Leidsch Dagblad | 1949 | 24 augustus 1949 | pagina 3

Laatste Berichten

Engeland is weer eens hel hoofd van Jut

Op Ruslands werven wordt hard gewerkt

STADSNIEUWS

Officiële publicatie

Beurs van Amsterdam

Bijzondere leerstoelen voor
Calvinistische wijsbegeerte

fR J. P. A. MEKKES BENOEMD TOT
BIJZONDER HOOGLERAAR TE
LEIDEN.

Zoals bekend is, werd de Stichting
Bijzondere Leerstoelen voor Calvinis
tische Wijsbegeerte enige maanden ge
leden aargewezen als bevoegd een bij
zondere leerstoel te vestigen aan de
Rijksuniversiteit alhier.

Thans kan worden medegedeeld, dat
ter bezetting van deze leerstoel door het
Bestuur der Stichting, overeenkomstig
de voordracht van het Curatorium is
benoemd Dr J. P. A. Mekkes te 's Gra-
venhage, die zijn ambt als bijzonder
hoogleraar te Leiden bij de aanvang der
nieuwe cursus hoopt te aanvaarden.

Dr. Mekkes werd 23 April 1898 te
Harderwijk geboren. Van 1920 tot 1945
was hij officier bij de Koninklijke Land
macht. Nadat hij in 1927 het Staats
examen A. verworven had, beëindigde
hij in 1931 de opleiding aan de Hogere
Krijgsschool. Van 1933 tot 1940 be
kleedde hij de functie Van adjudant
van de Commandant van het Veldleger,
waarvan de eerste vier jaren bij de
huidige President-Curator der Stich
ting. luitenant-generaal jhr W. Roëll.
In 1935 legde hij cum laude het docto
raal examen vrije studie-richting in de
faculteit der rechtsgeleerdheid aaji de
R.K. Universiteit te Nijmegen af. ter-
Iwijl hii 19 April 1940 aan de Vrije Uni-
Vrsiteit cum laude tot doctor in de
rNi*sgeleerdheid promoveerde op een
nroefschrift getiteld „Ontwikkeling der
humanistische rechtsstaatstheorieën."

Sedert het najaar van 1947 treedt, dr
J P. A. Mekkes vanwege de Stichting
od als docent aan de Nederlandse Eco
nomische Hogeschool te Rotterdam om
onderwijs te geven in de ancyclopaedie
der wetenschap onder de naam Metho-
locie welke laat-ste functie hii nevens
het bijzonder hooeleraarsschap te Lei
den zal blijven uitoefenen.

Aanbesteding woningbouw
Ons Doel

In het stadhuis werd hedenochtend
door het architecten/bureau D L. Land
man alhier namens de woningbouwver
eniging „Ons Doel" aanbesteed het
bouwen van 18 woningen, waaronder 7
duplexwoningen. De 21 inschrijvingen
waren de volgende:

Fa Joh. Westmaas Jr. te Alpfrien
f. 189.000 (verminderd met f. 25.500 bij
vervallen van duplexwoningen) (laagste
inschrijving); Ohr. A. Tatoink te Rot
terdam f. 194.500 (verminderd als vo
ren met f. 2.500)J. ter Voor, Hilver
sum f. 196.700 (f. 3.100); J. H. de Beer,
Hilversum f. 197.000 (f. 3.000); G. J.
Spuybroek, R'dam f. 197.800 (f. 2.500);
K. v. Vliet, Leiden f. 198.000 (1. 3.000)
Tn Wuizer, Leiden f. 207.482 (f. 4.000);*
A. v. Duyn, Noordiwijk f. 208.500
(f. 3.500); Gebr. Oosterom, Warmond
f. 209.500 (f. 3.000); Joh. P. Seysener,
Hillegcm f. 211.600 (f. 3.200); Joh. Pie-
terse, Delft f. 215.750 (f. 3.000); A.
Vooraouw en Hoogstraten, Oegstgeest
i, 216 000 (f. 5.000)Pa. J. Bontenbal,
Zevenhuizen f. 216.9C0 (f. 2.950); Fa. W.
C Koppen, Den Helder f. 221.072
if.2.500);- Bouwcombinatie Wassenaar,
Wassenaar f. 221.500 (f. 3.000); C. Boel,
Voorborg f. 229.000 3.000); Fa. Mou-
ton-De Wijs, Den Haag f. 230.300
(i. 3.000); Fa. Ch. Slieker, Heemstede
l. 234.200 (f. 4.000)Th. G. Barthen Jr.,
Leiden f. 241.000 f. 4.000); Fa. Th. C.
Tetteroo. Pijnacker f. 242.000 (f. 6.000)
Fa. W. J, Sluys en Zonen, Bergsenhoek
f. 248.000 If.4.000), ((hoogste inschrij
ving).

„HET WAGENSPEL" OP TOURNEE.

Het Leidse KCJC-studentengezelschap
.Het Wagenspel" dat vorig jaar in een
aantal Friese dorpen opvoeringen gaf
van Henriëtte Roland Holst „Thomas
More", heeft deze zomer het drama „De
Gravin Catelene" van de Ierse dichter
W B. Yeats in de vertaling van A. Ro
land Holst op het programma staan.
Maandagavond gaven de Leidse studen
ten onder leiding van mej. H. Plaak, se
cretaresse van de landelijke VCJC te
Drachten, een opvoering van dit spel.
Verder werd in Bakkeveen op de Volks
hogeschool een voorstelling gegeven.

De tournée wordt nu voortgezet in
Drente, waar voorstellingen worden ge
geven in Anlo, Assen. Bellen, Ooster-
hesselen, Emmen en Havelte.

AMERIKAANSE BOEKEN NAAR
LEIDEN.

De Nederlandse Vereniging te New
York zal 200 boeken over het leven en
de mensen in de Verenigde Staten naar
Nederlandse bibliotheken zenden. De be
doeling van deze zending-is Amerika en
öin bevolking grotere bekendheid te ge-

De bibliotheken, die deze boeken
zullen ontvangen, zijn onder meer ge-
vestig te Leiden, Amsterdam, Amers
foort, Delft. Dordrecht en Nijmegen.

DE ZAAK ROND „SWIFT".

11 Leden van de Swift-combinatie
fferden door de Kantonrechter veroor
deeld tot f. 6 boete, subsidiair drie
dagen hechtenis, daar zij 27 Maart met
jPpte snelheid, en zonder dat het pu-
P-.'ek gewaarschuwd was, een oefenrit
rielden op de Zijl dijk te Leiderdorp.
De eis was geweest f. 3 suibs. een dag.
Twee minderjarigen werden vrijgespro
ken.

De verdediger, mr W. Heskes, heeft
van dit vonnis beroep aangetekend, zo
dat de zaak opnieuw voor de Haagse
"echtbank in behandeling komt.

Omtrent de botsing tussen twee
van de N.Z.H.V.M. nabij Alle-
mansgeest vernemen wij nog, dat niet
uit Noordelijke richting naderende
tram voorrang had, doch deze integen-
^el moest geven.

De heer W. Brouwer Jr. alhier,
^Sde gisteren te Utrecht voor het
hJfcsdlploma horlogemaker.

WOENSDAF 24 AUGUSTUS

INENTING TEGEN POKKEN.

Tp^ verwlizing naar de publicatie van
•«nsdag 17 Augustus 1949, wordt er
7* herinnerd dat op VrUdag. 26
sustus 1949 te 14.30 uur in het ge-
van de G.G. en G.D.. Nieuwe Mare
<W Wcer kosteloos gelegenheid zal wor-

ceeeven tot:

J&artine van kinderen beneden de 2

i,ïeS.ent'« (d.w.z. opnieuw Inenten
w», ,n- die reeds eerder met succes zijn
«ent) van oudere personen (kinderen
2ssenen).

°°n. 24 Augustus 1949.
wnd Directeur van de G.G. en GD..

H. E. DAAMEN.

De rood-witte vlag

EEN OFFICIEEL COMMUNIQUÉ.

In aansluiting op ons bericht elders
nog het volgende:

Gisteravond is te Batavia het vol
gende communiqué uitgegeven„Ter ge
legenheid van de opening van de Ron-.
de-Tafelconferentie heeft de regering
van Indonesië gemeend tot een gedeel
telijke opheffing te kunnen overgaan
van de verbodsbepalingen ten aanzien
van het voeren van de rood-witte kleu
ren en wel in dier voege, dat deze op
heffing voorlopig uitsluitend zal gelden
voor het federaal district. De regering
heeft zich hierbij voor ogen gesteld,
dat. indien zij tot intrekking van deze
verbodsbepalingen overgaat, zij daarbij
tevens de verantwoordelijkheid draagt,
zoveel als dit in haar vermogen ligt, er
voor te zorgen, dat deze keuren, welke
op de irrter-Tndonesische conferentie
als het nationaal symbool van de toe
komstige" Verenigde Staten van Indo
nesië zijn aanvaard, niet worden ont
sierd en ontwijd Zij houdt zich er van
overtuigd, dat in het bijzonder voor het
federaal district de mogelijkheid, dat
bij een opheffing der verbodsbepalin
gen de rood-wite kleuren als strijdvlag
zouden worden gebezigd, dan wel door
onverantwoordelijke personen of groe
pen van personen zouden worden mis
bruikt of beledigd, uiterst gering moet
worden geacht. Zodra in enig gebieds
deel elders in Indonesië zich een ont
wikkeling van zaken zal voordoen, wel
ke dezelfde waarborgen biedt als de
toestand in het federaal district, zal
ook daar tot intrekking der verbodsbe
palingen kunnen worden overgegaan,
waarbij de regering de hoop uitspreekt,
dat dit in vele gebiedsdelen op korte
termijn het geval moge zijn. De rege
ring heeft bovendien gemeend, dat zij
ook in een andere vorm nog een tast
baar bewijs kan geven van haar ver
heugenis over de ODenin-g van de R.T.C
Het is haar bekend, dat de republikein
se delegatie, ondanks het voor haar in
geruimde gebouw op het Koningsplein
Zuid, gaarne daarenboven ook de be
schikking zou krijgen over een pand,
waaraan voor haar zovele herinnerin
gen zijn verbonden, nl. het huis Pe-
gangsaan no 56. Aan de gouverneur van
het federale district is derhalve ver
zocht zich terisake met de voorzitter
van de republikeinse delegatie te ver
staan. teneinde deze ter beschikking
stelling zo snel mogelijk tot stand te
brengen", aldus het communiqué.

POGING OM NEDERLANDS

SNELHEIDSRECORD VOOR
VLIEGTUIGEN TE VESTIGEN.

Naar wij vernemen zal vermoedelijk
Zaterdag 27 Augustüs a.s. door _de
Luchtstrijdkrachten een poging worden
gedaan om het Nederlands snelheids
record voor vliegtuigen te vestigen.
Deze poging, zal wanneer de weersom
standigheden gunstig zijn, worden on
dernomen ten N.O. van de kust van
Ameland.

Nader wordt gemeld, dat het thans
vast staat, dat de snelheidsproef van
de luchtstrijdkrachten met de Gloster
„Meteor" op Ameland gedaan zal wor
den. als het weer gunstig is op Zater
dag a.s.

Drie „Auster"-vliegtuigen zullen wor
den gebruikt bij het bepalen van de
•vlieghoogte.

In deze „Austers" zrullen de sport-
cammissariSsen van de Kon. Ned. Ver.
voor Luchtvaart: de heren H. Droge,
I. de Boer en L. R. Lucassen jplaats
nemen. Op het strand zullen de heren
J. K. Hoekstra en W. Sluyter als sport-
commissans optreden.

Ruw gesahat neemt men aan, dat de
„Meteor" voor de 3 kilometer lange
baan 12 seconden nodig heeft. Verder
rekent men twee minuten voor het
draaien en weer een „aanloop" nemen.
De baan moet vier maal gevlogen wor
den. Daardoor kan men berekenen, dat
de proef ongeveer negen minuten in
beslag zal nemen.

De grote bosbranden in
Frankrijk

Onze correspondent te Parijs telefo
neerde "ons heden:

Publiek- deskundigen en autoriteiten
hellen steeds meer.naar de mening over
dat de catastrofale branden, die sedert
vijf dagen de helft van de bossen in de
streek van Les Landes rond Bordeaux
hebben verwoest en reeds 82 mensen
het leven hebben gekost, grotendeels
zijn toe te schrijven aan misdadige op
zet. Ten aanzien van de motieven der
misdadigers tast men nog in het duis
ter, doch van de minister van Justitie
wordt eerstdaags een verordening ver
wacht, waardoor onverantwoordelijke
elementen met doodstraf worden be
dreigd/ Enkele verdachten, onder wie
een vroegere Duitse krijgsgevangene en
ex-lid van de militie van Vichy, zijn
gevangen gezet.

Toeristen, die terugkeerden uit Zuid
V/est Frankrijk, wisten ons te vertellen,
dat zich van de bevolking in de be
dreigde gebieden een ware vervolgings
waanzin heeft meester gemaakt en dat
vreedzame vacantiegangers, die om de
een óf andere reden van brandstichting
werden verdacht, door de dorpelingen
zeUs zijn gelyncht.

Paul Ramadier, die de minister van
Binnenlandse Zaken vervangt, heeft
•zioh persoonlijk naar de verwoeste
streken begeven en op "zijn initiatief
heeft de regering bekend gemaakt, dat
deze dag als dag van nationale rouw
zal worden beschouwd.

Zesduizend soldatén werden verder
naar het Zuiden gestuurd en zelfs uit
Engeland zijn eespecialiseerde eenhe
den overeebracht.

Niettemin heeft gisteren Ramadier
voor de radio moeten erkennen dat
de middelen ter bestrijding van het
vuur ontoereikend zijn Ofschoon over
het hele front het vuur aan snelheid
moet hebben ingeboet, breken er elke
dag op dezelfde plaatsen nieuwe bran
den uit.

Volgens deskundigen zal alleen een
zware stortregen het acute gevaar de
finitief kunnen doen keren.

In een omtrek van 450.000 HA., eer
tijds bedekt met onafzienbare bossen,
staat thans geen boom meer overeind.
En wat er rest aan hout in Les Landes
is onder invloed van de verzengende
hitte eveneens ten dode opgeschreven.

Naast tientallen slachtoffers men
vreest dat de lange dodenlijst helaas
nog verre van volledig is heeft
Frankrijk zo binnen een week een harer
kostbaarste bronnen van rijkdom ver
loren, die waarschijnlijk nooit weer zal
worden hersteld.

TOEZICHT OP LYCEA.

Uitbreiding tot klassieke letteren.

De minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetensahappen is voornemens ge
volg., te geven aan de vele tot hem ge
richte verzoeken, om een deskundige op,
het terrein van de klassieke letteren te
betrekken in. het toezicht op de lycea.

Zoals bekend, is hierop ook in de Sta-
ten-Generaal aangedrongen. In .de
laatste zitting van de Eerste Kamer
voor het-zomerreces hebben onder ah-
dere de hoogleraren Woltjer en
Zwaan hiervan de noodzakelijkheid
aangetoond door te vrijzen op de Vele
lycea, die na de oorlog zijn opgericht
en -waarvan de gymnasiale afdelingen
een' "deskundig toezicht niet kunnen
ontberen^ zulks te meer, omdat veelal
de rectoren dezer scholen zelf geen
classici zijn.

SCHULDENREGELING NJ5DERLAND-
AUSTRALIË.

Naar radio Australië heden meldde,
zal Nederland aan Australië een bedrag
jvan 8% millioen Australische ponden
iets minder dan f. 70.000.000.- be
talen uit hoofde van in de oorlog door
Australië aan Nederlandse strijdkrach
ten verleende hulp en ter betaling voor
surpiusvoorraden van het Australische
leger,- welke na de oorloc in Indonesië
waren achtergebleven.

DRONKEN ACHTER HET STUUR
MET 12.400 SIGARETTEN.

Vrijdagnacht werd een. auto, die enigs
zins vreamd over de weg laveerde, in
Rotterdam aangehouden, omdat men
vermoedde .dat de bestuurder iets meer
gedronken had dan goed voor hem was.
Toen de altijd nieuwsgierige politie de
auto nauwkeuriger gadesloeg, bemerkte
ze, dat de wagen, behalve de 38-jarige
scheepshandelaar D. Z. en twee inzit
tenden, nog een derde „passagier" be
vatte in de vorm van een melkbus.
Daar de aanwezigheid van die bus een
beetje uit de toon viel, werd deze aan
een nader onderzoek, onderworpen. In
plaats van de gebruikelijke inhoud be
vatte de bus echter 12.400 sigaretten,
kennelijk gesmokkeld. De inzittenden
deden alsof zij nog verbaasder waren
dan de politie bij de aanblik van de
velé rookwaar. Gistermorgen was echter
hun geheugen, na enige dagen brom
men, aanmerkelijk verbeterd en toen
vertelden ze, dat ze de sigaretten in
Dordrecht op een schip hadden gekocht.

MR. STAR-BUSMANN
ONDERSCHEIDEN.

Op de Belgische ambassade te Londen
zijn heden aan mr E. Star-B>usmann,
de Nederlandse gevolmachtigd minister
en secretaris-generaal van de perma
nente commissie van het verdrag van
Brussel, de eretekenen uitgereikt van
groot-officier in de orde van Leopold II.
De Belgische regering heeft deze onder
scheiding toegekend uit erkentelijkheid
voor tijdens de oorlog bewezen diensten,
toen mr Star-Busmann leider was van
de juridische afdeling van het Neder
landse departement van buitenlandse
zaken te Londen.

EUROPESE ASSEMBLEE GEDENKT
BOSBRANDSLACHTOFFERS.

De vergadering van de Europese
assemblee van heden heeft enige ogen
blikken stilte in aoht genomen ter ge-
dachténis van de slachtoffers van de
bosbranden in Frankrijk. De voorzitter,
Spaak, vertolkte het medeleven van de
afgevaardigden met de ramp, welke
Frankrijk heeft getroffen. Paul Reynaud
verklaarde, dat Frankrijk trots was op
degenen, die bij het volbrengen van
hun plicht waren omgekomen.

PRINS BERNHARD TE KNOKKE.

Prins Bernhard. die zal deelnemen
aan het Internationale Concours Hlp-
plque te Knokke. is daar in gezelschap
van ziin moeder, met zijn particuliere
vliegtuig aan-™ komen.

Hij begaf zich rechtstreeks naar de
heer Vuylsteke. bij wie hii tijdens zijn
verblijf te Knokke te east zal zijn.

VISSERIJBERICHTEN

SCHEVENINGEN, 24 Aug. Bes urmlngen
SCH 160 i. ""800 SCH 93 f.120. SCH 17
f.170; SCH 10 f.230; SCH 119 f.60; SCH
139 f.50; A KM 14 f.210; KN 215 f.180;
YE 93 f. 21C; TH 42 f.550; SL 46 f.60;
SL 1 f. 180; SL 6 f. 280; SL 16 f. 140;
SL 8 f. 140; SL 10 f. 90; SL 49 f. 160; OD
17 f 140; OD 6 f. 180; OD 20 f 160; OD
22 f. 220; OD 4 f 120.

KATWIJK, 24 Augustus. Vangst bericht
van hedenmorgen: KW 86 25 k.; KW 83
30 k„ KW 67 9 k.; KW 18 2 k.; KW 49

2 k.; KW 32 5 k.; KW 29 5 k KW 147
9 k,; KW 73 11 k.; KW 25 25 k.; KW 23
20 k.; KW 14 15 k.; KW 9 11 k.; KW 5

3 k.. KW 3 4 k.; KW 47 30 k.; KW 44
17 k.; KW 42 1 k.; KW 173 14 k.; KW 60
15 k.; KW 170 14 k,; KW 167 3 k.; KW
151 4 k KW 130 5 k.: KW 65 20 k
KW 45 60 k.; KW 22 20 k.; KW 163 13 k.;
KW 68 5 k.; KW 161 3 k.; IJm. 268 17 k.

Geen vangst: KW 38. KW 54. KW 43.
KW 127, KW 19. LJm. 75.

Haringtrekkers: KW 48 80 k.; KW 41
10; KW 39 100 k.; KW 85 85 k.; KW 110
45 k.: KW 159 85 k„ KW 129 100 k.;
KW 70 25 k.; KW 16 80 k.; KW 124 120
k IJm. 74 95 k.

Gemiddelde haringdrljfnetvlssers: Vlaar-
dlmgen 15 k.. Schevenlneen 14 k„ Katwijk
11 k.

IJMUIDEN. 24 Aug. Besommingen
van hedenmorgen: LJm. 16 f. 15.000; LJm.
21 f. 13.400; Sch. 91 I. 9870; voor alle drie
gedeeltelijke lading. KW 89 f.4520; IJm.
226 f.75; IJm 213 f.485; IJm. 23 f. 2660;
LJm. 33 f.400; Sch. 2 f.505. KW 21
f. 430; HB 125 f. 1040.

SCHEEPSVERBINDINGEN.

AKKRUMDIJK. New OrleansR'dam.
23/8 te Londen; ALGORAB, Porto Alegre
R'dam. 23/8 van Rio Grande; ALKA1D.
MombassaA'dam. 24/8 te Genua; AL-
NATI. Buenos AiresR'dam, 23 8 van
Bahla; AMSTELDIEP. Java—A'dam. 23/8
te Suez; AMSTELDIJK. JapanR'dam.
23/8 van Aden; AMSTELKERK, Dakar
Plymouth, pass. 23/8 Ouessant; ANNEN-
KERK, R'damBrisbane. 24/8 te Fre-
mantle; ARENDSKERK. R'damSydney.
24/8 te Karaohi; BALI, 24/8 van Tand-
Jongoeban naar Batavia; KOTA AGOENG.
Java-R'dam 24/8 te Djeddah; LEKHAVEN
24/8 van Rio Grande te Montevideo; LIN-
GE. 23/8 van Nordenham naar Gefle;
MUIDERKERK. 23/8 van Lobito te Mo-
6amedes; ORANJE. BataviaA'dem. pass.
23/8 nm. Dover; RONDO, 23/8 van Co
chin naar Tuticorln: SIBAJAK. 23/8 van
Batavia naar Semaranz; STAD LEIDEN,
23/8 van Cochin naar Madras; SUMATRA,
A'damJava, pass. 24/8 Gibraltar; TA-
LISSE. JavaA'dam. 23'8 te Port Said:
TAWALI, 23/8 van Hamburg naar Karls-
ham; BANTAM, SingaporeLiverpool,
pass. 23/8 17 uur Pantellarla: CISTULA
(T), 21/8 van Mlrl te Lytteiton (Nieuw
Zeeland); CORYDA (T). 22/8 van Singa
pore te Pladjoe; KEDOE, 23/8 van Hous-
ton naar New Orleans; KOTA BAROE,
JavaR'dam. 22/8 14.30 van Djeddah;
LIMBURG. 22/8 17 uur van Los Angelos
naar Kaapstad; OVERIJSEL. JavaRot
terdam, pass. 24/8 1 uur Flnistorre wordt
26/8 6 uur aan de hoek v. Holl. verw.;
PR. JOH. WILL. FRISO. 24/8 van Ham
burg te Antwerpen; PR. WILLEM VAN
ORANJE, R'damMontreal, pass 23/8
Sclllles; SARANGAN. San FranciscoCal
cutta, pass. 23/8 18 uur Sabang, VENUS,
23/8 van Venetic te Calamata:, WATER
LAND, Buenos AiresA'dam. pass. 23/8
Fernando Noronha; WELTI!VREDEN, New
YorkJava. 24/8 6 uur te Aden; ZEE
MAN. 23/8 1.30 uur van Colombo naar
Calcutta. ZONNEWIJK, MombassaAm
sterdam 23/8 van Port Said; ZUIDER
KRUIS. R'damBatavia, pass. 23/8 Mal
ta: ALDABI. 22/8 van R'dam te Buenos
Aires; AVERDIJK, 23/8 ran Norfolk te
New York; DELFTDIJK. 23/8 van Ant
werpen naar Avonmouth; DUIVENDIJK,
25/8 n.m. van Londen te R'dam verw.:
EDAM, New YorkAntwerpen, 25/8 11
uur bil Vllsslngen verw.; MAAS. Antwer
penSan Juan. pass. 23/8 Azoren: IJSEL,
23/8 van Paramaribo naar Haiti.

Dc Anti-Lawaai-Actie bepleit

Denk niet, dat 't risico vermindert
Als gü met veel lawaai Uzelf èn

and'ren hindert.

De Atlantische koude oorlog"

De „Economist" neemt Labour
in bescherming

(Van onze Londense correspondent)

Het is voor Engeland een betreurens
waardig feit, dat op het ogenblik,
waarop voor alles eenheid gewenst ls,
alom controverses opspringen. Er ls het
herboren Duitse nationalisme, dat zich,
alsof er geen oorlog was. op ongehoord
felle wijze vporal tegen Engeland richt.
Maar het ergste van alles is de zich
steeds meer ontwikkelende -Atlantische
„koude oorlog".

Engeland is er sinds jaar en dag aan
gewend boze dingen te horen van de
andere kant der oceaan. Het gebeurt bij
vlagen. Ten" dele is het een overblijfsel
van de vroegere Britse koloniale over-
heersching vah het nieuwe werelddeel.
De opleving Van oude haatgevoelens
wordt ook toegeschreven aan het plot
selinge wegvaHen van de spanning met
Rusland De cahipagne draagt duidelijk
een'politiek karakter en is veelal kunst
matig. Een vergelijking met de andere
koude oorlog gaat daarom maar half op.
Amerikanen1 en Engelsen kunnen, wan
neer ze aan elkanders eigenaardigheden
gewend zijn, uitstekend met elkaar
overweg. De dollartoeristen, die deze
zomer Engeland overstromen, getuigen
meer dan eens van hun vriendschap.
Het zUn vooral de mensen met beschei
den beurzen, die hard gespaard hebben
voor een vacantie in dit land. Het ge
huil van een aantal Amerikaanse bla
den en ondoordachte redevoeringen van
enkele senatoren laat de Engelsen vrij
koud. Het gaat wel weer over. Boven
dien alleen de verantwoordelijke Ame
rikaanse leiders zijn in staat de toe
stand te beoordelen en er is geen enkele
reden voor d,e Engelsen hun welgezind
heid in twijfel te trekken. Desniettemin

In 1951 moeten duizend
duikboten klaar zijn

(Van onze Duitse correspondent)

Ofschoon de hoogste militaire auto
riteiten der Sovjet-unie vast/houden aan
de these, dat in een eventuele toekom
stige oorlog de landstrijdkrachten de
doorslag zullen geven, hebben zij in de
laatste jaren niet verzuimd bijzondere
aandacht te wijden aan de uitbreiding
en modernisering van het luchtwapen
en van de vloot. Tijdens de jaarlijkse
feestdag ter ere van de Russische ma
rine zijn niet alleen in alle oorlogsha
vens imposante sbheepsparades gehou
den, maar hebben ook prominente
woordvoerders en publicisten van de
plannen gewaagd om Rusland tot een
maritieme mogendheid van de eerste
orde te maken.

Reeds komt Rusland in de rij der
mogendheden ter zee na de Ver. StaT
ten en Engeland zij het ook met een
aanmerkelijke afstand op de derde
plaats. In de vorige oorlog heeft de
Russische vloot weinig of geen verliezen
geleden en na afloop van de oorlog ls
zy versterkt met enkele Duitse en Ita
liaanse schepen, terwijl tevens op de
eigen werven met man en macht aan
de bouw van kruisers, torpedojagers en
vooral duikboten wordt gewerkt.

Uit de oorlogsbuit erfde de Sovjet
unie van Duitsland het 20.000 ton me
tende vliegtuigmoederschip „Graf Zep
pelin" alsmede de zware kruiser „Lüt-
zow" (de voormalige pantserkruiser
„Deutschland"), die beide op grond van
de Engels-Amerikaans-Russische vloot-
overeenkomst eigenlijk moesten worden
gesloopt, maar die de Russen zonder
veel gewetensbezwaar opgekalefaterd en
in dienst genomen hebben. Tot de erfe
nis behoren ten slotte de lichte kruiser
„Nürnberg" en twee zware kruisers, die
in 1945 in de haven van Danzig op sta
pel stenden en die thans als „Poltawa"
en „Pjetro Gawlosk" bij de Sovjet-Rus
sische Oostzeevloót zijn Ingedeeld. De
kern van de Russische oorlogsvloot
wordt gevormd door het vlaggeschip
„Sovjet-unie' (45.000 ton), een aantal
kruisers der Marat-klasse (23 000 ton)
en een door Italië afgeleverd slagschip.
Met uitzondering van de „Sovjet-unie",
die modern is „bestukt", zijn de overige
oorlogsschepen in artilleristisch opzicht
niet met de soortgelijke oorlogsbodems
der Anglo-Amerikanen te vergelijken.

VIER VLOTEN.

De strategische pos: - v -
Unie heeft zich door- de gc - .-Vruitci'ïl-
ding na de jongste wereldoor met
name door de aanwinst van nieuwe:!

kuststreken, gewijzigd. Deze verande
ring heeft de admiraliteit aanleiding
gegeven onj een omvangrijk vloobpro-
gramma cp te stellen, hetwelk voorziet
in de bouw van o.a. negen aware krui
sers der Kirow-fclasse met een water-
verplaatsing van elk 8.000 ton en tal-
rij k« destroyers.

Rusland beheerst of controleert de
Zuidelijke kust van de Oostzee, het
grootste deel van de Zwarte Zee en
in het Verre Oosten Saohalin, de Koe-
rilen, Mandsjoerlje, Noord-Korea en
een stuk van de Chinese kust. Het
heeft zijn zeestrijdkrachten dan ook
moeten verdelen in vier vloten: de
Oostzee-vloot met Kronstadt als basis,
de Zwarte Zee-vloot met het steun
punt Nikolajew, de Pacific-vloot met
de thuishaven Wladiwostcck en de IJs
zee-vloot, die te Alexandrowsk is ge-
stationneerd Vooral deze laatste vloot,
die in de eerste plaats van een moei
lijk bereikbaar gebied uit operaties kan
ondernemen, en wier basis bovendien
de. verbinding vormt tussen de Weste
lijke en de Oostelijke wereldzeeën, zal
volgens de ontworpen projecten aan
zienlijk worden uitgebreid, terwijl
naast Alexanderowsk ook de belangrij
ke haven Moenmansk in een moderne
oork>gsvesting zal worden herschapen.
Dank zij het Witte Zeekanaal bestaat
er ock een verbinding tussen de Noor-
delijké IJszee en de Oostzee. De diepte
van het kanaal veroorlooft de door
vaart aan schepen tot de grootte van
zware torpedojagers.

DUITSERS BOUWEN RUSSI
SCHE DUIKBOTEN.

Het troetelkind van de Russische
scheepsbouwers schijnt het duikbootwa
pen te zijn. De onlangs afgetreden
Amerikaanse minister van Marine, Sul
livan, schat dat de Sovjets op het
ogenblik 250 bruikbare duikboten heb-
beri; maar het Russische vlootprogram-
ma vermeldt dat aan het eind van de
tegenwoordige bouwperiode (begin 1951)
het aantal onderzeeërs duizend zal be
dragen.

Hoewel men zich in Amerikaanse en
Engelse" marine-kringen in verband met
deze plannen niet overstuur maakt,
volgt men. de Russische krachtsinspan
ningen op maritiem gebied met be
langstelling. Men is er zich te Wash
ington en Londen van bewust dat een
hele reeks bekwame en vakkundige
Duitsescheepsbouwingenieurs door de
Russen zijn bewogen of gedwongen op
Russische scheepswerven aan de
constructie van moderne duikboten mee
te helpen. Bij de bezetting van de Bal-
tische staten en dé Duitse Oostzeekust

is ongeveer de helft van de toen nog
bestaande Duitse onderzeeërs in han
den van het Rode leger gevallen. Ook
de meeste Duitse duikbootwerven en
proefstations kwamen in het bezit van
de RusseiL en werden deels afgebroken
en naar Rusland overgeplaatst.

Op dié ,manler kwamen de Russen
ook in het bezit van duikboten met
.Schnorchel", een lange (tot 300 meter)
metalen slang, waardoor een onder wa
ter varende duikboot de nosige lucht
kan toevoeren voor de dieselmotoren.
Alle nieuwe Russische onderzeeers wor
den met dit ademhalingsiflstrument
uitgerust. In. Mei 1945 maakten de
Russen ook een nieuwe Duitse uitvin
ding bult: de Walther-duikboot, het
enige exemplaar dat ooit werd gecon
strueerd en dat door de Duitsers niet
meer ln dienst kon worden genomen.
De Duitse ingenieur, naar wie het vaar
tuig werd genoemd, construeerde een
turolnemotor, die met dieselolie werd
aangedreven en waarvoor de zuurstof
uit een waterstofsuperoxydmengsel
werd gewonnen.

Toen de motor ln een 1200 ton-duik-
boot werd gemonteerd, bleek hij niet
sterk genoeg te z(jn voor de zware on
derzeeër. De experimenten met deze
machine werden telkens weer vertraagd
door de bomaanvallen, die in 1943 het
verkeef en de fabricatie ln Duitsland
in hoge mate stoorden.

Ook het in April ,*45 gereed gekomen
exemplaar van het Walther-type was
nog niet algemeen bevredigend. Het
meevoeren van waterstof superoxyd,
dat bij de geringste stoot of druk ex
plodeert, vormde een niet denkbeeldig
gevaar. De Sovjets beweren thans dat
zij een nieuwe methode hebben gevon
den om de nodige zuurstof voor de
motoren tijdens de vaart uit het zee
water te produceren. Het procédé is
evenwel zo gecompliceerd dat het voor
lopig nog niet van practische betekenis
ls. In dit verband wordt ook gewaagd
van een geheel nieuwe brandstof voor
onderwatervaartuigen, nitromethaan.
dat wellicht een revolutie in de moto-
renbouw voor duikboten zal Inluiden.

Tegenover de vlijt en de wilskracht
waarmee de Russen aan de uitbreiding
van hun zeemacht werken, staat het
feit dat de Sovjets als zeevarend volk
nooit een grote rol hebben gespeeld en,
wat de moderne zee-oorlog betreft, over
slechts geringe practische ervaring be
schikken. Bovendien zijn Intussen de
duikbeotafweer-wapenen zo sterk ont
wikkelt dat Amerikaanse en Engelse
marine-experts op het standpunt staan
dat massa-constructies van duikboten
onder de huidige omstandigheden nog
slechts beperkte waarde kunnen heb
ben.

prefereert Engeland natuurlijk een, zo
goed mogelijke atmosfeer als de vol
gende maand de uiterst belangrijke fi
nanciële politieke besprekingen in
Washington gehouden worden. Bevin en
Cripps zullen voor hete vuren komen te
staan, indien men er niet in slaagt de
openbare mening te kalmeren.

Door de vervlechtingder problemen
zijn binnen- en buitenlandse politiek
hoe langer hoe minder te scheiden. De
spanningen in Amerika zelf met. zijn
vier millioen werklozen en die in En
geland worden wederzijds afgereageerd
op meestal erg onelegante manier.

De verkiezingsleuzen van de torles
worden in bepaalde Amerikaanse krin
gen dankbaar aangegrepen en omge
keerd worden de voorstanders van de
„fair deal", de sociale rechtvaardigheid,
aan wie Truman zijn overwinning te
danken heeft, vaak bestookt met pro-

Eaganda, die slechts in schijn tegen

abour-Engeland is gericht. Zo funge
rende Britten meer dan ooit als hoofd
van Jut. Sommige Amerikaanse uitla
tingen zullen zeker Moskou beteuterd
maken, dat immers meende het mono
polie te bezitten op het gebied van
scheldpartijen tegen Engeland.

Het Scripps-Howard concern heeft
zelfs een speciale man naar Engeland
gezonden om In een reeks artikelen, ge
titeld „Utopia op de rotsen", de onder
gang van het land in geuren en kleu
ren te beschrijven.

Te midden van al dit tumult is het
voor haastig gebakerde critici heilzaam
aandacht te schenken aan een waardige
beschouwing in de liberale „Economist",
het beroemde Engelse weekblad, dat de
Labourregering heus niet al te vrien
delijk gezind is. Tegen de onverdiende
Amerikaanse aanvallen neemt het blad
echter de Britse regering in bescher
ming door te betogen, dat Engelands
moeilijkheden geenszins het gevolg zijn
van specifiek socialistische maatregelen.
Voor vele socialisten is het artikel mis
schien een schok, omdat ze er uit kun
nen concluderen, dat er van een wer
kelijk socialistische politiek nog maar
nauwelijks of in het geheel geen
sprake is.

De „JSconomist" verklaart, dat de
nationaliseringen, wat er ook aan moge
mankeren, tot dusverre geen invloed
hadden op de verhouding tussen import
en export. Vast staat, dat zonder na
tionalisering minstens twee bedrijfstak
ken er slechter zouden voorstaan dan
thans. nl. de steenkoolvoorziening en de
spoorwegen. De Ver. Staten passen zelf.
en nog rigoureuzer, het door de critici
veroordeelde bilaterale handelssysteem
toe ln Duitsland en Oostenrijk Daarbij
vergeleken is Harold Wilson, Engelands
handelschef. een apostel van het libe
ralisme. Het principe van de sociale
staat wordt tegenwoordig door iedereen
aanvaard. De Amerikaanse Senaat in
cluis. Bevin noemde als duidelijk voor
beeld de wettelilke bescherming der
Amerikaanse landbouwers. De enige crl-
tlek van de „Economist" op het Britse
beleid is. dat de regering te veel ineens
heeft willen doen en dat nog op een
verkeerd moment. Maar het is mislei
dend en gevaarlijk, dat de critici doen,
alsof er tussen hen en de Britse rege
ring een kardinaal verschil ln principe

bestaat, ln plaats van alleen maar een
verschil ln graad. Wat nodig ls voor En
gelands economische gezondheid ls niet
enkel de vervanging van de ene poli
tieke partij door een andere, die onge
veer hetzelfde zal doen maar het In
slaan van een nieuwe koers van alle
partyen.

ENGELAND BEHOEFT ZICH

NIET TE SCHAMEN.

Engeland behoeft zich nergens voor te
schamen, integendeel, het ls het enige
Marshall-land, dat het klaarspeelde om
een groter percentage van de Ameri
kaanse Import dan voor de oorlog door
export te dekken. Alle andere landen
liggen in dit opzicht myien achter. De
„Economist" herinnert er ten slotte
aan, dat de hoofdoorzaak van de En
gelse moeiiykheden ligt ln het over
bekende feit, dat de oorlog het dwong
practisch al zyn buitenlandse beleggin
gen te gelde te maken, waarmee vroeger
een groot deel van de dollarimport werd
betaald. De tekenen wyzen er op, dat
men thans in Washington zal proberen
het probleem permanent met een plan
op lange termijn en niet met een nieuw
lapmiddel op te lossen. Men denkt aan
de samensmelting van de thans nog ge
scheiden dollar- en sterlinggebieden.
Maar om op de duur een zo ingrypend
resultaat te bereiken, dient er aan de
klnderaahtlge politieke schermutseling
tussen de beide landen een einde te
komen. John Buil staat geenszins met
de hoed ln de hand. Ten slotte ls En
geland met het gemenebest Amerika's
allerbeste klant. Ondanks alle emotiona
liteit zal er. dus zakeiyk een uitweg ge
vonden moeten worden.

BEURSOVERZICHT

AMSTERDAM, 23 Augustus.

Vandaag waren weer enige drukke
hoeken ter beurze, grotendeels dezelfde
als gisteren, toen de affaire ulteindeiyk
zo groot werd, dat de 3 millioen gulden
overschreden werd. In olie was de vraag
van het publiek vandaag echter ge
luwd. Ln hoofdzaak overheerste thans
de arbitrage. Er werden voor Londen
switch transacties bewerkstelligd. Daar
door bleef de ondertoon van de beurs
weliswaar vast, maar belangryke koers-
verbeteringen kwamen niet meer voor.
Over het algemeen bleef voor de grote
internationale fondsen de koers van
gisteren gehandhaafd en deden zich
geen fluctuaties van betekenis voor.

Koninkiyke bewoog zich tussen 327^
en 329. Vry druk ging het weer toe op
de Scheepvaartmarkt; zowel oude als
nieuwe aandelen KNSM werden vlot
verhandeld. Scheepvaart Unie kon zich
slechts met moeite handhaven. De cul
tures lagen niet ongunstig en vele toon
aangevende fondsen van deze afdeling
hadden 'n goed pryshoudende tendens,
zoals Amsterdam Rübber en HVA, die
2% verbeterden, alsmede de courante
Tabakssoorten.

In banken was de stemming verdeeld.
Aandelen Ned. Indische Handelsbank
verbeterden 2%.

Op de Staatsfondsenmarkt viel voor
de dollarleningen eerder enige reacties
te bespeuren; dollarlening Philips bijv.
daalde van 117 3/4 tot 116 7/8. De in
guldens luidende obligaties hielden zich
betrekkeiyk goed en waren eerder een
kleinigheid beter.

Woensdag 24 Augustus
ACTIEVE OBLIGATIES
Staatsleningen ad f. 1000.

Vorige O. K.
koers v. heden

Ned. '48 3V299|*

Ned. '47 3V2 3 97%

Dollar-Ing '47 3 110

Investerlngscert. 3 98

Ned. p 1962/4 tn.b. 3 98%

Indle '37 A 3 93%

Grootboek '46 3 97f|

ACTIEVE AANDELEN

Kolon. Bank 77

N Ind H.bank 110%

Ned Handelmy155V2

A.K.U 188 184 Yi

Lever Br 269 266

Philips 247% 242

Wilton Feyenoord 187 t

Kon Olie 327% 323

Amst Rubber 140V4 141%

Dell-Bat Rubher 98

Holl Amer iyo 1Ö7

Kon Ned Stoomboot 134 130V2

Ned Scheep v Unie \ttV2 163 V*

H V.A 160>/2 162%

Java Cult 78

Dell Bat My. 127%

Dell My 149% 150%

Senembah 132 133%

NIET-ACTIEVE OBLIGATIES
Prov. en Gem. Leningen

A'dam 1947 (3%) 3 100y4

Den Haag 1947 1 3 101%

R'dam '37 I, D 3% 101%

Industr. Obligaties

Levers Zeep My 3% 104^
Kon. Petr. My 104%

NIET-ACTIEVE AANDELEN
Bank- cn Credletlnstellingen
Amsterd. Bank 166%

Rotterd. Bank
Twentsche Bank

174%
175Y4

Industriële Ondernemingen
Ned. G en 8plr.fabr. 341
Rott. Droogd My 348%
Zwanenb. Organon 196
Handelsondernemingen
Born. Sum R My 148

Internatte 177

Albert Heyn 194

Ned MIJ VValv.Vrt. 118

Spoorwegen

Dell Spoorw My 55Y4

Amerik. fondsen

Anaconda

Shell Union

29%
36%