Dodenherdenking
L
r
stond in het teken van
herinnering en bezinning
Duizenden trokken langs het tijdelijk
monument en brachten er
hun
bloemengroet
J
Met een enkel woord
STADSNIEUWS
DONDERDAG 5 MEI
Het Rijtijdenbesluit van de
N.Z.H.V.M.
MINISTERIEEL ANTWOORD OP
VRAGEN VAN DE HEER ALGERA.
In antwoord op vragen van het
Tweede Kamerlid mr J. Algera (AR)
in verband met het door de N.Z.H.V.M.
gedaan verzoek om ontheffing van het
Rijtijdenbesluit gedurende de zomer
dienstregeling aan de Minister van
Verkeer en Waterstaat heeft minister
Spitzen o.a. geantwoord, dat hangende
het overleg, de Inspecteur-Generaal
enkele dagen voor de bollentijd de be
trokken Rijksinspecteur gemachtigd
heeft aan de N.Z.H.V.M. voor een pe
riode van 6 weken een ontheffing in de
gewenste zin te verlenen op grond van
de overwegingen dat anders het te ver
wachten zeer drukke vervoer op de in
die periode vallende Zondagen niet be
hoorlijk zou kunnen worden uitge
voerd.
Van dit voorlopige besluit, waarvoor
in de gegeven omstandigheden zeker
aanleiding bestond, heeft de Inspec
teur-Generaal echter geen mededeling
aan de organisaties gedaan, hetgeen
betreurd wordt.
De ontstane moeilijkheden met het
personeel zijn intussen in nader over
leg met de betrokken organisaties en
met de N.Z.H.V.M. tot oplossing ge
bracht.
De minister hoezeer de wens
naar Zondagsrust onderschrijvende
ii, van oordeel, dat ook op Zondag de
nodige vervoersgelegenneid moet
worden geboden.
By te treffen regelingen wordt,
overeenkomstig de zijnerzijds gege
ven instructies, ernstig aandacht be
steed aan het verlenen van com
pensatie voor extra-diensten op Zon
dag en aan de gelegenheid om nok
op de dienstzondagen kerkelijke
plichten te kunnen waarnemen.
Nederlandse kustvaarder na
aanvaring gezonken
TWEE OPVARENDEN VERMIST.
Het Britse stoomschip Algol heeft gis
teren omstreeks 18 uur geseind, dat het
tijdens een dichte mist in aanvaring
eekomen is met het Nederlandse motor
schip Mudo ter hoogte van de Theems-
monding.
De Mudo die op weg was van Londen
naar Middlesboroush met een lading
ijzer, is daarbij gezonken, waarna twee
opvarenden ziin vermist.
De Algol heeft een reddingboot uit
gezet om de vermisten op te zoeken,
doch dat had geen resultaat. Vier
overlevenden van het Nederlandse
schip, een kustvaarder van 218 ton
uit Delfzijl, zijn door de Algol over
genomen.
Het Engelse schip werd zwaar bescha
digd en maakte 17 voet water, doch het
kon de reis naar Londen voorlopig zan
der assistentie voortzetten.
Kapitein van de Mudo was de heer De
Roos, eigenaar S. Dost te Delfzijl.
BEVRIJDINGSVUUR NAAR
WAGENINGEN.
Gistermiddag is het bevrijdingsvuur
uit Nijmegen weggehaald door een ge
motoriseerde deputatie uit het Betuwse
plaatsje Zoelen, dat zwaar onder het
oorlogsgeweld heeft geleden. Vandaag
wordt het vandaar gehaald door depu
taties uit Zuilen (Utr.) en Wagsningen
en naar deze plaatsen overgebracht.
Zoals men zich herinneren zal, wordt
het bevrijdingsvuur elk jaar van
Bayeux (Fr.) naar Nederland overge
bracht. Via Eindhoven arriveerde het
in Nijmegen.
BEPERKING GORTAFZET VOOR
VEEVOEDEKDOELEINDEN.
Het is volgens het Ministerie van
Landbouw gebleken, dat gedurende de
laatste maanden grote hoeveelheden
consumptiegort als kippenvoer zijn ver
kocht. Deze afzet van een voor mense
lijke consumptie bestemd product als
veevoeder, noodzaakt het bedrijfschap
voor granen, zaden en peulvruchten
aan de bereiders van gort de verplich
ting op te leggen de hoeveelheden gort,
gortmout, gortbloem en gortgrutten,
welke zij in voorraad of voorhanden
hebben, alsmede die welke zij door be
reiding zullen verkrijgen, ter beschik
king te houden van het bedrijfschap.
D? gortpellerijen ontvangen bericht
voor welke hoeveelheid van genoemde
producten zij ontheffing van de hun
opgelegde verplichting krijgen, opdat
een normale afleving mogelijk zil.^
WILLEM BARENDSZ ZONDAG
MIDDAG IN AMSTERDAM.
Na bijna 6 maanden op de walvis
vangst te zijn geweest, is de „Willem
Barendsz" thans op de terugweg naar
(het vaderland kaap Finisterre gepas
seerd. Het schip wordt onvoorziene
omstandigheden voorbehouden Zon
dagmiddag a.s. te Amsterdam verwacht.
DE HÉLICOPTÈRE AAN HET WERK!
De hèlicoptère van de Stichting Hef-
schr oef vliegtuigen heeft gistermiddag te
Woudenberg in enkele minuten een
aantal weilanden van tezamen ongeveer
5 H A besproeid met een middel togen
'boterbloemen en distels. Dit middel is
nieuw, en het zal moeten blijken of het
effect heeft tegen dit ongewenst gewas.
Men verwacht over twee drie weken
een zichtbaar resultaat te kunnen boe
ken. Behalve deze proefneming zijn gis
teren te Herwyraen een boomgaard en
in de Haarlemmermeer een graanveld
door deze hèlicoptère besproeid.
TERAARDEBESTELLING WIJLEN
OUD-MINISTER FIÈVEZ.
In vervolge op het verslag betreffen
de de uitvaart van wijlen oud-minister
Fièvez, zij nog gemeld, dat om kwart
over twaalf de begrafenisstoet aan
kwam op de R.K. Begraafplaats aan de
Kerkhoflaan te 's-Gra/venhage. Vele
kransen en bloemstukken dekten de
lijkwagen, op de kist lagen de ordeteke
nen van de overledene. Vier bodes van
de Tweede Kamer fungeerden als slip-
pendragers. Ook thans waren talrijke
autoriteiten aanwezig. De absoute werd
verricht door de hoofdlegeraalmoezenier
Kol mgr H. J. J. M. van Straelen,
waarna het stoffelijk overschot in het
familiegraf werd bijgezet. De oudste
zoon van de overledene dankte voor de
belangstelling.
RECTIFICATIE BONNENLIJ ST.
In de bonnenlijst is gisteren een fout
geslopen. Niet 123 algemeen (a b d) doch
125 algemeen (a b d) is aangewezen
voor 250 gram boter margarine of vet.
DE LONEN VOOR HET
BIOSCOOPBEDRIJF.
Van bevoegde zijde deelt men ons
mede. dat 11 Mei a.s. onderhandelingen
zullen worden aeooend door de Loon-
commissie van de Stichting van de Ar
beid, op Initiatief van de bij het Ned.
Verbond van Vakverenigingen aangeslo
ten „Personeelsbon.'l Film- en Theater
bedrijven" (P.F.T) met de werkge
versorganisatie „De Nederlandse Bio
scoop-Bond".
Kees van Dongen's expositie
naar ons land
„VERMOGENDE DAMES
EN BRILJANTEN".
(Van onze Parijse correspondent).
De volgende maand zal d*e volledige
verzameling schilderijen van Kees van
Dongen, die thans in de Parijse Gale
rie Oharpentier neg dagelijks honder
den belangstellenden trekt, naar ons
land verhuizen, waar het levenswerk
van enze voormalige landgenoot in
1929 liet de schilder zich tot Fransman j
naturaliseren dan in verschillende
steden zal worden tentoongesteld.
De hele collectie is voor dat doel
door een maatschappij verzekerd, en
wij hoorden dat alleen het beroemde
portret van de Comtesse de Nouailles
al voor f. 35.000 werd geassureerd.
Men weet dat Van Dongen, behalve
door zijn schilderijen, ook vermaard
of beruoht! is geworden wegens
zijn vlijmscherpe uitspraken. Een re
cente formule, waarin hij het geheim
van zijn mondaine successen samen
heeft gevat, verdient hier te worden
doorgegeven. „Dat cosmopolitisöhe en
vermogende dames zich zo graag door
mij laten schilderen," aldus verklaarde
Van Dongen, „komt vooral omdat ik
hun lichamen minder en hun briljan
ten meer omvangrijk pleeg uit te beel
den."
Last van zennwen
Mijohardt's Zenu wtabletten
helpen U er overheen.
(Adv.)
Rumoer tijdens Cura£aose
Statenvergadering
De eerste openbare vergadering van
de nieuwe Staten van Curasao ver
liep zo rumoerig, dat na een kwartier
de waarnemend voorzitter Plantz de tri
bune liet ontruimen. De vergadering was
bijeengeroepen op verzoek van vier le-r
den van de „oppositiepartijen". Er was
een overweldigende belangstelling op de
tribune, de gangen en het Wilhelmina-
plein të Willemstad.
De hoofdschotel was de bespreking van
de voordracht van het nieuwe College
van Algemeen Bestuur, doch bij de eer
dere behandeling der voordracht van
voorzitter en ondervoorzitter der Sta
ten. schreeuwde en applaudisseerde het
publiek, toen de democraat Jonckheer
protesteerde tegen de gevolgde procedu
re. waarop ontruiming volgde. De oppo
sitie sprak harde woorden bil de be
spreking van de voordracht van het
nieuwe College van Algemeen Bestuur
Dr da Costa Gomez verdedigde kalm
de voordracht en bestreed ieders bezwa
ren.
Gedurende de vergadering trachtte het
publiek op het plein voor het Statenge-
bouw deze door geschreeuw te versto
ren, zodat de politie de brandspuit liet
aanrukken, waarvan echter geen gebruik
werd gemaakt.
Een mens is geneigd snel te vergeten en zo was het goed, dat de „Stich
ting Doodenherdenklng" de Leidse burgerij gisteravond in een drietal sa
menkomsten wederom opriep tot een ure van gedenken en bezinnen. Ge
denken hen, die in Jaren van druk en benauwdheid het hoogste hebben
gegeven, dat te geven was: het offer van hun leven. Bezinnen op hetgeen
ons mede door hun strijd Is gegeven: de vrUheid, de geestelijke vrijheid
niet het minst. Bovendien past het in een ure als deze ons te bezinnen
op de taak, welke nog wacht en op de roeping, welke wtf zowel in ons va
derland als in Indonesië nog hebben te vervullen. Zo was het ook goed, dat
aan dit herdenken van wat in de bange jaren 19401945 aan vaderlandse
trouw en mensenbloed werd geofferd, zich paarde de herdenking van onze
jongens in Indonesië, wier stille graf thans rust onder wuivende palmbo
men of naast uitgestrekte sawahs. Zei niet rector Sondaal gisteravond
in de Stadsgehoorzaal het zo treffend toen hij opmerkte: „Een trouw ge
heugen ls een troost voor de dode?" Herinnering en bezinning.in dit
teken stonden zowel de diensten in de Zuiderkerk en de Stadsgehoorzaal,
als de speciale jongerenbijeenkomst In het Leidse Volkshuis.
HERDENKINGSDIENSTEN.
Terwijl de kerkklokken opriepen tot
een devoot gedenken en de vele halfstok
gehesen vlassen ons deden beseffen, dat
Nederland, \#t Leiden zijn doden wenst
te gedenken, maakten honderden zich
op tot het bijwonen van één der herden
kingsdiensten.
Onder de vele aanwezigen die de
Stadsgehoorzaal vulden, merkten wij
o.m. de wethouders A. J. Jongeleen en
S. Menken, als vertegenwoordigers van
het gemeentebestuur, de rector-magni-
ficus, prof. dr C. C. Berg, de garnizoens
commandant, luit. kol. J. A. J. van
Horssen, het Collegium van het L.S.C.,
het bestuur van V.V.S.L., de Commis
saris van Politie, de heer R. J. Meijer,
de brandweercommandant, de heer S.
W. Hagedoom, en afgevaardigden van
de 3 Octobervereniging, de Leidse Chr.
Oranjevereniging, de vereniging „Ere
schuld en dankbaarheid", de Vereniging
van Expolitieke gevangenen uit de be
zettingstijd, de voorzitter van de Stich
ting 19401945, de heer G. A. F. Ever-
stein en vele anderen.
Deze stijlvolle herdenking werd inge
leid door een strijkkwartet, gevormd uit
leerlingen van het Kon. Conservatorium
te Den Haag, waarna de aanwezigen
drie coupletten van het „Wilt heden nu
treden" zongen, gevolgd door zang van
het Alma Materkoor o.l.v. de heer Wil
lem Mi zee en met medewerking van de
sopraan Helen Pet.
Rector H. L. Sondaal van Oegstgeest,
Stralend wit (als een Persd-was) en in een pracht
van frisse kleuren lag in de bollenstreek het Persil"
bloemtapijt, waarin uitgebeeld de beroemde merken
Persil, Henco, ATA, IMi. Zij zijn ook het onbetwiste
symbool van Hollandse Helderheid. Met algemene
stemmen der jury verwierf Persil de Ereprijs en de
zilveren wisselbeker der bollenstreek. Hollandse huis
vrouwen, ook Uw keus is niet moeilijk, houdt de
Hollandse Helderheid hoog, gebruikl voor Uw was
het beste wat de Nederlandse industrie U bieden kan,
het niet te evenaren zelfwerkend wasmiddel Persil.
want er bestaat
Geen witter wit dan Persil wit.
die vervolgens een korte herdenkings
rede uitsprak, merkte allereerst op, dat
een trouw geheugen een troost voor de
dode is, om in dit verband er op te wij
zen, dat de mens geneigd is snel te ver
geten. Zo moet' na vier luttele jaren
helaas worden geconstateerd, dat men
veelal achter mooie woorden een zwak
geheugen tracht te verbergen.
Verklaring
van het Stichtingsbestuur
Het Bestuur van de Stichting
„Doodenherdenklng 5 Mei 1945"
heeft met leedwezen geconstateerd,
dat een van de sprekers in de Zui
derkerk in volstrekte afwijking van
het tot hem gerichte verzoek zich
heeft uitgelaten op een wijze, wel
ke naar de opvatting van het Be
stuur niet in overeenstemming is
te brengen met het karakter van
de algemene dodenherdenking, zo
als genoemd Bestuur nastreeft
jaarlijks te organiseren
Het geeft er zich rekenschap van,
dat deze uitlatingen kwetsend heb
ben kunnen zijn voor de gevoelens
van een deel der bezoekers, doch
stelt er prijs op te verklaren, dat
het zich In geen enkel -pzicht daar
achter stelt en binnen het kader
van de mogelijkheden maatregelen
zal treffen om herhaling te voor
komen.
Namens het Bestuur,
C. ZANDBERGEN, voorzitter,
A. J. KORS, secretaris.
Spreker meende dat het goed ls,
dat wij onze doden gedenken en gaf
voorts een sombere opsomming van het
aantal slachtoffers, dat ln de periode
van 19401945 het leven liet in de strijd
voor de vrijheid. Zo werden ruim 2000
Nederlanders in eigen vaderland gefu
silleerd, terwijl rond 4000 Nederlandse
mannen en vrouwen in de concentratie
kampen te Vught en Amersfoort het le
ven lieten. Bovendien werden 11.000
personen om hun politieke gezindheid
naar Sachsenhausen, Buohenwalde
andere oorden weggevoerd om nimmer
terug te keren. 22.000 mannen, vrouwen,
jongens en/of meisjes kwamen by bom
bardementen om het leven, terwyl een
eelljk aantal ln Indonesië in concen
tratiekampen der Japanners het tijde
lijke met het eeuwige verwisselde. Voorts
wérden 34.000 Nederlanders naar andere
landen gedeporteerd en tewerkgesteld,
van wie eveneens niemand terugkeerde
en werden in totaal ruim 114.000 Ne
derlanders vergast of vermoord. Zy al
len hebben tot op het laatste moment
van hun leven, waarin voor velen een
droom van te wachten geluk moest
plaats maken voor een stervenssnik
hun plicht verstaan. Wanneer wy thans
al deze dierbare doden gedenken, dan
zullen wy er tegen waken zij zouden
dat trouwens zelf ook niet willen dat
wy hen op een voetstuk plaatsten,
Veeleer past by deze herinnering aan
zovelen, een woord van troost en hebben
wy ons te schamen, dat de Illusie, wel
ke zij in hun stryd voor orde, recht en
vrede en liefde voor elkander koester
den, nog zo wreed is verstoord. De Stryd
door hen voor deze idealen ingezet, heb
ben wij voort te zetten.
Hoewel de spreker moet toe
geven. dat zü allen een zware en
mocliyke strUd hebben gehad, is hij
overtuigd, dat onze mannen en jon
gens in Indonesië het thans even
zwaar, zo niet moeiiyker hebben. Zij
toch ondervinden het dagelijks, dat
het zwaar en ondankbaar is te strij
den voor orde en recht. In dit ver
band merkte spreker op, dat w(j niet
mogen dulden, dat zij thanr. lyden
onder de druk van onnedcrlandse
creaturen eh slaafse dienaren van
een buitenlandse tyran. Onze hulde
dient in deze dagen ook naar hen
uit te gaan.
Ten slotte wees spreker er op, dat wij
ons voorts hebben te bezinnen op de
taak, welke nog wacht. Onze vryheid
is nog geen werkelijke vrijheid en het
ideaal, eens door hen, die wij - thans
herdenken, opgebouwd, is nog nigt vol
tooid. Spreker besloot met het woord
van Prinses Wilhelmlna: ,,Moge het
practisch toegepast christendom zich
ontplooien ln de volle lengte en breedte
van het leven".
In aansluiting op deze toespraak werd
het eerste couplet van het Wilhelmus
gezongen, waarna twee minuten stilte
in acht werd genomen, gevoigd door het
zesde couplet van het volkslied.
Dr W G Harrenstein, oud-leger- en
vlootpredikant in algemene dienst, die
eveneens herinnerde aan het offer, dat
onze doden hebben gebracht, zette uit
een, dat een volk slechts dan groot is
indien het mannen en vrouwen bezit,
die de deg der gehoorzaamheid in
alle ootmoed wensen te gaan Indien
wy als volk van Nederland met God
voor Koningin en vaderland deze weg
willen gaan, heeft ons land nog toe
druk bezocht en werd o.m. bygewoond
door de weth. van Onderwijs, de heer
J. van Schalk. Muzikale medewerking
verleenden hier de organist Piet Uiter-
linden en de hoboïst, Leo Driehuys, ter
wijl Simon Klein voor een passende de
clamatie zorg droeg.
Al deze herdenkingsdiensten waren
zo tydig afgelopen, dat er voor de aan-
wezigen nog ruimschoots gelegenheid
bestond om deel te nemen aan de stille
tocht langs het tijdehjk monument aan
de Steenstraat
Duizenden brengen een stille
hulde en bloemengroet
Het gaat de Nederlander over het
algemeen niet gemakkeiyk af, in
het openbaar eenvoudige dankbaar
heid, droefenis of trouw te betuigen.
Zulk een openbaar getuigenis heeft
ook geen innerlijke waarde, of het
moest zün dat de dankbaarheid, de
droefenis en de trouw zo diep zjjn,
dat zelfs de weerstand van de open
baarheid wordt overwonnen. Die
weerstand vormt dan slechts een
graadmeter, die juist onder derge-
iyke omstandigheden niet behoeft
te worden aangelegd.
Het is uit deze overwegingen, dat
„Een trouw geheugen is een troost voor de dode"
komst en zullen de eens gebrachte of
fers niet te vergeefs zyn geweest. In
dien wij echter onze roeping en taak
verzaken, ziet spreker voor Nederland
geen perspectief meer.
Zang van het Alma Materkoor, de
door alle aanwezigen gezongen „Bede
voor het vaderland" uit Valerius Ge-
denkklanck en een gave vertolking van
het Andante cantabile van Mozart door
het strykkwartet besloot deze indruk
wekkende plechtigheid.
IN DE ZUIDERKERK.
Geiykertyd werd ook in de Zuider
kerk aan de Lammenschansweg, die
voor alle belangstellenden geen plaats
bood, en dergeiyke samenkomst gehou
den, welke om. werd bygewoond door
de burgemeester, jhr mr F. H. van Kin
schot en de gemeente-secretaris, mr J.
Bool. In deze dienst voerden het woord
ds A. K. Straatsma, Ned. Herv. predi
kant te Den Haag en pater Wijnand
Sluys uit Haarlem. De muzikale om-
ïysting werd verzorgd door het Leids a
Cappella-koor o.l.v. Iskar Aribo en de
organist Abr. Martyn.
DIENST VOOR JONGEREN.
Ten slotte vond dit jaar voor het eerst
in het Leidse Volkshuis ook een jonge-
rendienst plaats, waarin voorgingen
prof. dr P. A. H. de Boer, hoogleraar te
dezer stede en pater Piet Wesselingvan
Noordwykerhout. Ook deze dienst was
de „beslotenheid" van de massale
tocht langs het tijdelijk gedenkteken
aan de Steenstraat goed deed. In
tegenstelling met andere jaren was
de omgeving in zo wijde omtrek af
gezet, toen de duizenden langs het
witte kruis defileerden en er een
eenvoudige of rijke bloemenhulde
brachten, dat het geroezemoes van
do drukke stad geheel op de achter
grond werd gedrongen.
Evenals vorige jaren hadden grote
groepen uit alle kringen der Leidse be
volking zich verzameld voor dit simpele
défilé, waarby woorden overbodig zijn
De bloemenschat die aangedragen werd
vormde slechts 'n uiterlijk beeld van de
ln wezen inneriyke waarde dezer her
denking. Een herdenking die voor som
migen de verlevendiging betekende van
een verlies, voor anderen een nieuwe
bezinning op de hoogste waarden van
de menseiyke samenleving, of een be
vestiging van de wil om het bereiken
van die waarden na te streven in een
tyd, waarin zy zozeer schynen te ont
breken. „Van duizenden bleven ons zelfs
geen namenDeze versregel uit het
tweede Geuzenliedboek heeft ook in het
zozeer door verliezen in de verzetsstrijd
getroffen Leiden betekenis voor de
meesten van hen, die als gisteravond
hulde brachten aan de gevallenen, want
„toch vielen ze voor ons, voor U, voor
mij".
binnenland
Met het s.s. Polydorus kan zeepost
naar Indonesië worden verzonden. De
correspondentie dient uiterlijk 19 Mei te
worden gepost. Naar de Ned Antillen
vertrekt het m.s. Socrates. Laatste bus-
llchtlng hiervoor 11 Mei.
In zijn vergadering van gistermiddag
benoemde de Amsterdamse gemeenteraad
met 25 van de 41 stemmen tot directeur
voor de openbare gezondheidszorg no. 2
van de voordracht, dr A. Querldo, leider
van de afd. geestelijke hygiëne van de
Amsterdamse G.G.D.
Tot directeur van de Gem Geneeskun
dige en Gezondheidsdienst werd met alg.
st. benoemd: A. Brand Jr., adj.-directeur,
tevens wnd. directeur van de G.G.D. Tot
geneesheer-directeur van het Wilhelmlna
Gasthuis werd met alg. st. benoemd: dr
A. P. van der Wey. geneesheer-assistent,
tekens wnd. geneesheer-directeur van het
Wilhelmlna Gasthuis.
Tot geneesheer-directeur van het Bin
nengasthuis werd eveneens met alg. st.
benoemd: J. Elte. medisch adjunct-alrec-
teur van het Binnengasthuis.
De heer J. M. Krijger te Vriezenveen,
oud-lld van de Tweede Kamer der Staten-
Genernal. hoopt Donderdag 12 Mei a.s.
zfjn 75ste verjaardag te vieren.
Tussen het gemeentebestuur van
Middelburg en de beeldhouwer prof. L.
Oswald Wenckebach te Noordwijk ls over
eenstemming bereikt over het ontwerp
voor een monument ter nagedachtenis
van de gevallenen, dat laatstgenoemde zal
maken en dat ln Mei 1950 zal worden
onthuld.
Het monument zal bestaan uit een groot
vrijheidsbeeld van brons op een natuur
stenen voetstuk, dat een fontein zal zijn.
Het zal komen te staan aan de Groen
markt tussen de Statenzaal en de Nieuwe
Kerk.
Het Britse militaire bestuur ln
Duitsland heeft gisteren drie vissersboten,
die tydens de bezetting ln Nederland op
last van de Duitsers gebouwd waren en
naar Bremen werden gebracht, aan Neder
land toegewezen.
De 3-Jarlge H. A. Bolleurs te Dor
drecht. ls ln een vyver by de Weedeweg
te water geraakt en verdronken. De moe
der. die haar enig kind verloor, werd ver
leden Jaar getroffen door het overlyden
van haar man. de vliegtuig-telegrafist
Bolleurs. die by de vliegramp ln Schot
land om het leven kwam.
Ter herinnering aan de uit Friesland
weggevoerde en niet teruggekeerde Joden
ls gistermiddag op de Joodse begraaf
plaats te Leeuwarden ln tegenwoordigheid
van de overgebleven Joodse gemeente, de
Commissaris der Koningin, vertegenwoor
digers van het gemeentebestuur van
Leeuwarden en de burgemeester van Har-
llngen een eenvoudig monument onthuld.
buitenland.
In Martinsville, ln de Amerikaanse
staat Vlrglna, werden zeven negers, wegens
het schofferen van een blanke vrouw,
veroordeeld tot de doodstraf.
Het te Ostrolenka (Polen) gevestig
de militaire gerechtshof heeft negen leden
van de Poolse „N.Z.W." organisatie, die
ln 1944 door de Duitsers ls gesticht, ter
dood veroordeeld, wegens het vermoorden
van leden van de Poolse veiligheidsdienst,
van de Poolse strijdkrachten, van de
burger-milltle en van Poolse burgers.
Er zyn dertien doden te betreuren
bij een brand, die ln een confectiezaak
te' Glasgow ls uitgebroken. Elf van de
slaohtoffers zyn ln de vlammen omgeko
men en twee hebben de dood gevonden
toen zy van het dak sprongen.
De Belgische kamer heeft met 139
tegen 22 stemmen by één onthouding het
Noordatlantische pact goedgekeurd. Alle
communisten stemden tegen terwyi één
socialist zich onthield.
Te Sterkfonteln ln Transvaal is de
onderkaak van een dierlijk wezen gevon
den. dat ongeveer 1.000.000 Jaar geleden
leefde. Dit wezen moet plus minus drie
meter lang zijn geweest.
Volgens de a6slstent-palaeontoloog van
het Transvaalmuseum. de heer J. T. Ro
bertson, moet dit gedierte zeer op de mens
hebben geleken en geen aapachtige eigen
schappen hebben genad.
De Duitse economische raad voor de
blzone heeft besloten de distributie van
textiel en schoenen te beëindigen, daar
de voorraden thans groter zyn dan de
bestaande vraag.
Ook vis zal niet langer worden ge
rantsoeneerd.
Bij een hevige brand te Sjanghai, die
2000 barakken en hulzen ln de as heeft
«elegd, zyn meer dan 20 personen om het
leven gekomen. 20.000 personen zyn
dakloos. 20 kleine fabrieken werden be
schadigd.
Van welingelichte zyde wordt ver
klaard, dat op John McCloy, president
van de Internationale Herstelbank. aan
drang wordt uitgeoefend, om de functie
van eerste burgerlilke Amerikaanse hoge
commissaris voor Duitsland op zich te
nemen.
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken, Dean Acheson, heeft
medegedeeld, dat ziin departement door
Joego-Slavië ls gepolst over de mogelijk
heid om te trachten een lening van de
wereldbank te verkrijgen.
In een van het officiële Sovjet-
russische nieuwsagentschap Tas afkomstig
bericht wordt gemeld, dat generaal Koe-
rasof °ls bevelhebber van Oostenryk zal
worden vervangen door luitenant-generaal
Svlridof, de voormalige Sovjetrusslsche
opperbevelhebber ln Hongarye.
De Argentynse overzeese luchtiyn is
thans volledig genationaliseerd. Spoedig
zal de nationalisatie volgen van de drie
binnenlandse luchtiynen. Alle vier lynen
vormden tot nu toe gemengde bedryven.
Palar kan zich komen
overtuigen
IN DE MINAHASSA HEERST
RUST EN ORDE.
De ver. „Twapro" nam tydens een
driedaags congres te Tomohon (Cele
bes) het besluit om de Hoge Verte
genwoordiger van de Kroon te ver
zoeken de heer Palar van Lake Suc
cess naar zyn geboorteland de Mina-
hassa, te doen overkomen. H(j zou
zich dan persoonliik kunnen overtui
gen. dat in de Minahassa volledige
rust en orde heersen en in het bijzon
der, dat het volk zeer verknocht is
aan het Huis van Oranje,
NEDERLAND BIEDT
VERONTSCHULDIGINGEN AAN.
Voor doden van drie Indiërs.
De „Indian Information Service" meldt,
dat de regering mn Indonesië aan de
Consul Generaal van India te Batavia
verzocht heeft, aan de regering van
India haar verontschuldigingen aan te
'bieden voor het neerschieten van drie
Indiërs door manschappen van Neder
landse valsohermtroepen in DJambl, in
December JJ. In een brief aan de Con
sul Generaal zegt de regering van In
donesië de verantwoordelijkheid op zich
te nemen voor deze misdaad, begaan
door een onderdeel van het K.N.I.L,
-Jegens drie onderdanen van India. Het
onderzoek is nog niet ten einde, door
dat door de spoedig na het voorval be
volen terugtrekking van het betrokken
onderdeel uit Djambi, de schuldigen
neg niet konden worden geïdentificeerd
en gearresteerd. Mededelingen van oog
getuigen hebben evenwel voldoende ge
gevens verschaft c-m met reden te kun
nen aannemen, dat identificatie van de
schuldigen mogelijk zal zijn. De Leger
commandant zal alle nodige maatre
gelen nemen welke zullen kunnen lei
den tot een vervolging en bestraffing
van betrokkenen volgens de wet.
AANMELDING VAN VOORMALIGE
T.N.I.-LEDEN.
Waarsdhyr.'lijk als gevolg van de
scherpe onderlinge twisten tussen de
verschillende strijdgroepen in het bin
nenland, melden zich regelmatig leden
van de v.m. TNI by militaire posten
ln het Kedirische. Zo zyn er in Kerto-
sono reeds 100 aanmeldingen. In de
Residentie Djomibang heeft zioh een
groep van 60 giuerillastrijdens met 'n
aantal wapens gemeld. Onder hen be
vinden zioh twee leden van de PKI
(de Republikeinse comnumistenparty).
OPLEVING VAN TERREUR IN HET
BUITENZORGSE.
Gedurende de laatste week valt een
opleving van terreur in het gebied van
Buitenzorg te constateren. Er worden
zeven incidenten gemeld. De beschie
ting van twee ondernemingsti ucks had
de dood van twee leden van de politie,
een lid van de ondernemingswacht en
een chauffeur ten gevolge. Ook de aan
vallende bende leed hierbij verlazen.
Voorts had een treinbeschieting plaats,
waarbij een der reizigers dodelyk werd
getroffen.
VOORUITGANG TER OOSTKUST
VAN SUMATRA.
Naar wij uit cultuurkringen vernemen
gaan de werkzaamheden op alle onder»
nemingen ter Oostkust van Sumatra ge
stadig vooruit; ook in het pas bezette
gebied van Zuid-Asahan. In TapanoeU
ls de toestand nog niet best, doch deze
schynt zeer langzaam te verbeteren.
Vele tabaksondernemlngen hebben op
tyd regen gehad. Men biyft van me
ning, dat economisch op Sumatra nog
zeer goede kansen aanwezig zyn, ook
voor de toekomst. De veiligheid ver
betert de laatste weken; men blijft ech
ter uiterst waakzaam.
EERSTE GROEP DEMOBILISANTEN
VERTROKKEN.
Gisteren is de eerste groep demoblli-
santen, bestaande uit 460 man, per „Vo-
lendam" naar Nederland vertrokken. BIJ
het vertrek uit Priok heerste een opge
wekte stemming. Het schip wordt 3 Juni
in Rotterdam verwacht.
OPEN BRIEF AAN JHR VAN
SUCHTELEN.
Van organisaties in Indonesië.
De „Groter Nederland Actie", het
Ned. Cultureel Verbond, de Ned. Indi
sche Bond van Krijgsgevangenen en ge
ïnterneerden, de Ned.-Indische Pen-
sioenbond, -de Vaderlandse Club en de
Ver. Kolonisatie Nieuw Guinea hebben
een open brief verzonden aan jhr. Van
Suchtelen. Daarin wordt gezegd, dat
duizenden Nederlanders in Indonesië
aan de vooravond van de souverelnitelts
overdracht, aan Indonesië in knagende
ongewisheid verkeren omtrent hun lot
Verder wordt gezegd, dat „het uitbiyven
van de inlossing der vele gedane belof
ten en het onvoldoende honoreren van
andere, hun vertrouwen geleideUJk aan
teniet heeft gedaan en hen heeft ge
bracht tot ontgoocheling en verbitte
ring.
In deze gemoedstoestand kunnen t]
ten volste begrijpen, dat gy die ln "n
gelylke toestand van radeloosheid ver
keert-, tot verbetering van de gang van
zaken hebt gegrepen naar een waar-
sdhyniyk ondeugdelyk middel. Hoewel
zij het doel, waarvoor gy blijkens de
gegeven omschrijving strydt, niet tot
het hunne kunnen maken, hebben zü
niettemin de hoogste waardering voor
uw innige liefde voor deze landen en
volkeren, die de dry-fveer voor uw daad
werd. Deze Nederlanders leven in deze
voor u zo banige dagen diepvoelend
met u mede, aldus de brief.
Lezers schrijven
VERBROKEN STILTE
„Voetgangers, fietsers, yscoman,
Wel driekwart van 't verkeer
trok zich er niets van an."
Sleobts twee minuten even stilte te
betrachten,
Is dat te veel?
Uit piëteit voor hen, die ons de
vrijheid brachten,
Die werd ons deel.
Is 't onverschilligheid of ls de tijd
te kostbaar
Voor jong en oud?
Dan zyn hun hart en ziel, daarom
zijn zij beklaagbaar,
Als steen zo koud!
J. J. PL ANJER
STICHTING LEIDS KUNST CENTRUM
THANS EEN FEIT.
Gistermiddag passeerde voor notaris
J. Fuhri Snethlage de stichtingsacte van
heft- Leids Kunst Centrum.
In het bestuur hebben zitting: wet
houder J. C. van Schalk als voorzitter,
mej. C. Th. Reisberman als secretaresse,
de heer Com. Basoski als penningmees
ter, de kunstschilder Will Tweehuysen
en Han Werz, de edelsmid mevrouw A.
GrefeWalck en de pottenbakker Mar
cel Keezer.
Naar wy vernemen is men reeds be
gonnen met de voorbereidingen van een
deze zomer te houden expositie.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het doctoraal examen
Geneeskunde: de heren H. F. v.d.Meu-
len (Den Haag) en D. F. Timmermans
(Noordwijk aan Zee). Gepromoveerd tot
doctor in de geneeskunde, op proefschrift
getiteld „De prognose van de initiële
longtuberculose", de heer G. a. Gussen-
hoven, (Voorburg); idem in de Wis- en
Natuurkunde, op proefschrift getiteld
„De invloed van enkele oxydatlemidde-
len op coacervaten van eiwitten", de
heer W. Dykshoorn (Leiden).
Ter gelegenheid van de Nationale
Feestdag organiseert de buurtvereni
ging „Om de St. Pancras" hedenmid
dag t-e half vier op de Kaasmarkt kin
derspelen.
