Grote opwinding in
bij Limburg
Duitse grensstreek
Veiling Roelofarendsveen bereikte in
dertigste seizoen omzet van ruim twee millioen
UIT DE OMSTREKEN
UIT DE RIJNSTREEK
Nederlandse vrouw
moet „hoed-minded" worden
port'
ZENUWENOORLOG OVER GRENSPALEN"
VANWAAR DIE ONRUST?
Kolenlagen van Nederlandse mijnen
zetten zich op Duits
gebied voort
DINSDAG 8 MAART
1948 is niet tegengevallen,
verwachtingen voor 1949
redelijk
Er bestond een zeer ruime belangstel
ling voor de dertigste jaarvergadering
van de veiling te Roelofarendsveen,
die gisteravond in hotel De Vier
Heemskinderen werd gehouden. In
tegenwoordigheid van de rijkstuin
bouwconsulent ir G. W. v. d. Helm
sprak de voorzitter, de heer Th. W
Schrama het openingswoord.
In zijn jaarverslag over 1948 gaf de
directeur van de veiling, de heer N
Turk een algemene beschouwing, daar
in aandacht vragende voor de fonds
vorming, de groentelevering aan de
Duitse bevolking en de weersinvloeden
Over de diverse producten viel het vol
gende op te merken. Door verschillende
oorzaken is het trekken van witlof een
verliespost geworden, o.a. door de grote
Importen uit België. In 1948 zijn voor
het eerst na de oorlog kolen beschik
baar geweest voor een vroege aardbeien
oogst, zodat reeds op 7 April de eerste
aardbeien uit de stookbakken werden
aangevoerd. Van Engelse zijde bestond
een goede vraag naar dit product, doch
het binnenland kon de prijs die de ex
porteurs bereid waren te betalen niet
opbrengen. Zodra de exportvraag af
nam, trad evenwel een verhoging van
de binnenlandse vraag op. zodat--«en
goede prijs kon worden gehandhaafd
De tweede oogst komt steeds meer in
de belangstelling, zelfs van de export,
De aanvoer van glassla was gering, de
prijzen bevredigend. Meer dan twee mil
lioen kroppen vollegrondsla werden om
gezet. De normale omzet aan peulen en
erwten bracht behoorlijke financiële
resultaten. De tuinbonenteelt liep sterk
terug. Vroege bospeen bracht een goede
prijs op, later ging men over op breek-
peen, die grotendeels een weg naar
Duitsland vond. De teelt was lonend,
doch blijft riskant. Bij de bonen bracht
op het. dieptepunt het Duitse contract
redding, tenvijl het weer in Augustus
een einde maakte aan alle illusies ten
aanzien van dit product. De oogst aan
augurken was normaal en leverde goede
resultaten op. Ook voor tomaten kon
gemiddeld een voor de tuinder bevre
digende pry's worden gemaakt, hoewel
Engeland de grenzen voor dit product
had gesloten en de binnenlandse koop
kracht daalde. Veertig procent van de
aanvoer moest geblokkeerd worden op
last van hogerhand om naar Duitsland
te worden gezonden. De buitengewoon
slechte weersomstandigheden in Enge
land maakten, dat de Engelse regering
de grenzen weer voor de Hollandse to-
maten opende. In de export werd een
buitensporig hoge prijs gemaakt, zodat,
als gezegd, de gemiddelde resultaten nog
bevredigend waren.
Ook voor de bloemisterij producten
waren de verwachtingen niet hoogge
spannen. Bovendien brak de bekende
kopersstaking op de bloemenveilingen
uit. Door de uitbetaling van de niet-
verkochte bloemen in deze stakings
periode is in het minimum prijzenfonds
een grote bres geslagen. Om ln de toe
komst aan moeilijkheden het hoofd te
kunnen bieden, werd de heffing ten
laste van de kwekers verdubbeld.
In 1948 werden 152 groenten- en 180
bloemenveilingen gehouden. Aan
passende aan de tijdsomstandigheden
zijn alle producten, met uitzondering
van de augurken, persoonlijk geveild,
hetgeen een goed effect had op sor
tering en kwaliteit. Aan bloemen werd
geveild voor f. 568.078.5Q, 'aan groenten
en /fruit voor f. 1.590.131.36, totaal
derhalve een jaaromzet van
f. 2.158.209.86. De balans en exploita
tierekening sluiten met een nadelig
saldo van f. 28.656.33, hetgeen echter
ruimschoots uit het garantiefonds,
zijnde f. 43.483.65 kan worden gedekt.
Alles samengevat is het aar 1948 niet
tegengevallen. Per 31 Dec. telde de
veiling 353 leden.
De belapgrfjkste vraag voor het hui
dige jaar is de mogelijkheid van export,
waarvoor in de eerste plaats Engeland
en Duitsland in aanmerking komen
Het handelsverdrag met Engeland geeft
goede verwachtingen voor de export van
tuinbouwproducten. Het is voorts niet
onwaarschijnlijk, dat Duitsland zijn be
tekenis als afzetgebied voor onze tuin
bouwproducten gaat herwinnen. In 1949
zal deze handel echter nog wel aan
sterke banden liggen. Voor de bloemiste
rijproducten zijn de verwachtingen min
der hoopvol gestemd.
Bij de rekening en verantwoording
over het financiële beleid had de heer
P. de Jong Cz. critiek op de dekking
van het nadelig saldo door het garan-
'iefonds, en drong aan op het zoeken
van andere dekkingsmiddelen. De ex
ploitatierekening werd na debat goed
gekeurd. De heren Jac. de Jong Gz., J.
N Volwater en Jac. Bakker werden als
bestuurslid herkozen, evenals de heer
P J. Klein in de raad van toezicht. De
veilingprovisie werd op 5 procent vast
gesteld. Besloten werd voorts een col-
lectiel abonnement aan te gaan op het
voorlichtingsblad van de rijkstuinbouw-
consulent. Een meevaller blee~k te zijn
het uit te betalen bedrag van f. 32.900
over de doorgedraaide augurken in 1947.
In principe werd besloten, het dertig
jarig bestaan van de veiling in het
najaar met een tentoonstelling van
bh'cmcn, groenten en fruit te her
denken.
Voorts werd besloten een adres van
dank te richten tot het Centr. Bureau
van Tuinbouwveilingen voor het tot
stand komen van de handelsovereen
komst met Engeland, waarin echter
tevens wordt verklaard, dat men slechts
tevreden zal4 zijn, als in deze overeen
komst ook de -verse augurken worden
opgenomen, dde voorheen in grote
quanta hun weg naar Engeland vonden
KATWIJK AAN DEN Rl/N
Stille Omgang 'De afdeling Kat
wijk van de Ver. St, Omgang te Leiden
vergaderde in het Parochiehuis onder
leiding van voorzitter C. J, Boskamp.
Het jaarverslag van de secretaris ver
meldde een flink aantal nieuwe leden,
hetwelk thans de 109 bereikt heeft. De
bestuursverkiezing had tot uitslag dat
de periodiek aftredende Joh. A. van
Schie was herkozen. Pater Servaas
Wijsen OE.M, hield vervolgens een
lezing met aLs titel: „Christus de Vre
devorst", welke lezing met volle aan
dacht werd beluisterd. Het zangkoor
luisterde de vergadering met enkele
nummers op en de vergadering zong
gezamenlijk het „Jubellied". Pastoor
Hesp hield een pakkende toespraak tot
de leden en na rondvraag volgde slui
ting met gebed.
KATWIJK AAN ZEE
Er komt schot in de
Boulevardbebouwing
Er begint iets schot te komen in
de bouwerij op de boulevard. De firma
D. J. Lucas en Zonen uit Voorburg laqt
8 hulzen bouwen ter hoogte van
Nieuw Brittenburg.
Vanmorgen zijn de werkzaamheden
begonnen met een dragline, die een
sleuf uitgraaft ter diepte van 1-60 meter.
Film van de
Bijbel Kiosk Vereniging
BOSKOOP
Voor de Zending De Zehdings-
commissie der Ned. Herv. Gemeente
maakt bekend dat in 1948 voor de Zen
ding de volgende geldsbedragen zijn
ontvangen:
Voorjaarscollecte f. 329, najaarscol
lecte f 428,37, nagiften najaarscollec
ten f. 21,25, Zendingsavond f. 2-2,52,
busjes Rozenlaan-school f. 23,20, bus
jes langs dc huizen f. 867,01, busje jon
gelingsvereniging- Ps. 119 9 f. 7.61,
Guldens-collecte's voorjaar f. 180,36,
najaar f. 159,50, Inwendige Zending
f 9 97
Totaal f. 2.561,59.
Toneelavond Volksonderwijs Door
de vereniging „Volksonderwijs" afd,
Boskoop, werd Maandagavond in het
verenigingsgebouw een toneelavond ge
geven voor een goed gevulde zaal.
Door de toneelgroep van de afd. Al
phen werd opgevoerd het kluchtspel:
Worst en Aristocratie", wat vlot en
correct werd gespeeld. Het hartelijk
applaus was ten zeerste verdiend.
De film „Evangelie en Wereld" van
bovengenoemde vereniging werd gister
avond in de Kapel vertoond en zal he-
aen avond herhaald worden.
Ds J. J. v, d. Krift liet zingen en ging
voor in gebed. Hij noemde het een voor
recht op deze eerste avond de BJK.V.
welkom te heten. Deze vereniging zetelt
in Amsterdam en is vóór de oorlog niet
zo zeer naar buiten getreden. In stilte
is toen een werk opgebouwd, waarvoor
men respect moet hebben. Het werk is
zeer eenvoudig begonnen door een paar
dominé's, die op een badplaats op het
strand allerlei lectuur konden kopen,
maar geen bijbelse. Die moet er ook zijn,
dachten ze. Zo is in het klein het werk
begonnen, dat langzamerhand zeer uit
gebreid is. Deze vereniging is interker
kelijk. Hervormden, Gereformeerden en
andere kerkgenootschappen,steunen dit.
De srote débacle kwam tijdens de be
zetting. De vereniging werd geplunderd,
verboden en alles werd in beslag geno
men. Er werd een beroep gedaan na de
bevrijding op het Nederlandse volk.
Ook de verspreiding in Indonesië kost
veel geld.
Wij moeten in deze tijden van onge
loof vooral beslag leggen op de jonge
mensen. Er zijn nog te veel mensen in
ons land, die niets weten van Jezus
Christus.
Laten wij onze roeping sterker gaant
beseffen.
Voordat de film gedraaid werd gaven
de leden van de mandolineclub „De Zee-
kanters" een concert.
De film liet het een en ander van het
verspreiden van de lectuur zien met
mooie natuuropnamen in Norg en Pa-
terswolde.
Ds v. d Krift deed een beroep om
financieel de B.K.V. te steunen en deze
week zullen meisjes aan de deuren in
de gemeente daarvoor rondgaan. Met
het zingen van Ps 68 10 en gebed werd
deze avond besloten.
KATWIJK
Burgerlijke Stand Geboren: Jan. z.
van M. Kraaijenoord en P, Ouwehand
Elisabeth Maria. d. van B. Zwaan en S. M
Schoneveld; Dirk Cornells, z. van G. Ouwe
hand en A. Zuljderduljn; Arle. z. van P.
v. d. Plas en W. Jansen: Krljna, d. van N.
Zwaan en L. Parlevllet; Arle, z. van M. van
Duijn en L. van den Oever; Jacoba Petro-
nella. d. van W. DIJkdreht en J. Duindam.
Ondertrouwd: J. Drlece en A. Selnstra;
C. van Egmond en M. v. d. Bos; W. F.
Groenewoud en H. Messemaker; C. v. d.
Plas en A. v, d. Bent: C. v. Duivenvoorde
en L. J. v. d. Wiel; T. van Dijk en D.
Krallenoord.
GetrouwdL. Schaao en H. M. Kri^jt;
IJ Dubbeldam en P. G. Boerboom.
Overleden; P, van DulJvenbode, 88 Jaar,
wednr t van C. Hoek.
RIJNSBURO
Jaarvergadering Jonge Kerk
Gisteravond hielden de Jong Herv.
hun 8e jaarvergadering in de Kerkzaal
aan de Brouwerstraat. De voorzitter ds
K J. H. Burgy opende op de gebrui
kelijke wijze en heette allen hartelijk
welkom in 't bijzonder de afgevaardig
den van kerkeraad en kerkvoogdij en
van verschillende verenigingen. Verder
gaf spreker een kleine terugblik over
het afgelopen jaar tevens wees spreker
er op dat de jonge kerk zich moet be
wegen in de wereid waarvan het hoofd
doel de bijbel moet zijn, hoewel dit in
deze anti-christelijke v/ereld geen ge
makkelijke taak is, Na zijn openings
woord gaf hij de secretaresse mej. Leni
v. d Eijkel, gelegenheid tot het lezen
vèn haar jaarverslag. Het verslag van
de penningmeesteresse mevr. Kuivenho
vev. d. Meij, wees uit dat de kas met
een batig saldo van f. 1185.42 sloot. Na
dit. jaarverslag werd een bestuursverkie
zing gehouden. Aftredend waren mej.
Leni v. d Eijkel, de heer J. v. Egmond
en mevr. Kuivenhovev .d. Meij, welke
laatste zich niet herkiesbaar stelde. Al
vorens tot stemming werd overgegaan,
dankte de voorztter mevr, Kuivenhove
voor het vele werk-.wat zij voor de ver
eniging gedaan had en overhandigde
haar een prachtie boek. De aftredenden
werden herkozen, terwijl mej. M. Brink
als nieuw bestuurslid werd gekozen. Na
de pauze werd de film „Marie Louise"
gedraald. Deze oorlogsfilm laat zien hoe
veel ellende de oorlog veroorzaken kan
en hoeveel gezinnen uit elkaar geslagen
werden in Frankrijk, maar ook hoe har
telijk de kinderen in Zwitserland wer
den ontvangen. Met samenzang werd
deze mooie avond gesoten.
De heer W. Glasbergen alhier slaag
de te Groningen cum laude voor het
doctoraal examen letteren en wijsbe
geerte (kunstgeschiedenis).
CHR. VROUWENBOND.
Gisteravond vergaderde de Chr. Vrou
wenbond in de Geref. Kerk. De presi
dente mevr. v. d. Vijver-w. d. Voet open
de door te laten zingen Ps. 25: 2 en het
voorlezen van Marcus 5. Zij besprak dit
bijbelgedeelte en vond daarin troost voor
de zwaar getroffen familie Van Delft,
wiei zoon in Indonesië was gesneuveld.
Mej. Oostveen hield vervolgens een le
zing met lichtbeelden, waarna zij sloot
met dankgebed.
Binnenkort zal in Rijnsburg we
derom gelegenheid worden gegeven,
bloed af te staan voor zieken en ge
wonden, waaronder ook de Nederlandse
militairen in Indonesië, die zulks behoe
ven. Men kan zich reeds thans voor het
afstaan van bloed opgeven bij mej. B.
de M ooi, Sandlaan 17, mej. A.
C. van Iterson, Hofstraat 13 e. de heer
F. Bosman, Vliet ZZ. 30 en de heer A.
v. Delft, Koestraat 47.
VALKENBURG
Geref. Kerk Donderdag
in gebruik
Donderdagavond zal de nieuwe Geref.
kerk aan de Hoofdstraat in gebruik
worden genomen. De dienst, welke om
kwart voor acht begint, wordt geleid
door ds P Hainjé.
VOORHOUT
Officiële ontvangst van
pater Prins
Nadat in de morgenuren door de uit
Brazilië teruggekeerde pater L. Prins
een plechtige Hoogmis was gecelebreerd
in de kerk der Bartholomeusparochle al
hier, had Zondagmiddag een officiële
ontvangst plaats in de grote zaal van
het parochiehuis Door de muziekvereni
ging St. Cecilia werd de pater met zijn
familie van huls afgehaald en de zaal
binnëhgeleid, waarna kapelaan Netten,
namehs pastoor Warmenhoven. 't woord
nam om de pater te feliciteren met z'n
thuiskomst.
Hierna sprak burgemeester De Graaff
enkele .woorden, waarna meerdere voor
zitters van parochiële organisaties wel
komstwoorden tot de missionnaris richt-
ten. De heer P, v. d. Nouland bracht in'
een geestige speech de gevoelens over
van de Zandsloot-bewoners, alwaar pa
ter Prins zijn kinderjaren doorbracht.
Ten slotte sprak de pater een dank
woord. Het was hem een onbeschrijfe
lijke vreugde zijn moeder en vader nog
terug te mogen zien. Ook al deze
vriendschapsbetuigingen stemmen mij
verheugd. Juist het gemis van familie en
vrienden maakt het missiewerk zwaar.
Weg met doekjes of onbedekte
hoofden
(Van een speciale verslaggeefster)
Onder het motto „Kleedt u goed,
draagt een hoed" wordt de laatste tijd
hier te lande propaganda gemaakt voor
het dragen van hoeden.
Op een persconferentie in verband met
de deze week te openen Damesbeurs. die
van 11 t/m 20 Maart in het RAI-gebouw
te Amsterdam zal worden gehouden,
heeft de Centrale Commissie van de Am
sterdamse hoedenbranche deze propa
ganda nader toeeeHcht.
Voor de oorlog werd de dameshoed
voornamelijk ingevoerd en waren er hier
te lande slechts enkele kleine indus
trieën. In de oorlog, toen import onmo
gelijk was, en na de oorlog, heeft zich
deze industrie zeer belangrijk uitgebreid.
Thans zijn er 58 hoedenfabrieken,
die trachten de Nederlandse consump
tie te bedienen en die tevens voor ex
port werken. Reeds wordt er geëxpor
teerd naar Amerika, Zweden, Noor
wegen en Zuid-Afrika. In de hoeden
branche vinden 10 tot 12 duizend
mensen hun bestaan, terwijl een om
zet van f. 20.000.000 werd bereikt. Zeer
-belangrijk voor deze industrie is een
'"'hoorHjke afzet in het eigen land.
daar de binnenlandse consumptie als
het ware de ruggesteun is voor de ex-
Te veel is de laatste jaren mede
ten gevolge van de oorlog, toen iedere
Nadat een kop thee was geserveerd,
kregen de aanwezigen gelegenheid pater
Prins de hand te drukken.
VERGADERING „STILLE OMGANG".
Voorz. H. J. Vester opende met een
welkomstwoord en memoreerde o.a., dat
in het afgelopen jaar geen overledenen
te betreuren waren uit de leden. Van de
243 leden gingen vorig jaar 204 mee
naar de Omgang.
De heren P. L. v. d. Hulst en J C.
Boere werden bij acclamatie herkozen.
20 Maart a.s zal het 25-jarig bestaan
worden herdacht voor de leden, ge
paard gaande met een gemeenschappe
lijk ontbijt. Dan zal tevens het feit wor
den herdacht dat de heren G. M. Prins,
P. Vlasveld en de voorz. H. J. Vester 25
jaar lid zijn Besprekingen werden nog
gevoerd omtrent de komende Stille
Omgang.
VOORSCHOTEN
Vacature ds Houtzagers vervuld - Ds
M. den Boer, Geref, predikant te We-
zep heeft het op hem uitgebrachte be
roep naar de vacature van ds'Houtzager
alhier aangenomen.
WARMOND
STILLE OMGANG.
De afdeling Warmond van de Stille
Omgang herdacht onder grote belang
stelling haar 25-jarig bestaan. De voor
zitter gaf een uiteenzetting van de groei
en de bloei der vereniging, waarbij hij
een woord van dank bracht aan allen,
die hadden medegewerkt om de vereni
ging sterk en hecht te maken. Hierna
werd overgegaan tot afwerking van iiet
huishoudelijk programma. Als bestuurs
leden werden gekozen de heren J,
Weyers en B, Moerkerk. Ter opluistering
van deze avond verleende medewerking
het R.K. Parochiaal Zangkoor, terwijl
mej. M. Machen op gevoelvolle wijze
enige gedichten declameerde. Hierna
hield Pater Sixtus uit Leiden een zeer
interessante lezing, waarvoor hij een
hartelijk applaus in ontvangst had te
nemen.
5de prijs P. v. Rijn, 6e prijs C. de Winter.
Buiten mededinging viel nog te bewon
deren een prachtige inzending bloemen
vrouw een shawl op min of meer ze-
slaagde wijze om haar hoofd drapeerde
het dragen van hoeden verwaarloosd
Voor de goed geklede vrouw is de hoed
echter een zeer belangrijke factor.
In een stand van de gezamenlijke Am
sterdamse hoedenwinkeliers op de as
Damesbeurs zullen 6 mannequins hoe
den aan het publiek vertonen, die ge
schikt zijn voor de normale Hollandse
vrouw. Zelfs zal er een mannequin met
bril optreden, daar voor gebrilde vrou
wen het hoedenprobleem altijd exta
moeilijk is. Pij een en ander zal een toe
lichting worden verstrekt, waardoor men
de Nederlandse vrouw „hoed-minded"
hoopt te maken.
Weg dus met doekjes, onbedekte hoof
den en des zomers onflatteuze zonne
brillen. De Nederlandse vrouw moet er
toe overgaan, passende hoeden te kiezen.
De Nederlandse hoedenindustrie, die
de laatste, jaren wegens materiaal- en
personeelsgebrek, in de fabriekshoed niet
altijd dat kon geven, wat zij gaame
wenste, doet thans, nu deze belemmerin
gen meer en meer worden opgeheven,
haar uiterste best, de Nederlandse vrouw
voor een redelijke prijs het beste te
brengen!
K.A.B. Onder voorzitterschap van
de heer S. van Rijn hield de afd. War
mond van de K.A.B. een algemene ver
gadering. Besloten werd het 35-jarig be
staan der vereniging feestelijk te her
denken, en als data hiervoor vast te
stellen 14 en 15 Mei a.s. Een feestcom
missie werd ingesteld, die nadere plan
nen zal uitwerken. Vervolgenshield ka
pelaan De Greef een causerie over de
arbeider van voorheen en thans.
BLOEMENTENTOONSTELLING.
De in Hotel „De Zon" alhier gehou
den bloembollententoonstelling is een
groot succes geworden. Velen hadden
aan de uitnodiging, deze tentoonstelling
met een bezoek te vereren, gevolg gege
ven. De jury, bestaande uit de heren Th.
de Vroomen, C. Zwetsloot en J. Sikking
hebben de volgende prijzen toegewezen:
de wisselbeker met de daaraan verbon
den eerste prijs aan J. van Kampen 2e
prijs J. v. d. Hulst; 3de prijs J. v. Riin,
4e prijs F. v. Stijn .Eervolle vermeldin
gen: F. van Egmond en L. Heemskerk.
Aan deze tentoonstelling was tevens een
tentoonstelling gekoppeld voor huisvlijt.
Ook biervoor was prachtig werk gele
verd. De le priis werd toegekend aan
G. Spierings. 2de prijs J. Montagne. 3de
prijs A. Koppers. 4e prijs H Haverkort;
van de firma G. B. de Vrnomen. bene
vens een prachtig* inzending bloemen
van de firma Leeuwenburg van Niekerk.
WASSENAAR
NED. BOND VAN
PLATTELANDSVROUWEN.
Alhier is opgericht een afdeling van
de Ned. Bond van Plattelandsvrouwen
voor Wassenaar, Voorschoten en om
streken. Het bestuur bestaat uit mevr.
v. d. Stoel, voorzitster; mevr. Van Oas-
trom uit Voorschoten, secretaresse;
mej. Dijkman, penningmeesteresse: le
den de dames De Jong en Rodenburg.
Ongeval De heer W. L. alhier botste
gistermiddag met zijn fiets op de
Schouwweg tegen een hem passerende
auto en werd in ernstige toestand in
het Gemeentelijk Ziekenhuis te Den
Haag opgenomen.
Woensdagmiddag as. wordt in 't
wijkgebouw Herenweg 1 gelegenheid
geboden tot kosteloze inenting. Om 3
uur tegen pokken, om 4 uur tegen
diphterie.
In de Kievietskerk wordt Donder
dagavond a.s. de laatste voordracht
gehouden in de serie „Wat gelooft een
Christen?" Gesproken wordt over „Wat
is onze toekomst?"
95'
„Wij leven hier als in een tijd, die
aan het uitbreken van een oorlog
vooraf gaat. We voelen ons onze
ker, wij weten niet wat ons boven
het hoofd hangt". Zo vertelde ons
de burgemeester van Gangelt, een
kleine plaats niet ver van Sittard,
het middelpunt van een gebied dat
volgens hardnekkige geruchten, o.a.
in de „Manchester Guardian", bij
Nederland zal worden gevoegd. Er
heersrt hier niets minder dan een
alarmstemming in deze streek.
Wanneer onze auto op het dorps
plein stopt voor het verweerde
gemeentehuis, lopen van alle kan
ten de mensen toe, die constateren
dat het een Nederlandse wagen is, en wij horen de opmerking:
de Grenzkommlssion".
(Van onze speciale verslaggever)
„Zeker van
Vanwaar die onrust? B. en W. van Gangelt hebben er on§ een antwoord
op gegeven: De laatste tijd zijn voortdurend berichten verschenen, hoofd
zakelijk afkomstig uit Engelse bron, waarin gemeld werd, dat de kleine
grenscorrecties ten voordele van Nederland en België spoedig tot stand
zouden komen. Al een paar maal werd gemeld dat een slotzitting in Parijs
zou worden gehouden, maar iets definitiefs heeft men nog niet gehoord.
Daardoor is een nerveuze spanning in deze streken ontstaan en naar wij
konden constateren helpt de Duitse pers er braaf aan mee die spanning
nog wat te vergroten. Zo troffen we o.a. in de Rheinische Post, een blad
van de Chr. Democraten, dat in Düsseldorf verschijnt, een uitvoerige repor
tage aan met de grote kop: „Nervenkrieg um Grenzpfale". De schrijver,
die de kennelijke bedoeling heeft agitatie te verwekken tegen de -Neder
landse en Belgische verlangens, zegt o.m.: „Van de slagen, die ons nog
wachten is de eerste die van de veranderingen der grenzen in het Westen.
De bange vraag, waar de nieuwe grens zal lopen, heeft onder de grens
bevolking een spanning verwekt, die, hoe meer de beslissing nadert, tot
in het ondragelijke is gestegen. De zenuwenoorlog om de grenspalen heeft
zijn hoogtepunt bereikt".
BEVOLKING FEL TEGEN GRENSWIJZIGING.
Het gebied rondom Gangelt vormt als het ware een inkeping in de
Nederlandse provincie Limburg, Zoals ook in de andere grensgebieden hel
geval is, werden van oudsher nauwe banden met Nederland onderhouden
Het Limburgs plat wordt ook in die streken gesproken en de Amts-Direktor
van Gangelt, de hoogste ambtenaar der gemeente, sprak ons in het dialect
toe. Maar toch is er een kenmerkend verschil met het zeer nabije Neder
landse gebied. Limburg maakt een heel andere, veel meer verzorgde indruk.
Overal zijn hier de straten en de hulzen morsig en alles ziet er ver
waarloosd uit, wat heus niet alleen aan de oorlogsomstandigheden kar
worden toegeschreven. Wij zijn er van overtuigd dat het in vredestijd niet
anders geweest is.
De overgrote meerderheid van Gangeit's inwoners- is fel gekant tegen
grenswijziging. De situatie is hier volkomen anders als in het Bentheimse,
waar de bevolking yrosger half-Nederlands was en waar het verzet tegen
grenscorrecties uitsluitend komt van de belanghebbenden en de uit het
Oosten toegestroomde vluchtelingen. Het eigenbelang speelt hier een zeer
grote rol, want men vreest, dat wanneer het gebied om Gangelt geheel of
gedeeltelijk bij Nederland zal worden gevoegd, de plaats, die nu een centrale rol in dit
gebied vervult, ten dode zal zijn opgeschreven.
„Wanneer er toch gebied moet worden afgestaan", zo meende de burgemeester, „laat
men dan liever de hele omgeving bij Nederland voegen. Snijdt men echter een deel af
dan is de ramp voor deze plaats niet te overzien. Stel b.v. het geval dat Gangelt zelf
B^its blijft, maar da-t men een brede strook bij Nederland voegt, dan heeft dit voor ons
funeste gevolgen".
V..
Het centrum van Gangelthet plaatsjedat momenteel in verband
met de grenscorrecties in het middelpunt der belangstelling staat.
Rechts het gemeentehuis.
OVERHEID MET GEZOND
VERSTAND.
Zowel de burgemeester als de
overige leden van het gemeente
bestuur bleken een gezonde opvat
ting te hebben over de Neder
landse verlangens, een verschijnsel
dat men lang niet overal ontmoet,
„Wij begrijpen", zoN formuleerde de
burgemeester zijn standpunt, „dat
Nederland vergoeding moet hebben
voor de enorme schade, die de
Duitsers het land hebben toege
bracht. Duitsland is daarom ver
plicht Nederland te vergoeden met
economische voordelen. Dc vraag
waarom hier alles draait, is het
bezit van de steenkolenveldcn. Hier heerst de mening dat de diverse Neder
landse steenkolenmijnen over 15 jaar niet meer verder kunnen omdat er
dan geen kolen meer te vinden zijn op een geschikte diepte. In deze streek
zetten de kolenvelden van Nederland zich ten dele voort.
Zo vindt men de kolenlagen, waaruit de mijn „Hendrik" put, ook in het
gebied bij Gangelt. De lagen van de staatsmijn „Maurits" men wist ook
in Gangelt, dat dit de grootste en best geoutilleerde kolenmijn van Europa,
is vertonen eerst een breuk, maar gaan daarna op Duits gebied verder.
De lagen in de omgeving van Gangelt zijn niet in exploitatie genomen en
het is volkomen begrijpelijk, dat Nederland die in bezit wenst te krijgen'.
„Maar", zo vervolgt de burgemeester zijn uiteenzetting, „is het daarbij strikt
noodzakelijk dat ook de bevolking overgaat? Zijn er geen wegen en middelen
te vinden om Nederland volledig in het bezit te stellen van de kolenlagen,
maar dat men de moeilijkheden en de strubbelingen, die gebiedsafstand mee
brengen, omzeilt?"
EEN SPOORLIJN HEERLEN—ROERMOND.
Er zijn ook nog andere redenen waarom Nederland dit gebied verlangt.
Het wordt gewenst geacht een rechtstreekse spoorlijn van Heerlen naar
Roermond aan te leggen, hetgeen voor het kolengebied van grote betekenis
zou zijn. Het Nederlandse gebied is momenteel zo onmogelijk smal dat er
geen plaats is voor een dergelijke lijn. In Gangelt meent men dat ook een
dergelijke concessie aan Nederland moet worden gedaan, maar het zou toch
een vreemd figuur zijn wanneer men een Nederlandse spoorlijn zou aan-
eggen op Duits gebied.
ONVRIENDELIJKE STEMMING.
Er is nog een andere reden waarom de stemming in dit gebied onder
le bevolking niet al te pro-Nederlands is. In het najaar van 1944, toen deze
treek reeds door de geallieerden was veroverd, hebben de Engelsen diverse
riaatsen, w.o. ook Gangelt, doen evacueren. De gehele bevolking werd naar
v'ught in Noord-Brabant overgebracht. Het is begrijpelijk dat de Neder-
anders, met wie men toen in aanraking kwam niet al te vriendelijk jegens
te mensen uit Gangelt waren gestemd. Vooral niet ln Vught, waar zovele
Nederlanders het slachtoffer zijn geworden van de Duitse terreur.
Toen men na vijf maanden in Gangelt terugkwam, bleken de meests
huizen, zo deelde de burgemeester ons mede, te zijn leeggeplunderd. Maar
dat is een verschijnsel, dat elders men denke aan Amhem op veé
grotere schaal is waargenomen.
In een tweede artikel zullen wij nog bijzonderheden mededelen over de
grenswijzigingen, die zich waarschijnlijk in deze streek zullen voltrekken.
