„Van den Tyran vernieten
heb iek den slagh verwacht"
Het Driewerf Enzovoorts
imyn
DINSDAG 24 AUGUSTUS
Juliana. Stammoeder der Oranjes.
Het is alsof haar moeder had voor
zien, dat zy een tweede stichtster van
een bloeiend koningshuis zou worden.
Geboorte en troonsaanvaarding van
Wilhelmina stonden in het teken van
eenzaamheid ron<J de troon. Een een
zaamheid welke in de jaren vóór de
geboorte van Juliana nog werd ge
accentueerd, die in later jaren ander
maal beangstigde en achteraf gezien
een groot deel van Wilhelmina's re
geringsperiode heeft beheerst.
Eén enkele loot aan de Oranjestam
is een angstig plechtanker voor ons
volksbestaan! Wtf weten nu, dat Ju
liana inderdaad de ban van eenzaam
heid rond de troon voor lange tijd
gebroken heeft en wij mogen in die
zo typerende naam een voorteken zien,
dat de band tussen Nederland en
Oranje nog gedurende vele generaties
bestendigd zal blijven.
Zó groot was reeds voor de geboorte
de vreugde alom in het land, dat tal
loze acties werden gevoerd om de aan
staande moeder geschenken aan te kun
nen bieden. Men behoeft echter slechts
te denken aan de wensen, welke Ko
ningin Wilhelmina heeft geuit ten aan
zien van het nationale huldeblijk bij
haar gouden regeringsjubileum, n.l. de
gelden besteed te zien aan het welzijn
van het volk door er kankeronderzoek
en -bestrijding mee te stimuleren en te
denken aan de naam die zo grote be
duiding heeft voor de tuberculosebe
strijding in ons land, de Emmabloem-
collecte, om te beseffen hoe Wilhelmina
over die voorbereidingen oordeelde: met
waardering en dankbaarheid doch te
vens met de wens, die hulde vooral te
betonen door steun aan liefdadige in
stellingen. In allerlei vorm, vooral door
steun aan zuigelingenzorg, gaf ons volk
aan die wens gehoor, denkende aan de
sident Armand Fallières te ontmoeten,
die ons land en Hof in 1911 had be
zocht.
DONKERE WOLKEN.
In 1913 begonnen zich reeds donkere
wolken over Europa samen te trekken,
doch binnenslands heerste nog vredige
welvaart. 100 jaar geleden was het, dat
het Franse juk werd afgeschud, ter ge
legenheid waarvan Koningin Wilhelmi
na getuigde „Het vaderland IS herwon
nen". Oud Wassenaar was het toneel
van de voortzetting der Edinburgse
wereldzendingsconferentie en wie zich
de diep religieuze inslag van onze Ko
ningin bewust is, datzelfde jaar zo tref
fend tot uiting gekomen in haar his
torisch geworden uitspraak „Christ
avant tout", weet dat deze conferentie
haar onverdeelde belangstelling genoot.
In Juni bezocht zij de tentoonstelling
„De Vrouw" in Amsterdam, ter gele
genheid van- het reeds genoemde eeuw
feest. Vrede sprak vooral uit haar plech
tige opening van het Vredespaleis van
Carnegie in Den Haag, waarvoor in
1907, tijdens de tweede vredesconferen
tie. de eerste steen was gelegd.
Even werd ook Nederland betrokken
bU de groeiende internationale conflic
ten. Een onzer bekwaamste officieren,
overste Thomson, sneuvelde tijdens in
ternationale politiediensten in het bij de
tweede Balkanvrede gestichte Konink
rijk Albanië. Het stoffelijk oversohot, dat
op een Nederlandse oorlogsbodem naar
ons land werd overgebracht, werd in
Groningen ter aarde besteldveertien
dagen voor het afkondigen van de mo
bilisatie. De Koningin getuigde van haar
medeleven bij dit verlies voor het Ne
derlandse leger, dat in de Jaren die
daarop volgden zozeer in het middel-
punt van haar gedachten en onver
moeide werken zou staan.
Ook op politiek gebied werkte de
internationale onrust enigszins door.
Voor het eerst in de geschiedenis liet
ons staatshoofd onder invloed van de
zich van buiten af opdringende wijzi
gende politieke oriëntering van grote
volksgroepen zich door de voorman
der socialisten, Troelstra, voorlichten
over de politieke situatie toen op het
buitenland geïnspireerde politieke on
rust de vorming van een nieuw kabi
net vereiste. Wy weten thans, hoezeer
de Koningin na die eerste stap in
1913 de linkerzyde van onze politieke
wilsvorming heeft leren verstaan, na
dat deze een integrerend deel van ons
volk is gaan beheersen. Ook in dit
opzicht heeft zy zich ten volle gesteld
op het standpunt van constitutioneel
Vorstin.
Op internationaal gebied was de Ko
ningin de trotse woordvoerdster van
ons land, toen België een na een ge
wonnen oorlog blijkbaar onvermijdelijke
annexatiedrang zelfs uitstrekte tot
Zeeuws Vlaanderen en Zuid-Limburg
en toen de geallieerden de uitlevering
verzochten van de Duitse ex-keizer, die
in ons land als traditioneel politiek asyl
zijn toevlucht had gezocht.
GROEIT EEN KLOOF IN ONS VOLK?
En toch
Revolutionaire kreten mochten ver
stomd zijn en plaats hebben gemaakt
voor het gejuich van dat deel van de
bevolking dat meer dan ooit Oranje voor
Nederland wilde behouden, toch had de
situatie als geheel een wijziging onder
gaan.
Koningin Wilhelmina heeft ons volk
geleid en is de personificatie van ons
volksbestaan geweest gedurende een
halve eeuw, waarin naar later blijken
meerderde internationale contacten van
ons land maakten het onvermijdelijk,
dat die wijzigingen in wereld- en maat
schappijbeschouwing ook tot ons bin
nenlands politiek bestel zouden door
dringen.
Ook in ons land werkte de verwar
ring des geestes door, die de wereld bui
ten onze grenzen kenmerkte, leidend
tot een slepende economische crisis, tot
de politieke bewustwording van de ar
beidersklasse als een opzichzelf verheu
gend verschijnsel, doch tevens tot ex
cessen daarvan als het ontbindende
communisme en het mensonterende
fascisme en nationaal-socialisme.
Nieuwe krachten werken steeds ont
bindend, omdat zij zichzelf eerst een
plaats voor het bestaan moeten ver
overen. De nieuwe krachten van deze
jaren na de eerste wereldoorlog tast
ten ook de band tussen Nederland en -
Oranje aan, een band die grote groe
pen van ons volk verbroken wilden
zien, dezelfde drang welke in 1918
zulke benarde dagen baarde.
Onverwacht toch nog brak in 1914 het eerste omvangrijke
wereldconflict uitMeer dan ooit toonde Koningin Wilhelmina in die
jaren van Nederlandse neutraliteit tijdens een volkeren en landen ver
woestende wereldworsteling te beseffen, wat de situatie van haar
vroegToen op 31 Juli 1914 mannen uit alle standen en leeftijds
groepen haar wapenrok aangordden, werd zij niet slechts hun leids-
vrouwe, doch de eerste soldaat onder hen.
Onvermoeid en onversaagd
Een lieftallige foto van H.M. Ko
ningin Wilhelmina op
18-jarige leeftijd.
knellende banden van een steeds groeien
de werkloosheid welke de samenleving
in een zorgelijke ban gevangen hield.
De voorzitter van de Tweede Kamer,
welke op de gedenkwaardige geboorte
dag bijeenkwam, sprak de wens uit
„Geve zo de Almachtige, dat deze Oran-
Persoonlijk maakte zij inspectiereizen
naar de kwartieren, naar de depóts en
de eenzame grensposten, naar de oplei
dingscentra, de militaire tehuizen en
ontspanningslokalen: onvergetelijk is
ook de majestueuze, strak-eenvoudige
doch waarlijk koninklijke gestalte, die
de troepenonderdelen schouwde en de
erewachten langs schreed. In de bloei
van haar 35-jarlge leven vormde waar
digheid de achtergrond van haar diepe
zorgzaamheid voor 's lands welzijn. Per
soonlijk nam zij, behalve vervulling van
haar militaire taak, het initiatief tot de
oprichting van het Koninklijk Natio
naal Steuncomité, persoonlijk richtte zij
telkenmale het woord tut het volk om
het aan te sporen tot volharding in
steeds zwaardere plichtsbetrachting. Di
rect ook verkeerde zy temidden van
haar getroffen volk, toen in Januari
1917 het water de streken rondom de
Zuiderzee teisterde en toen in 1918 de
Drentse veenbranden kommer en zorg
van de oorlogsangst kwamen verzwaren.
Zó geleid bewaarde ons volk vol
doende kracht om zelfs In die moei
lijke jaren nog het vérstrekkend en
tot veel verplichtend besluit te nemen
tot drooglegging van de Zuiderzee!
Terwijl rond onze grenzen de aarde
verschroeide en de volkeren verstier
ven in een zich voortslepende, uit
mergelende oorlog, begon ons volk een
vreedzame strijd voor nieuw land,
werk voor nieuwe handen terwyl de
tijd meer werk vroeg van de handen
die er waren, leven voor nieuwe gcf
neraties terwijl de bloem der jonge
lingschap door geheel Europa ver
bloedde.
Slechts een enkele maal krijgt een
constitutioneel vorst gelegenheid, voor
aan te staan in het politieke spel der
mogendheden, doch de bijzondere oor
logsomstandigheden wij zullen het
ook en vooral in de tweede wereldoorlog
zien leggen in dit opzicht soms zware
verantwoordelijkheid op de drager van
de kroon. Persoonlijk ingrijpen van Ko
ningin Wilhelmina in de Maartcrisis
van 1916 en tijdens het prille voorjaar
van 1918 heeft ons volk behoed voor
een te elfder ure onvermijdelijk schij
nende deelneming aan de reeds besliste
krfjg.
BENARDE NOVEMBERDAGEN.
Niet minder dan de oorlogsdagen zelf
brachten ook de eerste jaren na het
staken van de strijd hun bijzondere
problemen. Morele ontwrichting, bege
leidend verschijnsel van iedere oorlogs
periode. ontladen angstspanning, ver
minderde noodzaak van eenheid, socia
le troebelen in de door de oorlog uitge
putte landen rondom, vooral ook ledig
heid van zovele handen gedurende zo
lange jaren verleidden een deel van ons
volk zich te keren tegen het Konings
huis, tegen de persoon van de Koningin,
tegen alles wat de grondslag vormde
van onze op dat moment uiteraard al
les behalve rooskleurige nationale sa
menleving. De opofferende liefde van
de Koningin gedurende de vier oorlogs
jaren had dit niet vermogen te voorko
men, had het wellicht zelfs gestimuleerd.
Méér dan „Koningin over" was zij im
mers die jaren „burgeres in" ons volk,
dat zich daardoor voor een deel liet
verleiden tot verontachtzaming van de
eerbied en dankbaarheid, welke de his
torie van het Oranjehuis en onze Lands
vrouwe het gehele volk behoorden af te
dwingen. Paraatheid en moed kenmerk
ten ook in die angstige Novemberdagen
van 1918 de houding van de Koningin,
die gebalde vuisten deed verkeren in
een juichende armenzee op het Malie
veld. in Den Haag, waar geestdriftige
soldaten de paarden van haar koets
spanden om haar zelf het veld rond te
rijden.
Een ijverig historicus heeft
zich eens gezet tot het nauw
keurig vaststellen van de ware
betekenis van het „Enz. Enz.
Enz." achter de in officiële stuk
ken steeds gebezigde naam en
voornaamste titels van Koningin
Wilhelmina. Dit driewerf „Enzo
voorts" inclusief de met name
gevoerde titels, vertegenwoordigt
een serie, beginnende bij (alpha-
betisoh gerangschikt) barones
van Asquoy en eindigend met
barones van Hoge en Lage Zwa-
luwe, in totaal 64 stuks.
Het zijn: Barones van Asquoy,
onafhankelijke vrouwe van Ame
land, erfburggravin van Ant
werpen, barones van Arley, am-
baoht-svrouwe van Baarn, baro
nes van Beilstein, erfburggravin
van Besancon, vrouwe van Bor-
culo, barones van Breda, baro
nes van Bredevoort, gravin van
jetelg, indien zij eenmaal moge het
eerst zijn in ververwyderde toekomst!
tot de troon harer vaderen mocht wor
den geroepen, moge zijn toegerust met
al die gaven en eigenschappen van
hoofd en hart, die haar alleen zullen
kunnen in staat stellen om de duur
zame liefde van haar volk te bezitten".
De spreker zelf zal niet hebben durven
verwachten, dat de toen geborene met
zo volledige overgave en zo verheugend
resultaat zich heeft beijverd, aan de
strekking van die wens te kunnen vol
doen op het moment dat zy tot haar
hoge taak zou worden geroepen, het
jaar 1948. Ons volk is voorts dankbaar
gestemd, dat het inderdaad zo vele lan
ge jaren heeft mogen duren, aleer het
de zegeningen van Juliana's serieuze
voorbereiding harer taak zal genieten,
hoezeer het ook tevens dankbaar is voor
haar ernstig plichtsbesef, diepe offer
vaardigheid en onbestreden kundigheid.
De overweldigende feestvreugde bij de
geboorte werd zo mogelijk nog overtrof
fen door het enthousiasme, waarmee de
Residentie de doopstoet op 5 Juni 1909
beiubelde.
Het scheen aanvankelijk of de betrek
kelijk rustige bloei van Nederlands wel
vaart voor geruime tijd bestendigd zou
worden en alsof de internationale poli
tiek daarbij geen spaak in het wiel zou
steken. Wel rommelde het in de Bal
kan, doch in eigen land en naaste om
geving blijft het vredig. De dagelijkse
taak van de Koningin, nu verzwaard
met de opvoeding van Juliana, werd
slechts doorbroken door gebeurtenissen
van meer dan gewoon belang, welke
dit vertrouwen op een rustige naaste
toekomst rechtvaardigden. Het Belgi
sche Koningspaar bezocht in 1910 ons
land, het jaar daarop bracht onze
Landsvrouwe een tegenbezoek aan onze
Zuiderburen, in 1912 reisde zij nog ver
der naar het Zuiden om in Parijs pre-
Buren, barones van Blitgenbach,
barones van Colijnsplaat, baro
nes van Cranendonok, gravin
van Culemborg, barones van
Cuyck, barones van Dasburg,
barones van Diest, gravin van
Diez, barones van Dongen, am-
bachtsvrouwe van Ter Eem, am-
baohtsvrouwe van Eemnes, ba
rones van Eindhoven, barones v.
Geerbruidenberg, barones van
Grave, barones van Grimbergen,
barones van Herstal, barones
van LJsselstein, gravin van Kat-
zenelnbogen, barones van Klun-
dert, gravin van Leerdam, vrou
we van de Lek, vrouwe van
Lichtenvoorde, barones van
Liesvelt, hertogin van Limburg,
vrouwe van Het Loo, barones
van St. Maartensdijk, hertogin
van Mecklenburg, barones van
Meerhout, barones van Mont-
foort, barones van Naaldwijk,
prinses van Nassau, Koningin,
der Nederlanden, barones van
Niervaart, barones van Noseray,
prinses van Oranje, barones van
Polanen, barones van Prinsen
land. barones van Soherpenisse,
barones van Siohem, ambachts-
vrouwe van Soest, ambachts-
vrouwe van Soestdijk, gravin
van Spiegelberg, barones van
Steenbergen, barones van Turn
hout, markgravin van Veere,
gravin van Vianden, barones
van St. Vith, markgravin van
Vlissingen, barones van Vorst,
barones van Warneton (Waas
ten), barones van Willemstad,
barones van Zevenbergen, baro
nes van Hoge en Lage Zwaluwe.
Tien dezer titels, n.l. die van
Beilstelfi, Bütgenbaoh, Diez,
Eindhoven, Katzenelnbogen,
Klundert, Lek, Montfoort, Vian
den en St. Vith zullen niet op
de nieuwe Koningin overgaan.
Koningin Wilhelmina en Hertog Hendrik tan Mecklenburg—Schwerln
bij hun verloving in 1900.
zal vérstrekkende fundamentele wijzi
gingen in de maatschappij hun oor
sprong vonden of hun beslag hebben
gekregen. In deze halve eeuw zijn de
eerste decennia na de eerste wereldbrand
in de geschiedenis van ons volk een
harde en koude tijd. In de herdenking
van Koningin Wilhelmina's regering
moeten wij, als wij eerlijk zijn, die kou
de en hardheid laten spreken.
Toen ift.- JIty8 de wapenen werden ge
strekt,. enkele jaren .later wde tyrannie
van het wapengeweld plaats maakte
voor de dwingelandij van onrechtvaar
dige verdragen, toen Nederland met
handhaving van theoretische neutrali
teit deel ging nemen, meer dan voor
heen, aan het internationale politieke
leven door lidmaatschap van de Volken
bond, huisvesting van het Permanente
Hof van Internationale Justitie en
gastvrijheid aan talrijke conferenties op
het gebied van internationaal recht te
verlenen, toen ving een tijdperk aan
waarin de wereldbeschouwing van wel
haast alle volkeren een door bittere
ontgoocheling gevoede fundamentele
omwenteling zou ondergaan. De ver-
De tragiek van Iedere vernieuwings
drang, de drift tot excessen om in
ieder geval tot het oorspronkelijk
gewenste doel te kunnen doorstoten,
heeft ook de S.D.A.P. gekend in do
dagen, dat zij in haar worsteling voor
het welzyn van de grote volksmassa
de liefde tot het Koninklijk Huis on
dergroef en daarmede ons nationaal
bewustzijn verzwakte. De saamhorig
heid van ons volk rond de troon, in
do stormen dier jaren verloren ge
gaan, zou eerst hérvonden worden
toen in de jaren na 1933 zowel de
steeds dreigender gevaren buitens
lands als de Venezuelaanse rebellen-
aanval op Curacao en dc muiterij der
Zeven Provinciën de noodzaak van
eenheid in het Ucht stelden en toen
het persoonlijk leed van Koningin
Wilhelmina door het overlijden van
haar moeder en echtgenoot de aan
hankelijkheid tussen volk en Vorsten
huis weer vergrootte. Doch voordion
werden bij een groot deel van het volk
de Oranjefeesten slechts vorm zonder
inhoud en deden begrippen als „Oran-
jelol" hun intrede.
Een moedige daad. welke in de gehele wereld grote be
wondering afdwong, verrichtte H.M. na de Boerenoorlog,
toen Zij Haar kruiser „Gelderland" naar Zuid-Afrika
zond om Paul Kruger te halen. Onze foto toont „Oom
Paul" tijdens de officiële ontvangst door de beide
Koninginnen.
Dit alles wil niet zeggen, dat Oranje geen harten sneller deed kloppen.
Slechts was ons volk niet meer één in de liefde voor de dynastie. Het
grootste deel der Nederlanders, dat in Oranje een veilige burcht voor het
bestaan bleef zien, gaf daaraan op ondubbelzinnige wijze uiting.
een belangrijk jaar. Vooral heden ten
dage zyn wij ons maar al te zeer be
wust, welke problemen de wereldwijde
spreiding van het Koninkrijk der Ne
derlanden opwerpt, hoezeer de banden
die de Rijksdelen bijeen houden zorg
behoeven om bewaard te blijven. Één
maal slechts, thans ruim 100 Jaar ge
leden, bezocht een Oranje, Prins Hen-
Toch juicht Holland
Den Brielle hoorde Koningin Wilhel
mina binnen eigen wallen spreken bij
de 350-jarlge vrijheid van de geuzen-
veste in 1922, hetzelfde jaar onthulde
de Vorstin te Scheveningen een gedenk
teken voor in de oorlog omgekomen
vissers, waarop de spreuk gebeiteld
stond „Zij zijn waar nacht noch nevel
is", voordien onderschrift van door haar
geschilderde briefkaarten, verkocht ten
bate van de nabestaanden dier vissers.
Datzelfde jaar werden de banden met
de weinige overgebleven Vorstenhuizen
aangehaald door een bezoek aan Zwe
den en Noorwegen, het jaar daarop
kwam Koning Gustaaf van Zweden ons
land bezoeken. Natuurlijk richtte de
Koningin zich ook tot de deelnemers
van het eerste Nederlandse congres voor
inwendige zending in 1923 te Amster
dam. Grote luister brengt dat jaar voorts
de herdenking van het zilveren rege
ringsjubileum van de Koningin, waar
bij als nationaal huldeblijk het graf
van de Vader des Vaderlands te Delft
werd gerestaureerd, eerst in 1937 tot
voltooiing gebracht. Op 9 Febr. 1925
verleende de Leidse Universiteit haar
het eredoctoraat in de rechten bij het
350-Jarig bestaan der academie, waar
bij de rector-magnificus prof. mr A. J.
Blok als promotor optrad. Reeds had
Groningen in 1914 haar het eredocto
raat in de letteren en wijsbegeerte toe
gekend, terwijl Amsterdam daaraan in
1938 het eredoctoraat in de economi
sche wetenschappen zou toevoegen. 1926
bracht de opgewekte herdenking van
het zilveren huwelijk der Koningin,
doch tevens de watersramD in het Zui
den des lands, waar de Koningin ter
stond temidden van de getroffenen ver
toefde.
1927 betekende de meerderjarigheid van
Prinses Juliana, die in vele opzichten
langs dezelfde lijnen haar opvoeding
genoot als haar moeder indertijd van
Koningin Emma ontving, waarmede op
nieuw hulde werd gebracht aan de grote
paedagogische kwaliteiten welke deze
toonde te bezitten. Juliana's meerder
jarigheid, voor de aanvang van haar
gelukkige studiejaren te Leiden, bracht
mede. dat zy op 2 Mei van dat jaar door
de Koningin zelve werd geïnstalleerd als
adviserend lid van de Raad van State.
Ook in een ander opzicht was 1917
191Unuiseltjk geluk.
drik, jongste zoon van Koning Willem
II, het Rijksdeel waar negentig procent
der bevolking woont. Er zijn verschil
lende omstandigheden, die een sterker
persoonlijk contact in de weg stonden,
zowel vroeger als thans, doch opmer
kelijk blijft het verschijnsel op zichzelf.
Dat niettemin in brede kringen in In
donesië een dikwijls betoonde aanhan
kelijkheid voor het Vorstenhuis bestond,
was niet in het minst te danken aan
de zorg, die Koningin Wilhelmina tel-
Vervolg op pag. 32)
2—2
zicht van John Bull ten spijt naar
Europa over te brengen. Aan het com
pliment „de enige man op de troon"
doet de boodschap herinneren welke
Koningin Wilhelmina tijdens haar la
tere ballingschap in Londen ontving van
een Hollands vrijheidsstrijder, die haar
Bijn dank voor haar werk door een En
gelandvaarder liet overbrengen: „Zeg
haar, dat zij de enige kerel is tussen
veel oude wijven 1"
1895: in Fries costuum.
JULIANA, TWEEDE STAMMOEDER
VAN BLOEIEND ORANJEHUIS.
Groot was derhalve de vreugde, toen
na lange stille jaren een.nieuwe ver
wachting gerechtvaardigd werd.
Juliana was de zinrijke Oranjenaam,
in 1909 geschonken aan de dochter,
waaraan Koningin Wilhelmina op 30
April van dat jaar het leven schonk.
Juliana Louise Emma Maria Wilhel
mina.
Foto van HM. op 11-jarige leeftijd,
welke diende voor de vervaardiging
van de eerste beeldenaar.
HOLLAND BEJUBELT EEN
KONINKLIJK PAAR.
Kort nadien, terwyl nog alom de
bewondering voor dit onverschrokken
optreden levendig was, ging een uiterst
blijde mare door het land.
In het najaar van 1900 brachten
beide leden van het Vorstenhuis een
vrij langdurig bezoek aan Duitsland
en de dag na haar terugkeer op 16
October deed Wilhelmina in een bood
schap aan beide Kamers mededeling
van haar verloving met Hertog Hen
drik van Mecklenburg-Schwerin.
„Moge deze gebeurtenis onder Gods
zegen bevorderlijk zijn aan het wel
zijn van ons land" waren dc woorden
waarmee zij dit enerzijds zo persoon
lijk geluk ook geheel ons volk tot heil
wenste.
Een laaiend geestdriftig Den Haag
was op 7 Febr. 1901 getuige van de
bruidstoet, waarin het jonge paar. ge
zeten in de door Amsterdam bij de
troonsbestijging geschonken gouden
koets zich begaf naar het Palels Noord
einde. waar het burgerlijk huwelijk werd
voltrokken door mr Cort van der Lin
den en naar de Grote Kerk, waar het
huwelijk kerkelijk werd ingezegend door
de Hofprediker ds Van der Flier. Der
gewoonte getrouw maakte de familie
van het bruidspaar deze weken voor de
jonggehuwden tot een vreugdetijd. Die
familie was het Nederlandse volk.
De eerste jaren van het koninklijk
huwelyk kenmerkten zich door huiselijk
geluk, doch tevens diepe zorg.
Hoewel het landsbestel zich langs
rustige banen ontwikkelde, sloegen nu
en dan de golven der politieke opwin
ding en sociale ontwikkelingsdrang hoog
op. zoals bij de voor die tijd sensatio
nele spoorwegstaking van 1903. Een gro
te stimulans voor nijverheid en handel,
kunst en wetenschap ging uit van de
belangstelling, die onze Landsvrouwe
toonde voor deze peilers van onze volks
welvaart. Tijdens lange en plichtsge
trouwe studiën maakte zij zich ver
trouwd met de problemen van heden
en toekomst. Zij bracht bezoeken aan
alle delen des lands om plechtigheden
bij te wonen of, zoals in 1906 in Zee
land, deelneming te betuigen bij de ver
liezen van leven en goed door onze
aardsvijand, het water.
Donkere wolken pakten zich reeds Irj
1902 en de daarop volgende jaren boven
het jonge huwelyk en daarmede boven
ons land samen, toen de vurige en ge
rechtvaardigd schijnende hoop op de
geboorte van een Oranjetelg vervloog,
waarbij de dreiging van de dood over
het leven van onze Jonge Koningin lag.
Herstel trad in, maar onder de dank
baarheid voor het behoud der Vorstin
vormde zich een ondergrond van vrees
voor het voortbestaan der dynastie.
