DE tiende Mei 1940 overviel ons volk,
indanks de duisternis van de voor
afgaande maanden van spanning,
als een nachtelijke lawine. Doch een
lawine, waartegen ons volk zich allengs
zou verweren. Omdat het een toekomst
zag. Bloeide immers niet Oranje?
Vrijheid, droefenis en plichten
Een Prinselijk Paar,
een Prinselijk Gezin
Hpt leven hernam zijn loop.
De
positie
Gelukkige Leidse studietijd.
DE dertiende September 1927 trad
„Jula van Oranje" zoals zij spoe
dig reeds genoemd werd, het Leid
se studentenleven en daarmede een der
gelukkigste perioden van haar leven
binnen. Het was de nadrukkelijke wens
van haarzelve en haar ouders geweest,
de drang naar vrije ontplooiing zonder
de beperkingen van haar maatschap
pelijke toekomst een uitweg te geven in
een academische -studie, niet als Prin
ses, doch als gewoon studente. In de
jongste oorlogsjaren is aan de onge
breidelde vernielzucht van de Duitsers
ook de villa ,,'t Waerle" aan de Kat-
wijkse boulevard ten offer gevallen, die j
Juliana gedurende haar studie tot te
huis heeft gediend. Van daar uit nam
zij ongedwongen deel aan de geneug
ten, doch ook aan het gedegen werk,
die te zamen een waarlijk academische
sentimenten der Oranjeliefde. Hoe
anders had het prof. dr J. Huizinga,
de historicus van wereldvermaard
heid kunnen zijn, die dit_ oordeel toe
lichtte als promotor? "Wie hem ken
de, kende zijn afkeer van holle frase
ologie, zijn onbevangen eerlijkheid,
die hem zulk een oordeel nimmer
zouden laten uitspreken, zonder daar
bij de achtergrond van de jonge doc
tor te vermelden, indien die achter
grond meesprak in de formulering
van het oordeel. Wij mogen dankbaar
zijn, dat ons volk door Huizinga een
oprechte beoordeling van onze jonge
Koningin is geschonken als persoon.
De bU deze gelegenheid geboden ka
rakteristiek, sprekend van geestdrift
des harten om toch vooral de dingen
waarlijk goed te verstaan, van nauw-
wegende critieak, van drang tot begrip
van de algemene normen en boven
dien van „het hart dat steeds deel
SEPTEMBER
Op het bordes van de villa ,,'t Waerle" te Katwijk aan Zee, haar studieverblijf,
werd „Jula" bij haar afscheid van het studentenleven toegesproken door
mcj. Couvée.
vorming uitmaken. Ongedwongen, door
hoogleraar noch medestudenten noch
de burgerij van Leiden en Katwijk als
iemand anders behandeld dan „stu
dente", heeft zy in de Sleutelstad en in
het eenvoudige maar hartelijke vissers
dorp als gewone sterveling haar plaats
veroverd in de universitaire gemeen
schap, in het leven en vertfer van de
vrouwelijke studentenvereniging, in
haar jaarclub, in de wetenschappelijke
sfeer van haar studie ook.
Bij een overzicht over het leven van
onze jonge Koningin willen wij niet in
details treden in het leven van „Jula
van Oranje", die in die tijd niet Prin
ses. doch studente als alle andere stu
denten wilde zijn, en ook is geweest.
Het kan ons slechts tot verheugenis
stemmen, dat zij in die jaren op haar
wens van de oorspronkelijk voorgeno
men twee tot. drie verlengd het
voorrecht heeft genoten slechts mens
te zijn, het geluk en de moeiten van
andere mensen te delen, de vreugden
doch ook de zorgen van de gemeen
schap, waar zij eerlang boven zou wor
den gesteld, uit ondervinding te bele
ven.
Waardevolle karakteristiek.
DE tentamina, die Jula gedurende
haar studie aflegde, verwierven het
volstrekt gerechtvaardigde oordeel
voortreffelijk". Zelf had zij in vrijheid
haar studievakken gekozen, zodanig,
dat geen officiële examens konden
worden afgelegd. Door het ontbreken
van de vereiste diploma's van de mid
delbare opleiding was het afleggen van
examens toch niet mogelijk geweest
zonder bijzondere maatregelen, die het
karaktej van haar studie als „gewoon
studente0 zouden hebben geschaad. De
Academische Senaat besloot in 1930,
haar het eredoctoraat in de letteren
en wijsbegeerte toe te kennen, zowel
als bewijs van dankbaarheid voor de
eer, de academie bewezen, als blijk van
uiterste waardering voor de wijze,
waarop de Prinses haar studie had op
gevat. In een eenvoudige doch indruk
wekkende plechtigheid, bijgewoond door
de gehele Koninklijke Familie, werd
aan dit besluit gevolg gegeven in de
Senaatskamer op 31 Januari 1930.
had aan het oordeel", behoudt ook
voor deze tijden nog ten volle haar
geldigheid, juist omdat het een ka
rakterschets meer dan een beoor
deling van intellectuele capaciteit
was, gegeven door een bU uitstek eer
lijk, diep en vèr-ziend man als Hui
zinga.
ZATERDAG 4
ongekende afmetingen te lenigen. Het is
voorzeker niet aan de erevoorzitster te
wijten geweest, dat de internationaal
groeiende wanorde uitgroeide boven de
macht ener nationale steunorganisatie!
Bitter troffen de slagen van 1934 het
koninklijk Gezin. Na de dood van haar
geliefde grootmoeder op 20 Maart sloeg
het noodlot wel tragisch toe, toen het in
afwezigheid van Juliana haar vader
slechts enkele maanden nadien uit het
Koninklijk Gezin. Na de dood van haar
droeve verliezen deden nog jaren na
dien hun invloed gelden. Voor Juliana
hadden zij tot direct maatschappelijk
gevolg, dat zij voor vele openbare te
ken werd gesteld, die voorheen door
Prins Hendrik en Koningin-Moeder
Emma werden behartigd, terwijl zij te
vens plichten overnam van haar moe
der. die zwaar onder de verliezen ge
bukt ging en in die jaren zienderogen
verouderde.
Speciaal denken wij daarbij aan haar
in 1934 nog aanvaarde voorzitterschap
(niet ere-voorzitterschap) van het Rode
Kruis, welke functie zij eerst onlangs
uit handen gaf. haar taak in de jeugd
beweging. vooral de padvinderij, en
haar werk ten bate van de tuberculose
bestrijding. Uiterlijk vertoon bleef ja
renlang rusten. Er legde zich een stilte
en een eenzaamheid rond de
troon. Vacanties werden ergens in rus
tige afzondering bulten de grenzen
doorgebracht in eenzame sfeer.
Een eenzaamheid, die echter eerder
voor Juliana gebroken werd, dan ons
volk indertijd vermoedde
In Februari 1936 ontmoette Prinses Juliana tijdens een verblijf in het
Oostenrijkse Igls, waar zij ontspanning zocht in de haar onder leiding
■an haar vader lief geworden bergen, een jongeman die ruim een half
dar later ons land en het hart van ons volk zou binnenstormen met
cugdige onstuimigheid: Prins Bernhard von Lippe Biesterfeld.
„Geleidelijk aan ziin wij het eens
geworden, en wel zéér eens", waren
de woorden van een overgelukkige
Prinses, die haar verloofde inleidde
bij zijn eerste toespraak tot het Neder
landse volk. „Ik ben heel gelukkig en
mijn streven zal er op gericht zijn,
mijn aanstaande vrouw tot een werke
lijke steun in het leven te zijn",
aldus de tot aller verrassing in het
Nederlands gesproken woorden van de
Prins.
Op 7 Januari 1937 werden de Oranje
feesten nog eens in volle glorie herhaald,
toen de hofprediker prof. Obbink het
huwelijk inzegende in de Haagse Jacobs-
kerk, waarna het jonggetrouwde paar
zwervend door de bergen en langs de
Middellandse Zeekust de wittebroods
weken doorbracht.
had gekregen, verminderden de toe»
juichingen van ons volk, doch maak
ten tevens ruimte voor een ongekende
diep medelevende stroom van verze
keringen, in woord en goed. dat wij
ook dit Prinsesje als dochter der
Oranjes zullen liefhebben en met de
zorgen zullen omringen ,dic wij steeds
voor de leden van het Oranjehuis
koesteren.
Steeds weer in de loop der jaren heb
ben wij gezien, hoe Juliana geleidelijk
zich in haar uiteindelijke taak tegen
over ons volk inleefde: de eerste maat
schappelijke plichten na haar meerder
jarigheid. de sociaal waardevolle studie-
ervartngen, de nieuwe contacten met
ons volksleven na de verliezen van 1934,
het deelachtig doen worden van haar
volk in de vreugden van een nieuw,
reeds spoedig bloeiend gezinsleven, de
verdieping van denken en handelen in
de Canadese afzonderingsjaren met en
kele belangrijke taken op het gebied van
de verhouding tussen Nederland en den
vreemde en de volledige maatschappe
lijke teak die zij na haar terugkeer uit
Canada aanvaardde.
„Wij zijn het zécr eens
geworden"
ER zijn over de voorgeschiedenis te
recht weinig gegevens bekend. Er
hadden - voor ons volk heimelijke -
ontmoetingen plaats binnen de grenzen,
in de Paleizen of op buitenverblijven van
de zeer enkele ingevwden. Buiten de
grenzen was contact t!fenvoudiger, een
contact dat noodsakeijk was om de we
derzijds ontstane genegenheid te toetsen
alvorens openlijk verplichtingen aan te
Met onvermoeide energie wijdde Prinses Juliana zich aan haar voorzitterschap
van het Rode Kruis. Tijdens een van de wekelijkse bestuursvergaderingen. Ter
rechterzijde van de Prinses de vice^voorzitter mr W. J. baron van Lijnden, ter
linkerzijde mr dr Donker Curtius.
Niet alleen het Nederlandse volk, typisch ook de ouders verheugden zich in
de voorspoedige geboorte van Prinses Beatrix in 1938.
tooide zich het herstel van de Prins en
op de uitbundige 31ste Januari 1938 wer
den ook de angsten voor het opbloeien
de jonge leven uit ons volk gebannen
bij de verheiïgende tijding, dat Juliana
het leven had geschonken aan een „flin
ke dochter". Beatrix, zij die gelukkig
maakt.
Wie deze dagen in Nederland vertoef
de en wie de stralende ionge moeder
haar jonggeborene zag omringen met
tedere zorgen, weet dat deze naam geen
ijdele klank was!
Symbolisch was ook de naam, die aan
de op 5 Aug. 1939 geboren tweede doch
ter werd geschonken: Irene. Vrede.
Doch het was een hartekreet tegen be
ter weten in
Inkeer in ballingschap.
Reeds op 12 Mei verliet het gehele
Prinselijk Gezin IJmuiden, om eerst in
Engeland, later in Canada, waarheen de
kruiser Sumatra ons kostbaarste natio
nale bezit overbracht, de Oranjedynas
tie veilig te stellen. Prins Bernhard
keerde terug naar de doorstrijdende
troepen, doch in Buckingham Palace te
Londen vonden alle Oranjes elkaar weer,
ook de inmiddels uitgeweken Koningin,
voor een sobere, ontroerende doch te
vens trieste doop van IreneVrede,
nu geen bede tot behoud doch tot ver
overing in harde strijd.
In Ottawa beleefde de Prinses betrek
kelijk rustige jaren, gewijd aan de op
voeding van haar kinderen Beatrix en
Irene, later ook Margriet, wier gebpor-
te op 19 Januari 1943 in Holland slechts
binnenskamers werd gevierd en voor wie
de Nederlandse koopvaardij, als beeld
van de strijdvaardigheid en offervaar-
disheid van ons volk. peet stond.
Het was in het najaar van 1945, dat
Pinses Margriet voor het eerst Hollands
toen weer vrije bodem betrad: het Prin
selijk Gezin was weer terug in de mil-
lioenenfamilie van het Nederlandse volk.
Nu eerst recht wachtte een taak Hol
land diende herbouwd te worden
Nieuwe Oranjegeneratie.
REEDS ïn Juni van dat gedenkwaar
dige jaar. toen het Prinselijk Paar
intrek had genomen in Paleis Soest-
dijk, wist ons volk uit persoonlijk, naar
eigen aard gesproken woorden van de
Prinses, dat een nieuwe Oranjegeneratie
weldra temidden van ons volk zou
leven.
Even verontrustte nog het tragi
sche auto-ongeval, dat eind November
1937 gevaar voor het leven van Prins
Bernhard deed ontstaan en daarnaast
tevens van invloed had kunnen zijn op
de gezondheidstoestand van de Prinses
en daardoor op de voorspoedige te ver
wachten geboorte. Na enige weken vol-
Enige dezer geciteerde woorden klon
ken opnieuw toen Prinses Juliana haar
tweede eredoctoraat ontving, ditmaal in
1941 in de stad Holland in Michigan
(Ver. St.), waar zij een bezoek bracht
in de loop van haar Canadese balling
schap. Prins Bernhard woonde deze
ontroerende plechtigheid temidden van
honderden uit Nederland stammende
belangstellenden bij.
I gaan. Toch dreigden ook in het buiten
land „gevaren" van voortijdige open
baarheid. Het schijnt dat inderdaad een
dier gevaren werkelijkheid werd, dat een
toevallig genomen foto in de bergen,
een toevallig kort daarop plaats vin
dende ontmoeting met dezelfde foto
graaf en een niet geheel juist doch even-
min geheel uit de lucht gegrepen kran
tenbericht ten slotte een beslissing tot
openbaarmaking forceerden, zodat op de
achtste September..
Nu ja, die dag zal geen Nederlander
ooit kunnen vergeten 1
De diepe vreugde die zich van ons
volk in enkele minuten meester maakte
na het bekend worden van de officiële
verloving was slechts een voorspel van
de onstuimige hulde, die aan het jonge
Prinselijk Paar werd gebracht bij de
intocht van de Prins en zijn eerste ver
schijnen in diverse steden des lands. Op
9 September sprak de Koningin voor de
radio als inleiding van toespraken van
het jonge paar. Zfj achtte de keuze van
haar dochter, berustend op wederzijdse
genegenheid, „een alleszins verstandige".
toto Van vliet.
Na de bevrijding van ons land was het Prinselijk Paar aanwezig bij de ere
promotie van de veldheer der bevrijding, Churchill, in de Pieterskerk te Leiden.
Het jonge paar, waar Nederland in 1936 om juichte.
„Uitnemende ijver, lust tot onder
zoek, helder begrip en oorspron
kelijkheid van geest" zijn de le
vende termen, waarin het judi
cium dezer promotie zich uitte. Het
is een oordeel over de persoon van
Prinses Juliana, vrij van de achter
grond waartegen wij geneigd zijn
fcaar te zien, onbeïnvloed door de
Twee bittere verliezen
verzwaren de plichten.
NA haar studie wachtten Prinses
Juliana talrijke openbare plichten,
waarbij wij allereerst denken aan
j het ere-voorzitterschap van het door
haar initiatief tot stand gekomen Na
tionaal Crisis Comité, dat sinds 1933
trachtte de ergste noden tengevolge van
I de toenemende economische chaos van
Een geleidelijke overgang
naar uiteindelijke roeping.
ongesteldheid van de Prinses nog voor
Marijke het levenslicht aanschouwde
voor het leven een kruis te dragen
Een gelukkige Prinses met haar tweede
dochter Irene, die in 1939 het levenslicht
aanschouwde.
Jongere handen vatten
het roer
TWEE recente perioden vormen in die
geleidelijke ontwikkeling een sluit
stuk, tevens een langzame overgang
tot de uiteindelijke Koninklijke waar
digheid: In de herfst van 1947 volgt de
erkenning van wat reeds onbewust door
ons volk werd gevoeld: slechts in een
regentschap van haar dochter kan Ko
ningin Wilhelmina de volstrekte rust
vinden, die nodig is voor een op haar
leeftijd gedurende naar menselijke maat
staven tè zware jaren aangetaste ge
zondheid. Eenvoudig doch waardig, ge
trouw en onvermoeid neemt de Prinses
Regentes van 14 October tot 1 Decem
ber van dat jaar het Koningschap waar.
Niet voor lang hervat dan de Koningin
haar taak, en ontroerd verneemt ons
volk in het afgelopen voorjaar, dat zij
andermaal een beroep moet doen op een
regentschap om op nadrukkelijke
wens van haar dochter haar Ko
ninklijke waardigheid te blijven dragen
tot na de viering van haar gouden re
geringsjubileum. Dit tweede regentschap
dat bijzondere problemen meebracht
w.o. een uiterst moeilijke kabinetsfor
matie, duurt van 14 Mei tot 30 Aug. En
kele etmalen noemen wij nadien onze
Koningin nog Wilhelmina. Dan treedt
Wilhelmina, Prinses der Nederlanden
een langdurige rust in. Wanneer zij
waar Nederland om bidt na verloop
van tijd weer terugtreedt in de open
baarheid, plukt ons volk reeds de eer
ste vruchten van de voortzetting van
haar onschatbare vijftigjarige levensar
beid in volk en gezin: de vruchten van
Juliana's Koningschap.
Koningin Juliana, moeder van de
levendige, intelligente Kroonprinses
Beatrix, van de Ingetogen Prinses
Irene, van de parmantige Prinses
Margriet, van het met liefde omgeven
Prinsesje Marijke, moeder echter ook
van een volk, dat haar gesteund weet
door Bernhard, Prins der Nederlan
den, en dat Wilhelmina, Prinses der
Nederlanden, uit de volheid van een
volkshart dankbaar is, dat zij ons dit
Koninklijk Gezin, deze Koningin heeft
geschonken.
P. BOK.
Voor de eerste maal de eed op de
Grondwet! Prinses Juliana legt als
Regentes van het Koninkrijk in de
Ridderzaal de eed af, die zü nadien
nog eenmaal zou herhalen, voor zij
Maandag als Koningin trouw zweert
aan de constitutie.
ALLE krachten van hun opbloeiend
volle leven wijdden Prinses Juliana
en Prins Bernhard nadien aan
deze zware plicht. Prins Bernhard had
als bevelhebber der Binnenlandse
Strijdkrachten sinds de zomer van 1944
een belangrijke taak op militair gebied
vervuld, in welke richting hij zich na
de bevrijding verder beijverde als in
specteur-generaal van het Nederlandse
leger. Prinses Juliana wendde haar
werkkracht aan op talloze posten, die
haar gelegenheid schonken deel te ne
men aan het maatschappelijk en sociaal
herstel. Denkeh wij slechts aan het Ne
derlands Volksherstel, dat, hoewel het
vele aanvankelijk gestelde idealistische
doeleinden moest laten rusten, zo waar
devol werk heeft verricht bij de leni
ging van de alom heersende nood en
voor opheffing van ons volk uit de ook
geestelijke verwildering en apathie.
De geboorte van Prinses Marijke op
18 Febr. 1947 schonk aan Juliana een
overtuigend bewijs van de eerlijkheid
der aanhankelijkheidsbetuigingen, die
zij zo dikwijls van ons volk in ont-
vangst had te nemen Toen bleek dat
ons jongste Prinsesje tengevolge van
Het gehele Prinselijk Gezin tezamen op Soestdijk, na de terugkeer van Prinse»
Marijke uit het ziekenhuis te Utrecht.
