Met Landdrost Blaauboer naar Elten
WEERBERICHT
Grondwet voor West-Duitsland
nadert voltooiing
Thans Sjanghai
China's rijkste stad bedreigd
Rode golf vloeit voort
88ste Jaargang
MAANDAG 25 APRIL 1949
00
No. 26675
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J, Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f4.15 per kwartaal; 32 cents per week
Telefoon Dlr en Adm.: 25041: Red. 21507
Witte Singel 1, Lelden - Giro no.: 57065
Gebied ziet er verwaarloosd uit
Nieuwe gebied hermetisch
geslot
:en
Zaterdagmiddag om precies 12 uur
overschreed de Landdrost van het ge
bied Elten, de heer Blaauboer, aan
het hoofd van een lange colonne
vrachtwagens, douanebeambten per
fiets en marechaussee bewapend met
stenguns en met witte helmen de oude
Nederlandse grens, om zich naar de
nieuwe standplaats het stadhuis van
Elten te begeven. De eerste indruk van
het gebied, dat bij Nederland wordt
gevoegd is, dat het er verwaarloosd
uitziet.
Uitingen van tegenstand deden zich
niet voor. maar ook nergens waren be
tuigingen van sympathie. Op onze
tocht door het nieuwe gebied zagen wij
één Nederlandse vlag. die kennelijk uit
het huis van een Nederlandse familie
hing.
In snel tempo bezetten de douaniers
en de marechaussee de diverse belang
rijke posten en nog voor de besprekin
gen met de Engelse en Duitse autori
teiten op het stadhuis te Elten waren
beëindigd, was iedereen op zijn post.
Er is veel kapot in hèt nieuwe gebied,
omdat op het moment dat de Engelsen
de Riin overtrokken op het hoogste
punt nabij Elten. de z.g. Hoch Elter-
berg. een zware Duitse batterij stond
opgesteld, die door Engels granaatvuur
vernietigd werd. Er hebben dus nogal
wat spaanders in het rond gevlogen in
dit gebied. Het gemoedeliike en rustige
optreden van de Nederlandse, mare
chaussee maakte indruk op de bevol
king.
De besprekingen op het stadhuis te
Elten werden van Nederlandse zijde ge
voerd door de heer Blaauboer en zijn
secretaris, van Duitse zijde door de
„Ehre-Bürgemeister" baron von Loch-
ner en zijn „Amtsdirektor" (te vergelij
ken met een gemeente-secretaris) ter
wijl van Engelse zijde aanwezig was de
luitenant-kolonel Collings. ..regional of
ficer" en zijn assistent Payee.
Het belangrijkste punt van de bespre
kingen was het regelen van het pro
bleem der arbeiders, die in Emmerik
werken. De landdrost heeft namelijk be
paald. dat het nieuwe gebied voorlopig
hermetisch gesloten zal zijn aan alle
kanten. Dit betekent dus. dat de arbei
ders Maandag niet naar hun werk zou
den kunnen gaan in Emmerik, dat op
Duits gebied ligt. Er is thans een rege
ling getroffen, dat voor deze mensen
voorlopige grenspassen zullen worden
uitgereikt. De lonen, die zii in marken
krijgen uitbetaald, zullen via de Neder
landse consul te Düsseldorf, in guldens
bereiken.
De Duitse burgemeester deelde de
Landdrost mede, dat hij zelf, zijn ge
meente-secretaris en het volledige per
soneel hun volle medewerking aan de
Nederlandse autoriteiten aanbieden.
Voorlopig heeft de Landdrost het werk
der ambtenaren gestaakt, maar van
daag zal hii hen in dienst nemen. De
Duitse politie is teruggetrokken en de
Dolitiebevoegdheden zijn volledig over
genomen door de marechaussee die met
twee brigades onder commando van de
kapitein Sohouten de taak der Duitse
politie heeft overgenomen. De Neder
landse tiid (er is met Duitsland een
tijdsverschil van één uur), is vannacht
ingevoerd.
Het bleek, dat het merendeel van de
bewoners zijn geld belegd heeft in le
vensmiddelen. Hierdoor is er een ge
ringe kans dat het gedurende enige tiid
moeilijk zal ziln de Nederlandse distri
butiemaatregelen in te voeren. Er zijn
echter experts van de voedselvoorziening
gekomen, die ook dit varkentje wel zul
len wassen.
Sigaretten ziln in Duitsland vrij. Maar
onze pogingen in Elten sigaretten te ko
pen hebben gefaald, ondanks onze Ne
derlandse guldens. De sigaretten waren
of niet aanwezig. 6f zo duur. dat zij voor
de bevolking niet te betalen zijn. Dus
ook de Nederlandse tabaksrantsoenering
zal voor de Duitsers een voordeel ziin.
De kwaliteit van de Nederlandse siga
retten ls beter en de oriis zoveel lager,
dat men ze kan kopen.
mevrouw schuster is blij
In het nieuwe Nederlandse gebied bij
Ubbergen, Beek, Wyler en Groesbeek,
was het erg stil.
Merkwaardig was. dat bijna alle hui
zen op Duits gebied er zeer bouwvallig
uitzagen. Slechts enkele villa's bleken
weinig geleden te hebben.
Er heerst geen algemene ontevreden
stemming onder de 150 Duitsers, die
hier in het grensgebied zijn blijven wo
nen,
In een der villa's woont mevrouw
Schuster, een bloedverwant van Goe-
ring. Deze dame. die altijd met Ne
derland goede relaties onderhield, ver
klaarde persoonlijk blij te ziin. Neder
landse geworden te zijn. Zü is eige
nares van uitgestrekte bossen en van
een gedeelte van het Wylermeer en
verleent alle medewerking aan de Ne
derlandse autoriteiten.
berg en dal en duivelsberg
De bossen zien er schitterend uit en
vormen een prachtig geheel met het
heuvelachtige bosterrein van Berg en
Dal bil Nijmegen. T^ch hebben deze
VRIJ KOEL.
De Bilt verwacht tot morgenavond:
.Meest matige wind uit Westelijke
richtingen. Wisselend bewolkt met nog
enkele plaatselijke regenbuien. Vrij koel.
(Opgemaakt te 10 uur).
26 APRIL.
Zon op: 5.21 uur; onder: 19.55 uur
Maan op: 4 53 uur: onder: 18 05 uur
(L. K.)
Hoogwater te Katwijk te 2.38 en 14.48 u
Dit nummer bestaat uit acht pagina's.
bossen büikbaar veel geleden en hebben
de eigenaren kort voor de correctie veel
hout laten kappen, dat ook weggevoerd
is.
Merkwaardig is. dat de nieuwe grens
lijn ten Zuiden van Beek niet gelegd
werd langs de oever van het Wylermeer,
maar midden door dit meer. waar de
erens zal worden aangegeven met boelen
in het water.
Door Duitse autoriteiten werd opge
merkt. dat aan de grenswijziging ook
strategisohe bedoelingen ten grondslag
lagen. Betcogd werd dat de Noordzijde
van de Duivelsberg onder Berg en Dal
en de Zuidzijde van de Elterberg de gro
te Rijnvallei bestrijken. Als men op de
Duivelsberg staat .dan heeft men ook
een rechtstreeks overzicht over de Rijn-
vallei naar de Elterberg.
BRITSE WAARDERING VOOR
NEDERLANDSE BEZETTING.
De Luit. Kolonel Collings, „Kreis-
-Regional Officer" van de Brttse
bezettingsmacht in Duitsland, die
het gezag in het gebied van Elten
Zaterdagmiddag aan de Nederlandse
Landdrost, de heer Blaauboer heeft
overgedragen, zeide na afloop van
de plechtigheid „this is about the
best occupation I have seen, and I
saw some". (Dit is de beste bezet
ting die ik ooit zag, en ik heb er
verscheidene meegemaakt).
Hongarije wil niet praten over
proces Mindszenty
De Hongaarsê regering heeft op de
uitnodiging van de V.N. om de zaak
van kardinaal Mindszenty te bespreken
geantwoord, dat het tegen de kardinaal
uitgesproken vonnis berust op de Hon
gaarse wet en niet onder de competen
tie van de VJ7. valt. De regering is van
mening, dat het vonnis niet in strijd
is met de menselijke rechten of de vrij
heid van godsdienst. Het besluit van de
speciale politieke commissie der V.N.
wordt als een inmenging in de interne
aangelegenheden van Hongarije be
schouwd en de uitnodiging tot bespre
king van de kwestie wordt van de hand
gewezen. Op grond van het vredesver
drag, zo wordt gezegd, is het de plicht
van de Hongaarse regering op te tre
den tegen dadèn als door de kardinaal
gepleegd.
ONZE REBUS
BIJNA 1209 INZENDINGEN!
Het afgelopen weekeinde heeft in de
stroom van inzendingen op onze feuil
leton-rebus een geweldige klap op de
vuurpijl gegeven en daarmede onze
stoutste verwachtingen overtroffen.
Onze brievenbus van waarlijk respee- j
tabele afmetingen, heeft de stroom ter-
nauwernood kunnen verwerken, zodat
het nodig bleek ze in de loop van Za
terdag en Zondag enige malen van
haar inhoud te ontdoen.
Toen wij hedenmiddag om 12 uur de
eindbalans opmaakten, bleken er wel
geteld
1184
oplossingen te zijn ingeleverd!!
Hulde aan de speurzin, het geduld
cn de volharding van zo vele onzer
lezers en lezeressen!
Onze redactie zal trachten zich op
haar beurt in de eerstkomende dagen
door deze rijstebrijberg heen te werken,
zodat wij hopelijk in staat zullen zijn
de namen der gelukkige prijswinnaars
in ons Blad van a.s. Zaterdag te ver
melden.
Foto's LD /Van Vliet
Partijleiders in de wetgevende verga
dering te Bonn hebben omtrent op één
na alle critieke punten overeenstem
ming bereikt bij het ontwerpen van een
grondwet voor West-Duitsland.
Eén geschilpunt, n.l. de kwestie van
het godsdienstonderwijs od de staats
scholen. is nog niet opgelost. De chris-
Zaterdag jd. 's ochtends om 6 uur. trokken Nederlandse ambtenaren van Rijks
waterstaat en van de Dienst Invoeren en Accijnzen op 20 verschillende plaat
sen de Nederlands-Duitse grens over, om in samenwerking met de Engelse grens
beambten de nieuwe grenslijn af te bakenen. Daarmee werden de grenscorrec
ties tot een feit en ongeveer 10.000 Duitsers op hetzelfde ogenblik tot Ne
derlandse onderdanen. Een historisch ogenblik: een Engelse grensbeambte
plaatst een nieuwe grenspaal onder het oog van de heren J. Nikkels. hoofdin
specteur van de Belastingen. (4de van rechts) en ir A. Maris, hoofdingenieur-
directeur van de Rijkswaterstaat (vijfde van rechts) op de nieuwe grenslijn van
de inham bij Elten.
Op een punt na IS men het eens ten-democraten ziin niet bereid de ar-
tikelen te aanvaarden, welke betrekking
hebben op het recht van de ouders te
beslissen over het godsdienstonderwijs,
dat hun kinderen op de staatsscholen
zullen genieten. De sociaal-democraten
stelden voor. de kwestie der confessio
nele scholen te verwijzen naar de wet
geving der deelstaten. De christen-de
mocraten waren niet bereid de huidige
tekst te laten varen. Men acht. het ech
ter niet waarschijnlijk, dat dit geschil
een struikelblok zal betekenen voor de
tot standkoming van de grondwet.
Een formu'e waarover men het eens
is geworden, is aan de militaire gouver
neurs voorgelegd Hierin wordt tegemoet
gekomen aan de geallieerde eis ter in
stelling van een gescheiden administra
tie voor de belastineen in de deelstaten,
terwijl aan de federale regering vol
doende volmacht zal worden verleend
voor het heffen van belastingen voor
het volbrengen van haar taken. Volgens
het nieuwe voorstel zullen de volmach
ten van de federale raad volgens de
wens der sociaal-democraten, zo dan
niet drastisch, dan toch in zekere mate
beperkt, worden.
Behalve voor constitutionele verande
ringen, zal de goedkeuring van de fede
rale raad inzake belastinginkomsten
van een deelstaat vereist zijn. alsmede
voor federale giften voor financieel
zwakke deelstaten en voor wetten, wel
ke betrekking hebben op grenzen van
deelstaten en het instellen van nieuwe
federale bestuursinstellingen.
Heden zullen de parlementaire leiders
een bespreking hebben met de militaire
gouverneurs.
Tenzij nieuwe moeilijkheden rijzen,
honen de leiders, dat men tegen midden
Mei de uiteindelijke t9kst zal aanvaar
den. Dit zou het moeliik maken kort
voor de oogst verkiezingen te houden
en nog deze zomer een functionnerende
regering tot stand te brengen.
STRANDBAD WYLER.
Een gedeelte van het Wylermeer,
waarin vroeger het strandbad Wyler
lag. is geheel Nederlands geworden
en zal misschien op initiatief van de
burgemeester van Ubbergen, mr P.
Sassen, tot strandbad worden inge
richt. De „Querdamm" welke loopt van
de weg van Leuth naar Wyler, was in
de oorlogstijd een verdedigingslinie
van de Duitsers.
Zo spoedig mogelijk zullen maatrege
len genomen worden, opdat de bewoners
van het nieuwe gebied ter kerke kunnen
gaan in Beek. waartoe zij in staat ge
steld zullen worden door het besohik-
baar stellen van grenspassen. De arbei
ders. die in Nijmegen werkten en meest
al ook Nederlanders van oorsprong wa
ren. blijven gewoon aan het werk en
worden dagelijks met autobussen thuis
gebracht.
Uit talrijke andere plaatsen langs de
grens bereikten ons berichten van on
geveer geliike strekking.
GELDSANERING IN DE
„ZELFKANT*
In een auto van Van Gend en Loos
werd vanmorgen vroeg het benodigde
Nederlandse geld, naar schatting onge
veer f. 300.000.van het Agentschap
van de Ned. Bank te Maastricht via
Sittard naar Tiiddern gebracht, waar
vandaag al het Duitse geld ingeleverd
zal worden. In Sittard sloten zich bij
dit transport 18 bank-employé's aan.
Alle marken moeten worden ingele
verd. Een gezinshoofd ontvangt voor 100
Rijksmark f. 80.- retour, terwijl het ove
rige geld althans voorlopig geblokkeerd
blijft. Bovendien kan hij voor ieder ge
zinslid de tegenwaarde van 50 Rijks
mark, dus f 40.-. in vril geld ontvangen.
Iedere meerderjarige kan 100 Rijksmark
inwisselen, terwijl iedere werkgever per
werknemer 80 Rijksmark. d.i. f. 64.- kan
inwisselen.
Bij de bank-employé's sloten zich
eveneens aan 18 distributie-ambtena
ren. 6 uit Heerlen, 6 uit Roermond en
6 uit Sittard. die zullen beginnen met
de uitreiking van de distributiebeschei
den voor de inwoners van dit gebied.
INTERNATIONALE RECHTBANK
VOOR GRENSKWESTIES?
August Ausleiter, ondervoorzitter van
de Christelijk-Soclale Unie van Beieren
en lid van het hoofdbestuur van de
„Deutsche Union", heeft verklaard dat
hü morgen op de bijeenkomst van het
hoofdbestuur der C D.U. en de C.S.U te
Bad Go^desberg. de instelling ener in
ternationale rechtbank voor de grens
kwesties zal eisen. Men moet. zo voeg
de hij er aan toe, door deskundigen la
ten nagaan, of de annexaties van Duits
grondgebied door Nederland verenigbaar
zün met het internationale recht.
KNAAPJE OP ONBEWAAKTE
OVERWEG GEDOOD.
Gistermiddag is het 3-jarig zoontje
van de familie Van Essen, wonende aan
de Oranjeweg te Ernst, toen het teza
men met enkele andere kinderen de on
bewaakte overweg nabii de Wattenfa-
briek passeerde, door de trein, die om
14.10 uur uit Ede was vertrokken, ge
grepen en op slag gedood Hoewel de
machinist nog uit alle macht remde,
kon hii het ongeluk niet voorkomen. De
trein had 10 minuten vertraging.
ELTEN: NIEUW NEDERLANDS
STATION.
In verband met de grenscorrecties is
het station Elten een Nederlands sta
tion geworden. Dit betekent, dat thans
in het binnenlands verkeer wagonladin
gen, vracht- en snelgoed alsmede le
vende dieren naar en van dit station
kunnen worden verzonden.
Moh. Hatta te Batavia
REPUBLIKEINSE MINISTERS NAAR
DJOKJA.
Moh. Hatta ls gisteren per vliegtuig
van de Unci van Banka te Batavia
aangekomen.
Hjj verklaarde dat zulks op uitnodi
ging van de Republikeinse delegatie
geschiedde. Hü zou geen deel uitma
ken van de delegatie, doch de dele
gatie „bystaan".
Hij zeide enkele dagen in Batavia te
biyven en dat zijn komst geen ver
band hield met het bezcek van de Fe
deralisten aan Banka.
Met Hatta Reisden mee Moh. Rum
en de andere Republikeinen, die naar
Banka waren vertrokken. Ter begroe
ting waren aanwezig Merle Cochran en
Nederlandse en Republikeinse verte
genwoordigers.
Van<^ag vertrekken uit Batavia de
Republikeinse ministers Laoh en Dju-
anda en het delegatielid Latunarhy
per vliegtuig van de Unci naar Djokja,
waar zij o.m. meer contact zullen op
nemen met de Sultan.
Het hoofd van de ECA-missie in ons land. de heer Valentine, bezocht
Zaterdagmiddag het sportpark te Lissewaar het imposante corso
van de bollenstreek zich opstelde voor een door vertraging langdurige,
doch buitendien glorieuze, door honderdduizenden aanschouwde tocht
door de bollenstreek. Valentine betuigt de zwanenvoerdsterzijn
gelukwens met haar bijzonder smaakvolle voertuig.
Duizenden trachten over land- er
waterwegen of door de lucht uit Sjang
hai weg te komen, nu de communisti
sche strydkrachten, die de Jangtse over
gestoken zijn, Zuidwaarts oprukken ten
einde China's rü'kste stad te omsinge
len. De spanning onder de zes mlllioen
inwoners steeg, toen het gerucht ging,
dat een communistische voorhoede zich
op een afstand van 24 mijl van de stad
bevond. Naar gemeld wordt, trachten
sommige vooraanstaande inwoners de
garnizoenscommandant, Tsjan ta tsjing,
van zijn besluit af te brengen de stad
tot de laatste man te verdedigen, ge
zien het verlies aan mensenlevens er
materiaal, dat zulks ten gevolge zou
hebben.
Uit "bevoegde bron wordt vernomen,
dat Kasjing, een strategisch spoorweg
knooppunt, 75 myi ten Zuid-Westen van
Sjanghai, gevallen is, waardoor de af-
voerwegen over land afgesneden zün.
De politie en het leger hebben de situa
tie in de stad in handen en er worden
weinig wanordelijkheden gemeld. Er is
een uitgaansverbod van 10 uur des
avonds tot halfzes 's ochtends uitgevaar
digd, dat ook betrekking heeft op ver
slaggevers waardoor de plaatselüke zo
wel als de buitenlandse pers gehinderd
wordt.
Eerder vielen de strategische spoor
wegknooppunten Tsjangsoe, 160 mijl ten
Noordwesten van de stad, Soetsjou, 6ó
mül ten Westen. Uit Hangtsjou wordt
bericht, dat twee regeringslegers zich
Een der eerste foto's van de Republikeinse guerilla's op Java. die steeds opnieuw de rust en orde in Indonesië verstoren.
Het ziin over het algemeen slecht geklede lang-harise Indonesiërs, die leven van plundering ten koste van de in
heemse bevolking en daarenboven trachten het Nederlandse en Koninklijk Nederlands-Indonesisch leger zoveel moge-
lyk afbreuk te doen. - De foto toont een van de guerilla-benden. De langharige leden van de benden hebben gezworen
hun haren niet te zullen afknippen voordat de Nederlanders van Java zijn verdreven.
van de beneden-Jangtse op die stad
terug getrokken hebben. De bevelheb
ber van de Nanking-Sjanghai sector
heeft aldaar zün hoofdkwartier geves
tigd.
Andere strijdkrachten stellen zich op
langs een nieuwe verdedigingslün van
Ningpo via Hangtsjou naar Nantsjang.
Van radio-Peiping wordt vernomen,
dat zodra Nanking bezet was, de be
volking opgeroepen is zoals gewoonlük
door te gaan met alle bezigheden. Vol
gens de radio heerst in Nanking rust
en orde. Voorts meldt de radio de vol
ledige bezetting van Taijoean, dat ge
durende acht maanden in een door de
communistische legers bezet gebied be
legerd was. Taüoean is de hoofdstad
van SjansL
Het aantal vluchtelingen, dat Shang
hai gisteren binnenstroomde, wordt óp
300 000 geschat.
Een woordvoerder der regering heeft
bevestigd, dat premier Ho ying tsjin en
de -plaatsvervangende premier, Tsjia
tsjoeng te, .per vliegtuig naar Kanton
vertrokken zün.
Volgens radio-New York Times heb
ben de communisten geweigerd op het
verzoek der Britse ambassade in te gaan
het vuren te staken, ten einde de „Ame
thyst" in staat te stellen zich terug te
trekken uit de gevaarlijke zone.
Vlootadmiraal lord Fraser heeft een
boodschap aan de bemanning gezonden,
waarin hü onder meer verklaart, dat
..alles voor de bemanning gedaan wordt.
Gisteren heeft het vaartuig geen ver
dere schade geleden.
Door de Britse admiraliteit wérd be
kend gemaakt, dat uit de tot dusverre
ontvangen gegevens blükt, dat a* ge
volg van de beschieting van Britse oor
logsschepen op de Jangtsp 39 Britse
zeelieden zün gedood, terwijl 34 ande
ren werden gewond. Dit is het totaal
der slachtoffers, dat aan boord van de
oorlogsbodems „Amethyst". „London",
„Consort" en „Black Swan" Is gevallen.
Met Nanking hebben de Chinese com
munisten de sleutel in handen gekregen
van de vruchtbare en tot in hoge graad
geïndustrialiseerde Zuidelüke Jangtse-
vallei, het economisch belangrükste ge
bied van modern China. Sedert 1928,
toen de nationalisten hun hoofdstad
van Nanking maakten In de plaats van
Peiping, is Nanking uitgegroeid tot een
stad van grote gebouwen, brede boule
vards, met moderne vliegvelden, haven
en spoorweginstallaties.
Nanking is het eindpunt van een
spoorweg van ruim driehonderd kilo
meter langs de oever van de Jangtse
naar Sjanghai en van de spoorlijn naar
Tientsin. Zeeschepen kunnen Nanking
ov°r de Jangtse bereiken.
Tezamen met Tsjlnkiang, de provin
ciale hoofdstad, controleert Nanking de
rüke provincie Kiangsoe. welke rüst, zü-
de. katoen en vis oplevert.
Voor de massa-evacuatie bü de com
munistische opmars naar het Zuiden
telde Nanking ongeveer 1.100.000 inwo
ners. De stad dateert uit de zesde eeuw.
VRIJE PRIJS VOOR GEROOKTE
EN GESTOOMDE ZEEVIS.
De maximumprüsregelingen voor ge
rookte en gestoomde zeevis zijn inge
trokken. Gerookte en gestoomde harinf
is evenwel nog aan een maximumprüs
gebonden.
