Bevredigende uitwisseling van inzichten Acheson beschuldigt Roemenië, Bulgarije en Hongarije Tsjechisch regeringsdecreet tegen de Kerk WEER B ERICHT Oberammergau bereidt zich voor Hulde aan de Niwin 68ste Jaargang DONDERDAG 15 SEPTEMBER 1949 00 No. 26796 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f4,15 per kwartaal: 32 cents per week Telefoon DIr en Adm.: 25041; Red 21507 Witte SlngeJ 1, Lelden - Giro oo.: 67U55 min ter van Buit. Zaken, Dean Achcdfii Ernest Bevin, voerden gisteren een bespreking over problemen, voorname lijk o basis van de politieke ontwik kelingen in Europa, met inbegrip van de Balkan, aldus een korte verklaring van het State Department, Zij spra ken ook over organisatorische kwes ties betreffende de samenstelling van de Raad van het Noordatlantisch Pact. welke Zaterdag a.s. te Washing ton bijeenkomt. Volgens een woordvoerder van het State Department vormden de bespre kingen van gisteren weer een „weder zijds bevredigende" uitwisseling van in zichten. Vandaag willen Acheson en Bevin met de Franse minister van Buit. Zaken, Ro bert Schuman, spreken. Aan de besprekingen van gisteren werd deelgenomen door dr Philip Jes- sup, de Amerikaanse reizende ambassa deur, George McGhee, assistent-staats secretaris voor het Midden-Oosten, en Sir Oliver Franks, de Britse ambassa deur. Acheson verklaarde op een perscon ferentie, dat hy en Bevin het er over eens zijn, dat er dringend behoefte be staat aan een vredesverdrag met Japan. Deze kwestie zal opnieuw bestudeerd worden. Op een vraag, of er een moge lijkheid bestaat, dat de Westelijke mo gendheden zonder de Sovjet-Unie ver der zullen gaan met de opstelling van een vredesverdrag, antwoordde Acheson: „Het grote doel is, iedereen bij deze zaak te betrekken die er mede te maken heeft". Acheson heeft nog verklaard, dat Roemenië, Bulgarije en Hongarije in de Algemene Vergadering der V. N. cr van beschuldigd zullen worden de Ter waarborging van de vrijheid INSPECTEURS BELUISTEREN PREDICATIES. Te Praag is thans een ministerieel decreet bekend gemaakt waarin de plaatselijke autoriteiten gevolmachtigd worden toezicht op kerkelijke aange legenheden nit te oefenen „teneinde vrijheid van godsdienst te waarborgen en te voorkomen, dat de godsdienst misbruikt wordt tegen -het volksdemo- cratische regiem". Het decreet geeft genoemde autori teiten tevens het recht om requesten te horen betreffende kerkelijke sala rissen en contributies. Dit decreet wordt beschreven als een administratieve maatregel ter vergemak kelijking van de overdracht van het ge- zae der thans opgeheven regionale rege ringen in Moravië en Bohemen De olaatseliike gezagsorganen ziln verder bemachtigd ..nota te nemen" van her derlijke brieven om na te gaan of zij aeen .ongewenste inhoud" hebben. In eet kader van hun algemene supervisie- volmachten zijn zij tevens gerec^f;gd toezicht uit te oefenen op theologische -cholen, zoals dit ook geldt voor onder- wiis. kunsten en wetenschappen, kerken. Dropaganda. openbare bibliotheken e.a. De prior van het Dominicanenkloos ter te Praag zou Maandag gearresteerd rijn Het Praags gewestelijk comité der communistische partij zou onlangs besloten hebben, elke Zondag naar alle kerken van de hoofdstad drie inspec teurs te zenden, om alle medicaties te beluisteren en de nationale veilig heid in te lichten over ..elke versto ring van de openbare orde". Britse ambassadeur in China wordt teruggeroepen Door een woordvoerder van het Britse Ministerie v. Buit. Zaken is gisteren ont- -uld, dat de Britse ambassadeur bü de Chinese regering, sir Ralph Skrine Ste venson, die zich thans te Nanking be- rindt. zal worden teruggeroepen. Er is veecis enige tijd sprake van geweest, dat rir Ralph naar Londen zou terug ke ven om overleg met zijn regering te flegen. VEEL BEWOLKING. De Bilt verwacht tot Vrijdagavond: Over het algemeen tamelijk veel be volking met bijna overal enkele buien. Meest matige Zuidelijke tot Zuid- Westelijke wind. Weinig verandering temperatuur. (Opgemaakt te 10 uur). 16 SEPTEMBER. J Zon op: 6.15 uur; onder: 18.54 uur. I Maan op: 22.47 uur; onder: 16,20 uur I (L.K) iHoogwater te Katwijk te 8.37 en 21.08 u. (Doodtij). nv.mmer bestaat uit zes pagina's. menselijke rechten geschonden te heb ben. Hy veroordeelde deze landen „om dat zjj niet bereid zijn mede te wer ken bij de regeling van het dispuut over de schending der desbetreffende clausules iri de vredesverdragen". Hun houding in deze trekt volgens de minister de goede trouw der lan den by de ondertekening van de vre desverdragen in twijfel en vormt een duidclük voorbeeld van het- „botte voorbij zien van internationale ver plichtingen". Katholieke Arbeidersbeweging PROTEST TEGEN DE COMMUNISTISCHE TERREUR IN OOST-EUROPA. De Katholieke Arbeidersbeweging heeft een schrijven gericht tot de al gemene vergadering van de Verenigde Naties, waarin zij betoogt dat zij met stijgende onrust en toenemende veront waardiging de verschrikkelijke gebeur tenissen in Oost-Europa volgt. Het be stuur van genoemde beweging richt een scherp protest tegen de communistische geweldenarij tot de Assemblee als een dringend appel aan het wereldgeweten. Namens de Georganiseerde katholieke arbeiders van Nederland richt de K A B. tot haar het dringende verzoek al haar invloed en macht aan te wenden om de verantwoordelijke communistische machthebbers duidelijk te doen weten, dat de mensheid tegen de mens-ont- erende toestanden in Oost-Europa ten scherpste protesteert en over de daar voor verantwoordelijke personen haar morele veroordeling uitspreekt. Teneinde aan dit protest en aan de veroordeling een practische vorm te geven, verzoekt genoemde arbeidersbe weging de aleemene vergadering der Verenigde Naties zich In een duidelijke resolutie uit te spreken tegen de in Oost-Europa bü voortduring gepleegde schendingen van de in Parijs aangeko men „universele verklaring van de rechten van de mens". COMMUNISTEN WEER TN FINSE VAKVERENIGINGEN? Radio-Helsinki heeft medegedeeld, dat het bestuur van de Finse Vakver bond besloten heeft aan zeven door communisten geleide vakverenigingen het lidmaatschap weder aan te bieden. Deze zeven vakverenigingen waren be trokken bij de jongste staking in Fin land en werden uit het Vakverbond gestoten. Zij zouden weer worden toegelaten, indien zij vóór 25 September plechtig beloofden zich te houden aan de be sluiten van het Verbond. De secretaris generaal van het Verbond, de commu nist Vaino Tattari, werd 6 September eveneens uitgestoten. Griekenland handelt volgens Art. 51 BIJ INVAL UIT ALBANIË. Alexander Diomedes, de Griekse minister-president, heeft gisteravond verklaard, dat de Griekse regering be sloten heeft te handelen volgens art. 51 van het Handvest der V.N., ingeval de thans buiten de Griekse grenzen vertoevende Griekse opstandelingen „hun aanval tegen Grieks gebied zou den hernieuwen". (Art. 51 geeft een lid van de V.N. het recht de maatregelen te nemen, welke het nodig acht voor „zelfverdediging tegen gewapende aanval" totdat de Vei ligheidsraad zslf optreedt, Van deze maatregelen moet terstond aan de Vei ligheidsraad kennis gegeven worden. Red. L.D.). Griekenland zal, aldus Diomedes, nim mer enige inmenging in zijn binnen landse aangelegenheden dulden en be- sohouwt de kwestie uitsluitend als een probleem van de veiligheid van zijn Noordelijke grenzen. Het Griekse kabinet is gisteravond bijeengekomen en hechtte zijn goedkeu ring aan de door de regerings-coördina- tiecommlssie voorgedragen buitenlandse politiek. De Griekse minister van Buit. Zaken, Tsaldaris, vliegt vandaag naar New York voor de alg. vergadering van de VJN. Een officiële woordvoerder verklaarde, dat Griekenland zou streven naar een aanbeveling van de algemene vergade ring, waarbij Griekenland het recht wordt gegeven gebruik te maken van art. 51 van het Handvest. Men ver trouwt, dat dit een voldoende waar schuwing zal zijn voor Albanië, de ge- vluohte 8000 opstandelingen niet toe te staan opnieuw de grens over te trekken. Samenkomst van Ministers van Defensie 2 OCTOBER TE WASHINGTON. Zoals bekend vieren op het ogenblik de ministers van Buitenlandse Zaken van de landen, aangesloten bii het At lantisch Pact in Washington besprekin gen over kwesties van belang voor de verbonden landen. Aangenomen wordt dat deze bespre kingen begin October zover zullen zijn gevorderd, dat ook détails in zake de defensie der verschillende landen in be handeling zullen worden genomen. Daartoe komen de ministers van Defensie van de landen, die ziin aan gesloten bii het Atlantisch Pact in October te Washington büeen. Voor Nederland zal naar alle waarschijn- lükheid minister mr W. F. Schokking naar Amerika reizen. Hij wordt op 4 October te Washington verwacht. In het Nederlandse paviljoen voor tele- communicatie-apparatuur op de Na- laarsbeurs te Utrecht toont Philips- N.SJF. een maquette, die on een schaal 1 20 een beeld geeft van de opstelling van een kortegolf wereldomroepzender van 100 K.W. vermogen in een zender gebouw. Het geheel geeft 'n indruk van de doelmatige en overzichtelijke opstel ling van de talrijke elementen van een moderne grote omroepzender. Zuid-Afrika trekt onverwacht motie goudprijs in Zuid-Afrika heeft onverwacht zü'n motie, waarin toestemming wordt ver zocht om de helft van zijn goudpro ductie op de vrije markt te verkopen, ingetrokken. De directeur van het Monetaire Fonds, Camille Gutt, verklaarde, dat de Zuid- afrikaanse gouverneur Havenga tegen over de goudcommissie verklaard heeft, dat zijn voornaamste doel met de in diening van de motie was, om de goud prijs in het algemeen te verhogen, maar dat dit door zijn motie niet kan worden bereikt. Volgens Gutt is het echter heel goed mogelijk, dat Zuid-Afrika met steun van Australië opnieuw het vraagstuk van de verhoging van de goudprijs voor de volledige Rkad van Gouverneurs brengt. ZELOMAK WAARSCHUWT TEGEN TE GROOT OPTIMISME. A. W. Zglomak, de president van het Internationale Bureau voor de Statistiek te New York, waarschuwde in een te Atlantic City gehouden rede, dat de economische teruggang in de Ver. Sta ten „beslist nog niet tot het verleden behoort". Hij zeide, dat het grootste ge deelte van de productiedaling thans voorbij is, doch merkte op, dat er nog steeds prijsstoringen bestaan, doordat het bedrijfsleven niet in staat is geweest het probleem van de gestegen produc tiekosten op te lossen. De kosten van levensonderhoud zijn in de V. S. de laatste 8 maanden slechts met qngeveer 3 gedaald, terwijl de arbeidslonen een daling ondergingen van 10 15 Zelomek vroeg zich af, hoe de gemiddelde afnemer zich zou kun nen veroorloven te blijven kopen in de omvang, die hij gewoon was. 181 oud-spelers doen niet mee (Vanonze Duitse correspondent) Oberammergau lijkt op een grote werkplaats. Overal wordt gehamerd, gezaagd cn geschilderd. Iedere inwoner streeft er klaarblijkelijk naar. ziin huls in oude glorie te herstellen. Ook het gemeen tebestuur en de Beierse regering laten zich niet onbetuigd en hebben enige duizenden arbeiders aan het werk ge zet om de verbindingswegen naar het traditionele dorp der Passie-spelen in een zo goed mogelijke staat te bren gen. Men rijdt thans van München per trein naar Oberammergau in 2% uur Stafchef Amerikaanse legei zegt: „Niet achteraf bestrijden" GEWELDIGE INSPANNING VOOR WEST-EUROPA NOODZAKELIJK. m „Het is nodig, dat de Ver. Staten een geweldige inspanning doen, om de Staten van het Atlantisch Pact te hulp te komen bij een eventuele aan val in plaats van ze achteraf opnieuw te moeten bevrijden", zo verklaarde generaal Omar Bradley, stafchef van het Amerikaanse leger tüdens een uiteenzetting van het militaire hulp- program aan Europa, voor de geza- menlyke Senaatscommissies van Landsverdediging en Buit. Zaken. De bladen maken melding van een rapport van de ambassadeurs der Ver. Staten in Frankrijk, Groot-Brittannië, Italië en Noorwegen, dat handelt over de sterkte van deze landen en van de staten van het Pact van Brussel. De ambassadeur der Ver. Staten te Lon den, Lewis Douglas, heeft verklaard dat de verdedigingsplannen der staten van het-Pact van Brussel „zeer op elkaar zyn afgestemd" en dat er een zeer nau we samenwerking bestaat tussen de land-, zee- en luchtstrijdkrachten, die meer dan 500.000 man onder de wapens hebben. Een stem uit de rimboe Rimkoebist in Kandat Een willekeurige soldaat in Indonesië schril ft ons spontaan onderstaande ont boezeming. waaraan wii gaarne plaats ruimte verlenen: Over een bonkige, stoffige weg .scheurt" de Power-wagen voort Links en rechts is de weg begrensd door lage bamboe-hekken, waarachter de slaperige kampons huisjes zich tussen de palmen verschuilen. Zo nu en dan passeren we de bewoners, die ons bedaard en toch aandachtig aangapen. Soms springt een Adamachtig gekleed jongetje op. salu eert en schreeuwt in verrukking: „Tabeh toean, tebéééél". waarop een hele scha re hem overluid naschreeuwt. Tevreden teruswuivend riiden we door naar zand en adem happend. Bij een bocht gaat het begroeide terrein plotseling over in vlak en strekken zich aan beide zijden van de wes in cultuur gebrachte gron den uit In de verte ontwaren we een aantal witte huizen, we zijn er: Kandat. Wordt daar getennist" vraagt er één. wijzend naar enige militairen, die een balletje met een racket wegslaan over een soort vollev-bal net. ..Nee. dat is badminton-set", is het antwoord. „Badmintonset. wat?", kleppert de vrager met ziin oren. ..Ja, dat is dat tennisspel uit de rimboekist." inmiddels is de „Power-Wagon" gestopt en gaan we naar binnen. In de voorportalen van deftige woningen treft men vaak een filn besneden houten kist aan: in de voorgalerij van de vesting Kandat pronkt een eroen-geverfde kist „Niwin." er op geschilderd: de rimboekist Op onze vragen maken -de soldaten Wij- nands en Eerbeek de kist open en tonen vol trots haar inhoud. Direct valt onze blik op het gelaat van Mieke. die voor de zoveelste maal naar de stand ge vraagd werd. Maar er is meer: Het eoalspel". een voetbalspel volgens het ganzenbord-princioe. waarvoor een uur bestuderen van de spelregels om het enigszins te begrijpen nodig is. .Mono poly" een spel afgestemd op de zaken- instincten van de toekomstige huisjes melkers Toddy-box. een combinatie van schaken, dammen en domino enz. ..Zullen we een potje schaken?" vraagt Iemand. „Mij goed". „Ik sneel nieuw-Indisch" .Nieuw-Ir.nonesisch bedoel je zeker,, koloniaal!" is het progressieve antwoord. 's Middags volley-bal. Op het achterter rein hangt het net reeds, gespannen tus sen 2 palen van een omgehakte klap perboom. Sld. Van Woert uit Warmond riigt eerst de nog niet gebruikte volley bal met de speciale riigpen. ,.Ja. 'k heb jarenlang in een ballen- fabriek gestaan", luidt het antwoord op het gezeede. dat het hem zo vlot afgaat. Met minimale kleding staan ze op het veld, 5 voor en achter het net. waarover de bal snel heen en weer suist en geven een partijtje weg. Ergens anders wordt -fciüSDoned. „Om een flesje melk luit", nodigt korporaal Minders luitenant Arends uit tot een set. er zeker van dat een offi ciersster eeen brevet van oingpong-be- kwaamheid is. ..Gooi maar in". Regeelmatig tokt de bal op de groene tafel en klinken afwisselend enhousiaste en verontschuldigende kreten Luitenant Arends speelt met effect, met z.g.draai- baUen.terwijl korporaal Meinders meer getraind is in het smashen en daardoor de partij wint benevens het flesje melk. 's Avonds scharen zich kleine groepen rondom de .olielampen Er wordt ge kaart: zwikken, klaverjassen en pa tience. Tot niet ver van het middernach telijk uur zün ze bezig, en vermaken zich Iedereen oo Kandat. niemand uit gezonderd is dan ook vol lof over het werk van de Niwin. Het zenden van die rimboekist heeft in het. eentonige leven van de soldaat bulten, de nodiee afwis seling gebracht. Hulde aan de „Niwin". en met een goede auto kan men de af stand afleggen in anderhalf tot twee uur. De American Oversea Airlines hebben met de burgemeester vafi Oberammer gau. Ralmund Lang. besprekingen ge voerd over een versterking van het luchtverkeer tussen de Ver. Staten en Duitsland gedurende de tiid van de Passie-spelen en te Rome is onlangs een Italiaanse maatschappij oo gericht, die met vier Amerikaanse passagiersvlieg tuigen van 2 Mei tot 17 September 1950 een luchtlijn willen onderhouden tussen Rome en Oberammergau. opdat de deel nemers aan de plechtigheden van het Heilig jaar gelegenheid zullen hebben ook de spelen te Oberammergau te be zoeken. t 9 Inmiddels wordt met toewildin? ge zocht naar de oplossing van allerlei pro blemen. Een van de grootste moeilijk heden is en blijft noe altiid het vinden van geschikte spelers, die. zoals men weet. niet van buiten de gemeente mo gen worden gehaald. 161 Oberammer- gauers, die in 1934 bii de laatste Spelen nog meewerkten, zijn in de oorlog ge sneuveld of overleden en enigen bevin den zich nog steeds in Russische krijgs gevangenschap De regie wordt gevoerd' door Georg Johann Lang. die zelf eenmaal de rol van Christus vertolkte. Zijn voornaamste taak is het jonge spelers uit te kiezen en op te leiden. In drie groepen wordt de jeusd sinds Maart door het houden van eereselde leeslessen oo haar toekom stige taak voorbereid. Ook Ulrich Hochenleiter. die een even bekwaam musicus als houtsnijder is, oefent met ziin orkest en koor sinds ge ruime tiid De oudste deelnemer aan de Spelen van het volgend jaar Is de 87- '"«riee. maar noe krasse Melchior Breit- samer. ziin broer Rupert ook een me- decne'er. is slechts een jaar jonger. Beiden hebben reeds in 1870. dus 30 jaar geleden, toen zij nos schoollongens waren, als statisten aan de Passie-spelen meegedaan. GEEN FINANCIËLE ZORGEN. Dank zii een royaal gebaar van de bank der Duitse landen ziin de fi nanciële moeilijkheden voorlopig van de baan. On crond van een waarborg der Beierse regering heeft het geld- instituut te Frankfurt aan Oberam mergau een crediet verleend van een millioen mark. zodat men in staat is de grote theaterhal te restaureren en alle nodige werkzaamheden tot voor bereiding van de Passie-snelen te fi nancieren. Heuss stelt benoeming van Adenauer voor TOT EERSTE FEDERALE KANSELIER. De nieuwe Westduitse president. Theodor Heuss, heeft de Bondsdag verzocht dr Adenauer, de leider van de christen-democraten, te kiezen als eerste Federale kanselier. Hy stelde voor, dat Erich Kohier, de voorzitter, de Bondsdag vandaag bü een zou roepen voor de stemming. Het officiële voorstel van Heuss kwam na een dag van tegenstrijdige geruchten. Men zegt. dat de president eerst de lijst van het door Adenauer voorgesteld kabinet wenste te zien. al vorens hem als Kanselier voor te dra gen, De president was zich namelijk er van bewust geweest, dat hl] volgens de nieuwe grondwet aan Iedere door de kanselier voorgestelde ka'oinetssamen- stelllng zyn goedkeuring dlertde te hechten en om ongewenste benoemin gen te voorkomen had hy zich van te voren van Adenauers plannen op de hoogte gesteld. In de Dumoulinkazerne te Soesterberg reikte ZJC.H. Prins Bernhard gistermor gen aan 62 militairen en oud-militairen koninklijke onderscheidingen uit. Na af loop van de plechtigheid défileerden de troepen voor Z.K H. Prins Bernhard en de gedécoreerden. Ondergrondse lectuur tegen Tito UITERMATE FEL EN OPRUIEND. De ondergrondse Kominform-bewe- ging is gisteren te Belgrado voor het eerst in de openbaarheid getreden door middel van een goed georgani seerde distributie van krantjes en vlugschriften, waarin de omverwer ping werd geëist van „de Gestapo- fascistische clique" van maarschalk Tito. In het centrum van Belgrado werden de krantjes tussen middernacht en 's morgens zeven uur huis aan huis onder de deuren naar binnen gescho ven of in brievenbussen geduwd. Tenminste twee verschillende soorten lectuur werden verspreid: le. een laantje van twee pagina's, dat een ar tikel bevatte waarin de revolutie tegen Tito werd gepredikt en 2e een vlug schrift. dat was gedrukt op last van Joegoslavische emigranten in Moskou en tot titel droeg: „Voor een socialis tisch Joegoslavië". Tientallen winkeliers en burgers, die de blaadjes op hun deurmat vonden, gingen er onmiddellijk mee naar de veiligheidspolitie, welke ressorteert on der het Ministerie van Binnenlandse Zaken. De verspreiding van illegale lectuur v/as een duidelijk bewüs, dat anti-Tito- gezinde ondergrondse groeperingen in de Joegoslavische hoofdstad opereren en wordt in verband gebracht met re cente onthullingen uit Moskou over het bestaan van een ondergrondse bewe ging tegen Tito. De tekst van de verspreide geschrif ten was uitermate fel en opruiend (U.P.). .iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiii Heetbloedig ondanks ijzige omgeving Gisteravond kregen twee Italia nen in een Italiaanse IJssalon In de Kalverstraat te Amsterdam zo'n hooglopende ruzie, dat een hunner zyn zakmes openknipte en zyn landgenoot, de 47-jarige P. M., een aantal steken aan voorhoofd en rechterhand toebracht. Per auto werd het hevig bloedende slacht offer naar zijn woning in Bentveld vervoerd. De dader F. B. werd ge arresteerd. Zweden versterkt zijn vloot TEWEERSTELLING TEGEN SOVJET-UNIE. De opperbevelhebber der Zweedse vloot Admiraal Strömback, heeft ver klaard, dat Zweden zün marine zal versterken met onder-zeebootjagers, motortorpedoboten en bestuurbare torpedo's, die nog op de geheime lUst voorkomen. Deze verklaring werd gisteren tijdens manoeuvres op zee afgelegd. De versterking is bedoeld om iedere bedreiging in de Baltische zee het hoofd te kunnen bieden. Zij licht voor de Zweden voor de eerste maal een tip van de sluier op over de plannen der marine om zich te weer te stellen tegen de vloot van grote onderzeeërs, die de Sovjet-Unie thans in de Baltische landen zou bou wen. Admiraal Strómback verklaarde, dat men. in geval van oorlog, ernstig met münen- en onder-zeebotengevaar in de Oostzee rekening moet houden. Het Parlement zal om 10 a 11 mil lioen kronen worden verzocht voor de bouw van vier torpedojagers van 600 ton. die een snelheid van 25 knopen kunnen bereiken. Geen enkele andere marine heeft dergelijke schppen, aldus de Admiraal. Hun enige artillerie zou bestaan uit 400 m.m automatisch" luchtafweerkanon- non. doch zii zouden ..een formidabele 'adinv d'^n'ebommen" aan boord kun nen hebben. Zweden heeft ten minste 12 meer 'nrpedobootjage-s in eerste linie nodig, waardoor de huidige macht verdubbeld zou worden, aldus de Admiraal.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1949 | | pagina 1