Kravchenko wil na zijn proces reizen Vervroegde algemene verkiezingen in Engeland! Egyptisch—Israëlische wapenstilstand gesloten weerbericht (L- K Van Hamel contra Schermerhom 57ste Jaargang DONDERDAG 24 FEBRUARI 1949 No. 26626 Directeur: J. W Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507 Hoofdredactie: B. W Menkhorst en J. Brouwerf4.15 "per kwartaal; 32 cents per week Witte Singel 1, Leiden - Giro no.: 67055 Zullen de andere Arabische landen volgen? Joden en Egyptenaren hebben heden een strijd van negen maanden be ëindigd door het ondertekenen van een algemene wapenstilstandsover eenkomst volgens welke zal worden afgezien van „alle vijandige of oor logsdaden". In de overeenkomst wordt gesteld, dat d? demarcatielijn, waarover beide par tijen het eens zijn geworden, niet moet rorden opgevat als een politieke of ter- -;:oriale grens. „Deze lijn, aldus de overeenkomst, is vastgesteld zonder rwruit te lopen op de rechten, aan spraken en positie van de partijen ten aanzien van de uiteindelijke regering nn de Palestijnse kwestie". Volgens de overeenkomst zullen de Egyptische troe pen Zaterdag beginnen met de evacue- rig van de „zak" bij Faloedja in de Vegeb, onder toezicht van waarnemers der V.N Voorts wordt in de overeenkomst ge- ihü, dat door geen der partyen agres sieve actie te land, ter zee of in de iccht zal worden ondernomen of voor bereid of bijwijze van dreigement aan gekondigd en dat beide partijen ten volle elkanders recht op „veiligheid en vrijwaring van vrees voor een aanval" allen eerbiedigen. De voorzieningen van de overeenkomst, aldus wordt ver- Mrd. zijn „uitsluitend ingegeven door militaire overwegingen" en de rechten, aanspraken of belangen van niet-mili- iaire aard in het betrokken gebied zul len later moeten worden geregeld. De voorzieningen ten aanzien van be perking en terugtrekking van strijd machten betreffen alleen het „Weste- 1# front", hangende het sluiten van een wapenstilstand met een „derde par tijwier strijdkrachten zich in de buurt ran zekere sectoren aan het „Oostelijk tont" bevinden. Aan het Westelyk-frontgebied zullen slechts verdedigingstroepen gehand haafd worden. De ondertekenaren zijn het eens over het instellen van een gemengde wapen- stilstandscommissie, wier voorzitter on der andere verantwoordelijk zal zijn r«r de demilitarisatie van het gebied van El Auja (bij de Egyptische grens). Alle krijgsgevangenen, met inbegrip ran hen, tegen wie strafvervolgingen hangende zijn en degenen, die voor een overtreding zijn veroordeeld, zullen wor den uitgewisseld, onder toezicht van de VU., binnen 21 dagen na de onderte kening van de wapenstilstandsovereen- komst De wapenstilstandslinie, die in de overeenkomst is vastgelegd, -voorziet in een corridor, die het gebied van Gaza en Rafah omsluit en van de Egyptische grens naar het Noorden loopt tot een pont ongeveer 11 k.m. ten noorden.'van Gi2a De Egyptische troepen mogen nie'. buiten hun huidige posities in dit gebied komen. De Israëlische troepen rillen ten noorden van de demarcatie lijn teruggetrokken worden, doch de Is raëlische voorposten zullen in het ge bied mogen worden gehandhaafd op zekere punten. In de in de overeenkomst aangeduide gebieden moet de noodza kelyke vermindering van de troepen sterkte binnen vier weken na de onder tekening voltooid zijn. Een gemengde wapenstilstandscommissie, die krach tens de overeenkomst is- ingesteld, zal bestaan uit drie door beide partijen aangewezen leden en een voorzitter, die ofwel de stafchef der V.N. voor het toezicht op de wapenstilstand zal zijn of een vooraanstaande waarnemer. De commissie, die haar hoofdkwartier te El Aoedja zal hebben, zal belast zijn met de verantwoordelijkheid voor het opsporen van vermiste personen het zij militair of burger en iedere partij waarborgt volledig samenwerking met de commissie. Iedere partij kan op leder ogenblik nadat de overeenkomst een jaar van kracht is geweest, de secreta ris-generaal der V.N. verzoeken een conferentie bijeen te roepen om de voorzieningen van de overeenkomst te herzien. Saoedi-Arabië en Irak hebben in antwoord op een uitnodiging van dr Ralph Bunche, de waarnemende be middelaar in Palestina, om besprekin gen over een wapenstilstand te begin nen met Israël, verklaard, dat zij alle besluiten, waarover Israël en de andere landen van de Arabische liga het eens worden, zullen aanvaarden. Maandag beginnen besprekingen met Trensjorrianië. Finse regering gevallen, maar blijft toch De sociaaldemocratische regering van Finland kwam gisteren ten val, doordat het parlement de regering zijn vertrou wen niet heeft gegeven. De eerste uitslag van de stemming was 97 tegen 96. ten gunste van de regering. Bij hertelling was de stem menverhouding echter 97 tegen 97, waarop de regering viel. Later, bij een tweede stemming, kreeg de regering eveneens 97 stemmen, ter wijl 95 afgevaardigden tegen stemden. De regering besloot daarop aan te blij ven. De stemming vond plaats tijdens een verhit debat over de landbouwpolitiek. Volgens de grondwet is een stemmen- meerderheid van twee vereist. De boerenpartij, die bij de in Juli gehouden algemene verkiezingen als grootste partij uit de bus kwam, had de regering gevraagd of „zij zich er van bewust was dat de lage prijzen, die voor landbouwproducten zyn vastgesteld, de afzetmoeilijkheden, de verhoogde pro ductiekosten en de hoge belastingen de positie van de boeren, en vooral van de kleine boeren, onhoudbaar hebben gemaakt". Een aantal volksdemocraten verliet de zaal uit protest met de mededeling, dat de regering door een truc aaq. de macht was gebleven. Minister-president Fagerholm heeft naar verluidt na het debat zyn party- leden particulier meegedeeld, dat hij met het oog op de krappe overwinning binnenkort een coalitieregering zal vor men. Een rustige procesdag De 14e zitting van het proces van Kravchenko tegen „Les Lettres Fran- caises" was tamelijk rustig. De eerste getuige, die gehoord wordt was Andrev Lebed, een werktuigkundig ingenieur, die door een Sovjet rechtbank ter dood werd veroordeeld. Zijn levensverhaal nam heel wat tyd in beslag. Hy is de zoon van een spoorwegarbeider en was Md van de communistische partij. In 1937 werd hij evenals andere beambten van de spoorwegen het slachtoffer van een zuivering. Hij verhaalt hoe hij door 3 rechters Van instructie werd afgeran seld en hoe hij, om zijn gezin te red den, een verklaring ondertekende, waar in hij erkende schuldig te zyn en hoe hij daarna als terrorist ter dood werd veroordeeld. Lebed zei, dat hy door het hoogste hof van beroep in vryheid werd gesteld en naar Duitsland werd gedeporteerd. De verdediger stelde hem vervolgens de vragen: „Hoe hebt U in Duitsland geleefd?" Hoe bent U er niet Uw gezin gekomen?" Getuige antwoordde: „Ik antwoord die mannen niet. Ik weiger niet uitleg te verstrekken aan een rechtbank, maar wel aan agenten van Moskou". Wurmser was verontwaardigd over de bedenking van getuige. Heiszmann re pliceerde: „Gy waart reeds goed inge licht ever een getuige. (Bedoeld is An- j&alve Prinses I •Sis Soestdyk acnveroieei, is "et xvuiunimjiv. ucüu w»cu» ^sn om te genieten van de prachtige natuur en de wintersport. p.-..c lui&es Maryke, die onder de goede zorgen van haar Grootmoeder in •=.eis Soestdijk achterbleef, is het Koninklyk Gezin thans te Sankt Anton tonof, een der drie getuigen, wier uit levering door de Sovjetregering is ver zocht). Wurmser: „Ik heb gelegenheid gehad te spreken met onze Sovjetgetui- gen en zo ben ik te weten gekomen, jvat voor persoon Antonof is". M. Izard: „Dat is het bewijs, dat uw getuigen agenten zijn van de Sovjet-regering. Be dankt Wurmser". Nog enigs getuigen voor Kravchenko werden daarna gehoord. Maandag zal het proces worden her vat met de bestudering van Kravchen- ko's manuscript, dat in het begin van deze week aan de rechtbank is voorge legd. Kravchenko is voornemens, na afloop van zijn proces, Groot-Britbannië en verscheidene andere Europese landen te bezoeken. Kravchenko verklaarde tegenover Reuter: „Ik ben voornemens een aan tal lezingen te houden, politieke leiders te ontmoeten en toespraken te houden tot vergaderingen van arbeiders. Ik hoop o.a. Nederland. Italië, Zwitserland en Zweden te bezoeken. Ik wil econo mische en politieke toestanden bestu deren en natuurlijk wil ik ook iets zien van de landen die Ik ga bezoeken. Ingrijpen van het Kremlin zal geen succes hebben Onze correspondent te Parys meldt ons heden: Juist op het moment dat, na de inle vering van het manuscript van „Ik ver koos de vryheid", het proces-Kravchen- ko, de wat men zou mogen noemen, technische fase in zou treden, heeft dus het Kremlin een politieke afleidings manoeuvre gelanceerd door de Franse regering de uitlevering te verzoeken van een drietal getuigen, onder het motief 'dat deze Russische ontheemden waarvan er overigens slechts twee voor de balie zijn verschenen als oorlogs misdadigers zouden zyn geregistreerd. Men verwacht algemeen in Parys, dat Frankryk aan de invitatie geen gehoor zal geven. Dergelyke grieven hadden, zo merkt men in politieke kringen op, voor de opening van het proces moeten worden geuit, toen de namen van alle Kravchenko-getuigen openbaar werden gemaakt. Bovendien wordt er door mr Izard, de raadsman van Kravchenko, op gewezen dat de „displaced persons", al vorens in een geallieerd kamp te wor den toegelaten, aan een zeer streng politiek onderzoek zyn onderworpen. Voor Kravchenko's getuigen is dat on derzoek nadien nog enkele malen her haald. Van een der drie bedoelde Rus sen is daarbij vastgesteld dat hy tijdens de bezetting zitting heeft gehad in de gemeenteraad van zyn dorp. Maar voor „Westerse" normen wordt iemand door zo'n activiteit nog niet automatisch tot collaborateur gebrandmerkt; laat staan tot oorlogsmisdadiger. In dat verband kan men er nog op wyzen dat de reso luties van de Uno, waarop de Sovjet- regering zich beroept, een geallieerde regering slechts verplicht tot uitleve ring van „oorlogsmisdadigers" in de zin die de Verenigde Volkeren juridisch aan die term hechten. Daarom gelooft men dat de Franse regering het Russische verzoek naast zich neer zal kunnen leg gen zonder, volgens diplomatieke maat staven, daarmee tegenover de Sovjet unie een onvriendelijke daad te stellen. TIJDELIJKE opklaringen. De Bilt verwacht tot morgenavond: 0-,e overdrijvende wolkenvelden, •er*egend droog weer. Matige of zwak- 'u^ Westeiyke richtingen. Ta- J koude nacht met plaatseiyk T, nachtvorst. Morgen in de namid- •^iaa|eVe8r £Iezslf^e temperatuur als 25 Februari. op: 7.36 uur; onder: 1812 uur. op: 7.21 uur; onder: 15.17 uur ^oogwater te Katwyk te 2.11 en 14.27 "timmer bestaat uit zes pagina's. Denemarken en het Atlantisch verdrag Gustav Rasmussen, de Deense minis ter van buitenlandse zaken, heeft de commissie voor buitenlandse aangele genheden t? Kopenhagen meegedeeld, dat de besprekingen over een Scandina visch verdedigingsverdrag op het ogen- bik beschouwd moeten worden als „tyde- ïyk tot rust gekomen". Minister-presi dent Hedtoft verklaarde na de byeen- komt: „Ik denk niet, dat wij tot enig besluit over het Atlantisch verdrag kun nen komen totdat de inhoud bekend en volledig bestudeerd is". Naar verluidt heeft Rasmussen om respijt verzocht toen de Amerikaanse ambassadeur, die hem deze week met de Britse ambassadeur bezocht, hem gevraagd zou hebben, of Denemarken wenst uitgenodigd te worden tot het by - wonen van de besprekingen - over het Atlantisch verdrag. sovjets willen geen telling v£n strijdkrachten toestaan De Sovjetrussische gedelegeerde in de ontwapeningscommissie, Jacob Ma- lfk, heeft verklaard, dat hij zich zou verzetten tegen een Amerikaans voor stel tot benoeming van een werkcom- missie voor het voorbereiden van een telling van wapenen en gewapende machten in de verschillende landen. Malik zeide, dat dit voorstel .slechts een poging is van Amerika om agen ten van de inlichtingendienst binnen te brengen ter verkryging van militaire inlichtingen, terwyl het de gegevens ever zijn eigen atoomwapenen verbor gen houdt." De commissie besloot niettemin met negen tegen twee stemmen (Savj et- Unie en Oekraïne) de werkcommissie te instrueren studie te maken van Dlannen voor een telling van gewone bewaoemng en gewapende machten in 1 de gehele "wereld. Dinsdagavond heeft H.M. Koningin Ju iana zich met Prinses Margriet by haar gezin te Sankt- Anton gevoegd. Aan het stationnetje werd H.M. hartelijk begroet door haar echtgenoot en oudste tweetal, daarna door de autoriteiten, en ten slotte door zeven meisjes in nationaal costuum, die haar een bloemenhulde in de nationale kleuren brachten. bezoek van amerikaanse vakverenigingsleiders. Morgen en Zaterdag a.s. brengen drie Amerikaanse vakverenigingsleiders op u'tnodiging van de cE.C.A.-missie een bezoek aan ons land. Het zyn mr Cor nelius Miller van de CIO (Congress for industrial organisation), mr Allan Swin van de AFL (American Federa tion of Labour) en mr William Gaus- mann van de LP A (Labour Press As sociation). Zij zullen hier met verschillende per sonen contact opnemen en zich een beeld vormen van de na-oorlogse tee- stand. Na hun bezoek aan ons land vertrek ken zy naar Frankfurt. nieuw wapen voor massa-vernietiging? Majoor James Graham, van de genie van het Amerikaanse leger, heeft ver klaard, dat het zeer goed mogelyk Is, dat de Sovjet-Unie het geheim bezit van een dodelyke vloeistof, waarmede in het open veld hele divisies buiten gevecht kunnen worden gesteld. Graham gelooft, dat twee Duitse geleerden, die de vloeistof hebben samengesteld, gevan gen zyn genomen ,toen het rode leger Berlyn binnentrok. Hij voegde hieraan toe. dat Duitsland de vloeistof, die moet worden versproeid, niet heeft gebruikt, en dat Rus'.and dat waarschijnlijk ook niet zou doen, omdat een bepaald ge bied na het gebruik van de vloeistof te lang besmet blyft. Volgens Graham ruikt de vloeistof enigszins naar vruchten. De geur is echter zo zwak, dat men hem nauwelyks kan waarnemen. Gra ham had tot taak in Duitsland aange troffen voorraden van de vloeistof on- schadelyk te maken. „raad van vrije tsjechoslowaken" in de v.s. gevormd. Verbannen Tsjechoslowaakse leiders hebben in de Verenigde Staten een raad van vrye Tsjechoslowaken gevormd, teneinde als centrale organisatie te fun geren voor de oppositie tegen de com munistische overheersing van hun ge boorteland. In sommige opzichten zal de raad fun geren als een regering in ballingschap. De oprichters hebben hoge posities in Tsjecho-Slowakye vervuld, totdat de macht aldaar door de communisten werd overgenomen. Hammersmith, proef op de som der partij-propaganda (Vaa onze correspondent te Londen). Morgen zal in Hammersmith een tus sentijdse verkiezing voor een Lagerhuis- zetel worden gehouden, waarvan veel zal afhangen. Hammersmith is een voorstad in het Westen van Londen, hopeloos eentonig van bouw, zoals alle voorsteden. Socialisten en conservatie ven beschouwen de op handen zynde verkiezing van South-Hammersmith als de proef op de som hunner partij-pro paganda. Labour heeft het voor een re geringspartij uitzonderiyke record be haald door alle tussentydse verkiezin gen in districten met een Labour-meer- derheid te behouden. Hammersmith is echter het eerste twijfelgeval. In 1935, by de laatste vooroorlogse verkiezingen, hadden de Tories er een meerderheid van 6000 stemmen. Tien jaar later ver overde Labour de zetel met een over schot van 3458 stemmen. Gezien de in krimping van Labours meerderheid over de gehele linie, moet zij dus alle zeilen bijzetten om zich te handhaven. De conservatieven dienen Hammersmith te heroveren, menen velen, willen zy enige kans hebben de zege te behalen bij de algemene verkiezingen, die het volgend jaar moeten plaats vinden. Het zou een doorslaand bewys zyn dat het gety voor Labour gekeerd is. In dat geval zal Her- bert Morrison, de doorgewinterde lei- De kerkvervolging in Bulgarije Het Amerikaanse ministerie van Bui tenlandse Zaken heeft bekendgemaakt, dat een Amerikaans protest tegen de arrestatie van 15 Protestantse kerkely- ke leiders in Bulgarije, is -verworpen. In de Amerikaanse nota aan de Bul gaarse regering was verklaard, dat de arrestatie van de Bulgaarse kerkelyke leiders een „duidelijke terroristische po ging" was, om godsdienstige groeperin gen te intimideren. De Amerikaanse nota, die op 21 dezer by het Bulgaarse ministerie van Bui tenlandse Zaken was ingediend, was binnen een uur verworpen. Volgens de Britse raad der kerken worden de gevangen genomen predikan ten in Bulgarije vastgehouden als gy- zelaars voor anderen, die men niet kan vinden. Echtgenoten en familie van predikanten worden „gemarteld" om beschuldigingen te uiten en verklarin gen te tekenen, aldus de raad. By de kerkelyke leiders zou er op aangedrongen zijn, dat alle predikan ten en priesters zich moeten aanslui- 'en by het „vaderlandse front", moeten erkennen en prediken, dat de staat bo ren de kerk staat en van de kansel en in de kerkelyke pers anti-communisti sche en anti-Sovjet-Russische propa ganda moeten bes try den. dei van de verkiezingsactie van Labour, niet op vervroegde verkiezingen aan dringen. Mochten de socialisten echter zegevierend uit de bus komen, dan is er alle kans dat zy gebruik zullen maken van de voor hen gunstige atmos feer en nog deze zomer algemene ver kiezingen zullen forceren .Of Hammer smith voldoende als barometer zal gel den, is de vraag. Dat zal eerder het geval zyn met de dit voorjaar te hou den verkiezingen voor de verschillende soorten van plaatselyke raden. De algemene verwachting is, dat La bour zich by de algemene verkiezingen straks zal weten te handhaven, zij het met een kleine meerderheid. Veel zal afhangen van de betrekkelijk kleine groep van kiezers, dde tussen de partyen pleegt te zweven. De marge was slechts acht procent tussen Labour en Tories. Een kleine verschuiving kan dus grote gevolgen hebben Heden interpellatie in Franse Kamer thorez wordt ter verantwoording geroepen. De commissie voor buitenlandse zaken der Franse Nat. Vergadering heeft met 21 tegen 13 stemmen (communisien) een motie van René Mayer goedge keurd, waarby zy „mandaat geeft aan haar voorzitter om uit haar naam stap pen te doen by de minister-president, opdat de interpellatie van het parle mentslid Scherer onverwyid in behan deling genomen wordt, ten einde Tho- rez de gelegenheid te geven, de ver antwoordelijkheid op zich te nemen voor de ernstige woorden, die men hem toeschryft, en om de Nationale Verga dering te laten beoordelen of het man daat, dat haar leden vervullen, op ver langen van Franse burgers zo maar ten dienste van de politiek ener buitenland se regering mag worden gesteld. De minderheid van de commissie deed uitkomen, dat zy de Interpellatie van Scherer ten spoedigste in behandeling wenste te zien genomen, doch zij wei gerde „een tekst by te vallen, die bele digend is voor het nationale karakter van de Franse communistische party. Na afloop van de vergadering der commissie heeft Scherer zijn voornemen te kennen gegeven, reeds hedenmiddag de onmiddellyke bespreking van zyn Interpellatie te verzoeken. Hy zal daar- by gesteund worden door 50 onderteke naars, zoals het reglement voorschryft. De regering gaat hiermee accoord. In een resolutie heeft de communisti sche party zich achter Thorez gesteld. beloning van spionnagewerk voor v.s. Een wetsontwerp, dat de V.S. toestaat vreemdelingen te belonen, die agenten van de Amerikaanse geheime dienst ln het buitenland helpen, zal vermoe- delyk door de commissie voor gewapen de diensten van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden worden goedge keurd. Volgens dit wetsontwerp zullen ieder jaar 100 personen in de V.S. worden toegelaten, die waardevolle inlichtingen hebben verschaft aan bedoelde agenten. „Dit is direct spionnage. hoe men het ook noemt, doch men moet zyn spion nen iets kunnen aanbieden", aldus Carl Vinson, voorzitter der commissie. Wie de centrale geheime dienst daarvoor in aanmerking laat komen, zou zich per manent in de V S. kunnen vestigen en om het burgerschap kunnen verzoeken. Twee professoren in debat „Geëxperimenteer en onbekwaamheid" In een vergadering van de P.v.d.A. te Baarn heeft prof. ir W. Schermer - horn gesproken over: „Drie jaar P.v.d.A. en hoe verder." Spr. heeft daarby ock het, Indonesische probleem aangeroerd. Hy 'merkte op. dat de con troverse, welke hierover tussen de P.v.d.A. en de K.V.P. bestaat, aan Ne derland en Indonesië reeds veel scha de heeft berokkend. Het, voortdurend touwtrekken tussen K.V.P I en de P. v. d. A. heeft een pynlyke toestand ge schapen, omdat een oplossing van het probleem er onmcgeiyk door dreigt te worden. In het debat oefende prof. mr J. A. van Hamel critiek op de P.v.d.A., beter gezegd op prof. Schermerhom als spitsfiguur van deze party. Hij kon de party niet lesmaken van prof. Scher merhom. De naam van de P.v.d A. deed hem aan als onwaar, omdat er ook buiten die partij Nederlanders zyn. die willen werken en met idealen zijn bezield. Spr. wees er op, dat de moei- lyke situatie, waarin ons land zich door de Indonesische kwestie op het ogen blik bevindt door de leiding van prof. Schermerhom is geschapen. Men ziet voordeel in experimenten en rekent te weinig met de gevolgen van mislukking. Zo kwam het. dat de regering Scher merhom met geld heeft gesmeten en dat het land onder z^jn leiding de last van een geweldig ambtenaren apparaat kreeg te dragen. Met het geëxperimenteer heeft prof. Scher merhom, die het ambt van minister president ambieerde, zich op een ter rein begeven, waarvoor hij niet vol doende bekwaam was. w o. ook het Indonesische probleem. Hy was het, die de verantwoordelykheid droeg voor het opstellen van het accoord van Linggadjati met het beruchte art. 1, waarin de Republiek voor ge heel Java en Sumatra de facto werd erkend, dit in stryd met alle feiten. Dit is de oorzaak geworden van alle moeilykheden. Spr. waarschuwde te gen het verder aanvaarden van de leidine van prof. Schermerhom voor de zaken van de staat en sprak de hoop uit. dat ons land in zyn droe vige omstandigheden van het ogen blik bekwame, vakkundige leiders moge hebben. Prof. Schermerhom antwoordde nim mer het ambt van minister-president te hebben geambieerd; zelfs had hy getracht het te weigeren. Spr. verze kerde. dat het niet licht viel om kort na de oorlog met een zware verant woordelijkheid te worden belast en bestreed, dat hij de ontwerper was van art. 1 van het accoord van Linggadja ti. Het is door een college van juristen opgesteld, waarna het door het Kabi net en de Tweede Kamer werd goed gekeurd. „Niet het kabinet-Schermer hom doch de regering-Gerbrandy van Londen heeft de zaak in Indonesië ver prutst docr tydelyk afstand te doen va® de Nederlandse souvereiniteit, welke eerst op 1 December 1946 werd her steld," aldus prof. Schermerhom. LEIDSCH lÜ DAGBLAD

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1949 | | pagina 1