De nieuwe handelsovereenkomst met West-Duitsland [EERBERICHT Weekoverzicht der R.T.C. Geen spectaculaire resultaten, wel vooruitgang Yrijdag nieuw monsterproces te Budapest Rajk e.a. beschuldigd, maar Tito de inzet R. K. Geestelijkheid te Praag protesteert Aartsbisschop Matocha aan banden gelegd 56ste Jaargang MAANDAG 12 SEPTEMBER 1949 00 No. 26793 Karakter der Unie blijft grootste probleem In de afgelopen week viel geen sub stantiële vooruitgang te constateren, ofschoon op informeel niveau hard werd gewerkt en over de resultaten tevre denheid gewettigd is, aldus vernam de speciale correspondent van het A.N.P. In kringen der drie delegaties ter R.T.C. Het uiterst belangrijke punt der ka rakterisering van de Nederlands-Indo nesische Unie is in informele contacten der leidende personen van de delega- lies wederom druk besproken. Eenstem migheid over deze karakterisering werd nog niet bereikt, ofschoon men van In- denesische zfjde uitdrukkelijk verklaar de, dat de moeilijkheden geenszins als onoverkomelijk konden worden be- :houwd. Enige formuleringen ter ken- sehetsing van de Unie werden reeds aderzocht. Een moeilijkheid, die zich hierbij voordeed, was voor de Neder landse delegatieleden, dat men van In donesische zijde wenste zoals in het jongste verleden overigens reeds her haaldelijk is gebleken dat de Unie de status van een internationaal ver drag zou verkrijgen en gesloten zou Torden tussen twee staten, die volledig jouverein zyn op het moment, dat de Unie wordt aangegaan. INDONESISCH OPTIMISME. Van Indonesische zijde gaf men toe, üt deze vraag een belangrijk psycho tisch aspect heeft voor alle delegaties daarom had men in Indonesische gingen de overtuiging, dat men op dit -jnt elkander zou vinden. De oplossing hn echter slechts na lange interne be- jrekingen binnen de afzonderlijke de- Katies worden bereikt, gezien het feit, at in alle delegaties vertegeswoordigers rin de respectievelijke binnenlandse jwlltieke stromingen zitting hebben. Intussen is de B.F.O.-met een werk je ma betreffende de Unie gereed ge- tomen, Dit werkschema is reeds in een '.enaire vergadering van de delegatie ie B.F.O. besproken. Naar men aan wint verschilt dit werkschema slechts detailpunten van minder belang met !e opvattingen van de Republikeinse «legatie. Het militaire vraagstuk werd deze teek niet in commissieverband bespro- ün. De Indonesische delegaties heb- 6Q zich uitvoerig beziggehouden met et opstellen van een plan tot opbouw id de federale strijdmacht, die op het ment van de souvereiniteits-over- icht moet klaar staan om de taak in de Nederlandse troepen over te imen. DE VERVANGING DER NEDER LANDSE TROEPEN. Deze besprekingen hebben tot nu toe a zeer aangenaam verloop gehad. Zij «centreerden zich op twee allesbe- srsende vraagstukken: 1) Wanneer hoe de Nederlandse troepen zullen Krden teruggetrokken en 2) wat kan »r hen in de plaats worden gesteld. Het eerste vraagstuk dient natuurlijk «tandeld te worden door de drie dele tes gezamenlijk. Alhoewel de beant- ording van de tweede kwestie feite- een zuiver-Indonesische aangele- nheid is, komen ook hierbij punten i de orde, die in overleg met Neder- i moeten worden geregeld. De Ne- landse regering n?oet nl. bereid wor- gevonden om materiaal en uitrus- -S voor het toekomstige Indonesische agsapparaat af te staan, terwijl het endien in de bedoeling ligt aan de rferlanders zo nodig steun te verzoe- 3 door aanhouding van Nederlandse <pen. Bij alle besprekingen hierover 'ïitdrukkeiyk gesteld dat het terug gen der Nederlandse troepen ner- een gezagsvacuüm mag doen ont- besprekingen betroffen verder de fining van het federale leger ,dat vol- de resultaten van de inter-Indone- die conferentie zal worden opgebouwd de TNI, de Indonesiërs uit de SIX. en de verschillende veilig- Xbataljons der deelstaten. Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll MOED. Een 60-jarige grootvader uit Chicago zal de volgende maand üar Europa oversteken om met 28-jarige Weense schone te ,'ouwen, die hij per brief het hof seft gemaakt GIBRALTAR WORDT BASIS EER R.A.F. leurende tal van eeuwen is Gibral- 1 een vesting en een basis van de p* Marine geweest. Het zal thans van de Royal Air Force wor- heeft de onderminister van Jp'vaart Geoffrey de Freitas ver lui. Hij vertrekt dezer dagen naar Tiltar. om de eerste steen voor een "inente R.A.F.-basis te leggen. AANHOUDEND DROOG NAZOMER WEER. jBilt verwacht tot morgenavond: gX-og weer met over het algemeen bewolking. Meest matige wind ^telijke richtingen. Ongeveer de- temperatuur als de afgelopen 24 I Opgemaakt te 10 uur). 13 'SEPTEMBER. ^-op: 6.10 uur: onder 19.01 uur. hn op: 20.44 uur; onder 12.55 uur ï?water te Katwijk te o.20 en luur. immer bestaat uit zes pagina's. Directeur: J W Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red 21501 Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer f4,15 per kwartaal; 32 cents per week Witte Singel 1, Lelden - Giro no.: 67U55 LEIDSCH DAGBLAD Een wederzijds belang De nieuwe handelsovereenkomst, die Woensdag met West-Duitsland gepara feerd werd, ziet men in kringen van deskundigen als een stap op de weg naar een gezond handelsverkeer tussen twee landen, wier handelsverkeer niet in evenwicht is. Duitsland wil exporteren en is be reid om te importeren, ten einde zijn exporten mogelijk te maken. West-Duitsland geeft nu invoerver gunningen zonder kwantitatieve restric ties. Ten aanzien van enkele goederen zjjn er nog maximum contingenten vastgesteld. Dit zijn uitzonderingen. Voor die goederen zijn er plafonds, welke in sommige gevallen behoorlijk hoog zijn en ir. andere zeer laag. Die goederen betreffen verse groenten, zeevis en haring, consumptie-aardappe len, pootaardappelen, zaden, spiritua liën en producten der lampen- en radio- Industrie. Voor de groenten en de aardappelen zijn die plafonds behoorlijk hoog. Voor haring en zaden zijn ze zeer laag. Wat de zaden betreft heeft men te maken met het feit. dat men in West-Duits land nog met veel zaden zit, die door de geallieerden werden ingevoerd. Daarvan moet men eerst af zijn. Voorts heeft men in West-Duitsland nog een em bargo op vetzuren, technische vetten, glycerine, lampen en tin. Nederland heeft toegezegd, dat de opbrengst uit zün exporten naar Duitsland zal be steed worden voor importen uit Duits land. Het is er mee accoord gegaan, dat het per kwartaal voor 8 millioen dollar uit West-Duitsland zal invoeren aan ar tikelen, die eindproducten betekenen. Deze 32 millioen dollar aan invoer uit West-Duitsland in de periode van 1 September 1949 tot 1 Augustus 1950 wordt verdeeld over verschillende groe pen goederen, voor enkele waarvan pla fonds zijn vastgesteld. Het bedrag voor zeevis en haring is vastgesteld op 1 millioen dollar (vorig verdragjaar 4 millioen). Consumptie aardappelen 3 millioen dollar (3 mil lioen). Pootaardappelen 1 millioen dol lar (1 millioen). Zaden 500.000 dollar (3,3 millioen). Spiritualiën 500.000 dol lar (geen). Voorts er er een bedrag vastgesteld voor de lampen en radio producten. dat ongeveer gelijk is aan dat in het vorige jaar. Opgemerkt kan worden, dat in de verse groenten ditmaal de vruchten niet begrepen zijn. Deze zijn vrij. Ver wacht wordt, dat Nederland voor onge veer 7 'millioen dollar aan fruit, waar onder voor 2 millioen dollar aan frult- pulp, zal kunnen exporteren. Voor onzichtbare goederen zal Duits land naar schatting ontvangen^ 25^ millioen dollar, Nederland 20,7 millioen dollar. Voor de binnenvaart is de schat ting, dat wy zullen uitgeven 7 millioen dollar en 4 millioen dollar zullen ont vangen. Voor onkosten aan de spoor wegen in Duitsland zullen wij het vol gend jaar ongeveer 8 millioen dollar te betalen hebben. Wat de zeevaart betreft zal Neder land ontvangen 6V2 millioen dollar en uitgeven 4 millioen dollar. Ten aanzien van het wegtransport Tienduizenden Amsterdammers hebben het Aalsmeerse bloemencorso door de hoofdstad, waarin 60 wagens meereden, bewonderd. De bloemenkwekers hadden hun uiterste best eedaan en de ene wa gen was nog fraaier versierd dan de andere. Opvallend was, het grote aantal, uit bloemen vervaardigde, dieren in de optocht. kunnen geen cijfers gegeven worden. Men gaat daarmee voorlopig gewoon door. Verwacht wordt, dat de handel naar beide zijden een bedrag van 140 150.000.000 dollar zal belopen. Dit kan nog hoger worden, in verband waarmee er aan herinnerd wordt, dat ons land voor een bedrag van 17*4 millioen dol lar aan trekkingsrechten op West- Duitsland heeft. Ten slotte wordt nog opgemerkt, dat compensatie-transacties nietmeer zijn toegelaten. Theodor Heuss, vandaag President van West-Duitsland? Vanmiddag om 3 uur zal tc Bonn de eerste federale president van West- Duitsland worden gekozen. De 402 le den van de Bondsdag zullen samen met 402 afgevaardigden van de par lementen der staten met dr Erich Kohier als voorzitter b|j geheime stemming zonder debat de verkiezing verrichten. De constitutie verbiedt een debat over de candidatcn ten efndo te verhoeden, dat de toekomstige hoog ste ambtsdrager in de staat het voor werp wordt van een partijgeschil. Indien by de eerste stemming geen candidaat een absolute meerderheid ver- toygt, zal een tweede en zo nodig een derde keer gestemd worden. By een eventuele derde stemming is een rela tieve meerderheid voldoende. De soci aal-democraten zouden pas vanmorgen officieel hun candidaat stellen. De 67-jarige dr Theodor Heuss, voor zitter van de Vrye Democratische party, heeft de grootste kans gekozen te wor den. Zeelieden staken in Genua DUIZENDEN PASSAGIERS GESTRAND. Een Zaterdag in Genua uitgebroken zeeliedenstaking heeft zich tydens het weekeinde uitgebreid tot Napels, Triest en Venetië. De zeelieden wensen ho gere gage en verklaren, dat de werk gevers de overeenstemming, welke na een staking van enige tüd geleden was bereikt, niet zyn nagekomen. De leider van het vakverbond, GIu- letti, heeft geweigerd te Genua met de minister van Scheepvaart, Saragat, te onderhandelen, „omdat gelast was hem niet aan boord van schepen te laten om met de bemanningen te spreken Naar men schat zUn ln Genua, Napels, Triest en Venetië thans 4000 man ln staking. In Genua liggen tien schepen stil, w.o. zeven passagiersschepen. Dui zenden passagiers zyn in de verschil lende havens gestrand. Onder meer wachten ln Napels 2000 personen op overtooht naar New York. Vandaag zou de dirigent Toscanini aan boord gaan van de „Atlantic", die te Genua stil ligt. Leve onze voorlichting! Dr George H. Gallup, de man van het Amerikaanse opinie-on derzoek, bracht een kort bezoek aan ons land. Een journalist vreeg hem of het voor zyn instituut niet de moeite waard zou zyn eens een onderzoek in te stellen naar de mening van het Ameri kaanse publiek betreffende de In donesische kwestie. Dr Gallup verzekerde, dat naar zijn mening in Amerika misschien twee pro cent van de mensen op de hoogte is van de Indonesische kwestie, zodat een opinie-onderzoek nut teloos zou zijn. heidsautoriteiten hebben hierby een verordening uit laten gaan volgens wel ke het opleggen van deze straffen niet tydens kerkdiensten bekend mag wor den gemaakt, „teneinde geen ongegron de sympathieën te wekken en geen on welwillende stemming tegen de cffici- ele maatregelen te kweken." OPNIEUW PROTEST VAN MGR BERAN. De Aartsbisschop van Praag, mgr Josef Beran. heeft in een brief d.d. 17 Augustus, die Zaterdag te Praag werd gepubliceerd, de Tsjechoslowaakse regering beschuldigd van wetscóennis. Regeringsagenten gingen bun bevoegd- beid verre te buiten door dispensatie te verlenen en andere functies te verrich ten die uitsluitend de kerk waren voor behouden aldus zegt de brief. Van vele kansels in de .aagse katholieke kerken werden gisteren hef tige aanvallen gedaan op het commu nisme als gevolg van de oproep die aartsbisschop Josef Beran tot zyn vol gelingen richtte en waarin hy verzocht te bidden om kracht voor de stryd te gen het satanisme. WORDT CEPICKA PLOTSELING VERZOENINGSGEZIND? De Tsjechische minister van Justitie Alexej Ceplcka, die zich tot nu toe een van de meest verbeten vyanden van de katholieke kerk toonde, liet gisteren plotseling eeheel nieuwe klanken ho ren en zeide dat de regering „vrede" wenst ..Wij eren de godsdienst en we zullen alles ln het werk stellen om er een pro gressieve kracht voor het leven van te maken" zo zside Mi tot de mijnwerkers 'er er" van de mynwerksdag in Noord- Bobemen Di* was een van de meest ve-zoenen- rie officiële toespraken die sinds het conflict kerk-sfaat zich toespi ste, zijn gehouden. Cepicka liet doo-schemeren dat er een mogelijkheid is tot het vinden van een compromis. DE BUITENLANDSE BETREKKINGEN. De Indonesische delegaties hebben zich voorts onderling beraden over de rege ling van de republikeinse betrekkingen. Van republikeinse zyde verzekerde men ons. dat 00 dit. gebied noch tussen de Indonesische delegaties onderling noch tussen Indonesië en Nederland moeilijk heden van ernstige aard te verwachten zijn. Men hoopt dan ook te komen tot opstelling van een gezamenlijk Indone sisch werkschema In het algemeen ver klaarde een republikeins zegsman ons, dat in, de buitenlandse dienst voor In donesië hulp van Nederlandse techni sche krachten en adviseurs nodig zal zyn. Men hoopt op de belangrijkste pos ten, zoals Washington. Londen. Parys, New-Delhi en andere hoofdsteden zo sDoedie moeelük ambassades van de RIS te vestigen. In landen vari minder di recte betekenis voor Indonesië zal men. zo deelde men ons mede, aan Neder land verzoeken de Indonesische belan gen in die landen door de Ne derlandse diplomatieke vertegen woordiging te doen behartigen. Ook het omgekeerde zal het geval ziin b.v. in Dieddah. waar de Nederlandse consul, zo meende men. Dractisch alleen Indo nesische belangen heeft te behartigen. De technische commissie tot opstelling van de voorloüige staatsregeling van In donesië hoont volgende week met haar werk gereed te komen. In kringen van de B F.O, is deze week enige ongerustheid ontstaan over de ontwikkeling in Zuid-Borneo. Sultan Hamid heeft hieraan in een persge- sprek reeds uiting gegeven. Van de zyde van andere vertegenwoordigers in de B.F.O. gaf men te kennen, dat de oor zaken van de onrust gezocht moesten worden in de manier, waarop de ver kiezingen voor de raad van Bandjar zyn gehouden en de geringe bevoegdhe den, die deze raad tot nu toe verkreeg. Samenvattend zou men de derde weck van de conferentie kunnen noemen een week van voortgezette uitwisseling van standpunten op informeel niveau, waar bij ten aanzien van afzonderlyke pun ten eenstemmigheid van inzichten bleek, ofschoon de moeizame gang der Unie besprekingen van invloed was op de gang van zaken in alle andere com missies. „Complot tegen Hongaarse regering" Te Boedapest is de „acte van be schuldiging" tegen de v.m. Hongaarse minister van Buit. Zaken, Laszlo Rajk en zeven andere medebeklaagden be kend gemaakt. Zij worden er van beschuldigd spionnage te hebben be dreven voor de Amerikaanse en Joe goslavische geheime diensten. Dit proces zal. gelijk gemeld, Vrydag, 16 September beginnen Onder de beschuldigden bevindt zich oa. ook de vroegere Joegoslavische zaakgelastigde te Budapest, Lazar Brankof. Dat heeft verbazing gewekt, omdat hy indertijd een verklaring aflegde, vóór de Kominform en tegen Tito te zyn. Rajk en zijn medebeklaagden wor den ook beschuldigd van pogingen om de Hongaarse regering met ge weld omver te werpen. Men verwacht dat dit proces door andere processen gevolgd zal worden. Vele andere Hongaarse functionarissen worden in de aanklacht genoemd als agenten van h?t Amerikaanse bureau van strategische diensten, voormalige agenten van de Gestapo of van de Joegoslavische politie van voor de oorlog. Beweerd wordt, dat Rajk by het vooronderzoek bekend heeft, dat de lioofdoersonen achter de samen zwering in Hongarije maarschalk Tito en de Joegoslavische minister van Binnenlandse Zaken, Rankovic, waren. Rajk werd 15 Juni uit de arbeiders partij gestoten als „spion en Trots-' kistisch agent van buitenlandse impe rialistische mogendheden" en vier da gen later gearresteerd. Hy was lid van het Politbureau van de communistische partij en een van de invloedrykste com munisten in Hongarije, zyn arrestatie luidde een grote zuivering van de par tij in. De aanklacht meldt o.a., dat Rajk vier maanden nadat de Kominform Belgrado had gedesavoueerd, een ge heime bespreking had met de Joego slavische minister van Binnenlandse Zaken. Rajk zou bekend hebben, dat de bijeenkomst was gearrangeerd met medewerking van Oestereichter voor malig stafchef van het Hongaarse leger en een der andere beklaagden. Rankovic zou een plan van maar schalk Tito om Hongaarse commu nistische leiders o.w. vice-premier Rakosi uit de weg te ruimen, ont vouwd hebben. Volgens dit plan zou Rajk daarna de leiding van de Hon gaarse communistische partij op zich moeten nemen en Hongarije in het Joegoslavische kamp moeten bren gen. Rajk zou verder gezegd hebben, dat de Joegoslavische minister hem had m'>d"<rpd<*'-ld dat Belgrado mili taire deskundigen wild3 zenden om de nlnnnen voor de nmvcrw°min» van de Hongaarse regering te helpen voorbereiden. Twee Joegoslavische agenten, „ex perts in het plegen van politieke moor den", zouden aan de Joegoslavische legatie in Hongarije worden toegevoegd om de moord op Rakosi voor te berei den. Volgens de aanklacht zou Rajk be kend hebben, van 1945 af inlichtingen te hebben verstrekt aan de Amerikaan se geheime dienst. Joegoslavische agen ten zouden een netwerk door geheel Hongarye hebben gesponnen met volle medewerking van Rajk Dr Szonyi, secretaris van de Hon gaarse communistische party, zou in 1946 begonnen zijn met Rajk samen te werken. Hy wordt beschuldigd van het organiseren van een groep agenten uit de gelederen van Hongaarse „Trotz- kisten" in Zwitserland Deze agenten handelden op instructie van Allen Dulles, hoofd van het Amerikaanse bureau van strategische diensten in Zwitserland en broeder van senator John Foster Dulles, aldus de aanklacht. Generaal Palffy wordt er van be schuldigd van 1945 af agent van Joe goslavië geweest te zijn en de lei ding over het militaire gedeelte van de beweerde samenzwering tegen de Hongaarse regering gehad te hebben. Rajk zou met zijn medewerking een omvangryke organisatie geschapen hebben door zyn eigen agenten in sleutelposities te benoemen. Uit alle delen van Duitsland komen meldingen van ongelukken, welke te wyten zyn aan de nog onopgeruimde munitie. In bossen en rivieren liggen- blindgangers verstopt. Overal zyn op sporingsdiensten in de weer om de bossen en rivieren munitie-vry te maken. Enige leden van de opsporingsdienst halen by Germersheim blindgangers uit het water Botsingen met Mosley-aanhangers TWAALF PERSONEN GEARRESTEERD. Meer dan 100 politiemannen zyn - te pas gekomen by botsingen in Hackney, (Oost-Londen). De politie beschermde aanhangers van de beweging van Sir Oswald Mos- ley tegen anti-fascisten, die van een vergadering in East End terug mar cheerden. Deze wyk is voor een groot deel door Joden bewoond en sinds het einde van de oorlog hebben zich hier reeds herhaalde malen ongeregeldheden voorgedaan. Twaalf personen zyn na de ongere geldheden gearresteerd en in staat van beschuldiging gesteld. Ook bereden po litie heeft ingegrepen. Op een later gehouden protestverga dering, waar communistische sprekers optraden, werd gestemd, dat fascisme in Engeland verboden diende te worden. Talrijke straffen Door een kerkelyk woordvoerder te Praag is medegedeeld, dat de Tsje choslowaakse R.K. autoriteiten krach tig hebben geprotesteerd tegen een besluit van het ministerie van On derwijs om in de Seminaries lezingen te doen houden over de volgende on derwerpen: volksdemocratie, econo mie ip een socialistische staat, kapi talisme en socialisme, de Tsjechoslo waakse grondwet, scheppende arbeid in het kader van de tweejaren- cn vyfjaren-plannen, de internationale toestand en Tsjecho-Slowakye, desa menwerking van de kerk met de volksdemocratie. Er is geprotesteerd tegen „deze in breuk op de rechten der kerk", aldus verklaarde de woordvoerder. In kringen van de diocees van Olo- mouc wordt verklaard, dat de Tsjecho slowaakse autoriteiten de Moravische Aartsbisschop, dr Josef Matocha, met politiemaatregelen hebben omringd. Deze is de op een na hoogste R.K. ambtsdrager in bet land. Twee leden van de veiligheidspolitie en een speciale wacht staan by de deur van zyn paleis en ondervragen alle bezoekers De Aartsbisschop is verzocht iemand van de politie in zyn auto te nemen, waarheen hij ook rydt. De autoriteiten hebben tegenover hem verklaard, aldus bovengenoemde kringen, dat de maat regelen getroffen zyn „voor zyn eigen veiligheid". (Sic!). Uit de berichten valt op te maken, dat Matocha zich in on geveer dezelfde toestand bevindt als de Aartsbisschop van Praag, ds Josef Beran. Uit andere delen van het bisdom wordt gemeld, dat meer dan 60 geestelijken de staatssubsidie op hun salaris ont zegd is naar aanleiding van het lezen van herderlyke brieven. Een Semina rium was door regeringsagenten be zocht. die een onderzoek naar de wijze van doceren en het houden van gods dienstoefeningen instelden. Berichten uit andere bisdommen wy- zen er op. dat de maatregelen van de politie en de veiligheidsdiensten over het algmeen verzwaard worden. Volgens kerkelyke kringen worden de auto's van geestelijken ln het bisdom Ceske Bude- jovice geconfiskeerd. indien de boeten niet betaald worden, opgelegd wegens het voorlezen van herderlyke brieven. Andere geestelyken zouden maandelijks een som moeten betalen om ln het be zit te blUven van hun motorfietsen, die zij in uitgestrekte parochies nodig heb ben. Uit Gottwaldov (het vroegere Zlin) in Oost-Moravië wordt gemeld, dat ten minste 10 geestelyken bestraft zyn we gens overtredingen der gewone wetten, decreten en verordeningen. De veilig-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1949 | | pagina 1