„Terugtrekken onzer troepen zou duizenden
Indonesiërs het leven kosten"
JAARWISSELING
WEERBERICHT
„Republiek wilde geen overeenstemming"
Palar blijft op zijn praatstoel...
„Guerilla zal in heftigheid toenemen"
TERUGBLIK
87ste Jaargang
VRIJDAG 31 DECEMBER 1948
LEIDSCH
No. 2658(5
DAGBLAD
Directeur: J. W Henny
Hoofdredactie: B. W Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 4,15 per kwartaal32 cents per week
Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507
Witte Singel 1, Leiden - Giro no.: 57055
VAN het ogenblik af waarop de mens
bewust heeft leren denken, onder
gaat hij telken jare de stemming
van de Oudejaarsavond als afwijkend
van die op de 364 andere avonden van
het jaar. Dat heeft verder niets van
doen met rang of stand, jong of oud,
arm of rijk. Iedereen verwacht van deze
laatste avond van het jaar iets bijzon
ders. onverschillig of dat bijzondere be
staat uit een extra schepje suiker in het
kopje koffie van de spreekwoordelijke
arme weduwvrouw dan wel of er olie
bollen met warme wijn of misschien
zelfs oesters met schuimende champag
ne aan te pas komen. Dat alles raakt
slechts de materiële kant van de zaak.
Doch weinigen kunnen noch willen zich
onttrekken aan de over de gehele we
reld verbreide neiging om zich in deze
laatste uren te bezinnen op wat het
scheidende jaar gaf en nam.
De uitgestrektheid van het individuele
gedachtenleven speelt daarbij nauwelijks
een rol. Op avonden als deze is de mens
in de juiste stemming om de zaken
simplistisch, soms zelfs primitief te wil
len zien. Er is de bereidheid om zichzelf
te willen zijn en men verdiept zich naar
menselijke aard allereerst in de droeve
en blijde gebeurlijkheden, welke zich in
het afgelopen jaar in de naaste familie
kring voordeden. Wij ondergaan op
nieuw het verdriet, dat het heengaan
van dierbare verwanten veroorzaakte en
wij herinneren ons de Oudejaarsavond
van 1947, toen zy nog in ons midden
vertoefdenWij denken aan onze va
ders, echtgenoten, zoons, broers of ver
loofden. die in het verre Indonesië hun
vaderlandse plicht vervullen en verbin
den daaraan de bede. dat zij in de loop
van 1949 behouden in de familiekring
mogen terugkeren. Wij gedenken dank
baar het herstel van ernstige zieken in
onze naaste omgeving, het bezit van de
eigen goede gezondheid en het vele an
dere goede, dat wij in de loop van dit
jaar mochten deelachtig worden. Onze
gedachten gaan uit naar de woelige we
reld rond om ons, waarin een naar rust
en vrede snakkende mensheid zich aan
alle kanten bedreigd voelt door nieuw
oorlogsgeweld. Wy willen zo graag ge
loven in de blyde boodschap van het
Kerstfeest „Vrede op aarde, in de men
sen een welbehagen", doch spieden alom
de afschuweiyke realiteit van het be
staan van atoombommen en ander ver-
nietigingstuig. wy allen willen zo graag
het Goede en wy zyn bereid vooral
in de stemming van vanavond, wanneer
we ons té zeldzaam rekenschap geven
van al deze belangryke dingen er of
fers voor te brengen. Maar diep in ons
hart zyn we toch beangst en twijfelen
wij er aan of dat Goede wel komen zal!
Niet omdat we aan ons zélf twüfelen!
O neen, als het aan öns lag. zou de we
reld er anders (en véél beter!) uitzien.
Maar die anderen, die onberekenbare
Men, waarvan niemand weet of hij in
het huis hiernaast dan wel aan het an
dere einde van de wereld woont, die ver
trouwen wy niet
LATEN wij vanavond, zoals dat op
Oudejaarsavond gewenst en gebrui-
kelyk is, ons bepalen tot de intimi
teit van de huiselijke kring. En laten
wil ons allen plechtig, maar vooral éér
lijk voornemen om het geluk in ons
eigen kleine kringetje niet afhankelijk
te stellen van wat al die Anderen willen
Maar laten wy onszelf beloven van ons
leven zélf iets moois en iets beters te
maken; laten wij er naar streven zelf
mede te bouwen aan het huis van ons
eigen levensgeluk en aan dat van allen,
die ons lief en dierbaar zijn. De gemeen
schap in bredere kring zal er slechts wél
bii varen.
In deze geest wensen wy al onze lezers
en lezeressen een gezegend jaareinde en
een gelukkig Nieuwjaar!!
HERKENT U DIE FOTO?
Op de eerste pagina van het 2de
Blad vindt U foto's van de belang
rijkste gebeurtenissen uit het af
gelopen jaar. Teneinde uw geheugen
op de proef te stellen hebben wü
deze foto's niet van onderschriften
voorzien, doch ze afzonderlijk aan
de achterzijde van de fotopagina
afgedrukt. Wanneer uw geheugen
U derhalve in de steek mocht laten,
kunt U deze lijst raadplegen.
RUILOVEREENKOMST TUSSEN
SOVJET-UNIE EN JOEGO-SLAVIË.
Handel tot cén achtste teruggebracht.
Te Moskou is een ruilovereenkomst
gesloten tussen de Sovjet-Unie en Joe-
go-Slavië.
Het Sovjetrussisch nieuwsbureau Tass
gaf de volgende toelichting: „Met het
oog op de onvriendschappeiyke politiek
van de Joegoslavische regering jegens
de Sovjet-Unie, die economische sa
menwerking op grote schaal on moge-
ïyk maakte, vertoont de nieuwe over
eenkomst voor 1949 een achtvoudige
vermindering in de hoeveelheid te rui
len goederen vergeleken met 1948."
VEEL WIND.
De Bilt verwacht tot morgenavond:
In de avonduren matige Westeiyke
wind. daarna vooral langs de kust tot
stormachtig aanwakkerende wind tussen
Zuidwest en Zuid, later wat afnemend
en waarschiiniyk draaiend naar Weste-
lilke richtingen. Tydehjk regen of sneeuw
plaatselijk in de vorm van buien. Wei
nig verandering van temperatuur.
1 Januari.
Zon op: 848 uur; onder: 1639 uur.
Maan op: 10.49 uur; onder: 18 31 uur
(N. M.)
Hoogwater te Katwük te 4.59 en 17.12
uur. (2 Jan. te 5.40 en 17.54 uur; 3 Jan.
te 6.18 en 18.30 uur).
Dit blad bestaat uit zestien pagina's.
Mr M. v. d. Goes van Naters
over
„Het Indonesische Probleem"
De heer mr M. van der Goes van
Naters. fractieleider der P. v. d. A. in
de Tweede Kamer sprak gisteravond
voor de leden der Leidse Partyafde
ling over het Indonesische probleem in
de kleine Stadsgehoorzaal. Na een in
leidend woord van de afdelingsvoor
zitter, drs D. J. van Dyk, gaf spr. als
zyn mening te kennen, dat de mili
taire actie geen oplossing van het
vraagstuk kan betekenen.
Telkens als men dacht iets tc heb
ben bereikt, retireerde de republiek.
Ongetwijfeld zullen er van beide
zyden fouten gemaakt zun, maar
onze Indonesische politiek werd stuk
gemaakt door de republiek, die blijk
gaf geen overeenstemming te wil
len.
Sjahrir trachtte ernstig de bereijete
overeenkomst van Linggadjati door te
voeren maar hij werd weggestuurd
door zyn eigen mensen. Met Sjarifoed-
din kwam men in Mei 1947 tot prin
cipiële overeenstemming, doch ook toen
volgde een vertrouwenscrisis, waarvan
de politionele actie het gevolg was.
Nederland bewandelde toen de inter
nationale weg en de Veiligheidsraad
bood zyn diensten aan. welke door ons
land geaccepteerd werden. Dan volgt
de Renvilie-overeenkomst. waarby de
republiek onze bevoegdheden om op te
treden tegen ordeverstoringen erkende:
Hatta stond voor dezelfde proble
men als zyn voorgangers; hij kon by de
republiek evenmin de erkenning van
de Nederlandse bevoegdheden „er
door" krijgen. Gevolg: vierde vertrou
wenscrisis.
Uitvoerig zette spr. uiteen, dat de
deelstaten geen kunstmatige produc
ten zyn. Het is een kapitale fout te
denken, dat alleen in de republiek een
nationale herleving waar te nemen is.
Oost Indonesië en West-Borneo 'zyn
waarlijk geen marionettenstaten. die
zich voor ons karretje laten spannen.
Zij gaan op volkomen loyale wijze haar
eigen gang en deze gebieden kwamen
tot grote bloei en zelfstandigheid en
het aftreden van Van Mook Is daar
voor een groot deel aan toe te schrij
ven. Spr: constateerde zelf by zijn
bezoek aan Indonesië, dat het denkend
deel in de deelstaten republikeins ge
zind is.
De schendingen van het bestand be
sprekend, zside de heer Van der Goes,
dat dit niet door losse benden ge
schiedde; zy werden door de republi
keinse legerleiding gestuurd om onrust
en schrik te verwekken en om de we
reld duidelyk te maken, dat de Hol
landers er niets van terecht brachten.
Men zegt nu: gy zult niet doden!
Doch spr. zegt: gij moogt ook niet
laten doden. Er zyn bewijzen voor, dat
de republikeinse actie omstreeks de
jaarwisseling een hoogtepunt zou be
reiken; dit is geen verzinsel van Gene
raal Spoor.
Men zegt nu wel: waarom is er in
September geen federale interim-re-
gering samengesteld? De zaak zit echter
zo. dat men dit niet wilde zonder de
republiek. De pogingen van Minister
Stikker om de republiek er in te be
trekken. mislukten en onder deze om
standigheden weigerden de federalis
ten hun medewerking hetgeen men
niemand verwijten mag en zeker ons
niet. Men heeft ook gezegd: laat een
federaal leger een actie ondernemen
tegen de verkeerde elementen, maar
men bedenke, dat de vorming van zo'n
leger drie jaar zou duren.
Deze oplossing was derhalve ook on
bruikbaar. Daarna gingen de Neder
landers naar Kalloerang, want de re
publikeinen waren niet bereid naar ons
te komen.
Hatta. die op Minister Sassen een
zeldzaam goede indruk maakte, werd
door zyn eigen mensen in de steek ge
laten. Volgens Hatta wilde de T.N.I.
niet, dat hij langer met de Hollanders
praatte. Zo stonden de zaken by het
dramatische afscheid van Hatta en
Stikker en al erkent men. dat er en
kele fouten door Batavia gemaakt zijn.
zoals de stroeve brief aan Cochran en
de korte termijn, die men stelde, een
vriendelijker brief en een ruimere ter-
mjjn voor antwoord van de republiek
hadden het resultaat niet kunnen wij
zigen.
Internationaal zouden wij ongetwy-
feld sterker gestaan hebben dan nu.
Doch de zaak was al stuk, de repu
bliek had haar soldateska niet ln de
hand. iets wat Sjahrir in zyn brochure
„Onze strijd" reeds voorzien had.
Sjahrir zag het gevaar van die zijde
reeds aankomen en schreef daarover
o.a. dat er geen tosstand mocht- ont
staan, waarby hy en de zynen knech
ten van het republikeinse leger zou
den zyn. Helaas werd men aan de
T.N.I. ondergeschikt.
Over de politionele actie spreken
de zei de heer v. d. Goes v. Naters.
dat die fantastisch gunstig verlopen
is. al betreurt hij de doden, die aan
beide zijden gevallen zijn. Men be
denke echter dat de terreurbenden in
10 weken eenzelfde aantal slacht
offers maakten.
Een 6-tal leden der P. v. d. A.-frac
tie is het niet eens met de actie en
hseft dit op uitermate loyale wyze tot
uiting gebracht. Verwydering heeft dit
niet gebracht, eerder het tegendeel.
Spr. vraagt zich af. waarom de repu
blikeinse leiders tydens de actie zo rus
tig thuis bleven en zich even rustig
listen interneren. Er was geen sprake
van dat zü zich by hun strijdend leger
wilden voegen. Het is mogelyk dat zy
aldus handelden om te demonstreren,
dat de republiek niet staat of valt met
de T.NI., maar dat de idee intact
blijft Als dit zo is, dan verheugt dit
spreker.
In de Veiligheidsraad wil men helaas
niet inzien, dat wij geen koloniale oor
log voeren. Hier heeft onze voorlich
ting gefaald, waarby spr. opmerkt dat
dr van Royen onze zaak uitstekend
verdedigd heeft. Dinsdag j.l. is er ech
ter in de Veiligheidsraad een verras
sende omkeer gskomen in ons voor
deel.
Nederland heeft blyk gegeven, de
uitspraak van de V. R. ernstig te ne
men.
Op 3 Januari gaat onze minister-pre
sident naar Indonesië om te trachten,
alle delen, dus ook de republiek, in de
federale interimregering te brengen.
In het buitenland heeft de voorge
nomen reis van dr Drees een buitenge
woon gunstige indruk gewekt. SDr. zou
wensen, dat men in ons eigen land in
dezelfde mate de sleutelDOsitie van de
Partli van de Arbeid wist te beseffen
als ir> het buitenland.
Constructief verde*- opbouwen is ons
doel, aldus snr. Met het voorbeeld
van Brits Irvlië voor oeen. waar na
het terugtrekken der Engelse troe
pen een enorm bloedbad ontstond,
venremt spr. het denkbeeld, de Ne
derlandse militairen uit Indon°sjë
weg te halen. Er zouden dan dui
zenden deden vallen onder de Indo
nesiërs.
Met de beste wensen voor het welsla
gen van de reis van Minister Drees.
besloot nir v. d. Goes v. Naters zyn be
toog, dat met grote aandacht door de
talrijke aanwezigen werd p-evolgd.
Van de gelegenheid tot discussie werd
een zeer ruim gebruik gemaakt.
Over de gehele wereld bidden kinderen voor een voorspoedig 1 9 4 9.
ZAL TSJIANG KAI SJEK
AFTREDEN?
Te Nanking verklaart men, dat gene
ralissimus Tsjiang Kai Sjek overweegt
af te treden om de weg te openen voor
onderhandelingen met de communisten,
doch door de uiterste rechter vleugel
van de Kwomlntang hiervan wordt
weerhouden.
In een Nieuwjaarsboodschap aan
het Chinese volk heeft hy verklaard,
dat hij bereid is af te treden, indien
de communisten „oprecht" zyn in hun
verlangen naar een .rcedzame rege
ling van de burgeroorlog.
NOORD-KOREA DOOR
SOVJETTROEPEN VERLATEN.
25 December heeft ae laatste man der
Sovjetrussische troepen Noord-Korea
verlaten, aldus heeft het Sovjetrussisch
nieuwsbureau Tass officieel over radio
Moskou bekend gemaakt.
In een historisch overzicht over de
gebeurtenissen in Korea verklaarde
radio Moskou, dat de Amerikaanss re
gering niet voldaan heeft aan het op
10 September 1948 door de opperste
nationale vergadering van Korea aan
de V.S. en de Sovjet-Unie gerichte ver
zoek, de troepen onmiddellyk en geiyk-
tydig terug te trekken.
DE STRIJD IN CHINA.
Een militaire woordvoerder der rege
ring te Nanking deelde mede, dat byna
een half millioen man communistische
troepen zich rondom Soehslen, 210 km.
ten Noorden van Nanking, concentreren
voor een aanval op de verdedigingsli
nies van de hoofdstad, die ieder ogen
blik verwacht kan worden. Ongeveer
300.000 man regeringstroepen zouden
ten Noorden van de Jangtse hier tegen
over staan. Naar de woordvoerder ver
der verklaarde concentreerden twee
derden van de communistische strijd
krachten in Noord-China zich rond
Tientsin. Vele manschappen zouden hier-
by aan de troepenmacht, die Peiping
belegert, onttrokken worden.
HET VREDESVERDRAG MET
OOSTENRIJK.
Groot Brittannië heeft de Amerikaan
se regering ter kennis gebracht bereid
te zyn tot het hervatten der besprekin
gen over het vredesverdrag met Oosten
rijk op 7 Februari a.s. te Londen. De
raad der plaatsvervangende ministers
van buitenlandse zaken heeft nog geen
antwoord van de Sovjet-Unie en Frank
ryk gekregen betreffende deze datum.
Willen Sovjet-leiders schikking
x met V. S.
TRUMAN BEVESTIGT ZIJN
VERKLARING.
President Truman heeft zyn verkla
ring bevestigd, dat zekere personen in
de Sovjet-Unie „buitengewoon verlan
gend" zyn naar een schikking met de
Ver. Staten.
Truman corrigeerde de berichten,
waarin gesuggereerd werd, dat Stalin
een van de leiders zou zyn op wie hij
had gezinspeeld. Hy zeide, dat er geen
verband bestond tussen zyn te Kansas
City gedane verklaring en de opmer
kingen, welke hy tydens de verkiezings
campagne had gemaakt, namelijk dat
hy „Oom Joe Stalin wel mocht", die
een „gevangene van het Sovjet-poli-
tiek-bureau" was.
Truman zeide verder, dat hy de laat
ste tyd niet met Sovjet-leiders in con
tact was geweest.
De president bevestigde ook zijn be
schuldiging. dat de Sovjet-Unie de in
1945 te Potsdam gesloten overeenkom
sten geschonden had. (Reuter).
35 nieuwe textielpunten
geldig verklaard
VOOR EEN PERIODE VAN
VIER MAANDEN.
Het C.D.K. deelt mede. dat 35 pun
ten van de tcxtielkaart VA 804 wor
den geldig verklaard.
Met ingang van 1 Januari 1949
worden geldig de bonnen gemerkt
„Textiel Q één punt" cn „Textiel R
één punt", „Textiel Q rijf punten",
„Textiel Reserve Q" ter waarde van
10 punten cn „Textiel reserve R"
eveneens ter waarde van 10 punten.
De aandacht wordt er op gevestigd,
dat deze puntenaanwyzing practisch
geen verruiming betekent vergeleken
bij de voorgaande aanwyzingen van
25 punten, daar het niet in de be
doeling ligt vóór 1 Mei 1949 wederom
punten geldig tc verklaren.
De thans aangewezen punten zullen
dus voor een periode van vier maan
den in plaats van voor een kwartaal
moeten strekken.
De Marshall-hulp in het
eerste jaar
NEDERLAND ONTVING 475
MILLIOEN DOLLAR.
Naar de Economie Cooperation Ad
ministrate bekend maakt heeft zy in
het eerste jaar van het plan-Marshah
in totaal 4901.400.000 dollar aan aile
deelnemende landen verstrekt.
Engeland ontving de grootste toewy-
zing. n 1. 1.320.800.000 dollar en Frank
ryk de op een na de grootste toewijzing,
ten bedrage van 1.085 500.000 dollar,
waarvan 172.000 000 dollar in de vorm
van leningen Aan België en Luxem
burg en de Belgische overzeese gebieds
delen werd in de periode van 1 April
1948 tot 31 Maart 1949 218.100000 dol
lar (waarvan 95.500.000 in de vorm van
leningen) toegewezen en aan Nederland
en de Nederlandse overzeese gebieds
delen 475 500 000 dollar (waarvan
147.000.000 dollar in de vorm van le
ningen).
Aan het Amerikaanse congres zal ln
Januari worden verzocht een bedrag
van ongeveer 1.250 mfllioen dollar uit
te trekken om de uitgaven van de E.C.A.
in de periode van 31 Maart a.s. het
einde van het eerste jaar van het plan
Marshall tot 30 Juni as. te dekken
en een bedrag van 4,,(> milliard dollar
voor de daarop volgende 12 maanden.
Van de voor het eerste Jaar beschik
baar gestelde gelden geeft de E.C.A.
ongeveer 100 millioen dollar uitsluitend
voor administratieve en dergeiyke on
kosten uit.
Op de byeenkomst van de raad van
de Europese organisatie voor economi
sche samenwerking werd gisteren de
raming van de gezameniyke behoeften
der 19 aan het plan-Marshall deelne
mende landen voor het tweede jaar van
dit plan goedgekeurd. Deze landen zul
len voor genoemde periode 4.600 mil
lioen dollar vragen of 275 millioen dol
lar minder dan voor het eerste jaar.
De E.C.A. heeft gisteren aan Neder
land een machtiging verstrekt voor de
g.ankoop van mais ter waarde van
2.498.000 voor levering in het eerste
kwartaal van 1949.
SCHUMAN NAAR LONDEN.
Onofficieel wordt medegedeeld, dat
de Franse minister van Buitenlandse
Zaken, Robert Schuman, op 13 Januari
voor een bezoek aan zyn Britse ambt
genoot, Ernest Bevin, te Londen zal
aankomen. Hy zal tot 15 Januari blij
ven.
Men verwacht, dat alle grote inter
nationale problemen, die Groot-Brit-
tannië en Frankryk raken, besproken
zullen worden.
Naar verluidt zal Schuman in het
byzonder de nadruk leggen op het Duit
se probleem, de kwestie der Italiaanse
koloniën en de Brits-Franse economi
sche betrekkingen.
De Republikeinse vertegenwoordiger
bij de Veiligheidsraad, Palar, deelde op
een persconferentie te Parus mede,
dat de Republikeinse troepen de te
genstand zullen voortzetten tot aan de
volledige uitputting van de militaire,
economische en financiële hulpmidde
len der Nederlanders, zowel in Indo
nesië als in Nederland. Sprekend over
de guerilla-eampagnc zeide Palar, dat
een Republikeinse nood-regering is in
gesteld op Sumatra. „Wij zyn met
deze regering in verbinding door mid
del van de radio te Singapore", zei hij.
In deze regering hebben zitting Sja-
froeddin Prawiranegara. de minister
van Ec. Zaken in het kabinet Hatta
en de republikeinse gouverneur van
Sumatra, dr Hassan. „De Aziatische
landen zijn thans bezig een conferen
tie to beleggen voor steunverlening
aan de Republiek."
Palar noemde het bezoek van Drees een
poging tot „het leggen van 'n rookscherm,
teneinde tussenkomst van het buiten
land te voorkomen", hetzy van de Vei
ligheidsraad, hetzy van groepen van
landen.
„Het is de vooropgezette bedoeling
van de Nederlanders om de indruk te
wekken, dat de vijandelijkheden in In
donesië binnen enige dagen tot het ver
leden zullen behoren." zeide Palar.
„Maar de guerillastrijd, zowel op het
Republikeinse als op het overige gebied
neemt toe en zal in heftigheid toene
men, daar de door ons leger toegepaste
tactiek niet is gebaseerd op het behoud
van onze grote steden. Het is een feit,
dat in verschillende eebleden het initia
tief aap onze troepen is. De bezorgd
heid van de Nederlanders over de om
vang van deze euerillastriid blykt wel
uit de steeds ruimer wordende tydril-
miet. waarbinnen volgens hen het bnd
zal zyn gepacificeerd." aldus besloot
Palar zijn uiteenzettingen.
ELLENDE IN ASAHAN.
Een woordvoerder van het Dep. van
O. Gebiedsdelen deelde mede, dat in het
ernstige noodlydende en verarmde Asa-
han in de laatste maanden het commu
nisme steeds iheer invloed heeft gekre
gen. Er werd overstelpend veel commu
nistisch propaganda-matériaal aange
troffen.
Economisch bleken de toestanden
ontstellend, vooral de Javaanse bevol
kingsgroep verkeerde in de diepste el
lende. Er werd veel hongeroedeem
aangetroffen, terwijl bestuursambte
naren uit binnenland verklaarden, dat
vele kampongbewoners niet meer zyn
dan levende geraamten, overdekt met
zweren.
De „oorlogsmagnaten" hadden de fa
brieken en ondernemingen in handenen
de productie werd naar Malakka en Sin-
gaDore gesmokkeld.
Ruilartikelen waren veelal wapens en
luxe-artikelen, waar de bevolking niets
aan had.
AUSTRALISCHE HAVENARBEI
DERS HANDHAVEN BOYCOT.
Het besluit van Nederland de vijan
delijkheden in Indonesië te staken zal
geen invloed hebben op de boycot der
Nederlandse schepen, die lading voor
Indonesië vervoeren, door de Austra
lische havenarbeiders, aldus hebben
functionarissen van de bond dezer ar
beiders bekend gemaakt.
Bezorgdheid over Australië's
houding
Naar wordt vernomen, heeft de Ne
derlandse gezant te Canberra, mr P-
E. Teppema, in een gesprek met de
minister-nresident van Australië, de
heer J. Chifley, uitdrukking gegeven
aan de bezorgheid van Nederland over
de houding van Australië in het al
gemeen met betrekking tot de Indo
nesische kwestie. Een verklaring werd
niet uitgegeven.
Toen, een Jaar geleden, 1948 zyn ver
moeide voorganger afloste, was het ge
makkelijk te voorspellen, dat hij een
zware taak op zyn schouders kreeg te
dragen. Helaas is die voorspelling maar
al te zeer uitgekomen! Uiterst moei
zaam heeft hy zyn eenjarige opdracht
uitgevoerd en hy zal bly zyn te kunnen
zeggen: het is volbracht!
En laat ons eeriyk zyn, hy heeft het
nog niet eens zo gek gedaan, wanneer
men alle omstandigheden in aanmer
king neemt. Wel is waar heeft ook 1948
de reeds begonnen controverse tussen
Oost en West niet kunnen matigen, in
tegendeel heeft deze steeds scherper
vormen aangenomen, zodat, practisch
gesproken, vrywel geen enkele interna
tionale aangelegenheid er onberoerd
door biyft. Maar oorlog is niettemin
afgewend, al heeft dit akelige woord
meermalen ernstig geklonken door het
wereldruim.
De scherpste uiting van de tegenstel
ling Oost-West is samen te vatten in
het éne woord: Beriyn. Het onvermij-
delyke scheen geruime tyd niet meer
af te wenden, doch gelukkig hebben
beide partijen ten slotte begrepen, dat
oorlog toch niet het middel was, om
tot een oplossing te geraken.
Ontegenzeggelyk heeft veel daartoe
bygedragen de onverwacht geweldige
krachtsinspanning der Westelyke mo
gendheden, die door middel van de
luchtbrug, hoe kostbaar en gevaariyk
ook, de opzet der sovjets hen uit Ber
lijn te verjagen, verijdelden en zelfs te
Moskou respect afdwong.
Toch is er ook een goede zijde aan
de sovjet-agressie, n.l. dat eindelyk is
ingezien, dat het noodzakelyk was, zich
nauw te verenigen tegen het dreigend
gevaar en daarvan getuigt de oprich
ting van de West-Europese Unie, een
samengaan van Engeland, Frankryk en
de drie Benelux-landen. die zich ge
schraagd weten door de steun van
Amerika en Canada. 1949 zal dit
realiseren in het Noord-Atlantisch pact,
waartoe ook andere landen nog zullen
kunnen toetreden, al is de kans daarop
helaas nog gering Scandinavië houdt
zich Immers afzijdig, waar Zweden het
verderfelijke recept van „neutraliteit"
nog altijd niet durft prijs te geven.
Italië is te zwak om zich aan te sluiten
en zou misschien eerder een gevaar dan
een voordeel zijn. En tegen Spanje ver
zetten zich uit prestige-oogpunt nog
steeds de linkse stromingen in Europa.
Laat ons hopen, dat de noodzaak hiér
niet eens als dwingend zal optreden
Gelukkig is. de poging der sovjets, om
het inmiddels ln werking getreden
Marshall-plan te torpederen, hopeloos
mislukt Zelfs de vijfde colonnes ln
Frankryk en Italië hebben geen spaak
in het wiel kunnen steken, hoe zy zich
ook hebben geweerd. En intussen
begint West-Europa de eerste zegenin
gen te genieten van de Amerikaanse
hulpverlening. Zelfs West-Dultsland
profiteert hiervan aanzleniyk mede,
waardoor de sovjet-greep op het niet
door de Russen bezette deel van Duits
land steeds losser wordt.
In de sovjet-zone daarentegen pogen
de sovjets haar macht al vaster te ves
tigen en schynbaar met succes, daar de
kracht tot tegenstand ontbreekt. Het is
echter slechts schynbaar, want alleen
op macht is deze beheersing om niet
te spreken van overheersing, gevestigd.
Hetgeen eveneens geldt voor alle lan
den ln Oost-Europa, die onder het
sovjet-juk zyn gebracht. (Tsjecho-Slo-
wakye was het laatste land, dat is
„veroverd" Hoe vers ligt dit droeve ge
beuren nog in het geheugen). Uitge
zonderd in zeker opzicht Zuld-Slavië,
dat door de Kominform in de ban is
gedaan, omdat het niet naar Moskou's
pypen wilde dansen geiyk het wilde.
Konden in al die landèn vrye "er-
kiezingen worden gehouden, het zou er
voor Moskou slecht uitzien Macht
en toch zwakte tevens!
Hebben de sovjets in het Westen zich
een halt zien toerpepen, het heeft ze in
het Oosten tot des te groter krachtsin
spanning gedreven en niet zonder re
sultaat. Het China van Tsjang kai sjek
vecht als het ware met de rug tegen
de muur en schynt verloren, wanneer
geen wonderen gebeuren. Elders zyn de
communistische pogingen gelukkig nog
met geweld verijdeld. Nederland mag
echter volgens de U.N.O. niet hetzelfde
doenHet kan vreemd gaan in de
wereld
Voor de U.NO was 1948 ook verder
een slecht jaar; de hoofdzaak wederum
door de tegenstelling Oost-West Hoe
vaak paste Moskou een veto toe! Maar
ook en daarvan kon weinig worden be
reikt. Men denke aan de Palestijnse
kwestie*, waarvoor Graaf Bernadotte
het leven liet.
In vogelvlucht Is hiermede geschetst,
hetgeen 1948 aan grote gebeurlykheden
heeft opgeleverd. Slechts de opmerke-
lyke overwinning van Truman by de
Amerikaanse presidentskeuze, tegen
alle verwachtingen in, zouden we nog
hierby willen voegen Het garandeert
een voortzetting van Amerika's po
litiek op hoog niveau in geiyke geest
als tot dusverre.
En nu staat 1949 voor de deur. Nog
fris en krachtig. Moge hij bij zyn af
lossing nog van goede conditie zyn! Het
zou voor de wereld ln haar geheel ten
zegen zyn
MORGEN GEEN L D.
Morgen, Nleuwsjaarsdag, zal ons
Blad niet verschijnnen en zyn onze
Bureaux de gehele dag gesloten.
WESTELIJKE MOGENDHEDEN EN
HET DUITS BEZETTINGSSTATUUT.
Naar Reuters diplomatieke correspon
dent uit gewoonlyk betrouwbare bron
verneemt, zullen de besprekingen van
de drie Westelyke mogendheden over
het bezettingsstatuut voor West-Duits-
land begin Januari te Londen worden
gehouden. Men verwacht, dat de Bene-
luxlanden in de besprekingen zullen
worden betrokken.
By deze besprekingen zal worden ge
tracht de mceilykheden op te lossen
met betrekking tot de verantwoord#»
ïykheid voor de betaling van de b#»
zettingskosten en de status van het
toekomstige hoge gerechtshof voor d#
interpretatie van het bezettingsstatuulk