Duidelijk Engels antwoord
aan Wysjinsky
Dr
Van Mook vraagt ontslag met
ingang van 1' November
Hij acht harmonie tussen regeringen van
Nederland en Indonesië noodzakelijk
WEERBERICHT
Met een enkel woord
o/ate Jaargang
DONDERDAG 14 OCTOBER 1948
No. 26514
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
hoofdredactie: B W Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f4,15 per kwartaal; 32 cents per week
Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red 21507
Witte Singel 1, Lelden Giro no.: 57055
Gistermiddag is te Batavia van gezaghebbende zijde verklaard, dat dr Van
Mook ontslag heeft gevraagd met ingang van 1 November als Luitenant Gou
verneur-Generaal van Indonesië. Hieraan werd toegevoegd, dat de officiële
aanvaarding^van dit ontslag nog niet uit Den Haag werd ontvangen.
Volgens Aneta zullen ook verschillende hoge ambtenaren de dienst verlaten.
I Indië er mede dank zij zijn diplomatiek
en kundig beleid in slaagde, zonder con-
sessies aan de Japanners te doen, deze
toch niet tegen zich in het harnas te
jagen.
Op 29 December 1942, na het uitbre
ken van de oorlog in de Pacific, werd dr
Van Mook op voorstel van de gouver
neur-generaal Van Starkenborch
Stachouwer door H M. de Koningin be-
Verdere verdeeldheid in Berlijn
noemd tot luitenant-gouverneur- gene-
raai, ten einde de zekerheid te scheppen -
dat de waardigheid van de landvoogd in ringen, tenminste zolang de zaak van
i vrijheid zou worden gedragen, al zou de I Schmidt niet was opgehelderd in de
Het Berlijnse stadsbestuur heeft het
voorbeeld van de stadsvergadering ge
volgd en heeft de plaats van samen
komst van de Sovjet-sector naar de
Britse sector overgebracht.
De burgemeester, dr Friedensburg
heeft besloten dit te doen. nadat de wet
houder, Waldemar Schmidt, lid van de
socialistische eenheidspartij, waarin het
communistisch element overheerst, die
verleden Vrijdag was ontslagen als chef
van het departement van arbeid, had
geweigerd de vergadering te verlaten in
het stadhuis in de Sovjet-sector. De ver
gadering was bijeengeroepen om een re
solutie Van Friedensburg te bestuderen,
waarin een beroep werd gedaan op de
VN óm de vrijlating te verzekeren van
alle Berlijnerse die gedurende de huidije
crisis om politieke redenen waren gear
resteerd.
Pro-Sovjetleden hebben de gemeente
raad geboycot na deze verhuizing en de
socialistische eenheidspartij heeft offi
cieel medegedeeld, dat de volgende ver
erineen van de gemeenteraad op ge
lijke wijze zouden worden geboycot.
Friedensburg zeide. dat het feit dat
men in de Britse sector bijeen was ge
komen niet inhield dat het stadsbestuur
nu verdeeld was geworden. Hij zeide. dat
waarschiinlijk de eerstvolgende vergade-
Dr H. J. van Mook.
Van gezaghebbende zijde werd ver
klaard, dat het tegenwoordige Neder
landse kabinet van zijn totstandkoming
af het standpunt heeft ingenomen, dat
een verandering in de persoon van de
vertegenwoordiger der Kroon in Indo
nesië wenselijk was voor de verwezen-'
lijking van zijn Cs kabinets) politiek
met betrekking tot het Indonesische
probleem.
De besprekingen ten aanzien van dit
punt in Den Haag tijdens het recente
bezoek van dr Van Mook aan Neder
land werden onderbroken door het
nieuws van de communistische opstand
op Java, hetgeen de plotselinge terug
keer van dr Van Mook noodzakelijk
maakte.
Hoewel de algemene politieke richt
lijnen niet zijn veranderd, meende dr
Van Mook, dat onder de huidige cri-
tieke omstandigheden een volledig
evenwicht en harmonie öu de betrek
kingen tussen de regeringen van Ne
derland en Indonesië een absolute
noodzaak zijn. Daarom besloot hij tot
het indienen van zijn ontslag, in
gaand op een zo vroeg mogelijke da
tum. Volgens de te Batavia aan het
woord zijnde gezaghebbende zijde is
de Nederlandse regering dezelfde me
ning toegedaan.
DR VAN MOOK'S LOOPBAAN.
Bubertus Johannes van Mook werd
geboren te Semarang op 30 Mei 1894
en doorliep de H3S. te Soerabaja,
v/aar hfj in 1912 staatsexamen deed. Hij-
begaf zich nadien naar Nederland voor
een academische studie, achtereenvol
gens te Amsterdam, Delft en ten slotte
in de Indologie te Leiden. In 1918 deed
hij eindexamen voor de Ned. Indische
Administratieve Dienst, waarna hij in
1919 naar Indië terugkeerde. In 1921
werd hij adviseur voor agrarische aan
gelegenheden en was achtereenvolgens
werkzaam te Semarang en Djokja, tot
hij in 1926 andermaal naar Nederland
kwam voor. studiedoeleinden. Tijdens
zijn tweede Verblijf in ons land promo
veerde Van Mook aan de Rijksuniversi
teit te Lelden tot doctor in de Indologi-
sche wetenschappen in 1928.
Onmiddellijk na zijn promotie keerde
dr Van Mook naar Indië terug om de
functie vkn assistent-resident te aan
vaarden voor slechts enkele maanden,
aangezien nog in 1928 zijn benoeming
volgde tot referendaris op het kantoor
voor bestuurshervorming.
In 1931 werd dr Van Mook als voor
man van de Stuwgroep gekozen tot lid
van de Volksraad, in 1932 werd hij lid
van het College van Gedelegeerden. Als
zodanig trad hij af in 1934 om de
functie van hoofdambtenaar te aan
vaarden op het departement van econo
mische zaken, waarvan hij in 1937 di
recteur werd. Inmiddels was hij in 1936
opgetreden als voorzitter van de Ned.
Indische delegatie ter Pacific-conferen-
tie.
Algemene bekendheid verwierf dr
Van Mook zich door zijn voorzitterschap
van de Nederlandse delegatie voor de
economische onderhandelingen met Ja
pan in de jaren 1940 en 1941, toen Ned.
WISSELENDE BEWOLKING.
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Aanvankelijk zwaar bewolkt met tij
delijk enige regen. Morgen overdag
wisselende bewolking met enkele plaat
selijke buien. Matige, in de kuststreken
tijdelijk krachtige wind tussen Zuiden
West. Iets kouder.
15 October.
Zon op: 7.04 uur; onder: 17.47 uur.
Maa*n op: 17.18 uur; onder: 3.49 uur
(E. K.)
Hoogwater te Katwijk te 2.20 en 14.39
■ur.
pit nummer bestaat uit zes pagina's
G G. tezamen met zijn volkeren onder
Japanse bezetting en in gevangenschap
geraken. Toen dan ook de wapens in
Indië werden gestrekt, had dr Van
Mook zich naar elders begeven, om
vanuit Australië en Engeland de waar
digheid van landvoogd te dragen ge
durende de moeilijke oorlogsjaren.
Op 25 Mei 1942 werd dr Van Mook
tevens benoemd tot minister van kolo
niën van de Nederlandse regering te
Londen, en hoewel deze functie feite
lijk niet verenigbaar was met het
waarnemend G.G.-schap, werd hem
uit de laatst genoemde functie nim
mer ontslag verleend in verband met
de uitzonderlijke omstandigheden.
Automatisch trad dr Van Mook der
halve weer op als luitenant G.G. toen
hem op 23 Febr. 1945 ontslag werd
verleend uit zijn ministersfunctie.
Gedurende de onderhandelingen met
de Republiek was dr Van' Mook lid
van de Commissie Generaal, die uit
eindelijk onder zijn leiding de over
eenkomst van Linggadjali opstelde.
In September 1947, werden de ver
diensten van dr Van Mook door H.M.
de Koningin erkend door zijn bevor
dering tot drager van het Grootkruis
in de Orde van Oranje Nassau.
SJAHRIR OVER DR VAN MOOK'S
v ONTSLAGAANVRAGE.
Sjahrir heeft tegenover „Antara"
verklaard dat het bericht omtrent het
vragen van diens ontslag, klopt met de
verwachtingen. Gezien de tekenen van
de laatste tijd, is het niet te verwon
deren, dat dit zou gebeuren, aldus
Sjahrir. Na gewezen te hebben op de
meningsverschillen tussen Den Haag en
dr Van Mook verklaarde Sjahrir om
trent de eventuele gevolgen voor de
Nederlandse politiek t.a.v. Indonesië
„gebleken is, dat dr Van Mook niet kon
instemmen met de uitvoering van een
politiek, waarvan hij overtuigd is.
Britse sector zouden worden gehoudenl
maar dat het de bedoeling was later
naar het stadhuis in de Sovjet-sector
terug te keren.
De Duitse politie is actief geweest bij
het herstellen van de orde onder men
senmenigten die zich verdrongen
buiten de banken vanwege de derde
maatregel betreffende het geld in vier
maanden tild.
Maarschalk -Sokolowsky, de Sovjet1-
militaire gouverneur, had de order uit-
n'aardigd dat de 50 pfennigstukken
ongeldig zouden worden in. het door de
Sovjets bezette gebied ..om de invoering
uit de Westelijke zones, voor specula
tieve doeleinden tegen te gaan"
De banken weigerden meer aan te ne
men dan mark van iedere persoon.
De bank weigerde meer aan te nemen
dan vijl mark van iedere persoon.
DE BERECHTING VAN GRAZIANI.
Maarschalk Graziani heeft verzocht
voor een krijgsraad gebracht te worden
wegens zijn gedrag in de oorlog in
Noord Afrika.
Hij zeide, dat het krijgsgericht ge
houden moest worden om de verant
woordelijkheid vast te stellen voor het
gebrek aan voorbereiding van de kant
van Italië, gebrekkig beleid en sabotage.
Gedurende de zitting heeft Graziani
beschuldigingen gelanceerd tegen maar
schalk Badoglio, de vroegere onderko-
nine van Abessynië.
punt. Het is zee» wel mogelijk, dat die
politiek meer reactionnair zal zijn of
minder progressief". Zeggend, dat in
derdaad nog niëts hieromtrene bekend
is, verklaarde Sjahrir, dat dit alles
echter alleen de vrees voor de komende
moeilijkheden kan verstesken.
Over de persoon van dr Van Mook
verklaarde Sjahrir oai., dat dr Van
Mook iemand is met een sterke over-
-.. dat tuiging en daarom als tegenstander niet
zij niet goed is. Het valt nogten zeerste gemakkelijk.
te betwijfelen of de politiek, waarmede I Ieder, die met dr Van Mook te doen
dr Van Mook het niet eens is. progres- had, kon zich nimmer losmaken van
siever zal zijn dan zijn eigen stand- 'n gevoel van waardering, aldus Sjahrir.
De Scandinavische defensie
De ministers van defensie van Zwe
den en Denemarken worden heden in
Oslo verwacht om met Noorwegen be
sprekingen te voeren over samenwer
king bij de defensie van Scandinavië.
Resultaat van de bijeenkomst zal waar
schijnlijk zijn de instelling van een
„commissie van toezicht" op de geza
menlijke Scandinavische defensie, waar
toe besloten is op een bijeenkomst vorige
maand van de ministers van buiten
landse zaken der Scandinavische landen
te Stockholm.
In kringen, die in nauw contact staan
met de Noorse en Deense ambassades te
Londen wint de mening veld,' dat de
spanning in de huidige internationale
situatie een besluit van de Scandinavi
sche landen om zich bij het treffen van
veiligheidszorgen bij de andere West-
europese landen te voegen, zal bespoe
digen. Men houdt er zelfs ernstig reke
ning mede, dat wanneer Zweden op het
behoud'van zijn neutraliteit blijft staan,
Denemarken en Noorwegen individueel
hiertoe zullen overgaan. Hiertegenover
staat echter, dat men Zweden als verre
weg de sterkste beschouwt van de Scan
dinavische groep.
ONTWERP-PREAMBULE
WESTDUITSE CONSTITUTIE.
Het ontwerp van een inleidende ver
klaring van de nieuwe Westduitse con
stitutie, dat gisteren door esn commissie
van de constituerende vergadering te
Bonn werd goedgekeurd, verkondigt „het
onvervreemdbare recht van het Duitse
volk zijrj nationale leven vorm te geven".
Tijdens de bezetting van Duitsland
door vreemde mogendheden zou de uit
oefening van dit recht onderhavig zijn
aan strenge beperkingen, aldus de ver
klaring.
Later keurde de commissie, bij de her
ziening van de tekst der verklaring, een
amendement goed van Beierse christen
democratische zijde, waarbij de naam
van de toekomstige staat van „de repu
bliek Duitsland" in de „federale repu
bliek Duitsland" wordt veranderd.
Deze laatste benaming, die aanvanke
lijk door de meeste leden was goedge
keurd, doch wegens bezwaar van d*e
christen-democraat Jakob Kaiser uit
Berlijn werd vervangen, is zonder ern
stige tegenkanting in ere hersteld.
De twee grote partijen van de verga
dering, de 'sociaal-democraten en de
christen-democraten, hebben besloten
de volgende week op een plenaire ver
gadering een openbaar debat te houden
over de voornaamste geschilpunten,
VEROORDELING VOORZITTER
COMMUNISTISCHE PARTIJ IN
COLORADO.
Arthur Bary, die verklaard heeft voor
zitter te ziin van de communistische
partij in Colorado (V. St.). is veroor
deeld tot gevangenisstraf voor onbe
paalde tijd wegens het weigeren vragen
te beantwoorden van een grote federale
jury te Denver. De distrlctsrechter. Fos
ter Symes heeft hem voor onbepaalde
tiid opgesloten „totdat hij zich gehoor
zaam betoont".
De Gaulle's zegelactie
André Malraux, generaal De Gaulle's
secretaris voor propaganda, heeft be
kend gemaakt, dat in een campagne van
312 week ongeveer 3.250.000 propaganda-
zegels zijn verkocht. De zegels droegen
een leuze ten gunste van de generaal
en kostten 50 francs per stuk. Zij
brachten dus 162.500.000 francs op.
Malraux verklaarde, dat generaal De
Gaulle twee millioen brieven heeft ont
vangen, waarvan slechts 9000 beledigin
gen bevatten. Hij noemde verhalen over
Gaullistische samenzweringen „belache
lijk". Het doel van de campagne noemde
Malraux „een onderdrukking van het
algemeen kiesrecht te voorkomen".
„Geen obstructie van de regering kan
ons land beletten zijn ware gevoelens
tot uitdrukking te brengen", aldus Mal
raux, „zelfs al zal zij de staat van beleg
uitroepen".
Specialisten kompn achter het
ijzeren gordijn weg
Onze correspondent te Parijs' seint ons
heden:
Men heeft zich in Frankrijk afge-
Ditmaal slechts een bon voor
twee tabaksrantsoenen
Van 24 October af zullen ae bonnen
voor tabak tegelijk met de bonnen voor
voedingsmiddelen worden bekend ge
maakt.
In de bonnenlijst van 31 October zul
len derhalve bonnen worden aangewezen
voor 6 rantsoenen tabak (tabakskaart)
en 2 rantsoenen tabak (gecombineerde
kaart), bestemd voor het tijdvak van 21
October t.m. 6 November.
In verband hiermede worden voor
de week van 17 t.m. 23 October van
de tabakskaart de bon tabak 116 voor
twee rantsoenen sigaretten of kerfta
bak en van de gecombineerde kaart de
bon tabak 119 voor een rantsoen siga
retten of kerftabaje aangewezen.
Nieuwe toewijzingen
Marshall-hulp
In het kader van het plan-Marshall
vraagd. waarom de zo goed geïnformeer- zijn nieuwe toewijzingen gedaan tot een
j.-ototaal van 44.870.653 dollar, waardoor
het totaalbedrag aan toewijzingen voor
Europees en Chinees herstel thans ge
bracht is op 2.118.095.074' dollars.
Onder de jongste toewijzingen ziin be
grepen 7.692.600 dollar voor- België en
Nederlands Oost-Indië 266 060 dollar.
de Franse minister Jules Moch. in plaats
van de trom te roeren over het feit dat
de Kominform de stakingen op Frans
grondgebied financiert, niet liever tegen
deze Russische interventie heeft inge
grepen.
De zaak is echter niet zo simpel, want
de steun kan van vele zijden komen.
Frankrijk onderhoüdt diplomatieke re
laties met een groot aantal landen uit
de Russische invloedsfeer. Die landen
beschikken derhalve over de gebruike
lijke faciliteiten en in een diplomatiek
valies kan men heel wat bergen. Bank
biljetten inbegrepen. Het is de Franse
autoriteiten niet ontgaan, dat de laatste
tijden een opmerkelijk aantal officiële
persoonlijkheden, onder verschillende
voorwendsels cultuur sport, toerisme
van achter het IJzeren Gordijn is op
gedoken om Franse relaties te bezoeken.
Men vermoedt thans, dat die besprekin
gen minder de sport, het toerisme en de
cultuur betroffen dan wel de stakingen,
waarvoor Jdanof voor zijn dood de ge
detailleerde plannen had opgesteld.
In dat verband noemde een functio
naris van het departement van buiten
landse zaken het geval van 22 Honga
ren, die in Frankrijk leefden en. enkele
maanden terug, verzochten om hun va-
cantie in het vaderland te mogen door
brengen. De Guai d'Orsay maakte col
lectieve visa's gereed, doch toen enige
weken later zich een gezelschap van weer
22 Hongaren aan de Franse grens meld
de, bleek dat men met een heel nieuwe
groep te doen had. Een informatie wees
vervolgens uit. dat de heren „specialis
ten" waren, aan wie was opgedragen de
Franse kameraden bij hun krachtproef
bij te staan. Sedertdien volgt de Franse
politie met enige attentie d^ gangen van
verschillende vreemdelingen tegen wie
zekere vermoedens zijn gerezen. En col
lectieve visa's worden niet meer ver
strekt. De vraag rijst slechts of deze
maatregelen niet enige overeenkomst
vertonen met de mosterd, die pas na de
maaltijd wordt genuttigd
In ae suikeriabriexen is ae campagne m volie gang. Na wassen en snijden
wordt de melassestroop uitgekookt en komt in grote ketels (links), waarna zii
wordt geraffineerd. De pulp verlaat na 1e bewerking de ketel om via eenfspoel-
goot naar de schepen te worden afgevoerd.
BINNENLAND.
'Gistermorgen brak brand uit in de
rubberregeneratieaf deling van de Bata-
fabrieken te Best, welke afdeling geheel
uitbrandde. De schade wordt op f 100.000
geschat. De belendende gebouwen kon
den behouden worden. Het productiepro
ces ondervlndi door de brand geen stag
natie.
Binnenkort is de benoeming van de
Sultan van Bima. Z.H Mohammed Sala-
hoeddln tot Kepala Daerah van de Dae-
rah Soembawa te verwachten Het ligt in
de bedoeling, dat de Sultan op 21 October
door de minister-president van Oost-In-
donesië Z.E. Anak Agoeng Gde Agoeng
te Soembawa Besai -in deze functie zal
worden geïn laUeerd
Onder grote belangstelling is te Ma
kassar tijdens een plechtigheid in het
Parlementsgebouw de economische fa
culteit van de universiteit, van Indonesië
geopend.
BUITENLAND.
Het Amerikaanse ministerie van
marine heeft me«1oeedeela. dat nlannen
worden voorbereid voor manoeuvres te
land en ter zie van enneien van de
Amerikaanse Pacific-vloot ,en het korps
mariniers.
Tot dusver zijn ln het kilder van
het optreden van de Franse regering te
gen de zwarte handel ln levensmidde
len 50 personen gearresteerd.
Het bestuur van de Berlijnse Die
rentuin heert medegedeeld, dat de apen
in de dierentuin komende winter een
broek en een vestje zullen dragen, wan
neer de „blokkade" van de stad blijft
voortduren, daar het kolenrantsoen. dat
per luchtbrug wordt aangevoerd, te klein
is om de kooien te kunnen verwarmen
Voor het warm houden van de andere
beesten heeft men nog geen oplossing ge
vonden.
Uit Wener, wordt gemeld, dat de
Hongaarse zaakgelastigde. Garzulal. en
twee leden van zijn staf Dinsdag de le
gatie verlaten hebben en niet zijn terug
gekeerd Zij zouden ,.naai het Westen"
gevlucht en verdwenen zijn, nadat twee
functionarissen van het Hongaarse mi
nisterie van buitenlandse zaken en een
majoor van politie waren gearriveerd om
een onderzoek in te stellen.
Dinsdag Is m ae buurt van Minden
(Britse zone) een Engelse Jager neerge
stort. De piloot, en eeD Duitse vrouw
kwamën om het leven
De Nuffleld-stlchting: een particu
liere Engelse organisatie, die streeft naar
de bevordering van de openbare gezond
heid en soclali. welvaart, vheeft bekend
gemaakt, dai een gift van 450.000 pond
I sterling is omvangen voo? de bevordering
i van het onderzoek naar de bestrijding
en genezing van rheumatiek De schen
ker is eer 68-1arigt zakenman, kapitein
I Oliver Bird uit Knowbp (Warwickshire),
I die reeds 30 Jaar aan Jicht lljdtl
Morgen Berlijn
in Veiligheidsraad
In antwoord op Wysjinsky's rede,
waarin deze verklaarde dat de Sovjet
unie „alle kaarten op tafel zou leggen"
als haar ontwapeningsvoorstellen zou
den worden aangenomen, heeft de
Britse afgevaardigde sir Hartley Shaw-
cross verklaard, dat Wysjinsky in drie
minuten de meningsverschillen tussen
de Sovjet-unie en de Westelijke mogend
heden over de ontwapening had kunnen
regelen.
Shawcross verzocht de Sovjet-unie
„het gordijn op te trekken en reizigers
en bezoekers toe te staan het hartelijke
Russische volk te leren kennen". In een
„verboden gebied" van de Oostzee tot de
Zwarte Zee mag geen buitenlander ko
men, aldus de Britse afgevaardigde. Het
„verborgen leger, de vijfde colonne" van
communistische partijen over de gehele
wereld voerde een sabotage-campagne
onder leiding van de Sovjet-unie. Sir
Hartley vroeg of de Sovjet-unie, even
als Hitier, „de vruchten van een oorlog
wenste zonder te vechten".
Shawcross vroeg of de Sovjet-unie,
ten einde het internationale vertrouwen
te herstellen, bereid was „de geheime
vijfde colonne die poogt de economie
van vele landen te ontwrichten, terug te
roepen."
Eén land, aldus Shawcross. staat In
ternationale controle op de atoomener
gie en de ontwapening in de weg. De
voornaamste factor bij het huidige ge
brek aan vertrouwen was,het geloof, dat
de Sovjet-unie veel meer mensen onder
de wapenen had dan voor haar vredes-
behoeften noodzakelijk was.
Hij verzocht de Sovjet-unie onmiddel
lijk de volgende maatregelen te nemen:
1. Laat correspondenten van bladen
zich vrij in de Sovjet-unie bewegen.
2. Laat diplomaten reizen zoals zij dat
mogen in „beschaafde landen".
3. Laat de handelsluchtvaart vrij.
4. Laat Engeland een diplomatieke
missie en een consulaat hebben te Kief
en Minsk.
5. Verbied onze couranten niet.
6. Laat ons radio-uitzendingen uit
wisselen.
7. Laat ons toeristen uitwisselen en
laat onze volken vrienden worden.
8 Laat ons studenten uitwisselen.
Malik (Sovjet-unie) karakteriseerde
de rede van Shawcross als 33 procent
inmenging in binnenlandse aangelegen
heden van de Sovjet-unie, 33 procent
tamtam zonder iets concreets te zeggen"
en 33 procent verklaringen, die al door
Wysjinsky beantwoord waren.
„Uw rede", zo zei hij tot Shawcross,
,,\vas vol insinuaties, die veel weg had
den van laster. U had moeten zeggen:
wij wensen niet te ontwapenen, wij wen
sen geen controle op de atoombom".
De commissie besloot daarop met 31
tegen 5 stemmen, bij 11 onthoudingen,
het algemene debat te sluiten en te be
ginnen met de gedetailleerde bespreking
van de tot dusver ter tafel gebrachte
voorstellen en amendementen.
Voorts werd met algemene stemmen
besloten een sub-commissie in het leven
te roepen ter bestudering van de negen
voorstellen, die zijn gedaan met het oog
op een oplossing van de „ontwapenings
impasse".
De subcommissie voor de controle op
de atoom-energie heeft met de stem
men van de Sovjet-unie en de Oekraïne
tegen de volgende aanbevelingen ge
daan: 1. De grote vijf plus Canada ko
men op gezette tijden bijeen om na te
gaan, of de Sovjet-unie bereid is zich
neer te leggen bij het meerderheidsplan
voor internationale controle op de
atoomenergie. 2. Als een basis voor een
overeenkomst is gevonden zal aan de
secretaris-generaal der V. N„ Trygve Lie,
onmiddellijk gevraagd worden de com
missie voor de atoom-energie opnieuw
bijeen te roepen.
De Veiligheidsraad
De Veiligheidsraad zal heden bijeen
komen ter bespreking van de Palestijnse
kwestie.
De raad zal diverse klachten aan
gaande overtreding van het wapenstil
standsverdrag behandelen. De Verenigde
Staten hebben op deze bijeenkomst aan
gedrongen.
De Veiligheidsraad zal .morgen bij
eenkomen voor bespreking van de Ber
lijnse kwestie.
Volgens een Brits woordvoerder zou
Moskou „onbevredigend antwoord"
gegeven hebben op door dr Bramuglia,
de voorzitter van de Veiligheidsraad,
gestelde vragen.
De zes „neutrale" staten zijn gister
avond büeen geweest om de nieuwe
situatie te bespreken. In diplomatieke
kringen houdt men het voor duidelijk,
dat alle hoop op succes van een be
middelingspoging of op het vinden van
een compromis verdwenen is.
De kern van de door WysjiriSky aan
Bramuglia gegeven antwoorden zou
hierop neerkomen: 1. De Sovjet-unie
wenst de Berlijnse kwestie van de agen
da van de Veiligheidsraad verwijderd te
zien; 2. zij is bereid de besprekingen
wederom op te nemen waar zij 30 Augus
tus werden afgebroken.
Na beëindiging van de bijeenkomst
der „neutralen" werd vernomen, dat van
wege deze groep Vrijdag geen voorstel
geaaan zal worden.
Bramuglia verklaarde, dat verder geen
besloten oijeenkomsten van de zes „neu
tralen" zouden plaats hebben en dat de
kwestie verder openlijk in de raad be
handeld zou worden.
Wel zal elk der zes „neutrale" delega
ties op eigen rekening een voorstel kun
nen Indienen. Men verwacht, dat de drie
Westelijke mogendheden met een eigen
voorstel zullen komen, wanneer er geen
ander wordt kigediend.
^Cagoulle"
De geheime organisatie
GROOT POLITIEK PROCES
LN PARIJS GEOPEND.
(Van onze Parijse correspondent).
Te Parijs is een proces begonnen dat
men de grootste rechtzaak noemt, die
,^iaar sedert de beruchte Stavisky-af-
faire is voorgekomen. Eindelijk, na elf
jaar wachten, zal namelijk het omvang
rijke dossier van de „Cagoulle" publie
kelijk worden geopend. Evenals in de
zaak van de beruchte Russische oplich
ter zal er veel gesproken worden over
hoge politiek en zullen er zowel sujet
ten uit de Parijse onderwereld als fi
guren uit de beau monde ter sprake
en in opspraak worden gebracht.
Doch het accent valt ditmaal op de
hoge politiek.
In 1936 werd uit de kringen van de
royalistische Action frangaise door de
romanttekerige hertog Ponzo di uoigo
't -„geheime revolutionnaire actiecomi
té" opgericht dat naderhand berucht
zou worden onder de naam „Cagoulle".
Een cagoulle is een gewaad, waarin
monniken zich ter kastijding hullen en
dat alleen de ogen en de mond vrijlaat.
Het doel was de „republiek der kame
raden" en in het bijzonder het volks
front, te Bestrijden met alle middelen,
welke een burger onder een democra
tisch regime maar grijpen kan. Alle
vormen van geweld dus inbegrepen. De
organisatie, metohaar spionnagecentrum
divisiestaven en wat dies meer zij-, zorg
vuldig op het Franse leger gecopieerd,
zat zo goed in elkaar dat het een jaar
moest duren voor de Franse politie de
eerste draden van het weefsel in han
den kreeg. Maar toen waren er al ver
scheidene slachtoffers gevallen, vooral
onder Italiaanse emigranten, die later
door tientallen ander?n, onder wie de
oud-minister Marx Dormoy, gevolgd
zouden worden. De Cagoulle had zich
verder gespecialiseerd in het ontsteken
van lonten in regeringsgebouwen, na
tevoren listiglijk bezwarend materiaal
voor de linkse partijen te hebben opge
hoopt. En toen de Cagoulle, juist voor
de oorlog, eindelijk was „opgerold",
bleek dan ook dat dit geheime genoot
schap door de regerende geestverwan
ten in het buitenland Mussolini voor
op gul was gesubsidieerd geweest.
Het merendeel der Cagoulards schaarde
zich na de Duitse overrompeling dan
ook aan de kant der „nieuwe orde".
Een hunner, de knappe organisator in
genieur Eugêne Deloncle, wist zelfs cp
te klimmentot dictatortje yan een der
ca 37 partijen die in die dagen voor
een eensgezind Frankrijk in een ver
enigd Europa ijverden. In 1942 maakte
Deloncle echter in 'n artikel in Le Ma-
tin bekend dat hij afscheid van de poli
tiek ging nemen. Prompt werd hij de
volgende dag door de Duitsers uit de
weg geruimd.
Van de oprichters en oorspronkelijke
leiders van de Cagoulle zullen er de
komende weken maar weinig meer in
de bank der beklaagden verschijnen,
want het merendeel is dood en anderen
zijn nog stseds voortvluchtig. Niette
min is men er ln geslaagd de hand op
65 leden van de voormalige rechtse ex-
trehiistengroep te leggen.
Vierhonderd getuigen zullen voor het
hekje verschijnen.
De Cagoulle behoort thans tot de
geschiedenis. Maar de jongste ervaring
heeft geleerd dat haar voorbeeld niet
onopgemerkt is gebleven. Uit dien hoof
de zal dit proces dat, naar men ver
wacht, zeker zes weken zal duren, mo
gelijk nog belangwekkend materiaal
kunnen opleveren.
DE FRANSE STAKINGSGOLF.
In de meeste Franse havens hebben
havenarbeiders 24 uur lang gestaakt uit
sympathie met het half millioen mijn
werkers en andere arbeiders die nog
staken.
Te Bordeaux was het werk zo goed als
neergelegd en te Duinkerken was de
staking compleet. Ook te Rochelle wa
ren de havenarbeiders in staking.
Op de spoorwegen is het nog onrustig.
De staking in de kolenschachten in
het Oosten van het land, die tien dagen
oud is, duurt nog voort, alhoewel een
verbetering werd gemeld in het steen-
koolgebied van de Moezel. Te Faulque-
ment en Schwiller zijn 70 procent van
de mijnwerkers- teruggekeerd.
Volgens de overeenkomst in Lotharin
gen wordt een loonsverhoging van tien
procent toegestaan. Verder zullen de
werkgevers aan de arbeiders een lening
verstrekken van 2500 francs, in maan
delijkse termijrien van 500 francs terug
te betalen na half Januari 1949.
Er zullen geen repressaille-maatrege-
len tegen de stakers worden genomen,
dooh de stakingsdagen zullen niet wor
den uitbetaald.
Voorts zullen de arbeidersgezinnem
speciale toewijzingen steenkool en aard
appelen ontvangen.
