„He! gaat om de vrijheid van Indonesië!
konden het land niet aan de
chaos overlaten
Snelle vorderingen op
Java en Sumatra
Dr Van Royen zendt memorandum
aan Veiligheidsraad
Republiek was tot regeling niet in staal of bereid
WEERBERICHT
Soerakarta(Solo) zou bezet zijn
Wat zijn de Amerikanen van plan?
Een tienjarenplan van
de Republikeinen
Anak Agoeng's rol is niet uitgespeeld
87ste Jaargang
DINSDAG 21 DECEMBER 1948
No. 26572
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 4.15 per kwartaal: 32 cents per week
Telefoon Dlr en Adm.: 25041; Red. 21507
Witte Singel 1, Leiden - Giro no.: 57055
Regeringsverklaring in Tweede Kamer
rr
De Nederlandse minister-president, dr
W. Drees, heeft gistermiddag onder
grote belangstelling in de Tweede
Kamer namens de regering met rusti
ge stem de regeringsverklaring afge
legd over de gebeurtenissen in Indo
nesië.
Nu ik namens de regering een verkla
ring heb af te leggen over de gebeur
tenissen in Indonesië, aldus begon
minister Drees zijn verklaring, moge
ik beginnen met een herinnering aan
hetgeen in de regeringsverklaring van
12 Augustus van dit jaar over het In
donesische probleem werd gezegd.
Vastgesteld werd, dat Nederland zich
verbonden had mede te werken tot
het scheppen van nieuwe staatkundi
ge verhoudingen, waarbij zullen wor
den gevormd de vrije en souvereine
Verenigde Staten van Indonesië, in
een hechte en duurzame unie gelijk
waardig verbonden met het Konink
rijk der Nederlanden.
Het vertrouwen werd uitgesproken,
dat overeenstemming zou worden be
reikt met vertegenwoordigers van de
gebieden buiten de republiek over de in
stelling in overgangstijd van een waar
lijk Indonesische federale interim-rege
ring en vervolgens ten opzichte van de
inrichting der Verenigde Staten van In
donesië en de vorming der unie. Daar
entegen werd de verhouding tot de re
publiek teleurstellend genoemd, zowel
omdat uitwerking van de overeenstem
ming, die op de „Renville" was verkre
gen, tot. nog toe niet kon worden ver
wezenlijkt, als omdat de schendingen
van het bestand toenamen.
Na vervolgens gewezen te hebben op
de destijds afgelegde verklaring, dat
het van groot belang was, dat de rer
publiek aan de Ver. Staten van Indo
nesië zou deelnemen en dat de rege
ring een snelle, afdoening van de grond
wetsherziening' op prijs zou stellen, ging
dr Drees verder:
De grondwetsherziening is tot stand
gekomen en heeft de zekerheid gege
ven, dat Nederland zal medewerken tot
het scheppen van de souvereine Ver
enigde Staten van Indonesië. Overeen
stemming met vertegenwoordigers der
niet-republikeinse gebieden werd ver
kregen en de mogelijkheid geschapen
In overleg met de republiek tot wijzi
gingen in de ontworpen regeling te ko
men. De regering heeft voorts door da
den doen blijken hoe zij hechtte ook
aan het verkrijgen van de medewerking
der republiek, o.a. door de reizen van
verschillende kabinetsleden.
IN STRIJD MET RENVILLE-
OVEREENKOMST.
Wat uiteindelijk als standpunt der re
publiek ter kennis van de delegatie werd
gebracht, sloot integendeel het verkrij
gen van overeenstemming uit. Ik treed
thans niet in een gedetailleerd onder
zoek van de vraag welke verschillen er
bestaan tussen het aide-mémoire, dat
de heer Hatta aan minister Stikker
overhandigde en hetgeen hij in zijn
laatste gesprek met onze delegatie in
Batavia mededeelde.
Het staat vast, dat het bekend wor
den van zijn aide-mémoire in de repu
bliek beroering had gewekt en dat druk
op de republikeinse regering werd uit
geoefend om een onverzoenlijke houding
aan te nemen. Vast staat evenzeer, dat
het standpunt ten slotte ingenomen door
de republikeinse regering, in strijd was
met de „Renville"-overeenkomst en tot
onaanvaardbare verhoudingen zou heb
ben moeten leiden.
EEN STELSELMATIGE ACTIE.
Bovepdien werd geen enkele positieve
maatregel in uitzicht gesteld om een
einde te maken aan de gewelddadige
bestandsschendingen, wat dpzerzyds
was vooropgesteld als eerste voorwaar
de om met vrucht politieke besprekin
gen te kunnen hervatten.
Van Juli j.l. af zijn duizenden repu
blikeinse militairen, die na de „Ren-
ville"-overeenkomst waren terugge
trokken uit de onder Nederlandse
controle staande gebieden, gewapend
teruggekeerd. Dit geschiedde, zoals
uit tal van in onze handen gevallen
orders is gebleken, in opdracht van
republikeinse commandanten en met
het doel om rust en orde in deze ge
bieden te verstoren en inzonderheid
de Indonesische bestuursambtenaren
te terroriseren.
Bijna 300 van deze Indonesiërs, onder
wie vele dessahoofden, zijn vermoord.
Van republikeinse zijde werd het voor
gesteld, alsof dit spontane daden van
de bevolking zouden zijn. Uit overstel
pend feitenmateriaal is echter bekend,
dat er in werkelijkheid sprake was van
een stelselmatige actie.
In dit verband is opmerkelijk het
OVERWEGEND DROOG WEER.
De Bilt verwacht tot morgenochtend:
Voor het Noorden van het land:
Overwegend droog weer met tijdelijke
opklaringen. Zwakke tot matige wind
tussen Noord en Oost. 's Nachts plaat
selijk lichte vorst, overdag temperatuur
enkele graden boven het vriespunt.
Voor het Zuiden van het land: meest
zwaar bewolkt- of nevelig, maar over
wegend droog weer. Zwakke tot matige
wind tussen Noord en Oost. Lichte vorst
tot temperatuur om het vriespunt.
22 DECEMBER.
Zon op: 8.46 uur; onder: 16.31 uur.
Maan op 24.00 uur; onder: 12 42 uur
(23/12 L.K.)
Hoogwater te Katwijk te 8.05 en 20.32 u.
Dit nimmer bestaat uit zes pagina's
grote verschil in aantal bestandsschen
dingen op Java en Sumatra. De bevol
king van Sumatra heeft, meer dan die
van Java, de reputatie strijdlustig te
zyn. Daar is echter niet op grote schaal
tot infiltratie overgegaan.
To'. medewerking aan effectieve maat
regelen, als van Nederlandse kant-
voorgesteld, om de geïnfiltreerde troe
peneenheden te ontwapenen en terug te
voeren, is de republiek niet bereid of
in staat geweest.
BEDREIGING.
Onder deze omstandigheden kon ook
niet worden verwacht, dat het mogelijk
zou zfjn voorlopig de federale gebieden
onder een interim-regering enerzijds en
de republiek anderzijds, vreedzaam
naast elkaar te doen bestaan 'en af te
wachten of zij elkaar ten slotte zouden
kunnen vinden. De republiek ging reeds
bij voorbaat tegen die gedachte in met
alle middelen van agitatorische druk
en feitelijke bedreiging. Tegen 1 Janu
ari werden nieuwe grote acties voorbe
reid.
De Nederlandse regering stond daar
om voor vèrreikende beslissingen.
In haar verklaring van 11 Decem
ber, dat zij in verdere besprekingen
geen heil zag. lag reeds de mogelijkheid
opgesloten, dat tegen de republikeinse
actie met machtsmiddelen zou moeten
worden opgetreden. Een ogenblik scheen
het denkbaar, dat daarin nog verande
ring zou komen door een brief van vice-
president Hatta, doch aangezien de brief
door vice-president Hatta uitdrukkelijk
gekwalificeerd was als „persoonlijk, on
officieel en vertrouwelijk" én er geen
woord in voor kwam over pogingen om
de bestandsschendmgen te doen eindi
gen. rees twijfel aan nog bestaande mo
gelijkheden.
AFWACHTEN VERDER
ONMOGELIJK.
De slotsom is echter geweest, dat als
nog aan de republiek gelegenheid moest
worden gegeven door een haar binden
de verklaring nadere opheldering te ver
schaffen.
De daarvoor gestelde termijn is door
een samenloop van omstandigheden
korter geweest dan de regering ge
wenst had, maar practisch heeft dit
geen betekenis gehad, omdat de repu
bliek toch op het punt stond zichzelf
in de onmogelijkheid te brengen bin
dende beslissingen te nemen. Terwijl
vice-president Hatta ziek was, werd
aangekondigd, dat president Soekarno
en enige ministers Djokja gingen ver
laten. Verlenging van de termijn is
ook niet gevraagd. Onder deze om
standigheden achtte de regering het
niet verantwoord^nog langer een af
wachtende houding aan te nemen.
ALS IN GRIEKENLAND.
Zij kon daarom tot haar leedwezen
ook niet- ingaan op de aandrang, uit
geoefend door het lid van de Commis
sie van Goede Diensten de heer Coch
ran, om alsnog officiële besprekingen
ten overstaan van de commissie te gaan
voeren. Wat de infiltraties en bestands-
schendingen betreft, stonden wy voor
een toestand, ondanks grote verschillen
vergelijkbaar met die. waarin de Griek
se regering staat tegenover de rebellen,
die. wanneer tegen hen wordt opgetre
den, kunnen uitwijken over de grenzen
van andere landen, vanwaar zij ook tel
kens versterking, wapens en munitie
kunnen ontvangen. De republikeinse
troepen ontvingen hun steun uit Djokja.
NAAR DE CHAOS.
Nu noch op een beëindiging van deze
terreur, noch op een snel tot stand te
brengen definitieve overeenkomst uit
zicht bestond, heeft de regering, zoals
bekend is, zich verplicht geacht het
waardeloos geworden bestand ook harer
zijds te beëindigen en op te treden met
de middelen, waarover zij beschikt. Zij
is zich ten volle bewust van de ernst
der genomen beslissing, maar meent, dat
geen keuze meer overbleef, tenzij Ne
derland Indonesië eenvoudig aan zich
zelf overliet en er van afzag de voor
waarden te helpen scheppen voor een
ontwikkeling in vrijheid, met waarbor
gen voor recht, orde en veiligheid. Ging
Nederland hiertoe over, dan zou spoe
dig over geheel Indonesië een chaotische
toestand te verwachten zijn, die op de
duur vermoedelijk op een dictatuur zou
uitlopen.
De regering streeft geen ander po
litiek doel na dan de verwezenlijking
van de beginselen, die waren neerge
legd in de overeenkomst met de repu
bliek en met andere deelstaten tot wel
ker verwezenlijking de grondwet thans
de mogelijkheid opent. Zij wil zo snel
mogelijk een rechtstoestand doen •in
gaan, die een eigen Indonesische be
windvoering inleidt.
Zij is er zich van bewust hoeveel
waardevolle krachten er aan de zijde
der republiek te vinden zijn, wier me
dewerking voor Indonesië dringend
noodzakelijk is en hoe tragisch het
mede daarom is, dat de vredelievende
In een met spoed bijeengeroepen zitting van de Tweede Kamer heeft de minis
ter-president, dr W. Drees. gistermiddag namens de regering een verklaring afge
legd over Indonesië. De Minister-President, dr W. Drees, komt bij het Tweede
Kamer gebcuw aan.
oplossing, die zij en wij nastreefden,
niet is bereikt.
Strijd was onder alle omstandighe
den te verwachten, want wanneer over
eenstemming met de republikeinse re
gering bereikt was, dan zou bijna ze
ker een deel van het republikeinse le
ger, samen met de extremistische groe
pen, in opstand zijn gekomen.
NOG GEEN INTERNATIONAAL
BEGRIP.
Wij betreuren diep, dat weer mensen
levens in de waagschaal worden ge
steld en wy geven er ons rekenschap
van, wat wij opnieuw vragen van onze
jonge mannen, die reeds zo lang in In-
donesc op post hebben gestaan. ZU
zullen echter ongetwyfeld de motieven
vcor .het genomen besluit verstaan.
Voer zover wy op het ogenblik kun
nen beoordelen, hebben de resultaten
van wat ondernomen werd tot nog toe
aan ae hoogste verwachtingen voldaan.
De wyze waarop reeds de eerste dag
met een uiteraard beperkt aantal pa
rachutisten en luchtlandingstroepen
Djokja werd genomen, getuigt van het
inzicht, het beleid en de stoutmoedig
heid, waarmede leiding en troepen hun
taak vervullen.
Het Nederlandse volk kan intussen
niet verwachten, dat de noodzakelijk
heid van de stap, waartoe na lange
overweging en veel innerlyke stryd bü
velen van ons is overgegaan, interna
tionaal, dadelijk algemeen zal worden
begrepen. Hoewel de regering de over
tuiging heeft, dat haar constructieve
pogingen van de laatste maanden om
tot overeenstemming te komen betere
waardering zullen doen ontstaan.
Het Indonesische vraagstuk, dat reeds
jaren een zo grote druk op ons volks
leven heeft gelegd, zal ons thans mo
gelijk voor nieuwe grote moeiiykheden
plaatsen. Wij zullen die het best het
hoofd kunnen bieden, indien wy in onze
houding tegenover Indonesië tonen, dat
het ons volle ernst biyft met de wil
recht te doen aan het vryheidsstreven
der Indonesische volkeren.
NEDERLAND MÓEST ZO
HANDELEN!
Uit de gehele ontwikkeling van zaken
bljjkt aan Nederlandse kant het eer-
lyke streven om de vrijheid van In
donesië langs verantwoorde wegen
van rechtsorde op te bouwen, tot de
uiteindelijke figuur: de souvereine
Verenigde Staten van Indonesië in
gelijkwaardig deelgenootschap met
het koninkrijk.
Juist om d i e vrijheid voor Indonesië
te waarborgen moet de Nederlandse
regering thans handelen gelijk zy
doet.
Tydens de voorlezing dezer verklaring
waren 14 ministers tegenwoordig en de
banken der afgevaardigden nagenoeg
alle bezet. De gereserveerde tribune, de
loges waarin o.a. aanwezig waren de
vice-president van de Raad van State,
jhr mr F. Beeiaerts van Blokland en
enige leden van de Eerste Kamer en
de publieke tribune waren geheel ge
vuld.
Toen dr Drees geëindigd had werd er
van de publieke tribune geroepen: „Weg
met de koloniale oorlog; wy willen
vrede".
De tribune werd daarop ontruimd.'
Vele andere plaatsen reeds
ingenomen
Het officiële Nederlandse communi
qué van heden geeft slechts summie
re details over de Nederlandse vor
deringen, doch uit gewoonlijk be
trouwbare niet-officiële bron werd
vernomen, dat zowel op Java als op
Sumatra snelle vorderingen worden
gemaakt.
Niet-bevestigde berichten melden, dat
Nederlandse gemechaniseerde briga
des van Semarang uit, Soerakarta
(Solo) de tweede stad der Republiek,
hebben bezet en zich hebben vere
nigd met de luchtlandingstroepen in
Djokja.
Andere onofficiële berichten melden,
dat de Nederlandse strijdkrachten, die
in opmars zyn van Padang uit, over
vrijwel onbeschadigde wegen en weinig
tegenstand ondervindend, byna Bcekit-
tinggi (Fort de Koek) hebben bereikt.
Van officiële zyde wordt gemeld, dat
Solok, in Midden-Sumatra, gelegen cp
25 km van het Sinkarakmeer, door de
Nederlandse troepen is bezet.
De Nederlandse mariniers, die Zon
dagmorgen op de Noordkust van Java
zyn geland, staan thans aan de rand
van Tjepce.
De Nederlandse troepen hebben Toe
ren. 24 km ten Z.O. van Malang, bezet.
Uit Boekittingi, de Republikeinse"
hoofdstad van Sumatra werden geen
radio-uitzendingen meer opgevangen.
BOJOLALI EN PATI BEZET.
Van officiële Nederlandse zyde wordt
medegedeeld, dat de Nederlandse
troepen gisteren Bojolali, 25 km Z.O.
van Salatiga en Pati, 23 km ten N.O.
van Koedoes hebben bezet. De Ne
derlandse mariniers bezetten Toeban
en staan aan de rand van Bodjone-
goro.
BEZETTING VAN DJOKJA
VERLIEP RUSTIG.
Enige berichten over de bezetting
van Djokja komen nu over radio Djok
ja de zender van de strijdkrachten-
Radio, welke door de lucht was aan
gevoerd en op het vliegveld van Ma-
goewo is opgesteld. Het „strydkrach-
ten-programma Djokja" beschikt over
een complete installatie, draaitafels,
Drukte voor morgen
Gemeenschappelijke resolutie
tot terugtrekking onzer
troepen?
Dr Van Royen heeft aan de Vei
ligheidsraad een memorandum van
de Nederlandse regering doen toeko
men, waarin de motieven voor de
Nederlandse actie in Indonesië wor
den uiteengezet.
De heer Van Royen zet uiteen, dat
het doel dezer actie is ,.het scheppen
van voorwaarden, waaronder de ge
hele bevolking van Indonesië vrije
lijk en langs democratische weg van
haar gevoelens kan doen blyken en
in volle vryheid zal kunnen bcs'issen
over de wijze, waarop zy zichzelf
wenst te besturen, zonder voortdurend
te zyn blootgesteld aan de bedrei
gingen en de intimidatie door onver
antwoordelijke elementen.'.
De heet Van Royen geeft uitdruk
king aan de grote appreciatie van de
Nederlandse regering voor de nlet-af-
latende pogingen van de C. v. G. D..
zowel als van verschillende .leden van
de Veiligheidsraad, in het verleden in
het werk gesteld om partijen, behulp
zaam te zyn in het bereiken van een
overeenstemming. Hy zegt; „Myn rege
ring zelf heeft gedurende meer dan
drie jaren volhard in haar pogingen,
met een uiterste oprechtheid in haar
doelstellingen en het is met het diepste
leedwezen, dat zij zich thans ziet ge
noopt tot de slotsom, dat haar pogin
gen verder van geen nut kunnen zyn."
De heer Van Langenhove, de voorzit
ter van de Veiligheidsraad, zond gister
middag een telegram aan de Neder
landse regering, waarin hij verzocht om
faciliteiten, opdat de C. v. G. D. ten
spoedigste zou kunnen samenkomen. De
heer Van Langenhove telegrafeerde
eveneens aan de C. v. G D. met het
verzoek om volledige inlichtingen in
zake de laatste gebeurtenissen. De
voorzitter van de Veiligheidsraad ver
zond ook een mededeling aan de Re
publikeinse Indonesische regering tot
het verschaffen van inlichtingen van
zijn regering.
De Amerikaanse delegatie, waarvan
het verzoek tot de speciale vergade
ring van de Veiligheidsraad is uit
gegaan voor een bespreking van de
Indonesische kwestie, hebben na de
verdaging hard gewerkt aan het op
stellen ener resolutie, die morgen aan
de Veiligheidsraad zal worden voor
gelegd. De Amerikanen trachten te
komen tot een gemeenschappelijke
resolutie.
Een officiële Amerikaanse woord
voerder deelde mede, dat de Ameri
kanen recht op het doel willen af
gaan. Zy hopen, dat er een onmiddel-
lyk besluit kan worden genomen en
houden ook nog rekening met de mo-
gelykheid van een hervatting der on
derhandelingen.
De uiteindelijke doelstelling van de
resolutie is, aldus de woordvoerder,
de Indonesiërs in vryheid te doen
stellen en een herstel van de status
quo (vermoedelijk wordt hier be
doeld: „Soekarno en de zijnen in
vryheid te stellen. Red. A.N.P.).
Bij de thans in gang zijnde bespre
kingen tussen de Amerikanen en de
overige delegaties is de algemene
neiging, de Nederlanders te verzoe
ken, hun troepen terug te trekken.
Volgens de laatste berichten in de
kringen der delagaties bestaat de mo
gelijkheid, dat voorzitter Van Langen-
hoven, de raad in vergadering byeen zal
roepen op morgenmiddag in plaats van
morgenochtend.
Van de zyde der Britse delegatie in
de Veiligheidsraad werd gisteravond
medegedeeld, dat zy nog geen defini
tieve instructies uit Londen heeft ont
vangen. Te Parys zeide men. dat de
Engelsen stellig niet een zo fors stand
punt zullen innemen als waarop de
Amerikanen van zins zyn zich te stel-
I len.
discotheek, mengversterkers, enz^ inbe
grepen.
In uitzendingen van dit station wordt
gezegd, dat het op het vliegveld van
Magoewo gisteren reeds aanzieniyk
minder druk was dan Zondag. Thans
landen slechts vliegtuigen, welke voor
raden aanvoeren en verschillende hoge
militairen aan boord hebben, die zich
van de toestand op de hoogte komen
stellen.
Soekarno's paleis te Djokja werd na
geringe tegenstand bezet. Zes leden
van Soekarno's lyfwacht trachtten
met een auto te vluchten, doch de
bestuurder van de auto werd dood
geschoten, waarna de auto tegen een
muur botste. De eerste Nederlandse
parachutisten, die op het vliegveld
van Magoewo landden, vonden de
Republikeinse bezetting gevlucht. In
de gebouwen stonden de porties ryst
nog op tafel. Intussen heeft de dienst
voor welzynsverzorging op het vlieg
veld reeds een cantine ingericht.
De bevolking is kalm en gereserveerd,
doch indien een Nederlandse militair
naar de weg vraagt, krijgt hy gewoon
lijk ten antwoord „Tidah tahoe" dat
weet ik niet).
Gisteren werd te Djokja de eerste
Nederlandse post bezorgd.
Vandaag werd er het eerste veldpcst-
kantoor voor de Nederlandse stryd-
krachten geopend.
DE CvGD NOG STEEDS
TE KALIOERANG.
De secretaris der OvGD. de heer Na
rayanan, deelde aan Aneta mede, dat
de CvGD nog niet uit Kalioerang is
teruggekeerd en dat bij het secretari
aat te Batavia niet bekend is, of de
commissie naar Batavia zal terugkeren.
Hy zeide, dat het secretariaat te Bata-
Optimisme
over Veiligheidsraad
NEDERLAND GELUK TE WENSEN
MET RUSSISCH INITIATIEF.
Onze Paryse correspondent telefo
neerde ons:
Na afloop van de zitting van de gis
teren gehouden zitting van de Veilig
heidsraad werd in de onverwarmde zaal
van het reeds half ontruimde palais
Chaillot, waar zich slechts enkele tien
tallen journalisten bevonden, druk de
vraag besproken, welke party met het
uitstel der behandeling het. best was
gediend. En byna allen bleken deze
vraag ten gunste van Nederland te be
antwoorden. Wat zal er zo vroeg ons
b.v. 'n Amerikaans journalist Woens
dag nog resten van het Republikeins
bewind, welks hoogste dignitarissen zich
thans reeds bijna allen in Nederlandse
handen bevinden?
Of Rusland, welks sympahtieën ze
ker niet aan Nederlandse zyde lig
gen zich hier misschien verrekend
heeft in de taxatie van do krachts
verhoudingen? Of dient Molotof met
zyn talrijke adviseurs zyn taktiek eerst
nog nauwkeuriger to bepalen?
Men verwacht dat morgen dit punt
al wel opgehelderd zal worden. Thans
was men in politieke kringen geneigd
hoe paradoxaal het ook moge klin
ken Nederland met het Russische
initiatief te feliciteren.
Enkele Hollandse optimisten meen
den zelfs, dat de Veiligheidsraad in
haar zitting weinig anders zou kunnen
doen dan zich nogmaals by het voldon
gen feit n.l. van het succes der Neder
landse politionele actie, die Djokja van
extremisten heeft schoongeveegd.
via nog geen officieel contact heeft
kunnen krijgen met de te Kalioerang
vertoevende leden der commissie.
AUSTRALIË WIL VUREN
STAKEN.
De minister-president van Australië,
de heer J. B. Chifley, zeide na 'n lange
kabinetsvergadering, waarin cok de
toestand in Indonesië ter sprake was
gekomen: „Australië spreekt zich u't
voor een onmiddeliyk ophouden van
het vuren, de terugtrekking van de Ne
derlandse troepen achter de demarca-
tieiyn van voor het begin der actie en
de nodige stappen van de CvGD om
represailles en executies te voorkomen.
WALI NEGARA'S ROEPEN
OP TOT RUST.
Achmed Koesoemonegoro, de Wa'i
Negara van Oost-Java zeide in 'n rede
o.a.: „De door de Republiek uitgezon
den terroristen zyn uit op roof en
moord. Een dergeiyke toestand kan
niet blijven voortbestaan. Ik richt my
tot u allen om rustig te blijven en uw
werk normaal te doen. De bevolkirg
heeft slechts één wens: rust. Sedert ce
vorige politionele actie kent zy die rust.
Noopt my niet tot het nemen van
maatregelen en weest er van verzekerd
dat tegen ordeverstoorders gestreng zal
worden opgetreden."
De Wali Negara van Madoera richtte
tot het Madcerese volk een soortgeiyke
verklaring.
DE ROL DER MARINE.
Marvo meldt, dat zich ter zee geen
incidenten hebben voorgedaan. De ver
scherpte kustbewaking Is in gang ge
zet, waarby vooral wordt gewaakt te
gen het vluohten over zee van extre
mistische benden. De Kon. Marine ver
leent waar nodig hulp en steun aan
de acties van het leger, vooral by het
aan land zetten van afdelingen van de
mariniers en het leger in diverse stre
ken. Door de Marine Luchtvaartdienst
werd belangrijke bystand aan de Ne
derlandse troepen verleend.
CENSUUR IN WEST-BORNEO.
De algemene .secretaris van West-
Borneo heeft opdracht gegeven tot de
instelling van een algemene censuur op
alle dagbladen en periodieken, welke
in West-Borneo verschynen.
Guerilla in de bergen
Onze correspondent te Batavia seint
ons heden:
Het legerbericht heeft de aanvan
kelijk uit Chinese bron komende ge
ruchten bevestigd, dat in de bergen
van dc Republiek een guerilla wordt
georganiseerd.
Machinerieën, radiozenders, druk
kerijen en verdere benodigdheden
voor de guerilla en de propaganda
zouden naar de bossen zyn overge
bracht, vanwaar contact met het bui
tenland kan worden verkregen.
Ook van de Djokja-zender ontbra
ken microfoons en ander studioma
teriaal.
De Republiek zou een tienjarenplan
hebben voor voortzetting van de stryd,
doch dit Is gebaseerd op de medewer
king van de bevolking. De uitnodiging
van Pandit Nehroe tot Soekarno hield
inderdaad verband met de plannen om
de Republikeinse regeringszetel naar
India te verplaatsen. India zond de
vliegtuigen voor het vervoer echter te
laat, zodat na hun landing te Batavia
een tydig vertrek naar Djokja niet
meer mogelyk was in verbant* met de
aanvang van de militaire actie.
De regeringen van Oost-Java en Ma
doera hebben de noodzaak van de zui
veringsactie erkend en een beroep op
de bevolking gedaan om rustig te bly
ven.
Intussen krygen de journalisten nog
geen toestemming om het Republi
keinse gebied te betreden. Er is nog
censuur op telegrammen en practisch
verneemt men in Batavia weinig meer
dan in Den Haag.
De sterke Republikeinse stroming in
het Oost-Indonesisch parlement heeft
tydelyk de overwinning behaald en een
kabinetscrisis tot gevolg gehad, maar
Anak Agoeng heeft zyn rol vermoe-
delyk nog lang niet uitgespeeld.
Sedert enige tyd was hy ziek. Velen
hebben toen al vermoed dat dit een
byzondere ziekte was en alleen maar
bedoelde om de republikeinse oppositie
de wind uit de zeilen te nemen. Een
ziek man kan men nu eenmaal moei-
lyk tot belangrijke beslissingen for
ceren.
Anak Agoeng heeft als een virtuoos
tussen het conservatism^ van de zelf-
bestuurders en de new Ióok-politiek van
zyn parlement weten door te laveren
en dat heeft hem geruime tyd het ver
trouwen van beide zyden opgeleverd.
zyn politiek heeft er geleldelyk meer
toe geleid, dat de deelstaat, die de re
putatie had het sterkst Republikeins te
zyn goriënteerd, langzamerhand zyn
Djokja'se vuile was opPasoendan heeft
afgeschoven, terwyi allengs de geesten
in de Republikeinse groep wat meer
ontvankelijk werden gemaakt voor de
federalistische ideeën.
Wel is waar zijn de Republikeinen
niet geheel en al door liem bekeerd
en hebben zy hem nu tydelyk hun
wil opgelegd, maar hy is er niet door
verslagen. Zoals reeds gemeld ver
wacht men. dat hy thans opdracht
zal krygen tot het vormen van een
zakenkabinet. Hy zal daarby de vol
ledige steun hebben van de huidige
machtige zglfbestuurders met hun
diepgrUpenK invloed op het volk, en
voorts van de Ambonne/cn, de Mena-
donezen. de Timorezen. de bewoners
van Ternate en een aantal andere
Molukse eilanden, die naar schat
ting voor 80*> aanhangers zUn va»
het denkbeeld om rechtstreeks in hei
Koninkrijk te worden Ingepast.
