Leidsch Dagblad | 1948 | 19 maart 1948 | pagina 5

Wesf-Europese Unie tegen het communisme

Schoonheid

VAN NELLE

Verdrag van Brussel van historische betekenis

Lief en leed in de hangmat

Zaak „Anton van der Waals" thans
geheel rond

757 getuigen zijn reeds gehoord

Radio-programma

EN DE PROFESSOR

87steJaargang

LEIDSCH DAGBLAD

Vrijdag 19 Maart 1948

Tweede Blad No. 26341

Historische avond in Tweede Kamer:

ij hebben haast!

Wij

De Tweede Kamer-vergadering van
gisteravond is geworden tot een grote
y parlementaire gebeurtenis. De minis
ter v. Buit. Zaken en sprekers namens
xöjf Kamerfracties hielden grote rede
voeringen over het groeiende saam
horigheidsbesef in West-Europa en de
noodzaak van nauwer samenwerking
en zelfs van boven-nationale organen,
voortbouwend op het juist gesloten
Verdrag van Brussel. De meeste spre
kers verbonden daaraan een felle aan
val op het communisme, waartegen de
heer Wagenaar voorhands alleen in
terrupties plaatste; zijn spreekbeurt
komt vandaag.

Het viel te betreuren, dat niet die zui
vere eenheid luide werd, welke men zo
gaarne in deze gewichtige stonde had
vernomen; en vooral dat geprikkelde
uitlatingen werden vernomen tussen de
sprekers van twee partijen Arbeid en
C.H. van welke men toch zonder meer
mag aannemen, dat zij gelijkelijk front
maken tegen het allesbedreigende ge
vaar. Uit dien hoofde terecht had de
heer Vonk (VVD) dan ook liever gezien,
dat de beraadslagingen over minister
Beel's verklaring en het Verdrag van
Brussel niet gekoppeld waren aan de in-
terpellatie-v. d .Goes, die de neiging met
zich bracht om op zijwegen te voeren.

Met de ministers Beel, v. Boetzelaer,
v. Maarsèveen, Jonkman, Vos en Göt-
zen achter de regeringstafel en met volle
loges en tribunes waarop ook verschei
dene leden van het corps diplomatique
aanwezig waren, hield de fractieleider
der P. v. d. A. zijn interpellatie. De heer
v. d. Goes constateerde, dat onze rege
ring blijkbaar niet als de Belgische de
behoefte had gevoeld, om aan het par
lement de pols te voelen inzake West-
Europese samenwerking met het oog op
het communistisch gevaar.

We bevinden ons thans in dezelfde si
tuatie als tien jaar geleden: een tota
litaire dwingelandij bedreigt ons uit
het Oosten. En op dezelfde plaatsen
ln de Kamer als toen zitten thans de
handlangers dier bedreiging. (De heer
Wagenaar: ..Alleen een grotere frac
tie!") De heer v. d. Goes werkt de
vergelijking verder uit en wijst op de
overweldiging van Tsjecho-Slowakije.
Spr. citeert dan een artikel uit De
Nederlander en vindt dat De Waarheid
het niet beter had kunnen doen. Is dit
een voortgezette De Geer-politiek of de
defaitistische uiting van een persoon,
die nu al«zjjn draai neemt? Spr. zal een
duidelijke verklaring der CJI. partij ten
deze zeer op prijs stellen. De heer v. d.
Goes besprak voorts het Europese fede
ralisme en de Benelux, van welke laat
ste wij niet-al te veel weten. De histo
rische betekenis van Truman's jongste
rede is duidelijk, aldus spr., al kan men
niet van een garantie in de strikte zin
des woords spreken. Alles duidt op de
wil van Amerika om de omstandighe
den te beheersen en zo nodig tot han
delen over te gaan. Met grote dankbaar
heid -zullen allen uit die rede en uit het
Marshall-plan hebben kennis genomen,
dat Amerika Europa niet in de steek
zal laten.

Spr. wystop het grote gewicht van
het Europese Reconstructie Program
en toont aan dat het bevel van Moskou
om daartegen te stemmen, niet alleen
in sommige Oost-Europese staten doch
ook hier te lande te laat "kwam. Op 16
Juni 1947 was de heer Van Santen
(Comm.) ook nog voorstander van het
Marshall-plan! Spr- roept uit, dat na
het gebeurde in Tsjecho-Slowakije ge
ïsoleerd voortgaan voor geen enkele
staat meer mogelijk is. Het is duidelijk,
dat de Benelux in West-Europa een fe
derale unie wil met vaste organen van
samenwerking. Doch wij hebben haast!
De militaire samenwerking moet niet
later op gang komen dan de economi
sche en culturele. Het verheugt spr. dat
onze regering er evenzo over denkt. Valt
een gezamenlijke bestrijding van de 5e
colonne in de deelnemende staten ook
onder art. 4 van het Brusselse Verdrag?
Wat betreft de Consultatieve Raad van
art. 7 zegt spr., dat wy een met gezag
omkleed bevoegd orgaan nodig hebben,
dat-uitmondt in één gezamenlijke gene
rale staf. Wij moeten in de richting van
de verlangens der 73 Britse parlements
leden. Spr. en zijn fractie staan achter
de regeringsmaatregelen in verband met

de hulppolitie. Maar we moeten ook
hebben betere economische en sociale
voorwaarden. Er zijn nog dingen, als het
bewaren van het winstgeheim der on
dernemers, die spr. niet aanstaan. Spr.
wil voorts ook onderlinge hulp van de
delen der unie in de Indon-politiek. De
lieer ^v. d. Goes besluit zijn met veel
emphase voorgedragen rede met een
motie om het communistische lid uit de
vaste Kamercommissie voor Buitenland
se Zaken te weren. (De heer Wagenaar:
Schande!).

Minister v. Boetzelaer verklaarde zich
in zijn antwoord op de interpellatie
gaarne bereid om het contact met de
Kamer nauwer te maken en om over de
vorm van dit contact overleg te plegen.
Hij noemt vele voorbeelden van econo
mische samenwerking tussen de Bene-
luxlanden. Onze regering wenst de tot
standkoming van een econ. unie zoveel
mogelijk te bespoedigen. De instelling
van een gemengd generale-stafcomité
voor de Benelux wordt reeds geruime
tijd door Nederland bevorderd. Over
medewerking van eigen Duitse organen
aan het Europ. Reconstructie Program
kan spr. niets zeggen zolang Amerika
zelf zich hierover nog niet heeft uitge
sproken. Onze regering zal niet onbe
proefd laten om de West-Europese unie
zoveel en zo snel mogelijk inhoud te
geven. Komende week reeds beginnen te
Brussel besprekingen.

De heer v d. Goes dringt nader aan
op snelle militaire samenwerking en wil
de Westerse invloed meer naar het
Oosten laten uitstralen. Spr. dient een
tweede motie in, gezamenlijk met leden
van Arbeid- en Kath. fracties, tot spoe
dige opbouw van een werkelijke rechts
gemeenschap van democratische staten
in federatief verband met gezaghebben
de boven-nationale organen, bijzonder
op monetair, economisch en militair
gebied.

De heer Serrarens (Kath.) valt de
heer v. d. Goes geheel by en houdt een
donderende rede tegen het communis
me, herhaaldelijk door interrupties van
communistische zyde onderbroken. De
heer Schmal (C.H.) sluit zich bij de
heer Serrarens aan maar pleit voor
meer innerlijke rust. Op dit ogenblik
is er tussen Arbeid en C.H alleen maar
een verschil in accent. Wij zien alleen

maar de harde werkelijkheid en het
zwarte' heden. De zwijgzaamheid van
het verdrag tegenover Rusland kan spr.
niet bewonderen. Men moet precies
zeggen, waar het op staat.

De heer Vonk (V.V.D.) maant, toch
vooral ons nuchter onderscheidingsver
mogen te bewaren, Nederlands kost
baarst bezit. Hij hecht vooral grote
waarde aan het verdrag, wijl het door
sociale en financieel-economische sa
menwerking de mogelijkheid van com
munistische ontwrichting kan wegne
men. Spr. en zijn fractie juichen het
dan ook van harte toe. In verband met
onze ongetwijfeld niet geringe militaire
bijdrage wenst spr. een spoedige voor
ziening in de vacature van minister van
Marine. Wat zal er geschieden, indien
er in een der deelnemende landen een
regiem wordt gevestigd als b.v. in
Tsjecho-Slowakije? Spr. vraagt van de
regering een meer bezielende overtui
ging van ons volk voor de grote redden
de betekenis welke het verdrag voor ons
land kan hebben. En naar aanleiding
van het slot van minister Beel's verkla
ring vraagt spr. of het inderdaad zo is,
dat Nederland bescherming zal genie
ten als Indië wordt bedreigd uit die ene
bron, door Truman bedoeld, de commu
nistische?

De heer Bruins Slot (A.R.) vraagt
beraad over de tweede motie-v. d.
Goes en zo mogelyk splitsing der mo
tie. Spr. betoogt dat evenals eerst ih
het nazisme nu in het communisme
het heidendom en het ongeloof te
genover het Christendom staan. Het
tragische is. dat wij in onze stryd
halverwege blijven steken: Wij wyzen
allen het communisme af, doch wy
leven niet meer in de geloofsdrift,
welke eens Europa van heidens Chris
ten heeft gemaakt. Waarom zien wy
eerst nu het gevaar? Het is er toch
al dertig jaar.

Wij hebben de overweldiging van
Finland in 1939 gezien, de collaboratie
van Moskou met Hitier en de overval
op en de verdeling van Polen. Nu ziet
iedereen het gevaar in; behalve de com
munisten. Moge ons volk hun dit isole
ment inpeperen! De militaire kracht
van Europa, aldus spr., kan alleen steu
nen op een economisch herstel. Hij
vraagt spoed met het werk van de Con
sultatieve Raad.

Vandaag voortzetting.

By de aanvang hebben praeses v.
Schalk, minister-president Beel en de
heer v. d. Goes de verscheiden oud
minister Huysmans herdacht.

Een troepenschip vaart uit

11 I overdag met een bleek gezicht, in 'hun

(Van een bijzondere medewerker). jas gedoken, ergens op het dek in een

Tr i hoekje zitten of liggen en die de naoht

Slapen. soldaat Hofman uit VQOr als een schrikbeeld.

Deventer. „Je kan niet slapen op deze
manier. Opgepropt in het ruim als
haringen in een ton. Je ligt in een
hangmat, die zelfs geen ruimte heeft
om te slingeren en onder je ligt
iemand op een matras, die geen oog
dicht doet uit angst, dat z'n boven
buurman zeeziek zal worden. Nee, dat
slapen wordt hier niks!"
De Volendam, stoomt door de Golf
van Bisoaje. Lui en traag trekt door
het water een nauwelijks zichtbare dei
ning. De zon schijnt warm op de dek
ken, de lucht is blauw, de wind een
zwak briesje uit het Oosten en niets is
er. dat het Zeemansgraf doet om zijn
naam waar te maken. Het IJselmeer is

Want het zijn natuurlijk voor- en ach
terschip, die het sterkst op en neer
gaan en juist in die delen van de Vo
lendam slapen de me es ten.

RUIMTE TE KORT.

Als 's avonds de hangmatten gespan
nen zijn, kun je in de ruimen alleen
neg maar diep gebukt lopen, kruipen
hier èn d* ~.r. In een ruimte van en
kele bient? .-n vlerkante meters liggen
en hangen zestig, zeventig man, in an
dere ruimtes, die groter zijn. een paar
honderd. De commandanten van de on
derdelen hebben zo niin als de jongens
ervaring met het ophangen en het re
sultaat is dat er .meestal ruimte tekort

driekwart van het jaar bewegelijker I is Bovendien is de eerste avond de ba-

dan de beruchte Golf op deze Maartse
lentedag. Maar het is die nauwelijks
zichtbare deining, dat heel langzaam
ryzen van een golf en dat heel flauw
afzakken er van, dat in de Volendam
net genoeg beweging brengt om voor
wat zeezieken te zorgen, jongens, die

gage nog niet op z'n voordeligst ge
stouwd, zodat er ruimte nodeloos ver
loren gaat. Omdat er niet genoeg hang-
ruimte is en ook niet iedere man een
hangmat heeft, moet een aantal op de
grond slapen. Ze liggen op matrassen,
waarvan er genoeg zijn na de eerste

Berucht verrader komt voor:

Sinds in September 1946 het onder
zoek in de zaak van Anton van der I
Waals, de beruchte verrader van ille
gale werkers in de bezettingstijd, een j
aanvang nam, zijn 757 getuigen ge-

Van justitiële zyde wees men ons
voorts op het volgende: w

Van yerschillende kanten is in ver-
I band met deze zaak critiekuitgeoefend

hoord. van wie TOo'm'eVV»3SwJE S tLSS^Vdltt

werden geconfronteerd. Zij vormden K gesuggereerd Ji, dat

een trieste stoet, daar heel velen aan

hem de dood of vermissing van een
nunner familieleden hebben te v/ljten,
Het aantal pagina's processen-verbaal
bedraagt 1467, hetgeen nog wel zal
stijgen, want hoewel het onderzoek
voltooid is, kmen er nog dagelijks
kleine gevallen bij.

Het onderzoek in deze zaak is door de
Minister van Justitie indertijd in han
den gelegd van.prof. mr J. E. Jonkers,
hoogleraar te Leiden, vroeger procu
reur-fiscaal in Ned.-Indië. Daar deze,
gezien andere werkzaamheden, niet lan
ger zyn tijd daaraan kon besteden, is
.vervolgens deze bijzondere opdracht aan
de advocaat-fiscaal by de Rotterdamse
kamer van het Haagse Bijz. Gereohts-
hcf, mr H. W. van Doorn verstrekt,
die, geassisteerd door de heer Klaassen,
het onderzoek heeft voortgezet.

De dagvaarding, die ongeveer vier fo
lio-vellen beslaat, bevat alle zaken, die
wettig en overtuigend bewezen worden
geacht en zy dekt door haar formule
ring een zeer uitgebreid terrein.

't gehele contact van de illegaliteit met
Londen in handen lag van mensen als
de Duitse pol.-beambte Joseph Schreie-
aer, de chef van Van der Waals, terwijl
Van der Waals zelf met Londen zou
hebben geseind. Uit het onderzoek is
duidelijk gebleken, dat heel veel ver
bindingslijnen met Londen nooit door
de Duitsers zijn ontdekt en dat Van
der WaaHs nooit de grote man is ge
weest in dit zgn. „Engeland-spiel", doch
wel Schreieder, de man met hersens, die
Van der Waals zijn opdrachten gaf.

Als wij de dagvaarding samenvatten,
dan blykt daaruit 't volgende: „Werk
zaam als „Vertrauensmann (V-man)"
voor de SD heeft Van der Waals een
groot aantal illegale werkers blootge
steld aan opsporing, vervolging en vrij
heidsberoving, eerst in Rotterdam, later
ook in Den Haag en'in het Oosten en
midden van het land.

Dit bereikte hy, door vele gegevens
door te geven aan de SD of door zelf
personen te arresteren, of hun arres
tatie mogelijk te maken. Dit kon alles

geschieden omdat hij in illegale or
ganisaties doordrong onder een valse
nahm en in verscheidene gevallen
door zich uit te geven voor een uit
Engeland „gedropte" agent van de te
Londen zetelende wettige Nederlandse
regering of van de geallieerde stryd-
krachten, soms' ook dpor zich uit te
geven als een illegaal werker.

In de dagvaarding staan 83 van het
nog grotere aantal personen genoemd,
die door zijn toedoen aan de Duitsers
zijn overgeleverd. Van deze 83 kwamen
42 nimmer terug, terwijl alle anderen,
meestal tot aan de bevrijding, in Duitse
gevangenschap doorbrachten.

Onder deze personen bevindt zich de
groep Pahud de Mortanges, zes Delftse
studenten, die in 1943 te Rotterdam in
de val van Van der Waals liepen, een
tiental mensen uit Apeldoorn, behoren
de tot Nederlands grootste illegale
groep en verder leden van 't Nationaal
Comité, o.w. dr C. Th. Groothof!, di
recteur van de Staatsmijnen.

Onder de gemeente Tienhoven bij de
Loosdrechtse plassen heeft hij omstreeks
16 Maart 1945 Joseph Marie van der
Meer van hét leven beroofd, een man,
die hij in zyn dienst had genomen,
slechts met dit vreselijke doel. om door
deze daad in de gelegenheid te worden
gesteld te gaan leven onder de naam
en de identiteit van zyn slachtoffer en
zioh zo veilig te ^tellen tegenover even
tuele represailles. Eenzelfde feit moet
hy nogmaals gepleegd hebben, qpi ook
de SD zyn spoor bijster te doen wor
den, opdat deze by het schelden van
de markt hem tniet zou kunnen aan
wijzen als een hunner beste spionnen.

De zaak van Anton van der Waals
zal op 16. 17, 19, 21 en 23 April voor
de R'damse kamer van het Haagse Byz.
Gerechtshof voorkomen. 46 getuigen
zullen worden gehoord. De verdediging
berust by mr Van der Starp.

VOOR ZATERDAG 20 MAART.

Hilversum I (301 M.) KRO 7.00:
nieuws; 7.15. ochtendgymnastiek; 7.30:
morgengebed en liturgische kaTender; 7.45
Maria ter ere; 8.00. nieuws; 8.15: opge
wekte klanken; 9.00: oor de vrouw; 9.05:
ochtendconcert; 10.00- voor de kleuters:
10.15: kamermuziek van Mozart en Beet
hoven, 11.00' ziekenbezoek: 11.-45 zang
van Benjamino Glgli; 12.00: Angelus; 12.03
licht orgelspel. 12.30: weeroverzlcht; 12.33
lunchconcert; 12.55; zorsnewyzer; 13.00:
Ned. strijdkrachten; 13.30: Zwitserse or
kesten en solisten; 13.50 film en toneel;
14.10- London Fantasia; 14.20: Engelse les
voor beginners; 14.40: Zwitsers Radio
Strijkorkest; 15.15: debutantenconcert;
15.45: kiosk; 16,00: nieuwe Franso platen;
16.20: Dr Pocls. zijn persoon en werk,
16.30: de schoonheid van het Gregori
aans; 17.00: de wigwam; 18.00: Paul Ro
beson. zang; 18.15' Journalistiek weekover
zicht; 18.30: Ned. strildkrachten: 19.00;
nieuws; 19.15: voor Ned. in Duitsland;
19.30. planoduo; 19.50: banden die bin
den; 20.00: nieuws: 20.05; de gewone
man; 20.12: hoe heet deze plaat? 20.30:
lichtbaken; 21.00: negen heit de klok;
22.15: klein orkest; 22.35: actualiteiten;
22.45: avondgebed en liturgische kalen-
der; 23.00: nieuws: 23.2524.00: avond- 1
concert.

Hilversum II (415 M.) VARA 7.00:
nieuws: 7.15' gram.muzlek; 8.00: nieuws;
8.15: strijdlied; 8.18' lichte klanken: 9.30:
waterstanden: 9 35- koorzang; VPRO 10.00
morgenwyding o.l.v. ds F. Oort; VARA
10.20: feuilleton; 10.35: Lotte Lehmann
zingt; '10.55: voor de continubedrijven;
12 00. lunchconcert; 12.30: weerpraatje;
12.38: zang: 13.00: nieuws; 13.15: kalen
der; 13.20: het Ned. lied; 14.15: harmonie
orkesten; 15 00 jeugdweek; 15.15: geva
rieerd programma; 16.00: conferentie
Wlardl Beckmanstichting: 16.15* ama
teurs op de planken: 16.45: artistieke
staalkaart: 17.05: uitzending van het
NVV; 17.15: Radio Philh. Orkest; 18.00:
nieuws: 18.15: soortpraatje: 18.30: voor de
rilpere Jeugd; 19.00: Ned. pianomuziek;
VPRO 19.30. de kerk nu: 19.45' wat Vriiz.
Prot. schreven; VARA 20.00' nieuws: 20.05:
dingen van de dag; 20.15: de winkel van
Sinkel: 21.15: socialistisch commentaar:
21.30: Vindobona Schrammeln; 22.00: Deel
vflf hoorspel ..De vrouw in de mist"; 22.30:
Ramblers: 23.00' nieuws; 23.15' om het
wereldschaakkampioenschap; 23.3024.00
Hasse Kahns ensemble.

ave-ruien, toen sommigen er twee na
men en anderen niet aan bod kwamen,
en ze vinden een plaatsje op een bank,
op een tafel en sommigen zelfs ónder
een tafel.

„Dan ben je tenminste gedekt tegen
alles wat van boven k-omt," zegt er een
met een soort galgenhumor. Gelukkig
houdt de Golf van Bisoaje zich rustig,
het hele etmaal dat de Volendam er
haar schuimend kielzog over trekt,
want anders was de ellende te groot
geworden. Vooral voer de jongens, die
op een tafel of tussen de banken liggen.
Zij zien de hangmatten 'oovep. zich
zweven als onwezenlijk grote vleermui
zen in het gele lamplicht, ze voelen
het tergend trage ryzen en dalen van
het schip en ze vechten misschien te
gen twee zeeziektes- die van henzelf
en die van dp mam boven hen.

ZO ERG IS HET NIET!

Betekent dat nu, dat de legering op
de Volendam onmenswaardig is? Ach
nee, zo erg is het nu ook weer niet.
Natuurlijk, het kon beter. Het zou
voor de jongens ook heel wat pretti
ger zyn, als het beter was, maar al
zyn er vooral de eerste dagen heel
wat klachten en al wordt er flink ge
kankerd, dat ze liet thuis toch maar
heel anders hadden, na een paar da
gen blykt, dat ze allemaal het hang-
mat-lief en -leed met glans en glorie
overleefd hebben.

En het gekke is: als de jongens om
tien uur de hangmatten g-espannen heb
ben in de ruimen en om half elf het
signaal „lichten uit" geblazen is over
de sche&psradio, dan duiurt het maar
heel kort voor de meesten vertrokken
zyn. Ook soldaat Hofman ligt lekker te
snurken als ik hem 's avonds nog eens
opzoek. Hij is -helemaal vergeten, dat
het met dat slapen niets worden zou.

Volgende 'nachten, als het schip neg
rustiger vaart, iedereen een beetje ge--
wend is aam het liggen in iets. dat he
lemaal meegeeft en waarin je voeten
hoger liggen dan je hoofd, als de ruim
te bovendien ook doelmatiger verdeeld
is, gaat het allemaal beter, vooral, als
we na op een winderige avond de straat
van Gibraltar door gevaren te zyn, een
Middellandse zee vinden, die nog wel
niet direct een prentbriefkaart is, maar
die het schip toch zo rustig doet lopen,
alsof het op rolletjes gaat. Pas na Port
Said, als de warmte komt, zou het in
de 'ruimen ondragelijk worden, vooral in
die beneden de wateriyn. Maar dan kan
gelukkig iedere nacht de helft aan dek
slapen, zodat er beneden meer ruimte
is en wat nog belangrijker is: meer
frisse lucht, zoals die door kokers wordt
aangevoerd.

Tegen het voorjaar liggen de
wonderen der schoonheid uitge
spreid.

Ge ziet ze door de treinraamp
jes en vergeet voor een -moment,
dat ge geperst staat tussen Uw
medepassagiers, die lang niet zo
welriekend aandoen als de frisse
buitenlucht.

Eenzaam verspreide, kleurige
crocussenvelden geven plotseling
afwisseling aan het grauw-gryze
aspect der nog niet tot nieuw
leven gewekte bollenvelden.

De zon speelt over de groene
weiden, blauwe waterslierten, af
en toe overgaand in schitterend
zilveren licht, slingeren er tus
sen door en in de verte ontdekt
ge even het brede watervlak van
de Kaag. waarop nu nog geen
scheepjes varen, maar dat er stil,
blank en zuiver op wacht.

Een nieuw zeilseizoen ligt voor
de boeg en ge beseft, dat die Kaag
weer gezondheid en levensvreugde
zal schenken aan èl degenen, wie
de stadslucht te bedompt en de
straten te eng geworden zyn.

•Hoè snel gaat toch die reis naar
Amsterdam!

Vóór we het beseffen en van
zomergedachten bekomen zyn,
dringt de horde medepassagiers al
naar voren en nog intensiever naar
omlaag, naar de poorten die hen
de stad inspuien.

En ge zit er weer midden in:
In het gejaag en het gedrang, in
de ryen van auto's waar komen
ze allemaal vandaan? in het
bruisende stadsleven, dat rust noch
duur kent, maar waarin iedere se
conde haar waarde schynt te heb
ben.

Zie de mensen jakkeren om ln
de tram te komen, zie de ontspan
ning op de gezichten, wanneer zy
een plaats veroverd hebben:

de trek van angst, alsof het hun
leven gold> is als op slag verdwe
nen en ge bedenkt dat het heil
dier jakkerende lieden op dat mo
ment afhing van de nypende
vraag: „Hoe kom ik er in vóór myn
buurman", terwyl die kwaiyke
bum-man precies hetzelfde dacht.

Wie sprak daar ooit over broe
derschap onder mensen?

O! Beethoven, wat waart gij 'n
idealist

Maar dón, plotseling, stopt de
tram snerpend by een dier vredige,
stille en prachtige Amsterdamse
grachten en ge stapt uit en wandelt
langs de statige herenhuizen, waar
in de heren van weleer veranderd
zijn in rekenende kantoormensen,
die nauweiyks een oog over hebben
voor de wilde vlucht der scherende
witte meeuwen, voor de pracht der
oude gevels en wier oog doof schynt
voor de twinkelende klank van de
hemelse beiaard.

Ge loopt door dat oude Amster
dam en laat de ziedende kolkende
mensenstroom vèr achter U, vindt
zelfs ook hier af en toe een vredi
ge plek, waarin de sfeer der 17e
eeuw U tegemoetkomt en ge beseft,
dat het leven, voor velen ondrage-
lyk in zyn lasten, tóch schatten
kan voortoveren, als ge er U zelf
maar voor openstelt.

En het gevoel voor de wóre

schoonheid in U draagt

FANTASIO.

SCHEEPSBERICHTEN.

FEUILLETON
Mijnheer MeVviVs
wonderlijke fantasie

door W. H. LANE CRAUFORD

Ï3)

„Ik had u willen spreken over die
arme Henry Melvil."

Christopher kuchte, het was het
laatste onderwerp, dat hy wenste te
bespreken en hij hoopte, dat de heer
Robinson genoegen zou willen nemen
met enige oppervlakkige mededelingen.

„Het is werkelijk erg treurig," zucht
te de heer Robinson. „Het gaf me- een
hevige schok, werkelijk ik wras er een
paar dagen van uit myn gewone doen."

Het had de meeste mensen een gro
te schok gegeven, doch de schok, die
de heer Robinson had ondervonden',
kon best van een geheel ander soort
zijn geweest. Vermoedelijk vond hy
het helemaal niet in de haak, dat zo'n
drinkparty een schaamteloze oplichter
zijn gerechte straf deed ontlopen.

„Ik denk, dat het de dood Van zyn
vromV is, die de oorzaak was van dit
alles?"

„Ja, ln zeker opzicht wel," zei Chris
topher op goed gehik. Het zou hem
zeer moeilijk zyn te verklaren in welk
opzicht, want het was hem nog niet
mogelijk enig verband te zien tussen
de dood van mevrouw Melvil en het
ongeluk, dat haar echtgenoot was
overkomen, maar hoe dan ook, die
theorie stond hem wel aan.

„Dat dacht myn vrouw al," klonk
het nadenkend. ,-Zij zei, dat hij pro
beerde zyn verdriet te vergeten door
te drinken."

Christopher knikte, dit was de beste
oplossing, die hij tot nu toe had ge
hoord. Alles scheen dus uLtstekend te
lopen. Mevrouw Robinson was er van
overtuigd dat er een mevrouw Melvil
was geweest, er was dan zeker geen
moeilijkheid te vrezen wrat betreft de
kinderen; zij had ze gezien en zien was
geloven,

„Treurig voor de kinderen," vervolg
de de heer Robinson.

Christopher zuchtte opgelucht. „Oja,
seer treurig," stemde hy toen toe.

„Er zyn er dTie, nietwaar?"

„Vier." In antwoord op Robinsons
verbaasde blik voegde hy er aan toe:
„U hebt de baby vergeten."

„O, is er nog een baby ook?"

„Ja, een buitengewoon intelligent
kind." Hij wist eigenlyk niet, waarom
hy dit er by had gezegd, maar 't klonk
in ieder geval overtuigender, dan een
droge bevestiging zonder meer.

De heer Robinson keek hem van ter
zijde aan. „Indien ik me wel herinner,"
zei hy, „dan. was er iemand getuige
van het ongeluk. Was u dat?"

Deze keer was een droge bevestiging
meer dan genoeg.

„Hoe is het gebeurd?"

Christopher zuchtte diep. Belangstel
ling voor het griezelige en. het ontzet
tende soheen iedereen aangeboren. De
kranten hadden uitvoerig beschreven
hoe alles was gebeurd. Die verslagen
waren niet volkomen juist, maar om
trent de hoofdzaak kon geen verschil

van mening bestaan. Men zou nu kun
nen denken, dat de laatste vraag, die
iemand, die ook maar over het minste
gevoel van tact beschikte, zou stellen
aan. de man, die zijn beste vriend voor
zUn ogen heeft zienv verdrinken, zou
zyn hoe het precies Is gebeurd. Maar
iemand, die dit dacht, zou zich vergis
sen, 'het was de éérste vraag. De heer
Robinson brandde van verlangen om
alle kleine bijzonderheden te vernemen
en ze aan zijn vrouw te kunnen ver
tellen. Al die kleine bijzonderheden,
•die de kranten niet hadden kunnen
vermelden; wat Christopher dacht en
wat hy voelde, toen hij de auto over
de dyk zag gaan en het water in zag
sohieten; wat hij dacht van Henry's
wanhopige worsteling om de deur van
de wagen open te krygen, of de gol
ven erg hoog waren opgeschoten, toen
de wagen er in verdween? Al die klei
ne details zouden de geschiedenis in
teressant maken. Christopher voelde er
niet veel voor om die nieuwsgierigheid

te bevredigen; hy vertelde het veihaal,
dat hy nu al zo vaak had verteld, dat
het voor hem byna werd het opzeggen
van een versje.

„En kon u niéts doen?"

Die vraag was onvermijdelijk. De vorm
kon verschillen, maar iedereen stelde
haar. Hy wist niet wat anderen in zijn
plaats zouden hebben gedaan, maar hy
wist wel, dat allen een zeer uitgespro
ken mening hadden omtrent hetgeen
hy had moeten doen: hij had in het
ijskoude water moeten springen en óf
Henry eruit hebben moeten halen, óf
met hem hebben moeten verdrinken.

„Nee, ik kon niets doen, antwoordde
hy verveeld.

De heer Robinson keek hem vreemd
aan, maar misschien verbeeldde hy
zioh dit alleen maar.

„Ik had de heer Melvil gesohreven,"
zei hij nadenkend. „Ik heb hem ver
zocht eens by my op kantoor te ko
men."

^3). Panda wachtte niet wat er ver
der zou gebeuren. Hij wist nu zo lang
zamerhand wel, wat de uitwerking van
het vreemde instrument was en daar
om holde hy weg, zo vlug hy kon. Al
rennende maakte hy zo veel mogelyk
bochten en onverwachte wendingen om
het mikken moeilijker te maken. Dat
lukte hem wel, maar de zwarte ge

daante kon erg hard lopen en was vlak
op zyn hielen.

De professor hoorde een druk gerit
sel in het kreupelhout en keek een
beetje verstoord om zich heen.

„Hé!" mompelde hy. „Daar loopt
myn uitvinding! Tjonge! Die edele vorm
zou ik overal herkennen!"

De geleerde was zó ontroerd, dat htf

alle voorzichtigheid vergat en uit het
geboomte te voorschyn trad.

„Myn toestelI" riep hy. „Ach! Myn
vinding! Wees er voorzichtig mee! De
polaan-onderdelen zyn zo gevoelig!"

De zwarte gedaante hield zijn vaart
in en keek een beetje besluiteloos van
Panda naar de roepende professor....

Christopher keek strak voor zioh, met
een ondoorgrondelijke uitdrukking op
zijn gezicht.

„Ik had hem over een zakelijke aan
gelegenheid willen spreken." Hij wacht
te even en vervolgde toen, in diep na
denken verzonken: „Ik vermoed dat hy
zyn geld heeft nagelaten aan zyn kin
deren?"

Dit was een zeer normaal vermoeden,
zo normaal, dat Christopher niet an
ders kon doen dan iets bevestigends te
mompelen.

„En wie behartigt hun belangen?"

„Ik." Dat was tenminste waar.

„Hm." De belastinginspecteur aarzel
de een moment en toen, langzamer lo
pend daar zij de hoek naderden waar
hun wegen zich scheidden, zei hy-. „Ik
vraag my af, of het landgoed er iets
voor zou voelen een els in te dienen
t^t het terugbetalen van belasting?"

„Terugbetaling van belasting?"

Ja, daarover had ik Melvil .villen
spreken. Hy had geen accountant en
daarin had hy ongelyk. De staat moet
hem vermoedelyk inkomstenbelasting
terugbetalen over verscheidene jaren."
Hij bleef staan en keek de weg af, die
hy ging inslaan. „Als vriend van de
familie Melvil had ik hem dat willen
vertellen."

„Dat eh dat was erg vriende
lijk van u," stamelde Christopher.

„Maar nu zyn zijn belangen natuur
lijk die van zyn kinderen geworden."
Hij keek plotseling om zich heen. „In
dien u eens bij my op kantoor kunt
komen, dan kunnen wij die zaak be
spreken."

Christopher bedankte hem, zy schud
den elkaar de hand en gingen ieder
hun weg. De heer Robinson, zyn krant
onder de arm, zijn parapluie in de an
dere hand, liep met flinke, elastische
tred: Christopher, met een bezorgde
uitdrukking in zyn ogen, liep verslagen
en onzeker als een dronken man.

(Wordt vervolgd)

en NU ^WW7

een kopje mr

ALDABI, 17/3 yan Montevideo naar
Santos; BATOERAN, Pladkoe— Batavia,
17/3 in Straat Banka; BLIJDENDIJK.
New YorkRotterdam, 17/3 te Londen;
DORDRECHT, AbadanLand's End.
17/3 van Port Said; GAASTERKERK,
17/3 v. Hongkong naar Shanghai;
GOMPHINA, 17/3 van Plymouth naar
Aruba; GROOTE BEER, Batavia—
Amsterdam, pass. 17/3 Cape Race;
GROOTEKERK, 18/3 van Sydney te
Fremantle; LEMSTERKERK, 17/3 van
Bombay naar Aden; LIMBURG. 17/3
van Karachi naar Kuweit; LI8SE-
KERK, CalcuttaRotterdam, 17/3 te
Antwerpen; LOOSDRECHT, 16/3 van
Abadan naar Karachi; MAASLAND, -
17/3 van Bahia naar Las Palmas; MA-
CUBA, 17/3 van Sydney te Pladjoe^
ORANJEFONTEIN. 18/3 van Durban te
East Londen; POELAU LAUT, 17/3 van
Belawan naar Colombo; RANDKERK,
Kaapstad—Antwerpen, 17/3 dwars van
Niton; REMPANG, Amsterdam—Bata
via, 17/3 te Port Said; SALANDO. Huel-
va—Amsterdam, 17/3 te Immingham;
STAD MAASTRICHT. 17/3 van Savona
naar Bona; WELTEVREDEN, Rotter
damBatavia, 17/3 van Suez; WILLEM
RUYS, BataviaRotterdam, 18/3 van
Colombo; ABBJSKERK, Rotterdam
Australië. 17/3 te Genua; ALCOR, 17/3
van Rotterdam te Antwerpen; ALGE-
NIB, 17/3 van Florianapolis te Ratonis;
ITTERSUM, AntwerpenCalcutta, 16/3
te Port Said; KEDOE, Rotterdam—Ba
tavia, pass. 17/3 21 uur Kaap Bon;
LEMSTERKERK, 17/3 van Bombay n.
Aden; TRIPORT (VN.S.). Rotterdam-
Calcutta, pass. 17/3 Perim; STAD
SCHIEDAM, 17/3 van Rotterdam naar
Amsterdam; STREEFKERK, 17/3 van
Calcutta naar Colombo; THETIS, (V.
N.S.), Rotterdam—Calcutta, 18/3 van
Antwerpen; ZUIDERKRUIS, Rot
terdamBatavia, pass. 17/3 20 uur
Point de Galle.

K.H.L. ENTRE RIOS, 16/3 van
Rio de Janeiro (uitreis).

My. Nederland GROOTE BEER,
17/3 Gibraltar gepasseerd naar Amster
dam; JOHAN VAN OLDENBARNE-
VELT, 17/3. van IJmuiden naar Ned.-
Indië; POELAU LAUT, 17/3 van Bela
wan naar Colombo;' REMPANG, 17./3
te Port Said van Marseille n. Belawan.

Holland West Afrika Lynen JAAR-
STROOM, 17/3 van Bordeaux naar Da
kar; WIGERSTROOM, 16/3 te Takoradl
(thuisreis).

Vinke en Co. WINSUM, 17/3 te
Antwerpen van Amsterdam naar Cu
rasao.

K.N.S.M. ARDEA, 17/3 te Carta
gena van Gandia naar Hoek van Hol
land; DAO DUCE, 17/3 te Kopenhagen
van Aarhus naar Amsterdam; DRACO,
17/3 te Amsterdam van Gothenburg;
EUTERPE, 17/3 van Oporto naar Lis
sabon; HELENA. 17/3 te Curasao van
La Guiaira naar Aruba; ILOS, 18/3 te
Rotterdam van Amsterdam naar Gi
braltar; IRIS, 17/3 te Barcelona van
Tanger naar San Feliu; NIOBE, 18/3
te Rotterdam van Amsterdam naar Fin
land; ORNEN, 17/3 te Oporto van Ant
werpen naar Lissabon; PERICLES, 17/3
van Rio de Janeiro naar Recife.