Leidsch Dagblad | 1948 | 15 mei 1948 | pagina 5

Hoe zouden wij in April gestemd hebben?

Besparingen onvoldoende voor de
kapitaalbehoeften

1848

Het

van Willem I

Sterkere oppositie en verschuiving naar rechts

Radio-programma

Tempering van overheidsbemoeiing en -uitgaven noodzakelijk

BEZOEKT de BRANDWEER

VOOR DE JEUGD

KRUISWOORDRAADSEL

87ste Jaargang

LEIDSCH DAGBLAD

Zaterdag 15 Mei 1948

Tweede Blad No. 26387

Door prof. dr A. J. C.Rüter

Wie 1813 vergelekt met dat andere jaar van bevrijding. 1945. wordt
getroffen door een merkwaardige tegenstelling. Onder de Duitse be
zetting werd in vele Nederlanders een verlangen geboren naar een
algehele vernieuwing: politiek, sociaal en cultureel. Voor hun ogen ver
rees het beeld van een beter Nederland, mocht het zijn, van een
betere wereld. Het lijkt wel. of men in de oorlogstijd voor de mateloze
geestelijke en materiële ellende troost en compensatie zoekt in een toe
komst, waarin Nederland zich niet alleen zou verheffen uit zijn diepe
val, maar bovendien stijgen tot een hoogte, die het voor 1940 b»j lange
na niet bereikt had. Na de capitulatie kan dat verlangen zich in daden
uiten. Zij zijn, door allerlei oorzaken, beneden de verwachtingen ge
bleven .in de allereerste plaats van hen, die dit verlangen koesterden.
Aan de drang tot vernieuwing zelf als bewijs van de levenskracht van
ons volk doet dit echter niets af.

scherpe strijd gevoerd. Er waren le
den, die in de afgelopen jaren door
drongen waren van de voortreffelijk
heid van het Napoleontisch bestuur.
Zij wensten een straf gecentraliseerde
regering van Den Haag met een ge
ringe invloed van de natie en een zeer
geringe invloed van de delen, ge
meente en provincie. Zo'n stelsel

Het jaar 1813 dringt ons de vraag op.
of er aan die levenskracht niet iets
schortte. De doorstane ellende, minder
groot dan die ons heugt, maar toch
waarlijk groot genoeg, prikkelt de geest
niet tot een streven naar vernieuwing
en verbetering. Men verlangt volstrekt
niet naar iets nieuws, men verlangt te
rug naar het verleden, naar de welvaart
en gezapigheid van weleer. Er is géén
drang tot scheppen, hoogstens tot res
taureren. De proclamatie, waarin Van
Hogendorp het herstel van onze onaf-
hankelheid afgekondigd, treft de alge
mene stemming uitstekend. ,.De koop
handel". zo zegt het stuk o.a., „her
leeft. alle partijschap heeft opgehouden
alle aanzienlijken komen in de regee
ring—het volk krijgt een vroolijken dag
op gemeene kosten, zonder plundering
of mishandeling".

En tot slot: ,JDe oude tijden komen
wederom". Dat hoopte men inderdaad
vurig: het Nederlandse volk lijkt ver
moeid en verlangt vobr alles naar rust.

Men heeft die rust genoten, in over
maat en in bewonderend staren op het
eigen grote verleden Terwille van die
rust bant men alle partijschap uit. Hoe
veel beroering had de strijd van prins-
gezinden en patriotten vroeger niet ge
wekt. Met die partijschap dreef men
echter ook alle politieke strijd en ieder
opgewekt politiële leven uit. Het bestuur
werd een onderonsje van een kleine
groep aanzienlijken: het volk verdween,
zoals in deze tijd nauwelijks anders te
verwachten was; na zijn „vroolijken dag
op gemeenè kosten", van het toneel. Met
het economisch herstel ging het echter
minder vlot. Handel en bedrijf, lamge
legd in de Franse tijd, toen wij afgeslo
ten waren van de vaart op de vrije
zeeën, hielden eveneens in alle rust vast
aan de overgeleverde vormen en gebrui
ken en verwachtten .dat de oude be
drijvigheid als van zelf zou terugkeren.
De wereld was echter economisch ver
anderd en gunde Nederland niet meer
de leidende rol, die het ééns gespeeld
had. Aanpassing was nodig als het
brood, dat men verdienen moest, maar
daartoe konden onze' ondernemers de
energie niet opbrengen. Onmacht
heerste ook op andere gebied: kerk,
wetenschappen en kunsten zijn even
eens in hun rüst verstard .Nederland
dreigt op velerlei terrein hopeloos ach
terop te raken, alle nationale lofzan
gen van Tollens ten spijt.

Het is minder ten achter gekomen dan
het verdiende, dank zij Koning Willem I.
Hij was een energiek m&n, die zijn drang
tot handelen in een lange ballingschap
maar al te zeer had moeten intomen.
Hij ontplooide na 1813 in dit apatische
land ogenblikkelijk zijn volle activiteit!
W^r de natie niet vooruit zag, geen
initiatief nam en niet handelde, daar
deed hij het op landsvaderlijke wijze:
met de beste bedoelingen, in offervaar
digheid ook, maar niet zonder autocra
tische zin. Zijn grootste verdienste als
stimulator ligt zonder twijfel op econo
misch terrein, waar hij onvermoeid nieu
we wegen wees. aanmoedigde en steun
de. Zijn bemoeienis met kerk en cul
tuur heeft hem bij het nageslacht min
der toejuichingen opgeleverd. Wat hier
in verband met de grondwet van 1848
het zwaarste weegt ,is zijn ingrijpen in
het politieke leven.

Dat ingrijpen had zijn perken: Wil
lem I had de souvereiniteit aanvaard
onder toezegging van een grondwet.
ZU moest in 1813 nieuw geschapen
worden en het is bij dit bedrijf, dat de
meningen in dit rustige land toch fel
blijken te kunnen botsen, In de com
missie, die de nieuwe grondwet moest
opstellen, is over de staatsvorm een

scheepsberichten.

AGAMEMNON. 14/5 van New York te
Curacao verwacht: AMSTELDIJK, New
OrleansLonden. 13/5 52 mijl Zd West
Dungeness; BALI. 13/5 van Singapore naar
Port Swettenham; BENGKALIS, 13/5 van
Sfax naar Algiers; MAASKERK, 13/5 van
Lagos naar Takoradi; MADOERA. Port

SaidLonden, pass. i3/5 Lissabon; MO
LENKERK. 13/5 van Antwerpen Rotter
damOost Azië: NIGERSTROOM^ 14/5

van Freetown 'te Monrovia verwacht:
SAID JA, 13/5 van Pladjoe te MUI:
SOCRATES. 13/5 van Rio de Janeiro naar
Recife; TJISADANE. 13/5 van Makassar
te Soerabaya; VAN DER WAALS, 14/5 van
Bombay te Aden verwacht; VAN 'THOFF,
13/5 van Lumbo naar Dar es Salaam,
convool Coaster, BataviaRotterdam, 13/5
8 uur van Aden; LEMSTERKERK, Amster
damPerzische Golf, 13/5 te Londen;
TERNATE. 14/5 van Batavia te Rotter
dam; TRIPORT (charter). Calcutta—Rot
terdam, 13/5 te Madras; WILLEM RUYS,
Batavia—Rotterdam, pass. 12/5 18 uur
Perlm: ZIJPENBERG. 13/5 van Rotterdam
naar Savona.

K.N.SM.: BREE HELLE. 13/5 van Am
sterdam naar Santander; DRACO, 13/5 te
IJmuiden van Amsterdam, naar Leixoes;
HELENA, 13/5 te Antwerpen van Amster
dam naar Lissabon; ILOS, 13/5 van Rot
terdam naar Vigo: ODYSSEUS, 12/5 van
Casablanca naar Gibraltar; ROELF, 14/5
te Amsterdam van Hamburg. VAN
OSTADE. 13/5 St. Catherines gepass. van
Rotterdam naar St. Thomas.

K.H.L.: LIONEL, 13/5 van Rio de Ja
neiro naar Bahla (thuisreis).

H. Oost Afrika Lijnen: VAN HET HOFF.
13/5 van Mozambique vertrokken naar

P°HtóWesteAfrika Lijnen: CONGOSTROOM
16/5 te Takoradi verwacht van Angola
naar Freetown; HEELSUM, 13/5 ln
Pointe Nolre aangekomen van Port Gentll
naar Boma; HILVERSUM 14/5 van Ta
koradi na.r Accra; JAARSTROOM, 12/5
ln Cape Palmas aangekomen van Nigeria:
MAASKERK, 13/5 van Lagos naar Tako
radi; NIGERSTROOM. 10/5 t€ Konakri
van Dakar naar Freetown; STAD LEIDEN.
12/5 van Dakar naar Le Havre; ZWIJN-
DRECHT, 13/5 te Konakri van Freetown

K.PM.: BALI. 13/5 van Singapore naar
Port Swettenham.

Mij Nederland: BENGKALIS, 13/5 van
Sfax naar Amsterdam; HUGO DE GROOT,
12/5 van Suez naar Batavia; TAWALI,
13/5 te Oran van Amsterdam naar Ba
tavia.

Mij Oceaan: IDOMENEUS. 14/5 te Am
sterdam van Ned. Indië.

Vlnke en Co.: BRITSUM. op weg van
Amsterdam naar Genua Oues'èant. gepass.
(14/5); WILLEM BARENDSZ. vanmorgen
,(14/5) te IJmuldeh aangekomen,

De Leidse hoogleraar, prof dr
A. J. C. Rüter, schetst in een
reeks artikelen onder de titel
1848, de betekenis van dat jaar
als het jaar. waarin de moderne
democratie in Nederland werd
ingeluid.

Hierbij de eerste beschouwing
van prof. Rüter's hand.

mocht hun onder Napoleon goed vol
daan hebben, het was volmaakt on
Nederlands gedacht: in de Zeven Pro
vinciën had het zwaartepunt van het
bestuur steeds bjj steden en provin
cies gelegen. Bovendien, hoe hecht de
band met Oranje ook geweest was,
een autocratisch vorstelijk gezag paste
slecht by de Nederlandse aard. Van
Hogendorp bond de strijd aan met de
vereerders van het Napoleontisch re
geringsstelsel. Hij wenste geen her
leving van de Republiek, die uit de
tijd was, hij wilde een koninkrijk,
waarin gemeente en provincie onder- uit de dommel.

geschikt waren aan het rjjk, maar hij
verlangde een gezonde invloed van de
natie en eigen bestuur der delen.

Van Hogendorp won zijn strijd. Stellig,
wat tot stand kwam, is in onze ogen
geen moderne staat en zeker geen de
mocratie. Ministers, die in waarheid die
naren van de Kroon zijn en haar alleen
verantwoording schuldig, een Kamer,
volgens een drievoudig getrapt kiesstel
sel verkozen en met weinig rechten toe
gerust. die niet de natie, zelfs niet de
burgerij, maar alleen de aanzienlijken
enige invloed op de regering gunde. Een
gemeentelijk en provinciaal bestuur, dat
niet geregeld werd bij de wet. maar, bui
ten de Staten-Generaal om, bij regle
ment. dat de goedkeuring van de koning
behoefde. Een bestuur der koloniën, dat
geheel aan de koning voorbehouden
bleef, als ware zij een „rentegevend
landgoed van de kroon". Dat alles neemt
evenwel niet weg, dat Van Hogendorp
er in geslaagd was, twee beginselen ln
de grondwet vast te leggen, die even
Nederlands als vruchtbaar waren:
controle op de regering door een ver
tegenwoordiging en de mogelijkheid
van een eigen bestuur van gemeente
en provincie.

Evenwel, dit- waren beginselen. De
praktijk moest nog geschapen worden
en daartoe waren activiteit en strijd
baarheid van vertegenwoordiging, ge
meenten en provincies, boven alles po
litieke belangstelling van de natie ver
eist. Zij ontbraken ten enenmale. Men
liet. als op andere gebieden, de koning
begaan en Willem I was er de man niet
naar deze mogelijkheid ongebruikt te la
ten Nederland werd autocratisch en vrij
centralistisch geregeerd: ook onder Wil
lem rr kwam daar weinig verandering
in. Zolang de vereniging met België
ging van de Noord-Nederlandse leden
in de Staten-Generaal weinig initiatief
en nauwelijks enige oppositie uit.

De gemeenten en provincies aan
vaardden reglementen, die hun nage
noeg geen zelfbestuur lieten, maar 'sko-
nings commissaris in de provincie tot
een almachtig potentaat maakten. Het
was niet de schuld van Van Hogendorp.
die het anders, en nauwelijks van de
koning, die het wel zo gewild had; de
schuld trof vooral de Nederlandse na
tie. die aan rust boven politieke strijd
de voorkeur gaf en zich gaarne regeren
liet. Op landsvaderlijke wijze en zo
lang het goed ging.

De afscheiding van België éh de
slechte Jaren, die volgden, wekten haar

MR VAN KLEFFENS NAAR
NEDERLAND.

Mr Van Kleffens is gisteren per vlieg
tuig uit New York vertrokken" voor een
kort bezoek aan ons land
WAT DE IJSJES MOGEN KOSTEN.

Met ingang van 21 Mei '48 zal het
aan pachters van stationsrestauraties
zijn toegestaan ,op perrons van de Ned.
Spoorwegen consumptie-ijs te doen
verkopen voor 15 cent per 45 gram. De
zelfde maximumprijs zal gelden voor
exploitanten van buffetten ten behoeve
van de bezoekers van bijeenkomsten of
voorstellingen. Ook in treinen en aan
boord van schepen mag voor 15 cent
worden verkocht.

In alle overige gevallen blijft de prijs
ten hoogste 10 cent per 45 gram.

Bij bediening aan tafel mag voor ijs
in coupes of glazen 14 cent per 45 gram
in rekening worden gebracht en 28
cent per eenheid van 45 gram, waarvan
ten minste 100 cm3 van een drank is
toegevoegd (sorbets), evenwel alleen
indien voor degenen, die niet van be
diening aan tafel gebruik maken, ook
ijs beschikbaar wordt gesteld tegen bo
venvermelde prijzen.

Ingezonden Mededeling

20 heeft zijn keus nog niet

bepaald

In de onlangs voltooide Gallup-en-
quéte hebben de enquêteurs en enquê-
trioes van het Ned. Instituut .voer de

Publieke Opinie aan een representa-

tieve .steekproef' uit ons hele volk I 40 43%. „Links" P.v.d AT en CPN.

CJ*.N. van 39# in 1946 tot 34# taf
1948 teruggelopen.

Wij geven hieronder een totaalover
zicht:

Eerstgenoemde cijfers zijn van Mei
1946; laatstgenoemde van April 1943.
Regeringspartijen (K.VP. en P.v.d.A.)
60#. 57#. Oppositie overigep art ij-en

gevraagd: ,.Op welke party 'zoudt u uw 39#,
stem uitbrengen, wanneer er vandaag 32°;
verkiezingen "waren?"

De antwoorden luiden:
Katholieke Volkspartij 32#;

PartU

34#. ..Midden" K.V.P. 31%,
.Hechts" Overige partijen 30#,

„Rechts" en „Links" houden elkaar
op het cgenblik in evenwioht. Men be
denke echter, dat de verkiezingsstryi

van de Arbeid 25#; Anti-Revoluti- nog moet beginnen. Bijna 20# van de
onnaire Party 13#; Christelyk-His- kiezers heeft op het ogenblik zUn keus
torische UnicflIO#; Communistische neg niet bepaald. By de Kamerverkie-
Party Nederland 9%; V.V.D. (Volks- zingen in Mei 1946 was er 90# van de
party v. Vryh. en Dem.) 8#; Staat- kiezers, die niet stemde of een ongel-

kundig Geref. Party 2#; Andere
party'en 1

dige stem uitbracht!

Nederlands Instituut voor de
Publieke Opinie.

VOOR ZONDAG 16 MEI.

Hilversum f (301 M.) VARA 8.009
nieuws; 8.15: strydlied; 8.18: balletmuziek''
van Rosslnl;

8.30: Nederland vacamle-

Geen spaarzin door belasting
heffing en lage rente

(Van onze financiële medewerker).
Uit de Ryksmiddelenstaten van de
laatste maanden valt op te maken, dat
de fiscus bezig is de achterstand ten
aanzien van de invordering der over
19451947 verschuldigde belastingen in
te halen en wanneer men lqt op de
koersdalingen, welke sinds begin April
op de Amsterdamse beurs zijn tot stand
gekomen, moet men wel de conclusie
trekken xlat tussen een en ander ver
band bestaat en dat de zware belasting
heffingen, waartoe de regering is moe
ten overgaan, meer en meer hun invloed
op de kapitaalmarkt en op het Neder
landse bedrijfsleven doen gelden.

E,en veel groter deel dan vóór de
oorlóg moet thans van het nationaal
inkomen aan de Staat worden afge
dragen en al moge Minister Lieftinck
by de installatie van de Nationale
Spaarraad met enige voldoening
opmerken dat de jaarlijkse he
sparingen der bevolking thans ca.
f.700 millioen bedragen, het is wel
zeker dat dit bedrag lang niet vol
doende is om in de kapitaalbehoeften
van het Ned. en Ned.-Indischc be
drijfsleven te voorzien.

Het feit. dat voor de claims van de
aandelen Deli Mfi. en Arendsburg. die
tezamen f18% millioen nieuw geld vra
gen, slechts de helft van de theoreti
sche waarde betaald wordt, kan als een
bewijs voor die stelling gelden, want
wat de merites van die beide emissies
betreft, ïydt het geen twyfel of zU wet
tigen een deelname in het nieuwe ka
pitaal tegen hogere koersen dan de
beurs er thans vooi^gelieft te betalen,
beter gezegd, kan betalen.

Wie de prospectussen van deze twee
cultuuremissies doorleest, komt onder
de indruk van het commercieel initia
tief. dat hier door onze tabaksmensen
aan de dav wordt gelegd ln weerwil van
de nog altijd onzekere staatkundige pa-
sitie van wat de regering nog steeds
min of meer eunhemistisch onze „over
zeese Gebiedsdelen" noemt.

Reeds over twee a drie jaren zullen
de Deli Mil. en de Arendsburg weer
met een tabaksproductie aan de markt
komen, die de vooroorlogse omvang
benadert en hun rubberproduct»*
rullen relfs belanerilk rroter run dan
toen Het slechte onthaal van deze
emissies, evenals trouwens van een
goed renderend en veelbelovend con
cern als Philips Gloeilampen, wtist er
wel on dat er voor beleeeinc minder
geld beschikbaar Is. reden waarom
enkele grot» Wr.iv.n als de Hoog
ovens en de Levcrbros vermoedelijk
eerst van Vapitaalsuilbrelding afzien.

t

Dit zou het ergste nog n!et zji"- jya""
neer de financieel-economische politiek
der regering er op gericht was, of al
thans niet verhinderde, zoveel niogelyk
buitenlands kapitaal aan te trekken,
waartoe allereerst nodig is. dat de bui
tenlandse belegger vertrouwen stelt in
de economische herstelmogelijkheden
van ons land en op een redeiyk rende
ment kan rekenen. De president van een
der grootste Belgische concerns, de heer
Heineman van de Sofina, heeft hierop
dezer dagen nog eens met nadruk ge
wezen, maar concludeert dan

dat enorme bedragen voor Eurona on
productief blijven omdat ze zich niet
wagen in landen, waar een redelijke
beloning wordt geweigerd en waar
het dirigisme het particulier initiatief
belef zich te doen gelden of een -be
loning te vinden in verhouding tot de
bewezen diensten.

Het middel om de betalingsbalans via
buitenlandse beleggingen in evenwicht
te brengen, gaat op deze wyze verloren
en daarmede de mogeiykheid om op
korte termijn het welvaartspeil der be
volking op een hoger niveau te brengen.

Uit deze en dergeiyke opmerkingen

wel hoezeer de binnenlandse financiële
en économische politiek ten slotte de
hefboom is van het stoffeiyk welzyn.

Meer dan de instelling van de Na
tionale Spaarraad, zou het daarom
voor de economische toekomst van
ons land van belang zyn als door
tempering van de overheidsbemoeiing
en de overheidsuitgaven de voorwaar
den werden geschapen voor de ont
wikkeling van een rendabel bedrijfs
leven en daardoor tevens van de
spaarzin der bevolking, die in de
grond wel aanwezig is, maar die thans
door een te lage rente en een reuze
belastingheffing wordt tegengegaan.

De Minister van Financiën, die van
dc noodzakeiykheid der nieuwe kapi
taals-investeringen zonder enige twyfel
overtuigd is en thans ook tot de con
clusie zal zyn gekomen dat de moge-
ïykheden daartoe als gevolg van de
zware belastingen, in sterke mate zyn
verminderd, zou kunnen beginnen met
de geblokkeerde gelden vrij te geven,
voor zover ze niet voor belastingbetaling
behoeven te worden gebruikt. Op de
biliykheid daarvan hebben wy van meet
af gewezen eh ze wordt thans te ster
ker gevoeld, nu biykt dat voor de be
taling der belastingen meer vrye geld
middelen nodig zyn, dan aanvankehjk
verwacht werd.

Dit zou uiteraard ook aan de beurs
handel ten goede zyn gekomen, die na
de vry scherpe daling van de laatste
weken na het midden van deze week
een ietwat gunstiger aspect bood.

TENTOONSTHtlHG

H O UT RUST DEN HAAG 14% 31 HEI
.DAG.GEOPEND VAN 10-10UUR

E N TREE ?5ct.

!ePEREN PAG INTERESSANTE DEMONSTRATIES WEDSTRIJDEN

.Onder andere partyen zyn opgeno
men antwoorden als ..Middenstands-
party", „De party voor de vrouwen",

..De Protestantse Unie", ..Bellamy" e.d.

Berichteh over 'n eventuele lyst-..Wei
ter" zyn eerst na deze prcefverkiezing
verschenen.

De C.P.N. blykt iets achteruit gegaan
-te zyn t.o.v. de laatst gehouden Kamer
verkiezingen in 1946, waar 10.6# C.P.N,

'stemde. De V.V.D. ging van 6.4% in -

1948 vooruit Tol nu no PTT on rio land: 840 Intermezzo; 9.12: sport: 9.15:

verzoekprogramma: 945: geestelijk leven:
01>ïevesr de pe.centages 1000 pingstercantate van Bach: 10.30."
die zij bjj laatste Statenverkiezingen voordracht: n.oo concert: avro 12.00: -
gehaald hebben, t.w. resp. 9,7# en lunchmuzlek; 12 30- Zondagsclub; 12.40:
25,8#. Borgerhouts mannenkoor: 13.00: nieuws:

13.15: les gars de Paris; 13.50: spoorwegen

spreken: 14.00: polka van Smetana: 14.05;

Vergeiyklng met de resultaten an boekbespreking; 14.30: Radio Phllh. Or-
1946 leert vervolgens dat de retre- kest; 1815tenor en orgel; 16.35: sport:
ïbHb leert \ervoigens, dat de rege VARA 17.00: meisjeskoor De Krekels; 17.20
rmgspartyen de K.V.P. en de klelne instrumentale soli; 17.30: Omo
P.v.d.A. van pl.m. 60# in 1946 op plm. Keesje; 17:50: sport; 18.00: nieuws; 18 15;
57% op het ogenblik gedaald zyn. ln gesprek met, de lezer; 18.30: Ned. strljd-
Verdei' is „links" P.v.d.A. en krachten; 19.00: Oecumenische studio-

dienst; AVRO 20.00: nieuws; 20.05: actua-
llteiten: 20.15: concert: 21.00: hersen
gymnastiek; 21.30: waltztlme; 22.00: hoor
spel ..Villa Rose", deel II; 22.35: A'dams
Trio: 23.00- nieuws: 23.15: Skymasters;
23.4524.00: A. Sandler speelt.

RAADSELS

voor allen om uit te kiezen; de
groteren (1116 jaar) vyf, de
kleineren (711 jaar) drie goede
oplossingen. Naam, leeftyd en
adres onder de raadsels. Inzenden
naar Bureau Leidsch Dagblad, of
naar Wasstraat 38, tot ulterlyk
Dinsdagmorgen 9 uur.

I (Ingezonden door Janny Kiel). Op
de kruisjes komt horizontaal en verti
caal de naam van een stad in Spanje
te staan.

x 1. medeklinker.

x 2. medicyn.
x 3. dier. (Afrika).

x 4. overiyden
xxxxxxxxx 5. het gevraagde woord.

x ,6. Plaats in Gelderland
x 7. Drink je, als je dorst
hebt

x 8. deel van het koren,

x 9. médeklinker.

II. (Ingezonden door Ellie Brandt). A:
Welke vygen zyn het slechts?, b. In wel
ke vaten kan men geen wijn doen?

m. (Ingezonden door Maryke Groe-
nendyk). Hoe zwaarder mijn last, hoe
beter ik ga. Ontneem mij mijn last. en
ik sta.

IV. (Ingezonden door Frans Spieren
burg). Ik ben een plaats in Zuid-Hol
land. Myn eerste twee lettergrepen noe
men een getal onder de tien; myn
laatste twee iets, waaraan een groot te
kort is.

V. (Ingezonden door Erica Beek).-Ik
besta uit 12 letters, en ben een bekpnd
gezegde. 9, 6 is een lengtemaat, 1, 5. 12,
7 bewegende lucht. 4, 2, 3, 10 een ander
woord voor vleugel, 8, 11,het geluid van
een ezel.

VI. (Ingezonden door Joke Smitte-
naar). Ik dien voor Waterafvoer (4 let
ters). Keert men mij cm. dan ben ik
onmisbaar in de kamer.

VJI. (Ingezonden door Anke Warring)

Ik ben een spreekwoord van 27 let
ters. 1, 24, 22, 5 is een wild dier, 27, 14,
18, 3 een jongensnaam, 27, 10. 20, 15, 10
iemand, die jullie goed kennen, 12, 7, 13
is iemand uit een sprookje, 23. 5, 26, 8,
14. 17, 23, 2, 20 een hoofdstad in Neder

land, 9. 19, 4, 11 het tegenovergestelde
van kapot, 25. 16, 25, 6, 21 een zuid
vrucht.

VIII. (Ingezonden door Willy Potters)
Verborgen plaatsnamen. 1. We gingen
met Vader en Moeder naar het dieren
park. 2. De agent maakte een vlug ge
baar naar de dief. 3. Velpon lymt alles.
4. Wy verrassen Moeder op haar ver
jaardag 5. Overal kwamen mensen uit
huizen lopen.

OPLOSSINGEN

de raadsels uit het vorige nummer.

1. Horizontaal: 1. felicitatie, 9. alibi,
10. alarm, 11. Ma. 12. ir. 13. ei, 14.
in.as.k, 15. k, bang, 16. ld (lid zon
der i). 17. se, 18. si, 19. er, 21. lit
(van liter), 24. planeet, 27. zee
straat, 29. ver, 30. gom, 32. Lea, 33.
mes, 35. Eli, 36. A.P.. 37. laken, 38.

kas zonder a Vertlcaal1familie,
2. eland, 3. ibiss, 4. cirkel,as, 5. ta,
ekster, 6. alibi, 7. Irene. 8. emigrant
(zonden t), 20. opéra, 22. intrek,
23. etage, 25. le, 26. e.a., 27. zeep,
28. tolk, 29. vla, 31. mis, 33, Ma,
34. se.

2. Batavia; Bata, via.

3. k. zyn elleboog;' b. nat.

4. Voor de Jeugd.

5. Sofa; sof, a.

6. Glas, klas, plas, vlas.

7. Hemelvaartsdag; hemd, el, Va, vaal.
ar, tas, dag.

Beste raadselnichtjes en -neefjes,

Myn voorspelling'kwam uit: vele klei
neren kwamen met de goede oplossing
van het'kruiswoordraadsel aan! 't Viel
weer goed 'in de smaak! Nu 'geduld tot
er weer een komt. We zyn intussen al
aan onze derde ronde, en lossen nog
maar twee keer gewone raadsels op,
endan is het feest van de loting er
al weer. Steeds present zyn. dat spreekt
vanzelf.

Ik word geregeld van nieuwe raadsels
voorzien, wel bedankt. De nieuwelingen
zyn welkom. Theo Burgerhout. Ik kom
geen raadsel meer van je tegen. Dik
Arentsen: Je leest hierboven al, dat je
steeds nieuwe raadsels mag inzenden

Tot volgende week. Allen hartelijk
gegroet door jullie Raadseltante,

Mevr. M. J. BOTERENBROOD.

Horizontaal:

1. symbolische zetel
5. boven het normale

uitgaande
11. schoonheidsappaxaat

voor mannen
15. militaire troep van be
paalde sterkte
17. man van bepaalde

landsaard
19. insgelyks (afk.)

21. deel van een huis

22. uitroep

24. waar Gordium beroemd
om is géworden

25. wat vroeger koloniën
heette

26. riviertje in Nederland

28. oppervlaktemaat

29. wat meestal in Je eigen
oog zit

31. van weinig voorzien

32. groet

33 geen hardloper
35. snel naar beneden
komen

87. strategische positie aan

de Rode Zee
38. land

40. tydeiyk plaatsen

42. ontspanning in geest
en lichaam

43. grove fout

45. onvervaard

46. algemeen geaccepteerd
48 ontspanningsgebouw
49. klein roofdier

51. onbekende

52. afscheiding

55. TÜkan0niSs?n°t kïi heel veel zijn 10. ütel^van bonjan Zola
57. etensbereider

2. rivier in Azië

3. vreemde munt

4. meisjesnaam

5. 'onduldelyke

6. plaats in Gelderland»

7. muzieknoot

8. heen en weer

9. ieder

59 bepaalde steensoort

61. vruchtenvocht

62. negatief voorvoegsel

63. huid

65. lang platform
68. deel van het hoofd
70. kinderkreet
71 boze geest

73 zintuigeiyke waarneming

74 denkbeeldige belevenis
76 party striJ der

77. waar we wel eens denken, dat de

wereld heengaat.

Verticaal:

36. ontkenning

37. dieren

39. Amsterdamse tyd

40. opgewarmd hapje

41. familielid

42. twee medeklinkers
44. by woord

47. kerkeiyke richting

48. reddingsboot

11. beroemd geworden door éen proces 50. hoogste punt

12. persbureau 52. incarnatie van vernielzucht

13. zogenaamd 54. sierlyke gesp

14. bestuurder 56. half

16. schoof 58. binnenste deel

18. versterking van begrip dood 59. winkeltje

20. communicatiemiddel 60. voorzetsel

22. onverbrekelyk met Remeo en Julia 63. glibberig

van vooraanstaande buitenlanders biykt1 1. twistpunt na de oorlog

verbonden
23. eenzaam
25. wat schaadt
27. parkflat in de residentie

29, bepaald soort schip

30. waarvan splitsing een klap geeft
32. schone jongeman

34. beschadiging

35,familielid

64. ongebonden

66. muzieknoot

67. jongensnaam

68. vreemde munt
69 vis

71. titel

72. voorzetsel

74. van de dag

75. familielid.

Hilversum II (415 M.) KRO 8 00:
nieuws; 8.15: sonate van Blber; 8.25' in
leiding 8.30; Hoogmis Clsterclenserkloos-
ter Nleuwkuyk; NCRV 9.30: nieuws; 9 45*.
vlooi en orkest; 10.00: kerkdienst Pink
sterkamp Ommen, voorg. ds J. de Graaf;
11.30: na kerkdienst: KRO 12.15: apologie:
12.30: orkest zonder naam; 12.55: zonne
wijzer; 13.00: nieuws: 13.20: orkest zonder
naam; 13.40 bariton en plano; 14.00: ver
zoekprogramma: 14,40: Ned. Kamerkoor;
15.15: Stlchts Kamerorkest: 16.15: R.K.
Middenstandsbond: 16.25: Vespers te Nij
megen; NCRV 17.00: dienst Geref. Kerk
art. 31 te Amersfoort, voorg. prof. B. Hoi-
werda: 18,30: geestelijke liederen van En
gels; 18.40: Pinksterliederen; 19.00: can
tate van Feuer; 19.30: nieuws: KRO 19.45.".
E. Joyce, plano; 19.50: boekbespreking:
20.05: de gewone man: 20.12: Klein Orkest
Vocaal Kwartet: 20.50: Lew White speelt
Foster; 21 00: luisterspel „Soil Deo Glo
ria": 21.35- verkorte uitvoering opera
Madame Butterfly van Pucclnl; 22.25: pla
noduo: 22.37: actualiteiten: 22.45: avond
gebed en liturgische kalender; 23.00:
nieuws; 23.1524.00: werken van Bala-
klrev en Strawlnsky.

VOOR MAANDAG 17 MEI.

Hilversum I (301 M.) VARA 8.00*.
nieuws; 8.15: strijdlied; 8,18:. luchtig pro
gramma: 9.30: Barcarole; VPRO 10.00: re
portage VCJC-kamp Ommen; 10.30: kerk
dienst Limburgse Protestanten ln Maas
tricht: VARA 12.00: Internationale ster
renregen; 12.30: ensemble Jean Presto;
13.00: nieuws; 13.15: kalender; 13.20: Me-
tropole-orkest; 14.00: voordracht; 14.15:
Paul Godwin Trio; 14.50: Boston Pops
Orkest: 15.40: voordracht; 16.15: Horowitz
speelt; 16.45: J. Jong. orgel; 17.00: Danny
Kaye zingt: 17.30: Plnkstersnort; 18.00:
nieuws: 18.15: Kwartet Jan Corduwener.
18.30: Ned. strijdkrachten; 19.00: Rond de
Paasheuvel in Vierhouten: 19.25: sopraan
en plano: 19 45: regeringsuitzending; 20 O0
nieuws: 20.05 dingen van de dag; 20.15:
weekend-orkest; 20.50: radiodebat; 21.10:
cabaret; 21.40: mr Joekes over de West-
Europese Unie; 21.55: tango- en rumba
orkest: 22.25: reportage: 22.35: operamu
ziek; 23.00: nieuws; 23.1524.00: rustige
klanken.

Hilversum II (415 M.) NCRV 8.00:
nleiiws; 8.15: symphonle van Haydn; 8.30:
dienst Evang. Luth. Kerk'te Vllssingen,
voorg. ds C. C. H. Visser; KRO 9.30;
nieuws: 9.45: gram.muziek: 9.55: Inleiding;
10.00: Hoogmis Kathedraal van Chartres;
11.30: KRO-trlo; 12.00: Angelus; 12.03:
V. Horowitz, plano; NCRV 12.15: geeste
lijke liederen: 13.00: nieuws: 13.15: Kon.
Mil. Kapel: 14.00: muziek voor de jeugd;
15.00: meisjes en kinderklasse: 15.30:
Pinkstervertelling; 16.00: Sweellnckkwar-
tet; 16.30: Plnksterultstapje ln Loos-
drecht: 17.00: tenor en orkest; 17.25: re
portage: 17.45: populaire orgelbespeling:
18.15: kamerorkest: 10.00: nieuws; 19.15:
boekbespreking; 19.30: actueel geluld;
19.45: gram.muziek: 20.00: nieuws; 20 05.
proloog: 20.15: Utrechts Stedeiyk Orkest:
21.00: huidige zendingsvragen: 21.30:
NCR V-kwartet; 22.00: Busch Strijkorkest:
22.30: A. v. d Horst, orgel; 22.45: avond
overdenking; 23.00: nieuws; 23.15—24.00:
gram.muziek.

VOOR DINSDAG 18 MEI.

Hilversum I (301 M.) AVRO 7 00:
nieuws; 7.15: ochtendgymnastiek; 7.30-
gram muziek; 7.50: dagopening door dr. A.
Trouw 8.00: nieuws; 8.15: aubade; 8.45.
gram.muziek: 9.15; morgenwydlng door
ds J v. d. Velden: 9.30: concert; 9.45:
arbeidsvitaminen; 10.30: voor de vrouw;
10.35: kinderzang: 10.50: voor de kleuters.
11 00: orgel en ceilo; 11.45: uit de wereld
pers: 12.00; Lyra Trio; 12.30: weer-
praatje; 12.33: ons platteland; 12.43: P.
Palla. piano; 13.00: nieuws; 13.15: Avro-
leans; 14.00: met naald en schaar: 14^0:
Radio Matinee: 16.00: Londens Phllh. Or
kest: 16.20: reportage; 16.40: de schoolbel.
17.00. ensemblemuzlek voor de Jeugd;
17.30: harp en vlbraphoon: 17.4o: Indo
nesische geschiedenis: 18.09: nieuws;
18.15: Tom Erlch, plano; 18.30: Ne»,
strijdkrachten; 19.00: Russische Barcarole:
19 05: over de EHBO. 19.15: beroemd©
llpderenreekeen; 19.45: NIWIN-klanken:
20.00: nieuws; 20.05: echo van de dag;
20.15: bonte Dlnsdagavondtreln; 21.30:
verzoekprogramma; 22.15buitenlands
overzicht; 22.30: viool en plano; 23.00:
nieuws: 23.15: Londen onder de loupe;
23.3024.00: gram.muziek.

Hilversum II (415 M.) KRO 7.00:
nieuws; 7.15: gram.muziek: 7.45: morgen
gebed en liturgische kalender; 8.00:
nieuws: 8.15: opgewekte muziek; 9.00:
lichtbaken. 9.30: waterstanden: 9.35:
gram.muziek: 10.00: voor dfi kleuters;
10.15: duetten; 10.40: voordracht; 10.50:
Hongaars muziek: 11.30: als de ziele luis
tert; 1140: muziek van Krelsler: 12.00:
Angelus: 12.03: zang en orgel: 12.30: weer-
overzlcht: 12.33: Vaudeville orkest; 12.55:
zormewüzer: 13.00: nieuws: 13.20' Vaude
ville orkest; 13.45: bilbellezlng: 14.00:
A'dams kinderkoor: 14.30: voor de vrouw:
15.00: twee maal de wereld rond: 15.40:
Spaanse muziek; 18.00: ziekenbezoek:
16.30- zlekenlof: 17.00: na schooltyd:
17.15: Rhapsody ln Blue: 17.30: Wigwam;
17.45- elck wat wils: 18.20: snort: '18.30:
Phil Svmph. Orkest: 18.50: actualiteiten;
i9 nn: n'piiws: 19.15' werken van Rodeers;
19.45. alle hens aan dek: 20 00: nieuws:
20.05 de gewone man: 20.12: Omroep
orkest 21 00: jongste katholieke dicht
kunst: 21.15- Ornroeoorkest; 2145: fluit
en plano: 22 05- Praagse Onderwllzer®
zangvereniging: 22 25: orgelmuziek; 22 4S:
avondeebed en liturgische kaf^nder: 23 09?
nieuws; 23.1524.00: Utrechts Stedelijï
Orkest,