Het oog gericht op
Zuid-Slavië
weerbericht
Vice-Admiraai Kist
Met de Marine zal het in Indonesië
wel los lopen
De Commissaris der Koningin in Z.-Hollaiid
Mr L. A. Kesper, ziet „De Mens en zijn Arbeid"
Minister In l f eld antwoordt Andriessen
Grotere woningen ontvangen
geen Rijkssteun meer
Boveu 325 Kub. meter huren vrij
HONGARJJEi
LJUBLJAt
O» proripci» Kaord-
Brabantopgelii'k»
ZAGREB
KROATÜ
ROEMENIE
oBELGRADO
/•Loznitoa
•RAJEWQ-/Ur|C>
r v MilToWca ilwkowc
^MONTENEGfo-s^ Priüir,4j
'■vTTOGRfltft Z P
BULGAR'JE:
I >h(SK0PIJE
JtUCEDONJË
kO&vida *f>nïep\
L* Bifojj
'GRIEKENL.
J8ste Jaargang VRIJDAG 2 SEPTEMBER 1949 Oö No. 26785
Zenuwenoorlog
In welingelichte kringen te Belgrado
jut men zich sceptisch uit over de be
richten, dat vijf sovjet-russische tank-
Éiisies de Joegoslavische grens dicht
raaderd waren. In Belgrado had men
feen bevestiging ontvangen van deze
têrichten. die ook gewaagden van on
kelen van twee pantserdivisies en
Tijtuigen, die zouden worden samen-
terrokken in het Westen van Roeme-
,jé in de buurt van Timisoara. Men
ns geneigd, deze berichten overdreven
k noemen en er geen acht op te slaan,
yen gelooft echter, dat het aantal
troepen in genoemde gebieden groter is
ón het aantal manschappen, dat ge-
ïoonlijk aan de herfstmanoeuvres van
het Russische leger in Roemenië deel
neemt.
Ook in officiële kringen te Londen
is men nog steeds van mening, dat de
joTjetrussische regering een militaire
tivasie van Joego-Slaviè, hetzij met
LÉen troepen of met Hongaarse, Bul
gaarse of Roemeense strijdkrachten,
net voorbereidt.
"Overal in Zuid-Slavië worden pro-
testvergaderingen gehouden tegen de
jongste Russische nota's. In telegram
men. die door de vergaderingen aan de
regering zijn gezonden, wordt gezegd
dat de sovjet-unie „verraad pleegt aan
de principes van Lenin".
6
Vernomen wordt, dat de Amerikaanse
en Britse regeringen hebben besloten
de Joegoslavische regering niet van
advies te dienen bij het nemen van de
beslissing, of het geschil tussen de rege
ringen te Belgrado en te Moskou al dan
niet aan de Verenigde Naties dient te
worden voorgelegd.
Cummings schrijft in de „News Chro
nicle", dat hij inlichtingen heeft ont
vangen. volgens welke Albanië op de
rand van een burgeroorlog zou zijn.
Cummings voegt hier aan toe, dat
maarschalk Tito deze „gebeurtenis"
met energie organiseert.
Hierbij een duidelijke kaart van Joego
slavië. Het land is verdeeld in Servië,
Kroatië, Slovenië, Bosnië, Macedonië
en Montenegro. Het heeft totaal, vol
gens de volkstelling van 15 Maart 1948,
15.751.938 inwoners en is -256.588 vier
kante km groot.
"JOEGOSLAVIË
FEOERATIVNA NARODNA REPUBLIKA JUGOSLAVIJA)
OOSTEN
ITALIË
H«tn
o j Vlieqvfld
Spoorlijn
Rimiich# invlwditfw
HET GAAT NIET GOED MET
HONGAARSE PRODUCTIE!
In een verslag voor de algemene ver
gadering van de afdeling Boedapest der
arbeiderspartij wordt gewezen op een
ernstige daling van de productie in de
fabrieken van Boedapest, die 60% van
de totale industrie van het land verte
genwoordigen.
Als reden hiervan wordt opgegeven
het gebrek aan tucht onder de arbei
ders (te laat komen, voorgewende ziekte,
vrijwillige verminderingen, enz.) en de
houding van tal van ondernemingslei
ders.
Ten slotte wordt geprezen op het mis
lukken van de wedstrijden onder de
arbeiders om hun ijver te prikkelen.
Slechts een gering aantal arbeiders
heeft aan die wedstrijden deelgenomen.
Zowel de vakbondsleiders als de com
munistische bedrijfsleiders zijn volgens
het verslag verantwoordelijk voor deze
stand van zaken.
OTTO WAECHTER OVERLEDEN.
Volgens de „Giornale d'Italia" is
Otto Waechter, die de moord op kan
selier Dolfuss in Juli 1934 op touw had
gezet, te Rome gestorven, waar hij se
dert 1946 onder een valse naam leefde.
Waechter, die een der machtigste SS-
chefs was, is gouverneur geweest van
Galicië. Hij wachtte op een pas om
naar Zuid-Amerika te vertrekken. Tot
dusver was hij aan de opsporingen van
de geallieerde politie ontsnapt. Hij is
aan een leverziekte gestorven.
DE OVERSTROMINGEN IN
NIEUW ZUID-WALES.
Tengevolge van de overstromingen
in het gebied van Kempsey (Nieuw-
Zuid-Wales) zijn meer dan 15.000 stuks
vee verdronken. De overgebleven dieren
komen van honger en zwakheid om
het leven, aldus de boeren in deze
streek.
De programmaleider van radio-
Kempsey heeft 10.000 gramofoonplaten
moetan afdraaien en sorteren, waar
van de etiketten door het water waren
wreggespoeld. „Old man river" en
„When the rain tumbled down" had
hij kapot gegooid
Maar het zal jaren duren.
Vice-Admiraal F. J. Kist, die gisteren
met de „Willem Ruys" naar Indonesië
ls vertrokken, waar hij Batavia als
standplaats krijgt, zeide ons voor zijn
vertrek:
De RT.C. zal de positie van de Ma
rine in Indonesië regelen. Wat het re
sultaat zal zijn weet ik niet, maar dit
kan ik wel zeggen, dat de marine net
als vroeger, maar dan met inachtne
ming van de nieuwe verhoudingen,
haar taak zal opvatten.
Ik ben cr zeker van, dat w'tf met de
Ver. Staten van Indonesië zullen
kunnen samenwerken. Gezamenlijk
zullen wy er naar moeten streven de
Indonesische Marine op te bouwen.
Zoals bekend zullen reeds 20 jonge
lieden voor de Indonesische Marine
worden opgeleid. Zij genieten precies
dezelfde opleiding ais onze adelborsten,
In Den Helder. Aangezien Surabaja vrij
wel de enige haven is waar behoorlijke
reparatiemogelijkheid bestaat, is dit
wel de aangewezen plaats voor de ma
rinebasis. De Ver. Staten schijnen er
weliswaar bij geïnteresseerd te zijn, dat
die basis er blijft, maar dat wil nog
niet zeggen dat er een „Amerikaanse"
Ontstemming te Praag
over een foto
De Tsjechische regering is ontsticht
te: het. feit, dat het Amerikaanse .An
imation Office" in Praag een foto
ia kardinaal Mindszenty in zijn etala-
heeft geplaatst. Een woordvoerder
ia de Amerikaanse ambassade vertel-
dat de Tsjechische overheid dit als
a „onvriendelijke daad" beschouwt,
'iïr de kardinaal een „misdadiger" is.
De foto van kardinaal Mindszenty is
van de 200 afbeeldingen van pro-
iente figuren uit de gehele wereld,
het Amerikaanse bureau voor een
ia zijn ramen heeft gehangen. Reeds
ia dagen verdringen de mensen zich
het. gebouw om de foto's te be-
.ken en verscheidene malen is het
sis tot verkeersopstoppingen geko-
■a voor het bureau, dat aan een der
«fdstraten van Praag gevestigd is.
Geen aanmerking werd gemaakt over
afbeeldingen van Stalin en Tito die
ook onder de prominenten in de
age bevinden. (U.P.).
herleving voormalig
nationaal-socialistisch
dagblad in beieren.
fk ..-Niederbayrische Nachrichten", 't
'^e dagblad in Beieren, dat na de
J-log toestemming tot verschijnen
'1 van het Amerikaanse militaire
stuur, heeft de publicatie gestaakt,
in verband met de concurrentie
«het blad ondervindt van het voor
ree nationaal-socialistische dagblad
paubinger Tageblatt", dat wederom
^«••schenen na de opheffing der be
kende bepalingen op de publicatie
dagbladen in Beieren, welke aan
kijk door de Amerikaanse bezet-
autoriteiten waren uitgevaardigd.
„Straubinger Tageblatt" wordt
gegeven door dr Georg Huber, die
«i blad gedurende- het nationaal-soci-
«asehe bewind onafgebroken onder
naam deed verschijnen.
stakingen in finland
verlopen.
'Igens een schatting van het Finse
herbond zijn thans nog slechts 33.000
f1- in staking, tegen 100.000 enkele we-
geleden. Het zijn voornamelijk ha-
^beiders en metaalarbeiders die de
'•bug nog voortzetten. In Helsinki en
^Pere zijn de metaalarbeiders weer
net werk.
OPNIEUW ENIGE REGEN.
Bilt verwacht tot morgenavond:
^rwegend 2iwaar bewolkt en op de
5* plaatsen opnieuw enige regen,
overdag gevolgd door enkele
^ngen. Meest matige, later iets
valide wind. hoofdzakelijk tussen
£-0°st en Zuid-West. Enige verdere
van temperatuur.
3 SEPTEMBER
J;°p: 5.54 uuonder: 19.24 uur.
op; 18.00 uur; onder: 0.35 uur
(EX'
?*ater te Katwijk te 0.05 en 12.38 u.
H nummer bestaat uit zes pagina's.
Gistermiddag heeft de commissaris
der Koningin in Zuid-Holland, mr L.
A. Kesper, die ook het beschermheer
schap der expositie heeft willen aan
vaarden, een langdurig bezoek gebracht
aan de tentoonstelling „De Mens en zijn
Arbeid". Tijdens dit bezoek werd mr
Kesper rondgeleid door de voorzitter
van het tentoonstellingsbestuur, de heer
D. L. Landman, en enige andere be
stuursleden.
In „De Waag" werden de Commissa
ris der Koningin (links) die zich in zeer
enthousiaste bewoordingen over het ten
toongestelde materiaal uitliet, verver
singen aangeboden. Rechts de voorzit
ter van het tentoonstellingsbestuur, de
heer D. L. Landman.
BIJNA 27.000 BEZOEKERS.
Ofschoon de tentoonstelling nu al 8
dagen „draait", duurt de belangstelling
voor deze unieke expositie onvermin
derd voort. Het aantal betalende bezoe
kers, dat gisteravond bij sluiting in to
taal de toegangscontrole was gepasseerd,
benadert thans de 27.000; daarnaast
hebben momenteel reeds ruim duizend
leerlingen in klasse-verband de tentoon
stelling bezocht. Hedenavond en morgen
de gehele dag bestaat nog de gelegen
heid om „De Mens en zijn Arbeid" te
bezichtigen, waarna deze zo zeer de aan
dacht vragende tentoonstelling wordt
gesloten.
(Foto Leidsch Dagblad/Van Vliet.
basis komt. De opbouw van de Marine
in Indonesië ziet vice-admiraal Kist
als een langzaam proces. Er zullen
allereerst plaatselijke dingen geregeld
moeten worden, zoals bestrijding van
de smokkelhandel en zeeroverij, het
vegen van mijnen enz. De opbouw van
een behoorlijke Marine achtte de vice-
admiraal geen kleinigheid. Zij is daar
enboven ontzaggelijk duur.
„Ik weet niet, hoe de Ver. Staten
van Indonesië er financieel voor staan,
maar dat er zeer ruime middelen uit
gegeven kunnen worden, geloof ik niet.
Wij zullen de ontwikkeling van de
toestand moeten afwachten. Een eigen
lijke Indonesische vloot is er niet, al
zijn er enkele schepen, die vroeger tot
de burgerlijke Marine behoorden en nu
worden gebruikt voor controle op zee.
Eventueel zal de Kon. Marine helpen,
mogelijk door het uitlenen van sche
pen of iets van dien aard". Of de Ma-
rinevliegdienst zal helpen? Vice-admi
raal Kist zag deze dienst als een ab
soluut samenwerkend -deel met de
varende marine. Hii behoort er dus
bij. maar indien nodig zal de samen
werking toch voornamelijk komen met
de op het land gestationneerde vlieg
tuigen en vliegboten.
Vice-admiraal Kist, die Indonesië
kent, zeide ten slotte, dat er veel
overleg- vereist zal worden. Maar per
soonlijk heeft hij het gevoel, dat het
wat de Marine betreft wel terecht
zal komen. Wij moeten, zo besloot hij,
van de nieuwe toestand het beste
maken, wat e*- van te maken is. Er
zullen vermoedelijk echter jaren mee
gemoeid zijn.
GRIEKSE GUERILLA'S VERSLAGEN
De Griekse generale staf maakte be
kend, dat in de strijd met de regerings
strijdkrachten 847 guerillamanschappen
zijn gedood en 845 gevangen genomen,
waardoor een kwart gedeelte van de
re'oellenstrijdmacht in het Grammos-
gebied uitgeschakeld ls.
Men neemt aan, dat vierduizend man
guerilla's naar Albanië is uitgeweken.
Er zyn nog geen cijfers verstrekt
over de verliezen aan regeringszijde
gedurende 't zomeroffensief, maar ver
ondersteld wordt, dat deze aanzienlijk
zijn.
Men gelooft in Athene, dat het ge
hele guerillaleger nog slechts veertien
duizend man telt, waarvan tweederde
naar Albanië gevlucht en de rest over
Noord-Griekenland verspreid is. (UP.).
HET VREDESVERDRAG
MET OOSTENRIJK.
De plaatsvervangers der ministers van
Buitenlandse Zaken der grote vier zijn
het te Londen eens geworden over het
aantal schepen, dat door Oostenrijk als
activa van de Donau-scheepvaartmaat-
schappij aan de Sovjet-Unie moet wor
den overgedragen.
De bijeenkomst van gisteren werd be
schouwd als waarschijnlijk het einde
van de huidige pogingen om de opstel
ling van eeri Oostenrijks verdrag te vol
tooien. Sinds de Parijse conferentie van
de „grote vier" In Mei en Juni heeft
men thans over 8 artikelen, waaronder
die betreffende grenzen, herstelbetalin
gen en minderheidsrechten, overeen
stemming bereikt. Men is het echter nog
niet eens kunnen worden over 9 artike
len met Inbegrip van het cardinale ar
tikel 33 over de Duitse activa in Oos
tenrijk.
Vanavond zal een extra-zitting wor
den gehouden, waarop men zal pogen
tot overeenstemming te komen omtrent
het verslag van het verloop der in de
afgelopen twee maanden gehouden zit
tingen.
De vertegenwoordigers van Frankrijk
en van de Sovjet-Unie stemden niet in
met een Amerikaans voorstel tot voort
zetting van de besprekingen in Amerika.
De Amerikaanse vertegenwoordiger
drong er daarop bij zijn Franse en Sov-
jetrussische collega op aan dat deze
hun regeringen zouden verzoeken haar
goedkeuringen te hechten aan het Ame
rikaanse voorstel.
VOORSTEL TOT EUROPEES
GERECHTSHOF.
De juridische commissie der assem
blee van de Raad van Europa heeft met
dertien tegen zeven stemmen een aan
beveling goedgekeurd, waarin wordt
voorgesteld over te gaan tot de instel
ling van een Europees gerechtshof, dat
tot taak zou hebben schendingen van
de rechten van de mens, zoals deze zjjn
neergelegd in het bereids hieromtrent
opgestelde handvest, te berechten. De
commissie besloot voorts de instelling
van een internationale commissie van
onderzoek aan te bevelen, die tot taak
zal hebben gevallen van beweerde schen
dingen der mensenrechten uit te pluizen.
Met ingang van gisteren, worden,
gelijk bekend, geen aanvragen meer
in behandeling genomen tot steun
uit 's Rijks kas voor de bouw van
woningen met bedrijfsruimte en van
woningen, die een grotere inhoud
hebben dan 325 kubieke meter. Dit
is het gevolg van een ministeriële
beschikking van 10 Augustus, welke
de „financieringsreg»ling-Woning-
bouw 1948" ingrijpend heeft gewijzigd.
Op 17 Augustus heeft dan ook het
lid der Tweede Kamer, de heer J.
Andriessen (KVP) de minister van
Wederopbouw en Volkshuisvesting
hierover enige schriftelijke vragen
gesteld, welke thans zijn beantwoord.
Deze beschikking van 10 Augustus jl
is genomen, aldus het antwoord, om
dat het belang van een zeer spoedige
verbetering in de woontoestanden me
debrengt, dat voorlopig in hoofdzaak
kleine woningen worden gebouwd,
waardoor het met het beperkt bouw
volume voor woningen mogelijk is meer
gezinnen te helpen
De minister mr In 't Veld is van oor
deel, dat het hiervoor beschreven be
lang zodanig zwaar weegt, dat over
de door de vragensteller vermelde be
zwaren moet worden heengestapt. Groe
pen van de bevolking, die in normale
tijden grotere woningen plegen te heb
ben, zullen zich in deze tijd, nu tien
duizenden gezinnen nog wonen in de
meest kommervolle omstandigheden,
moeten behelpen, indien zij voor Rijks-
steun ingevolge de financieringsrege
ling in aanmerking willen komen.
Overwogen wordt een regeling, waar
door het mogelijk is van woningen met
bedrijven het woongedeelte te finan
cieren op de voet van woningen zon
der bedrijven.
Dc huren van woningen met een in
houd groter dan ^>25, onderscheiden
lijk 375 MS, worden vrijgclaïen.
De- zware lasten, die op de schatkist
worden gelegd, maken het noodzake
lijk de financiële steun van dc over
heid daar aan te wenden waar deze
in de eerste plaats nodig is.
Dc door de regering gevolgde huur-
politiek wordt naar de mening van
dc minister niet doorkruist, wanneer
voor de grotere nieuwe woningen de
huren zijn afgestemd op de bouw
kosten. Het huurprijsbesluit Nieuw
bouw 1944 heeft steeds de mogelijk
heid opengelaten de huren van nieu
we woningen, gebouwd zonder finan
ciële bijdrage van het Rijk. op kost
prijsbasis te bepalen.
Tot 1 Augustus 1949 ls aan jaarlijkse
bijdragen ingevolge de Financierings
regeling 1947 reeds toegezegd f. 4.490 658
voor 11.721 woningen, terwijl tot de
zelfde datum op de voet van de finan
cieringsregeling 1948 f 2 024 034 voor
5637 woningen was vastgelégd.
De minister heeft ernstig overwogen,
of hU de wijzigingen In de Financie
ringsregeling 1948 gelijk met de datum
van de beschikking van kracht zou
moeten verklaren, dan wel nog korte
tijd de gelegenheid zou kunnen openen
de ongewijzigde regeling toe te passen
om diegenen, die bereids veel voorbe
reidend werk hadden gedaan voor de
bouw van woningen tussen 325 M3 c.q.
375 M3 en 500 M3, al dan niet met be
drijfsruimte, niet te duperen.
Hij heeft in het belang van deze
groep ten slotte bes'ofcn de datum
van 1 September 1949 te kiezen,
daarbij het risico Tooende. dat in deze
waken getracht zal worden nog zoveel
moerdijk plannen op de oude voet in
te dienen.
Het spreekt vanzelf, dat verruiming
van de termijn tussen de bekendma
king en de datum van Indiening van
plannen op de oude voet de maatregel
effect zou doen verliezen en voor de
adminls'ratle grote moeilijkheden zou
schenpen. Daarom moet hij de vraag
of hij be-eid ls het In werking treden
van de beschikking van 10 Augustu»
op te schorten tot dat met de volks
vertegenwoordiging overleg is gepleegd
ontkennend beantwoorden.
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer
Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507
Witte Singel 1, Leiden - Giro no.: 57055
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f4,15 per kwartaal; 32 cents per week
de koppen der palen werden be
tonnen verblndingsbalken gegoten,
waardoor het stadhuis weer steun kreeg
en niet verder kon zakken. Met dit werk
is men eind 1948 gereed gekomen.
Thans is men bezig met de restauratie
van het uitwendige van het Goudse ge
meentehuis. Het onderste gedeelte, tot
op een hoogte van ca 4 meter, is onge
veer klaar". De gedeelte rode baksteen
die de gevels zoveel jaren hebben ont
sierd zullen door natuursteen worden
vervangen. De vorm der ramen wordt
ook in overeenstemming gebracht met
vroeger tiid. Ook het inwendige zal een
-mdie-e restauratie ondergaan.
Een kijkje op het Goudse gemeentehuls
op de markt het enige Gotische stad
huis boven de grote rivieren, zelfs het
enlgp vrijstaande Gotische stadhuis in
Nederland. Rondom het bouwwerk ziet
men een soort kippenren van gaas. waar
binnen stapels natuursteen en balken
liggen en enige loodsjes staan. Hier is
men aan het restaureren.
De eerste plannen voor de restauratie
van het stadhuis te Gouda ontstonden
In de loop van 1939. zy omvatten
eigenlijk alleen een verfraaiing van het
uiterlijk dat er, ten gevolge van de res-,
tauratle-werkzaamheden in de loop,der
eeuwen, niet cp vooruit was gegaan,.
Ten gevolge van- de oorlog en de'
daarop volgende bezetting kwam er
van restauratie voorlopig weinig. Na de
bevrijding nam Gouda's burgemeester,
mr dr K. F. O. James, de restauratie
plannen weer ter hand.
Spoedig bleek echter dat er
behalve de verfraaiing van de zijgevels
nog wel meer opgeknapt moest worden
en na een deskundig onderzoek kwam
men tot de conclusie .dat het leggen
van een nieuwe betonnen fundering op
de drassige bodem van de markt nood
zakelijk was. Na verleende toestemming
door het departement werden naast de
gevels, zowel aan de binnen- als aan de
buitenkant een 120 tal palen van 10 a
14 meter lengte met lieren, door man
kracht bewogen, in de grond geheid.
