Ook Hollandse getuigen legden zeer
bezwarende verklaringen af
Nederland komt Ie Brussel goed voor de dag
IRIE LEVENS
PANDA OP DE
finstoii Churchill een halve eeuw
in de politiek
Durkheim
regisseur van proces Kravcheiiko
Men verwacht een uitspraak, die de kool en de geit spaart
Radio-programma
lite Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD Dinsdag 1 Maart 1949
Tweede Blad No. 2663Ö
,Ik ben nog maar een broekie
r»D onze Londense correspondent).
is een halve eeuw geleden dat
'■:0n Churchill, die nu 74 jaar is,
politieke strijdtoneel betrad. Zijn
"openbare speech, welke opgete-
'is, hield hü toen hij neg militair
jj ie Sandhurst was. Korte tijd later
a hij als oorlogscorrespondent deel
rd? Boerenoorlog Reeds onmiddellijk
t dat de jonge Churchill daar in
J dement was, want overal waar
en avontuur is, haalt hij zijn hart
'zyn opvoeding stond er echter borg
dat hij meer was dan een avon-
Hij was niet door de hartstocht
die dagen verblind. Smuts werd
zijn grootste vriend Hij werd door
leren gevangen genomen, maar hij
^3p;e in een goederenwagon. Chur-
schildert niet alleen met verf,
ook in de taal drukt hij zich al-
kleurrijk uit. Zijn belevenissen in
/•Afrika werkten dan ook op de fan-
ij van zijn toehoorders en de lezers
s rijn geschriften. Er ontstond reeds
«een soort heldenverering voor hem
leidde er toe, dat hij in 1901 tot
ren het Lagerhuis werd gekozen.
bleek al gauw dat hij onafhanke-
ran geest was. Zijn partijleiders
£n steeds moeite hem in het ga-
He houden. Voor het zeggen van
vvjlaire dingen diensde Churchill
i: tenig, ook al joeg hij zijn eigen
eden tegen hem in het harnas,
dat hij anderen ergerde, dwong hü
rs respect af. Churchill is een
«raat, die tegenspraak slecht kan
s, al is hij wel zo sportief naar an-
a te luisteren, die het niet met
eens zijn.
üirehill wordt wel karakterloosheid
mien omdat hü destijds van de li-
n'ea naar de tories over liep, die hij
jonge jaren zo venijnig gegeseld
als zijnde de partü van de grote
ciéle belangen. Hü meent echter
:ce conservatieven hun politiek heb-
veranderd en dat hij dezelfde ls ge-
■a, die hij altüd was. Men kan hem
üerecht als de grote liberaal van de
stempel beschouwen. Van de
ro'e progressieve richting, die zich
is ln de partü doet gelden, moet hü
til'.IJd niet veel hebben, al heeft hij
beel zijn zegen gegeven aan de jon-
z met hun sociale charters.
ALS SPREKER,
frjchill is als orator niet onover-
.ar, maar hü vertegenwoordigt een
die thans zelden meer gehoord
Als men hem op het podium
staan in zyn zelf ontworpen pand-
•5 met slippen van voren en van
Lieren, altüd met de vlinderdas in
stijve boord, is hij in uiterlijke ver
ding een typische negentiende
i* Hij spreekt bedachtzaam, mees-
ran papier, maar met zoveel „ter-
ls's", dat het niet hinderlijk wordt,
speelt het spel van „bril op, bril af"
sierlijk, maar over het algemeen
zijn gebaren sober. Zün ogen glin-
in in het bolle gezicht als hij zijn
tende humor loslaat. Als hy zijn
p opelkaar klemt om zün toorn
sril bü te zetten, is zün mond vast-
riener dan ooit. Kortom, hü is een
acteur en is zich daarvan bewust.
-rtses Informeerde hü nog by de on-
"Igbare Danny Kaye hoe deze het
elkaar bokste om zün publiek zon-
1 climax zo te pakken, dat het buiten
wlf is. „Dat kan ik niet", zei de
:!eman „Ik bouw mün speeches al-
iwrgvuldig op".
Biurchill heeft iets in zich van ge-
doosheid. Eens struikelde hij over
ne melkflessen van de burgerwacht,
wast zijn ondergrondse slaapkamer
beerde. Zorgvuldig raapte hü elke
en smeet zü toen kapot tegen de
IN OORLOG EN VREDE.
lurchill ls een aparte figuur, die al-
u?de voorgrond trad, zodra er dra
ste beslissingen moesten worden
'xen. Niet alleen in de belde oorlo
gen, waarin hij zulk een centrale rol
speelde, maar ook toen hü als minister
van binnenlandse zaken persoonlük het
straatgevecht, leidde tegen een door de
politie achtervolgde bende, die zich ln
een huis had verschanst. Churchill is
dan één brok doortastendheid. Dit wil
niec zeggen dat het hem steeds gemak
kelijk valt besluiten te nemen. Hij üs-
beert vaak urenlang door zün kamer
voor het zover is. Hü is ook de man van
machtige improvisaties, zoals toen hü
Roosevelt voorstelde om oude roestige
schepen uit de vorige oorlog voor de
kunstmatige havens bü de invasie te
gebruiken.
In vredestüd, als politiek een routine
wordt, kan hü zich moeilüker doen
gelden, Zyn eerste oorlogsboek van de
serie, die hü nu schrijft, is één groot
requisitoir tegen zün eigen partü. die
de historische visie mist. die hem ken
merkt. Hoelang aarzelde Chamberlain
niet om hem als zijn opvolger aan te
wy'zen.
Halifax zou het geworden zijn, indien
deze zelf niet had bedankt.
Ook nu nog is Churchill voor
zün politieke vrienden de grote onbe
rekenbare. Hü flapt er vaak dingen uit,
die de partij in verlegenheid brengen.
Zün beruchte rede, waarin hü verklaar
de dat het socialisme onvermüdelük tot
Gestapo-maatregelen zou leiden, heeft
de tories waarschijnlijk de verkiezingen
gekost.
Wat Churchill in de alledaagse poli
tiek ver boven anderen doet verheffen is,
dat hü als afstammeling van de be
roemde hertog van Marlborough, die
voor Engeland's vrijheid zoveel bete
kende, het besef in zich draagt, dat het
lot ook hem geroepen heeft een histori
sche missie te vervullen. Churchill is de
incarnatie van dat ondefinieerbaars dat
men Brits noemt, maar hü is veel meer
dan een bekrompen nationalist. Juist,
omdat hü het vermogen bezit de din
gen te zien in het licht van de wereld
geschiedenis.
Churchill denkt er niet over zich uit
de politiek terug te trekken. Hoe meer
zün tegenstanders hem bestoken en hoe
meer hü zün medestanders soms irri
teert, des te Jonger en strijdlustiger
voelt de „old man" zich. Gladstone werd
premier toen hü de tachtig al gepas
seerd was. „Ik ben nog maar een broe
kie". pleegt de vitale Churchill daarom
te zeggen
Axis Sally voor haai rechters.
„Spontaan applaus"
te Hilversum
kwam altijd iets te laat
(Speciale correspondentie)
Vyf weken duurt nu al het proces te
New-York tegen de thans 48-jarige
Amerikaanse miss Mildred Glllars, die
in de oorlogsjaren in Hitler's derde
rijk vertoefde en onder de naam „Axis
Sally" een zekere faam heeft gekregen
door de wüze, waarop zü onrust poogde
te zaaien in de Amerikaanse gelede
ren: De nu grijs geworden vrouw is een
u^l-rtSn onmUdellük weer naar het front zou
"AtLf-an,.5™^.b,!®t,ïï°!fL.,W™d^l?aan. als hit cr ln slagen zou te ont-
eindelijk aan de hel van het front te
zün ontsnapt.
De Amerikaanse soldaat Evanick had
zü een overdaad van drank en sigaret
ten gegeven. Daarna poogde ze hem
over te halen voor de radio te komen
en te getuigen van zün tegenzin tegen
deze oorlog.
„Je staat aan de verkeerde kant",
zei Axis Sally zoals zü ook bü voort
during in haar uitzendingen had be-
to'ogd En de Führer, Adolf Hitler,
voelt zich zeer. zeer ongelukkig dat
Duitsland in oorlog is met een land
als Amerika, waar hü geen enkel con
flict mee heeft"
Toen Evanick echter verklaarde, dat
(Van onze Parüse correspondent). Dan Is het goed, concludeert koeltjes
I de president. Eiser heeft de aange-
De persoonlijkheid van Kravchenko Maa^ds narti, d„, nl.t bel.died.
heeft-tot. dusverre het rhythme van het
proces Kravchenko beheerst. En hoe
zeer de Oekiainse schrüver kleur gaf
aan de zittingen werd overtuigend aan
getoond, toen hü. wegens oververmoeid
heid Kravchenko lüdt aan een acute
maagzweer enkele da ven verstek
moest laten eaan. In het kleine za ait ie.
dat tevoren door de politieke hartstoch
ten bijna verzengend werd verhit, daal
de toen plotseling een bijna dodelüke
verveling neer.
Wanneer men Kravchenko dus de
hoofdrolspeler noemen mag, met wie
dit grote SDektakelst.uk staat of valt.
dan is president Durkheim de recissour.
Een regisseur over wiens meesterliike
leiding het oordeel eensluidend is. Hü
voert h'er de scepter mri een erkende
objectiviteit, met een autoriteit, die ge
temperd wordt door een zeer sneciale
en persoonlijke ironie en een knap ge
speelde naïviteit. Met een diplomatieke
voorzichtigheid ook, die duideleük uit
laat komen, dat hit er niets voor voelt
zich aan warm, lauw. of zelfs koud wa
ter te branden. De minister van Justitie
wist v/el wat hü deed. toen hü iuist pre
sident Durkheim opdracht gaf het ge
schil tussen de communistische „Lettres
francaises" en de Rus die de vrijheid
verkoos door de branding der politieke
passies te navigeren.
Een voorbeeld? Kravchenko en gene
raal Rudenko wisselen enkele vriende
lijkheden. Het tempo van hun replieken
wordt opgevoerd, de toon wordt feller
en ten slotte weten de tolken hen niet
meer bij te benen. Ze zullen de heren
dan maar in hun eigen taal uit laten
stomen. President Durkheim, de armen
over elkaar, staart door het hoge raam
naar buiten. In de Russische woorden
stroom herkent men dan even een be
kende klank- Stalin. En direct er op
graait Kravchenko's tegenstander zic-h
ostentatief om naar de uitgang van de
zaal. De president, die zich opeens her
innert dat van hem venvacht wordt,
dat hij de debatten- leidt, roep de tolken
toe: wat heeft Kravchenko gezegd?
Hü verklaart, stottert de tolk, dat
maarschalk Stalin, hm, naar deu
weet wel.,., kan lopen..,.
klaagde partü dus niet beledigd.
Naarmate men het einde van het pro
ces voelt naderen, stijgt de belangstel
ling voor de bejaarde president door
wiens mond het laatste woord gespro
ken zal moeten worden. Het is een goed
gebruik, in de pefs, op de uitslag van
een rechtspraak niet vooruit te lonen,
maar gezien het verleden en de repu
tatie van president Durkheim verwach
ten weinigen in Parits, dat Kravchen-
ko's proces in een zeer streng vonnis
zün apotheose zal vinden. Twee jaar
geleden was het eveneens Durkheim,
die geroepen werd de Gordiaanse knoop
van het zogenaamde wiin-schandaal te
ontwarren, een knoop, die volgens het
algemene oordeel alleen maar kon wor
den doorgehakt. Een ex-minister van
voedselvoorziening had een voormalig
premier in een boek namelük zo hartig
sr.gevallen, dat het alternatief leek of
de schrüver wegens zware laster te ver
oordelen o f wel de vroegere minister
president wegens malversatie op natio
nale schaal op staande voet te arreste
ren. Maar tot verwondering van het
publiek en de bewondering van al zün
collega's wist de president in een ge
nuanceerde uitspraak geit en kool te
sparen.
Met dit voorbeeld voor ogen behoeft
de Qual d'Orsay er zich niet bovenma
tig over te verontrusten, dat president
Durkheim de „vriendschappelük" rela
ties met de Sovjet-Unie, die nu immers
openlijk partij voor de aangeklaagde
partit heeft gekozen, serieus bedreigen
zal. Het Franse gerecht zal zich in elk
geval wel wachten, dat staat wel vast,
zioh publiekelük uit te spreken over de
binnenlandse toestanden die heersen
bü een bevriende mogendheid, Zo'n uit
spraak ligt niet op haar weg. Maar het
publiek in Frankrijk en ver daarbuiten
heeft inmiddels gelegenheid gehad,
dank zij de getuigenissen van tientallen
slachtoffers van het Sovjetbewind, zich
een eigen oordeel te vormen. Een oor
deel, dat, zelfs wanneer het het merk
teken der Franse justitie niet zal dra
gen, de morele positie der communis
ten niet versterkt heeft
vahwege haar talrijke interrupties. De
vermoeienissen van dit eindeloze proces
doen zich nu echter allengs ook bü haar
gelden en de zenuwen krijgen de over
hand. Als er opnamen gedraaid worden
van haar radio-uitzendingen zit zü stil
voor zich uit te küken zonder te luiste
ren en eenmaal is zü flauw gevallen bü
een reportage van een bombardement
van Berlün, waarin zy de Amerikaanse
piloten als ..moordenaars" betitelde. Dat
deze flauwte door opwinding veroor
zaakt werd, staat overigens niet vast.
„Ik kan het niet begrijpen," zei zij
later „Ik ben niet van het soort, dat
flauw valt, weet u
De verdediging doet in dit proces
alle moeite om de jury duidelyk te
maken, dat Axis Sally volkomen onder
invloed van haar kwade genius, dr Otto
Koischwitz. heeft verkeerd en dat zü
met de doodstraf was bedreigd als zij
haar rol niet ten einde speelde. De vele
getuigen spreken echter een andere
taal. Artisten, die met haar in hoor
spelen voor de Duitse radio tydens tie
oorlog zijn opgetreden, ontkennen die
invloed van Koischwitz en vertellen
van het enthousiasme waarmede zij
haar werk deed De Duitse radio-man.
Hans von Richter vooral, deed door zijn
besliste verklaringen aan de zaak van
Axis Sally geen goed. Maar ook om Von
Richter zelf ontstond sensatie of juis
ter gezegd: om diens echtgenote.
Mevrouw Von Richter is een Ameri
kaanse. die door haar huweliik Duitse
werd. Men neemt het haar niet zo kwa
llik dat z(j eveneens voor de radio haar
uiterste best heeft gedaan om de Duitse
propaganda te bevorderen, maar men
stond toch wel heel vreemd te kil ken
bii het vernemen van de mededeling,
dat zü op een Amerikaans paspoort was
overgekomen om zich weer in haar ge
boortestad in Ohio te vestigen. Tegen
over mensen die op zeer vijandelijke
vogt met hun eigen volk hebben ge
staan, behoeft men niet zoveel cou
lance aan de dag te leggen, werd er
opgemerkt.
Tientallen getuigen hebben in de
rechtszaal naar de gramofoonplaten ge
luisterd, die daar werden gedraaid,
voornamelük Amerikaanse officieren en
soldaten. Zij hebben zonder uitzonde
ring de stem van Axis Sally herkend.
Velen van hen zijn door haar opge
zocht in hospitaal of gevangenkamp.
.Zij was als verpleegster van het Rode
Kruis verkleed en deelde hun mede, dat
zü hun groeten aan de familie in Ame
rika op de plaat zou vastleggen om die
dan vla de radio uit te zenden. „Hallo
boys", zei ze meestal als zü vrolilk
lachend binnen kwam, „Ik kom jullie
helpen". ,En met een borrel en een siga-
get poogde zü de stemming van de sol
daten te verhogen. Velen van hen wa
ren maar al te graag bereid tot een
groet over de radio, vooral omdat er
aan werd toegevoegd, dat zü niets ten
nadele van hun land of hun volk be
hoefden te zeggen Thans, evenwel, jon-
stateren zij met stomme verbazing, dat
er, ter inleiding zowel als tot slot van
de door hen gesproken woorden, zinnen
bij zijn gemaakt, waarin zij klagen
over het slechte eten, dat zij hadden
gekregen, voordat zü gevangen werden
genomen, en vertellen hoe blü zü zün
gaan. als hij er in slagen
snapnen. wprd de blijmoedige plotseling
een furie, die ln dolle woede de micro
foon tegen de vlakte sloeg
OPTREDEN IN HILVERSUM.
Ook twee Hollandse getuigen hebben
in dit proces verklaringen afgelegd.
De radio-man E. E Wiingaard werkte
in Hilversum, van waaruit talrijke uit
zendingen voor de Amerikaanse troe
pen plaats vonden. Axis Sally kwam
zes maal naar Hilversum, gewoonlyk in
gezelschap van dr Koischwitz, Aiieen
de laatste keer. ln Augustus 1944, kwam
zy alleen. Koischwitz was dood zet ze.
Wüngaard vertelde haar stem van de
gramofoonplaat te herkennen. Zü trad
o.m viermaal op in net radio-hoorspel
„Home sweet home" en streefde er al
tüd naar de Amerikanen te overtuigen
dat zü Duitsland moesten helpen in de
strijd tegen het communisme.
De aanklager vroeg aan de getuige of
het gelach en het applaus op de achter
grond bü de uitzendingen in Hilversum
spontaan was geweest. Wüngaard ont
kende dit pertinent. Het gebeurde al
tüd zelde hü. op een moment dat Axis
Sally daar een sein toe gaf.
Wie goed oplette, had kunnen ont
dekken, dat de .spontane büval" dan
ook steeds Iets te laat kwam
De radio-zanger Jan 'Jack) de Vries
heeft, op bevel van de Duitsers met
zün orkest de artisten in „Home sweet
home" moeten begeleiden. Eenmaal
eiste Axis van hem. dat hü tijdens een
uitzending voor tie microfoon zou spre
ken. De Vries weigerde en werd zeer
kort daarna naar een concentratie
kamp gezonden.
Het is niet bü benadering te zeggen,
wanneer dit Droces, dat nog door an
dere zal worden gevolgd, ten einde zal
worden gebracht. Maar het is wel zeker
dat de kansen voor Axle Sally na al
deze bezwarende verklaringen zeer
slecht staan. Algemeen vernacht men
dan ook dat de doodstraf zal wordeii
uitgesproken.
reactie is wel dat cBelgië zelf fok- en
trekpaarden-exporteur ls. Deze Neder
landse paarden zijn intussen prachtige
showdieren. Het lüken wel er zün
büna levensgrote foto's van aangebracht
op de wanden Arabische volbloeden.
Het Texelse schaap, dat ln België vrij
wel onbekend Is, zal daar stellig afzet
vinden. Als vlees- en wolschaap is het
merkwaardig, tevens ls het tegen alle
weer bestand. Men toonde ons een
filmpje, waarop men het rustig ln de
sneeuw ziet grazén.
Op deze salon is Nederland voorts
vertegenwoordigd door machinecon
structeurs, aardappelrooiers, tractoren,
suikerbietmolens, kleine landbouwge
reedschappen. De traditionele bloem
bollen. evenals de sproeistoffen en ge-
selectloneerde zaden, zün eigenlük in
deze groep van 22 Nederlandse exposan
ten te weinig talrük.
De Salon staat trouwens geheel ln het
teken van de landbouwmechanisatie.
Meer dan 280 exposanten bezetten
47.000 vierkante meter. Hun producten
werden voor 71 millioen francs verze
kerd enwat in Brussel niet altüd
het geval is: alles, tot de folders van
Franse firma's toe, is perfect tweetalig
Nederlands-Frans.
Succes op de Landbouwsalon
(Van onze Brusselse correspondent).
Men hoort in Nederland vaak klagen
over de Nederlandse voorlichting ln het
buitenland. Te Brussel heeft de Land
bouwvoorlichting op de 29ste Land-
bouwsalon echter een prachtige en ef
ficiënte stand geopefid, die reeds van
de eerste dag af successen mocht boe
ken.
Het is een drieluik: 1. pootaardappe-
len, 2. warmbloedpaarden en stamboek
vee uit Friesland en Gelderland, 3. het
Texelse schaap.
De pootaardappelen zün in België be
kend, want na Frankrijk is België er de
grootste afnemer van: 80.000 ton per
jaar. De drie afdelingen delen folders
uit en stellen de belangstellenden ln
verbinding met de Nederlandse bedrij
ven of de Belgische importeurs. De af
zet van Fries en Gelders zwartbont
rundvee en van stieren, is nog in een
beginstadium. Naar de standhouders my
meedeelden is in de landbouwstreken
rond Luik reeds succes geboekt, thans
gaat men West-Vlaanderen bewerken.
Een tüdlang is de import van mestvee
verboden geweest ingevolge het mond
en klauwzeer dat ln beide landen scha
de aan de veestapel heeft berokkend.
Thans gaat Nederland echter vierdui
zend stuks mestvee leveren, wat drie
millioen gulden deviezen in francs op
brengt en België dollars bespaart.
Of het een Juist Idee is geweest, Gro
ninger en Gelderse warmbloedpaarden
in België te propageren, kan men voor
alsnog moeilük beoordelen. Een eerste
MOSKOU ZEGT: BEDELL SMITH
EEN SPECIALIST IN SPIONNAGE.
„De huidige Amerikaanse ambassadeur
te Moskou, Bedell Smith, ls een specia
list en bekend organisator inzake spion-
nage", zo verklaarde een commentator
van radio-Moskou.
„Door hem op deze post te benoemen",
aldus de commentator,, „heeft het Ame
rikaanse ministerie van buitenlandse
zaken aan zijn diplomaten in de Sovjet-
Unie een zeer bepaalde oriëntering en
leiding willen verstrekken en hun anti-
Sovjetrussische spionnage willen orga
niseren".
Deze verklaring werd afgelegd naar
aanleidlne van het onlangs te Moskou
door het gewezen hoofd van het Ameri
kaanse voorlichtingsbureau te Moskou,
mrs Annabella Bucker, uitgegeven boek.
FEUILLETON
door DAVID "GARTH
zei de oude Nathaniël.
4 vroeg permissie om te roken en
^Qe even met een magere oude
de hand, die eens een dronken
^ene-indiaan 'n mes uit de hand
had. Het meisje stak een siga-
p en leunde achterover in haar
3 aaast het bed, terwijl een dunne
giraal tussen haar slanke vingers
•omhoog krinkelde.
'-lis Maitland?", vroeg hij plotse-
fr-Mk weet het nog niet. De so-
•J-redacteuren zouden het u willen
geloven." Zü haalde de schouders
•Die laten me ongeveer driemaal
3ar met iemand trouwen."
s dop aan de deur onderbrak hun
Het was Jerrold met een zil-
Wad met sandwiches en fglazen
p Fontaine bracht het bü het bed.
familiegebruik, hè, Two-gun?"
"^aniël knikte een beetje afwezig.
Mm een sandwioh en keek toen
"$Q langs haar heen.
maanlicht- en zachte-muriek-
■fênenten," gromde hü- „Daar vlie-
lui er alleen maar mee in
Moot, ik zou er wat voor geven,
een man wilde trouwen, die je
"ri vechten en succes zün Hart en
blootleggen, die iedere vezel
liefde, vertrouwen en respect
opeisen, altüd een glimlach, en een
-ï vuist tot Je beschikking zou
en genoeg overwinnaarsbloed
p lijf. om geen andere* grens aan
^ambities te stellen, dan de ster-
klemdoohter glimlachte hem
vi soms namen en adressen?
•'«el behalve de lui, die in 1884 op
jKgrond kwamen?"
JPpristie. wat zou ik er niet voor
5 om je naast zo iemand te zien
-UenHem op zün hele weg naar
terzijde staande
kom," vroeg Fontaine. „Schei
met te trachten mü uit te hu-
r'ft en neem een glas melk. Ge-
g&d. Two-gun!"
".'•oen zwegen zü plotseling beiden
ten of andere onverklaarbare
5 Af en toe knapte het vuur nre
'..oiaar verder was er geen enkel
"i behalve het vreedzame tik-tak
klok. Op eens begon het uur-
spelen.
'.'•nine richtte zich op.
geloof, dat ik nu beter weg kan
u niet van uw schoonheids
slaapje afhouden," zei zy*. „Wel te nus-
ten. Two-gum. Tot morgenochtend
Zy kuste hem en stond op. De oude
Nathaniël sloeg haar gade, terwijl rij
naar de deur liep. Plotseling richtte hü
zich op een elleboog op.
„Fontaine!" rie>p hü-
Het meisje keerde zich verbaasd om
en kwam naar het bed terug.
„Wat wenst uw Lordschap?"
Zy'n scherpe blauwe ogen bleven met
een lange ernstige blik op haar geves
tigd.
„Ik houd erg veel van je, Fonnie. Dat
weet je, hè?"
„Maar lieveling, natuurlijk." Zij leg
de een koel handje op zün voorhoofd
en streek hem zacht over zijn dikke
witte haar. „Ik houd evenveel van u."
„En ik reken op je." zei Nathaniël
ernstig. „Herinner je dat. Ik reken op
je."
Fontaine fronste verbaasd de wenk
brauwen.
„Ik berijp het niet goed," zei zü een
beetje onzeker.
„Dat komt wel." zei Nathaniël. „Wel
te rustoa, lieve kind."
„Slaap lekker, Grootvader," zei Fon
taine zacht.
Nadat zy was heen gegaan bleef hü
een paar minuten stil liggenToen
wierp hü de dekens terzüde, trok zün
kamerjas en muilen aan en ging naar
het raam. Daar buiten was New York
helder verlicht; duizenden lichtjes, die
schitterden onder de donkere hemel.
Daar beneden in de straten gonsde de
achterhoede van het late theater- en
souperverkeer.
Het was een heel verschil met dat
gene, wat hü gekend had. Maar de
mensen, temidden van wie hü gewerkt
en gestreden had. waren niet gelukkig
geweest om de strijd zelf, maar door
datgene, dat die strijd hun gebracht
had. Een geestelüke kraoht en taaie
moed de mensen verlangden niet
naar die dingen, of waardeerden ze
niet tot zü ze hadden.
Hij voelde zich plotseling een beetje
slaperig en van ergens uit de verte
scheen onverwachts alles weer in een
enkele flits tot hem terug te komen,
de veteranen, die in de kleine
grensplaatsen rondliepen, grote kudden
vee uit Texas, paarden, die verschrikt
steigerden, toen de eerste trein in een
kleine prairiestad binnen reed. Ja en
dan nog andere dingen de jonge
Nathaniël Carsden, die met zün geweer
onder de arm op rijn claim stond, ge
reed om die tegen eventuele claim
rovers te verdedigen.
Het kraken van het leerwerk, rollen
de wielen, Ijzige wind en brandende
hitte en die brommerige oude Wil-
ham Derwent, die uit het Oosten ge
komen was, om zijn spoorweg vooruit
te schuiven en die zün dochter als een
bruid had achtergelaten. „Zy moet sta
pelgek zün, Carsden. Maar je kunt
haar krijgen." Haar krijgen 1 En.... het
was goed gegaaai.
Ja, het was goed geweest.alles.
De oude Nathaniël Carsden gaapte
slaperig en wendde zich af. Het was
een gcede avond geweest. En morgen
zou hy zün dokter zeggen, dat hü naai
de maan kon lopen en dan zou hij Rob
Taggart eens een paar dingetjes op
schaakgebied laten zien. Misschien zou
hü ook een eindje gaan wandelen, Hü
grinnikte even en klom weer in zijn
grote ledikant.
Zün secretaris kwam zacht de kamer
binnen.
„Is er nog iets van uw verlangen,
meneer?", vroeg hü.
„Neen," zei Nathaniël tevreden. „Doe
alléén nog even het licht uit, Tom-
linson."
HOOFDSTUK VHI.
Het was de beste manier om heen te
gaan. Er waren heel wat mensen, die
dat zeiden. Tomlinson vertelde, hoe te
vreden hü geschenen had, toen hü hem
goede nacht wenste. En als 'hij pretti
ge dromen had gehad, dan was hij ze
tenminste niet meer kwijt geraakt, om
dat hü eenvoudig niet meer ontwaakt
52). Nu waren alle moeilükheden
weldra voorbü- De walvissen werden aan
boord van de „Jonas" gehesen, het üs
begon hoe langer hoe meer te breken
en de volgende morgen schreeuwde de
bootsman plotseling: „We zyn vrij!"
Onmiddellük koerste de „Jonas" naar
het Zuiden en hoewel er in het begin
nog voorzichtig gevaren moest worden,
schoot men toch flink op.
„Dat heb je maar kranig gelapt, wat",
zei kapitein Kupido tot Panda, terwül
ze samen op de brug stonden. „Zonder
jou kon het wel eens raar met me af
gelopen zijn. Maar ik zal de reders over
je moedig gedrag inlichten en dan moet
Ik me al heel erg vergissen, als je geen
aandeel ln de buit krijgt".
Ondertussen zaten de twee boeven,
stuurman Stomp en harpoenier Lum
mel met bedrukte gezichten achter de
tralies,
„En dat hebben we nu allemaal aan
dat akelige nare onderkruipseltje te
danken", bromde de stuurman, „we had
den hem nooit moeten opvissen. Dat
heb je er van, stank voor dank".
EINDE.
was. Iedereen was er nogal phllosofisch
onder, behalve Fontaine.
„Zijn tüd om te gaan!" was zü los
gebarsten. „Wat een nonsens! Alsof hü
moest heengaan overeenkomstig de een
cf andere tüdklok."
Maar er waren twee weken voorbü
gegaan en Stuart Maitland, de advo
caat van haar grootvader, hoopte dat
zü ln een wat meer philosofische stem
ming zou zün. Hü liep in de bibliotheek
van het huis der Carsdens op en neer,
terwül Curtis in een grote stoel zat en
een sleutelring om zijn vinger liet
draaien.
„Ik dacht, dat mr Carsden dat nieu
we testament wel herroepen zou,"
mompelde zün vader.
Curtis schudde langzaam het hoofd.
„Deze oude heer niet. Als het op het
vasthouden aan een beslissing aan
kwam, was hü de tweelingbroer van de
rots van Gibraltar. Is het testament
erg kras gesteld?'^
„Kras! Je zult waarschijnlük Je ont
slag nemen als jongste firmant als je
ziét, wat wü te administreren zullen
krijgen." Hü keek even op zün horloge.
„Ik wou, dat Fontaine nu maar kwam,"
zei hü en begon weer op en neer te
lopen.
Hü behoefde nog maar een paar mi
nuten langer te wachten voor Fontaine
de trap afkwam. Zij zag er uit, alsof
het haar gelukt was, zidh weer beter
by het dagelyks leven aan te passen,
maar zü had toch nog een gespannen
trek om haar mond en heldere ogen.
„Spijt me, dat ik u heb laten wach
ten," zei zy kortaf. „Wilt u iets drin
ken?"
Zü schudden belden het hoofd en
Curtis glimlachte tegen haar. Zij praat
ten enige ogenblikken en Fontaine
toonde zich verbaasd over het aantal
brieven en telegrammen, dat zü uit alle
delen van het land ontvangen had. Zij
hield Tomlinson aan, om te helpen bü
de beantwoording.
Tenslotte knikte zü Maitland Stuart
toe en de advocaat ging aan de tafel
in de bibliotheek zitten met een bun-
ael getypte papieren in een blauwe om
sla;* voor zich.
„Dit ls een testament, dat opgemaakt
ls, kort voor het overlüden van uw
grootvader," zei hü, haar scherp aan-
kükend.
„Zo?" zei Fontaine, die sleohts ma
tig geïnteresseerd was. „Maar het bes
te, wat Opa my naliet, kan er niet in
staan. Dat is de herinnering aan die
laatste avond, die wü te samen had
den. Die zou ik voor geen" millioen
willen missen." ZÜ wuifde even met 'n
beslist gebaar met de hand. „Excuseer
de interruptie. Gaat u door, mr Mait
land."
(Wordt vervolgd)
DE AMERIKAANSE
VLOOTMANOEUVRES.
Een Lockheed Neptune-verkennings
vliegtuig van de marine ondernam Zon
dag een denkbeeldige atoombom-aanval
op een groep oorlogsschepen. Volgens
de New York Times was men van oor
deel, dat door deze „aanval" het reus
achtige vliegtuigmoederschip Franklin
D. Roosevelt buiten gevecht gesteld en
een torpedojager tot zinken gebracht
werd.
Het vliegtuig, dat op grote hoogte
vloog, liet een fakkel, welke een atoom
bom verving, op een vloot van 11 sche
pen vallen. De fakkel viel achter de
vloot in het water. Toen de fakkel ont
plofte, zochten de sohepen een goed
heenkomen om aan de uitstraling van
de oenkbeeldige atoomwolk te ontsnap
pen. De afstand tussen de schepen zou
zodanig geweest zün, dat de schade tot
een minimum beperkt zou zü'n geweest.
Jachttoestellen van vliegtuigmoeder-
schepen onderschepten het aanvallende
vliegtuig niet, zo werd gemeld.
„Van de tot dusver gebruikte atoom
bommen kan geen enkele meer dan I
vllegdekschlp tegelük treffen, indien
deze op meer dan 1 mül van elkaar
verwüderd blüven" zo meent admiraal
Blandy te mogen besluiten uit de ma
noeuvres.
VOOR WOENSDAG 2 MAART.
Hilversum I (301 M.) NCRV 7.00:
nieuws; 7.15: ochtendgymnastiek; 7.30:
e: 7-45: eer> woord voor de dag;
o'2n' nleuws: 8-15: te Deum Laudamus;
8.30: muziek by het werk; 9.00: ochtend
bezoek bij Jonge zieken; 9.30: symphonlsch
morgenconcert: 10.30: morgendienst door
ds D. Veldkamp; li.oo: Alexander Schnei
der. viool; 11.15: Ferdinand Huyck, hoor
spel; 11.60: Spaanse Rhapsodle; 12.00:
MfiDtr 12.30: mededelingen; 12.33:
NCRV-vrouwenkoor; 13.00: nieuws; 13 15:
Populaire orgelbespeling; 13.45: ensemble
id^n. muziek; 14.15: gram.muzlek;
14.40. even onder ons;; 15.00: Jeugdcon-
eerten: Ï6.15: voor de Jeugd; 17.3*0: uit
eigen discotheek: 18.00: Nederlandse koren
iQno°rp1Cn' 18,?2: Ned- strijdkrachten:
19.00. nieuws: 19 15: prlkkebeen: 19.30:
actueel geluld; 19.45: Engelse les voor
gevorderden. 20 00" nieuws: lo.05: proloog;
20.15: kerkdienst o. 1. v. ds P K Keizer-
21.45: NCRV-kwartct; 22.00: Radio Phll-
SK™on,l^h °rkest: 22 45: avondoverden
king: 23.00" nieuws: 23.15: toccata: 23 20*
f" huwelijksmoeilijkheden; 23.35^
24.00: strijkkwartet.
niUmnm II (415 M VARA 7.00:
o A' muziek bij het ontbijt; 8.00:
neuws; 8.15: strijdlied; 818: gram.mu
zlek: 8.50: voor de hulsvrouw; 9.00: gram -
1000: morgenwijding door
?n™.R1,ch^rds: VARA 10.20: onze kluken;
10.30 als de stofzuiger zwfjgt; 11.00: po
pulair non stop; 12.00: Jan Vogel en zijn
Accordeonorkest; 12.30: mededelingen:
12.33: voor het platteland: 12 38: Kllïma
W-V: nieuws: 13.15: kalender:
ra: 13-50: George Formby
zingt: 14.00: gesnroken portretten: 14.15:
leuedconcert; 15.00: voor de
15.15: i
muziek;
----- kleuters;
mensen, dieren en dingen ln do
r, 15.30: de regenboog; 16.00: de
Roodborstjes: 16.15: het stond ln de krant;
nV^fen,«8taat 1715: Amerika
zingt. 17.45: Wajang: 18.00: nieuws; 18 15:
varia; 18.20: kwartet Jan Corduwener:
'8.4S- Oram.muziek; 19 00: Benelux, bier
19 15: nieuws uit Indonesië;
VPRO 19.30: voor de leued; 19.40: Jeugd-
nleuws: 19.45: lezen ln de bijbel; VARA
20.00: nieuws: 20 05: dingen van de dag;
20 15: socialistisch nieuws: 20.20: Instru
mentale fragmenten: 21.00: duif en doffer,
hoorspel; 22.15: Malando: 22 45: van boek
tot boek; 23.00: nieuws: 23.15: de Hit-kit;
23-45—24.00: herinneringen.
AGENDA
WOENSDAG:
Stadszaal:
..Concordia"
Uitvoering Chr. Muzlekver.
8 uur nam.
Schouwburg- Hoofdstad Operette „Aa
der Schönen blauen Donau", 8 uur nam.
DONDERDAG:
Stadszaal: Residentie-orkest. Solist#
Eliane Rlchepin, t uur nam.
