j'roiHMHC
ICOMPLETE I
HUISKAMERS I
ONZE FEEST-ETALAGE IS GEREED!
A. H. VAN NOORT
„SUCCES"
ZIJLPOORT-GARAGE
LUX
j Verkooporganisatie
J. DE REN
GROTE KAMER
„Lyf eed goed al-te-samen
heb ick U niet verschoont"
J. VERDUYN
Lingeries - Tricotages
Kousen Sokken
BOEKHANDEL
„KONINGIN JULIANA'
HET „LEIDSCH BOEKHUIS"
J. van der Zanden
waarmee ztf de verleidingen dezer
situatie heeft afgewezen en met een
open oog voor de nuchtere werkelijk
heid de basis van onze nationale sa
menleving heeft gehandhaafd.
TROOST, VERTROUWEN, VER-
t ONTWAARDIGING EN AAN
VURING TOT VERZET.
Twee weken na het vallen van de
nacht over Holland vond in de Paleis
kapel van Buckinghampalace een plech
tigheid plaats onder in de geschiedenis
van het Oranjehuis uitzonderlijke om
standigheden: de doop van een Prinses
op vreemde bodem, de doop van Prinses
Irene. De Engelse en Hollandse Ko
ninklijke Families, alle ministers bene
vens vertegenwoordigers van de strijd
krachten verzachtten door hun tegen
woordigheid en huldebetoon het diepe
telijke gerechtigheid strijdende volke
ren welkom te heten, welke moeite zij
onder woorden bracht door te consta
teren, dat „wij nooit mogen vergeten,
dat wij de beginselen en practijken van
het bolsjewisme volstrekt afwijzen".
De radiorede bij haar 61ste verjaar
dag in 1942, welke in de kring der ge
allieerden veel bijdroeg tot wegnemen
van het indertijd mede door de bescha
mende karakterloosheid van De Geer
veroorzaakte wantrouwen tegen de
vastbeslotenheid van de Hollandse ko
lonie in Londen, gewaagde met dank
bare erkentelijkheid van de opstelling
door Churchill en Roosevelt van het
Atlantic Charter in Augustus van dat
jaar, als een der eerste regeringen door
de Nederlandse onderschreven als lei
dend beginsel voor de naoorlogse natio
ns'0 en internationale samenleving.
Verontwaardiging, onverbloemde ver
wachting van donkere dagen ook voor
Aan de vooravond van de wereldbrand,
dagen zouden brengen, inspecteerde 1
1940 het Noordelijk deel van het eerste
leed, dat vooral de Koningin als ach
tergrond van dit gebeuren voelen moest.
Op 28 Juli opende zij Radio Oranje met
een rede, die de eerste zou zijn van tal
loze, een stroom die eerst sprak van
troost en herinnering aan overleefde
rampen van het verleden, van vertrou
wen nadien, van verontwaardiging over
dwingelandij en barbarisme en allengs
meer van verbeten opwekking tot de
strijd, van voorzichtige voorbereiding
van zonniger tijden ten slotte. Enkele
hoogtepunten uit die grootste stimulans
voor Hollands volharden willen wij in
herinnering terugbrengen.
Reeds op 20 Maart 1941 liep zij voor
uit op de toekomstige wederopbouw van
ons volk naar nieuwe idealen en vor
men, hoewel zij by- die gelegenheid
waarschuwde voor overijlde plannen,
gevormd zonder de uitspraak en rugge
steun van een vrij volk. Wanneer wij de
diep religieuze en aan traditie en na
tionale waardigheid gehechte levens
overtuiging van onze Vorstin in aan
merking nemen, beseffen wij hoeveel
moeite het haar gekost moet hebben op
24 Juni 1941 het communistische Rus
land in de rij der voor vrijheid en Chris
Onbewust van hetgeen de komende
Hare Majesteit op Donderdag 4 April
legerkorps
ons rijk in het Verre Oosten, doch te
vens groot vertrouwen in de toekomst,
niet in het minst door de intrede van
de Verenigde Staten in het nu eerst
recht wereldwijde conflict, spraken uit
haar rede naar aanleiding van de Ne
derlands-Indische oorlogsverklaring aan
Japan, dat onze tropen niet had aan
gevallen, doch wel als eerste staat met
zich in oorlog vond na de verraderlijke
overval op Pearl Harbour.
NIEUWE TAAK.
Steeds meer viel aan de Koningin
de taak ten deel ons volk in Europa
en overzee voor te lichten omtrent de
toekomstplannen van de regering en
haarzelve, nu de gebruikelijke weg van
een regeringsverklaring in het parle
ment was afgesloten. Dank zy deze
omstandigheid kregen dergelijke ver
klaringen tevens een hechtere, meer
vertrouwenwekkende basis, die een
ministeriële Verklaring in het parle
ment steeds moet ontberen door de
discontiunuïteit van het ministeriële
amb(. De befaamde 7 December-rede
van 1942 voor Radio Oranje, vooraf
DINSDAG 24 AUGUSTUS
gegaan door de Koninklijke verkla
ring in het Amerikaanse congres in
Augustus van dat jaar een van de
twee opzienbarende reizen van de Ko
ningin naar de nieuwe wereld'. kreeg
daardoor het karakter, waaraa^i zij
thans de algemene erkenning van alle
volksgroepen als basis voor het nieu
we Ryksbestel ontleent.
Stille vreugde begeleidde in Holland
de geboorte van Prinses Margriet in het
verre Canada op 19 Januari 1943. Ko
ninklijke woorden werden daarbij niet
gesproken, wellicht uit de overweging
dat het bericht zelve Holland zeker had
bereikt doch dat stimulering van de
vreugde slechts gevaar voor nieuwe zor
gen en vergroot leed zou kunnen doen
ontstaan.
Een hulde aan de strijd van de ille
gale pers was haar persoonlijke bood
schap, in alle ondergrondse bladen op
26 April 1944 gepubliceerd. Kort daar
op, op 9 Mei 1944, verbrak zij een zwij
gen van ongeveer een half jaar, door
vla Radio Oranje te getuigen van hoop
gevende voorjaarsverwachtingen, doch
tevens klonk daarbij voor het eerst, dat
zij te kampen had met vermoeidheids
verschijnselen welke geen onrust moch
ten wekken, doch niettemin rust gebo
den.
ORANJE KEERT WEER UIT
BALLINGSCHAP.
Op 8 October van dat jaar, na de
zegenrijke tocht door Frankrijk, na
Dolle Dinsdag, na de zwarte dagen ran
Arnhem, na de ramp van Zeeland en
na de bevrijding van ons Zuiden, sprak
zij nog éénmaal tot een geknecht Hol
land: een woord van opbeuring in de
diepste uren van de nacht, die Hollend
nog wachtten.
Op 5 Mei 1945 kionk haar stem wéér:
„Ónder de druk van de overweldiger
hebben wij onszelf teruggevonden, is
onze volkskracht opnieuw ontwaakt.
Wij zullen hiervan het bewijs moeten
leveren. Ons evenwichtie karakter,
onze eeuwenoude beschaving en onze
kracht zullen ongetwijfeld de daden
weten te stellen, waardoor wij de we
reld zullen tonen wat wij vermogen.
Laten wij allen de handen thans in
een slaan, gedreven door onze inner
lijke kracht, onze plicht verstaan en
niet achterblijven op de weg. waarop
zij, die wjj in zo hoge ere houden, ons
voorgingen, de weg. die zij met hun
harteblocd ons hebben gewezen".
Holland was weer vrij, Oranje keer
de terug uit ballingschap....
Oranje keerde terug in een chaos, waarin slechts één vast
punt te onderkennen viel: eensgezindheid van Nederland in een
fanatieke liefde voor het Vorstenhuis en de draagster van de kroon.
Materieel uitgeplunderd, geestelijk ontwricht, lichamelijk uitgemer
geld. economisch knock-out enpolitiek onmondig. Dat was het
droeve beeld van bevrijd Holland.
leder regeringsbeleid moest in den beginne ..zweven", zowel
omdat het te kampen had met materiële en psychische noden, als
tengevolge van de verwarde, ankerloze politieke wilsvorming, welke
in de eerste maanden niet binnen partijgrenzen kon worden geleid
en die derhalve een kabinet niet schragen kon.
Met vaste hand stuurde Koningin Wilhelmina het schip van
staat door de branding van de vrijheidsroes, met overtuiging stelde
zij - in staat tot een persoonlijker keus dan ooit tevoren - Scher-
merhorn en Drees als leidsmannen voor een politiek van ..herstel
en vernieuwing", door haarzelve ingeleid met een krachtige radio
rede onder het motto ..nu of nooit": ..Wij aanvaarden met vertrouwen
onze taak. Ons jongste verleden heeft bewezen wat wij kunnen. God
zal ons helpen".
Eenvoud en zorg
Zowel voor ons volk als voor onze
Koningin echter brachten de jaren na
dien teleurstelling.... die wij wisten
dat komen moest. Terwijl Prinses Ju
liana en haar kinderen uit Canada
scheep gingen, worstelde bovendien de
Koningin met een longontsteking, die
zich, mede door de vermoeienissen van
de afgelopen jaren, aanvankelijk ern
stig liet aanzien. Na herstel, dat niet
temin gevolgd moest worden door lang
durige volledige rust, verwelkomde zij
de jongste drie spruiten van het Oran
jehuis op Hollands bodem, twee van
hen voor het eerst na zes jaren, één
voor het eerst in haar leven. Oranje
was weer bijeen in het gezin van het
Nederlandse volk.
Eenvoud en zorg voor de nabestaan
den der omgekomen verzetsstrijders en
voor de vroegere illegaliteit kenmerkten
beleid en leven van de Koningin in de
naoorlogse jaren, waarin zij aanvanke
lijk haar intrek nam in een eenvoudige
villa tussen Scheveningen en Den Haag:
een grote paleisstaat paste niet in de
nood van haar volk, niet alleen omdat
Qr nog een oorlog gaande was met Ja-
13 Maart 1945H.M. in Zeeuws-Vlaanderen voor het eerst sedert
jaren temidden der" Nederlandse jeugd.
pan, ook later niet, toen al spoedig de
onderdanen in het Verre Oosten in het
nog steeds slepende en ontbindende
conflict geraakten tussen natuurlijke
vrijheidsdrang der Indonesische volke
ren en de Nederlandse overtuiging, dat
slechts in onderlinge gebondenheid een
welvarende toekomst met vrijheid voor
allen kan worden opgebouwd. Eenvoud
én zorg. Steeds weer gedenkt zij de
slachtoffers, die zij ook daadwerkelijk
steunt. Illegale werkers, die zulks be
hoeven. rusten in een vleugel van het
Loo, de weer opgedoken luidsprekers
I lieten regelmatig de stem horen van de
Koningin, die troostte, bemoedigde en
leidde. Vorstelijke bedragen vonden hun
weg naar de stille kamers waar nood
heerst, zowel door het verzet als door
het geweld van de krijg, welks sporen
alom in het land telkenmale door de
Koningin werden aanschouwd. Eenvoud,
die de Gouden Koets liet rusten, toen
zij op 20 November 1945 het noodparle-
ment opende met een eerste troonrede
na zes jaren: „Te duur hebben wij onze
vrijheid gekocht, dan dat wij haar zou
den misbruiken of verspillen".
Werkzaamheid ook betoonde de nu
bejaarde Vorstin, vermoeid van lichaam
doch sterk van geest nog. Zij aarzelde
niet in te grijpen toen nieuwe verwik
kelingen in Indonesië in begin Novem
ber 1945 beslissingen van de hoogste
orde vroegen, beslissingen welke het
verdere verloop van dit ernstigste pro
bleem onzer volkerengemeenschap bin
nen Rijksverband zouden bepalen: zelfs
schrok zij niet terug voor de ongebrui
kelijke figuur, de minister-president en
de minister van Overzeese Gebiedsde
len bij zich te ontbieden op Engelse bo
dem, om die beslissingen te overwegen
en voor te bereiden.
Nieuwe vreugde rond het Oranjehuis
als geheel brak zich baan, toen 18 Fe
bruari 1947 het Prinselijk Gezin ver
blijd werd door de geboorte van Prin
ses Marijke, al viel er kort nadien een
sluier over die blijdschap.
DE TAAK VOLEINDIGD.
Maar de vermoeidheid, welke reeds in
1944 sprak, overmande de Koningin, die
haar leven wijdde aan het'welzijn van
haar volk en daarvoor het hart van dat
volk als dank oogstte.
Een schok gaat door Nederland wan
neer eind 1947 bekend wordt, dat zij
slechts in een regentschap van Prin
ses Juliana de volstrekte rust kan
vinden, welke haar gezondheid voor
schrijft. Er mocht diepe dankbaarheid
heersen in ons volk, dat zo vertrouw
de, bekwame en geliefde handen be
reid werden gevonden, de scepter uit
de vermoeide zorgzame handen over
te nemen, het hart kromp ineen bij
de gedachte, dat dit voorboden zou
den zijn van een einde van Koningin
Wilhelmina's regering. Drie maanden
duurde het regentschap en ons volk
herademde, toen zij haar daadwerke
lijk bewind hervatte.
Reeds begin Mei van het huidige
jaar echter zwijgt Holland rond de
radio.
Een bewogen Koninklijke stem maakt
Reproductie van de werktekening,
welke mevr. E. Reitsma-Valenca,
kort geleden vervaardigde ten be
hoeve van een in opdracht van het
Leidsch Universiteitsfonds gemaakte
kopergravure.
bekend, dat andermaal de last van de
kroon te zwaar drukt, dat slechts een
nadrukkelijke wens van Juliana een
tweede regentschap doet ingaan in
plaats van een nieuw koningschap in
jonge handen. Een regentschap tot de
gouden jubileumfeesten en daarna
overgave van de taak voorgoed
Eenheid, eenheid, eenheid tegen de
stormen des tijds is het wachtwoord
dat zij ons geeft voor de komende tijd.
Met diepe bewogenheid richt zij zich
tot de verzetsstrijders en de nabestaan
den hunner gesneuvelde kameraden als
enige volksgroep, die zij rechtstreeks
toespreekt
Als een afscheid klonk die stem, een
afscheid van de Vorstin die haar leven
wijdde aan ons volk, zo volledig dat zij,
die in te jonge jeugd het koningschap
te dragen kreeg om dit zonder regent
schap van haar moeder te kunnen ver
vullen, een regentschap van haar doch
ter aanvaarden moest toen de lasten van
de ouderdom te zwaar werden om de
scepter in vaste hand te houden.
Een leven gewijd aan ons volk, onder
de hoede van God.
Uw volk dankt Koningin Wilhel
mina Helena Pauline Maria, Dochter
der Oranjes, Moeder .des Volks, Vorstin
der Vrijheid.
P. BOK.
DEALER VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Fa. A. C. MEESTER HAVEN TELEFOON 20067 LEIDEN
Luxe Bioodhakkeiij
DOEZ ASTRA AT 2 - TELEF. 21407
LEIDEN: BREESTRAAT 65, TELEF. 21800
OEGSTGEEST: GEVERSSTR. 41, TEL. 23917
Speciaal in:
NA DE JUBILEUMFEESTEN
UW KUNSTGEBIT STUK?
P. J. Olivier, Vreewjjkstr. 31a,
Leiden is Uw adres voor alle worden de volgende cursussen gevormd, uitgaande van het
rep. aan kunstgebitten, ook j ONDERWIJS-INSTITUUT „M.E.AJB.o.l.v. M. van der Horst,
Am. Plastic Rep. van f. 1.Oude Rijn 158 - Leiden - Tel. K. 171022203
uur v.m. gebracht om MIDDENSTANDSDIPLOMA
1 uur klaar: 2 uur gebracht ASSOCIATIE EXAMEN BOEKHOUDEN
6 uur klaar. ASSOCIATIE EXAMEN NEDERL. HANDELSCORRESP.
MODERNE TALEN
Aparte clubs voor beginners, gevorderden en afgewezenen.
In het cursusjaar 1947—1948 slaagden 28 door ons opgeleide
candidaten. Geslaagdenlijst op aanvraag gratis verkrijgbaar.
«Inlichtingen en inschrijvingen:
Te Leiden: dagelijks van 921 uur (behalve Dinsdagsavonds)
Te Roelofarcndsveen: Dinsdagsavonds ln Café „Fransche
Brug",, Westeinde 83, aldaar, Tel. K. 1713419.
Voor gedemobiliseerden hebben wij speciale tarieven
^Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll^
Dressoirs - Theemeubels - Rookstoelen
1 Slaapkamers - Ledikanten - Opklapbedden
Bedstellen - Vloerbedekking - Tafelkleden 1
Lampekappen - Kronen - Radio's - Stof- M
zuigers - Wasmachines - Koelkasten
Kinderwagens - Wandelwagens - enz. 1
1 Vindt U bij de Verkooporganisatie „SUCCES" 1
1 Levering desgewenst in huurkoop. j
MARESINGEL IA - LEIDEN - TEL. 25459
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllllllllllllllllllllllllllllllllllillWIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIUIJf111^
Inzendingen voor
15 SEPTEMBER BREESTRAAT 141
BREESTR. 141, looft een „Vencrret"
camera uit "voor degene, die zich het
rijmpje herinnert, dat vroeger van
toepassing was op de zaak, afge
beeld op de bij haar uitgestalde foto
van de Raadwedstrijd
Voélt U iets voor een RUIME wagen? Een foto van de nieuwe Renault Viei met royale ruimte voor vier
„kloeke" passagiers. Prijs f3675,Binnen enkele weken leverbaar in verschillende kleuren. Een uitvoe
rige folder met afbeeldingen ligt voor U klaar en wordt op aanvraag gaarne toegezonden door Firma Renault,
Calandplein 2, Den Haag. Telefoon 11.61.57.
DIEFSTEÊG 13 LEIDEN TEL. 21572
Grote voorraad boeken en plaatwerken
over het REGERINGSJUBILEUM
VROUWEN VAN NEDERLAND
linnen band
OFFICIEEL GEDENKBOEK VIJFTIG
JAREN linnen band
WILHELMINA Plaatwerk.
Uitg. Bezige Bij, geb.
DE GOUDEN KROON,
Uitg. Spaarnestad, half linnen
VAN MOEDER OP DOCHTER
linnen band
MET HET VOLK VOOR HET LAND
linnen band
Voorts is de intekening opengesteld op
Officieel gedenkboek ter gelegenheid van X 4 1 CA
de troonsbestijging. Prijs in linnen band J
Na verschijnen f. 19.50.
Op 26 Augustus verschijnt „DE ORANJEPOST"
Programma voor de officiële feesten te
Amsterdam, Den Haag enz. Prijs 45 ets.
Zo spoedig mogelijk verschijnen:
VAN DE POL - FELDERHOF - RUTTEN:
INHULDIGINGSALBUM VAN f rA
H.M. KONINGIN JULIANA J i.JV
NEDERLAND JUBELT. f A A P
Herdenkingsalbum idem J I
OLYMPISCH LOGBOEK samengesteld door KI.
Peereboom en Uschi. Gebonden. f «7 j»
Bij intekening f7,50; na 31 Augustus J OtlJ
is het adres voor al Uw boeken, romans, wetenschap
pelijke werken, school- en studieboeken,
reisbeschrijvingen, enz.
Bij meerdere goede op
lossingen beslist het lot sï
FOTO Wij kunnen U weer Prima FILMS
leveren, maat 6x9
3e jaars student zoekt per
1 September
met of zonder kabinet; liefst
parterre met tuin, in Boer-
haavekwartier of binnenstad.
Brieven aan: M. Prins van
Wijngaarden, „De Langen-
berg", Hattem (Geld.).
