handeling van Amerikanen, die naar de l Sovjet-zone van Duitsland afgedwaald Varen. Deze behandeling is „op ergerlijke wijze in strijd met de meest elementaire maatstaven van internationaal fatsoen", aldus deze nota, die door de Ameri kaanse ambassadeur te Moskou aan het Sovjetrussische ministerie van Buiten landse Zaken is overhandigd. „De Amerikaanse regering verwacht, dat de Sovjetrussische functionarissen, die voor deze daden verantwoordelijk zijn, gestraft zullen worden". Frankrijk vreest herleving koude oorlog Onze Parijse correspondent meldt: In Parijs, waar men meer dan in eni ge andere hoofdstad gewend is het oog op Duitsland gerioht te houden, heb ben de berichten over de oprichting van een Oostduitse staat met zetel Berlijn, een diepe indruk gemaakt. Verre van deze gebeurtenis lichtvaardig op te vat ten, is men in politieke kringen eerder geneigd het Russische besluit als een aanloop voor een nieuwe fase van de koude oorlog onzaliger nagedachte nis te beschouwen. Een nieuwe fase, die de vorige periode gemakkelijk in dreiging kan overtreffen, aangezien thans, maast de grote tegenspelers van Oost en West, cox de Duitsers zelf zich actief in de strijd zullen gaan mengen. En dat vooral achten de Fransen een zeer onbehaaglijk perspectief, omdat zij in hun geschiedenis zo goed geleerd hebben, welke voortreffelijke troebel water-vissers hun Oosterburen zijn. In dit verband wordt er al aan her innerd, dat Adenauer, die zien gaarne uitgeeft voor een overtuigd Franco phiel, naar aanleiding van ae ontmante ling der Duitse fabrieken, reeds ge toond heeft het wapen der chantage zeer bedreven te kunnen hanteren. Dat men op dit moment zich deze dingen publiekelijk realiseert, toont scherp aan, dat de Fransen in hun hart niet zo bar veel vertrouwen heo- ben in de m egel ij kneden der Frans- Duitse toenadering. Deze hernieuwde achterdocht ten aanzien van de Duit sers lijkt ons dan ook wel een der ge vaarlijkste consequenties van het Rus sische besluit. Diplomatiek bezien zal het herstel van Berlijn als hoofdstad van Oost- Duitsland, het failliet van de laatste restjes hoep betekenen, die na de jong ste conferentie der Grote Vier in Juni, nog moeizaam vegeteerden. Na 27 da gen onderhandelen hadden de vier mi nisters van Buitenlandse Zaken, gelijk men zich herinnert, met zware weeën toen een accoord tot levèn gebracht, dat zeker verre van volmaakt mooht heten, doch dat althans de mogelijk heden voor een hernieuwde samenwer king leek te bieden. Aanvankelijk meende men zelfs, dat *t eindcommuni- qué toen perspectieven opende op een herstel der economische en wellicht zelfs politieke eenheid van Duitsland. Dit perspectief is thans wel weer geheel en al vrduisterd en voor het mjment ziet men niet goed, langs weLke wegen het Westen en het Oosten een nieuwe vruchtbare ontmoeting zouden kunnen organiseren. Men wijst er op, dat het Russische besluit in de lijn van een logische ontwikkeling is gelegen: Ber lijn als hoofdstad van de Oostelijke heift ls de natuurlijke repliek op Bonn als hoofdstad van het Westelijk deel van Duitsland. Zeker, maar het mo ment, waarop dit antwoord door de Russen wordt gegeven, stemt beslist niet tct optimisme. New Yorks beroemdste haarkunstenaar, monsieur Louis, heeft als theorie ver kondigd, dat de haarmode verband houdt met de politieke toestand. Voor een oorlog dragen de vrouwen het haar omhoog in een poging vrolijk te zijn. Na die oorlog gaan de haren weer naar beneden en worden kort genipt, aldus monsieur Louis. Hier toont hij als bewijs de haarstijl van 1938 en de korts haardracht, die nu het modebeeld beheerst. Joego-Slavië dient bij V.N. voorstel in Joego-Slavië heeft bij de juridische commissie van de V. N. een voorstel in gediend, dat de V. N, zich zullen uit spreken tegen elke poging van een staat om zich te mengen in de binnen- of buitenlandse aangelegenheden van een andere staat. Het voorstel was ingediend in de vorm van een gedetailleerde „verklaring be treffende rechten en plichten van sta ten", welke 25 punten omvat. Volgens de verklaring zou het aan alle staten verboden zijn elke activiteit, die ten doel heeft een burgeroorlog of da den van terreur te veroorzaken: „te ver wekken, organiseren, aan te moedigen of te steunen binnen het gebied van een andere staat". In de verklaring wordt o.m. gezegd: 1. Het is de plicht van elke staat het recht van het volk van elke andere staat op bepaling van de vorm van zijn poli tieke en sociale orde te erkennen en te eerbiedigen, alsmede het recht omzijn souvereiniteit uit te oefenen „zonder economische, politieke of militaire druk of interventie" van de zijde van andere staten of internationale organisaties. 2. Het is de plicht van elke staat „alle activiteit de kop in te drukken, welke ten doel heeft haat jegens een ander volk te zaaien en de eer en waardigheid van andere staten aan te tasten of deze staten te belasteren". Het is natuurlijk duidelijk, waarop dit slaat! „PERSLEK" BIJ DE AMERIKAANSE MARINE. John Crommelin, kapitein-ter-zeé bij de Amerikaanse vloot en directeur van de afdeling personeelszaken van de Amerikaanse marine-luchtvaart, is ge schorst wegens het ter beschikking van verslaggevers stellen van brieven van drie Amerikaanse admiraals, waarin werd verklaard dat het moreel van de Amerikaanse vloot laag was. Aan Crommelin is tevens huisarrest opge legd. Door de marine-leiding is ver klaard. dat de ter beschikking gestelde afschriften copieën waren van „ver trouwelijke" brieven. De zaak is in on derzoek. IJzeren-gordijn conferentie De Amerikaanse ambassadeurs in 7 Oost-Europese landen zijn voor over leg op 24 October naar Londen ge roepen. Op de Amerikaanse ambas sade wordt gezegd, dat de officiële benaming van de conferentie der am bassadeurs zal zijn „IJzeren-gordUn- conferentie". De ontboden ambassadeurs zijn de vertegenwoordigers in de Sovjet-Unie, Polen. Tsjecho-Slowakije, Joego-Slavië, Hongarije, Roemenië en Bulgarije. De onderminister van buitenlandse zaken George Perkins zal deze conferentie bijwonen. Volgens verklaringen van hoge amb tenaren meent men te weten, dat voor- nr.melijk de kwestie zal worden behan deld „hoe de propaganda tegen de Verenigde Staten in de zeven betrokken landen te bestrijden". HET BRITSE NATIONALE G EZONDHEIDSPROGRAM. De Britse minister van gezondheid Aneurin Bevan heeft medegedeeld, dat de Britse Immigratie-ambtenaren opdracht gekregen hebben buitenland se bezoekers te weren, die openlijk verklaren naar Engeland gekomen te zijn om gratis medische behandeling te krijgen in het kader van het nationale gezondheidsprogram. Minister Bevan voegde er echter aan toe, dat het als normale gastvrijheid moest worden be schouwd om te zorgen voor buiten landse gasten, die tijdens hun verblijf in Engeland ziek werden. De Britse regering hoopt met andere landen tot wederzijdse regelingen te komen en er werden reeds besprekingen in Brus sel gevoerd. Bevan sprak de hoop uit, dat het Britse program „een voorbeeld voor andere naties" zou worden. 95% van de Britse bevolking was in het program opgenomen. De administratie kosten bedroegen minder dan 3% van de totale uitgaven, daar 12.000 vrijwil ligers hun medewerking verleenden. In het eerste jaar waren 187 millioen re cepten uitgeschreven. 5.250 000 brillen verstrekt en nog 3.000.000 besteld. Onze Knipselprijsvraag De inzendingen blijven binnen stromen. Met nog drie dagen voor de boeg is het aantal oplossingen thans gestegen tot De gelegenheid tot inzending sluit a.s. Maandagmorgen om De Duitse kolenprijs De geallieerde hoge commissarissen hebben gisteren hun goedkeuring ge hecht aan de Duitse voorstellen om de prijs voor Duitse exportkolcn te verlagen van gemiddeld 16.1 dollar cent per ton tot een gemiddelde van 12.8 dollarcent. Dit betekent een verlaging met 20.7 welke precies overeenkomt met de de valuatie van de Deutsche Mark, waar door de gemiddelde exportprijs vgor Duitse steenkool in Deutsche mark on veranderd blijft. De prijswijziging ls van toepassing met terugwerkende kracht van 19 Sep tember af. De voorstellen voorzien voorts in een verlaging van de Deutsche mark-prijs van metallurgische exportcokes met 4 Deutsche mark. In de komende drie maanden zullen alle kolenprijzen wor den herzien om leder gevaar van discri minerende maatregelen tegen buiten landse verbruikers uit de weg te ruimen. Duitsland is nu ln tweeën gesplitst en op onze kaart is duidelijk aangegeven, welke „Lander" tot de volksrepubliek en welke tot de Westelijke Bondrepubliek zullen behoren. Tevens zijn de zo dikwijls genoemde uranium-mijnen ln Sak sen, alsmede de voornaamste Industrie-gebieden «ingegeven.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1949 | | pagina 1