En zie: de hele stad was vol
licht en leven!
Kerstfeestviering op Sicilië vóór de oorlog
Kerstnacht in de Katakomben
Een wondere ontmoeting met de „Madonna en het Kind"
SPAANS en
RUSSISCH
Middernachtmis, „reveillon" en
kleine geschenken
86ste Jaary
LEIDSCH DAGBLAD Woentd&g 24 December 1947
Tweede Blad No 26270
.Straatzangers": groep figuren uit een
(Van onze Romeinse correspondent)
De zomer was lang geweest en héél,
héél warm. Al de lange maanden van
die warme zomer had Turiddu, de
herder de schapen gehoed van de
„barone", die heel in Palermo woon
de. Hjj had ze gevoerd naar die plaat
sen. vaarvan hy uit ervaring wist. dat
er trots alle zonnebrand nog wel wat
groen te linden zou zijn. Maar toen in
November de regen was gekomen en
de wind, daalde hij af naar het dal.
En hy^ keek iedere avond naar de
hemel en zag hoe de sterren helderder
staualdlfcn en de hemeltent blauwer
werd, want het was koud geworden en
de winden bliezen en ver weg op de
top van de grote vuurberg, de Etna,
kon hij de uitte sneeuw reeds zien.
En op een avond ging hy in zijn hut
en haalde uit de oude, bontgeschilderde
.ifcassapanca" de bank-kist, waarin de
kleren bewaard werden, zyn kleine doe
delzak. zün „zampogna", te voorschijn.
Die had daar die hele zomer lang ge
slapen tussen de wolle, scharlakenrode
winterkleren en ze was rimpelig ge
worden en stoffig. Maar toen hij c-r op
blies, trok ze langzaam weer bij en
avond na avond speelde hij de oude
wijsjes op het dierbare instrument, tot
het niet langer hees was maar de lieve,
innige stem terug kreeg, die bij de
zampogna" past. Toen ging de herder
op weg naar het stadje om de mensen
daar de boodschap te brengen, dat het
Christuskind je ook dit jaar weer gebo
ren was.
In de voorname huizen waren mooie
Kerstkribbetjes opgesteld en daar bood
men hem geld. veel geld, waarvoor hij
iedere dag, de gehele „novena" van
Kerstmis lang. een paar pastorales
moest spelen voor het Kindje in de
Kribbe. Het geld was goed en hij zou
het later aan de Madonna geven van
zi|n eigend orp, die dan zeker wel zou
(villen bidden voor de zielen van zijn
vader en van zijn moeder, die nog wel
in het vagevuur zouden z\jn. Maar zon
der betaling speelde hij iedere avond
voor de armelijke kribbetjes, die als bij
toverslag verschenen waren overal op de
hoeken van de straten, de kribbetjes
der armen. Daar hadden allen aan mee
gewerkt. Één gezin had de tafel ge
geven, de mooiste tafel uit de straat en
die was nog maar net goed genoeg voor
de Madonna. En de andere gezinnen
gaven beeldjes, herders, zigeuners, scha
pen, kippen, huizen, die de mannen en
de jongens uit hout zelf sneden. En
iedere dag viel aan een andere vrouw
uit de straat de eer te beurt om het
mooiste en meest helder gewassen witte
servet te lenen, dat zij maar bezat, om
daarmee de tafel te bedekken. En alle
vrouwen uit de buurt brachten 's mor
gens. als zij van de markt kwamen, aan
het Kindje een appel of een manda
rijntje of wat geurige kruiden, rozema
rijn en muntkruid en venkel. En
's avonds, wanneer de kaarsen nog nau
welijks waren verstomd, knielden alle
bewonersvvan de straat neer voor hun
kribbetje, hun „presepio" en dan kwam
de herder en zong bij de zoete tonen
van zijn ..zampogna" oude kerstliederen,
vroom en simpel, waarin de Madonna
als een echte Siciliaanse vrouw knof
looksoep kookte voor haar jonggeborene
en de H. Josef vis voor hem ging van
gen en kersen plukte.
En 's morgens ging de herder naar
de kerk en zong daar bij de vroegmis
zyn \Tome liederen, waarbij hij zich
zelf begeleide op het orgel. Hij was
een vroom man en voor de cenvoudi-
gen was hij ook een man van grote
wisheid en was er om hem een sfeer
van reinheid en deugd. En van een
hoger plan bekeken, was hij een wijs
en goed man, want hij hield een scho
ne traditie op de meest waardige wijze
in ere: hij was de nakomeling van
een lange rij volkszangers en vertel
lers .een ry, die teruggaat tot de
Griekse oudheid, tot Homerus en diens
voorgangers.
Zuid-Italiaanse Kerstkribbe (18e eeuw).
Foto Alinari)
Op Kerstavond zat ook de herder aan
bij de feestdis, die overvloedig was. doch
strikt „mager". Er waren sardientjes en
stokvis en paling en voor leder zeven
noten en acht druiven en negen aman
delen en dertien (het gelukscijfer) rozij
nen. En daarna werden rondom de ge
dekte tafel spelletjes gespeeld, heel sim
pele spelletjes, de spelletjes van heel
kleine kinderen, maar waaraan ook de
volwassenen deel namen. En alvorens
naar de Nachtmis te gaan. riep de va
der des huizes drie maal het Christus
kind, vragend of het toch komen wilde:
de tafel was gedekt met vruchten en
suikerwerk en het huis vol lieve kin
deren. waarmee het spelen kon.
Na afloop van de Nachtmis in de
kerk. mocht de herder aan het
Kindje, dat daar in de Kribbe lag,
appelen aanbieden en mandarijntjes.
„Een kindeke is ons heden geboren
en hy zal geheten worden sterke God.
Kerstmis is in Italië het feest bij
uitstek. En in een land zo vol tra
ditie kan het wel niet anders, of
met dat feest zyn allerlei gebrui
ken verbonden. Daar die echter
verschillend zyn, zcér verschillend
in de onderscheiden delen van bet
land, kan men wel spreken van de
Romeinse kerstviering of de Tos-
kaanse of Umbrisehe, doch onmo
gelijk van de Italiaanse Kerstmis.
De oude gebruiken bleven natuur
lijk beter bewaard op het land dan
in de steden en voorts beter in het
Zuiden dan in het Noorden. Laat
my daarom heden mogen vertellen
ran het Kerstfeest, zoals ik dat
vele jaren geleden heb mogen
medevieren in een klein Siciliaans
stadje.
Halleluja!", zo had het koor gezon
gen. En nu verliet men de kerk en
zie, de hele stad was vol licht en le
ven. Overal op de pleinen waren enor
me vuren ontstoken en de vlammen
laaiden op. Was niet de nacht koud
en zou Maria niet behoefte gevoelen
haar kindje tc warmen, dat daar ge
boren werd in een arme stal. En moest
zij niet de windselen drogen en war
men, waarin zjj het tere lyf je hullen
ging? Dus moest het vuur gróót zijn
en was het verdienstelijk werk alles
wat men aan hout maar vinden kon,
ook hele karren of deuren of hokken,
aan te slepen en in de vlammen te
werpen.
Vuurwerk werd ontstoken om de boze
geesten te verdrijven en vol vreugde over
de blijde boodschap danste jong en oud
in vrome vervoering om de oplaaiende
vlammen, terwijl het Kindeke zelf. een
beeld uit papier-maché, in processie uit
de kerk werd gedragen en één voor één
alle huizen ging zegenen. Bij zonsop
gang doofden de vuren en stortte zich
het volk op de nog nagloeiende half
verkoolde resten, die het gehele jaar be
waard zouden worden om in1 geval van
ziekte onder het hoofdkussen van de
zieke te worden gelegd, die dan zeker
genezen zou.
Dit is het Kerstfeest, zoals ik het heb
mogen zien en beleven, vele jaren ge
leden in Castrogiovanni, in het binnen-
I land van Sicilië.
5?
Als de jaren der „wijsheid" gekomen zyn, kykt een mart verwonderd terug
naar het verleden: verwonderd over de zucht naar het vreerode avontuur.
waarin hy droomde van liefdesromantlek of lijfsgevaar of van het popelend
verlangen naar lichtzinnigheid, waarin de jongeling de vreugde denkt te
zullen vinden.
Ouder geworden bedenkt die man dan, dat hy hèèl veel energie had kun
nen besparen cn misschien ook zijn gryze haren! als zijn roezige geest
niet zó vervuld geweest ware met ongebreidelde aanvechtingen.
Zij leerden hem, dat voorzichtighei d cn beheersing de enig juiste wegwij
zers zyn voor een oppassend en dus naar de maatstaven van gezeten en
rustige burgers geëerd leven, waarmee tenslotte de gunstigste maatschap
pelijke resultaten te bereiken zyn
Mijn hemel, wa'arom schrijf ik zo?..
Want het is, goed beschouwd, niet
waar en zelfs in verhalen duurt eer
lijkheid immers het langst!
Voor geen goud ter wereld had ik
al die avonturen willen missen. En het
moet bekend: zij waren veelzijdig en
veelvuldig. Vrolijke, minder vrolijke,
zelfs tragische. Maar öök blijmoedige!
Van die laatste wil ik U er één ver
tellen, omdat het merkwaardig ge-
noeg juist in een Kerstnacht ge-
i beurde, terwijl ik me nü nog telkens
afvraag, waarom het toeval of was
't de beschikking? mij dit toen deed
overkomen.
Het is nu alweer twintig jaar gele
den.
Ik woonde op kamers In een wereld
stad tussen vreemden Mijn vrienden
en de weinige landgenoten waren naar
buiten getrokken om daar inde stilte
van de winterse sneeuwpracht der ber
gen hun Kerstfeest te vieren.
Alleen was ik achtergebleven, omdat
de journalistieke plicht mij in óe stad
vasthield: ieder ogenblik was het mis
schien hodig telegrammen naar het
vaderland te zenden. Want de situatie
m het land, waar ik tijdelijk mijn ten-
Fen had opgeslagen, was verre van rus
tig.
Wat doet iemand in zulke omstan
digheden?
Hij wacht op nieuws, nèt zolang tot
het hem vervelen gaat en hij de stra
ten intrekt, om aan. die verveeldheid
lucht te geven. Van de ene stap komt
de andere! Op die Zaterdagmiddag voor
Kerstmis liep ik als vanzelf in de rich
ting van de imposante, gothische ka
thedraal, waarin ik een kijkje wilde
nemen, ongetwijfeld omdat dit harmo
nieerde met de geestelijke gesteldheid,
waarin een ieder zich vanzelfsprekend
in de Kerstweek bevindt.
Ik naderde de kerk aan de achterzij
de. waar op een miniem bordje, haast
onzichtbaar, de woorden geschreven
stonden: „Aanmelden voor het kata-
kombenbezoek". Hoewel ik iedere da?
het poortje, waarnaast deze aankondi
ging hing, passeerde, was het nog nooit
in mijn hoofd opgekomen, mij voor
zulk een bezoek aan te melden.
Toevallig was ik echter juist die week
verdiept geweest in de sombere en lu
gubere verhalen van de grote Engelse
dichter Edgar Allen Poe. Lag hierin mis
schien de verklaring, dat ik. na avon
den. waarin de fantasie en het grieze
len heftig op mij hadden ingewerkt, mij
thans opeens aangetrokken voelde om
op dit ogenblik daar naar binnen te
gaan en al het ontstellende te zien,
waarover men mij reeds dikwijls ver
teld had
De katakomben waren grafgewelven,
daterend uit het begin van de 16de
eeuw, een gedeelte er van zelfs uit- de
11de eeuw. onder de plek, waar eens
een oud ridderkasteel stond. Daar ligt,
onder het centrum, een ganse onder
aardse stad. met eindeloze gangen, een
zwart en donker doolhof. Duizenden
gestorvenen uit vroeger eeuwen liggen
er geborgen: vorsten, kardinalen, adel
lijken, beroemde mannen der weten
schap. rijke en arme burgers. Duizen
den lijken, wier overblijfselen door de
hoeveelheid kalk, waarmee zij eertijds
ter desinfectie begoten werden, geheel
vergingen. De resten van anderen zijn
echter merendeels ingedroogd cn onder
de grond, zonder enige preparatie, vol
komen gemummificeerd.
moest ik tussen de doden verkeren.
Ik wist myn denken niet meer ie or
denen en als eer. waanzinnige begoa
ik gang in, gang uit te strompelen in
de hoop een verlossend eindpunt to
vinden. Tevergeefs! Na enige tijd en
het leek me toe alsof er uren waren
voorbij gegaan zakte ik uitgeput
neer, er kwam een soort apathische
berusting over me en ik staarde we
zenloos, gelaten en zonder hoop, ooit
uit deze spookachtige ruimte gered te
zullen worden, voor me uit in het duis
ter.
Plotseling hoorde ik zachte muziek -
flarden: orgelklank en koorzang!
In de kathedraal was men thans in
gebed vereend, in ootmoed en liefde
herdenkend de geboorte van Hem, die
angst, pijn en nood van de wereld wil
de wegnemen. En toen kwam het won
der: terwijl ik in mijn eindeloze ver
latenheid daar neer zat en mijn zak
lantaarn even liet spelen langs de mu
ren der gangen en met afgrijzen dacht
aan de lange ellendige nacht, die voor
me lag, scheen mijn lichtje opeens op
een tamelijk verweerde, maar toch nog
duidelijk herkenbare renaissance-fresco
aan de wand. Ik kon mijn ogen nau
welijks geloven, want wat stelde zij
voor?
Een Madonna in een boek lezend,
de Godszoon op de rechterarm, daar
achter een heuvelig landschap, door
bergen omzoomd. Deze fresco toonde
veel gelijkenis met een sehlTdery van
Titiaan. Al waren de kleuren ver
flauwd, toch bleken ze nog te onder
kennen: de Madonna gehuld in een
rood zijden gewaad met blauwgroene
mantel, het kind met goud-gele sjerp,
het geheel gehouden in een matgou
den toon, waarvan nog iets getuigde
van de glans der oud-venctiaanse
kleuren.
Merkwaardig: toén was het alsof
dit lieflijke schouwspel een kalmeren
de werking uitoefende op mijn inner
lijke onrust, die uitgegroeid was tot
een haast catastrophale wanhoop-
stemming. Van dat ogenblik voelde Ik
me niet meer alleen. Er kwam zelfs
een blijmoedige stemming over me,
een eigenaardig gevoel van vrede,
rust en veiligheid, dat bij het zien
van een Madonna-beeltenis my nog
nimmer zó sterk had vervuld. De te
dere uitdrukking van de Moeder
Gods en van het Kindeke Jezus, de
lieflijke cn innige sfeer, die van dit
ganse- beeld uitging, werkte als een
balsem voor mijn opstandig en vre
zend hart. Het was alsof angst en
ontzetting van mij werden afgeno
men. En lk slaagde er zelfs in, uit
geput als ik vanzelfsprekend was, een
verkwikkende slaap te vinden.
Ik meldde mij aan en kon na een
half uur met een groepje andere be
zoekers mee voor de traditionele rond
gang. We daalden langs een smal wen
teltrapje af. voorafgegaan door de gids
met een walmen-de fakkel. Benauwd en
vochtig was de lucht, die ons tegemoet
kwam. Slechts een kleine plek in het
rond werd verlicht, even verder reed.;
was er stikdonkere nachtIk kreeg
't. gevoel levend begraven te zijn, want
hier beneden heerste de dood.
Wat hierna gebeurde, zal ik mijn
leven niet vergeten.
Ik was even wat achtergebleven om
met behulp van mijn zaklantaarn een
speciaal doorkijkje, dat mijn aandacht
t-rok, beter op te nemen. In de verte
hoorde ik mijn metgezellen, maar door
de gespannen aandacht, waarmee ik
rondkeek, verliep er waarschijnlijk
meer tjjd dan ik besefte. Toen ik me
weer bij het groepje wilde voegen, ble
ken de anderen al ver weg te zijn. Ik
holde hen achternamaar haalde
niemand in. Was ik een verkeerde gang
Ingeslagen? Dat moést- wel, want er
was niets te zien. Mijn gemoedstoe
stand. toen ik tot het besef kwam al
leen achtergelaten te zijn in die dool
hof van gangen, laat zich indenken.
Bevangen door een heftige beklemming
stond ik stil om mij te oriënteren.Maar
in deze duisternis, die ik slechts door
middel van mijn. zaklantaarntje kon
verlichten, leek alles hetzelfde: voor,
achter, en terzijde: gangen, niets dan
gangen, de een gelijk aan de andere,
zonder enig houvast voor het richtings-
gevoel.
Onmiddellijk begon ik te roepen. Gal
mend en hol klonk mijn stem door de
ruimte, weerkaatsend tegen de muren,,
maargèèn' antwoord.
Schuifelend ging ik stapje voor stap
je voorwaarts, mij echter al spoedig
realiserend, dat ik daardoor wellicht
steeds verder afdwaalde van de juiste
ingang.
Er gingen minuten voorbij, aangroei
end tot uren, waarin ik me steeds ver
der van de werkelijke wereld verwij
derd ging voelen. Fantastische gedach
ten raasden door mijn hoofd: de angst
kreeg vat op mij
Was ik dus gedoemd'de Kerstnacht
in deze verschrikkelijke omgeving door
te brengen? Straks zou de nacht in
vallen en terwijl boven mij de mensen
in hun oude-vertrouwde kathedraal
„vrede en welbehagen" zouden vinden,
De volgende morgen werd ik welis
waar ijskoud, maar volmaakt rustig
wakker. Mijn horloge wees het uur,
waarop ik gewoon was op te staan en
rustig begon ik nu een wandeling door
de gangen, die ik de vorige avond als
een dolzinnige doorkruist had. Vrij gauw
leidde mijn weg naar een gang, aan
het einde waarvan het daglicht sche
merend naar binnen scheen. Het kwam
door een getraliede opening en naar
buiten kijkend, kon ik juist de voeten
van de voorbijgangers zien. Het spreekt
vanzelf, dat ik door luid roepen >de
aandacht wist te trekken, hoewel dio
aandacht gepaard ging met begrijpe-
lijké schrik van de enkelingen, die zich
zo vroeg op deze Kerstmorgen naar
buiten hadden gewaagd. Het duurde
niet lang. of mijn gids van de vorige
dag was al gewaarschuwd. Hij kwam
totaal verbouwereerd aanhollen, keek
door de tralies en zag er uit, alsof hij
een geestesverschijning ontmoette. En
kele ogenblikken daarna bracht hij mij,
onder het aanbieden van duizend ver
ontschuldigingen, naar buiten. Noch hij,
noch een van de anderen had iets van
mijn achterblijven gemerkt.
Buiten gekomen herademde ikl
Eh als door een innerlijke behoeft©
gedreven, richtte ik mijn schreden op
die stille Kerstmorgen naar de kerk,
waaronder ik deze Kerstnacht doorge
bracht had, om daar dank te zeggen,
voor de goede afloop van mijn vreemde,
nachtelijke avontuur en voor het won
derbaarlijke gevoel van vrede en veilig
heid, dat irtij door middel ran de „Ma
donna en het Kind" geschonken was.
TH. J. HANNEMA.
Ingezonden Mededeling
Aanvang nieuwe cursus begin Januari
op de
Kon. Erk. Pitmanschool
TELEFOON 26558, PLANTSOEN 65
Kerstfeestviering in België
De roep om vrede!
(Van onze correspondent te Brussel).
Het is Felix Timmermans, die in
zyn „Kindeken Jezus in Vlaanderen"
zo'n voortreffelijke schildering heeft
gegeven van de Kerstfeesten in zijn
vaderland. Van die intieme, stil-reli-
gieusc sfeer, die de betreurde „Fé" zo
meesterlijk kon weergeven, is heden
ten dage op het platteland nog veel
bewaard gebleven. Kerstnacht, dat is
in Vlaanderen zowel als in het plat-
telands-Wallonie, dat ook nog zeer
katholiek is, de gelegenheid tot in
keer, tot berusten in de Goddelijke
beschikking.
Familie na familie sleept uit het na
bije bos de kerstden weg en bij toeval
zal de boswachter wel achter zijn ron
kende kachel zitten en mets gezien
hebben. Maar Kerstnacht dat is vooral
de Heilige Mis, die te middernacht in
de dorpskerk wordt gecelebreerd. Het
is een grote Mis, met liefst 5 priesters
en met een versterkt mannen- en meis
jeskoor, zonder de schoolkinderen te
vergeten.
Thuis, rond de verlichte kerstboom,
waaraan mandarijnen, appelen en si
naasappelen overvloedig hangen te ben
gelen, beschenen door de veelkleurige
kaarsen, zit de gehele' familie te luis
teren naar de kleine meisjes, die nog
eens heo plechtige „Stille Nacht, heili
ge nacht" of het juichende „Minuit,
chrétiens, c'est l'heure solonelle" (Mid
dernacht, christenen dit, is het grote
urn-) moeten zingen.
Op het platteland is de „wafelenbak"
de gastronomische attractie van dit
feest. Het met melk en eieren bereide
deeg wordt in cle dubbele ijzervorm ge
goten en één na één hopen de bruine
wafelen zich op tafel op, tot grote
vreugde van de kleinen, die hunkeren
naar de met boter, met confituur of
bruine suiker besmeerde koek.
Daar de kinderen op het Sint-Nico-
laasfeest reeds hun grote geschenken
ontvingen, is het traditie geworden hen
naast chocoladeversnape>ngen, een of
ander kledingstuk, of win terschoentjes
cadeau te doen. Jeanine, die pas 19 is
geworden, zal van haar verloofde de
ring met briljanten krijgen. Ook dit
gebruik, dat tijdens de oorlog in ver
val was geraakt, schijnt nu weer ingang
te vinden.
De glasindustrie, die kerstboom ver
sierselen fabriceert, werkt dit jaar wefer
op volle toeren. Naast dikke orders voor
de binnenlandse markt, ma.g voor 50
millioen francs kerstbomen en versier
selen naar Zwitserland geëxporteerd
worden en de Zwitsers zien niet zo
nauw op een contlngentje. Zo traditie
getrouw als Kerstmis op de Vlaamse en
Waalse „boerenparochies" wordt her
dacht, zo werelds is die viering te
Brussel en de andere grote steden. We
ken op voorhand beginnen de grote
restaurants en café's een reclamecam
pagne voor hun nachtfeest-malen.
De smakelijkste menu's met de duurste
wijnen en champagne, de beste artis-
ten worden als lokmiddel gebruikt om
het grootst aantal families hun. tafel te
doen bespreken. Dit is dan de reveillon
of het overnachtingsfeest, dat rond 22
uur een aanvang neemt en eerst in de
zeer vroege uren ten einde loopt.
Deze nachtfestijnen worden met
Nieuwjaar herhaald cn men heeft zich
tc Brussel afgevraagd, of de restau
rateurs dit jaar redelijke prijzen zul
len stellen. Intussen zyn er reeds
heel wat levensmiddelen van de bon.
Ingevoerde kippen uit Amerika wor
den vry verkocht, doch tegen 70 frs.
of f. 4,20 het kilo. Goede Franse wij
nen zijn reeds verkrijgbaar voor 50 k
60 frs., een liter Bols kost 120 tot 160
frs., terwijl de beste mokkataartjes de
verbruiker 3 frs. kosten.
Er zijn dan ook heel wat stedelingen,
die liever rustig thuis feest vieren en
het speciale radioprogramma aanzetten,
waarbij zij zich van harte verheugen
over het Regeringskerstmannetjë, dat
het mogelijk heeft gemaakt, dat eier
kolen (tegen vastgestelde prijs) vrij te
koop zijn!
Anderen maken het verlof tussenbei
de Hoogdagen ten nutte om hun fami
lie in de provincie op te zoeken, juist
omdat zij meer houden van de Kerst
missfeer in de schaduw van de ouder
lijke dorpskerk, want echte Brusselaars
zijn zo zeldzaam, dat bijna ieder inwo
ner van de grootstad 'n immigrant van
de eerste of tweede generatie is en ste
vige banden met het binnenland heeft
behouden.
Kerstmis is voor de regering een
gelegenheid om te verkondigen, wat
zy in het afgelopen jaar realiseerde
en haar politiek voor het komende
jaar toe te lichten. Men wacht be
nieuwd op de rede van premier Spaak,
die vorig jaar met de communisten
regeerde, maar ze thans heeft voor
gesteld als de „wurgers van de vrij
heid". Ook de Kerkvorst, Kardinaal
Van Rocy, richt een boodschap tot
de Belgen. Over de gehele wereld zal
de roep naar Vrede opnieuw uit aller
borst stijgen. En de Beneiux-landen
mogen terecht trots zijn op 1947, het
jaar, waarin zij de basis van hun sa
menwerking definitief hebben vast
gelegd.
De dagen, die aan het Kerstfeest pantomines worden opgevoerd, meestal
voorafgaan, zijn vervuld van de grootst
denkbare drukte. Er worden veldslagen
geleverd om de traditionele kalkoen te
bemachtigen of anders een vette gans.
De huismoeders sloven zich uit om hun
Kerstpudding met de heerlijkste ingre
diënten op tijd klaar te krijgen. Het
zou een acute regeringscrisis veroorza
ken. wanneer de voedselvoorziening,
dollars of geen dollars, niet gezorgd
had voor gevogelte, drank, krenten,
rozijnen en suca.de en het bijzondere
mengsel van gesuikerde vruchten, dat
nergens ontbreken mag. Voor de klei
nere beurzen zijn er de confectie-Kerst-
puddingen, die kant en klaar bereid
zijn cn slechts in kokend water behoe
ven te worden gedompeld voor ze op
tafel komen. En temidden van al deze
welsmakende en welriekende materiële
voorbereiding klinken zodra de avon
den gevallen zijn, de wonderschone
Kerstliederen door stad en land.
Als in Dickens' lijd trekken de kin
deren by het flikkerende licht van
een stallantaarn van huis tot huis.
De nuchtere werkelijkheid wykt een
wijle voor dc poëzie hunner hoge,
welluidende stemmen. Gedragen, ern
stige liederen wisselen elkaar af met
vrolijke melodieën, vol levensblijheid.
Hun gezang wordt beloond met een
geldstuk, dat meestal een liefdadige
bestemming heeft. Een bedelpartij is
het allerminst.
ALLES VOOR DE KINDEREN.
Kerstfeest is vooral een kinderfeest.
Steevast worden de kleinen onthaald
op een gang naar de schouwburg, waar
een sprookje met zang en dans. Acteurs
van naam vervullen de rollen. Het is
geen zwijgend spel, zoals de Nederland
se betekenis van het woord zou doen
denken. Verkleedpartijen zijn thuis in
de Kerstweek aan de orde van de dag
en jong en oud rennen door de kamers
en gangen bij het opwindende „moor-
denaars"-spel.
De Engelsman is een gewoontemens,
die alles op gezette tijden en volgens
vaste regels pleegt te doen.
Met Kerstmis worden in dit puri
teinse land de bloemetjes buiten gezet.
De mistletoe laat natuurlijk niet na
een provocerende werking uit te oefe
nen. De lezer zal mij wel benijden,
want op onze krantenbureaux in Fleet
Street plegen de hardploeterenae kan
toormeisjes zo'n groen takje met de wit
te knopjes boven hun schrijfmachine
te hangen
Ja, Engeland viert Kerstmis, St. Ni-
colaas en Carnaval tegelijk. Hoe zorg
vol de tijden ook zijn mogen, dit feest
van glans en jolijt kan men dc bewo
ners van dit mistige eiland niet ont
nemen. De Engelsen zijn gewpnd alles
op hün manier te doen. Zy zouden
doodongelukkig zijn, wanneer ze ook
in de wijze van hun Kerstviering niet
een beetje afweken van dc overige
wereld.
Maar op hun beurt proberen de zelf
standige Schotten hun gevoel van
eigenwaarde te bewaren. Hün feest
vreugde barst pas een week later los,
met Nieuwjaar! Van de legendarische
Schotse zuinigheid, die overigens zeer
in twijfel dient te worden getrokken,
valt d&n zeker niets te bespeuren!
