1848
Revolutie in Europa
Door prof. A. J. C. Riiter
De triomf ener jonge Spaanse
zangeres
Een wereld zal voor haar open staan!
Fiscus draineert de kapitaalmarkt
Geef geblokkeerde gelden na belastingbetaling vrij!
RECHTZAKEN
„VIJFTIG JAAR VORSTIN" I
51
VOOR DE JEUGD
Radio-programuia
87ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD
Zaterdag 29 Mei 1948
Tweede Blad No. 26398
De oppositie, die in Nederland in de jaren 1840—1848 opkwam, was slechts
een zeer flauwe en eenzijdige afspiegeling van de krachten, die in dezelfde
periode Europa in spanning hielden. Vergeleken bij vele andere Europese
landen was Nederland een oase van rust en kalmte. De tijdgenoot vatte
dat als een zegen op, maar dit was slechts betrekkelijk waar: die rust be
wees, dat Nederland op politiek en op sociaal-economisch gebied nog steeds
niet tot intens leven gewekt was, al was er verbetering, vergeleken bij de
jaren voor 1840. Europa ging sedert lange tijd, van het einde der acht
tiende eeuw af, gebukt onder het pauperisme. Het betekende, dat een
niet gering deel van de bevolking, nagenoeg permanent zonder arbeid
was. Het betekende verder, dat deze mensen lichamelijk en geestelijk de
genereerden, zelfs in die mate, dat zij vaak nauwelijks meer als werk
krachten te gebruiken waren, zo er groter vraag kwam. Heel West-Eu
ropa werd door deze ramp getroffen, ons land niet uitgezonderd: het was
een vrij gewoon verschijnsel, dat in grote Nederlandse steden een kwart
of een derde deel der bevolking van bedeling leefde.
ren de Duits-Oostenrijkers, Hongaren
en tal van Slavische volkeren verenigd
in een staat, die allerminst nationaal
was. Wie liberaal dachten in Oosten-
rijk-Hongarije voelden ook nationaal,
maar dat betekende in dit geval, dat zij
zelfbestuur wensten voor 't gebied van
bun eigen natie: Hongaarse, Boheemse
of welke andere ook. Het nationaal ge
kleurde liberalisme, dat in Duitsland en
Italië de staatkundige eenheid bevor
derde, dreigde dat in de Donaumonar-
chie te vernietigen.
IV.
Daarnaast verwekte de opkomst van
de industrie, in Engeland en Frankrijk
in de eerste plaats, ernstige ontevre
denheid en spanningen. Stellig had de
industrie deze goede zijde, dat zij ar
beid schiep. Evenwel, zij schiep niet
alleen werk voor mannen, maar ook
voor vrouwen en kinderen en dat alles
onder omstandigheden en tegen lonen,
die de weldaad van de arbeid vaak in.
een vloek deden verkeren. De industri
ële bedrijven waren bovendien uiterst
gevoelig voor de conjunctuur en stieten
in een tijd van crisis en malaise de
talloze arbeidskrachten, die zij aange
trokken hadden, snel terug in werke
loosheid.
Zo v/aren er permanent spanningen
op sociaal gebied, die echter niet de
zelfde kracht of betekenis hadden. De
paupers waren voor het politiek en
maatschappelijk bestel nog niet zeer
gevaarlijk: de ellende had hen veelal
apathisch gemaakt. De arbeiders kwa
men echter meer dan eens in verzet,
zo in Frankrijk en in Engeland. Het
uitte zich in woelingen, die vaak bloe
dig onderdrukt werden, in stakingen
en ook in organisatie. Te groter wer
den die spanningen, toen in 1845 een
aardappelziekte deze volksvoeding bij
uitstek* zeer schaars en duur maakte.
De eerstvolgende jaren kwam er op dit
gebied nog niet veel verbetering, ook
omdat de tarweoogst in 1846 voor een
groot deel mislukte. Een economische
crisis, die in die jaren de landen van
Europa teisterde, maakte de situatie
nog ongunstiger. Intussen, deze span
ningen beroerden de onderste lagen
van de maatschappij, die politiek en
sociaal nog onmondig waren en aan
hun verlangens weinig kracht konden
bijzetten. Het socialisme, dat aan het
verzet der arbeiders leiding zou gaan
geven, kreeg in deze jaren in Enge
land, Frankrijk en in het Rijnland
eerst vorm en inhoud. Het bracht be
roering te weeg, maar het effect was
nog uiterst gering.
Niet dat pas opkomende socialisme,
doch liberalisme en nationalisme be
heersten, soms op merkwaardige wijze
vermengd, het politiek toneel in Eu
ropa. Het liberalisme roerde zich
krachtig in bijna ieder land: in En
geland, Frankrijk en Duitsland, ook
in Oostenrijk-Hongarije, Italië en
Spanje. Het had niet in ieder land
hetzelfde voor tomen en het werd ook
niet uit één bron gevoed. Het leefde
sterk onder intellectuelen, b.v. in
Duitsland, waar de universiteiten
brandpunten waren, maar ook onder
de gezeten burgerij zeer sterk b.v.
in Frankrijk die zich van zijn
maatschappelijk belang in de veran
derde wereld steeds sterker bewust
werd en politieke macht voor zich op
eiste. De liberalen, die eens in de
Franse revolutie een groot deel van
hun wensen vervuld hadden genen,
waren door de reactie, die daarop ge
volgd was. zeer teleurgesteld: zü wa
ren vastbesloten wijzigingen in de re
gering van hun land door te zetten.
Het liberalisme nu had een veelal
merkwaardig huwelijk aangegaan met
het nationalisme. Een sterk sprekend,
ceheel eigen voorbeeld daarvan boden
Duitsland en Italië. In beide gebieden
vormde het volk inderdaad een natio
nale eenheid, maar er was geen natio
nale staat: zowel Duitsland als Italië
waren in tal van rijkjes verdeeld, die
alle autocratisch geregeerd werden en
sterk onder de invloed stonden van net
reactiormaire Oostenrijk. Zoals t libe
ralisme zich richtte tegen de autocra
tie van deze vorsten, zo richtte het zich
ook tegen de staatkundige versplinte
ring van het land. Het wenste in^Duits
land en Italië een nationale staat met
een liberale grondwet.
Ook in Oostenrijk-Hongarije bestond
deze band tussen liberalisme en natio
nalisme, maar het effect hiervan was
tegengesteld aan dat in Duitsland en
Italië. In Oostenrijk-Hongarije tochwa-
scheepsberichten.
ALCINOUS, Java—Liverpool, pass 27/5
Gibraltar; ALCOR 28/5 van Porto Alegro
te Rio de Janeiro; BACCHUS 27/5 van
Curacao n Maracaibo; BERKEL. Lubeck-
Skelleftea, 27/5 8 mijl West van Gotland;
HELDER. Curagao-Antwerpen, pass. 27/5
Guadeloupe; HESTIA.
pen. pass. 27/5 Dungeness; KAMERLINGH
ONNES. R'dam-Java. 27/5 6 uur v. Aden.
KEILEHAVEN, Newport MonSanta Cruz,
27/5 op 160 mf)l Noord van Teneriffe;
"KELBERGEN, Newport MonSavona,
passT27/5 FlnisterreKERTOSONO 29/5
van Soerabaya te Macassar verwacht; LIN-
DEKERK 26/5 van Basra te Kuwait, LOE-
NERKERK 28/5 van Calcutta te Rotter
dam; MOLENKERK R'dam—Japan, 27/5
te Alexandria REMPANG 28/5 van Soe
rabaya te Moenoekan: f' Pue+no?
AiresRio de Janeiro, 28/5 te Santos,
RIJN. Huelva-Vlaardlngen, pass. 27/5 Fl
nisterre- STAD ARNHEM. R'dam-Huelva.
Sass 27/5 Wight; VALERIUS 27/5 nog te
Bangkok; WINTERSWIJK 28/5 van Am
sterdam naar Gdynia; SAPAROEA 25/5 v.
Singapore n. Los Angeloe; SABANGAN 22
/5 van Seattle n. Perz Golf, STRAAT
MALAKKA 25/5 van Hongkong n. Shang
hai; TJISADANE 25/5 van Hongkong n.
Amoy; UTRECHT 25/5 van Portland (Or.)
naNedertlndS— JOHAN DE WITT 27/5 v.
Fulo Samboe n. Sabang: ORANJE pass.
27/5 Sabang: REMPANG 27,J5 van Soera
baya naar Makassar; SUMATRA 27/5 te
Singapore van Penang; TAWALIpas8. 27/
5 Kaap Guayaquil n. Colomoo. VAN DER
WAALS 27/5 van Port ,Soeda2T
Holl.Oost Afrika Lijn BLOEMFON
TEIN 27/5 van Kaapstad n. Teneriffe;
BOSCHFONTEIN 27/5 van Mosamblque n.
EeHoll.West-Afrika Lijn STAD LEI
DEN 27/5 Vllssingen gepass. n. Hamburg.
Oceaan TITAN 25/5 te Suez n. Am-
st k'h'l. salland 27/5 van Montevi
deo' thuisreis; lionel 27/5 (thuisreis)
van Pernambuco.
Oost-Afrlka Llln LIEVE VROUWE-
KERK 26'5 te Genua van Marseille naar
Port Said; RIJNKERK 27/5 te R'dam v.
Antwerpen; ORANJEFONTEIN 26/5 te
Port Elisabeth van Kaapstcd n. East Lon
den.
Mij Nederland BALI 27/5 van Co
lombo naar Suez; JOHAN DE WITT 27/5
te Poeloe Samboe. van Batavia n. Sabang;
SUMATRA 26/5 van Penang n. Singapore.
opstandelingen verhinderden de erken
ning van de nieuwe koning en dwongen
de uitroeping van de Republiek af. Dan
is de beurt aan Oostenrijk-Hongarije.
De Hongaren komen in beweging, de
Slavische minderheden worden onrus
tig en in Wenen breekt een oproer uit.
In Duitsland komt Berlijn in opstand
en weldra verspreidt zich de beroering
over geheel Duitsland. De voorstanders
van de Duitse eenheid beginnen een
krachtige actie. In de aanvang is er
aan concessies geen gebrek. Het duurt
echter niet lang. of de reactie zet in en
geleidelijk wordt ae beweging in de
onderscheidene landen onderdrukt, vaak
met bloedig geweld. Rusland, de burcht
der autocratie in Europa, stelt Oosten
rijk zelfs een aanzienlijke troepenmacht
ter beschikking, om Hongarije te on
derwerpen. Zo is het directe resultaat
van 1848 voor de liberale en nationale
beweging niet bijster groot geweest.
Indien men evenwel van dit directe
resultaat afziet, zyn de gebeurtenis
sen van dat jaar belangrijk genoeg:
ze kondigen een opmerkelijke ver
schuiving aan in de politieke en so
ciale krachtsverhoudingen. Het was
duidelijk, dat de burgerij in gans
West- en Midden-Europa aandeel in
de regering wenste. Daarnaast was
echter nog iets anders gebleken. Bij
de grote revolutionnaire bewegingen,
die zich in de bakermat der revolu
ties, Frankrijk, tot nu toe hadden
voorgedaan, was de leiding steeds in
handen geweest der burgerij, terwyl
„het volk", de arbeiders, als een
naamloos en onmondig leger der re-
Europa was, in deze jaren, door al volutie volgde,
deze spanningen een vulkaan gelijk; in In Duitsland. Italië en de Donau-
1848 komt dan nog betrekkelijk on- i monarchie is de situatie in 1848 in
verwacht de uitbarsting. i hoofdzaak niet anders, al doen zich met
Het begint in Italië. De 12de Januari name in Duitsland nu ook andere in
breekt een opstand in Palermo uit, op I vloeden gelden. In Frankrijk echter is
slag verspreidt zich de beweging over de toestand thans gewijzigd: de arbei-
gans Italië, waar de Paus en de vorsten i ders wensen niet alleen op de baricaden
aan de eisen der liberalen tegemoet te vechten, zij stellen nu, geleid door
komen. Deze gebeurtenissen worden socialistische voormannen als Louis
echter al heel spoedig volkomen in de Blanc, hun eigen eisen. Zij dwingen de
schaduw gesteld door wat in Frankrijk uitroeping van de republiek af, zij ver-
geschieden gaat. De 22ste Februari krijgen de erkenning van een recht op
breken relletjes in Parijs uit, die al arbeid, zij stellen zich achter Blanc.
spoedig een ernstig karakter aannemen j wanneer hij de proef wil nemen met de
en er toe leiden, dat Koning Louis I socialistische „ateliers nationaiux". Hun
Philippe eerst zijn minister Guizot laat I actie wekt een krachtige reactie op en
gaan en vervolgens zelf afstand doet zij verliezen de strijd. De aanwijzing,
van de troon ten gunste van zijn klein- I die dit alles inhield, viel echter niet
zoon. Het mocht met meer baten: de mis te verstaan.
(Van onze Muziekredacteur).
Zij, die in de Zangafdeling van het
Internationaal Concours te Scheve-
ningen excelleerde en toen reeds als
op slag aller harten won, de 18-jarige
Spaanse zangeres Maria de los An
geles Morales, vierde haar glansrijke
triomfen opnieuw tijdens het Gala
concert van gisteravond.
Stel U voor een eenvoudig, natuur
lijk en nog volkomen ongerept meisje
met een bezield, gevoelig gezichtje,
dat de krankzinnig zware aria's met
verbijsterend hoge liggingen, van
Mozart. Verdi en Donezetti met een
kristalheldere, lichte, jubelende colo
ratuur-sopraan, zó stralend rein in
het kopregister voortbrengt, dat
iedere pure inzet, hoe ongemeen
moeilijk ook, onmiddellijk pakt en
staat.
Waar heeft dit meisje met het frêle
figuurtje en dat smalle middeltje, de
kracht en de steun vandaan voor zulk
een summum aan adembeheersing,
noodzakelijk om deze als van de hemel
geschonken stem het nodige evenwicht
en het daartoe noodzakelijke uithou
dingsvermogen te geven?Het heer
lijkste en meest volmaakt denkbare
„bel canto", waarvoor indertijd de Ita
liaanse leermeesters jaren rekenden,
om het te bereiken, klinkt jubelend
juichend en onschuldig op, gelijk bijv.
in Mozart's „Alleluia" uit het motet
„Exsultate jubilate".
Een jonge, onberoerde en wondervol
le stem, overryk aan schakering: nu
eens staalhard, dan weer mals en ver
zadigd ran souplesse en daarbij een
technische virtuositeit zonder weerga
en zonder enige overdrijving naar vals
effect. Tevens een „pur sang" muzi
kaliteit cm er ontroerd en bewogen
van te worden. Z-o was 't ook in de
door Anton Dresden begeleidde Spaan
se liederen van Granados, Turina en
de Falla, als verrassingen aangekondigd
en voorgedragen met eveneens een na
tuurlijk talent, waarin geest en tempe
rament om de voorrang streden.
Mogelijkheden in deze reeds zo ver
edelde sopraanstem liggen intussen
voor de toekomst nog besloten, speciaal
wat de lagere regionen betreft, waarin
Goede week voor de visserij
NA 1 JUNI IS GEHELE
HARINGVLOOT OP ZEE.
(Van onze deskundige medewerker).
Met de trawlvisserij werden deze week
goede resultaten bereikt. Om de Noord
werd weinig gevangen, op de kust daar
entegen was er een zeer goede visserij,
waarvan vooral de kleinere vaartuigen
profiteerden.
Er werden mooie besommingen
gemaakt. In de hal werd wel de
beste trek gedaan. Doordat er deze
week bakolie beschikbaar gesteld werd,
bestond er een goede vraag naar vis en
brachten alle sorteringen, de schol in
cluis, geregeld de maximum-prijs op.
De aanvoeren waren bevredigend.
Met de haringvisserij gaat het rede
lijk. Aanvankelijk werd er goed gevan
gen. Dinsdag en Woensdag daarentegen
was de vangst gering. De schepen zijn
iets noordelijker gegaan en bevinden
zich thans even over de 57 gr. N.B. Er
wordt druk gejaagd, zodat er bijna
iedere dag afslag gehouden werd. De
belangstelling is zeer goed. De kwa
liteit van de haring is uitstekend, doch
ze vallen nogal groot van stuk. De pri
meurs brachten circa f. 200.a f. 220.
per kantje op. Maandag jongstleden
waren er ongeveer 1300 kantjes aan de
afslag en de prijs fluctueerde toen om
de f. 160.per kantje. Nadien zijn de
noteringen, zoals te verwachten was,
aanzienlijk terug gelopen en Donderdag
werd f. 100.per kantje gemaakt. Dins
dag jongstleden heeft de tussengroep
zee gekozen en op 1 Juni a.s, vaart de
rest van de vloot uit. Zoals bekend zijn
de prijzen voor de maatjes tot 15 Juli
a.s. vrij. Het zal echter te bezien staan
of overheidsmaatregelen dan nog nood
zakelijk zullen blijken te zijn, daar de
haringvloot in vergelijking tot vorig jaar
een flinke uitbreiding heeft ondergaan,
zodat bij een normale vangst iedereen
van dit voedzame product zal kunnen
profiteren.
de reeds nu aanwezige donkere onder
grond nog groeien kan. De voortreffe
lijke studie's onder leiding van de be
roemde Lola Rodrigues de Aragón de
den haar reeds op 11-jarige leeftijd de
eerste prijs winnen op eenwedstrijd
voor zang èn dans. Wij kunnen, gezien
haar gratie ook dit laatste volledig
begrijpen. De machtige ovatie's na dit
begenadigde zingen schenen niet te zul
len ophouden! Naast de aangeboden
kolossale mand met bloemen in de
Spaanse kleuren (geel-rood) stond zij
temidden van een verrukt opdringende,
enthousiaste menigte en dankte met de
gevoelige charme van heel haar jonge
wezen, die ook dit superieure, ongelofe
lijk heldere en zuivere zingen van het
begin tot het eind had gekenmerkt. De
stem van deze Spaanse zangeres is
waarlijk hèt niet te evenaren hoogte
punt van het concours geworden!
Het leek alsof Schuurman en het
Residentie-Orkest van deze hoogte dit
maal niet onder wilden doen: bezield
en geïnspireerd klonken Beethoven's
ouverture Leonore III en die voor Wa
genaars „Cyrano de Bergerac", zoals
wij het in de Stadszaal nimmer van
hen hoorden. In Hans Henkeman's
„Primavera", doorzichtig voor kleine
bezetting geschreven, wedijverden Sto-
tyn (hobo) en Prins (fluit) om het
hardst en zachtst in zoete melodie en
na de openbaringen der sopraan, speel
den zij -nog de Falla's dansen uit ..El
sombrero de tres picos" als fonkelend
besluit.
Voor deze Maria de los Angeles Mo
rales intussen, ligt van nu af aan de
wereld open, of liever aan haar voeten!
Want zij beschikt nu letterlijk over
alles, wat een grandiose carrière waar
borgt, zowel op het terrein der lied
kunst als op dat der opera, gezien de
lieftalligheid der actie, waarmee zij
haar glorieuse zang telkens zonder eni
ge gemaniëreerdheid ondersteunde!
Zulk zingen is de manifestatie van
het goede en edele, dat uiteindelijk in
een geteisterde wereld zal zegevieren 1
En dan te bedenken, dat er op 't con
cours zeker een tiental of meer zange
ressen rondliep, wier wellicht anders
geaarde, maar evenzeer gave kunst
nauwelijks voor deze ideale behoefde
onder te doen.
Men wordt er stil van....
H.
(Van onze financiële medewerker).
Er zyn tot dusver blijkbaar geen fac
toren. die de effectenbeurs uit haar
lethargie kunnen opheffen. Of er
Amerikaanse effecten zullen worden
gevorderd en daarvoor herbelegging
zal moeten worden gezocht, of er
gunstige jaarverslagen worden gepu
bliceerd en hoge dividenden worden
uitgekeerd en door de jongste koers
daling het rendement van vele aan
delen aanmerkelijk is verhoogd, dit
alles wordt geneutraliseerd door het
simpele feit dat de fiscus bezig is
door middel van bijzondere, heffingen
om van de gewone belastingdruk
maar niet te spreken de kapitaal
markt te draineren, zodat de gelden
voor aankoop van effecten en het
deelnemen in nieuwe emissies naar
het zich thans laat aanzien, meer en
meer gaan ontbreken. Wat geeft het
als men 4 of 6 rendement van zyn
geld kan maken als men geen spaar
gelden meer heeft!
Het is daarom geen wonder dat in
financiële kringen opnieuw verzet rijst
tegen de ook door ons meer dan eens
gegispte „afwikkeling" van de geldzui
vering, waarvoor de Minister thans een
ontwerp van wet heeft ingediend. Men
herinnert zich dat hiervoor in het be
gin van 't jaar een Beschikking is ver
schenen, waarbij ten aanzien van de ge
blokkeerde gelden werd bepaald wat met
die gelden kan worden gedaan, nadat ze
van een geblokkeerde rekening voor
zover meer dan f. 500 met toestemming
van de belastingdienst naar een Op
tierekening zijn overgebracht. Van deze
Optierekening mag in de meeste geval
len hoogstens f. 3500 naar een beleg-
dingsrekening worden overgeboekt, ten
laste waarvan bepaalde belastingen mo
gen worden betaald, terwijl het hierop
geboekte bedrag overigens in vijf jaar
lijkse termijnen, voor het eerst op 1
Juni a.s. vrij komt. In de Beschikking
was bepaald dat voor het restant van
de Optierekening door de Minister ef
fecten zouden worden aangewezen, ter
wijl daarvoor ook 3 Investeringscer
tificaten kunnen worden gekocht
thans ook 31/4 welke geleidelijk
In vijf jaar zouden worden verhandel
baar gesteld. Deze certificaten hebben
een looptijd van 20 jaar, maar de aflos
sing begint eerst op 1 Jan. 1959, m.a.w.
de eerste 10 jaar vindt geen aflossing
plaats.
In het Ontwerp van Wet, dat nu ver
schenen is, komen enkele wijzigingen
voor, waarvan de voornaamste is dat de
Minister geen effecten zal aanwijzen,
welke voor het saldo der optierekening
kunnen gekocht, zodat de houders van
geblokkeerd geld. dat niet voor belastin
gen kan worden gebruikt, in de meeste
gevallen op de Investeringscertificaten
zijn aangewezen.
Tegen deze „afwikkeling" van de
geldzuivering rijst nu terecht bezwaar,
omdat zy in feite geen afwikkeling,
maar een verlenging der geldblokkade
is en het als een eis van recht en bil
lijkheid wordt beschouwd, dat iemand,
die aan zijn fiscale verplichtingen
heeft voldaan, weer de vrije beschik
king over zijn geld krijgt.
Door aankoop van Investeringscertifi
caten blijft niet alleen "het geld nog
geruime tijd geblokkeerd, maar ook le
veren ze een niet denkbeeldig koers-
rlsico op, zodra ze niet meer voor be
lastingdoeleinden worden gekocht en
aan de invloed van een eventuele wijzi
ging in de rentestand onderworpen zijn.
Vooral het feit dat ten laste van de
Optierekening geen effecten mogen
worden gekocht en niet op nieuwe emis
sies kan worden ingeschreven, is zoals
thans reeds blijkt fnuikend voor de ont
wikkeling van het bedrijfsleven, dat
Eerste maximum geldboete
voor „zwartbouw"
AFBRAAK VAN DE NIEUWBOUW
NIET MEER MOGELIJK.
Een exportfirma van textiel, de N.V.
De Vries en Buren te Amsterdam,
heeft zonder rijksgoedkeuring haar
kantoren in de panden Waterlooplein
113 en Jodenbreestraat 814 laten
verbouwen en verfraaien. Deze ver
bouwing ter waarde van ongeveer
f. 200.000.- werd by stukjes en beetjes
uitgevoerd om te vermijden, dat de
aandacht der autoriteiten op deze
zwartbouw" gevestigd zouden worden.
Dit is echter toch gebeurd en een dezer
dagen werd een der directeuren deswege
door de politierechter te Amsterdam ver
oordeeld tot de maximumgeldboete van
f. 10.000.—.
Dit is de eerste maal, dat de maxi
mumgeldboete werd opgelegd.
Afbraak van de nieuwbouw is niet mo
gelijk aangezien het gebouw dan ineen
zou storten. Mocht de firma alsnog
de rijksgoedkeuring krijgen om de onder
tussen gestaakte bouw te voltooien, dan
zal deze toch in zo sobere mate ver
leend worden, dat het beoogde effect van
de bebouwing geheel verloren zal gaan.
HET VERRAAD DER VLAARDINGSE
GEUZENGROEP.
De voormalige politie-commissaris te
Apeldoorn J. F. de Buck, die terecht
stond wegens medeplichtigheid aan het
verraad van de illegale geuzengroep te
Vlaardingen. werd door het Bijz. Hof te
Arnhem veroordeeld tot zes jaar inter
nering. De eis luidde 10 Jaar.
De loonscheerder aan het werk.Eens
per jaar worden de schapen ontdaan
van de voor onze kleding-industrle zo
kostbare vacht. Het is nu tijd van het
schapenscheren.
Foto: ANPJr.
VIJF JAAR GEADVISEERD VOOR
EX-COMMISSARIS VAN GRONINGEN
Gistermiddag adviseerde het Gronin
ger Tribunaal in de zaak tegen de ex-
commissaris van de provincie Gronin
gen, C. F. Staargaard, een internering
van 5 jaar met aftrek en verbeurdver
klaring van f. 25.000,alsmede ontzet
ting uit de beide kiesrechten.
HAAGSE RECHTBANK.
Olie-diefstal De fabrieksarbeider
H. v. G. uit Alphen aan den Rijn heeft
zich voor de Haagse rechtbank te ver
antwoorden gehad wegens diefstal van
een grote hoeveelheid lijnolie uit een
opslagplaats. Tegen verdachte werd
door de Officier een jaar gevangenis
straf met aftrek van preventief geëist,
omdat de diefstallen over een lange ter
mijn zijn gepleegd.
De rechtbank heeft verdachte con
form de eis veroordeeld.
Letsel door schuld De landbouwer
J. D. B. uit Haarlemmermeer heeft te
recht gestaan wegens veroorzaken van
letsel door schuld, doordat hij te Rijp-
wetering mej. H. met 'n door hem be
stuurde auto heeft aangereden. Tegen
verdachte werd een maand hechtenis
geëist. De rechtbank heeft hem veroor
deeld tot een maand hechtenis, en in
trekking van het rijbewijs, gedurende
een jaar.
Heling bij de P.T.T. De besteller
bij de P.T.T. te Noordwijk D. B. had
goederen aangenomen, die van diefstal
afkomstig waren, doch met die laatste
omstandigheden was hij niet bekend, zo
had hy betoogd, nu hij wegens heling
zich had te verantwoorden bij de Haag
se rechtbank. De rechtbank heeft hem
veroordeeld tot f.50 boete of 25 dagen
hechtenis, en voorwaardelijk drie maan
den gevangenisstraf met drie jaar
proeftijd.
vro'e behoefte aan nieuw kapitaal heeft.
De minister meent dat van 'n eenzijdige
marktpositie als gevolg van geforceerde
verkopen door aangeslagenen in de be
lastingen nog geen sprake is. maar het
beursverioop van de laatste weken is
een bewijs voor het tegendeel. De zware
belastingdruk en de geldzuivering be
ginnen zich langzamerhand op heel ons
bedrijfsleven te wreken en waar onge
twijfeld grote bedragen vrij geld voor
belastingen worden gebruikt, behoeft
het zeker geen monetaire bezwaren op
te leveren als de geblokkeerde gelden,
na afdoening van fiscale verplichtingen,
teh behoeve van een gezonde ontplooiing
van handel en industrie kunnen wor
den gebruikt.
Laat ons hopen dat men dit in de
Kamers de Minister duidelyk zal kun
nen maken. En in elk geval heeft de
aankoop van Investeringscertificaten
geen haast.
HJIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Onze Jubileum-uitgave
Oplage reeds voor ruim driekwart Êf
verkocht!
Onze lezers, die deze uitgave nog s
E niet hebben besteld, maar wel van
EE plan zijn dit te doen, raden wy
om teleurstelling te voorkomen EE
niet langer te wachten. Reeds thans
is de oplage voor meer dan drie- e
kwart verkocht
E De jongste radio-rede van H.M.
E de Koningin, waarin Zij medede-
ling deed van Haar voornemen, af-
stand van de troon te doen ten E
behoeve van Prinses Juliana, wordt. e
in haar geheel in deze uitgave op-
E genomen.
E De prijs, welke bij bestelling be-
taald moet worden (desgewenst per
E giro 57055 of postwissel) bedraagt E
slechts f. 1.90.
DE DIRECTIE.
RAADSELS
voor allen om uit te kiezen; de
groteren (1116 jaar) vyf, de
kleineren (711 jaar) drie goede
oplossingen. Naam. leeftijd en
adres onder de raadsels. Inzenden
naar Bureau Leidsch Dagblad, of
naar Wasstraat 38, tot uiterlyk
Dinsdagmorgen 9 uur.
I. (Ingezonden door Nellie v. Rossum).
Op de kruisjes van onderstaande woor
den komt van links naar rechts en van
boven naar beneden een vriend van het
huisgezin te staan,
xxxx 1. het gevraagde woord,
x 2. Europese hoofdstad,
x 3. stekelig dier.
x 4. meisjesnaam.
II. (Ingezonden door Marfjtje Sta-
vleu). Mijn geheel is een plaatsje in
Friesland van 9 letters. 1, 2 is een mu
zieknoot, 4. 5. 6, 7 een drank, een 7, 6,
8. 1 is een grote man, 6. 9 is een afge
korte meisjesnaam, 3 is de onbekende.
III. (Ingezonden door Jacquelientje
Kat). Verborgen bloemennamen. 1.
Kianfara, 2. Ragtlerm, 3. Riafse: 4.
Neamono; 5- Zundenichdoso.
IV. (Ingezonden door Anke Warring).
Wie is een ijzervreter?
V. (Ingezonden door Willy Potters).
Mijn geheel ls een mooie bloem. Mijn le
deel is een hemellichaam, mijn 2e deel
(zonder staart), wordt bij het vissen ge
bruikt, mijn 3e deel een deel van een
plant.
VI. (Ingezonden door Gerrit Ligtvoet).
De beginletters van onderstaande woor
den, van boven naar beneden gelezen,
noemen iets, waar jullie elke week ver
langend naar uitzien.
1 1. een radió-omroepvereniging.
2 2. jongensnaam.
3 3. lichaamsdelen.
4 4. bloem.
5 5. ander woord voor beest.
6 6. dier, bekend om koppigheid
en domheid.
7 7. papier-ophaaldienst.
8 8. iedere.
9 9. delen van de tijd.
10 10. De van Biscaye.
11 11. Meisjesnaam (ook voorzet
sel).
VII. (Ingezonden door Ria Collee).
Over welke weg wordt dikwijls gespro
ken ofschoon hij nooit begaan, wordt?
VIII). (Ingezonden door Carla v. d.
Weterink). Ik ben bij rijk en ben bij
arm. bU heer en ook bij vrouw, Maar in
de hitte kom lk nooit, en ook nooit in
de kou, 'k Ben steeds aan 't strand,
nooit in de zee, en nooit in bos of ven,
Maar op de meren zwalk is steeds, Weet
jij nu wie ik ben?
OPLOSSINGEN
der raadsels uit het vorige nummer.
1. Schilderij; schil, de, rij.
2. Marseille; 1. Moesi, 2. Aar, 3.Reuss,
4, Seine, 5. Eem, 6. Isar. 7. Loire, 8.
Lease, 9. Ebro.
3. Oost, West, thuis. best. hut, el,
stoot, web. Suus, boos, stoet,
4. Da. Han, Jan, kan, man, pan, van.
5. Zondag (zon en dag), of Maandag
(maan en dag).
6. Niemand; want hooi is gemaald
gras.
7. Een pauw.
8. Hagelstenen.
Beste raadselnichtjes en -neefjes,
Nu: gauw zoeken naar je naam; eerste
bij uitslag loting, en als hij daar niet
staat, dan toch in elk geval bij de na
men der goede oplossers. Dat laatste
feest hebben we allen! En de zes ge
lukkigen gefeliciteerd! Ik hoor toch wat
over je boek? Geniet er van! Verder
starten we met de hele raadselkring
weer voor de nieuwe prijsraadsels,
waarvan de loting over 4 weken plaats
vindt. Ik herhaal voor nieuwelingen:
wie 3 of 4 keer per maand genoeg goede
oplossingen inzendt (boven de raadsels
staat, hoeveel», loot mee voor een boek.
Om de 4 weken worden boeken verloot:
drie onder de groteren, en drie onder
de kleineren. Iedere goede oplosser heeft
dus een kans. Tevens komen om de 4
weken de namen van alle goede oplos
sers in de krant.
Nu, raadselkring, toon wat je waard
bent, en zorg voor een stapel brieven
met goede oplossingen. Tot volgende
week. Ali Nagtegaal: ja.
Allen hartelijk gegroet door jullie
Raadseltante,
Mevr. M. J. BOTERENBROOD.
GOEDE OPLOSSINGEN
der raadsels voor de Groteren
ontvangen van:
Greetje Koelewijn, Wim Kramer. Fred
Neuteboom, Ali Nagtegaal, Maria v. d.
Marei, Janna v. d. Marei, Llesje Gijs
man, Marijke Groenendijk. Carla v. d.
Weterink, Corrie Schaart, All Smolders,
Ineke Segaar, Wlm Schouten. Geeske
Somer, Wüly Vavier, Wim Verhart,
Henny Veldhuizen, Miek v. d. Stok,
Corrie Blansjaar, Betsy Balkenende.
Willy Marks, Nini de Nie. Janny Kiel,
EUy Kiel, Jannetje Haasnoot, Tinie
Hoogervorst, Lientje Looyenstein, Gree
tje v. d. Leeden, Ineke David, Dik
Arentsen, Nelly Boezelijn, Henk Bin
nendijk. Jans v. d. Meulen, Tom Muller,
Bepple Bourgeois, Klaas Bastinck,
Greetje Dorrepaal.
HAAGSE GERECHTSHOF.
De straf verzwaard Mej. M. van B.
te Sassenheim was door de Politierech
ter veroordeeld tot twee weken gevan
genisstraf wegens diefstal, en kwam van
dit vonnis in hoger beroep. Dat pakte
slechter uit, want de Proc. Generaal
vorderde nu een maand gevangenis
straf. Het Hof heeft arrest gewezen, en
een maand gevangenisstraf opgelegd.
en van de Kleineren:
Mary de Meyere, Arno Marks, Anja
Marks, Ronny Haanstra, Wim Haasnoot,
Maaike Fluyt, Rla Collee, Aat Collee.
Elly Brandt, Ellie Brandt (Bilderdijk-
str.), Theo Burgerhout. Piet Balkenen
de. Rietje Balkenende, Hans v. d.
Kwaak, Gerhard Kramer, Jacquelientje
Kat, Jan de Nie, Wim Brouwer, Joop
Crama, Nelie Verhart, Coby v. Ouwee-
len, Nellie v. Rossum, Anneke Schrijver.
Willy Rijnhart, Doorke Reeser, Tinie
Stol, Riet Schouten, Frans Spierenburg,
Kees Spierenburg, Joke Smittenaar,
.Toosje Segaar, Marijtje Stavleu, Ida
Sandberg, Willy Sloos.
^Illllllllllllllllliilllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllll^
ONZE PRIJSRAADSELS
De drie prijzen voor de Groteren
EE zyn na loting toegekend aan: E
Willy Potters. 13 jaar.
=E Fred Neuteboom. 14 jaar
E Marijke Groenendijk, 14 jaar.
De drie pry zen voor de Kleineren
zijn na loting toegekend aan:
p Mary de Meyere, 10 jaar.
EE Maaike Fluyt, 9 jaar. E
Kees Spierenburg, 8 jaar. EE
De prijzen kunnen aan ons j§
E Bureau worden afgehaald a.s.
E Woensdagmiddag tussen 12 en 1 of
EE 4 en 5 uur Red. „L.D."
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIH
VOOR ZONDAG 30 MEI.
Hilversum I (301 M.) VARA. 8.00
nieuws: 8.15; strijdlied; 8.18: Midland
Light Orchestra; 8.30; Nederland vacan-
tieland; 8.40: Intermezzo; 9.12: sport;
9.15: verzoekprogramma; 9.45: geestelijk
leven; 10.00: Paul Godwin TtIo; 10.30:
briefgeheim; 11.00: ochtendconcert; AVRO
12.00: lunchmuzlek; 12.30; Zondagsclub;
12.40: dameskoor Artl; 13.00: nieuws;
13.15: Romancers; 13.50: spoorwegen spre
ken: 14.00: sonatine van Buson; 14.05:
boekbespreking; 14.30: Omroeporkest;
15.45: fllmpraatje; 16.00: orkest V. Sil
vester; 16.30: sport; VARA: 17.00: kinder
koor De Merels; 17.20: M. Lllbet. gitaar;
17.30: Ome Keesje; 17.45: sport; 18.00:
nieuws; 18.16: in gesprek met de lezer;
18.30: Ned. Strijdkrachten; 19.00: studio-
dienst ds J. M. de Jong; AVRO: 20.00:
nieuws; 20.05: actualiteiten; 20.15: waltz-
tlme; 20.45: hersengymnastiek; 21.15:
meditaties bij New Look; 21.55: deel IV
hoorspel „Villa Roze"; 22.30: twee eeuwen
muziek uit vyf landen; 23.00: nieuws;
23.1524.00: Franse melodieën.
Hilversum II (415 M.) KRO: 8.00:
nieuws: 8.15: oud Boheems koraal; 8.25:
inleiding; 8.30: hoogmis Dooperkerk
Zutphen; NCRV: 9.30: nieuws; 9.45: BBC-
koor; 10.00: dlen6t Baptistengemeente
Hengelo, voorg. d6 A. A. Hardenberg; 11.30
na de dienst; KRO: 12.15: apologie; 12.35:
Orkest zonder Naam; 12.55: zonnewijzer;
13.00: nieuws; 13.20: Orkest zonder Naam;
13.40: viool en plano; 14.00: gevarieerd
programma; 14.40: klein orkest; 15.30:
zomeractje; 15.40: muzikale tombola;
16.10: sport; 16.25: Vespers; NCRV: 17.00:
kerkeiyke cantates: 17.30: Jeugddienst
Ned. Herv. Kerk Huls ter Helde, voorg. ds
H. A. Visser; 19.00: geesteiyke liederen;
19.15: kent gy uw bybel? 19.30: nieuws;
KRO: 19.45: panoduo; 19.50: boekbespre
king; 20.05: de gewone man; 20,12: Pon
tificaal Lof van E. W. Mulder; 20.45: deel
II hoorspel „Het standbeeld van de ge
neraal"; 21.20: Mia van Bruckner; 22.05:
nationale reclasseringsdag; 22.15: Nieuw
Londens Strykorkest; 22.37: actualiteiten.
22.45: avondgebed en liturgische kalen
der; 23.00:* nieuws; 23.15—24.00: licht
concert.
VOOR MAANDAG 31 MEI.
Hilversum I (301 M.) VARA: 7.00:
nieuws; 7 15: ochtendgymnastiek; 7.30:
selecties; 8.00: nieuws; 8.15: strijdlied;
8.18: lichte klanken; 9.15: muziek van
Franck; VPRO: 10.00: morgenwijding door
ds J. J. Thomson; VARA: 10.20: Gershwin
Medley; 10.30: voor de vrouw; 10.45: zie
kenbezoek; 11.20: zang uit de 18e eeuw;
11.40: verkoopkunde; 12.00: Vlncentlno;
12.30: weerpraatje; 12.33: voor het plat
teland; 12.38: negro spirituals; 13.00:
nieuws; 13.15: kalender: 13.20: Ramblers:
14.00: muziek voor twee plano's: 14.30:
zomer en gezondheid: 14.45: zigeuner
orkest; 15.15: hoorspel „Het doek valt";
16.15' La Favorita van Donizetti; 17.00:
de school is uit; 17.30: musetteklanken:
17.45: dikhuiden op Sumatra; 18.00:
nieuws; 18.15: varia; 18.20: lm Welssen.
Róssl; 18.30: Ned. strydkrachten; 19.00:
klanken uit Amerika; 19.15: West Fries
programma; 19.45: brandgevaar ten plat-
telande; 20.00: nieuws; 20.05: de natio
nale reclassering: 20.15: Vaudeville strijk
orkest; 20.50: radiodebat: 21.10: cabaret:
21.45: Nederland ln Opbouw; 22.00:
Meester Trio; 22.30: tango- en rumba
orkest; 23.00: nieuws; 23.1624.00: dans
muziek.
Hilversum II (415 M.) NCRV: 7.00:
nieuws; 7.15: reveille; 7.45: woord voor
de dag; 8 00: nieuws; 8.15: Te Deum Lau-
damus; 9.00: Blanche Tarjus, plano; 9.15:
ziekenbezoek; 9.30: waterstanden; 9.35:
morgenklanken; 10.15: Cellosonate van
Beethoven; 10.30: morgendienst o.l.v. ds
J. Kok; 11.00: werken van Grétry; 11.15:
voordracht; 11.40: Mozartprogramma;
12.00: werken van Rosslnl; 12.30: weer-
overzlcht; 12.33: Metropole Orkest: 13.00:
nieuws; 13.15: orgelconcert P. v. d. Kerk-
hoff; 14.00: schoolradio; 14.35: leerlingen-
koor Geref. Kweekschool: 15.05: vroiyke
klanken; 15.15: Kamerorkest; 16.00: by-
bellezing; 16.45: sonate van Bach; 17.00:
voor de kleuters: 17.15: Die Gelre Sangers;
17.45: Glaconda Enzemble; 18.15: sport;
18.30: verzoekprogramma; 19.00: nieuws:
19.15: boekbespreking; 19.30: actueel ge
luld; 19.45: de vyf Zapakara's; 20.00:
nieuws; 20.05: minister Drees over de na
tionale reclassering; 20.15: vocaal kwar
tet; 20.45: slot hoorspel „Stanley"; 21.30:
de Varianten; 22.00: Hollands Strijkor
kest; 22.45: avondoverdenking; 23.00:
nieuws; 23.15—24.00: Tsjechisch Fhtlh.
Orkest.
